CHÖÔNG IV CÖÛU CHÖÔNG NGUYEÂN TAÉC DAÏO HOA VIEÂN … fileNgoïc Lan vaãn ñöùng giöõa naéng mai, thung dung vuoát ve maáy caùnh hoa hoàng. Ñôïi laâu khoâng

NHỮNG GIỜ ĐÃ MÂT 161

CHÖÔNG IV

CÖÛU CHÖÔNG NGUYEÂN TAÉC

DAÏO HOA VIEÂN NGOÏC LAN LUAÄN TOÂN GIAÙO

Thôøi gian Thaàn Saàu löu laïc ôû gia ñình Ngoïc Lan chæ

thoaùng qua phuùt choác, nhöng bao nhieâu kyû nieäm eâm aùi

nhaát, saâu ñaäm nhaát, vui cuõng nhö buoàn baét nguoàn töø ñoù

ñaõ chaúng bao giôø taøn phai trong suoát cuoäc ñôøi phieâu baït

sau naøy cuûa caäu. Moät vaøi chöông ngaén nguûi coù ñuû gì ñeå

truy nieäm moät moái tình, chæ löu daáu chuùt ít sinh hoaït laët

vaët haèng ngaøy cuûa Ngoïc Lan. Nhöõng maåu chuyeän raát taàm

thöôøng, ñôn sô chaéc chaén khoâng theå naøo phaûn aûnh taát caû

söï nhieäm maàu cuûa thöù tueä quang thieân phuù, kim coå voâ

song cuûa moät thieáu nöõ thô treû.

Moät buoåi saùng chuùa nhaät, sau khi döï leã sôùm ôû nhaø thôø

xong trôû veà, Ngoïc Lan ñang ñöùng ngaém caây kieång nôi hoa

vieân. Muøa saép cuoái naêm, khí trôøi laønh laïnh. Coâ maëc sô mi

traéng, giyùp maøu lam, toùc caøi traâm hoa ngoïc buoâng xoõa

xuoáng ñeán eo, mang giaày cao goùt, maøy xanh moâi thaém,

göông traêng raïng rôõ döôùi naéng mai. Coâ ñang vaân veâ chieác

hoa hoàng ñoû trong maáy ngoùn tay thon von mòn maøng nhö

tô phaán. Luùc aáy Xu Di maëc aùo daøi maøu hoàng, quaàn sa-ten

traéng, cuõng vöøa töø nhaø thôø veà. Coâ roùn reùn böôùc ñeán, döøng

laïi phía sau löng Ngoïc Lan, goïi kheõ: “Chò ba!” Coâ phaûi

goïi nhö theá ñoâi ba laàn, Ngoïc Lan môùi leân tieáng: “Em coù

162 LAN ĐẠI NƯƠNG TỬ

chuyeän gì muoán noùi vôùi chò haû?” Ngoïc Lan vaãn tieáp tuïc

aâu yeám nhöõng caùnh hoa ñoû au töôi maùt eâm dòu trong baøn

tay coâ. Xu Di xích ñeán moät böôùc, hoûi: “Chò ñang nghó gì

vaäy?” Chôø ñôïi giaây laâu khoâng nghe Ngoïc Lan ñaùp, Xu Di

ruït reø nhoû nheû noùi: “Chò ba, em coù chuyeän quan troïng,

nhöng em sôï chò seõ khoâng vui khi nghe.” —“Coù leõ laø trôøi

saép saäp haû?” —“Chuyeän cuûa anh Laõo.” —“Neáu laø

chuyeän rieâng tö cuûa anh Laõo, em khoâng neân noùi.” —

“Nhöng lieân can ñeán chò.” —“OÂoã...?” —“Saùng nay tröôùc

saân nhaø thôø em gaëp chuù tö Bình. Chuù noùi toái hoâm qua chuù

ñi chôi gaëp anh Laõo ñang uoáng röôïu say söa trong tieäm

Minh Nguyeät ôû Goø Vaáp, oâm moät coâ gaùi vaøo loøng vaø hoân.”

Ngoïc Lan kheõ thoát: “Coù chuyeän ñoù sao!” Xu Di xeâ moät

böôùc ñoái dieän vôùi Ngoïc Lan, nhìn chò coâ: “Chuù tö Bình

khoâng daùm noùi laïi vôùi ai, chæ len leùn keå em nghe thoâi.” —

“Ñeâm hoâm taêm toái coù leõ chuù nhìn laàm ngöôøi.” —“Chò ba,

chò hieåu chuù tö Bình hôn ai heát maø. Chuù laø ngöôøi ñoân haäu,

caån thaän. Ngoaøi ba maù ra, chò tin chuù hôn ai heát phaûi

khoâng? (Xu Di lieác maét veà phía cöûa soå phoøng cuûa Thaàn

Saàu ôû beân kia hoa vieân vaø tieáp) Giôø naøy chaéc anh aáy

cuõng chöa nguû daäy noåi ñaâu.” Ngoïc Lan vaãn ñöùng giöõa

naéng mai, thung dung vuoát ve maáy caùnh hoa hoàng. Ñôïi

laâu khoâng thaáy chò coâ phaûn öùng, Xu Di laéng gioïng nhoû

nheû: “Chò ba, anh Laõo khoâng phaûi laø ngöôøi toát ñaâu.” Ngoïc

Lan nhìn coâ em, ñoaïn eâm aùi noùi: “Em ñöøng nhieàu chuyeän.

Neáu em khoâng coù chuyeän gì khaùc ñeå noùi vôùi chò, xin em

ñeå chò yeân tónh.” Xu Di khoâng daùm noùi theâm, laëng leõ boû

ñi. Ngoïc Lan höôùng veà phía xa nôi hoa vieân, aùnh maét coâ

long lanh nhö muoân ngaøn sao saùng boãng toái saàm, göông

traêng raïng rôõ hoát nhieân nhö coù ñaùm söông muø phuû qua.


Maáy ngoùn tay traéng muoát thon von cuûa coâ töø töø kheùp chaët,

voâ tình boùp naùt maáy caùnh hoa hoàng ñoû au. Xong coâ trôû veà

phoøng rieâng.

Trong böõa côm tröa hoâm ñoù Thaàn Saàu ñeå yù Xu Di ñoái

dieän caäu qua baøn aên khoâng gôïi nhöõng caâu chuyeän troø vôùi

caäu nhö moïi khi. Caäu coù hoûi vaøi lôøi, coâ chæ laëng leõ nhuùn

vai, ñoâi khi nhìn leùn caäu moät caùch toø moø. Caäu laáy laøm

thaéc maéc, coù leõ maët maøy caäu coøn chìm trong giaáy nguû

muoän buoåi saùng ñoù chaêng? Ngoïc Lan voán tính ñaõ ít noùi,

tuy thaùi ñoä cuûa coâ khoâng phaûn aûnh ñieàu gì khaùc laï, nhöng

coâ tuyeät nhieân laøm thinh. Maëc duø OÂng Hai vaø Baø Hai vaãn

chuyeän vaõn thöôøng leä, caäu caûm thaáy khoâng vui. Caäu aên

ñöôïc moät cheùn côm, roài buoâng ñuõa xuoáng, ñöùng daäy ñi ra.

Trôøi ñang xeá boùng, caäu thieáu nieân ngoài nôi baøn hoïc, lay

hoay giaûi nhöõng baøi toaùn vaät lyù ñeå ngaøy mai noäp cho giaùo

sö. Cöûa phoøng caäu ñeå môû, Ngoïc Lan thong thaû böôùc vaøo.

Thaàn Saàu baát ngôø möøng rôõ, xoâ gheá ñöùng roät daäy, thoát:

“Ngoïc Lan!” Coâ döøng laïi, ñoái dieän vaø caùch caäu vaøi böôùc,

hoûi: “Sao aên côm ít vaäy?” Caäu thaáp gioïng, mieãn cöôõng

ñaùp: “Anh khoâng caûm thaáy ñoùi.” —“Ñeâm qua anh ñi chôi

coù vui khoâng?” Caäu hôùn hôû keå: “Vui! AØ... vui! Anh ñi

Saigon, khi ngang qua chôï Beán Thaønh, tình côø gaëp baïn ruû

nhau aên uoáng. Vì quen thaân laâu ngaøy môùi gaëp, neân cuø cöa

ñeán gaàn nöûa ñeâm.” Ngoïc Lan ngaét ngang lôøi caäu:

“Saigon? Chaúng phaûi aên uoáng ôû tieäm röôïu nôi ngaõ ba

ñöôøng gaàn ñaây hay sao? Anh thích hoân caùc coâ gaùi laém

haû?” Thaàn Saàu chôït khöïng laïi, hoûi: “Ngoïc Lan, caäu... caäu

noùi gì vaäy?” Thieáu nöõ khoanh tay tröôùc ngöïc, tieáp: “Anh


böôùc ñeán ñaây. Laïi gaàn em!” Coâ maëc xieâm y thöôùt tha

baèng luïa traéng, thaét löng kim tuyeán, toùc buoâng xoõa phuû

löng. Thaàn Saàu nhìn söõng Ngoïc Lan, laï luøng, laøm thinh,

trong khi coâ laïi noùi: “Sao haû? Laàn ñaàu tieân gaëp em trong

ngoâi nhaø treân ñoài thoâng, anh coù phong caùch hieân ngang

duõng caûm, phaùc hoïa neân chaân dung cuûa moät thieáu nieân lyù

töôûng, nay boãng döng trôû thaønh baát ñònh ruït reø vaäy? Anh

muoán hoân con gaùi laém maø! Sao khoâng ñeán ñaây hoân em?”

Thaàn Saàu ngaïc nhieân vì thaùi ñoä baát ngôø cuûa Ngoïc Lan.

Caäu uù ôù noùi: “Ngoïc Lan, caäu ñieân roài sao?” Baèng gioïng

chaäm raõi, thieáu nöõ tieáp: “Thaät khoâng ngôø, môùi ngaàn aáy

tuoåi ñaõ hö hoûng!” Caäu thieáu nieân hoå theïn, trôû neân giaän

döõ. “Ngoïc Lan, anh thaät khoâng bieát caäu muoán noùi gì.

Nhöng caäu ñöøng daïy ñôøi anh. Caäu neân nhôù caäu laø ñöùa con

nít, coøn nhoû tuoåi hôn anh.” —“Nhoû tuoåi hôn thì sao?” Caäu

boái roái ñaâm ra noùi quaøng xieân: “Thì sao khoâng sao. Nhöng

anh coù ñôøi soáng rieâng cuûa anh, töï do rieâng cuûa anh, anh

khoâng muoán bò ai muoán theá naøy hay theá khaùc.” —“Ít nhaát

anh cuõng ñöøng laøm thieân haï cöôøi cheâ em. Chính anh

muoán ñeán ñaây ôû maø!” —“Phaûi roài, laø anh muoán, chính

anh muoán. Nhöng khoâng phaûi chæ boá thí anh chuùt aùo côm

maø caäu coù theå thay hoàn ñoåi xaùc anh ñöôïc. Caäu ñöøng yû

caäu laø thieáu nöõ giaøu sang, danh giaù, maø sæ nhuïc anh!” —

“OÂoã...?” Thaàn Saàu xeâ moät chaân, nghieâng mình tôùi, huøng

hoå höôi tay: “Anh khoâng muoán nghe caäu noùi nöõa. Caäu ñi

khoûi phoøng anh, caäu ñi ñi!” Ngoïc Lan xoay laïi, böôùc ra.

Thaàn Saàu lao tôùi ñoùng saàm caùnh cöûa lieàn phía sau löng

thieáu nöõ. Moät phuùt troâi qua, boán beà yeân tónh. Caäu guïc vaøo

caùnh cöûa, vöøa thoån thöùc vöøa noùi nhö heùt: “Ngoïc Lan, caäu

laø baø giaø xaáu xí, heøn haï, ñeâ tieän... Caäu ôû giaù suoát ñôøi,


khoâng ai öng laáy caäu ñaâu. Taùm naêm tröôùc, oâng voâ ñaïo

noâng phu cha anh coøn khoâng laøm gì ñöôïc anh. Caäu ñònh

laøm oâng noäi cuûa anh haû. Anh ñi ñaây, ñi ngay baây giôø. Caäu

töôûng anh ham ôû trong nhaø naøy laém haû!” Döùt lôøi, Thaàn

Saàu quay laïi, môû ñoùng lung tung caùc cöûa tuû, keùo gheá, dôøi

baøn, chaân ñaù, tay quaät raàm raàm, haønh ñoäng nhö moät ngöôøi

ñieân. Caäu doàn vaøi boä quaàn aùo, saùch vôû vaøo moät tuùi vaûi.

Xong maët caäu haàm haàm ñoû au, caäu quaêng tuùi vaûi leân vai,

môû cöûa. Nhöng caäu ñaõ khöïng laïi. Ngoïc Lan vaãn coøn ñöùng

beân ngoaøi cöûa, yeân laëng, löng xoay veà höôùng caäu, toùc

maây buoâng xoõa ñeán ngang eo. Caäu baát ngôø, ngaäp ngöøng

chöa bieát laøm sao, gioïng uyeân nhoû nheû cuûa coâ gaùi ñaõ thoát:

“Anh nhôù ñöøng boû queân moùn gì.” Caäu caøng giaän döõ, noùi:

“Anh chaúng coù moùn gì boû queân!” Vaãn gioïng eâm aùi, coâ

tieáp: “Em chæ nhaéc nhôû anh thoâi. Sao anh noùng naûy quaù

vaäy! Laø vì sau naøy neáu anh trôû laïi, nhaø naøy khoâng ai môû

coång cho anh vaøo ñaâu. Keå nhö mình chöa bao giôø gaëp gôõ

quen bieát nhau. Coøn nöõa...” —“Caäu noùi ñi. Caäu phaûi noùi

heát, vì anh seõ khoâng bao giôø trôû laïi.” —“Giöõa anh vôùi em

coù gì ñaùng ñeå em phaûi noùi chôù. Em seõ cho moïi ngöôøi bieát

ñeå anh khoûi phaûi chaøo töø giaõ ai. Nhöng maø, tröôùc khi anh

ñeán ôû, em ñaõ töï tay söûa soaïn gian phoøng naøy cho anh, duø

khoâng töôm taát, nhöng coù leõ cuõng khang trang. Neáu anh

khoâng phaûi laø loaøi chim muoâng caàm thuù chæ bieát voã caùnh

bay ñi, anh cuõng neân neå em, ñöøng ñeå noù nhö moät choã ñoå

raùc khi anh rôøi khoûi.” Noùi xong, coâ khoan thai ñi qua hoa

vieân veà phoøng coâ, ñoùng cöûa laïi. Thieáu nieân coøn ñöùng baát

ñoäng giaây laâu, roài luûi thuûi quaøy trôû vaøo. Caäu quaêng tuùi vaûi

döôùi saøn gaïch, naèm uùp maët treân giöôøng, aám öùc noùi: “Ngoïc

Lan, sao caäu aùc vôùi anh quaù vaäy!” Moät luùc sau caäu nhoaøi


daäy, luûi thuûi ñi nhaët nhöõng giaáy tôø baøi vôû rôi rôùt döôùi saøn

gaïch, saép ñaët baøn gheá laïi ngay ngaén, doïn deïp quanh

phoøng.

Buoåi toái hoâm ñoù, nôi baøn aên traûi khaên hoa traéng, döôùi

aùnh saùng cuûa chuøm ñeøn treo, baùt ñóa saùng choang thöùc aên

khoùi hôi nghi nguùt, moïi ngöôøi ñoâng ñuû, chæ tröø chieác gheá

caïnh beân tay maët cuûa caäu vaãn boû troáng, caùi cheùn ñoâi ñuõa

ñeå hôø nhöng khoâng ngöôøi söû duïng. Caäu laëng leõ ngoài aên.

Nhöõng moùn aên tuy nhìn thaáy raát myõ vò, nhöng caäu nhai noù

nhö gaëm nhöõng mieáng öu phieàn, loøng ngaäm nguøi, tim xoùt

xa. OÂng Baø Hai döôøng nhö ñaõ bieát caâu chuyeän baát nhö yù

giöõa coâ caäu. Vì vaäy, sau böõa côm, OÂng Baø Hai ñaõ sai Xu

Di goïi caäu ñeán khaùch phoøng. Baø Hai toû moái quan taâm, laäp

töùc hoûi caäu: “Baùc nghe Lan Ñaïi noùi con muoán rôøi khoûi

ñaây haû?” Caäu ruït reø ñaùp kheõ: “Daï.” Baø hoûi tieáp: “Chaéc

hai ñöùa laïi gaây goã nhau haû?” Caäu laïi tieáp: “Khoâng... daï

khoâng coù...” Baø Hai thong thaû noùi: “Tuy con ñeán ôû ñaây

khoâng bao laâu, nhöng hai baùc hieåu con beà xaáu cuõng nhö

beà toát. Hai baùc ñaõ xem con nhö moät trong caùc ñöùa con

cuûa hai baùc. Ngaøy teát cuõng gaàn ñeán, con haõy ôû laïi, mai

moát Ngoïc Khuyeát veà ñaây chôi, noù coù con trong nhaø laøm

baäu baïn.” OÂng Hai xen vaøo: “Coù phaûi baùc ñaõ baét con laøm

nhieàu coâng vieäc laém khoâng?” —“Baùc Hai, sao baùc noùi

theá. Chính con thích laøm nhö vaäy, chôù coù ai sai baûo con gì

ñaâu.” —“AØ vaäy ñöôïc roài. Con haõy ôû laïi ñaây nha. Ñeå baùc

raày Lan Ñaïi.” Caäu voãi voäi noùi: “Baùc Hai, con seõ ôû laïi.

Xin baùc ñöøng raày Ngoïc Lan, loãi taïi con khoâng toát maø

thoâi.” Khi caäu ñöùng daäy xin caùo lui, nghe OÂng Hai hoûi Baø

Hai: “Baø coù naáu cho Lan Ñaïi moät chuùt chaùo chöa?” Caäu


chôït hoûi: “ Baùc Hai, Ngoïc Lan coù sao haû?” Baø Hai ñaùp:

“Luùc tröa baùc thaáy thaàn saéc noù thay ñoåi, baùc hoûi nhöng noù

chæ noùi khoâng sao. Chieàu nay, con thaáy ñoù, noù laïi khoâng

aên côm.” Caäu laøm thinh böôùc ra nhaø sau, roài luûi thuûi baêng

qua hoa vieân höôùng veà phoøng caäu. Loøng hôøn giaän Ngoïc

Lan vaãn chöa nguoâi, caäu khoâng muoán gaëp coâ, ít nhaát cuõng

töø luùc naøy. Song, hình dung coâ ñang ñau oám naèm treân

giöôøng, loøng caäu muoán cheát ñöôïc vì thöông xoùt. Caäu

löôõng löï, roài reõ veà phía phoøng Ngoïc Lan. Trong phoøng coù

aùnh ñeøn. Caäu e deø, laáy tay goõ nheï leân cöûa. Khoâng nghe

tieáng traû lôøi. Ñôïi giaây laâu, caäu se seõ ñaåy cöûa, roùn reùn

böôùc vaøo. Caäu lo laéng, chöa bieát phaûi noùi caâu gì vôùi Ngoïc

Lan, tim caäu ñaäp ñuøi ñuïi. Thaät töùc cöôøi, caäu thieáu nieân

chöa heà bieát sôï baát cöù thieân loâi hay quæ söù naøo, laïi maát caû

thaàn hoàn tröôùc moät coâ gaùi beù nhoû! Ngoïc Lan maëc xieâm y

luïa traéng ñang naèm thoai thoaûi treân giöôøng neäm traéng

toang, löng döïa leân choàng goái boâng, yeân laëng xem saùch

caïnh aùnh ñeøn. Thaàn Saàu döøng laïi caùch coâ vaøi böôùc, ruït reø

hoûi: “Ngoïc Lan, caäu khoâng ñöôïc khoûe sao?” Maét vaãn

khoâng rôøi quyeån saùch, gioïng uyeân eâm aùi thoû theû: “Anh

chöa ñi khoûi nhaø naøy sao?” —“Ngoïc Lan, caäu... caäu thaät

söï ñuoåi anh ñi sao?” Ngoïc Lan haï quyeån saùch xuoáng nôi

buïng, song vaãn khoâng nhìn caäu, noùi: “Chính anh muoán ñi

maø! Giôø laïi noùi em ñuoåi anh. Anh chöa giaø sao laãn sôùm

quaù vaäy?” Caäu aáp uùng: “Ngoïc Lan, ñeâm hoâm qua...”

