11

Chöông 9Chöông 9

KINH TẾ VÓ MOÂKINH TẾ VÓ MOÂ TRONG NỀN KINH TEÁ MÔÛTRONG NỀN KINH TEÁ MÔÛ

22

I. Caùc hoïc thuyeát veà lôïi I. Caùc hoïc thuyeát veà lôïi theá so saùnhtheá so saùnh 1/ Lôïi theá so saùnh tuyeät ñoái1/ Lôïi theá so saùnh tuyeät ñoái (Adam Smith).(Adam Smith).

•* Khaùi nieäm: * Khaùi nieäm:

•TMQT TMQT ÑKSX ÑKSX≠ ≠ NSLÑNSLÑ≠ ≠ CPSX≠CPSX≠

Nöôùc naøo coù Nöôùc naøo coù CPSX tuyeät ñoái CPSX tuyeät ñoái thaáp hôn thaáp hôn Nöôùc ñoù coù LTSS tuyeät ñoái khi tham gia Nöôùc ñoù coù LTSS tuyeät ñoái khi tham gia vaøo TMQTvaøo TMQT

Brazil USA Brazil USA

CafeCafe 5 ñ5 ñ 9 9 ñøñø

SaétSaét 10 ñ 10 ñ 6 6 ññ

* YÙ nghóa: * YÙ nghóa: Neáu caùc quoác gia ñaàu tö Neáu caùc quoác gia ñaàu tö phaàn lôùn nguoàn löïc vaøo maët haøng phaàn lôùn nguoàn löïc vaøo maët haøng coù lôïi theá tuyeät ñoái vaø tham gia vaøo coù lôïi theá tuyeät ñoái vaø tham gia vaøo TMQTTMQT cuûa caûi caùc quoác gia seõ taêng cuûa caûi caùc quoác gia seõ taêng leânleân

33

Brazil: Brazil: 15ñ15ñ

1T 1T cafecafe1T 1T saétsaét

Phöông Phöông aùn 1aùn 1

3T 3T cafecafe

1T cafe noäi 1T cafe noäi ñòañòa

2T 2T baùn:baùn:

10/6=1,67T 10/6=1,67T saétsaét

Phöông Phöông aùn 2aùn 2

44

1/ Lôïi theá so saùnh 1/ Lôïi theá so saùnh töông ñoáitöông ñoái VNVN USAUSA

GaïoGaïo 5ñ5ñ 4ñ 4ñOÂ toâOÂ toâ 30ñ30ñ 20ñ20ñ

* KN: * KN: Moät quoác gia coù lôïi theá so saùnh Moät quoác gia coù lôïi theá so saùnh töông ñoái khi töông ñoái khi CPSX töông ñoáiCPSX töông ñoái thaáp hôn so thaáp hôn so vôùi caùc nöôùc khaùc vôùi caùc nöôùc khaùc CPSX töông ñoái: Laø CPSX cuûa maët haøng CPSX töông ñoái: Laø CPSX cuûa maët haøng naøo ñoù, so vôùi CPSX cuûa maët haøng khaùc.naøo ñoù, so vôùi CPSX cuûa maët haøng khaùc.

VN: Gaïo/OÂtoâ = 1/6VN: Gaïo/OÂtoâ = 1/6USA: Gaïo/OÂtoâ = 1/5USA: Gaïo/OÂtoâ = 1/5

Gaïo VN reû töông ñoái so vôùi USAGaïo VN reû töông ñoái so vôùi USA* YÙ nghóa: * YÙ nghóa: Neáu caùc quoác gia ñaàu tö phaàn lôùn Neáu caùc quoác gia ñaàu tö phaàn lôùn nguoàn löïc vaøo maët haøng coù lôïi theá töông ñoái nguoàn löïc vaøo maët haøng coù lôïi theá töông ñoái (khi khoâng coù LTTÑ) vaø tham gia vaøo TMQT(khi khoâng coù LTTÑ) vaø tham gia vaøo TMQT cuûa cuûa caûi caùc quoác gia seõ taêng leâncaûi caùc quoác gia seõ taêng leân

55

VN: VN: 35ñ35ñ

1T 1T gaïogaïo1 xe1 xe

Phöông Phöông aùn 1aùn 1

7T 7T gaïogaïo

2T gaïo noäi 2T gaïo noäi ñòañòa

5T 5T baùn:baùn:

