1PITANJA I ODGOVORI ZA DRUGI TEST IZPREDMETA MAINSKI ELEMENTI1.
Objasniti osnovnu ulogu zupastih
prenesnika?Zupastiprenosnicisluezaprenoenjekretanjaiobrtnogmomentasajednogvratilanadrugo
pomou tzv. veze oblikom koju ini sprega zubaca zupanika.2.
Objasniti razliku izmeupogonskog i gonjenog
zupanika.Pogonskizupanik
prenosikretanjeiobrtnimomentnagonjenizupanik.Pogonskizupanik je
blii pogonskoj, a gonjeni radnoj maini.3. Kakose moe izvriti
podelazupastih prenosnika prema poloaju osa vratila pogonskog
igonjenog zupanika?Prema meusobnompoloaju osa vratila pogonskog i
gonjenog zupanika, razlikuju se:- Cilindrini zupasti parovi (ose
vratila su paralelne),- Konini zupasti parovi (ose vratila se
seku),- Hiperboloidni zupasti parovi (ose vratila se mimoilaze).4.
Kakvi zupanici mogu biti prema obliku zubaca?Prema obliku zubaca,
zupanici mogu biti sa:- pravim,- kosim,- strelastim i- zavojnim
zupcima.5. Kako se dele cilindrini zupasti parovi?Cinindrini
zupasti parovi se dele na:- spoljanje,- unutranje i- ravne zupaste
parove.6. Navesti osnovne prednosti zupastih prenosnika
snage.Osnovne prednosti zupastih prenosnika snage su:- taan
kinematski prenosni odnos,- male dimenzije u odnosu na snagu koju
prenose,- veliki stepen iskorienja (izuzev punih prenosnika),-
primena u veoma irokom dijapazonu snaga, brojeva obrtaja, prenosnih
odnosa,...7. Navesti osnovne nedostatke zupastih prenosnika
snage.Osnovni nedostaci zupastih prenosnika snage su:- habanje i
troenje u radu,- velika krutost,- prisustvo buke i vibracija,...28.
Koji uslov treba da bude ispunjen da bi prenosni odnos bio
konstantan? Dati
skicu.Dabiprenosniodnosbiokonstantan,neophodnojedasezamiljenikinematskicilindrikotrljaju
jedan po drugom bez klizanja.9. Napisati izraz za proraun prenosnog
odnosa zupanika.Prenosni odnos:2 21 1w w1 1 2 22 2 w w 1 1d rn d
zun d r d ze= = = = = =e10. Osnovne veliine kod zupanika (dati
skicu i napisati nazive osnovnih veliina).d prenik podeonog
kruga,db prenik osnovnog kruga,df prenik podnonog kruga,da prenik
temenog kruga,p podeoni korak,s luna debljina zupca,e luna irina
meuzublja,b irina zupanika,h visina zupca311. Korak na podeonom
krugu definicija; izraz za proraun.Podeonikorak
(p)jelunorastojanjeuzastopnihlevih,odnosnodesnihbokovazubaca,mereno
na podeonom krugu.p m = tPodeoni korak je jednak i zbiru lune
debljine zupca si lune irine meuzublja e .p s e = +12. emu je
jednaka visina glave zupca?ah m =13. emu je jednaka visina noge
zupca?, )f; 0,1 0, 3 h m+c c m = = temeni zazor c 14. emu je
jednako osno rastojanje?, )1 2 1 21 22 2m z +z d +da r +r= = =15.