Thieáu nöõ ñaõ ñöa moät baøn tay leân, ngaét ngang: “Em khoâng

muoán nhaéc chuyeän ñoù nöõa.” —“Ngoïc Lan, caäu...” Thieáu

nöõ laïi chaän lôøi: “Em muoán yeân tónh nghæ ngôi.” Caäu thieáu

nieân lieàn quì goái xuoáng treân saøn gaïch, cuùi ñaàu noùi: “Ngoïc

Lan, anh chöa heà van xin ai...” Nhöng thieáu nöõ ñaõ ngoài roät


daäy, thoát kheõ: “Anh...” —“Ngoïc Lan, neáu caäu khoâng tha

thöù anh, anh seõ khoâng ñöùng daäy ñaâu.” —“Anh... anh ñöùng

daäy ñi. Neáu ba maù em thaáy anh laøm vaäy, chaéc em ñoän

thoå!” AÙnh maét coâ loàng saâu vaøo aùnh maét caäu, coâ khe kheõ

gaät ñaàu maáy caùi, daáu hieäu cuûa söï ñoàng tình, voùi tay naém

laáy tay caäu. Thaàn Saàu ñöùng daäy. Ngoïc Lan laïi ngaõ löng

leân choàng goái, naèm thoai thoaûi treân giöôøng.

Thaàn Saàu noùi: “Baùc Hai ñang naáu chaùo cho caäu, chaéc

cuõng ñaõ gaàn xong. Ñeå anh xuoáng döôùi beáp böng leân ñaây

cho caäu.” Ngoïc Lan ñaùp: “Thoâi cuõng chöa caàn. Anh haõy

ngoài caïnh giöôøng ñaây, em coù chuyeän muoán noùi.” Caäu e

deø ngoài leân giöôøng caïnh döôùi chaân cuûa Ngoïc Lan. Coâ noùi:

“Ba em, maù em, anh hai cuûa em, baây giôø keå caû anh, ai ai

cuõng hieåu laàm em, cho raèng heã em noùi thì ngöôøi khaùc

phaûi nghe. Thaät ra, em coù quyeàn uy gì ñaâu. Em chæ muoán

taát caû moïi vieäc cuûa moãi ngöôøi trong töông lai phaûi ñöôïc

phaùt trieån trong traät töï maø thoâi. Coù phaûi em ñoái xöû khoâng

toát vôùi anh khoâng?” Caäu ñaùp: “Anh bieát caäu luùc naøo cuõng

toát vôùi baát cöù ai, naøo phaûi rieâng anh. Chính anh ñaõ xöû teä

vôùi caäu maø thoâi.” —“Chuyeän naøy cuõng do em. Thaønh thaät

noùi, em khoâng ghen tò ñaâu. Em chæ khoâng muoán anh lang

chaï vôùi nhöõng thieáu nöõ khoâng ñöùng ñaén maø laøm hö hoûng

ñôøi anh. Nhöng em seõ raát sung söôùng neáu anh tìm ñöôïc

moät baïn gaùi.” Thaàn Saàu lieàn ngaét ngang lôøi thieáu nöõ:

“Ngoïc Lan, caäu... sao caäu noùi vaäy?” Ngoïc Lan thong thaû

tieáp: “Em ñaõ noùi vôùi anh töø ñaàu maø. Baát cöù lieân heä gì

giöõa anh vaø em seõ khoâng keát quaû ñaâu.” —“Taïi sao? Caäu

coøn giaän anh döõ vaäy sao?” —“Coi caùi maët cuûa anh kìa.

Xöa nay em chöa coù dòp giaän anh maø!” —“Neáu khoâng thì


ñöøng noùi nhö vaäy nöõa. Seõ khoâng bao giôø coù söï chia reõ

giöõa caäu vaø anh, ñôøi ñôøi kieáp kieáp!” Ngoïc Lan yeân laëng

ngaém nghía maøy maët caäu. Xong coâ muûm mæm ñoâi moâi,

gioïng uyeân eâm aùi: “Anh lì lôïm, coù thaät anh muoán laøm baïn

vôùi em khoâng?” Nghe caâu hoûi chaân tình, caäu sung söôùng

muoán ñieân leân, gaät ñaàu lia lòa, mím moâi, lôøi nhö taéc

ngheõn ngang coå: “ÖØöøöøm...!” Coâ laïi nhoû nheû tieáp: “Chæ

voûn veïn theá thoâi sao?” Caäu choàm tôùi naém baøn tay Ngoïc

Lan, vöøa gaät ñaàu lia lòa vöøa aáp uùng: “ÖØöøöøm...!” Ngoïc Lan

xoay ñi nôi khaùc, laøm thinh giaây laâu, roài coâ boû kheõ: “Anh

lì lôïm, sao anh khôø quaù vaäy!” Caäu vuït thoát: “Ngoïc Lan,

caäu...?” Trong khi caäu thieáu nieân coøn bôõ ngôõ khoâng hieåu

yù nghóa moät lôøi nöûa ñuøa nöûa traùch cuûa coâ gaùi, thieáu nöõ ñaõ

xoay laïi, noùi: “Anh haõy ñöa baøn tay cuûa anh cho em

xem.” Baøn tay coâ traéng töôi mòn maøng nhö hoa phaán, maáy

ngoùn thon von dòu daøng ñôõ baøn tay caäu naâng leân. Ñoaïn coâ

ñöa moät ngoùn tay caäu vaøo giöõa hai haøng raêng heù môû cuûa

coâ. Thình lình coâ caén hai haøng raêng laïi. Thaàn Saàu keâu

moät tieáng lôùn: “Ngoïc Lan!” Caäu giaät maïnh tay ra, ñaàu

ngoùn tay rôùm maùu vaø nöôùc maét caäu rôi xuoáng. Ngoïc Lan

thong thaû hoûi: “Anh ñau laém sao?” Thaàn Saàu noùi: “Sao

caäu aùc quaù vaäy?” —“Anh lì lôïm, anh ñaõ bieát ñau, coøn em

thì sao? Anh nhìn ñaây, em cuõng coù maùu, coù tim, coù xöông,

coù thòt nhö anh. Laøm ngöôøi, em cuõng coù theå xaùc coù taâm

hoàn. Sao anh noùi tim em laøm baèng nöôùc ñaù?” Nhìn göông

hoa tuyeät leä, nghe lôøi noùi tröõ tình, moät nieàm traéc aån traøo

loøng caùm doã caäu döõ doäi. Caäu xích ñeán naém hai vai coâ gaùi,

kheõ cuùi xuoáng treân ñoâi moâi non nôùt cuûa Ngoïc Lan, hoài

töôûng laàn ñaàu tieân trong ngoâi nhaø treân ñoài thoâng. Thieáu

nöõ baát ngôø, ngaïc nhieân, môû to ñoâi maét nhìn caäu. Roài coâ


ñoät ngoät hoûi: “Anh laøm sao vaäy?” Thaàn Saàu thuû thæ:

“Caäu... caäu cho pheùp?” Ngoïc Lan haï thaáp ñoâi mi thanh

nhaõ, aùnh maét mô maøng, khe kheõ ñaùp: “Laàn ñaàu tieân anh

coù xin pheùp em ñaâu!” Caäu ngaém ñoâi maøy raäm xanh ngang

thaúng ñeàu ñaën, ñoâi moâi hoàng muûm mæm vôùi nuï cöôøi haøm

tieáu. Thieáu nöõ chôït môû maét nhìn caäu, hoûi: “Sao haû? Sôï

em haû?” —“Khoâng... aø khoâng. Anh muoán ngaém nuï cöôøi

cuûa caäu, anh chöa nhìn thaáy nuï cöôøi naøo ñeïp xinh hôn.

Chæ tieác ít khi naøo anh thaáy caäu cöôøi.” Gioïng uyeân laïi thoû

theû: “Anh lì lôïm, em cuõng chæ laø thieáu nöõ taàm thöôøng

nhaát. Anh khoâng bao giôø bieát em mang nhieàu noãi khoå

taâm. Coù luùc em muoán khoùc lôùn cho vôi nguoàn côn, ñeå sau

ñoù coù theå cöôøi töôi cho anh ngaém em.” Caäu thieáu nieân

thaät laï luøng moät thieáu nöõ tuoåi môùi möôøi laêm, linh hoàn

thaùnh khieát nhö haøo quang, trí tueä choùi saùng nhö hoàng

nhaät vaø hình haøi nhö hoa xuaân ñang chôùm nôû, sao coù theå

thoát nhöõng lôøi ñaày uaån khuùc! Caäu muoán hoûi nhöng khoâng

daùm. Caäu ngaäp ngöøng: “Ngoïc Lan, anh coù ñieàu naøy muoán

noùi töø laâu, nhöng anh sôï caäu seõ giaän anh.” —“Vaäy thì anh

khoâng neân noùi.” Caäu do döï giaây laâu, ñoaïn tieáp: “Anh

muoán bieát caäu thích moät ngöôøi baïn trai loaïi naøo, anh coù

theå söûa ñoåi tính tình ñeå vöøa loøng caäu. AØ nhö laø... anh seõ

khoâng ñaùnh loän; aø nhö laø... anh seõ khoâng bao giôø xía vaøo

chuyeän ngöôøi khaùc; aø nhö laø... anh seõ caàn cuø vieát vaên noäp

cho caäu. Caäu sai gì anh cuõng laøm, baûo gì anh cuõng nghe,

seõ ôû ñaây suoát ñôøi saên soùc caäu...” Ngoïc Lan nhìn Thaàn

Saàu, ñoâi maét coâ long lanh nhö muoân ngaøn aùnh sao, coâ

muûm mæm ñoâi moâi boãng cöôøi moät tieáng kheõ laøm caäu ngaïc

nhieân khöïng laïi, yeân laëng. Roài coâ nghieâm trang, gioïng

laéng nhoû: “Anh ñaõ noùi heát chöa?” Caäu hoå theïn, laøm thinh.


Coâ eâm aùi tieáp: “Em nghó: neáu treân theá giôùi naøy coù ngöôøi

naøo khôø nhaát, ngöôøi ñoù chaéc chaén laø anh! Thoâi, anh lì lôïm

aï, em muoán nghæ sôùm.” Thaàn Saàu lieàn ñöùng daäy, noùi: “Ñeå

anh ñi laáy cho caäu moät cheùn chaùo noùng nhaù, giôø naøy chaéc

baùc Hai ñaõ naáu xong. Caäu phaûi aên chuùt ñænh tröôùc khi ñi

nguû.”

Moät buoåi saùng cuoái tuaàn, Thaàn Saàu ñang lui cui duøng buùa

ñaäp vôõ hoà non boä, rôõ nhöõng vieân gaïch boû vaøo moät thuøng

goã. Boãng caäu nghe tieáng ngöôøi la to phía sau löng: “Trôøi

ñaát, sao caäu daùm caû gan ñaäp beå hoà non boä cuûa toâi!” Caäu

giaät mình xoay laïi, ñoái dieän vôùi moät thanh nieân dong

doûng cao, maëc aùo sô-mi traéng, quaàn taây, thaét caø-vaït naâu,

toùc chaûi töôm taát, maøy maët tuaán tuù nhöng coù saéc giaän.

Caäu noùi: “Ngoïc Lan baûo toâi sao thì toâi laøm vaäy.” Haén noùi:

“Laïi cuõng Lan Ñaïi. Toâi phaûi ñi hoûi noù môùi ñöôïc!” Roài

haén quaøy quaû quay ñi. Ngoïc Lan maëc xieâm y luïa traéng,

ngoài nôi baøn hoïc trong phoøng, ñang hyù hoaùy vieát treân xaáp

giaáy tôø ngoån ngang, khi Ngoïc Khuyeát böôùc vaøo. Ngoïc

Lan chöa kòp leân tieáng, haén ñaõ noùi: “Lan Ñaïi, taïi sao

em...” Nhöng coâ ñaõ gaùc buùt leân giaù, xoay laïi, ngaét ngang

lôøi haén: “Anh hai, em nghe tieáng noùi cuûa anh vaúng laïi töø

nhaø treân, em bieát anh ñaõ veà tôùi. Nhöng em naùn vieát cho

xong baøi laøm noäp thöù hai, roài seõ gaëp anh. Chaúng ngôø anh

ñeán thaêm em tröôùc.” Haén laïi noùi: “Lan Ñaïi, anh muoán hoûi

taïi sao...” Nhöng Ngoïc Lan ñaõ ñöùng leân, chaän lôøi haén:

“Khoan ñaõ anh hai aï, anh laøm gì maø khaån tröông quaù vaäy!

Nhieàu thaùng xa nhau, em nhôù anh muoán cheát, giôø môùi veà

ñeán, anh nhö baän taâm chuyeän gì khaùc hôn laø em sao! Xin

anh ngoài ñaây vôùi em, ñeå em hoûi thaêm anh.” Ngoïc Khuyeát


vöøa ngoài xuoáng xoâ-pha ñoái dieän vôùi Ngoïc Lan, coâ ñaõ hoûi:

“Sao? Anh coù thích tröôøng noâng laâm suùc ñoù khoâng?” —

“Ban ñaàu thì anh khoâng thích. Nhöng chaúng bao laâu, moãi

khi nhìn thaáy nhöõng maàm sinh soáng vöôn leân, keát quaû roõ

reät cuûa söï döôõng nuoâi saên soùc do chính hieåu bieát lyù thuyeát

cuûa mình ñem ra thöïc duïng, anh raát thích thuù. Anh ñang

nghó nhieàu keá hoaïch cho nhöõng dinh ñieàn cuûa mình sau

naøy.” —“Thaät sao! AØ naøy anh, thænh thoaûng em coù gaëp

baïn cuûa anh veà pheùp ôû Saigon. Hoï noùi cuoái tuaàn naøo raûnh

baøi vôû, nhaát laø sau kyø thi xong, caùc anh hay ruû nhau ñi

saên, anh coù ñi khoâng?” —“Coù chôù. Vui laém. Anh thích

nhaát laø ñi saên.” —“Anh hai, thaáy chuùt xíu maùu anh ñaõ run

leân, vaäy maø anh daùm baén nhöõng con thuù röøng ñoù haû?” —

“Coù khi anh cuõng höôùng muõi suùng veà moät con thuù, cuõng

canh, cuõng nhaém, nhöng anh coá tình baén huït vaø noù hoaûng

hoàn chaïy maát!” Haén khoaùi chí vöøa keå vöøa cöôøi ha haû, roài

laïi tieáp: “Caùc baïn anh kyø saên naøo cuõng haï moät vaøi con,

khoâng meån thì cuõng lôïn röøng. Nhöng nhìn con thuù daãy

cheát, anh thaät toäi nghieäp!” —“Em möøng thaáy anh hoàng

haøo hôn tröôùc ñaây, coù leõ khí trôøi ôû Baûo Loäc thích hôïp vôùi

anh.” —“ÖØ ñuùng. Phong caûnh ngoaïn muïc, khoâng khí trong

saïch, saùng naøo anh cuõng taäp theå thao, hít ñaày khí trôøi vaøo

buoàng phoåi vaø caûm thaáy khoûe khoaén suoát ngaøy.” Ngoïc

Lan muûm mæm ñoâi moâi noùi: “Nghe anh keå vui nhö vaäy,

em cuõng muoán noäp ñôn vaøo tröôøng ñoù thöû xem! Thoâi anh

hai aï, coù leõ suoát ngaøy nay em khoâng raûnh, phaûi laøm cho

xong baøi taäp. Gaëp laïi anh trong böõa côm chieàu nha!” Coâ

caäu cuøng ñöùng daäy. Ngoïc Khuyeát choaøng hai caùnh tay

quanh ñoâi vai Ngoïc Lan, nghieâng tôùi òn muõi leân traùn coâ

em gaùi, xong roài hôùn hôû ñi ra.


Ngoïc Khuyeát vöøa ñi khuaát khoâng bao laâu Thaàn Saàu böôùc

vaøo. Caäu döøng laïi sau löng Ngoïc Lan. Coâ ngoài nôi baøn

hoïc, ñang hyù hoaùy vieát. Caäu noùi: “Ngoïc Lan aï, anh cuûa

caäu khoâng cho phaù hoà non boä.” Vaãn khoâng ngöøng ngoøi

buùt treân trang giaáy, coâ kheõ hoûi: “Sao anh bieát anh hai cuûa

em khoâng cho?” —“Vöøa roài Ngoïc Khuyeát coù veû giaän döõ

khi thaáy anh ñang laøm.” —“Giaän döõ thì sao chôù?” Thaàn

Saàu laøm thinh, yeân laëng ñöùng ñôïi. Giaây laùt, Ngoïc Lan gaùc

buùt leân giaù, ñoaïn xoay sang nhìn caäu, gioïng uyeân eâm aùi

nhoû nheû: “Anh lì lôïm, sao anh coù theå laøm vieäc naøy maø ñeå

vieäc noï aûnh höôûng ñeán anh? Ngoïc Khuyeát giaän döõ laø vieäc

rieâng cuûa aûnh. Coâng vieäc anh laøm laø vieäc cuûa anh maø!”

Roài coâ quay laïi caàm buùt tieáp tuïc vieát, thaûn nhieân nhö

khoâng coù chuyeän gì xaûy ra. Sau naøy cöù moãi khi ñoái ñaàu

vôùi hoaøn caûnh sinh töû cuûa cuoäc ñôøi, caäu laïi nhôù Ngoïc

Lan. Duø voâ tình, duø coá yù, baèng nhöõng lôøi leõ dòu daøng deã

thöông, coâ ñaõ daïy caäu quyeát ñònh thaùi ñoä cuûa mình moät

caùch aâm thaàm ñôn ñoäc!