20/20=1 20/20=1 xexe

Phöông Phöông aùn 2aùn 2

Caâu hoûi: CM caùc quoác gia ñeàu Caâu hoûi: CM caùc quoác gia ñeàu coù lôïi khi tham gia vaøo thöông coù lôïi khi tham gia vaøo thöông maïi quoác teámaïi quoác teá

66

II. Chính saùch ngoaïi II. Chính saùch ngoaïi thöôngthöông1. Chính saùch gia taêng xuaát 1. Chính saùch gia taêng xuaát khaåukhaåuΔΔXXΔΔADAD= = ΔΔXXΔΔY = K.Y = K.ΔΔADAD•= K.= K.ΔΔXX

ΔΔM = Mm.M = Mm.ΔΔYY== Mm.KMm.K..ΔΔXX

Mm.K>Mm.K>11

ΔΔM > M > ΔΔXX

CCTM xaáu CCTM xaáu hônhônMm.K=Mm.K=

11 ΔΔM = M = ΔΔXX

CCTM nhö CCTM nhö cuõcuõ

Mm.K<Mm.K<11

ΔΔM<M<ΔΔXX CCTM toát CCTM toát hônhôn

77

Thí duï:Thí duï:C = 0,9Yd; I = 300 + 0,3Y; G = 200;C = 0,9Yd; I = 300 + 0,3Y; G = 200;

X = 50; M = 0,4 Y; T = 0,2Y.X = 50; M = 0,4 Y; T = 0,2Y.

1/ Tìm giaù trò xuaát khaåu roøng taïi 1/ Tìm giaù trò xuaát khaåu roøng taïi saûn saûn löôïng caân baèng löôïng caân baèng ban ñaàu Yban ñaàu Y11??

2/ Neáu CP taêng xuaát khaåu theâm 2/ Neáu CP taêng xuaát khaåu theâm 30 tyû, 30 tyû, CCTM thay ñoåi nhö theá CCTM thay ñoåi nhö theá naøo?naøo?

3/ CP phaûi laøm gì ñeå caûi thieän 3/ CP phaûi laøm gì ñeå caûi thieän CCTM?CCTM?

88

C = 0,9(Y-C = 0,9(Y-0,2Y)0,2Y) C = C = 0,72Y0,72Y I = 300 + I = 300 + 0,3 Y0,3 Y G = 200G = 200 X = 50X = 50-M = - 0,4 -M = - 0,4 Y Y

AD = 550 + AD = 550 + 0,62Y0,62Y XX11 = 50 = 50

MM11 = = 0,4x1.4470,4x1.447≈≈579579 NXNX11= X1-M1 = -= X1-M1 = -

529529=> NX=> NX2 2 = 80-610,5 = = 80-610,5 = -530,5 -530,5 △△NX = NXNX = NX22-NX-NX11= -= -1,51,5

1/1/

99

△△NX = NX = ∆∆X - X - ∆∆MM

= = ∆∆X – Mm.K. X – Mm.K. ∆∆X X = = ∆∆X (1 – Mm.K)X (1 – Mm.K)

> > 11

< < 00

2/2/

1010

3/ Muoán caûi thieän 3/ Muoán caûi thieän CCTM:CCTM:a/ a/ ↓↓MmMm: ↓TD haøng : ↓TD haøng

ngoaïingoaïi((↑↑CL vaøCL vaø↓↓P haøng noäi ñeå caïnh tranh P haøng noäi ñeå caïnh tranh vôùi haøng ngoaïi ngay treân thò tröôøng vôùi haøng ngoaïi ngay treân thò tröôøng noäi ñòa)noäi ñòa)

b/ b/ ↓↓KK

↓↓Mm.KMm.K

↓↓ADmADm CmCm↓↓

ImIm↓↓

TmTm↑ ↑

1111

2/ Chính saùch haïn cheá 2/ Chính saùch haïn cheá nhaäp khaåunhaäp khaåu

Chính saùch haïn cheá nhaäp Chính saùch haïn cheá nhaäp khaåu roäng raõi coù theå laøm khaåu roäng raõi coù theå laøm cho neàn kinh teá gaëp phaûi 2 cho neàn kinh teá gaëp phaûi 2 thieät haïi sau:thieät haïi sau:

- Caùc nöôùc seõ traû ñuõa - Caùc nöôùc seõ traû ñuõa laïi baèng chính saùch töông laïi baèng chính saùch töông töï.töï.