Kako se pomera taka dodira kod spregnutih zupanika?Kodpogonskog
zupanika,taka dodira se pomera od podnoja ka temenu, a kod
gonjenogod temena ka podnoju.16. ta je modul kod zupanika i emu
slui?Modul predstavlja osnovni parametar za proraun skoro svih
dimenzija zubaca i zupanika.Modul je standardna veliinai jednak
je:pm =tSpregnuti zupanici moraju da imaju isti modul.17. Nacrtati
standardni profilcilindrinih evolventnihzupanika?418. Definicija
osnovnog zakona sprezanja.Normala, povuena na tangentu u trenutnoj
taki dodira spregnutih profila, mora da prolazikroz kinematski pol,
tj. see pravu koja spaja ose obrtanja zupanika u kinematskom polu
C.Natajnainseobezbeujeosnovnikinematikiuslovdajeprenosniodnoskonstantan(u=const.).19.
Koje komponente obimnih brzinasu meusobno jednake?Komponente
obimnih brzina u pravcu zajednike normale su jednake.20. U kojoj
taki sprezanja zubaca je brzina klizanja jednaka nuli?Brzina
klizanja je jednaka nuli u kinematskom polu C.21. Definicija
dodirnice.Dodirnica je linija koja spaja niz uzastopnih taaka
dodira uoenog para zubaca.22. Koje krugove kod zupanika tangira
dodirnica?Dodirnica tangira osnovne krugove zupanika.23. ta je ugao
dodirnice?Ugaododirnice
owpredstavljaugaoizmeudodirniceitangentedodirnihkrugovapovuene kroz
kinematski pol C.24. ta je aktivna duina
dodirnice?Aktivnaduinadodirnicejedeododirniceizmeupresenihtaakatemenihkrugovaidodirnice
(take A i E).25. Napisati izraz za proraun aktivne duine
dodirnice?, )2 2 1 12 2 2 2a b a b w1g d d d d a sin2o = + o26.
Koje krive linije se najee koriste za profile
zubaca?Zaprofilezubacasemogukoristitisvekrivelinijekojezadovoljavajuosnovnopravilosprezanja
(rulete), a najee se koriste evolvente i cikloide.27. Kako nastaje
evolventa?Evolventa je kriva linija koja nastaje kotrljanjem bez
klizanja prave po osnovnom krugu.28. Evolventna funkcija je (dati
izraz i objasniti ulogu).Evolventna funkcija slui za proraun
geometrijskih veliina kod zupanikainv tg o= oo529. ta je
interferenca?Akotemenikrugzupanika2preseedodirnicuispredtakeT1putanjavrhaglavezupcavelikog
zupanikabi presecala aktivni deopodnojabokazupca malog
zupanika.Drugimreima,akobimalizupanikbioizraennezavisnoodvelikogzupanika,dolobidozaglavljivanjazubacavelikogzupanikaumeuzubljumalogzupanika.Ovapojavasezove
interferenca.30. Kako se moe izbei interferenca?Interferenca se moe
izbei:- smanjenjem temene visine zubaca veeg zupanika,-
izdubljenjem noge zupca manjeg zupanika,- poveanjem ugla
dodirnice,- pomeranjem profila alata31. Kako se dobija negativno, a
kako pozitivno pomeranje?Primicanjealataradnompredmetrusmatrase
negativnimpomeranjem,aodmicanjepozitivnim pomeranjem.32. Koji se
prenici ne menjaju pomeranjem profila alata?Pomeranjem profila
alata menjaju se svi prenici osim podeonih i osnovnih.33. Kako se
mogu dobiti podseeni zupci?.Podseeni zupci se mogu dobiti velikim
negativnim pomeranjem profila alata.34. Kako se mogu dobiti iljasti
zupci?iljasti zupci se mogu dobiti velikim pozitivnim pomeranjem
profila alata.35. Kod NULTOG zupastogparaje( )1 2 1 2 1 2x x 0; x x
0; x x 0 = = + = + =Kod NULTOG zupasti par je1 2x x 0 = =36. Kod
V-NULTOG zupastogparaje( )1 2 1 2 1 2x x 0; x x 0; x x 0 = = + = +
= ?Kod V-NULTOG zupastog para je1 2x x 0 + =37. Kod V-
zupastogparaje( )1 2 1 2 1 2x x 0; x x 0; x x 0 = = + = + = ?Kod V-
zupastog para je1 2x x 0 + =38. emu je jednak stepen sprezanja
profila?Stepen sprezanjaprofila je jednak odnosu dodirnog lukai
korakana kinematskom krugu,tj.jednak je odnosu aktivne duine
dodirnice i koraka na osnovnom krugu:w bg lp pooc = =639. Navesti
osnovne prednosti zupanika sa kosim zupcima.Osnovne prednosti
zupanika sa kosim zupcima su:- zupanici postepeno ulaze i izlaze iz
sprege,- njihov rad je znatno mirniji i tii, a buka i vibracije su
manje,- manja je opasnost od podsecanja zubaca, jer je granini broj
zubaca vei,- stepen sprezanja je vei,...40. Kako se izrauju
cilindrini zupanici sa kosim
zupcima?Zaizraducilindrinihzupanikasakosimzupcimamogusekoristitiistialatiuoblikuzupaste
letve kao i kod cilindrinih zupanika sa pravim zupcima. Pri tome se
alat zaokreeza ugao nagiba zubaca |u odnosu na osu zupanika.41.