Buoåi chieàu hoâm sau töø tröôøng hoïc veà, döïng chieác xe ñaïp

nôi heø nhaø xong, caäu laáy buùa ñeán hoà non boä, tieáp tuïc ñaäp

vôõ nhöõng beä gaïch xi-maêng. Khi caäu ngaång leân, Ngoïc

Khuyeát ñaõ ñöùng caïnh caäu töø luùc naøo. Haén hoûi: “Coù caàn

phuï khoâng?” —“Khoâng caàn. Coù gì naëng nhoïc ñaâu.” Tuy

caäu noùi vaäy, haén cuõng cuùi xuoáng nhaët maáy vieân gaïch ñaët

goïn gheõ vaøo thuøng ñeå mang ñeán cuoái hoa vieân. Trong

choác laùt, ngöôøi ñaäp phaù, ngöôøi nhaët doïn, haén vöøa laøm vöøa

noùi: “Lan Ñaïi môùi lôùn khoân, nhöng noù nhö ñaõ muoán xoay

caû ngoâi nhaø naøy phía sau ra phía tröôùc vaäy!” —“Döõ vaäy


haû!” —“Caäu ôû ñaây bao laâu maø khoâng bieát noù sao?” —

“Toâi chæ thaáy tính tình Ngoïc Lan raát meàm moûng dòu

daøng.” —“Thuûy trieàu cuûa ñaïi döông chaúng dòu daøng sao,

cuõng coù khi laøm suïp ñoå caû nuùi non luïc ñòa. Nhöng laï luøng

laø neáu chuyeän gì chöa xaûy ra, khoâng ai nhìn thaáy quyeàn

uy cuûa Lan Ñaïi!” Döùt lôøi haén cöôøi ha haû. Haén coù veû laø

ngöôøi deã tính nhaát trong nhaø. Thaàn Saàu hôi baát ngôø khoâng

hieåu yù nghóa moät lôøi nhaän xeùt baâng quô cuûa Ngoïc Khuyeát

veà Ngoïc Lan. Song coù gì quan troïng ñoái vôùi caäu ñaâu. Caäu

chæ lo laøm xong coâng vieäc maø Ngoïc Lan muoán, ngoaøi ra,

trôøi saäp caäu cuõng chaúng quan taâm. Chôït Ngoïc Khuyeát

hoûi: “Caäu hoïc lôùp maáy?” —“Lôùp ñeä nhaát.” —“Tröôøng

naøo?” —“Chu Vaên An.” —“Ban naøo vaäy?” —“Ban B.” —

“Ha... vaäy laø ban toaùn ñaëc bieät. Tröôùc kia toâi cuõng hoïc

ban toaùn ôû tröôøng Chasseloup Laubat. Chöông trình toaùn

naêm cuoái cuøng thaät raát haáp daãn haû. Nhaát laø moân hình hoïc

taân tieán. Thí duï, Feuerbach duøng nghòch ñaûo ñeå chöùng

minh voøng troøn chín ñieåm cuûa Euler tieáp xuùc vôùi boán

voøng troøn noäi vaø baøng tieáp cuûa tam giaùc, thaät ñoäc ñaùo!”

—“Coù gì ñaâu laï. Voøng troøn Euler ñi qua baûy möôi hai

ñieåm chöù ñaâu chæ chín ñieåm, vaø tieáp xuùc vôùi möôøi taùm

ñöôøng troøn khaùc nhau, ñoù laø chöa tính ñeán nhöõng tam giaùc

phaûn chieáu vaø tam giaùc aûo.” —“Tam giaùc phaûn chieáu thì

toâi bieát, nhöng tam giaùc aûo laø gì vaäy?” —“Thí duï moät

ñöôøng thaúng caét ñöôøng troøn taïi hai ñieåm, laáy theâm moät

ñieåm nöõa treân ñöôøng troøn, ba ñieåm ñoù hôïp thaønh moät tam

giaùc noäi tieáp, phaûi khoâng?” —“ÖØ.” —“Neáu ñöôøng thaúng

naèm ngoaøi ñöôøng troøn thì sao?” —“Noù cuõng caét ñöôøng

troøn vaäy, nhöng taïi hai ñieåm aûo. Ha... tam giaùc aûo, hình

hoïc aûo, toâi ñaõ hieåu roài!” —“Anh coù bieát voøng troøn Euler


laø quó tích cuûa giao ñieåm cuûa hai ñöôøng Simson thaúng goùc

hay khoâng?” —“Bieát chôù. Noù cuõng laø quó tích cuûa nhöõng

ñieåm töø ñoù coù theå keû hai tieáp tuyeán thaúng goùc vôùi caùc coâ-

níc linh ñoäng coù taâm treân ñöôøng troøn chính.” —“Ñuùng!”

—“Ha ha! Caäu thaáy chöa, caäu ñöøng töôûng toâi khoâng bieát

hôn caäu ñaâu.” —“Nhöng ñeán pheùp bieán ñoåi thieân hình

vaïn traïng môùi thaät thích thuù!” —“Cuõng chöa thích thuù

baèng aùp duïng pheùp bieán ñoåi vaø dôøi hình vaøo caùc chuøm tia

coâ-níc.” —“Chöông trình toâi chöa hoïc tôùi ñoù. Nhöng naêm

roài, luùc raûnh roãi toâi cuõng coù xem qua.” — “Caäu coù bieát

naêm ñöôøng thaúng naèm trong moät maët phaúng, cöù boán

ñöôøng thì tieáp xuùc vôùi moät coâ-níc duy nhaát. Vaäy coù naêm

coâ-níc khaùc nhau, quó tích cuûa tieâu ñieåm caùc coâ-níc laø moät

ñöôøng troøn.” —“Ñöôøng troøn Miquel.” —“Ñuùng. Ha ha!

Nhöng hình hoïc coå ñieåm cuûa Euclide coù nhieàu giaùo ñieàu

baét buoäc mình phaûi tin, khoâng hay laém.” —“Anh muoán

noùi moät heä thoáng hình hoïc khaùc haû. Nhö hình hoïc

Lobatchevski chôù gì. Töø moät ñieåm ngoaøi moät ñöôøng

thaúng, coù theå keû voâ soá ñöôøng thaúng song song vôùi ñöôøng

thaúng ñoù.” —“Ai bieát ñaâu. Cuõng coù theå khoâng keû ñöôïc

ñöôøng naøo heát!” —“AØ, anh muoán noùi hình hoïc Riemann.

Nhöng anh neân nhôù hình hoïc taân tieán nhaát chæ ñaët treân

ñònh nghóa maø thoâi.” —“Ai daïy caäu vaäy?” —“Ngoïc Lan.”

—“Laïi cuõng Lan Ñaïi! Noù bieát caùi gì veà hình hoïc!” —

“Khoâng. Coâ chæ giaûi thích vôùi toâi nhöõng nguyeân taéc caên

baûn maø thoâi, laøm toâi nhôù laïi moät thöù hình hoïc maø toâi taïm

dòch laø hình hoïc ñònh nghóa. Thí duï: buø-lon, ñinh oác, caây,

vaùn, laø nhöõng yeáu toá lieân heä nhau ñeå raùp thaønh moät caùi

baøn. Cuõng nhö moät ñieåm, moät ñöôøng thaúng hay moät maët

phaúng laø nhöõng yeáu toá cuûa hình hoïc. Neáu ta coù theå cho


moãi thöù moät ñònh nghóa, töø ñoù ta coù theå xaùc ñònh ñaëc tính

vaø söï lieân heä cuûa chuùng thì ta coù theå raùp chuùng laïi thaønh

moät moân hình hoïc. Thí duï: ñieåm coù theå coi nhö vaät loûng,

ñöôøng thaúng nhö caùi ve chai, moät trong nhöõng lieân heä cuûa

ve chai vôùi chaát loûng laø caùi noï coù theå chöùa caùi kia, phaûi

khoâng? Vaû laïi, hình hoïc coå ñieån tuøy thuoäc vaøo hai duïng

cuï caên baûn laø caây thöôùc keû vaø com-pa. Moät thöù hình hoïc

chæ duøng caây thöôùc keû khoâng thoâi thì sao?” —“Ha ha, toâi

queân ñieàu ñoù nöõa! Ñaâu caàn thöôùc keû môùi ñònh nghóa ñöôïc

ñöôøng thaúng. Coù theå coù thöù hình hoïc khoâng caàn baát cöù

duïng cuï naøo. Lyù thuù, thaät lyù thuù!” Luùc aáy Ngoïc Lan töø xa

ñang ñi laïi, thöôùt tha trong xieâm y baèng luïa traéng. Hai

ngöôøi cuøng quay laïi nhìn coâ, trong khi coâ thung dung böôùc

ñeán vaø noùi: “Anh hai, ba ñang caàn gaëp anh.” —“Vieäc gì

vaäy?” —“Coù leõ ba muoán cuøng anh baøn tính nhöõng thöù caàn

mua cho ngaøy teát. Ba ñònh seõ cuøng anh ñi chôï sau böõa

côm toái nay ñoù maø.” Ngoïc Khuyeát lieàn xoay qua hoûi

Thaàn Saàu: “Caäu muoán ñi chôi chôï teát vôùi toâi toái nay

khoâng?” Thaàn Saàu laøm thinh lieác Ngoïc Lan. Coâ muûm

mæm cöôøi nhìn Thaàn Saàu, ñoaïn ñaùp thay caäu: “Vieäc mua

saém rieâng cuûa gia ñình ñeå trang trí ngaøy teát seõ khoâng laøm

anh Laõo höùng thuù ñaâu.” Ngoïc Khuyeát noùi: “Thoâi ñöôïc, seõ

noùi chuyeän vôùi caäu sau nheù.” Roài haén raûo böôùc veà phía

nhaø tröôùc. Thaàn Saàu laïi tieáp tuïc duøng buùa ñaäp vôõ beä gaïch

xi-maêng cuûa hoà non boä, trong khi Ngoïc Lan hoûi: “Hai anh

coù gì vui maø cöôøi vang caû thoân xoùm vaäy?” —“Ñaáu trí veà

moân hình hoïc.” —“Ai aên ai thua?” —“Chöa tôùi chung

keát.” —“Em chaéc seõ baát phaân thaéng baïi.” —“Sao caäu

bieát?” —“Anh hai cuûa em ñaõ say meâ moân toaùn phaùp töø

beù. AÛnh ñaõ truùng giaûi hình hoïc kyø thi ñua trung hoïc toaøn


quoác taïi Phaùp. AÛnh ñaõ ñoã caû hai phaàn tuù taøi ñeàu öu

haïng.” —“Vaäy thì anh thua chaéc roài!” —“Cuõng chöa

chaéc. Baát cöù ñaùnh caù gì vôùi anh hai cuûa em, neáu anh

nhöôøng aûnh thì anh seõ khoâng thua.” —“Sao vaäy?” —“Moät

nguyeân taéc maø anh chöa bieát, ñoù laø nguyeân taéc giôùi haïn.

Anh hai cuûa em coù tính nhö phuï nöõ, thöôøng ñoäng loøng toäi

nghieäp keû thaát theá.” —“Nguyeân taéc giôùi haïn laø gì? Anh

chæ cho ñoù laø nhöôïc ñieåm cuûa anh Ngoïc Khuyeát.” —“Anh

lì lôïm, toång quaùt maø noùi, taát caû moïi ñaëc tính cuûa baát cöù

thöïc taïi naøo chaúng phaûi ñeàu naèm trong giôùi haïn cuûa thöïc

taïi ñoù sao? Chaúng phaûi moãi thöïc taïi, vaät chaát hay voâ hình,

ñeàu coù moät giôùi haïn sao? Vaäy maø anh bieát khoâng, söï khoù

khaên nhaát cuûa thaùi ñoä laøm ngöôøi laø xaùc ñònh giôùi haïn cuûa

moät vaán ñeà. Ai nhìn thaáy giôùi haïn ñoù, ngöôøi aáy coù theå

tieân ñoaùn keát quaû moïi cuoäc tranh chaáp lieân quan ñeán noù.”

Noùi xong, coâ thong thaû böôùc ñi. Thaàn Saàu laät ñaät ñöùng

thaúng leân, noùi voùi theo: “Ngoïc Lan, caäu haõy noùi anh nghe

theâm veà nguyeân taéc giôùi haïn ñoù ñi.” Gioïng uyeân khe kheõ

vaúng laïi: “Vaøo dòp khaùc nha anh lì lôïm. Em vaøo phuï giuùp

dì ba söûa soaïn côm toái. Anh cuõng neân taém röûa nghæ ngôi.

Anh khoâng ñoùi sao?”

Khoâng bieát ôû ñaâu Ngoïc Khuyeát coù caùi maùy chuïp hình raát

ñeïp, gaén treân ba chaân vaø töï ñoäng. Cuoái thaùng chaïp, dì ba

ñaõ veà queâ aên teát. Ngaøy muøng moät, vôï choàng chuù tö Bình

vaø con caùi, cö nguï cuøng thoân xoùm, ñeán chuùc thoï OÂng Baø

Hai, Ngoïc Khuyeát muoán chuïp hình taát caû moïi ngöôøi.

Tieáng ngöôøi cöôøi giôõn, tieáng giaày deùp, tieáng troáng muùa

laân, tieáng phaùo noå, tieáng coøi xe töø ñaàu laøng ñeán cuoái xoùm

vaø vang xa khaép coõi bôø ñaát nöôùc, nhöõng giôø phuùt oaùn thuø


côûi môû, vui töôi trong moïi taàng lôùp, moïi giai caáp nhaân

gian. Treân theá giôùi naøy neáu coù ngöôøi naøo caêm thuø ngaøy

teát nhaát, ngöôøi ñoù chaén chaén laø Thaàn Saàu. Caäu caûm thaáy

hoaøn toaøn coâ ñoäc, nhö soáng trong theá giôùi voâ hình. Saùng

sôùm Ngoïc Lan ñaõ ñeán daãn caäu leân cuøng Ngoïc Khuyeát vaø

Xu Di laøm leã gia tieân, sau ñoù möøng tuoåi OÂng Baø Hai.

Xong caäu trôû veà phoøng ñoùng cöûa laïi. Ngoïc Khuyeát khoâng

laøm sao duï doã caäu chuïp chung moät taám hình vôùi gia ñình

ñöôïc. Khi Ngoïc Lan ñaåy cöûa phoøng caäu, böôùc vaøo, Thaàn

Saàu ngoài nôi baøn hoïc, ñang luùi huùi vaù laïi chieác aùo. Thaáy

Ngoïc Lan, caäu laät ñaät buoâng chieác aùo vaø kim chæ xuoáng

baøn, ñöùng leân vôùi veû maët hôùn hôû vui töôi, noùi: “Ngoïc Lan,

caäu khoâng ñi chôi teát sao?” Thieáu nöõ khoâng ñaùp, coâ xeâ

ñeán vaøi böôùc, nhaët chieác aùo cuûa caäu treân baøn leân xem vaø

noùi: “Anh coù theå möôïn dì ba laøm coâng vieäc naøy cho.” Caäu

noùi: “Ngoaøi caäu ra, anh khoâng muoán nhôø ai heát.” Thieáu

nöõ chôït khöïng laïi, coâ ngaém nghía maøy maët caäu giaây laâu,

xong coâ buoâng chieác aùo xuoáng baøn, muûm mæm ñoâi moâi

thoû theû: “Thoâi ñöôïc, ñeå mai moát coù raûnh, em seõ vaù giuøm

anh.” Caäu lieàn noùi: “Khoâng, anh khoâng coù yù noùi theá.

Nhaân dòp maáy ngaøy nghæ, anh coù chuùt thì giôø, coâng vieäc

naøy anh muoán töï laøm laáy.” —“Hoâm nay laø ngaøy ñaàu naêm,

anh cuõng neân taäp hoøa ñoàng vôùi moïi ngöôøi. Anh hai em

ñang ñôïi anh beân ngoaøi ñeå chuïp hình.” Caäu buoâng mình

xuoáng gheá, maët thoaùng khoâng vui, noùi: “Anh khoâng chuïp

hình vôùi ai heát.” —“Anh laøm caùi gì nhö con nít vaäy.” Roài

coâ thaáp gioïng, voã veà: “Em bieát anh coâ ñôn, nhöng ít nhaát

cuõng coøn nhöõng ngöôøi quan taâm ñeán anh. Anh Laõo, em

soáng nay, cheát mai, ñöôïc ngaøy naøo tính ngaøy naáy, theá giôùi

naøy may ruûi voâ thöôøng, cuoäc ñôøi chöa bieát ra sao, hình


aûnh ñeå laøm gì! Anh töôûng em cuõng vui sao? Nhöng em

khoâng muoán laøm baát cöù ai thaát voïng. Em seõ ñôïi anh beân

ngoaøi, em ñi nha.” Roài coâ xoay goùt böôùc ra. Song coâ döøng

laïi nôi cöûa, khoâng ngoaûnh laïi, noùi kheõ: “Neáu anh khoâng

muoán chuïp hình chung vôùi moïi ngöôøi, nhöng vôùi rieâng

em, anh khoâng thích sao?” Roài coâ ñaõ khuaát beân ngoaøi.

Khoâng ñôïi laâu, Thaàn Saàu ñaõ ñöùng daäy, thay quaàn aùo,

böôùc ra. Ngoïc Lan ñang ñöùng giöõa naéng saùng, caïnh nhaønh

mai nôi hoa vieân. Coâ maëc giyùp boâng traéng, thaét löng kim

tuyeán, aùo sô-mi maøu lam, baâu ñeå hôû. Laàn ñaàu tieân caäu ñeå

yù moät khoaûng khung ngöïc non noõn cuûa coâ vaø caây thaùnh

giaù hoàng ngoïc treo döôùi daây chuyeàn beän baèng nhöõng sôïi

tô vaøng vöøa sít quanh coå, coù leõ thænh thoaûng coâ môùi mang.

Toùc coâ buoâng thaû phuû löng ñeán ngang eo, maùi toùc caøi

nhaønh hoa ngoïc. Caùch phuïc söùc cuûa Ngoïc Lan trong ngaøy

ñaïi leã cuõng khoâng coù gì khaùc luùc bình thöôøng, chöùng toû

moät thieáu nöõ ñôn sô, giaûn dò nhöng luoân luoân töôm taát.

Caäu maëc boä ñoà taây traéng, mieãn cöôõng ñeán ñöùng beân caïnh

thieáu nöõ. Trong khi Ngoïc Khuyeát ñang loay hoay ñieàu

chænh maùy hình, caäu caûm thaáy baøn tay thieáu nöõ chaïm tay

caäu. Caäu hôi baát ngôø, nhöng laøm thinh, khoâng phaûn öùng.

Roài maáy ngoùn tay coâ khe kheõ kheùp laïi quanh baøn tay caäu.

Luoàng nhieät löïc boãng chuyeàn töø tay caäu döõ doäi vaøo tim,

taän cuøng töøng maïch maùu vaø moät caûm giaùc tuyeät vôøi chaán

ñoäng caû theå xaùc laãn linh hoàn caäu. Caäu nghó ñeán caùc vò

tieân thaùnh thænh thoaûng truyeàn chaân löïc cho moät phaøm

nhaân trong nhöõng truyeän thaàn thoaïi hoang ñöôøng, nhöng

baây giôø caäu tin laø thaät. Hình chuïp vöøa xong, Ngoïc Lan

lieàn xoay laïi ñoái dieän caäu vaø noùi: “Caùm ôn anh!” Thaàn

Saàu hoaøn hoàn tænh moäng, chæ kòp thoát: “Ngoïc Lan!” Coâ ñaõ


thong thaû böôùc giöõa nhöõng khoùm hoa ñi veà phía nhaø

tröôùc.

