Erozija zemljišta

 

 

   

2

SADRŽAJ

1. UVOD ........................................................................................................................... 3

2. EROZIJA ZEMLJIŠTA ................................................................................................ 4

2.1. Oblici erozije .................................................................................................... 4

2.1.1. Vodna erozija................................................................................................. 5

2.1.2. Eolska erozija ................................................................................................ 7

3. UTICAJ SJEČE ŠUMA NA EROZIJU ZEMLJIŠTA.................................................. 8

4. METODE INDENTIFIKACIJE EROZIJE................................................................. 11

5. STANJE EROZIJE ZEMLJIŠTA NA TERITORIJI RS ........................................... 11

6. MJERE ZAŠTITE ZEMLJIŠTA OD EROZIJE ........................................................ 14

7. ZAKLJUČAK ............................................................................................................. 15

8. LITERATURA ........................................................................................................... 16

Erozija zemljišta

 

 

   

3

1. UVOD

Zemljište je prirodni resurs koje se stvara i obnavlja veoma sporo. Količina zemljišta na

planeti koja je čovjeku na raspolaganju za proizvodnju hrane i za korišćenje je ograničena.

Antropogenim uticajem do sada je uništeno oko 30 % ukupnih obradivih površina naše

planete. Degradacija zemljišta nastaje antropogenim uticajima, ali i erozijom. Erozija

zemljišta je gubitak plodnog gornjeg sloja zemlje bogatog humusom na kojem raste

vegetacija.

Erozija po svom djelovanju može biti izazvana vodom ili vjetrom. Ovo je veoma

rasprostranjena pojava koja je uglavnom izazvana prirodnim procesima, ali i pojava na koju

čovjek može da utiče načinom korišćenja prostora. Poljoprivredno zemljište je podložnije

eroziji od zemljišta pod prirodnom vegetacijom.

Kao oblik zaštite zemljišta od erozije, nakon gradnje, koriste se na primjer razne

metode, kao što je pošumljavanje prostora..

Negativni procesi trajnog i privremenog gubitka zemljišta antropogenim uticajem

prisutni su i u Republici Srpskoj i to kao posljedica ukupnog društvenog i ekonomskog

razvoja.

Erozija zemljišta

 

 

   

4

2. EROZIJA ZEMLJIŠTA

Erozija zemljišta predstavlja ispiranje i odnošenje najsitnijih i najplodnijih čestica iz

rastresite podloge. To je prirodan proces koji se može ubrzati nekontrolisanom sječom šuma i

pogrešnim korišćenjem zemljišta. Usljed ovakvih postupaka često dolazi do ubrzane erozije,

koja predstavlja veoma ozbiljan i ponekada nepovratan proces.

Površinski sloj zemlje je od svog postanka bio izložen djelovanju atmosferskih pojava kao

što su vetar, kiša, temperaturne promene, zatim dejstvu riječnih tokova, morskih struja i talasa.

Posljedica svih tih, po prirodi agresivnih pojava, je erozija. U praksi se kao sinonim upotrebljava

i termin "denudacija", što nije ispravno jer to znači ogoljavanje. Razlika je u tome što erozija

postoji na svakom mestu, dok se ogoljavanje javlja samo na onim mestima gdje je erozionim

procesima potpuno uništen opstanak bilo kakve vegetacije i podloga je ogoljena. Površine koje su

erozijom degradirane do jasno vidljivih razmjera narod naziva goletima, a laici ih obično

izjednačavaju sa erozionim područjem, što je često netačno.

U osnovi erozionih procesa nalazi se uništavanje prirodnih oblika vegetacije (naročito

šumske), prije svega na strmim brdskim i planinskim terenima, ali i u ravničarskim područjima.

2.1. Oblici erozije

Po svojoj suštini erozija može biti mehanička ii hemijska. Najrasprostranjeniji vid je

mehanička erozija, kada sila djeluje na neku stijensku masu svojojm kinetičkom energijom.

Hemisjka eroyija se vezuje za dejstvo vode na rastvorljive stijenske mase. Umjesto

mehaničkog razaranja, ovdje se obavlja rastvaranje, dakle hemijska reakcija.

