Chg 1 dai cuong

04/13/23 Chương 1. Đai cương vê PTTK HDT 1

TRƯƠNG CAO ĐĂNG CÔNG THƯƠNG TP.HCMTRƯƠNG CAO ĐĂNG CÔNG THƯƠNG TP.HCM

KHOA CÔNG NGHÊ THÔNG TINKHOA CÔNG NGHÊ THÔNG TIN

TRƯƠNG CAO ĐĂNG CÔNG THƯƠNG TP.HCMTRƯƠNG CAO ĐĂNG CÔNG THƯƠNG TP.HCM

KHOA CÔNG NGHÊ THÔNG TINKHOA CÔNG NGHÊ THÔNG TIN

BAI GIANG MÔN BAI GIANG MÔN

PHÂN TICH VA THIÊT KÊ HÊ PHÂN TICH VA THIÊT KÊ HÊ THÔNG VƠI UMLTHÔNG VƠI UML

Prepared by: Pham Văn SơnPrepared by: Pham Văn Sơn

BAI GIANG MÔN BAI GIANG MÔN

PHÂN TICH VA THIÊT KÊ HÊ PHÂN TICH VA THIÊT KÊ HÊ THÔNG VƠI UMLTHÔNG VƠI UML

Prepared by: Pham Văn SơnPrepared by: Pham Văn Sơn


Giơi thiêu

Vi tri cua môn hoc:

- La môn hoc chuyên nganh giư vai tro quan trong trong chương trinh đao tao cư nhân nganh CNTT.

- Đươc hoc vao năm thư ba, sau cac môn: cơ sơ dư liêu, câu truc dư liêu va gt, ky thuât lâp trinh,…

Đôi tương nghiên cưu:

- La nhưng khai niêm, nguyên tăc, công cu, phương tiên va tâp cac ky hiêu trong ngôn ngư mô hinh hoa hương đôi tương UML.


Giơi thiêu

Phương phap nghiên cưu:

- Trươc tiên phai hiêu đươc cac khai niêm cơ ban.

- Thư hai, phai năm vưng đươc cac nguyên tăc hương đôi tương.

- Thư ba, phai nhơ đươc tâp cac ky hiêu va y nghia cac ky hiêu trong ngôn ngư mô hinh hoa hương đôi tương UML (unified modeling language).

- Thư tư, tim hiêu cac kiêu mô hinh trong uml va cac ky thuât xây dưng mô hinh.

- Cuôi cung la vân dung lam bai tâp va đô an.


Muc tiêu cua môn hoc

Kiên thưc:

- Trang bi cho sinh viên nhưng khai niêm, nguyên tăc hương đôi tương cơ ban va giup cho sinh viên hiêu đươc y nghia cua cac ky hiêu trong ngôn ngư mô hinh hoa hương đôi tương UML.

Ky năng:

- Biêt cach nhân diên bai toan (problem)

- Hinh thanh đươc ky năng phân tich va thiêt kê

- Co kha năng xây dưng cac dang biêu đô trong uml.


Đăt vân đê ?

1. Theo cac ban thi phân tich va thiêt kê hê thông, chung ta phai lam nhưng công viêc gi ?

2. Điêu gi se xay ra nêu chung ta viêt môt chương trinh (phân mêm) hay xây dưng môt hê thông mơi ma không co thiêt kê trươc ?

3. Tai sao chung ta phai PTTK hê thông ?


Chương 1:Chương 1:

ĐAI CƯƠNG VÊ ĐAI CƯƠNG VÊ

PHÂN TICH VA THIÊT KÊ PHÂN TICH VA THIÊT KÊ

HÊ THÔNG VƠI UMLHÊ THÔNG VƠI UML

Chương 1:Chương 1:

ĐAI CƯƠNG VÊ ĐAI CƯƠNG VÊ

PHÂN TICH VA THIÊT KÊ PHÂN TICH VA THIÊT KÊ

HÊ THÔNG VƠI UMLHÊ THÔNG VƠI UML


NÔI DUNG CHINH

1.1 Ly thuyêt chung vê hê thông.

1.2 Khai quat vong đơi phat triên cua hê thông.

1.3 Hai phương phap tiêp cân hê thông.

1.4 Môt sô khai niêm cơ ban cua hương đôi tương.

1.5 Cac bươc phân tich thiêt kê hương đôi tương.


1.1 Ly thuyêt chung vê hê thông 1.

Khai niêm vê hê thông (system):

- la tâp hơp gôm nhiêu phân tư, co cac môi quan hê rang buôc lân nhau va cung hoat đông vi môt muc tiêu chung.