Tröa ngaøy muøng hai Ngoïc Lan ñi thaêm nhaø moà coâi ôû Phuù

Nhuaän, ñem theo Xu Di vaø Thaàn Saàu. Sau khi trao chuùt

ngaân löôïng cho ban quaûn trò, coâ ñeå caû buoåi chieàu ñuøa

giôõn ñaùm treû con. Roài coâ gheù qua vieän Thoâng Thieân Hoïc

Hoäi beân caïnh ñeå möøng tuoåi oâng hoäi tröôûng. Trong dòp ñoù

coâ noùi: “Thöa baùc hai, vieäc tuyeät ñaïi cao thoâng cuûa hoäi ñaõ

vöôït leân caáp naøo roài?” Ngöôøi ñaøn oâng cao nieân trong boä

aùo veùt xaùm, caø-vaït ñôn maøu, daùng veû khieâm toán, vôùi vaøi

khaùch hieän dieän, mæm cöôøi ñaùp: “AØ... baùc nghó ngaøn vaïn

naêm loaøi ngöôøi vaãn coøn quanh quaån nôi maët ñaát!” —

“OÂoã...?” OÂng tieáp: “Chaùu Lan Ñaïi, chaùu hieåu hôn baùc

maø!” Ngoïc Lan muûm mæm cöôøi: “Daï khoâng daùm!” Maët

trôøi gaàn laën khi Ngoïc Lan böôùc ra khoûi cöûa vieän Thoâng

Thieân, coâ döøng laïi noùi vôùi Xu Di vaø Thaàn Saàu: “Thaät ra,

khoâng coù gì goïi laø huyeàn bí, chæ laø laõnh vöïc khaùc nhau.

Khoâng gian voâ chieàu höôùng, thôøi gian voâ thuûy voâ chung,

vuõ truï xa xoâi cuõng chæ caùch moät böôùc, ñeàu ñöôïc cheá taïo

bôûi giaùc quan. Muoán hieåu, tröôùc phaûi hoïc töï ñieån cuûa

trôøi.”

Thaám thoaét nhöõng ngaøy teát ñaõ troâi qua. Moät buoåi toái,

Ngoïc Khuyeát böôùc vaøo phoøng Ngoïc Lan luùc coâ ñang ngoài

nôi baøn hoïc döôùi aùnh saùng toûa ra töø chuïp ñeøn. Ngoïc Lan

lieàn gaùc buùt leân giaù, xoay laïi, ñaõ nghe haén noùi: “Lan Ñaïi,

anh ñeán chia tay em, vì khuya nay anh seõ ñi chuyeán xe

sôùm nhaát. Anh khoâng muoán ai phaûi vì anh maø thöùc daäy

vaøo giôø ñoù.” Ngoïc Lan ñaùp: “Anh hai, thì giôø nhö caùnh


chim bay qua nhanh choùng. Roài ñaây anh ñoã ñaït thaønh

coâng, anh em mình seõ khoâng coøn xa nhau.” Haén noùi:

“Nhöõng luùc xa nhaø anh nhôù em nhaát.” Ngoïc Lan boû kheõ:

“Thaät sao!” Roài coâ tieáp: “Anh hai, anh noùi chuyeän phaûi

coâng baèng moät chuùt. Em laø chò cuûa Xu Di, em khoâng

muoán xeùn laán heát tình thöông cuûa ñöùa em ñaâu!” —“Thaät

ra anh cuõng khoâng bieát anh nhôù ai nhieàu nhaát. AØ naøy Lan

Ñaïi, caùi hoà non boä cuûa anh...?” —“Haaa... Thì ra anh vaøo

ñaây khoâng phaûi ñeå töø giaõ em. Ñöôïc roài, ñöôïc roài, em seõ

xaây caùi khaùc ñeàn cho anh maø.” Roài coâ quay laïi baøn hoïc,

xoác ñaùm saùch vôû ngoån ngang, laáy vaøi tôø giaáy trao haén,

ñoaïn noùi: “Hoïa ñoà cuûa caùi hoà môùi, anh xem thích

khoâng?” Ngoïc Khuyeát chaêm chuù nhìn heát giaáy noï ñeán tôø

kia nôi tay, giaây laâu trao traû laïi Ngoïc Lan, roài noùi: “Lan

Ñaïi, em thaät taøi! Cô nghieäp cuûa cha meï thaät khoâng xöùng

vôùi em. Coù leõ caû ñaát nöôùc naøy cuõng quaù nhoû heïp so vôùi

taøi naêng cuûa em!” Thieáu nöõ chôït thoát kheõ: “Anh hai aøaøaø...

Anh ngaïo em phaûi khoâng!” Haén noùi: “ÔÛ Baûo Loäc anh

ñang nuoâi moät caëp caù vaøng thaät ñeïp. Anh ñònh ñem noù veà

ñaây. Hoâm môùi veà thaáy caùi hoà bò phaù, anh hoaûng hoàn. Giôø

thì anh khoûi phaûi lo. Ha ha!” Haén xoay laïi, dôïm böôùc,

nhöng laïi döøng, hoûi: “AØ naøy Lan Ñaïi, sao Thaàn Saàu laïi

goïi em baèng caäu?” Ngoïc Lan hôn ñoû maët, kheõ cuùi ñaàu,

muûm mæm ñoâi moâi, aáp uùng nöûa muoán ñaùp laïi thoâi. Roài coâ

thoû theû: “Ñoù laø ñieåm deã thöông cuûa anh Laõo; tieáng xöng

hoâ maø em thích nhaát, laøm em khoâng coù caùch naøo giaän aûnh

ñöôïc!” —“Em thích? Ha ha! AØ khuya nay em ñöøng daäy

sôùm tieãn ñöa anh laøm gì ñeå phaûi maát giaác nguû nha!” Lôøi

vöøa döùt, haén ñaõ khuaát beân ngoaøi cöûa.


Saùng sôùm hoâm ñoù, khi Ngoïc Khuyeát ñang taém röûa trong

phoøng toa-leát, haén ñeå yù ñeøn saùng nôi phoøng aên. Haén böôùc

ñeán nhìn xem. Döôùi aùnh saùng cuûa chuøm ñeøn treo treân traàn

nhaø, treân taám khaên hoa traéng nôi baøn aên, cheùn dóa saùng

choang daønh cho moät ngöôøi aên ñaõ ñöôïc baøy saün. Ngoïc

Lan ñang ngoài nôi ñaàu baøn, yeân laëng xem saùch. Haén goïi

kheõ: “Lan Ñaïi!” Ngoïc Lan thong thaû ngöôùc maét nhìn haén,

ñoaïn nhoû nheû noùi: “Em ñaõ naáu moät mieáng chaùo traéng, hoät

gaø muoái, nhöõng moùn anh thích ñoù, aên aám vaø nheï buïng

tröôùc khi leân ñöôøng.” Böõa ñieåm taâm xong, haén ñöùng daäy.

Ngoïc Lan noùi: “Em khoâng muoán laøm phieàn chuù tö Bình,

ñaõ giöõ cho anh chieác taxi saün ngoaøi coång.” Trôøi coøn môø

toái, coâ tieãn haén ñi ra. Döøng laïi nôi coång, haén nghieâng

mình tôùi, hai tay choaøng qua ñoâi vai cuûa ñöùa em gaùi, muõi

haén òn leân traùn coâ, trong khi Ngoïc Lan noùi: “Anh hai, haõy

baûo troïng!” —“Anh ñaõ noùi roài maø, trong nhöõng ngaøy xa

nhaø anh nhôù em nhaát!” —“Anh hai aøaøaø... em nhaéc anh

noùi chuyeän phaûi coâng baèng moät chuùt. Xu Di cuõng ñaõ daäy,

ñònh tieãn anh, nhöng em khoâng muoán noù maát giaác nguû.”

—“AØ coøn caäu Thaàn Saàu meâ nguû maø queân caû baïn.” Noùi

xong, haén buoâng coâ gaùi ra, xoay laïi ñònh böôùc leân xe, chôït

ñuïng phaûi moät ngöôøi. Haén quay laïi nhìn, chöa kòp phaûn

öùng, Thaàn Saàu ñaõ thoát: “Anh muoán noùi xaáu toâi cuõng

khoâng sao. Toâi ñaõ thua moân hình hoïc vôùi anh maø!” Haén

lieàn ñaùp: “Chöa, caäu chöa thua. Ñôïi vaøi thaùng nöõa ñeán

muøa heø toâi seõ veà noùi chuyeän tieáp nheù. Ha ha! AØ naøy...

caùm ôn ñaõ giöõ giuøm toâi chieác taxi.”


Hoïc troø trôû laïi tröôøng hoïc, thôï thuyeàn trôû laïi cô xöôûng,

moät naêm môùi meû laïi baét ñaàu, sinh hoaït xaõ hoäi tuaàn töï

ñieàu hoøa ñeán nhaøm chaùn. Daïo naøy tieát xuaân, trong vöôøn

caây laù xanh töôi, hoa lan traéng, khoùm ngaû ngaøi tím, hoàng

ñaøo, daï lyù, hoaøng mai, choøm vaïn thoï vaøng nôû muoän, nhìn

thaät roän raøng vui maét. Moät buoåi chieàu ñi hoïc veà, vaøo muøa

caây troå laù ñôm boâng, coâng vieäc ngoõ tröôùc vöôøn sau khoâng

baän laém, sau khi taém goäi xong, Thaàn Saàu ra ñöùng chôi

giöõa hoa vieân. Caäu nghó thaàm: sau kyø thi luïc caù nguyeät,

mình baét ñaàu öông caø vaø ôùt, söûa soaïn laïi maáy voàng khoå

qua, laïi baän roän nöõa roài! Hoâm nay mình cuõng hôi löôøi,

ñaùng leõ phaûi caét tæa maáy cuïm hoàng coù nhieàu nhaùnh ñaõ

khoâ taøn. Roài caäu boû löûng maáy yù nghó vaån vô, ñang yeân

laëng höôùng maét leân nhöõng taøn caây vuù söõa treân cao phía

saân tröôùc. “Anh Laõo, anh ñang laøm gì ñoù?” Caäu giaät mình

xoay laïi, toát: “Ngoïc Lan!” Caäu tieáp: “Caäu haõy laéng nghe

tieáng chim hoùt veùo von treân kia, raát eâm tai, raát deã thöông

coù phaûi khoâng?” Ngoïc Lan cuõng ngöôùc maét veà höôùng

tieáng chim keâu. Coâ im laëng, laéng nghe giaây laâu. Xong coâ

nhìn caäu, noùi: “Nghe tieáng chim keâu laøm em nhôù hai caâu

thô ‘Minh nguyeät sôn ñaàu khieáu, Hoaøng caåu ngoïa hoa

taâm’ cuûa Vöông An Thaïch. Toäi nghieäp cho ñaïi thi haøo Toâ

Ñoâng Pha chæ vì hai caâu thô oan nghieät ñoù maø bò löu ñaøy.”

—“Taïi sao, xin keå anh nghe?” —“Hoï Vöông saùng taùc hai

caâu thô ñoù luùc coøn luaân laïc haøn vi. Cöù töøng chöõ maø hieåu

nhö sau: ‘Minh’ laø saùng, ‘nguyeät’ laø traêng, ‘khieáu’ laø keâu

hoùt, traêng saùng keâu hoùt treân ñænh nuùi. ‘Hoaøng’ laø vaøng,

‘caåu’ laø choù, con choù vaøng naèm giöõa ñoùa hoa.” —“Caùi gì

kyø vaäy!” —“Vì theá thi só hoï Toâ ñang löøng danh ñöông

thôøi laøm sao chòu noåi maø khoâng caàm buùt söûa chöõ ‘khieáu’


laïi chöõ ‘chieáu’, ñoåi chöõ ‘taâm’ ra chöõ ‘aâm’, coù nghóa laø

traêng saùng chieáu treân ñænh nuùi, con choù vaøng naèm döôùi

boùng hoa.” Thaàn Saàu noùi: “Vaäy coù hay hôn khoâng.” Ngoïc

Lan thong thaû tieáp: “Ñeán sau, Vöông An Thaïch laøm töôùng

quoác, ngaøi thieân chuyeån Toâ Ñoâng Pha ra vuøng sôn ñaàu

Hoaøng Chaâu. Moät ñeâm, hoï Toâ ñi daïo döôùi traêng giöõa

röøng, nghe tieáng con chim hoùt leû loi, toø moø hoûi moät thoå

daân. Ngöôøi thoå daân noùi ñoù laø chim minh nguyeät chæ hoùt khi

traêng saùng vaø ñi baét loaøi saâu hoaøng caåu ñeå aên. Vì vaäy, heã

nhöõng con saâu naøy nghe chim ñoù hoùt thì lo sôï chui ruùc vaøo

giöõa boâng hoa ñeå troán.” Thaàn Saàu thôû daøi, noùi: “Taïi sao

theá giôùi naøy coù nhieàu ngöôøi hoïc cao bieát roäng, keå caû caäu.

Taïi sao caäu bieát nhöõng chuyeän ñoù?” —“Anh lì lôïm, haõy

xin anh noùi em bieát töø naêm anh taùm tuoåi ñeán giôø baïn cuûa

anh laø nhöõng ai?” —“Nhöõng ai? Soâng roäng ñöôøng daøi,

chim ngaøn gioù nuùi, ñoù laø baïn cuûa anh.” —“Vaäy coù nhieàu

caùi ngoaøi chaân trôøi kia anh bieát nhieàu hôn em. Coøn em, töø

thuôû nhoû bieát ñoïc bieát vieát, baïn cuûa em chæ laø saùch vôû.

Nhöõng chuyeän em keå anh nghe chaúng qua em ñaõ ñoïc

ñöôïc trong caùc coå thö maø thoâi. Hoïc cao bieát roäng cuõng coù

gì hay ñaâu. Ñieàu quan troïng laø nhìn thaáy giôùi haïn cuûa moãi

vaán ñeà, trong thôøi gian cuõng nhö khoâng gian.” Thaàn Saàu

nghó ngôïi, ñoaïn noùi: “Nhöng Toâ Ñoâng Pha ñaõ khoâng nhìn

thaáy giôùi haïn cuûa vaán ñeà, oâng cuõng voâ toäi maø!” — “Anh

lì lôïm, moãi ngöôøi tuø ñeàu coù moät lyù do cuûa hoï, neáu anh

nghe lyù do cuûa moãi ngöôøi tuø, thì khoâng coøn ai laø toäi

phaïm.” Thaàn Saàu chôït thoát: “Ngoïc Lan, caäu... caäu thaät voâ

tình, ngay caû ñoái vôùi tuø nhaân!” —“Em muoán noùi, nhöõng

hieän töôïng trong ñôøi soáng thieân bieán vaïn hoùa, anh phaûi coù

nhöõng nguyeân taéc coá ñònh, caên baûn nhaát, ñeå xaùc ñònh giaù


trò cuûa noù. Hoï Toâ tröôùc khi caàm buùt, neân nhuùn nhöôøng,

ñeán vieáng thaêm Vöông An Thaïch, thöû thôøi, em nghó, chæ

laø moät haøn só voâ danh, ñeå nhìn thaáy ranh giôùi cuûa mình.

Baát cöù vaán ñeà gì, vaên hoùa, khoa hoïc hay chính trò, caù

nhaân hay ñoaøn theå, vaät chaát hay voâ hình, ñeàu coù giôùi haïn

cuûa noù, qui ñònh bôûi nhöõng ñieàu kieän, vaø chæ ñuùng trong

giôùi haïn ñoù thoâi.” —“Ngoïc Lan, coù phaûi caäu ñang noùi veà

nguyeân taéc giôùi haïn khoâng?” —“Ñuùng, anh lì lôïm. Vaäy,

thöù nhaát, ñoái vôùi moïi vaán ñeà, phaûi tìm hieåu giôùi haïn cuûa

noù. Thöù hai, moïi trôû ngaïi xaûy ra trong baát cöù laõnh vöïc

naøo, neáu khoâng phaûi lyù do gì khaùc, thì bôûi moät söï kieän

naøo ñoù ñaët khoâng ñuùng giôùi haïn, hoaëc giôùi haïn cuûa noù bò

xaâm phaïm bôûi, hay ñuïng chaïm phaûi giôùi haïn cuûa vaán ñeà

khaùc. Giôùi haïn caøng lôùn, naêng löôïng caøng cao. Muoán ñaït

ñöôïc söï dung hoøa, phaûi laøm theá naøo ñeå moïi ngöôøi nhìn

thaáy roõ raøng giôùi haïn cuûa söï kieän lieân heä. Thöù ba, ñöøng

bao giôø xoâng vaøo moät vaán ñeà neáu chöa bieát roõ giôùi haïn

cuûa mình vaø cuûa ñoái töôïng tôùi ñaâu.” —“Ngoïc Lan, anh

bieát roài, anh khoâng bao giôø ñaùnh loän ngoaøi ñöôøng nöõa

maø!” Ngoïc Lan ngaém nghía maøy maët caäu giaây laâu, ñoâi

moâi coâ muûm mæm, xong coâ xoay ñi vaø noùi: “Anh lì lôïm,

em noùi möôøi coù leõ anh chæ hieåu moät. Vaäy cuõng ñöôïc roài.

Coù boán loaïi ngöôøi hoïc vaán, em ñang muoán bieát anh thuoäc

loaïi naøo.” —“Anh chaéc laø loaïi dôû nhaát roài, caäu khoâng caàn

phaûi ngaïo anh.”