- Khoâng taän duïng lôïi theá - Khoâng taän duïng lôïi theá so saùnh.so saùnh.

1212

III. Tyû giaù hoái ñoaùi.III. Tyû giaù hoái ñoaùi.1/ Khaùi nieäm1/ Khaùi nieämTGHÑ laø möùc giaù maø ñoàng tieàn TGHÑ laø möùc giaù maø ñoàng tieàn

moät nöôùc ñöôïc bieåu hieän qua moät nöôùc ñöôïc bieåu hieän qua ñoàng tieàn nöôùc khaùc.ñoàng tieàn nöôùc khaùc.

- Laáy noäi teä laøm chuaån:- Laáy noäi teä laøm chuaån:1 ñôn vò noäi teä 1 ñôn vò noäi teä ≡ ≡ x ñôn vò ngoaïi teäx ñôn vò ngoaïi teä

-- Laáy ngoaïi teä laøm chuaån:Laáy ngoaïi teä laøm chuaån:1 ñôn vò ngoaïi teä 1 ñôn vò ngoaïi teä ≡ ≡ y ñôn vò noäi teäy ñôn vò noäi teä

1313

Teân ñôn vò tieàn teä Teân ñôn vò tieàn teä cuûa quoác gia.cuûa quoác gia.

X XX X XX

Teân quoác giaTeân quoác gia Teân ñôn vò Teân ñôn vò tieàn teä tieàn teä cuûa cuûa quoác quoác

giagiaTD: USD, VND, CAD, CNY, TWD, SGD, THB, TD: USD, VND, CAD, CNY, TWD, SGD, THB,

GBP, KRW…GBP, KRW…

1414

2/ Thò tröôøng ngoaïi 2/ Thò tröôøng ngoaïi hoáihoái•- Cung ngoaïi hoái chuû yeáu phaùt - Cung ngoaïi hoái chuû yeáu phaùt

sinh töø giaù trò haøng hoùa vaø sinh töø giaù trò haøng hoùa vaø taøi saûn trong nöôùc maø ngöôøi taøi saûn trong nöôùc maø ngöôøi nöôùc ngoaøi muoán mua.nöôùc ngoaøi muoán mua.

•- Caàu ngoaïi hoái chuû yeáu phaùt - Caàu ngoaïi hoái chuû yeáu phaùt sinh töø giaù trò haøng hoùa vaø sinh töø giaù trò haøng hoùa vaø taøi saûn nöôùc ngoaøi maø ngöôøi taøi saûn nöôùc ngoaøi maø ngöôøi trong nöôùc muoán mua.trong nöôùc muoán mua.

• ee↑↑ CungCung↑: ↑: ñoàng bieánñoàng bieán

CaàuCaàu↓: ↓: nghòch bieánnghòch bieán

1515

Löôïng ngoaïi hoái

e S

D

e0

N0

1616

3/3/ Quan heä giöõa tyû giaù Quan heä giöõa tyû giaù hoái ñoaùi vaø xuaát hoái ñoaùi vaø xuaát nhaäp khaåunhaäp khaåu

•- e- e↑↑ (neáu caùc yeáu toá khaùc (neáu caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi) khoâng ñoåi)

Haøng hoùa vaø taøi saûn Haøng hoùa vaø taøi saûn trong nöôùc seõ trôû neân trong nöôùc seõ trôû neân reû reû hônhôn ñoái vôùi ngöôøi nöôùc ñoái vôùi ngöôøi nöôùc ngoaøi ngoaøi

Xuaát khaåu Xuaát khaåu ↑↑TD: TD: DNXKHH ADNXKHH AP= 21.000 VNDP= 21.000 VND e= 21.000 VND/USD e= 21.000 VND/USD