Đâu vao Đâu vao Đâu raĐâu raĐâu raĐâu ra

Môi trươngMôi trươngHê thông

Phân tư

Phân tư

Phân tư

Phân tư

Phân tư

Phân tư

Phân tư

Phân tư

Quan hê



Cac phân tư cua hê thông:- La cac thanh phân hơp thanh hê thông.- Vi du: khoa tin, khoa toan, khoa ly, khoa hoa…,hơp thanh hê thông đao tao cua môt trương.

Kiêu quan hê giưa cac phân tư: - Quan hê ôn đinh, tôn tai lâu dai: vi du: anh A la câp trên cua anh B.- Quan hê tam thơi, bât thương: vi du: anh A va anh B vưa đươc cư đi công tac cung nhau.

Lưu y: khi xem xet tinh tô chưc cua môt hê thông, chung ta phai xet đên cac quan hê ôn đinh, lâu dai.



Sư hoat đông va muc đich cua hê thông:

- Sư tiên triên: cac thanh phân cua hê thông(phân tư, quan hê) co thê: phat sinh, tăng trương, suy thoai hay mât đi.

- Sư hoat đông: cac phân tư cua hê thông cung công tac vơi nhau đê thưc hiên muc đich chung cua hê thông.



Vi du vê hê thông thông tin:

Bao

cao

san

xuâ

t

Chi

đao

san

xuâ

t

Hê quêt đinh

Hê tac nghiêp

Thông tin ra Thông tin vao

Nguyên vât liêu San phâm/dich vu

Hê thông

tin



Cac thanh phân cua hê thông thông tin:

Hê thông thông tinHê thông thông tin

Dư liêu Dư liêu

Phân mêmPhân mêm

Con ngươi Con ngươi

Cac thiêt bi truyên thôngCac thiêt bi truyên thôngPhân cưng Phân cưng


Môt sô hê thông thông tin 1

Hê thông thông tin quan li- La hê thông cung câp cac thông tin cân thiêt cho hoat đông quan li, điêu hanh môt doanh nghiêp/ tô chưc.

Hê thông tư đông hoa san xuât- Đo la cac hê thông nhăm xư li va điêu khiên tư đông cac qua trinh vân hanh cac thiêt bi san xuât, viên thông, quân sư,…

Hê thông nhung thơi gian thưc- La cac hê thông đươc thưc hiên trên cac phân cưng đơn gian va nhung trong môt thiêt bi nao đo như: mobi fone, ô tô,…



Phân mêm hê thông

- La hê thông thiêt lâp nên ha tâng ky thuât cua cac hê thông may tinh, phuc vu cho cac phân mêm ưng dung chay trên no.

Hê thông tư đông hoa văn phong

- La cach tiêp cân nhăm đưa may tinh vao hoat đông văn phong, cho phep thâu tom moi viêc tinh toan, giao lưu, quan li thông tin tât ca vao trong cac cưa sô man hinh may tinh, co ngay trên ban lam viêc cua chung ta.



Hê thông website:

- La cac hê thông co nhiêm vu cung câp thông tin cho ngươi dung trên môi trương mang internet. Cac hê thông website co đăc điêm la thông tin cung câp cho ngươi dung co tinh đa dang va đươc câp nhât thương xuyên.

Hê thông thương mai điên tư:

- La cac hê thông website đăc biêt phuc vu cho viêc trao đôi mua ban hang hoa, dich vu trên môi trương internet.


1.2 Khai quat vong đơi phat triên cua hê thông 1.

Thê nao la môt tiên trinh phat triên phân mêm ?

- Tiên trinh phân mêm la phương cach san xuât ra phân mêm vơi cac thanh phân chu yêu bao gôm: mô hinh vong đơi phat triên phân mêm, cac công cu hô trơ cho phat triên phân mêm va nhưng ngươi trong nhom phat triên phân mêm.

- Mô hinh vong đơi phat triên phân mêm la cac bươc phat triên môt san phâm phân mêm cu thê qua cac pha (giai đoan ) sau: pha xac đinh yêu câu, pha phân tich, pha thiêt kê, pha cai đăt tich hơp, pha bao tri va pha loai bo.