Ngoïc Lan thung dung tieáp: “Loaïi thöù nhaát laø caùi bình luûng

ñaùy. Duø bao nhieâu nöôùc ñoå vaøo, bình vaãn roãng khoâng. Coù

ngöôøi hoïc raát cao, ñoïc traøng thieân saùch vôû, tuy nhieân söï

hieåu bieát chæ ñoùng vaùng löa thöa trong trí oùc. Hoï noùi naêng


khoâng maïch laïc, lyù luaän mô hoà.” —“Ñuùng laø anh roài!” —

“Anh lì lôïm, laøm sao anh coù theå keát luaän ñöôïc, khi em

chöa noùi heát. Loaïi thöù hai laø bình tích nöôùc, chöùa taát caû

nhöõng gì ñöôïc ñoå vaøo. Coù ngöôøi nhôù heát thaûy nhöõng ñieàu

hoï nghe thaáy, chöùa trong trí naõo baát cöù chuyeän gì duø hay,

dôû, toát, xaáu. Thaät khoù nghó hoï laøm theá naøo ñeå toå chöùc

nhöõng ñieàu hieåu bieát cuûa hoï moät caùch coù heä thoáng khoa

hoïc. Hoï coù theå dieãn thuyeát haøng giôø, laøm thính giaû say

meâ. Nhöng khi cuoäc dieãn thuyeát ñaõ döùt, nhöõng gì coøn laïi

trong kyù öùc ngöôøi nghe chæ laø môù hoãn ñoän. Hoï ñaõ roùt bình

nöôùc ñaày cuûa hoï sang bình nöôùc löng cuûa ngöôøi khaùc,

trong ñoù vaøng son laãn caën caùu. Loaïi thöù ba laø bình loïc

nöôùc. Ñoå bao nhieâu nöôùc vaøo troâi ra heát baáy nhieâu, coøn

laïi trong bình chæ laø buøn ñaát. Coù ngöôøi khi ñoïc moät quyeån

saùch, hoï khoâng heà ñeå yù ñeán caâu vaên hay, tö töôûng ñeïp,

chaúng luaän noäi dung hay boá cuïc cuûa taùc phaåm. Nhöng hoï

nhôù vanh vaùch khoâng soùt chi tieát baát cöù chuyeän xaáu xa

naøo trong quyeån saùch vaø keå laïi ngöôøi khaùc nghe moät caùch

raát lyù thuù. Hoï coù theå haáp thuï raát nhieàu ôû nhaø tröôøng cuõng

nhö ngoaøi xaõ hoäi, nhöng toaøn nhöõng ñieàu xaáu xa. Loaïi thöù

tö laø bình nöôùc loïc. Nöôùc ñaõ ñöôïc loïc tröôùc khi rôi xuoáng

bình, duø ñaày hay löng, nhöng raát tinh tuyeàn ñeå nuoâi döôõng

linh hoàn. Loaïi ngöôøi naøy, hoïc nhieàu hay ít, nhöng nhöõng

gì hoï thu thaäp ñöôïc laø nhöõng ñieàu choïn loïc, hay ñeïp.” —

“Nhö vaäy, ngöôøi sinh ra ñaõ thuoäc loaïi naøy, khoâng theå

thuoäc loaïi khaùc hay sao?” —“Coù theå chôù sao khoâng theå.

Chung qui taát caû baét nguoàn töø hoïc vaán. Vaäy, anh lì lôïm,

haõy xin anh noùi cho em bieát hoïc vaán laø gì?” —“Laø ghi

nhôù ñeå baét chöôùc.” —“Cuõng chöa phaûi. Ví nhö anh laøm y

theo nhöõng ñoäng taùc cuûa moät ngöôøi ñaõ laøm hoaëc ñaõ daïy


anh, coâng vieäc troâi chaûy ñeàu ñaën cho ñeán moät hoâm anh

gaëp trôû ngaïi, nhöng anh vaãn cöù laäp ñi laäp laïi. Ñoù laø hoïc

vaán sao?” —“Ngoïc Lan, nhöõng ñieàu naøy caäu ñoïc ñöôïc töø

nhöõng quyeån saùch trieát hoïc naøo vaäy?” —“Coù leõ moät

ngöôøi naøo ñoù treân theá giôùi töø nghìn naêm tröôùc ñaõ nghó nhö

em. Hoaëc saùch naøo ñoù cuõng ñaõ ñeà caäp ñeán tuy em chöa

coù dòp may ñeå xem. Anh lì lôïm, em ñaõ noùi, khoâng coù gì

môùi meû döôùi aùnh saùng maët trôøi. Anh haõy nhìn ñöùa beù con

chôi vôùi löûa, moät laàn bò phoûng tay, laàn sau noù seõ caån thaän

hôn, phaûi vaäy khoâng? Duø dôû, duø hay, noù ñaõ hoïc.” —“Vaäy

thì, Ngoïc Lan, hoïc vaán laø dieãn tieán cuûa söï thay ñoåi thaùi

ñoä...” Ngoïc Lan chôït voã hai baøn tay vaøo nhau, thoát:

“Haaa... hoïc troø thoâng minh!” —“Lan coâng töû, caäu daùm

caû gan coi anh nhö hoïc troø cuûa caäu haû?” Ngoïc Lan nhoû

nheû: “Anh gheùt em laém phaûi khoâng?” Thaàn Saàu ñöùng

thaúng thôùm, ñoái dieän vôùi Ngoïc Lan, nhìn vaøo ñoâi maét cuûa

coâ gaùi long lanh nhö muoân ngaøn aùnh sao, xong caäu mæm

cöôøi, noùi vôùi gioïng eâm aùi: “Ñuùng vaäy, neáu treân theá giôùi

naøy coù ngöôøi naøo maø anh gheùt nhaát, ngöôøi ñoù chaéc chaén

laø Lan coâng töû.” Ngoïc Lan muûm mæm ñoâi moâi, thong thaû

tieáp: “Tuy thoâng minh, anh cuõng chöa hoaøn toaøn. Anh ñaõ

boû soùt chöõ ‘muoán’, chæ moät töø ngöõ ñoù laøm con ngöôøi khaùc

vôùi vaïn vaät. Anh muoán thay ñoåi thaùi ñoä cuûa anh theo

ñöôøng loái naøo, ñieàu ñoù döï moät phaàn vaøo ñòa baøn soá phaän

cuûa anh. Phaûi vaäy khoâng?” Thaàn Saàu cöôøi moät tieáng

ngaén, hoûi: “Vaäy caäu ñaõ ñoaùn ñöôïc ñònh meänh cuûa caäu roài

sao?” Thieáu nöõ im laëng giaây laâu, ñoaïn thoû theû noùi: “Khi

baét ñaàu moät cuoäc du lòch, anh ñaõ öôùc löôïng nhöõng chaëng

ñöôøng vaø thì giôø seõ traûi qua, duø khoâng chính xaùc cuõng

töông ñoái, phaûi vaäy khoâng? Nhöõng coâng vieäc trong cuoäc


soáng thöôøng ngaøy baét buoäc anh tieân ñoaùn luoân khi, may

maén thay, keát quaû haàu heát khoâng xa vôùi ñieàu anh döï lieäu,

phaûi vaäy khoâng? Nhôø söï giuùp ñôõ cuûa caùc giaùc quan, loaøi

ngöôøi ñaõ nhìn thaáy söï lieân heä cuûa caùc yeáu toá khoa hoïc vaø

bieát caùch phoái hôïp noù laïi ñeå coù keát quaû nhö yù muoán. Loaøi

ngöôøi ñaõ khaùm phaù caùc nguyeân lyù chi phoái nhöõng vaät chaát

sieâu vi cho ñeán nhöõng thieân theå to lôùn, ôû gaàn caän cuõng

nhö haøng trieäu daëm xa xoâi. Nhöng taïi sao con ngöôøi

khoâng tieân ñoaùn ñöôïc loä trình cuûa chính hoï treân theá gian?

Coù phaûi vì khoâng bieát nôi ñi choán ñeán hay khoâng? Coù

phaûi vì nhöõng yeáu toá cuûa ñôøi soáng quaù phöùc taïp hay

khoâng? Coù phaûi vì khoâng ñuû giaùc quan hay khoâng? Thaät

ra, coù ai hôn chính mình bieát ñieåm khôûi haønh cuûa mình vaø

nôi mình seõ ñeán. Thaät ra, neáu quan saùt nhöõng nhaân duyeân

voâ hình, seõ thaáy noù cuõng khoâng phöùc taïp hôn nhöõng ñieàu

phöùc taïp cuûa vuõ truï maø khoa hoïc ñaõ khaùm phaù ra. Thaät ra,

neáu theå xaùc coù giaùc quan ñöôïc luyeän taäp tinh vi, linh hoàn

cuõng coù giaùc quan cuûa noù. Ai laïi chaúng ít nhaát moät laàn

linh caûm nhöõng vieäc may ruûi seõ xaûy ra, roài noù ñaõ xaûy ra

thaät söï, duø tröôùc ñoù hoï khoâng bieát laø nhöõng vieäc gì.

Chaúng phaûi moät giaùc quan naøo ñoù ñaõ khoâng ñöôïc söû duïng

hoaøn toaøn hay sao? Hoïc vaán coù ba trình ñoä.” Thieáu nöõ

löûng lô döøng laïi, nhìn ra phía vöôøn hoa.

Thaàn Saàu giuïc: “Ngoïc Lan, caäu noùi tieáp ñi.” —“Söï hieän

höõu cuûa loaøi ngöôøi chæ môùi xaûy ra ngaén nguûi so vôùi trôøi

ñaát; vì ñe doïa bôûi nhöõng moái lo aâu, con ngöôøi caàn moät

hình thöùc hoïc vaán thoâ sô ñeå sinh toàn. Ñoù laø trình ñoä thöù

nhaát. ÔÛ trình ñoä naøy, con ngöôøi thay ñoåi thaùi ñoä cuûa mình

ñeå thích öùng hoaøn caûnh. Daàn daø hieåu bieát nhöõng luaät


nhaân quaû cuûa vuõ truï, vöôït leân trình ñoä cao hôn, con ngöôøi

coù theå bieán ñoåi hoaøn caûnh ñeå thích öùng vôùi mình. Ñoù laø

trình ñoä thöù hai. Nhöng hoaøn caûnh, duø vaät chaát, duø voâ

hình, ñeàu nhö caùt buïi quay cuoàng môø phuû, choân vuøi giaùc

quan cuûa linh hoàn. Chaúng phaûi nhöõng sinh hoaït khoâng

ngöøng töøng giôø töøng phuùt ñaõ laøm taâm hoàn anh khoâng luùc

naøo yeân tónh, nhö nöôùc luoân luoân giao ñoäng trong bình

hay sao? Vì vaäy, trình ñoä thöù ba, cuõng laø trình ñoä toái

thöôïng cuûa hoïc vaán laø taùch mình ra khoûi hoaøn caûnh. Anh

hieåu khoâng?” Thaàn Saàu do döï ñaùp: “Anh chæ hieåu hôi hôi

thoâi!” Moät côn gioù hoát qua lay ñoäng hoa laù trong vöôøn vaø

môn trôùn maùi toùc phong phuù cuûa coâ. Ngoïc Lan ngöôùc maét

nhìn caùnh chim bay qua treân ñænh trôøi cao, thong thaû tieáp:

“Moät ñaùm möa thình lình rôi xuoáng ñaàu anh, laøm sao anh

coù theå bieát noù khôûi söï töø ñaâu vaø chaám döùt luùc naøo, ôû ñaâu.

Muoán bieát troïn veïn moät ñaùm möa, anh phaûi ôû ngoaøi ñaùm

möa ñoù, phaûi vaäy khoâng?” —“Vaäy coù gì laï, thaùi ñoä cuûa

nhaø khoa hoïc khi quan saùt moät hieän töôïng cuõng phaûi

khaùch quan nhö vaäy maø.” —“Baèng caùch aáy, nhaø khoa hoïc

ñaõ tìm ñöôïc nhöõng luaät nguyeân nhaân haäu quaû cuûa caùc

hieän töôïng, roài duøng kinh nghieäm ñoù ñeå tieân ñoaùn nhöõng

vieäc lieân heä moät caùch khaù chính xaùc, phaûi vaäy khoâng?

Neáu ñaët mình ra ngoaøi hoaøn caûnh, con ngöôøi khoâng theå

laøm töông töï nhö vaäy sao? Anh muoán hoûi em ñieàu gì haû?”

—“Ngoïc Lan, trong söï hoïc vaán caäu coù noùi ñeán chöõ

‘muoán’, töôïng tröng cho duïc voïng, laø moái daây raøng buoäc

mình vôùi hoaøn caûnh, vaäy laøm sao coù theå noùi taùch rôøi hoaøn

caûnh khoûi mình ñöôïc?” Ngoïc Lan thong thaû noùi: “Moät

ñoäng töû chæ caàn söùc ñaåy ñaàu tieân ñeå ñoåi quó ñaïo. Anh hieåu

khoâng?” Thaàn Saàu do döï ñaùp: “Caäu ñem cô hoïc aùp duïng


vaán ñeà tröøu töôïng, anh chæ coøn hieåu chuùt ít thoâi!” —“Chuùt

ít thì toát! ÔÛ trình ñoä toái thöôïng cuûa hoïc vaán, seõ khoâng coøn

vaán ñeà tieân ñoaùn nöõa, maø nhìn thaáy ñònh meänh cuûa mình

nhö nhìn thaáy moùn ñoà ngay tröôùc maét.” Thaàn Saàu hoûi: “

Ngoïc Lan, neáu caäu bieát taát caû nhö vaäy, caäu coøn tin

Thöôïng Ñeá khoâng?” Ngoïc Lan ngaém nghía maøy maët

Thaàn Saàu giaây laâu, ñoaïn nheï nhaøng ñaët ngoùn tay leân ngöïc

caäu, vôùi gioïng eâm aùi: “Xin noùi em bieát theå xaùc naøy phaûi

cuûa anh khoâng?” —“Dó nhieân cuûa anh.” —“Thaät sao?”

Caäu suy nghó giaây laâu, do döï boû kheõ: “Anh khoâng bieát.”

Xong caäu lieàn thaéc maéc: “Vaäy, Ngoïc Lan, anh laø ai ñaây?”

Thieáu nöõ xoay ñi, khoanh hai tay tröôùc ngöïc, ngöôùc xem

aùnh taø döông haáp hoái lay ñoäng treân nhöõng taøn laù caây vuùa

söõa vaø noùi: “Töøng teá baøo, töøng maïch maùu, töøng hôi thôû,

töøng nhòp tim cuûa anh, cuûa em, chính laø Thöôïng Ñeá. Anh

hieåu khoâng?” Caäu laïi do döï, roài ñaùp: “Khoâng. Ngoïc Lan!

Baây giôø anh khoâng coøn hieåu gì heát!” Ngoïc Lan im laëng

giaây laâu, ñoaïn thoû theû: “Anh Laõo, em khoâng nghe tieáng

maáy con chim hoùt nöõa. Coù leõ chuùng ñaõ veà ñoaøn tuï nôi toå

aám.” Coâ quay laïi, ñoái dieän caäu, tieáp: “Thoâi, anh aï, cuõng

saép ñeán giôø côm toái, cho pheùp em vaøo phuï giuùp dì ba moät

chuùt.” Coâ dôïm böôùc. Xong coâ döøng laïi, noùi: “Anh lì lôïm,

anh khoâng hieåu gì heát, töùc laø anh ñaõ hieåu heát roài!” Thaàn

Saàu chæ kòp thoát: “Ngoïc Lan, caäu...” Thieáu nöõ ñaõ thung

dung böôùc giöõa nhöõng khoùm hoa veà phía nhaø tröôùc.

Döôùi chuøm ñeøn treo, treân baøn traûi khaên hoa traéng, cheùn

dóa saùng toang, böõa côm toái ñaõ ñöôïc doïn ra, thöùc aên khoùi

hôi nghi nguùt. Ngoïc Lan noùi: “Môøi ba, maù aên côm, anh

Laõo, em Xu Di.” Thaàn Saàu ngoài beân caïnh Ngoïc Lan, lieác


thaáy coâ muùc moät muoãng xuùp ñang ñöa leân giöõa ñoâi moâi

thaém ñoû muûm mæm cuûa coâ. Nhöng coâ löôõng löï döøng laïi,

ñaët muoãng xuoáng cheùn xuùp, roài noùi: “Xin pheùp ba, maù,

con chôït nhôù moät vieäc quan troïng.” Coâ ñöùng daäy, vöøa

dôïm böôùc, Baø Hai ñaõ leân tieáng: “Lan Ñaïi, vieäc gì quan

troïng ñeán ñoãi laøm con khoâng kòp aên côm vaäy. Maù khoâng

vöøa loøng!” Ngoïc Lan döøng laïi, chæ thoát kheõ: “Maù aøaøaø...!”

Döôøng nhö coâ muoán noùi theâm lôøi gì laïi thoâi. Roài coâ thong

thaû ñi ra. Laïi moät böõa côm mieãn cöôõng vôùi Thaàn Saàu chæ

vì thieáu Ngoïc Lan. Caäu caûm thaáy Ngoïc Lan nhö linh hoàn

cuûa caäu, coâ vöøa böôùc khuaát, caäu ñaõ trôû thaønh hình noäm

vaät vôø döôùi aùnh ñeøn. Xöa nay trong hoaøn caûnh duø vui

hoaëc buoàn, taâm hoàn caäu vaãn ñieàm nhieân tónh mòch cho

ñeán khi tim caäu in hình boùng coâ gaùi thô treû aáy! Caäu aâm

thaàm töï hoûi: taïi sao? Caäu aên moät cheùn côm, roài buoâng

ñuõa xuoáng, ñöùng daäy. Caäu thaån thô moät mình trong hoa

vieân, nhìn maûnh traêng non caøi treân neàn trôøi khoâng ñuû

saùng. Thaám thoaét saép ñeán tieát Thanh Minh. Caäu ñònh trôû

veà phoøng, söûa soaïn baøi vôû cho ngaøy mai. Song caäu laïi reõ

ñeán phoøng cuûa Ngoïc Lan. Caäu döøng laïi tröôùc caùnh cöûa

ñoùng, beân trong coù aùnh ñeøn. Caäu do döï moät luùc, roài ñöa

tay goõ nheï. Khoâng nghe tieáng traû lôøi, caäu goïi kheõ: “Ngoïc

Lan!” Ñôïi moät luùc laâu, caäu nghe tieáng eâm aùi cuûa Ngoïc

Lan nhoû nheû voïng ra: “Anh ñoù haû? Em ñang ñôïi anh.”

Caäu ñaåy cöûa böôùc vaøo, kheùp nheï cöûa laïi. Nôi baøn hoïc,

döôùi aùnh saùng toûa ra töø chuïp ñeøn, treân gheá baèng goõ baù

caån xaø cöø loùt neäm hoa, Ngoïc Lan maëc xieâm y luïa traéng,

toùc buoâng thaû, ngoài quay löng veà phía caäu. Baøn tay phong

löu cuûa coâ ñang hoaït thaûo lia lòa ngoøi buùt treân xaáp giaáy tôø

ngoån ngang. Caäu döøng laïi sau löng coâ, chöa kòp noùi, ñaõ


nghe gioïng uyeân thaùnh thoùt: “Coù phaûi anh muoán hoûi taïi

sao em khoâng aên côm khoâng?” Caäu neù traùnh, ñaùp:

“Khoâng, nhöng...” Ngoïc Lan lieác caäu, trong khi ngoøi buùt

cuûa coâ vaãn trieàn mieân troâi giaït treân trang giaáy. Xong coâ

döøng tay, gaùc buùt leân giaù. Coâ xoay laïi, nhìn caäu, noùi:

“Xuyùt nöõa em queân lôøi em höùa vôùi Meï Beà Treân ngaøy mai

em phaûi ñi thaêm baø ôû Tu Vieän. Coù leõ em seõ löu laïi chôi

cuoái tuaàn, tìm hieåu theâm giaùo lyù. Vì vaäy, ñeâm nay em

muoán chuaån bò baøi vôû cho tuaàn tôùi. Em cuõng muoán traû

maáy baøi vaên laïi cho anh, laø vì tuaàn tôùi sôï em khoâng ñöôïc

raûnh rang.” —“Ngoïc Lan, nhöõng baøi vaên cuûa anh coù gì

quan troïng ñaâu.” — “Noù seõ khoâng taïo ñöôïc tieàn baïc cho

anh sinh soáng. Nhöng maø, trong cuoäc ñôøi laém phieàn nhieãu

cuûa anh veà sau, bieát ñaâu, buùt möïc seõ laø nieàm an uûi eâm aùi

nhaát, ngöôøi baïn taâm tình duy nhaát cuûa anh ñoù thoâi.”