Erozija pod dejstvom jednog agensa skoro po pravilu izaziva aktiviranje sdrugog

agensa i nove pojave erozije. Takva erozija se označava kao izazavana erozija, a nastale

pojave se nazivaju izazvane i prateće pojave.

Erozija, kao jedan od elemenata geomorfološkog procesa, zavisi od tri osnovna

geomorfološka faktora: sile (agens), geološke građe (pacijens) i dužine djelovanja agensa na

pacijens.

Postoji više oblika erozije u zavisnosti od uzroka koji je pokreće:

1. Vodna erozija (erozija vodom):

- Fluvijalna (erozija tekućom vodom),

- Pluvijalna (erozija kišnim kapima);

Erozija zemljišta

 

 

   

5

2. Eolska erozija (erozija vetrom);

3. Nivalna erozija (erozija snegom – snježne lavine);

4. Glacijalna erozija (erozija lednicima koji se “kreću").

2.1.1. Vodna erozija

Vodna erozija je najčešća u brdsko-planinskim područjima gdje postoji nagib i izražen

kišni period, a vrlo često se stvaraju i bujični tokovi (npr. Mediteran, Grdelička klisura...).

Jedan od vidova vodne erozije su, odnosno erozije zemljišta nastala pod dejstvom vode

su i klizišta koja predstavljaju poseban vid erozije u kojem gravitaciona sila ima ulogu

glavnog transportnog agensa. Klizišta nastaju na nagnutim terenima gdje se na izvjesnoj

dubini javlja glinoviti (nepropusni za vodu) sloj. Kada dođe do velikog izlivanja kiše ili

prilikom zemljotresa uglavnom dolazi do nastanka klizišta ili do odronjavanja zemljišta. Sva

brdovita područja pod nagibom većim od 15 stepeni su podložna ovoj vrsti erozije. Ovo je

najčešći oblik erozije na brdovitim terenima.

Usljed dužeg vlaženja, glinoviti sloj postaje klizak, a gornji sloj natopljen vodom,

oteža, gubi kohezionu moć i počinje da klizi po raskvašenom glinovitom sloju. Opasnost od

klizišta znatno se povećava ako se u podnožju slojevitih nagiba vrši usecanje zbog izgradnje

puteva ili nekih građevinskih radova, čime ugroženi površinski sloj gubi potporu i lako

podleže klizanju.

Pored toga, degradacija zemljišta, tj. njegova aktuelna ugroženost od vodne i drugih

vrsta erozije definiše se oblikom, stepenom i površinom koju zahvata vodna erozija. Vodna

erozija je razvrstana, prema erozionim oblicima i prema stepenu degradacije.

Vodna erozija, kao prirodni degradacioni fenomen, determinisanaje nizom prirodnih i

antropogenih faktora. Svojom aktivnošću vodna erozija degradira pojedine elemente prirodne

sredine, ali istovremeno ugrožava i svaku privrednu aktivnost. Naime, njome su ugrožene

poljoprivreda, industrija, saobraćaj, komunalna privreda, turizam i dr.

Jedan od oblika vodne erozije je fluvijalna erozija do koje dolazi kada voda prodire

duboko u zemljište uskim kanalima. Na brdovitim terenima ovi kanali mogu da budu vrlo

duboki i da dođe do potkopavanja slojeva zemlje. Na ovaj način može doći i do spiranja

sedimentskih slojeva i prodiranja u vodene tokove. Ovaj način erozije ne može da utiče na

Erozija zemljišta

 

   

useve, ali može da utiče na

regionima.