Kakvisunagibibonihlinijazubacadvaspregnutacilindrinazupanikasakosimzupcima?Dvacilindrinazupanikasakosimzupcimaimaju
poveliinijednake,apo smerusuprotne nagibe bonih linija zubaca.42. U
kojim presecima se posmatra profil zubaca
alata?Profilzubacaalataseposmatraueonom(indekst)inormalnompreseku(indeksn).eoni
presek sekoristi za odreivanjekinematskihveliina,anormalni presek
zaproraunnosivosti zupanika.43. Napisati izraz za proraun modula u
eonoj ravni cilindrinih zupanika sa kosim zupcima.ntmmcos=|44.
Stepen sprezanja bonih linija (dati izraz i
objanjenje).Stepensprezanjabonihlinijajeodnosduinedodirnoglukabonelinijeikorakanapodeonom
krugu:t t ngbtg bsinp m m||| |c = = =t t45. emu je jednak ukupni
stepen sprezanja kod cilindrinih zupanika sa kosim
zupcima?Stepensprezanjazupanikasakosimzupcimajednakjezbirustepenasprezanjaprofilaistepena
sprezanja bonih linija: o |c = c + c46. Osnovna uloga koninih
zupastih
parova?Koninizupastiparovisekoristezaprenoenjeobrtnogmomentaikretanjaizmeuvratila
ije se ose seku pod nekim uglom.747. Kako se mogu podeliti konini
zupanici prema obliku bone linije zupca?Prema obliku bone linije
zupca razlikuju se sledei tipovi koninih zupanika:- sa pravim
zupcima,- sa kosim zupcima,- sa krivim (lunim) zupcima.48. Da li
modul po duini zupca koninog zupanika ima konstantnu vrednost?Modul
koninog zupanika po duini zupca nema konstantnu vrednost.49. Da li
je visina zupcakod koninih zupanikakonstantna du cele duine?Visina
zupca kod koninih zupanika nije konstantna du cele duine.50.
Modulusrednjempresekukoninihzupanika(datiizrazzaproraun;dalijetostandardna
vrednost modula)?1m1bsinm mzo= Modul u srednjoj ravni mmnije
standardna vrednost.51. Dati skicu koninog zupanika.852. Kada se
primenjuju hiperboloidni zupasti parovi?Hiperboloidni zupasti
parovi se koriste za prenos snage i kretanja izmeu vratila ije se
osemimoilaze.53. Kako se dele hiperboloidni zupasti parovi?U
hiperboloidne zupaste parove spadaju:- cilindrini zupanici sa
helikoidnim zupcima vijanici,- hipoidni zupanici,- puni
prenosnici.54. Kakav je odnos smerova nagiba zubaca pua i punog
zupanika?Pu i puni zupanik imaju iste smerove nagiba zubaca.55.