P*= P*= 1USD1USD

e = 22.000 e = 22.000

VND/USDVND/USD

P*= 0, 95 P*= 0, 95 USDUSD

1717

- - ee↑↑ (neáu caùc yeáu toá (neáu caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi) khaùc khoâng ñoåi) Haøng Haøng hoùa vaø taøi saûn nöôùc hoùa vaø taøi saûn nöôùc ngoaøi seõ trôû neân ngoaøi seõ trôû neân maéc maéc hônhôn ñoái vôùi ngöôøi trong ñoái vôùi ngöôøi trong nöôùc nöôùc Nhaäp khaåu Nhaäp khaåu ↓↓

TD:TD: DNNKHH BDNNKHH BP* = 1USD P* = 1USD e = 21.000VND/USDe = 21.000VND/USDP = 21.000 P = 21.000

VNDVNDe = e =

22.000VND/USD22.000VND/USDP = 22.000 VNDP = 22.000 VND

1818

4/ Tyû giaù hoái ñoaùi 4/ Tyû giaù hoái ñoaùi thöïc (ethöïc (err) vaø söùc caïnh ) vaø söùc caïnh tranhtranh

• Khaùi nieäm: Khaùi nieäm: eer r laø möùc giaù laø möùc giaù töông ñoái cuûa nhöõng haøng töông ñoái cuûa nhöõng haøng hoùa ñöôïc tính theo giaù nöôùc hoùa ñöôïc tính theo giaù nöôùc ngoaøi so vôùi giaù trong nöôùc ngoaøi so vôùi giaù trong nöôùc khi quy veà moät loaïi tieàn chung.khi quy veà moät loaïi tieàn chung.

• P

Peer

*.

19

21.000VND1USD

D.000VND/USer1 21

TD1: P=21.000VND, e=21.000VND/USD, TD1: P=21.000VND, e=21.000VND/USD, P*=1USDP*=1USD

11USD1USD

121.000VND21.000VND

Söùc caïnh Söùc caïnh tranhtranhcuûa haøng cuûa haøng trongtrongnöôùc ngang nöôùc ngang baèngbaèngcaùc nöôùc caùc nöôùc khaùckhaùc

TD2: P=21.000VND, e=22.000VND/USD, TD2: P=21.000VND, e=22.000VND/USD, P*= 1USDP*= 1USD

21.000VND1USD

D.000VND/USer2 22 1,050,95USD1USD

1,0521.000VND22.000VND

Söùc caïnh Söùc caïnh tranhtranhcuûa haøng cuûa haøng trong trong nöôùc cao nöôùc cao hônhônnöôùc nöôùc khaùckhaùc

TD3: P=25.000VND, e=22.000VND/USD, P*= 1USDTD3: P=25.000VND, e=22.000VND/USD, P*= 1USD

25.000VND1USD

USD22.000VND/er3 0,88

1,14USD1USD

0,8825.000VND22.000VND

Söùc caïnh Söùc caïnh tranhtranhcuûa haøng cuûa haøng trong trong nöôùc nöôùc thaáp hônthaáp hônnöôùc nöôùc khaùckhaùc

2020

Nhaän xeùtNhaän xeùt

•+ Neáu e+ Neáu err↑↑ Söùc caïnh tranhSöùc caïnh tranh↑↑

+ Duøng + Duøng eerr ñaùnh giaù söùc ñaùnh giaù söùc caïnh tranh cuûa quoác gia treân caïnh tranh cuûa quoác gia treân thò tröôøng theá giôùi baèng thò tröôøng theá giôùi baèng caùch ñieàu chænh theo laïm caùch ñieàu chænh theo laïm phaùtphaùt

CPI

CPIeer

*.

2121

TD:TD:

•Moät quoác gia coù möùc Moät quoác gia coù möùc LP cao hôn caùc nöôùc LP cao hôn caùc nöôùc khaùc, NHTW laïi coá ñònh khaùc, NHTW laïi coá ñònh tyû giaù. Haõy ñeà ra caùc tyû giaù. Haõy ñeà ra caùc bieän phaùp laøm taêng bieän phaùp laøm taêng söùc caïnh tranh cuûa söùc caïnh tranh cuûa quoác gia naøy treân thò quoác gia naøy treân thò tröôøng theá giôùitröôøng theá giôùi

2222

CPI

CPIeer

*.

eerr↑↑↑↑ee ::↓giaù ↓giaù

noäi teänoäi teä PP↑: LP ↑↑: LP ↑

↓↓CPICPI : : ↑↑ saûn xuaát trong saûn xuaát trong nöôùc,nöôùc, ↑↑NSLÑ ñeåNSLÑ ñeå↓P↓P

2323

5. Caùc loaïi tyû giaù 5. Caùc loaïi tyû giaù hoái ñoaùi.hoái ñoaùi.

- - Tyû giaù coá ñònh.Tyû giaù coá ñònh.