Jedan od oblika vodne ero

vremenski ograničena i traje kra

Prilikom udara zemljište biva ra

izračunava na osnovu formule -

kišnih kapi je proporcionalna ma

ostvaruje svoj razorni efekat i na

Brzina padanja kapi zavisi od nje

U jednom litru vode ima

prečnika 2 mm. Kiša ima eroz

njen intenzitet veći od 25 mm/h

imati snagu koja je ravana

eksplozijom 6 miliona tona TNT

intenzitet erozije ima i vegetacija

Naime, vegetacija značajn

Slika br. 1. – Laprimjer

stabilnost zemljišta i do otežanog kretanja

ozije je i pluvijalna erozija (erozija kišnim kap

atko, a označena je udarom kišne kapi ili grad

azrovano. Na iznos erozije utiče energija kišne

Ek=Mv²/2. Energija udara

asi i brzini padanja kapi, a

a potpuno ravnoj površini.

ene mase.

oko 240.000 kišnih kapi

zivna svojstva tek ako je

h. Pljuskovite kiše mogu

a energiji oslobođenoj

T-a. Od velikog značaja za

a na nekom prostoru.

no smanjuje površinsko oticanje i udio erozije.

azarev kanjon dio istočnog Kučaja. Jedinstven i rijedr fluvijalne erozije. Izvor: www.srbijasume.rs

Slika br. 2. – Udar kIzvor: www.srb

  6

u određenim

pima) koja je

da o površinu.

e kapi koja se

ak

kišne kapi o tlo. bijasume.rs

Erozija zemljišta

 

 

   

7

Kakav uticaj na obradive površine ima jak pljusak najbolje se vidi na sljedećoj

fotografiji. Njiva je prije svega teško oštećena nepravilnim načinom oranja, kako po pravcu

tako i po dubini. Ali usljed jake kiše na zemljištu koje je već bilo narušeno, došlo je velikog

osštećenja.

2.1.2. Eolska erozija

Eolska erozija nastaje aktivnošću vjetrova, odnosno zahvaljujući njihovoj sposobnosti

da oblikuju površinu Zemlje, kao i drugih planeta. Vjetrovi mogu erodovati, transportovati, i

deponovati materijale, i predstavljaju efikasne (dominirajuće) agense u regionima sa

sporadičnom, rijetkom vegetacijom i velikom količinom nekonsolidovanih sedimenata. Iako

je voda mnogo moćnija od vetra, eolski proces je važan geomorfološki proces u aridnim

sredinama kao što su pustinje. Ove procese izučava geomorfologija. Termin eolska erozija je

nastao od imena grčog Boga Eola, čuvara vjetrova.

Najčešće prisutna u ravničarskim predjelima, ali se javlja i u brdsko–planinskim

oblastima. Vjetar nosi zemljište sa površine i razvejava ga na sve strane. Naročito je izražena

za vrijeme dugotrajnih suša i jakih vjetrova.

Pored erozije izazvane vodom, u brdsko planinskim područjima Republike Srpske,

zapaža se mjestimično i eolska erozija, gdje vjetrovi u suvim godišnjim dobima mogu

Slika br. 3. –Oštećenje zemljišta poslije samo jednog jakog pljuska usljed nepravilnog načina oranja. Izvor: www.srbijasume.rs

Erozija zemljišta

 

 

   

8

izazavati jaku eolsku eroziju. Međutim, eolska erozija je Republici Srpskoj najizraženija u

Lijevče polju i u Popovom polju, gdje su poljoprivredne kulture slaba zaštita od eolske

erozije, a sama žetva je obično pred sušni period tako da zemljište ostaje ogoljeno i bez

ikakve zaštite.

Vetar eroduje zemljište deflacijom, uklanjanjem fino granulisanih čestica, turbulentnim

vrtloženjem vetra i abrazijom.

Deflacija predstavlja izduvavanje finih i plodnih čestica iz zemljišta, koje dovodi do

degradacije produktivnog zemljišta i smanjivanja njegove plodnosti.

Najintezivnija je u relativno suvim predjelima u kojima su nekada travne površine

pretvorene u oranice. Deflacija je posebno jaka pri snažnom vjetru i suvom zemljištu, kada se

posijani usjevi još nisu dovoljno razvili. Pri sjetvi pšenice i drugih ozimih kultura na poljima,

kada je jesen suva, za traktorima sa plugovima, tanjiračama i sejačicama, dižu se pravi oblaci

prasine - najplodnijeg supstrata zemljista koje vetar odnosi.