Nhöõng lôøi cuûa Ngoïc Lan laøm Thaàn Saàu khoâng maáy vöøa

loøng, caäu noùi: “Anh mong raèng nhöõng lôøi tieân ñoaùn cuûa

caäu seõ khoâng bao giôø ñuùng.” Ngoïc Lan muûm mæm ñoâi

moâi, ngaém nghía maøy maët caäu vaø noùi: “Em khoâng bao giôø

tieân ñoaùn, em chæ noùi söï thaät.” Thaàn Saàu laøm thinh. Xong

coâ ñaõ ñöùng daäy, tieáp: “Thoâi ñi, thoâi ñi, thì giôø thaät choùng

qua, em coøn nhieàu vieäc phaûi laøm.” Roài coâ voùi tay laáy moät

xaáp giaáy ñeå treân choàng saùch trao caäu vaø noùi: “Ñaây, maáy

baøi vaên cuûa anh, anh haõy xem laïi ñi.” Xong coâ thung dung

ñeán ngoài nôi xoâ-pha ôû cuoái phoøng, töïa löng thoai thoaûi

vaøo thaønh ñöùng cuûa ñaàu gheá. Caäu yeân laëng, lieác maét treân

nhöõng trang giaáy. Ñoaïn caäu cuõng ñeán ngoài ñoái dieän vôùi

thieáu nöõ nôi ñaàu kia cuûa xoâ-pha. Ngoïc Lan noùi: “Anh lì

lôïm, anh coù nhôù maáy caâu thô sau ñaây trong truyeän Thuùy

Kieàu cuûa Nguyeãn Du: ‘Coù khi vaéng veû thö phoøng, Ñoát loø


höông, dôû phím ñoàng ngaøy xöa...’” Caäu gaät ñaàu. Ngoïc Lan

tieáp: “Xem ñeán ñoù thì nhôù laïi nhöõng lôøi Thuùy Kieàu ñaõ noùi

trong ñeâm cuoái cuøng tröôùc khi coâ giaõ bieät gia ñình: ‘Mai

sau, daàu coù bao giôø, Ñoát loø höông aáy, so tô phím naøy...’

Phaûi vaäy khoâng? Moät trong nhöõng nguyeân taéc caên baûn lôùn

lao cuûa vuõ truï laø nguyeân taéc nhaân quaû. Trong vaên chöông

nhoû heïp noù thöôøng goïi na naù laø luaät hoâ öùng. Noù giuùp anh

môû ñoùng baøi vaên chaët cheõ. Coù baøi vaên ôû ñoaïn cuoái, nôi

em ñaùnh daáu hoûi thaät böï, anh neâu moät vaán ñeà maø ñaùng leõ

anh phaûi söûa soaïn noù töø ñaàu, neáu khoâng ñoät ngoät thì cuõng

laø thöøa. Coøn moät nguyeân taéc cuõng khoâng keùm quan troïng,

ñoù laø nguyeân taéc phoái caûnh.” —“Taïi sao goïi laø phoái

caûnh?” Ngoïc Lan ñöa moät baøn tay leân, luïa y roäng cuûa coâ

ñoå xuoáng, ñeå loä caùnh tay traéng non mòn maøng nhö tô

phaán. Coâ hoûi: “Anh thaáy phaàn naøo cuûa baøn tay cuûa em?”

—“Löng baøn tay.” Coâ xoay baøn tay laïi, roài hoûi: “Baây giôø

anh thaáy phaàn naøo?” —“Loøng baøy tay.” Coâ buoâng tay

xuoáng, tieáp: “Noù cuõng laø moät baøn tay cuûa em, phaûi vaäy

khoâng? Ngöôøi hoïa só coù theå nhìn thaáy phong caûnh khaùc

nhau, tuøy theo vò trí cuûa hoï, nhöng phong caûnh chính noù

chæ coù moät maø thoâi. Trong phaïm vi buùt möïc, ñieàu ñoù

thöôøng goïi laø luaät nhaát quaùn. Moät yeáu toá naøo ñaõ khoâng

ñoåi, thì seõ khoâng ñoåi trong suoát baøi vaên. Ñoù laø nhöõng

phaàn noäi dung. Duø sao, em raát möøng thaáy haønh vaên cuù

phaùp cuûa anh vöõng chaéc. Tuy nhieân, noäi dung coøn nhieàu

choã toái taêm, laäp luaän maäp môø. Döôøng nhö anh khoâng ñuû

nieàm tin vaøo nhöõng ñieàu anh hieåu bieát, khoâng chaéc chaén

noù ñuùng, cuõng khoâng quaû quyeát noù sai. Anh lì lôïm, anh coù

bieát khoâng, taïi sao moät nhaø truyeàn giaùo loâi cuoán ñöôïc tín

ñoà?” Thaàn Saàu laøm thinh, giaây laâu Ngoïc Lan noùi tieáp:


“Chaúng phaûi oâng trình baày nhöõng lôøi leõ cuûa oâng moät caùch

say meâ, ñaày loøng nhieät huyeát, vôùi nieàm tin saét ñaù, laøm

cho duø chuyeän hoang ñöôøng, moïi ngöôøi cuõng nhìn thaáy noù

nhö söï thaät ngay tröôùc maét hay sao? Neáu chính anh cuõng

nghi ngôø nhöõng ñieàu anh muoán noùi, anh coøn mong moûi ai

tin? Khoâng gì maïnh cho baèng söùc maïnh cuûa nieàm tin. Ba

traêm naêm tröôùc, oâng Galileùo bò giaùo hoäi La-Maõ buoäc toäi

veà vieäc oâng daùm noùi traùi ñaát xoay quanh maët trôøi, vì noù

traùi vôùi giaùo ñieàu. OÂng phaûi bò baét quì tröôùc toøa thaùnh ñeå

nhaän loãi. Khi oâng böôùc ra khoûi nhaø thôø, coù ngöôøi hoûi oâng

hoái haän khoâng? OÂng ñaùp: ‘Epur si muove’ tieáng La-Tin coù

nghóa laø tuy nhieân, noù vaãy quay! Nieàm tin, neáu khoâng do

thieân phuù, noù phaûi ñöôïc xaây döïng treân kieán thöùc. Kieán

thöùc coù hai loaïi.” Ngoïc Lan döøng laïi, ngaém nghía maøy

maët caäu thieáu nieân. Thaàn Saàu thaáy thaáp thoaùng trong aùnh

maét mô maøng cuûa thieáu nöõ moät taâm hoàn raát thaùnh khieát,

raát thanh cao. Caäu giuïc kheõ: “Ngoïc Lan, caäu noùi tieáp ñi.”

—“Anh Laõo, neáu anh ñaët moät caâu hoûi, nhöõng ngöôøi traû lôøi

anh coù theå ñöôïc xeáp laøm hai loaïi, laáy bao hình cuûa söï

hieåu bieát laøm tieâu chuaån. Coù ngöôøi traû lôøi moät caùch do

döï, ruït reø, lyù leõ khoâng maïch laïc, thaùi ñoä löôõng löï, khoâng

töï tin. Hoï khoâng hoaøn toaøn khoâng traû lôøi ñöôïc, nhöng hoï

cuõng khoâng traû lôøi ñöôïc hoaøn toaøn. Chöùng toû raèng vaán ñeà

ñöôïc ñaët ra naèm moät nôi naøo trong phaïm vi hieåu bieát cuûa

hoï, chöù khoâng loït ñaâu xa. Tuy nhieân, khi xaây döïng kieán

thöùc, hoï ñaõ ñeå nhieàu loã hoång vaø vaán ñeà ñaët thaønh caâu hoûi

ñaõ rôi vaøo moät trong nhöõng loã hoång ñoù. Loaïi hieåu bieát

naøy duø lôùn lao, nhöng laø môù taøng ong, mang thöù ranh giôùi

mô hoà. Traùi laïi, coù ngöôøi traû lôøi raèng ‘bieát’ hoaëc ‘khoâng

bieát’, duø keát quaû naøo cuõng ñöôïc hoï phaùt bieåu vôùi nhöõng


bieän minh chính xaùc, thaùi ñoä quaû quyeát vaø ñaày loøng töï tin.

Nôi loaïi ngöôøi naøy, trong phaïm vi naøo ñoù, söï hieåu bieát

cuûa hoï raát chaët cheõ, taän cuøng baèng ranh giôùi roõ reät. Dó

nhieân, kieán thöùc naøo cuõng coù ranh giôùi. Ngöôøi ta coù theå

nôùi roäng ranh giôùi cuûa söï hieåu bieát baèng hoïc vaán. Nhöng

em khuyeân anh, ñöøng neân ñeå beân trong kieán thöùc cuûa

mình nhieàu loã hoång maø laøm suy giaûm tyû troïng cuûa noù.”

Thaàn Saàu chôït hoûi: “Ngoïc Lan, coù bao giôø caäu heát nhöõng

caâu chuyeän noùi vôùi anh khoâng?” Ngoïc Lan boû kheõ: “Taïi

sao?” —“Vì anh raát muoán nghe. Caäu bieát khoâng, daàn daø

anh coù caûm töôûng nhö ñi laïc vaøo moät kho taøng giaøu nhaát

treân theá giôùi. Anh thaät sung söôùng ñeán ngôõ ngaøng!” Thieáu

nöõ kheõ cuùi ñaàu, e theïn, maù hôi öûng hoàng, ñoâi moâi töôi

thaém muûm mæm, gioïng uyeân nhoû nheû eâm aùi: “Thaät vaäy

sao!” Caäu hoûi: “AØ naøy Ngoïc Lan, coù caû thaûy bao nhieâu

nguyeân taéc caên baûn vaäy?” Ngoïc Lan thong thaû tieáp: “Em

chæ laø moät thieáu nöõ taàm thöôøng, khoâng xinh ñeïp, khoâng

thoâng minh, khoâng giaøu coù. Nhöõng ñieàu em ñaõ suy nghó

thaùng thaùng ngaøy ngaøy trong nhöõng thì giôø rieâng tö, em

ñaõ taëng anh, moät laø em ñeàn ñaùp duyeân tri ngoä cuøng anh,

hai laø anh duøng noù laøm haønh trang treân loä trình ñôøi anh

sau naøy.” Thaàn Saàu lieàn choàm tôùi naém baøn tay thieáu nöõ:

“Ngoïc Lan, caäu noùi gì vaäy?” Thieáu nöõ ngaém nghía maøy

maët caäu, vaãn bình thaûn noùi: “Anh lì lôïm, coù taát caû chín

nguyeân taéc. Em chæ môùi noùi vôùi anh nhöõng nguyeân taéc coù

theå aùp duïng cho vaên chöông ngheä thuaät. Em chöa coù dòp

baøn ñeán nhöõng nguyeân taéc quan troïng giuùp ích vieäc toå

chöùc ñôøi soáng cuûa anh. Nhö laø nguyeân taéc löôõng nghi thaùi

cöïc, nguyeân taéc chöông trình keá hoaïch...” Thaàn Saàu ngaét

lôøi Ngoïc Lan: “Chöông trình keá hoaïch laø gì vaäy?” —


“Chöông trình laø baûn lieät keâ nhöõng bieán coá theo thöù töï

thôøi gian. Keá hoaïch laø chöông trình coù bieän phaùp.” —

“Ngoïc Lan, caäu coù theå noùi roõ hôn khoâng, bieän phaùp ñeå

laøm gì?” —“Anh lì lôïm, trong cuoäc soáng phöùc taïp, ñoái vôùi

anh, thaät khoù khaên tieân ñoaùn nhöõng vieäc gì trong töông

lai. Neáu moät bieán coá trong chöông trình cuûa anh khoâng

xaûy ra nhö anh ñaõ tính, hoaëc baát thình lình ôû thôøi ñieåm

naøo ñoù cuûa chöông trình, moät söï kieän ngoaïi lai xuaát hieän,

aûnh höôûng cuïc dieän cuûa chöông trình, neáu anh khoâng döï

truø tröôùc nhöõng giaûi phaùp, ñoâi khi anh seõ bò soùng ñôøi loâi

cuoán, seõ khoâng kòp trôû tay, seõ buoâng troâi. Ngöôøi ñôøi khoù

cheát ñuoái giöõa soâng giöõa bieån, nhöng deã daøng cheát ñuoái

ngay treân caïn, phaûi vaäy khoâng? Thaät ra, moät ngöôøi baän

roän luoân nhö em khoâng phaûi hay ñaâu. Moät nhaø keá hoaïch

gioûi bao giôø cuõng thaûnh thôi, laø vì baát cöù chuyeän gì xaûy ra

cuõng ñaõ naèm trong bieän phaùp ñaõ döï truø.” —“Ngoïc Lan,

duø caäu noùi sao, caäu cuõng laø coâng töû phong löu, anh thaáy

caäu luùc naøo cuõng thong dong!” Ngoïc Lan lieàn thoát:

“Haaa... anh lì lôïm, em khoâng coù daïy anh tính nònh bôï ñoù

nha!” Thaàn Saàu cöôøi kheõ moät tieáng. Xong caäu nghó thaàm:

moät thieáu nöõ thô treû tuoåi môùi möôøi laêm, sao coù theå coù

nhöõng kieán thöùc meânh moâng voâ bôø beán nhö theá, caäu ñaõ

nghe maø coøn chöa hieåu troïn veïn, ñöøng noùi ñaõ bao giôø

nghó ñeán maûy may. “Thoâi, anh lì lôïm aï, gaëp anh trong laàn

tôùi em seõ noùi theâm nhöõng nguyeân taéc caên baûn cho anh

nghe. Baøi vôû cuûa em ngaäp ñeán muõi, neáu ñeâm nay em

khoâng giaûi quyeát heát, sôï raèng taâm hoàn em seõ khoâng ñöôïc

thanh thaûn trong khi troø chuyeän vôùi Meï Beà Treân ngaøy

mai.” Noùi xong, coâ thong thaû ñöùng daäy. Caäu cuõng ñöùng

theo. Nhìn xuoáng baøn tay coâ vaãn coøn trong baøn tay caäu,


coâ noùi: “Anh lì lôïm, anh khoâng theå giöõ tay em suoát ñeâm

ñöôïc ñaâu.” Thaàn Saàu noùi: “Ngoïc Lan, caäu khoâng theå boû

côm toái ñöôïc. Vaäy anh seõ ñôïi caäu taïi phoøng aên hai tieáng

ñoàng hoà sau nhaù. Sau ñoù caäu vaãn coøn kòp thì giôø maø. Neáu

khoâng, anh seõ khoâng buoâng tay caäu ra.” Ngoïc Lan boû

kheõ: “Anh aøaøaø...” Thaàn Saàu buoâng tay coâ gaùi, nhìn vaøo

ñoâi maét cuûa coâ long lanh nhö muoân nghìn aùnh sao, caäu

thôû daøi. Thieáu nöõ hôi ngaïc nhieân, hoûi: “Anh sao vaäy?”

Caäu noùi: “Ngoïc Lan, anh bieát treân theá giôùi naøy khoâng ai

coù theå chinh phuïc caäu. Nhöng neáu anh quì xuoáng ñeå xin

caäu, caäu nghe anh khoâng?” Ngoïc Lan lieàn thoát: “Anh...!”

Xong coâ xoay ñi, löng quay veà phía thieáu nieân. Coâ hôi

kheõ cuùi ñaàu, gioïng nhoû nheû eâm aùi: “Anh lì lôïm, em cuõng

chæ laø moät coâ gaùi mang ñaày nöõ tính, muoán yeâu thöông vaø

phuïc toøng, anh khoâng bieát sao?” Caäu vui möøng, noùi:

“Vaäy... aø vaäy, khi doïn côm xong, anh seõ ñeán goïi caäu

nhaù.” Ngoïc Lan döôøng nhö khoâng ñeå yù lôøi cuûa Thaàn Saàu,

coâ thung dung böôùc ñeán baøn hoïc, tieáp tuïc vieäc saùch vôû.

Coù theå noùi raèng hoïc ñöôøng ñaøo taïo nhöõng nhaân taøi cuõng

laø nôi phaùt sinh nhieàu moái tình thô daïi. Ai ñaõ nhieàu naêm

lao mình vaøo cuoäc soáng, giaây phuùt nhaøn nhaõ naøo ñoù chôït

nhôù chuyeän ngaøy qua, cuõng phaûi nhaän raèng hoïc ñöôøng ñaõ

löu laïi cho hoï nhieàu kyû nieäm eâm ñeàm. Döôùi maùi hieân nhaø

tröôøng haàu heát nhöõng böùc thö ñaàu tieân ñöôïc vieát trao

nhau vôùi taát caû taâm hoàn ñang nao nöùc nieàm vui vaø yù soáng.

Giôø ñaây haõy xin caùc baïn töôûng töôïng caäu thieáu nieân ngoài

trong lôùp hoïc, hyù hoaùy vieát nhöõng doøng chöõ ñaày mô öôùc

hoàn nhieân ñeå göûi cho ngöôøi yeâu, maëc giaùo sö ñang giaûng


veà naêng löôïng cuûa nguyeân töû, maø caäu khoâng heà ñeå loït

vaøo tai.

“Ngoïc Lan thaân meán:

Moãi böõa ñi ñeán tröôøng, ngang qua saân banh, trôøi naéng

loaùng caû maét, anh vaãn coá ngöôùc nhìn leân caønh phöôïng, laù

xanh um traûi rôïp leân neàn maây traéng. Anh troâng maõi maø

vaãn chöa thaáy moät caùnh boâng xoan ñoû naøo hieän ra. Muøa

heø ñeán chaäm quaù! Nhöõ ng ngaøy raøy trong lôùp giaùo sö

giaûng daïy anh coù nghe gì ñaâu! Anh mong ñeán nhöõng ngaøy

heø, ñeå mình laïi coù dòp giôõn ñuøa soùng bieån treân daõy bôø caùt

hoang daïi, hay vöùt saùch vôû beân caïnh ñoài thoâng keå nhau

nghe chuyeän nhöõng ngaøy mình xa caùch... Neáu laïi ñöôïc

ngoài beân caïnh Lan laàn naøy, anh seõ chæ cho Lan thaáy veû

loäng laãy tuyeät vôøi cuûa taïo vaät, seõ giaûi thích cho Lan nghe

nhöõng neùt ñeïp tæ mæ cuûa moät boâng hoa röøng, caây coû daïi,

thaûy ñeàu toâ ñieåm chaám phaù muoân ngaøn hình saéc thieân

nhieân tuyeät dieäu maø chæ coù taâm hoàn ngheä só môùi mong tìm

thaáy, caûm thoâng ñöôïc. Anh môùi khaùm phaù nhöõng ñieàu aáy

vaøo maáy buoåi chieàu anh nhôù Lan.