- Tyû giaù thaû noåi.- Tyû giaù thaû noåi.

- Tyû giaù thaû noåi - Tyû giaù thaû noåi coù quaûn lyù.coù quaûn lyù.

2424

IV. Caùn caân thanh toaùn IV. Caùn caân thanh toaùn

(Balance of Payment: (Balance of Payment: B.O.P)B.O.P)

1. Khaùi nieäm:1. Khaùi nieäm:

BOP laø moät baûng lieät keâ BOP laø moät baûng lieät keâ ghi laïi caùc doøng giao dòch ghi laïi caùc doøng giao dòch baèng tieàn cuûa moät quoác baèng tieàn cuûa moät quoác gia vôùi caùc nöôùc khaùc.gia vôùi caùc nöôùc khaùc.

- Doøng tieàn vaøo: +- Doøng tieàn vaøo: +

- Doøng tieàn ra: -- Doøng tieàn ra: -

2525

BOPBOPa. a. Tài khoản Tài khoản vaõng lai (Current Account: CA)vaõng lai (Current Account: CA)Xuaát khaåu roøng (NX) = X – MXuaát khaåu roøng (NX) = X – MThu nhaäp roøng (NIA) =TNYTSXXK–TNYTSXNKThu nhaäp roøng (NIA) =TNYTSXXK–TNYTSXNKChuyeån nhöôïng roøng (vieän trôï, kieàu hoái, quaø Chuyeån nhöôïng roøng (vieän trôï, kieàu hoái, quaø

bieáu ...)bieáu ...)b. b. Tài khoảnTài khoản voán (Capital Account: KA) voán (Capital Account: KA)Ñaàu tö roøng (taøi saûn höõu hình, taøi saûn taøi Ñaàu tö roøng (taøi saûn höõu hình, taøi saûn taøi

chính)chính)Giao dòch taøi chính roøng (tieàn göûi NH, vay Giao dòch taøi chính roøng (tieàn göûi NH, vay

möôïn..)möôïn..)c. Haïn muïc caân ñoái (Balancing Item: BI)c. Haïn muïc caân ñoái (Balancing Item: BI)Khoaûn ñieàu chænh nhöõng sai, soùt trong TK Khoaûn ñieàu chænh nhöõng sai, soùt trong TK

chính thöùc.chính thöùc.

BOP = CA + KA +BIBOP = CA + KA +BId. Taøi trôï chính thöùc (Change in Reserver: CR).d. Taøi trôï chính thöùc (Change in Reserver: CR).Phaàn NHTW duøng döï tröõ ngoaïi teä ñeå caân Phaàn NHTW duøng döï tröõ ngoaïi teä ñeå caân

baèng BOPbaèng BOP

CA + KA +BI + CR = 0CA + KA +BI + CR = 0

< 0< 0< < 00> 0> 0

< 0< 0

> > 00> 0> 0

> > 00

≈≈ 00

2626

V. Chính saùch vó moâ trong V. Chính saùch vó moâ trong kinh teá môûkinh teá môû1.TGCÑ, voán di chuyeån töï do.1.TGCÑ, voán di chuyeån töï do.

a. CSTKa. CSTK

CSTKMR: IS dòch phaûiCSTKMR: IS dòch phaûi

i>i* i>i* Voán vaøoVoán vaøo

Cung ngoaïi teäCung ngoaïi teä↑↑

NHTW mua ngoaïi teä, NHTW mua ngoaïi teä,

baùn noäi teäbaùn noäi teä

LM dòch phaûiLM dòch phaûi

i= i* i= i* YY↑↑Y

i

IS1

LM1

i1= i*

Y1

IS2

i2

LM2

Y2

2727

* Keát luaän:* Keát luaän:

- Ngaén haïn: CSTK coù hieäu quaû.- Ngaén haïn: CSTK coù hieäu quaû.