Većina deflacionih zona sadrži pustinjski peščani pločnik, pokrivač koji liči na

fragmentisanu stenu koja se javlja nakon što su vetar i voda uklonili finije frakcije. Gotovo

polovina pustinja na Zemlji je ovakva stenolika deflaciona zona. Stenski pokrivač u

pustinjama sa peščanim pločnicima sprečava deflaciju, iznošenje, podinskog materijala.

Bazeni nastali deflacijom, su udubljenja koja su se formirala uklanjanjem čestica

vjetrom. Oni su obično malih dimenzija, ali mogu biti prečnika i nekoliko kilometara.

3. UTICAJ SJEČE ŠUMA NA EROZIJU ZEMLJIŠTA

Šume značajno smanjuju i usporavaju eroziju svojim krošnjama, granama, korjenovim

sistemom i opalim lišćem. Usljed erozivnih procesa izazvanih vodom i vjetrom, na našoj

planeti se zauvijek izgubi oko 10 miliona hektara zemljišta ili oko dvije površine BiH.

U slivovima sa visokim i strmim planinskim predjelima, koji su pod šumom, ne samo

da se sprečava odnošenje erozionog materijala sa tih površina, nego šuma zadržava produkte

erozije koji dolaze sa položaja iznad prirodne granice vegetacije, gdje je zemljište golo i

nema uslova da se zadrže produkti erozionih procesa.

U sljedećoj tabeli se može vidjeti uticaj nagiba terena i vrste kulture na eroziju i

zavisnost između oticanja vode i erozije.

Erozija zemljišta

 

 

   

9

Sa povećanjem pada terena na otvorenim zemljištima, erozija se jako pojačava, dok je

na površinama pod šumom, erozija je mala.

Usljed krčenja šuma i izostanka vjetrobranih pojaseva, tridesetih godina prošlog vijeka

je na nekim područjima Kanade u jednoj godini ispuhan sloj zemlje od 60 cm.

Zastrašujući je podatak da u okolini Sarajeva postoji oko 70 klizišta. U BiH je u 1998.

godini oko 89% površine bilo zahvaćeno različitim intenzitetom i oblikom erozije, a od toga

je 10%, odnosno 5.155 km2 pod uticajem vrlo jake erozije.

Šume se takođe uništavaju i brojnim šumskim

požarima, koji za posljedicu često imaju nemjerljive

razorne efekte od kojih je najuočljivija erozija. Tako

ogoljene površine su izložene svim negativnim spoljnim

uticajima (voda, vetar, zagrevanje, sabijanje).

Na tako degradiranoj površini posle požara

možemo zapaziti samo pustoš. Takva površina ostavlja

iza sebe tešku sliku koja ukazuje na nestanak sastojina,

koje su se godinama negovale. Posle erozije, neophodno je da prođe i do 200 godina da se

formira zemljišni sloj. A svjedoci smo da se taj sloj može za nekoliko sekundi potpuno

uništiti. Erozija predstavlja svaku promjenu na površini zemljišta, njeno razaranje i odnošenje

putem mehaničkih dejstava spoljnih sila, uglavnom klime.

Šumski požari, osim što direktno uništavaju floru i faunu, utiču negativno na zdravlje

čovjeka, stimulišu povećanje broja štetnih insekata i gljiva, a velike štete predstoje i privredi.

Godišnje nestane oko 20.000 hiljada vrsta biljaka i životinja. Velika šteta je i napravljena na

područjima gde su obnovljene šume, mlade plantaže i dr.

Danas se šume nemilosrdno uništavaju. Samo u zadnjih 300 godina, posječeno je ili

spaljeno 20 % svjetskih šuma. Svake godine nestane oko 170.000 kvadratnih kilometara

Slika br. 4. – Šumski požar. Izvor: www.ekoakcija.com

Erozija zemljišta

 

 

   

10

prašume u svijetu (površina veća od tri Hrvatske). Takvom brzinom uništavanja, za tridesetak

godina ih više neće biti.