Duø mang danh taøi töû daïo chôi trong vöôøn khoa hoïc, tìm

caùi hay caùi myõ cuûa vaät lyù, cuûa toaùn phaùp ñeå laøm gì? Bôûi vì

caùc thöù loaïi aáy khoâng ích lôïi cho tinh thaàn, tình caûm hay

taâm hoàn con ngöôøi, neáu kieän haûo vaät chaát, boài boå trí naõo,

maø trí naõo cuõng laø loaïi vaät chaát, trong khi ñôøi laø caû ñaïi

cuoäc chôùp nhoaùng ñoåi thay, thì vaät chaát naøo vónh cöûu. OÁng

saùo maø ta nghieân cöùu veà ña phaùc bì sao kòp khuùc nhaïc

thieàu voâ cuøng bieán hoùa vaø eâm ñeàm cuûa vuõ truï. Daây ñaøn

maø ta laøm nhöõng baøi toaùn traøng giang ñeå xaùc ñònh thieát


trôû cuûa aâm ba sao baèng tieáng suoái chaûy trong veo, tieáng

chim ca líu lo hay tieáng gioù thoåi rì raøo qua röøng, tieáng

soùng bieån voã töøng hoài aàm ó vaøo töôøng nuùi. Nhöõng maøu hoùa

hoïc maø chuùng ta ñaõ cheá ra ñaâu saùnh baèng muoân ngaøn

maøu saéc hoaëc eâm dòu, hoaëc choùi saùng, hoaëc töôi, hoaëc lu

môø veõ neân nhöõng neàn trôøi, nhöõng boùng maây, nhöõng caûnh

trí thieân nhieân cuûa röøng, nuùi, soâng, bieån, cuûa hoa, coû, ao,

hoà trình baøy döôùi maét chuùng ta vaøo nhöõng buoåi sôùm cuûa

muøa xuaân töôi thaém hay nhöõng buoåi chieàu cuûa muøa thu eâm

ñeàm. AÙnh saùng ñieän khí maø ta duøng naøo saùnh baèng boùng

traêng xanh maùt meû, mòt muøng nhö tô luïa chaûy khaép treân

nuùi ñoài. Khi ñoïc saùch gaëp moät caâu vaên ñieâu luyeän thaàn

tình, moät tö töôûng cöïc tuyeät, laäp töùc chuùng ta voã tay ngôïi

khen, cöôøi doøn nhö phaùo noå. Chuùng ta coù bieát ñaâu beân

ngoaøi cöûa soå cuûa thö vieän, kìa ñang môøi chuùng ta thöôûng

thöùc pho saùch vó ñaïi cuûa thieân nhieân chöùa muoân nghìn böùc

tranh voâ cuøng thay ñoåi cöïc kyø myõ leä, naøo nhöõng caûnh

traêng rôùt trong hoà, traêng gaùc ñaàu non, naøo gioù thoåi qua

röøng, gioù ñuøa soùng bieån, maây soi boùng nöôùc, sao ruïng löa

thöa, naøo coû hoa muoân maøu vaïn saéc ngaøo ngaït höông

thôm, naøo nhöõng buoåi chieàu thaâm u quaïnh queõ töôûng

khoâng coù caûnh naøo ñöôïc taû trong saùch laøm ta naõo baèng,

naøo nhöõng aùnh röïc rôõ cuûa bình minh töng böøng... Ñaáy ta

tha hoà say söa ngaây ngaát thaû hoàn chìm ñaém trong voâ bôø

beán veû ñeïp huøng vó maø moät vaøi ñöôøng neùt nhoû nhoi cuûa

saùch vôû, vaên chöông hay khoa hoïc laøm sao bì kòp. Nhöõng

veû ñeïp aáy cuûa taïo vaät tuy khoâng yù khoâng lôøi, nhöng coøn lôøi

yù naøo baèng söï rung chuyeån ngaám ngaàm ñaõ chöùa saün trong

vuõ truï. Thaät vaäy, chöa heà caâu vaên naøo thuùc giuïc yù chí ta

baèng moät tieáng soùng keâu aàm ngoaøi bieån caû, tieáng con


maõnh hoå gaàm leân vang doäi trong röøng. Ai laâm böôùc cuøng

ñoà môùi bieát duø khoâng taác saét trong tay cuõng böôùc leân xoâ

tôùi saün saøng ñoái phoù baát cöù quyeàn uy naøo haêm doïa leõ sinh

toàn. Nuùi xöông soâng maùu cuûa loaøi ngöôøi khoâng phaûi chæ

giaûn dò treân vaøi trang saùch söû. Cuõng chöa coù baøi thi ca

naøo laøm chuùng ta uûy mò baèng vaøi tieáng chim laïc ñaøn keâu

söông giöõa ñeâm ñen toái bao la vaéng veû ôû mieàn soâng bieån

nuùi non tieâu ñieàu, tieáng gioù thoåi mô maøng qua röøng ruù,

caây coû thì thaøo than thôû. Nghe maáy tieáng röøng hoang buoàn

baõ aáy, ta chôït oân nhôù xa xoâi nhöõng kyû nieäm ñau thöông

trong quaõng ñôøi quaù khöù, tim vôõ ñoâi, hoàn röôùm maùu. Ngaøy

xöa Thoâi Hoä böôùc leân gaùc Hoaøng Haïc, laáy thaàn laøm buùt,

ñem heát tim oùc laøm möïc cuõng chæ taïo ñöôïc moät hôi thôû

giöõa cuoàng phong! Trong lôùp chuùng ta noùi naêng cöôøi giôõn,

töôûng ñoù laø vui laø sung söôùng? Haûy töôûng töôïng chuùng ta

ñang ngoài taän ñænh nuùi treân maáy töøng maây, nhìn leân nöõa

vaãn trôøi cao maây roäng, khoâng trung voâ bôø beán, chaân trôøi

baát taän, soùng nöôùc meânh mang chuùng ta khoâng caûm thaáy

say söa khoan khoaùi taâm hoàn hôn laø khi phaûi haèng giôø

haèng buoåi bò nhoát giöõa boán vaùch töôøng sau khung cöûa soå

cuûa thö vieän heïp hoøi cuõ rích hay sao?

Taâm ña xuùc, nhi buùt maëc baát khaû ña truyeàn! Xin caùm ôn

Lan ñaõ kieân nhaãn ñoïc ñeán maáy doøng cuoái thö vaø khoâng

cheâ buùt möïc taøn taät. Thö Vieän Quoác Gia, Saigon, tieát Laäp

Xuaân, beá nhaät thì, Thaàn Saàu thieån kyù.”

Tröôùc khi Ngoïc Lan ñeán, Thaàn Saàu cuõng ñaõ töøng vieát

nhöõng baøi thô göûi cho vaøi nöõ sinh baïn hoïc do caûm xuùc

tình côø luùc vui chôi ôû hoïc ñöôøng hoaëc khi chia tay taïm


bieät. Nhöng coù theå noùi ñaây laø nhöõng thö tình yeâu ñaàu tieân

maø caäu vieát cho Ngoïc Lan baèng taát caû taâm hoàn. Coù gì

ñaâu, chæ laø buùt möïc hoïc troø! Khi vieát böùc thö treân, caäu

chöa troøn möôøi saùu, ôû lôùp tuoåi ngaây thô tröùng nöôùc aáy,

lôøi chöa ñuû ñeå dieãn taû nhöõng xuùc ñoäng thaàm kín nhaát cuûa

traùi tim. Taát caû, raát nhanh choùng, ñaõ trôû thaønh kyû nieäm!

Moät ñeâm khuya, caëm cuïi vôùi baøi vaên, Thaàn Saàu chôït caûm

thaáy khaùt, ñöùng daäy, ñònh ñi xuoáng nhaø beáp laáy nöôùc

uoáng. Caäu vöøa môû cöûa, aùnh traêng ñaày ngaäp hoa vieân leân

tôùi trôøi xanh ñaõ uïp vaøo saùng caû gian phoøng, laøm caäu loùa

maét. Caäu nhìn ra xa, giöõa boùng hoa traêng lay ñoäng, Ngoïc

Lan maëc xieâm y traéng, toùc buoâng thaû, ñang ngoài nôi gheá,

löng quay veà phía caäu. Thay vì ñi xuoáng nhaø beáp, caäu

döøng laïi phía sau thieáu nöõ vaøi böôùc, khe kheõ goïi: “Ngoïc

Lan!” Caäu goïi ñoâi ba laàn, thieáu nöõ vaãn baát ñoäng. Giaây

laâu, caäu nghe gioïng uyeân thanh thoaûng eâm aùi: “Anh lì

lôïm, sao anh thöùc khuya quaù vaäy?” Caäu lieàn ñi qua phía

tröôùc Ngoïc Lan, ngoài xuoáng moät trong nhöõng chieác gheá

maây ñeå nôi hoa vieân, ñoái dieän coâ, roài noùi: “Anh chöa hoûi

caäu nhö vaäy maø!” — “OÂoã...?” Hai baøn tay Ngoïc Lan caùc

ngoùn ñan vaøo nhau ñaët treân quyeån saùch ñang ñeå nôi ñuøi.

Coâ ngaém nghía maøy maët caäu, xong döôøng nhö hôi boái roái,

coâ laån traùnh aùnh maét caäu, quay ñi nôi khaùc, noùi: “Luùc

chieàu troø chuyeän vôùi ba maù em, em boû queân quyeån Thaùnh

Kinh nôi khaùch phoøng. Luùc naõy em leân nhaø tröôùc ñeå laáy

laïi quyeån saùch, khi trôû ra, thaáy tieác ñeâm traêng saùng neân

chöa muoán veà phoøng.” —“Vaäy döôùi tay caäu, ñoù laø quyeån

Thaùnh Kinh. Nhöng naøy Ngoïc Lan aï, treân theá giôùi coù

nhieàu toân giaùo lôùn, taïi sao caäu laïi choïn Thieân Chuùa?


Nhieàu giaùo ñieàu cuûa noù thaät traùi vôùi khoa hoïc.” —

“Haaa... Anh ra ñaây khoâng phaûi ñeå cuøng em ngaém traêng,

maø laø chæ trích em!” Thaàn Saàu chôït thoát: “Ngoïc Lan,

caäu...” Roài caäu cuùi ñaàu, tieáp: “Anh xin loãi caäu, nhöng anh

khoâng coù yù nhö vaäy!” Ngoïc Lan muûm mæm cöôøi, noùi:

“Thoâi ñi, thoâi ñi, em chæ giôõn thoâi maø! Haõy noùi em nghe

giaùo ñieàu naøo cuûa Thieân Chuùa traùi khoa hoïc?” —“AØ...

moät vaán ñeà ñöôïc baøn caõi xöa giôø laø Ñöùc Meï Ñoàng Trinh.”

Ngoïc Lan vôùi saéc dieän bình thaûn nhöng yeân laëng khieán

Thaàn Saàu do döï. Caäu noùi: “Anh thaät hoái tieác, ñaùng leõ anh

khoâng neân ñaët vaán ñeà khoù khaên cho caäu, nhaát laø khoâng

ñuùng luùc. Vaäy mình haõy noùi chuyeän veà traêng, caäu nhaù.”

—“Anh bieát chuyeän gì veà traêng?” —“Ngöôøi ta noùi treân

cung traêng coù coâ Haèng Nga, nhöng khoâng ai bieát coâ Haèng

Nga ñaõ troán khoûi cung traêng.” —“Vaäy sao!” —“Ñeâm nay,

coâ ñang ngoài tröôùc maët anh.” Ngoïc Lan cöôøi moät tieáng

ngaén nhoû. Xong coâ thoát: “Anh lì lôïm!” —“Ngoïc Lan?”

Thieáu nöõ thong thaû tieáp: “Nghìn lôøi giaûi thích khoâng baèng

moät thí duï. Xin cho em hoûi, neáu anh muoán ñi ngoaïi quoác,

deã hay khoù?” —“Anh haû? Anh laøm sao ñuû ñieàu kieän!” —

“Tröôùc heát, anh phaûi ñôn xin Boä Noäi Vuï, phaûi laäp hoà sô lyù

lòch, phaûi laøm soå thoâng haønh, phaûi ñöôïc ñieàu tra an ninh,

phaûi khaùm söùc khoûe, moãi giai ñoaïn laø moät thôøi gian laâu

la; nghóa laø anh phaûi qua taát caû nhöõng thuû tuïc khoù khaên.

Traùi laïi, ñoái vôùi oâng toång thoáng thì sao?” —“Dó nhieân laø

deã hôn roài, coù theå oâng chaúng caàn thuû tuïc gì heát.” —“Cho

neân neáu Thöôïng Ñeá muoán xuoáng theá gian, coù leõ Ngaøi

cuõng chaúng caàn theo con ñöôøng sinh nôû gioáng nhö loaøi

ngöôøi phaøm tuïc. Söï caùch bieät giöõ Ngaøi vôùi ta chaéc chaén

xa hôn giöõa vò toång thoáng vaø ngöôøi daân. Vì vaäy, vôùi kieán


thöùc giôùi haïn cuûa con ngöôøi, coù phaûi huyeàn bí naøo cuõng

hieåu ñöôïc ñaâu. Loaøi ngöôøi thöôøng raùp noái nhöõng maûnh

hieåu bieát cuûa mình, thaáy noù aên khôùp vôùi nhau, thì goïi laø

khoa hoïc. Giaûi thích naøo cuõng döïa treân caùc giaùc quan.

Nhöng tuyeät ñoái coù ñuùng khoâng? Toäi nghieäp thay, moät

chuùt hieåu bieát ñaõ laøm cho con ngöôøi töï cao töï ñaïi!” —

“Ngoïc Lan, anh coøn moät ñieàu nöõa muoán hoûi caäu.” —“Anh

cöù hoûi ñi.” —“Neáu ai coù ñöùc tin thì ñöôïc leân thieân ñaøng.

Ñoù laø moät giaùo ñieàu quan troïng cuûa Thieân Chuùa. Taïi sao?

Chaúng leõ coù ngöôøi suoát ñôøi gaây bao nhieâu toäi aùc, chæ caàn

ñöùc tin coù theå traùnh moïi tröøng phaït sao?” —“Thöôûng phaït

chæ laø moät quan nieäm trong theá giôùi loaøi ngöôøi maø thoâi.

Tuyeät ñoái noù coù yù nghóa gì? Naøy anh lì lôïm, coù moät ngöôøi

rôi xuoáng hoá saâu, moät ngöôøi ñöùng treân maët ñaát thaû sôïi

daây xuoáng roài baûo ngöôøi döôùi hoá raèng haõy naém laáy sôïi

daây. Ngöôøi döôùi hoá ñöa tay ra naém laáy sôïi daây. Roài anh ta

ñöôïc cöùu. Anh lì lôïm, anh noùi cho em bieát, caùi gì ñaõ khieán

anh ta ñöa tay naém sôïi daây?” Ngoïc Lan döøng laïi giaây laâu,

ngaém nghía maøy maët caäu döôùi traêng ñeâm, ñoaïn tieáp:

“Ñöùc tin, phaûi vaäy khoâng? Khoâng caàn bieát ngöôøi ñoù döôùi

hoá saâu toäi loãi ñaõ laøm nhöõng gì, bao laâu; nieàm tin ñoù cuõng

khoâng caàn coù lyù do theá naøo, taïi sao. Moät nieàm tin hoaøn

toaøn thieân phuù.” —“Duø sao, Thieân Chuùa vaãn khoâng haáp

daãn anh ñöôïc, vì coù nhieàu ñieàu baét buoäc anh tin, nhöng

anh khoâng theå. Nieàm tin cuõng phaûi coù chuùt töï do löïa choïn.

OÂng Chuùa noùi: ta laø con cuûa Chuùa Trôøi. Töï xöng con oâng

chaùu cha, thaät phaùch loái.” Ngoïc Lan noùi: “Neáu laø söï thaät,

oâng khoâng theå noùi khaùc hôn. (Roài gioïng coâ nhaán nheï)

Ngoân töø cuûa anh laøm em khoâng vöøa yù.” Thaàn Saàu lieàn


noùi: “Xin caäu tha anh. Chæ laø lôøi nhaän xeùt voâ tö cuûa anh

maø thoâi.”

Ngoïc Lan tieáp: “Traùi laïi, oâng Phaät noùi: ta cuõng chæ laø

ngöôøi phaøm tuïc, cuõng coù vôï, cuõng coù con, phaûi vaäy

khoâng?” —“OÂng khoâng noùi nhö vaäy. Nhöng ñuùng! Duø

oâng chaúng thoát ra, nhöng ñaõ ñeán theá gian thì ai cuõng laø

ngöôøi. OÂng Chuùa noùi: ta laø con ñöôøng, laø aùnh saùng, laø söï

soáng, theo ta thì ñöôïc cöùu roãi.” —“Traùi laïi, oâng Phaät noùi:

moãi ngöôøi haõy töï ñoát ñuoác soi ñöôøng laáy maø ñi, phaûi vaäy

khoâng?” —“OÂng Chuùa noùi: ñaïo cuûa ta laø chaân lyù.” —

“OÂng Phaät noùi: chaân lyù nhö maët traêng (Ngoïc Lan ñöa moät

baøn tay leân. OÁng tay aùo roäng ñoå xuoáng, thòt da thieáu nöõ

traéng non saùng ngôøi döôùi aùnh traêng, moät ngoùn tay chæ ñænh

trôøi cao. Coâ tieáp), giaùo lyù nhö ngoùn tay ta chæ maët traêng;

haõy nhìn maët traêng, ñöøng nhìn ngoùn tay ta, vì chöa chaéc

noù ñaõ höôùng ñuùng maët traêng. Phaûi vaäy khoâng?” —“Trong

thôøi gian ngaén nguûi cuûa ñôøi soáng, bao nhieâu ñieàu oâng

Chuùa ñaõ noùi, chung qui cuõng chæ ñeå töï ca tuïng mình.”

Thieáu nöõ buoâng tay xuoáng: “Coøn oâng Phaät noùi trong hôn

boán möôi naêm thuyeát phaùp oâng ñaõ khoâng thoát moät lôøi

naøo!” —“Thì ra, caäu ñaõ bieát nhieàu hôn anh!” —“Cuõng

chöa haún vaäy. Nhöng em chaéc chaén oâng Phaät dôû hôn oâng

Chuùa. Giaùo ñaïo maø khoâng tin ñaïo cuûa mình ñuùng hay sai.

Nhöõng ñieàu mình ñaõ noùi roài laïi khoâng daùm nhìn nhaän.


Daãn ñöôøng cho tín ñoà ñi maø baûo maïnh ai naáy ñi. Ñoù laø

oâng Phaät!” —“Ngoïc Lan, caäu...” Thieáu nöõ muûm mæm

cöôøi: “Sao haû? Beânh vöïc oâng Phaät haû?” (1) Thaàn Saàu hoûi:

“Coù phaûi vì vaäy maø caäu choïn Thieân Chuùa khoâng?” Ngoïc

Lan im laëng giaây laâu, roài ñaùp: “Duø sao, trong Thieân Chuùa

coù moät caâu maø em coi laø hay nhaát. Thöôïng Ñeá ôû khaép

moïi nôi. Em ñaõ chaúng noùi töøng teá baøo töøng maïch maùu cuûa

anh, cuûa em chính laø Thöôïng Ñeá hay sao! Anh lì lôïm, gia

ñình em ñaõ laø coâng giaùo töø nhieàu ñôøi tröôùc khi em ñeán.