Pha xac đinh yêu câu:

- Kham pha cac khai niêm liên quan đên viêc phat triên phân mêm, xac đinh cac yêu câu va cac rang buôc cua khach hang vơi san phâm phân mêm đo.

Pha phân tich:

- Mô ta chưc năng cua san phâm, cac input cua san phâm va cac output đươc yêu câu. Kham pha cac khai niêm trong miên quan tâm cua san phâm va bươc đâu đưa ra giai phap xây dưng hê thông.

Pha thiêt kê:

- Xac đinh cu thê phân mêm se đươc xây dưng như thê nao. Pha thiêt kê bao gôm hai mưc thiêt kê kiên truc va thiêt kê chi tiêt.



Pha cai đăt tich hơp:

- Cai đăt chi tiêt va tich hơp hê thông phân mêm dưa trên kêt qua pha thiêt kê.

Pha bao tri:

- Tiên hanh sưa chưa phân mêm khi co cac thay đôi. Đây la pha rât quan trong, tiêu tôn nhiêu thơi gian va chi phi nhât trong tiên trinh phat triên phân mêm.

Pha loai bo:

- Thưc hiên loai bo phân mêm hoăc thay thê phân mêm bơi môt phân mêm hoan toan mơi.


1.2.1 Mô hinh thac nươc 1

Pha yêu câu

Kiêm tra

Pha đăc ta

Kiêm tra

Pha thiêt kê

Kiêm tra

Pha cai đăt

Kiêm tra

Pha bao tri

Pha loai bo

Pha tich hơp

Kiêm tra

Thay đôi yêu câu

Kiêm tra

Phat

Bao tri



Vi cac pha cư nôi tiêp nhau môt cach liên tuc như môt thac nươc nên mô hinh nay goi la mô hinh thac nươc. môi pha chi đươc băt đâu khi cac pha trươc đa hoan tât (không đươc chơm lên nhau).

Ưu điêm:- Co vong lăp, cho phep trơ vê pha trươc trong vong đơi phân mêm đê sưa chưa khi phat hiên lôi hoăc khi co thay đôi.- Hương tai liêu: tât ca cac pha trong vong đơi phân mêm theo mô hinh thac nươc đêu đươc viêt tai liêu cân thân va đươc kiêm tra trươc khi chuyên sang giai đoan tiêp theo.



Nhươc điêm:

- San phâm phân mêm cuôi co thê không thoa man nhu câu thưc sư cua khach hang. Vi khach hang chi đươc trao đôi môt lân duy nhât va chưa đươc hinh dung san phâm nên rât co thê cac pha tiêp theo se không thưc hiên đung nhưng gi khach hang cân.


1.2.1 Mô hinh ban mâu nhanh 1.

Ban mâu nhanh

Kiêm tra

Pha đăc ta

Kiêm tra

Pha thiêt kê

Kiêm tra

Pha cai đăt

Kiêm tra

Pha bao tri

Pha loai bo

Pha tich hơp

Kiêm tra

Thay đôi yêu câu

Kiêm tra

Phat

Bao tri


1.2.1 Mô hinh ban mâu nhanh 2.

Bươc đâu tiên la nhom phat triên se xây dưng môt ban mâu va giao cho khach hang va ngươi sư dung dung thư, nêu khach hang châp nhân thi nhom phat triên phân mêm mơi tiêp tuc cac pha tiêp theo cua vong đơi phân mêm.

Ưu điêm:

- Ưu điêm la nhanh va san phâm đươc tao ra tư mô hinh lam ban mâu nên co kha năng cao la đam bao thoa man nhu câu khach hang.

Nhươc điêm:

- Do cac pha đươc tiên hanh liên tuc ma không đươc viêt tai liêu.


1.3 Hai phương phap tiêp cân hê thông 1

Phương phap hương câu truc 1.

Chưc năng chinhChưc năng chinh

Chưc năng con 1Chưc năng con 1 Chưc năng con 2Chưc năng con 2

Chưc năng con 1.1

Chưc năng con 1.1

Chưc năng con 1.2

Chưc năng con 1.2

Chưc năng con 2.1

Chưc năng con 2.1

Chưc năng con 2.2

Chưc năng con 2.2

Khai quat

Chi tiêt



Đăc trưng cua phương phap nay:

- La phương phap thiêt kê tư trên xuông (top – down). Phương phap nay tiên hanh phân ra bai toan (problem) thanh cac bai toan nho hơn, rôi tiêp tuc phân ra cac bai toan con cho đên khi nhân đươc bai toan co thê cai đăt đươc băng cac ham hoăc thu tuc cua môt ngôn ngư lâp trinh nao đo.