Nakon sječe ili spaljivanja šume, zemljište ispod šume može držati 5 puta više vode u

sebi nego da šume nema, a osim toga

samo drveće unutar debla, u granama

i lišću, sadrži mnogo vode i sve to

pomaže da se u rijekama održava

konstantna količina vode i za vrijeme

poplava i za vrijeme suša.

Korijenje drveća i druge

vegetacije sprečava eroziju zemljišta

uzrokovanu kišom i vjetrom i time

sprečava poplave i zamuljivanje rijeka

što je pogubno i za život u njima. Međutim,

uz to se gubi velika količina plodnog zemljišta. Nakon sječe dolazi do nevjerovatnog povečćanja

brzine erozije zemljišta koje je bilo pod šumom.

Slika br. 6. – Erozija nakon sječe šume. Izvor: www.vojvodinasume.rs

Slika br. 5. – Spaljivanje šume. Izvor: www.vojvodinasume.rs

Erozija zemljišta

 

 

   

11

4. METODE IDENTIFIKACIJE EROZIJE

Površine zemljišta zahvaćene vidljivim erozionim procesima nije teško golim okom

identifikovati jer su svakom laiku jasno vidljive. Upravo to nameće potrebu utvrđivanja

izrazito erodibilne površine u smislu zakonske odredbe o proglašenju erozionih područja.

Međutim, kada je u pitanju identifikacija gradacije intenziteta erozije, kao i potencijalnih

erozionih procesa, jedino je ispravan analitički pristup.

Kartiranje erozije zahtijeva tehničku obučenost i opremljenost. Zbog naizgled lake

prepoznatljivosti erozije i nepostojanja zakonske regulative koja bi regulisala ovu oblast,

podrazumijevalo se da svaki inženjer za oblast erozije, uređenja bujica i srodnih specijalnosti

zna i kartiranje erozije. Zato se često kod nas susrećemo sa šarenim mapama koje su

označene kao ”karta erozije”. Međutim, teško je identifikovati da li je kartitanje obavljeno

bilo kojom stručnom metodom ili samo okularnom, najčešće laičkom, procjenom. Takve

karte su po pravilu nepouzdane.

U Republici Srpskoj se koriste dvije metode kartiranja erozionih procesa. Za

izračunavanje gubitaka zemljišta sa poljoprivrednih površina koristi se američka standardna

metoda nazvana ”Univerzalna jednačina zemljišnih gubitaka” [USLE - Universal Soil Loos

Equation]. Ta metoda je ograničena na poljoprivredne površine i daje pouzdane podatke o

gubicima zemljišta i hranljivih materija, ali samo na terenima sa nagibom manjim od 15%. Za

kartiranje globalne erozije, sa prvenstvenom namenom za brojne vodoprivredne proračune,

koristi se metoda ”Potencijala erozije”. Ova metoda izrađena je u Institutu za vodoprivredu

”Jaroslav Černi”. Metoda je pokazala visok stepen pouzdanosti i koristi se kao standardna

metoda za kartiranje erozije za vodoprivredne potrebe (proračuni zasipanja riječnih tokova,

kanalske mreže i akumulacija).

5. STANJE EROZIJE ZEMLJIŠTA NA TERITORIJI REPUBLIKE SRPSKE

U sjevernom dijelu Republike Srpske dominiraju hidromorfna zemljišta na ravnim i blago

zatalasanim terenima. U tom dijelu RS moćnost zemljišnog sloja je veća nego u drugim

dijelovima Republike Srpske. U tim dijelovima opasnost od erozije je daleko manja sa aspekta

potencijalne erozije, ali osnovu intenzivnog razvoja erozionih procesa predstavlja upravo

poljoprivredna proizvodnja. Stoga, zemljišta u ovom dijelu Republike Srpske moraju biti

Erozija zemljišta

 

 

   