Thaät ra, em cuõng coù quyeàn löïa choïn. Nhöng anh haõy nghe

em noùi ñaây. Anh muoán ñi qua moät gioøng nöôùc xoaùy.

Nhöõng ngöôøi ñi tröôùc ñaõ baéc nhöõng nhòp caàu ñeå laïi cho

ngöôøi ñôøi sau. Nhòp caàu naøo gaàn nhaát, tieän nhaát, anh coù

theå böôùc qua laø ñöôïc roài. Anh coøn ñi kieám moät nhòp caàu

xa xoâi laøm gì. Khi ñaõ ñeán nôi, anh seõ boû laïi sau löng anh

taát caû nhòp caàu vaø gioøng nöôùc xoaùy. Chaúng leõ anh muoán

caïy caû chieác caàu leân ñeå vaùc ñem theo sao? Giaùo lyù chaúng

qua laø nhòp caàu ñeå giuùp anh trong giai ñoaïn taïm thôøi. Ñaïo

naøo cuõng chaúng coù gì quan troïng. Moãi ngöôøi coù theå taïo

_____________________________

(1) Tính tình Ngoïc Lan hay thích choøng gheïo, coâ chæ ñuøa giôõn vôùi

ngöôøi baïn trai cho neân coâ muûm mæm cöôøi. Coâ cuõng noùi: ‘Treân theá

gian coù keû tìm cöïc laïc, coù keû muoán ñeán thieân ñaøng, laïi coù keû mong

bieát Thöôïng Ñeá. Neáu Thöôïng Ñeá ñeán theá gian, Ngaøi seõ khoâng

nhaát thieát laø ngöôøi sang troïng, vì vôùi Ngaøi khoâng coù cao sang hay

thaáp heøn; Ngaøi cuõng khoâng truyeàn giaùo, vì vôùi Ngaøi ñaïo chính laø

thieân lyù tröôùc maët muoân loaøi.’


moät neàn ñaïo cho chính mình. (Coâ caàm quyeån saùch giô

leân) Kinh saùch cuõng chæ ñöôïc toâ treùt baèng buùt möïc cuûa

loaøi ngöôøi phaøm tuïc maø thoâi. (Coâ ñeå quyeån saùch xuoáng)

Anh hieåu khoâng?” —“Ngoïc Lan, anh chæ hieåu hôi hôi

thoâi!” Coâ thong thaû ñöùng leân, böôùc giöõa nhöõng boùng hoa

lay ñoäng treân loái ñi ngaäp aùnh traêng. Roài coâ döøng laïi, löng

quay veà phía caäu, gioïng uyeân nhoû nheû eâm aùi: “Anh lì

lôïm!” Thaàn Saàu ñöùng daäy, ñeán phía sau thieáu nöõ. Tröôùc

maét caäu, coâ gaùi trong lôùp xieâm y traéng toang, maùi toùc

phong phuù caøi traâm hoa ngoïc buoâng thaû xuoáng ngay eo,

taâm hoàn thaùnh khieát vôùi theå xaùc tinh tuyeàn, moät toøa ngoïc

quí cuûa Thöôïng Ñeá. Coâ noùi: “Anh thích hoàng, thöôïc döôïc,

ngaõ ngaøi, baùch hôïp, hay...” Coâ ngöôùc maét leân maáy nhaùnh

daây leo treân giaøn caây gaàn ñoù vaø tieáp: “... phong lan?”

Caäu noùi: “Moãi hoa ñeàu moät veû ñeïp. Ñeâm nay thaät tuyeät

dieäu! Coøn bao nhieâu ñeâm traêng nhö vaày trong ñôøi cuûa caäu

vaø anh?” Ngoïc Lan chôït xoay laïi nhìn vaøo maét caäu:

“Anh...!” Caäu nhìn reøm toùc nôi ven tai cuûa coâ gaùi rung

ñoäng trong côn gioù thoaûng qua, ñoâi maøy xanh raäm thaúng

ngang, moâi hoàng muùm mím, göông maët coâ nhö töôïng

ngoïc röïc rôõ haøo quang döôùi traêng khuya. Xong coâ e theïn,

kheõ cuùi ñaàu, xoay ñi, thoû theû: “Khi anh nhìn moät ñoùa hoa,

anh chæ thaáy noù trong giaác mô.” Thaàn Saàu hoûi: “Taïi sao?”

—“Taát caû ñeàu laø aûo aûnh cheá taïo ra bôûi caûm giaùc cuûa anh

maø thoâi. Neáu anh chæ coù boán, ba, hai, moät hay khoâng giaùc

quan naøo heát thì söï thaät seõ ra sao? Gioøng soâng hay böùc

töôøng thaønh khoâng coøn laø khoaûng caùch, vaät chaát hay voâ

hình cuõng chæ laø moät, ñaõ khoâng coù ngaøy hoâm qua thì laøm

sao coù ngaøy mai, ñoùa hoa ñoù thaät söï coù hay khoâng?” Thaàn

Saàu noùi: “Ngöôøi thanh cao, lôøi leõ cuõng thanh cao!” Caäu


böôùc ñeán ñöùng ñoái dieän Ngoïc Lan, naém baøn tay coâ naâng

leân trong tay caäu, ruït reø kheõ hoûi: “Ngoïc Lan, thaät söï caäu

laø ai? Caäu coù thuoäc veà theá giôùi naøy hay khoâng?” Ngoïc

Lan chôït cöôøi moät tieáng ngaén trong treûo: “ Anh lì lôïm, sao

anh khuøng quaù vaäy!” Roài coâ im laëng. Chôït caäu caûm thaáy

vaøi gioït nöôùc aâm aám rôi xuoáng baøn tay caäu. Caäu ngöôùc

leân, ñeå yù ñoâi maét mô maøng cuûa thieáu nöõ rôm rôùm leä long

lanh döôùi aùnh traêng. Tim caäu chôït ñau nhöùc. Gioïng thieáu

nieân laéng nhoû, ngoït lòm nhö maät hoa: “Ngoïc Lan, caäu

khoùc haû?” Thieáu nöõ ruït baøn tay ra khoûi tay caäu, laøm thinh.

Tay kia coâ ñang co leân caàm quyeån Thaùnh Kinh ñaët nôi

ngöïc. Coâ cuùi ñaàu nhoû nheû: “Thoâi, anh lì lôïm aï, ñeâm cuõng

ñaõ khuya. Cho pheùp em vaøo nghæ.” Roài coâ xoay laïi, thong

thaû böôùc ñi, toùc vaø xieâm aùo thöôùt tha lay ñoäng giöõa hoa

traêng. Caäu coøn laïi moät mình, ñöùng söõng giaây laâu, mieäng

laåm baåm: taïi sao!

Vaøi ngaøy tieáp theo, Ngoïc Lan ñoät nhieân vaéng boùng. Nhö

thöôøng leä, khoâng ai ñaù ñoäng gì ñeán söï vaéng maët cuûa coâ.

Thaàn Saàu lo aâu, loøng thaéc maéc, tuy caäu vaãn giaû boä thaûn

nhieân, khoâng muoán hoûi ai, nhaát laø caäu sôï hoå theïn khi bò

ngöôøi ta khaùm phaù caäu lo laéng cho Ngoïc Lan hôn caû söï

soáng cheát cuûa caäu. Nhöõng tieáng yeâu thöông maø caäu

thöôøng thoát treân ñaàu moâi choùt löôõi vôùi Ngoïc Lan thuôû môùi

sô giao, chöa chaéc caäu ñaõ hieåu troïn veïn yù nghóa cuûa noù.

Nhöng giôø ñaây taát caû hình saéc, aâm thanh cuûa noù ñang

loang vaøo maïch maùu, thaám vaøo linh hoàn caäu. Moät böõa

côm tröa xong, caäu baêng qua hoa vieân, ngang phoøng Ngoïc

Lan, thaáy cöûa môû, caäu e deø böôùc vaøo. Caäu döøng laïi tröôùc

baøn hoïc. Böùc thö caäu vieát trong lôùp hoïc, göûi cho coâ, vaãn


coøn ñeå môû treân baøn. Nhìn caây buùt möïc cuûa coâ gaùc nôi giaù,

caäu mô hoà coøn thaáy baøn tay cuûa thieáu nöõ traéng non mòn

maøng nhö tô phaán loay hoay vôùi ngoøi buùt treân maáy trang

giaáy döôùi aùnh ñeøn ñeâm. Caäu nghó thaàm: ngoøi buùt ñaõ khoâ,

cuõng nhö caäu, ñang troâng ñôïi chuû cuûa noù. Khi Thaàn Saàu

xoay laïi ñònh böôùc ra, chôït thaáy Xu Di ngoài nôi xoâ-pha ôû

cuoái phoøng, löng döïa thoai thoaûi leân thaønh ñöùng ôû ñaàu

gheá, ñang yeân laëng xem saùch. Caäu thoát: “OÂ... em Xu Di,

sao em laïi ôû ñaây?” Coâ haï quyeån saùch xuoáng nôi buïng,

ñaùp: “Em nhôù chò Ngoïc Lan, neân vaøo ñaây ngoài chôi.”

Thaàn Saàu nhaân dòp hoûi: “Ngoïc Lan ñi ñaâu vaéng maáy böõa

nay?” Xu Di nhoû nheû noùi: “Chò cuûa em ñaõ vaøo tu vieän, coù

leõ khoâng veà ñaây nöõa ñaâu.” Thaàn Saàu chôït thoát: “Caùi gì...”

Roài caäu im laëng. Caäu coù nghe laàm khoâng? Tim caäu nhö

vôõ ñoâi. Caäu coù maét nhö muø, coù tai nhö ñieác, baàu trôøi boãng

nhieân saäp xuoáng ñaàu caäu. Maët caäu trôû thaønh xanh nhaït,

caäu keùo leâ böôùc veà phía cöûa, ñi nhö ngöôøi maát heát thaàn

hoàn. Xu Di laät ñaät neùm saùch xuoáng xoâ-pha, ñöùng daäy goïi:

“Anh Laõo! Anh Laõo!” Coâ böôùc ñeán cöûa, nhöng caäu ñaõ ñi

khuaát. Böõa côm toái hoâm ñoù khoâng thaáy caäu. Tröa ngaøy keá

tieáp, khi Xu Di ñi hoïc veà, coâ ñeå yù chieác xe ñaïp cuûa caäu

vaãn coøn döïng ôû heø nhaø sau. Vaøo khoaûng chieàu, Xu Di ñeán

phoøng caäu. Khi coâ böôùc vaøo, Thaàn Saàu ñang naèm saáp treân

giöôøng, maët uùp xuoáng goái. Xu Di roùn reùn ñeán beân caïnh,

khe kheõ hoûi: “Anh Laõo, hoâm nay anh khoâng ñi hoïc sao?”

Caäu khoâng nhuùc nhích. Xu Di laïi goïi: “Anh Laõo!” Coâ

phaûi goïi ñoâi ba laàn caäu môùi coï quaäy, roài nhoaøi daäy. Xu Di

lieác ñoáng quaàn aùo, saùch vôû cuûa caäu ñaõ doàn vaøo trong tuùi

vaûi boû nôi saøn gaïch, chöa kòp hoûi, caäu ñaõ leân tieáng: “Anh

seõ ñi. Anh khoâng ôû ñaây nöõa.” Xu Di noùi: “Thì ra, chò cuûa


em ñaõ bieát tröôùc moïi vieäc khoâng sai! Anh Laõo, chaúng leõ

trong nhaø naøy anh chæ bieát moät mình chò Ngoïc Lan. Coøn

ba em, maù em, anh Ngoïc Khuyeát...” Roài coâ xoay ñi, löng

quay veà phía caäu, thaáp gioïng nhoû nheû tieáp: “... vaø em thì

sao?” Caäu lieàn ñöùng roät daäy, böôùc ñeán phía sau thieáu nöõ.

Laàn ñaàu tieân caäu nhaän thaáy töø cöû chæ ñeán tieáng noùi cuûa

Xu Di khoâng khaùc Ngoïc Lan. Caû maùi toùc phong phuù cuûa

coâ em cuõng gioáng heät nhö cuûa coâ chò, chæ hôi ngaén hôn

ñoâi chuùt. Caäu ñöa baøn tay leân, ñònh vuoát toùc coâ gaùi; song

caäu ruït reø, do döï buoâng tay xuoáng. Caäu noùi: “Anh ñi

khoâng phaûi laø anh vónh vieãn khoâng trôû laïi, nhöng chæ vì

anh khoâng theå ôû laïi, neân anh phaûi ñi.” Coâ laïi thoû theû hoûi:

“Anh ñi ñaâu?” —“Trôøi ñaát bao la, anh cuõng chöa bieát.” —

“Anh boû hoïc sao?” —“Hoïc haønh ñoái vôùi anh coøn yù nghóa

gì!” —“Anh Laõo, muøa thi saép ñeán trong vaøi thaùng, xin anh

ñöøng ñeå lôõ cô hoäi, uoång phí moät naêm daøi ñeøn saùch vaø phuï

loøng chò cuûa em.” Caäu ñaùp coäc loác: “Ai phuï loøng anh, anh

phuï loøng laïi!” Xu Di chôït xoay laïi, nhìn thaúng vaøo ñoâi

maét ñoû au vì maát nguû cuûa caäu, gioïng coâ hôi caát cao: “Anh

noùi caùi gì vaäy? (Roài coâ thaáp gioïng) Thaät khoâng ngôø chò

Ngoïc Lan quen laàm ngöôøi!” Caäu cuõng cao gioïng ñaùp laïi:

“Khoâng phaûi chò cuûa em, maø chính anh!” Maët Xu Di coù

saéc giaän, maù coâ öûng hoàng, coâ lieàn quaøy goùt ñi ra. Xong coâ

döøng laïi nôi cöûa, noùi: “Em khoâng ngaïc nhieân moïi vieäc

xaûy ra ñuùng nhö chò cuûa em ñaõ bieát tröôùc, laø vì chò Ngoïc

Lan vaãn nhö vaäy xöa giôø. Nhöng em ngaïc nhieân moät nam

nhi nhö anh maø haønh tung laïi chæ laån quaån trong voøng tieân

ñoaùn cuûa coâ gaùi.” Döùt lôøi, coâ ñaõ khuaát beân ngoaøi. Thaàn

Saàu ñöùng söõng nhìn vaøo khoaûng khoâng. Roài caäu laïi nhaøo


leân giöôøng, uùp maët xuoáng goái, nöôùc maét raøn ruïa, lôøi uaát

ngheïn ngang coå: “Ngoïc Lan, taïi sao caäu laøm khoå anh!”

Moät buoåi saùng, khi caäu töø giaõ moïi ngöôøi trong nhaø OÂng

Baø Hai, maëc ai khuyeân baûo voã veà, caäu ñi, caäu vaãn ñi. Xu

Di tieãn böôùc caäu. Hoï döøng laïi nôi coång. Caäu döïng chieác

xe ñaïp nôi beä xi-maêng cuûa voøng raøo, haønh trang chæ coù

moät tuùi vaûi coät sau yeân. Coâ caäu ñöùng ñoái dieän gaàn keà.

Thaàn Saàu thaáy göông maët coâ em, maøy raäm moâi hoàng,

möôøng töôïng ngöôøi chò, nhan saéc hôi nhuoám buoàn. Coâ

nhìn caäu, thoû theû: “Xin anh ñöøng giaän vì ngoân ngöõ cuûa em

ngaøy hoâm tröôùc.” Caäu ñaùp: “Chính anh laø ngöôøi phaûi xin

em tha thöù vì nhöõng lôøi leõ quaøng xieân cuûa anh ñoái vôùi

em.” Xu Di noùi: “Nhöõng gì anh ñaõ thoát, duø sao, cuõng phaûn

aûnh taát caû chaân tình cuûa anh. Neáu ñieàu em noùi laø ñuùng,

xin anh ñöøng phuï loøng chò cuûa em.” Caûm loøng öu aùi, caäu

ñöa tay naâng niu reøm toùc beân maù thieáu nöõ vaø nhìn thaáy

traùi tai traéng non ñaày ñaën cuûa coâ gioáng nhö cuûa Ngoïc

Lan, loøng nghó thaàm: taïi sao Ngoïc Lan khoâng phaûi laø Xu

Di, moät thieáu nöõ bình thöôøng, giaûn dò! Ít nhaát Xu Di cuõng

bieát noùi moät lôøi xin loãi trong caâu chuyeän troø! Caäu noùi:

“Em aï, moät caâu duy nhaát maø anh muoán hoûi em tröôùc khi

anh ñi. Taïi sao Ngoïc Lan vaøo tu vieän?” Xu Di kheõ cuùi

ñaàu, thong thaû ñaùp: “Ñoâi khi em cuõng khoâng thaät söï hieåu

ñöôïc taâm tö cuûa chò Ngoïc Lan. Em chæ bieát chaéc moät ñieàu,

ñoù laø, xöa nay chò cuûa em khoâng bao giôø laøm sai baát cöù

vieäc gì.” Thaàn Saàu noùi: “Duø caâu traû lôøi cuûa em khoâng

chính xaùc, nhöng raát ñaày ñuû. Thoâi anh ñi. Xin baûo troïng.”

Xu Di laøm thinh. Caäu xoay laïi laáy chieác xe ñaïp. Xu Di

nhìn theo Thaàn Saàu ñeán khi caäu khuaát beân ngoaøi ngoõ heûm


sau raëng caây laù um tuøm, xong coâ thì thaàm: “Thaàn Saàu,

ngöôøi caàn baûo troïng chính laø anh!” (1)

Töø ñaáy, chaám döùt nhöõng ñeâm Ngoïc Lan daïy doã Thaàn Saàu

vaên töø döôùi aùnh ñeøn khuya, nhöõng buoåi chuyeän troø cuûa

ñoâi löùa thô treû döôùi aùnh taø döông. Nhöõng lôøi cuûa Ngoïc

Lan ñaõ thoát, qua bao nhieâu naêm thaùng ngaøy giôø, vaãn coøn

ñoàng voïng beân tai caäu vaø ñöôïc ghi cheùp laïi treân maáy

trang buùt möïc naøy, chaúng qua laø môù yù töôûng ngaây ngoâ

cuûa lôùp tuoåi coøn tröùng nöôùc. Neáu noù coù giaù trò gì, ñoù chæ laø

giaù trò cuûa nhöõng kyû nieäm eâm aùi nhaát, hoàn nhieân nhaát,

vang boùng muoân ñôøi cuûa tuoåi treû maø thoâi!

_________________________

(1) Hoaøng Thuùy Lieãu keå vôùi Thaàn Saàu nhöõng lôøi Xu Di

thuaät laïi luùc caäu giaõ bieät.


Ngoïc Lan (Thaàn Saàu ai tích minh hoïa)

Documents

CHÖÔNG IV CÖÛU CHÖÔNG NGUYEÂN TAÉC DAÏO HOA VIEÂN … fileNgoïc Lan vaãn ñöùng giöõa naéng mai, thung dung vuoát ve maáy caùnh hoa hoàng. Ñôïi laâu khoâng