- Phương phap hương câu truc dưa trên môt trong hai hương: hương dư liêu va hương hanh đông.



Cach tiêp cân hương dư liêu:

- Xây dưng phân mêm dưa trên viêc phân ra phân mêm theo cac chưc năng cân đap ưng va dư liêu cho cac chưc năng đo.

Cach tiêp cân hương hanh đông:

- Tâp trung vao phân tich phân mêm dưa trên cac hoat đông thưc thi cac chưc năng cua phân mêm đo.

Ưu điêm:

- Thiêt kê ro rang, chương trinh sang sua dê hiêu.



Nhươc điêm:

- Không hô trơ viêc sư dung lai

- Không phu hơp cho viêc phat triên cac phân mêm lơn.



Phương phap hương đôi tương 2:

- Cach tiêp cân hương đôi tương la lôi tư duy “anh xa cac thanh phân cua bai toan vao trong đôi tương” ngoai đơi thưc. vi du: hê thông câu thang may.

CưaCưaPhong thang may

Phong thang may

Công tăcCông tăcĐenĐen

Mơ

Lên tâng 2

Bât đen



Đăc điêm cua pp nay:

- Môt hê thông đươc chia tương ưng thanh cac thanh phân nho goi la đôi tương (object), môi đôi tương bao gôm đây đu ca dư liêu va hanh đông liên quan đên đôi tương đo.

- Cac đôi tương trong môt hê thông tương đôi đôc lâp vơi nhau va phân mêm se đươc xây dưng băng cach kêt hơp cac đôi tương đo lai vơi nhau thông qua cac môi quan hê va tương tac giưa chung.

Ưu điêm:

- Ưu điêm cua pp hương đôi tương la đa giai quyêt đươc cac vân đê nay sinh vơi pp hương câu truc.


Nguyên tăc cơ ban cua hương đôi tương 1

Hương đôi tươngHương đôi tươngHương đôi tươngHương đôi tươngT

rưu

tư

ơng

hoa

Trư

u t

ươn

g h

oaT

rưu

tư

ơng

hoa

Trư

u t

ươn

g h

oa

Tin

h đ

ong

goi

Tin

h đ

ong

goi

Tin

h đ

ong

goi

Tin

h đ

ong

goi

Tin

h m

odu

lhoa

Tin

h m

odu

lhoa

Tin

h m

odu

lhoa

Tin

h m

odu

lhoa

Tin

h p

hân

câp

Tin

h p

hân

câp

Tin

h p

hân

câp

Tin

h p

hân

câp



Trưu tương hoa (abstration)

- Cac thưc thê phân mêm đươc mô hinh hoa dươi dang cac đôi tương.

- Cac đôi tương nay lai đươc trưu tương hoa ơ mưc cao hơn dưa trên thuôc tinh va phương thưc mô ta đôi tương đê tao thanh cac lơp.

- Cac lơp đươc trưu tương hoa ơ mưc cao hơn đê tao thanh môt sơ đô cac lơp kê thưa nhau.



Tinh đong goi (encapsulation) va che dâu thông tin

- Cac đôi tương co thê co nhưng phương thưc hoăc thuôc tinh riêng (private) ma cac đôi tương khac không thê sư dung đươc.

- Dưa trên cac nguyên tăc che dâu thông tin cua cac đôi tương se hoan toan đôc lâp vơi cac đôi tương khac, cac lơp đôc lâp vơi nhau va cao hơn nưa la cai đăt cua hê thông la hoan toan đôc lâp vơi ngươi sư dung cung như cac hê thông khac sư dung kêt qua cua no.

Tinh modul hoa (modularity):

- Cac bai toan se đươc phân chia thanh cac nhưng vân đê nho hơn, đơn gian va quan li đươc.



Tinh phân câp (hierarchy):

- Câu truc cua môt hê thông tương hương đôi tương la dang phân câp theo cac mưc đô trưu tương hoa khac nhau.