12

zaštićena mjerama koje onemogućavaju formiranje i razvoj uslova za pojavljivanje procesa

ekscesivne erozije i oblika stvorenih njenim radom. Centralni dio Republike Srpske kojeg u

osnovi odlikuje brdsko-planinski pejzaž visokog stepena vertikalne raščlanjenosti, prekriven je u

najvećoj mjeri distričnim kambisolima, crnicama na krečnjacima i dolomitima, lesiviranim

zemljištima, deluvijalnim zemljištima vrtača i drugim tipovima koji su kao i prethodni prekriveni

u velikom procentu šumom i pašnjacima. S obzirom na specifičnosti geomorfološke građe ovog

dijela Republike Srpske, od kojih padovi i ekspozicije topografske površine imaju značajnu

ulogu, zemljišta ovog područja su relativno zaštićena od erozije jer se mali dio zemljišta

intenzivno obrađuje. Budući da u južnom dijelu Republike Srpske dominiraju plitka zemljišta na

krečnjačko-dolomitnom susptratu sa ekstenzivnom vegetacijom ili bez nje, te da su ostali faktori

potencijalne erozije veoma visoki, opasnost od erozije zemljišta je velika.

Dakle i najmanji gubitak zemljišnog pokrivača na ovom prostoru je opasnost, ne samo za

ljude koji žive na ovim prostorima već i za ukupan biljni i životinjski svijet ovog dijela Republike

Srpske. U tom smislu, sve aktivnosti koje čovjek preduzima u ovom dijelu Republike Srpske

moraju biti brižno planirane i odabrane kako bi efekti tih aktivnosti imali najmanji mogući

negativan uticaj na ionako plitak zemljišni sloj. Poljoprivredna aktivnost u ovom dijelu Republike

Srpske najčešće se svodi na prostore kraških polja i dolinskih proširenja gdje postoje dobri uslovi

za korišćenje zemljišta u cilju poljoprivredne proizvodnje, međutim, ne treba zaboraviti i

opasnost od eolske erozije čiji je uticaj u pojedinim kraškim poljima sve drugo samo ne

zanemariv. Kako je već rečeno, u svijetu postoje brojne kvantitativne klasifikacije erozije

zemljišta.

U Republici Srpskoj je korišćenjem UCLE metodologije izrađen digitalni prikaz

potencijalne erozije za područje RS. Prema podacima iz Osnova zaštite, korišćenja i uređenja

poljoprivrednog zemljišta Republike Srpske kao komponente procesa planiranja korišćenja

zemljišta i na bazi rezultata koji su dobijeni izradom digitalne karte aktuelne erozije može se

konstatovati da na području RS dominira slaba ugroženost zemljišta od erozije.

Međutim, treba imati na umu da je to kvalitativna kvalifikacija koja ukazuje više na

gubitak kvaliteta zemljišta, te da se iza toga krije kvantitativan gubitak zemljišta do 5 t/ha

godišnje što je značajna količina s obzirom na moćnost zemljišnog sloja pojedinih tipova

zemljišta.

 

Erozija zemljišta

 

 

   

13

Procenat ugroženosti zemljišta na teritoriji Republike Srpske (FAO klasifikacija, 1989. godine)

R.b. Ugroženost zemljišta Intenzitet erozije

(t/ha godišnje)

Zahvaćenost zemljišta

RS %

1. Nije ugroženo 0 95,27

2. Slabo ugroženo 0 – 5

3. Umjereno ugroženo 5 – 15 3,86

4. Jako ugroženo 15 – 50 0,81

5. Veoma jako ugroženo > 50 0,06

Slika br. 7. – Potencijalna erozija po USLE metodologiji. Izvor: Osnova zaštite, korišćenja i uređenja poljoprivrednog zemljišta Republike Srpske kao komponente procesa planiranja

korišćenja zemljišta

Erozija zemljišta

 

 

   

14

6. MJERE ZA ZAŠTITU ZEMLJIŠTA OD EROZIJE

Preventivne mjere zaštite zemljišta podrazumijevaju da se pravilnim načinom

korišćenja zemljišta spriječe pojave ekscesivne erozije. One predstavljaju racionalni sistem

korišćenja zemljišta, što zapravo predstavlja pravilan sistem organizacije korišćenja prostora

koji uključuje izgradnju naselja, putne mreže ili drugih infrastrukturnih objekata. Mjere za

suzbijanje erozije na površinama koje su pod uticajem erozionih procesa visoke kategorije

intenziteta su: agrotehničke mjere, biološke mjere, tehničke mjere, administrativne mjere.