Koje su osnovne prednosti punog prenosnika?- vrlo veliki prenosni
odnos ( 5 70 u s s ),- miran i tih rad,- mogu biti samokoivi,...56.
Koji su osnovni nedostaci punog prenosnika?- nizak stepen
iskorienja,- veliko zagrevanje,...57. Koji se materijali koriste za
izradu pua i punog zupanika?Pu: elik, kaljen i bruen,Puni zupanik:
bronza, sivi liv, legure aluminijuma, cinka,...58. Dati izraz za
proraun prenika srednjeg cilindra pua.m1d q m = q - puni broj59.
Kakav moe biti meusobni poloaj pua i punog zupanika? Dati skicu.Pu
ispod punog zupanikaPu iznad punog zupanika Pu sa strane punog
zup.960. Dati izraz za proraun stepena iskorienja.2 21 1P TP Tuq =
=61. Objasniti pravac i smer dejstva obimnih sila
kodzupanika.Obimnesile-delujuupravcutangentenadodirnekrugove;smerobimnesilepogonskogzupanikajesuprotan
odsmeraobrtanja zupanika, akodgonjenogsepoklapasasmeromobrtanja
zupanika.62. Objasniti pravac i smer dejstva radijalnih sila
kodzupanika.Radijalnesiledelujuupravcuradijusazupanika;smerimjeodtakedodirazubacaspregnutih
zupanika ka sreditima odgovarajuih zupanika.63. Sila Fbn kod
cilindrinih zupanika sa kosim zupcimase razlae natri meusobno
upravnekomponente:- __________________,- __________________,-
__________________.Sila Fbnkodcilindrinih zupanika sakosim
zupcimase razlaenatri meusobno upravnekomponente: obimnu, radijalnu
i aksijalnu.64. Objasniti pravac i smer dejstva aksijalnih sila kod
koninihzupanika.Aksijalne sile kod koninih zupanika su paralelne
osama odgovarajuih vratila i deluju odvrha konusa prema telu
zupanika.65. Prema obliku profila kaia, kaini prenosnici se dele
na:a) ________________________,b) ________________________,c)
________________________.Prema obliku profila kaia kaini prenosnici
se dele na:a) kaini prenosnik sa pljosnatim kaiem,b) trapezni kaini
prenosnik (remeni prenosnik),c) zupasti kaini prenosnik.1066.
Kakosedelekainiprenosnicipremapoloajuosapogonskogigonjenogkainika?DatiskicePremapoloajuosapogonskogigonjenogkainikaipotrebnomsmeruobrtanjaistihrazlikuju
se:a)Otvoreni kaini prenosnikb)Ukrteni kaini prenosnikc)Poluukrteni
kaini prenosnikpogonskaremenicaStepenasti kaini prenosnik67.
Nosivost remena definicija.Nosivostremenaje
snagaP0kojumoejedanremenodreenogpresekadaprenesepriodreenim
uslovima.68. Nosivost kaia definicija.Nosivostkaiaje sila
ilisnagakojumoe da prenesekaijedinineirinepod odreenimuslovima.69.
Frikcioni prenosnici princip
rada.Frikcioniprenosnicispadajuugrupumehanikihprenosnikakodkojihseprenosobrtnogmomentaikretanjaostvaruje
neposrednimdodiromitrenjemdodirnihpovrinapogonskog i gonjenog
elementa.70. Koje osobine treba da poseduju materijali za izradu
frikcionih tokova.Materijali za izrradu frikcionih tokova treba da
imaju: veliki modul elastinosti kako bi se spreile deformacije na
mestu dodira tokova, veliki koeficijent trenja kako bi se ostvarila
to vea sila trenja i omoguilo prenoenje veihobimnih sila, veliku
otpornost na kontaktni pritisak i habanje kako bi prenosnik imao to
dui radni vek.