1.4 Khai niêm cơ ban cua hương đôi tương 1

Đôi tương (object)

- Môt đôi tương biêu diên môt thưc thê vât li, môt thưc thê khai niêm hoăc môt thưc thê phân mêm. Vi du: xe tai, thi nghiêm hoa hoc hoăc modul, môt form,…

Lơp (class)

- La mô ta cua môt nhom đôi tương cochung cac thuôc tinh, hanh vi va môi quan hê. Vi du : lơp sinh viên, lơp môn hoc, lơp ngươi,…

Thanh phân (component):

- La môt phân cua hê thông hoat đông đôc lâp va giư chưc năng nhât đinh trong hê thông. Vi du: tâp tin *.exe, *.dll…



Goi (package)

- La môt tô chưc cac thanh phân, phân tư trong hê thông thanh cac nhom. Nhiêu goi co thê kêt hơp vơi nhau đê thanh hê thông con.(subsystem).

Kê thưa (inherity)

- Trong phân tich hương đôi tương, môt lơp co thê sư dung lai cac thuôc tinh va phương thưc cua môt hoăc nhiêu lơp khac. Kiêu quan hê nay goi la kê thưa, đươc xây dưng dưa trên môi quan hê kê thưa trong bai toan thưc tê.



Phân tich hương đôi tương

- Xây dưng môt mô hinh chinh xac đê mô ta hê thông cân xây dưng la gi ? Thanh phân cua cac hê thông nay la cac đôi tương găn vơi hê thông thưc.

Thiêt kê hương đôi tương

- La giai đoan tô chưc chương trinh thanh cac tâp hơp đôi tương công tac, môi đôi tương trong đo la thưc thê cua môt lơp.

Lâp trinh va tich hơp

- Thưc hiên ban thiêt kê đôi tương băng cach sư dung cac ngôn ngư lâp trinh hương đôi tương như: C++, Java,…


1.5 Cac bươc PTTK hương đôi tương 1

Biêu đô user caseBiêu đô user case

Biêu đô lơpBiêu đô lơp

Biêu đô trang thaiBiêu đô trang thai

Biêu đô trinh tưBiêu đô trinh tư Biêu đô công tacBiêu đô công tac

Biêu đô hoat đôngBiêu đô hoat đông

Biêu đô thanh phânBiêu đô thanh phân

Biêu đô triên khai HTBiêu đô triên khai HT

Pha phân tich

Pha thiêt kê



Pha phân tich

- Xây dưng biêu đô user case: dưa trên tâp yêu câu ban đâu, ngươi phân tich tiên hanh xac đinh cac tac nhân, user case va quan hê giưa cac user case đê mô ta lai cac chưc năng cua hê thông.

- Xây dưng biêu đô lơp: xac đinh tên cac lơp, cac thuôc tinh cua lơp, môt sô phương thưc va môi quan hê cơ ban trong sơ đô lơp.

- Xây dưng biêu đô trang thai: mô ta trang thai va chuyên tiêp trang thai trong hoat đông cua môt đôi tương thuôc môt lơp nao đo.



Pha thiêt kê 1

- Xây dưng cac biêu đô tương tac: mô ta chi tiêt hoat đông cua cac user case dưa trên cac scenario đa co va cac lơp đa xac đinh trong pha phân tich.

- Xây dưng biêu đô lơp chi tiêt: tiêp tuc hoan thiên biêu đô lơp bao gôm bô sung cac lơp con thiêu, dưa trên biêu đô trang thai đê bô sung cac thuôc tinh, dưa trên biêu đô tương tac đê xac đinh cac phương thưc va môi quan hê giưa cac lơp.



Pha thiêt kê 2

- xây dưng biêu đô hoat đông: mô ta hoat đông cua cac phương thưc phưc tap trong môi lơp hoăc cac hoat đông hê thông co sư liên quan cua nhiêu lơp. Biêu đô hoat đông la cơ sơ đê cai đăt cac phương thưc trong cac lơp.

- Xây dưng biêu đô thanh phân: xac đinh cac thanh phân va cac thiêt bi cân thiêt đê triên khai hê thông, cac giao thưc va dich vu hô trơ.


Câu hoi va bai tâp chương 1

1. Kê tên môt sô vi du cho cac loai hê thông thông tin: hê thông tin quan li, hê thông website thương mai điên tư, hê thông điêu khiên,…

2. Vi sao noi tiên trinh phat triên phân mêm la sư kêt hơp khia canh ky thuât va khia canh vât li.

3. So sanh, ưu nhươc điêm cua phương phap phat triên phân mêm hương đôi tương va hương câu truc.

4. Trinh bay cac khai niêm trong hương đôi tương: lơp, đôi tương, goi, thanh phân, kê thưa. Cho vi du minh hoa.

Documents

Chg 1 dai cuong