Agrotehničke mjere podrazumijevaju konturnu obradu i sjetvu, lejasta sjetva strnih žita

i okopavina, izradu zaštitnih plodoreda sa travnim poljima, malč, izradu odvodnih brazda,

melioraciju pašnjaka i uređenje njihovog korišćenja.

Biološke mjere - konturni travnati pojasevi, zatravljivanje oranica na nagibima i

formiranje vještačkih livada, podizanje poljozaštitnih šumskih pojaseva, pošumljavanje

površina pod uticajem ekscesivne erozije i dr.

Tehničke mjere - rustikalni zidići i pleteri, izgradnja banketa i terasa, izgradnja

gradona, izgradnja poprečnih terasa, izgradnja nasipa i mikroakumulacija kao mjere

integralnog uređenja i zaštite zemljišta od erozije i dr.

Administrativne mjere - mjere definisane važećim zakonskim propisima koji se odnose

na zemljište, korišćenje zemljišta, zaštitu zemljišta, korišćenje postojeće pravne legislative i

njeno neprekidno dorađivanje.

Zaštita zemljišta, a time i zaštita zemljišta od erozije mora biti prioritetan nacionalni

zadatak, a za uspješnu realizaciju ovih problema neophodno je uraditi sljedeće

Da bi se u ovakvim uslovima suzbila erozija treba da se uključi svaki zemljoradnik,

svaki šumar i svi drugi koji u neke svrhe koriste zemljište. Drugi važan princip kod suzbijanja

erozije sastoji se u paralelnom izvođenju zaštitinih mjera u brdovitom i melioracija u

nizijskom dijelu svakog pojedinog sliva.

Erozija zemljišta

 

 

   

15

7. ZAKLJUČAK

Erozija zemljišta je prirodni fenomen prisutan na celokupnoj površini zemljišta, na čiji

intenzitet direktan uticaj imaju ljudske aktivnosti i to kako u negativnom tako i u pozitivnom

smislu.

Borba sa erozijom i bujičnim tokovima je posebna oblast koja je doživjela ekspanziju

tokom posljednjih sto godina, jer je to period aktivne urbanizacije, izgradnje infrastrukture i

intenzivnog razvoja poljoprivrede i industrije. Shodno tome razvijene su posebne

specijalnosti za borbu sa erozijom.

Sanacija erozijom oštećenih zemljišta vrši se kombinacijom tehničkih i biotehničkih

radova, ali i posebnim vidom borbe sa erozijom, odnosno putem administrativnih obaveza,

zabrana i ograničenja prava korisnika zemljišta o slobodnom izboru načina korišćenja

zemljišta.

Administrativne antierozione mjere primjenjuju se samo na onim područjima koja su

prethodno proglašena ”erozionim područjem”. To nije samo administrativni termin već je to

područje na kojem su erozioni procesi u labilnoj ravnoteži i nepravilno korišćenje može

prouzrokovati naglo intenziviranje erozionih procesa. Zbog toga je neophodno identifikovati

eroziona područja. To je složen posao koji zahtjeva analitičku obradu brojnih podataka na

određenim prostorima. Veći dio podataka se odnosi na druge oblasti (hidrologija, uređenje i

gazdovanje vodotokovima, planiranje prostora i drugo), pa je zato značaj identifikacije

erozionih područja posao koji prethodi bilo kojem strateškom projektu lokalnom ili

globalnom.

Erozija zemljišta

 

 

   

16

8. LITERATURA

1. Poljoprivredni institut Republike Srpske, Zavod za agrohemiju i agroekologiju Banja

Luka i Ministarstvo poljoprivrede Republike Srpske. Osnova zaštite, korišćenja i uređenja

poljoprivrednog zemljišta Republike Srpske kao komponente procesa planiranja korišćenja

zemljišta. Banja Luka. 2009.

2. www.vojvodinasume.rs

3. www.srbijasume.rs

4. www.ekoakcija.com