- Daøi haïn: - Daøi haïn: CSTK giaûm CSTK giaûm hieäu quaûhieäu quaû

Vì Vì daøi haïndaøi haïn duøng CSTK môû roängduøng CSTK môû roäng

PP↑↑ SCT cuûa haøng trong nöôùcSCT cuûa haøng trong nöôùc↓↓

XKXK↓↓, , ADAD↓↓

IS dòch traùi veà vò trí cuõ.IS dòch traùi veà vò trí cuõ.

• Y khoâng Y khoâng ↑, ↑, chæ THCCNSchæ THCCNS↑↑

i

Y

IS1

IS2

LM

Trong cô cheá TGCÑ, voán di Trong cô cheá TGCÑ, voán di chuyeån töï dochuyeån töï do

2828

b. CSTTb. CSTTCSTTMR CSTTMR LM dòch phaûi (xuoáng LM dòch phaûi (xuoáng

döôùi)döôùi)

i < i* i < i* Voán raVoán ra

Cung ngoaïi teäCung ngoaïi teä↓↓

NHTW baùn ngoaïi teä NHTW baùn ngoaïi teä

mua noäi teämua noäi teä

LM dòch traùi veà vò trí cuõLM dòch traùi veà vò trí cuõ

i= i* i= i* YY22= = YY11

Keát luaän: Trong cô cheá TGCÑ, voán Keát luaän: Trong cô cheá TGCÑ, voán di chuyeån töï do CSTT keùm hieäu di chuyeån töï do CSTT keùm hieäu quaûquaû

IS1

LM1

LM2

i1= i*

i2

Y1 Y2

2929

c. CS phaù giaù ñoàng tieànc. CS phaù giaù ñoàng tieàn NHTWNHTW↑↑TGTG X X↑, ↑, MM↓↓

ADAD↑↑ IS dòch phaûi IS dòch phaûi

i>i* i>i* Voán vaøoVoán vaøo

Cung ngoaïi teäCung ngoaïi teä↑↑

NHTW mua ngoaïi teä, NHTW mua ngoaïi teä,

baùn noäi teäbaùn noäi teä

LM dòch phaûiLM dòch phaûi

i= i* i= i* YY↑↑

Keát luaän: Trong cô cheá TGCÑ, voán Keát luaän: Trong cô cheá TGCÑ, voán töï do, CS phaù giaù coù hieäu quaû töï do, CS phaù giaù coù hieäu quaû trong ngaén haïntrong ngaén haïn

Y

i

IS1

LM1

i1= i*

Y1

IS2

i2

LM2

Y2

3030

2.TG linh hoaït, voán di chuyeån 2.TG linh hoaït, voán di chuyeån töï do.töï do.a. CSTKa. CSTK

CSTKMR: IS dòch phaûiCSTKMR: IS dòch phaûi

i>i* i>i* Voán vaøoVoán vaøo

Cung ngoaïi teäCung ngoaïi teä↑↑

TGTG↓↓XX↓↓M M ↑↑

IS dòch traùi veà vò trí cuõIS dòch traùi veà vò trí cuõ

i= i* i= i* YY11= Y= Y22

Saûn löôïng khoâng taêng, CCTM xaáu ñiSaûn löôïng khoâng taêng, CCTM xaáu ñi

Keát luaän: Trong cô cheá Keát luaän: Trong cô cheá TG linh hoaït , TG linh hoaït , voán di chuyeån töï do,voán di chuyeån töï do, CSTK khoâng coù CSTK khoâng coù hieäu quaûhieäu quaû

Y

i

IS1

LM1

i1= i*

Y1

IS2

i2

Y2

3131

b. CSTTb. CSTTCSTTMR CSTTMR LM dòch phaûi (xuoáng döôùi) LM dòch phaûi (xuoáng döôùi)

i < i* i < i* Voán raVoán ra

Cung ngoaïi teäCung ngoaïi teä↓↓

TGTG↑↑ XX↑ ↑ MM↓↓

IS dòch phaûiIS dòch phaûi

i= i* i= i* YY22↑↑

Keát luaän: Trong cô cheá TG linh hoaït , Keát luaän: Trong cô cheá TG linh hoaït , voán di chuyeån töï do, CSTT coù hieäu voán di chuyeån töï do, CSTT coù hieäu quaûquaû

IS1

LM1

LM2

i1= i*

Y1 Y2

IS2

i2