10 I I 11

Medi-Sfeer 442 ]30 april 2014 Medi-Sfeer 442 ]30 april 2014

Afghanistan mag dan wel het nieuws niet zo vaak meer halen, het lijdt nog altijd onder de oorlog die in 2001 begon. Drie jaar geleden richt-te Artsen Zonder Grenzen een chirurgisch centrum op in Kunduz, hoofdstad van de gelijknamige provincie in het noorden van het land, en nog elke dag worden daar traumaslachtoffers van geweerschoten en bomontploffingen binnengebracht voor spoedmedische hulp. Buiten het vizier van de internationale media

Van begin augustus tot begin oktober 2013 was onze landgenoot Marc Goossens, ortho-pedisch chirurg in het AZ Maria Middelares in Gent, aan de slag in het traumacentrum in Kunduz. In tegenstelling tot hier bij ons kreeg hij er geen nette wonden en afgelijnde breuken op de operatietafel, maar kapot-geschoten ledematen en rottend vlees. Van volwassenen, maar ook van kinderen. Het kan hard klinken, maar na een tijdje sta je minder stil bij al die ellende en dat leed. Al went zinloos geweld tegen kinderen nooit, getuigt hij. Elke dag opnieuw word je ge-confronteerd met de rauwe realiteit van de oorlog. Veel tijd om je af te vragen waarom mensen zoiets doen, heb je evenwel niet. Door het vele werk geraak je in een flow. Als ik nu naar de fotos van een aantal casussen kijk, heb ik het dan ook emotioneel veel las-tiger dan toen ter plaatse.

Die gefixeerde werklust was geen over-bodige luxe. In een gebied zoals Kunduz verblijven de artsen van AZG meestal niet langer dan enkele maanden. Nor-maal gezien is er een overlapperiode van een week, waarbij de vertrekkende arts de nieuwkomer wegwijs maakt in het zieken-huis en in het zorgproces. Maar doordat zijn voorganger er voortijdig de brui gaf, vertrok dr. Goossens vroeger dan gepland naar Afghanistan en kon hij niet rekenen op de inloopperiode onder begeleiding van een andere expat-chirurg.

Dat chirurgen hun missie niet afmaken, is niet ongewoon, weet Goossens. Het be-schikbare materiaal ostheosynthesema-teriaal, verbanden, geneesmiddelen, is doorgaans prima, maar qua ondersteuning

kan het logischerwijs een pak beter. Terwijl ik bij operaties in Belgi kan rekenen op de assistentie van twee of zelfs drie verpleeg-sters, moest ik het in Kunduz al die tijd rooien met n verpleegkundige aan mijn zijde. Reken daar nog bij dat je geen ge-wone patinten maar oorlogsslachtoffers voor je neus krijgt, en je begrijpt dat niet elke arts hiervoor geschikt is. Wie denkt dat hij zich volledig kan voorbereiden op zon situatie, heeft het bij het verkeerde eind.

Out of the box

Terwijl ik in het traumacentrum werkte, waren we in het totaal met vier expat-spe-cialisten een anesthesist, een spoedarts, een algemeen chirurg en mezelf aange-vuld met een zestal lokale Afghaanse colle-gas. Die laatsten hadden een min of meer degelijke opleiding achter de rug, maar we moesten hen toch vaak nieuwe zaken bij-leren. Gelukkig waren ze gemotiveerd en leergierig, gaat hij verder. Als expat moet je trouwens zelf ook anders gaan denken, out of he box. Terwijl velen van ons in eigen land bezig zijn met gespecialiseerde mate-rie, draait het daar terug om de essentie: hoe kan je die jongen zijn been redden, moet die man zijn arm geamputeerd wor-den of kunnen we er nog een deel van be-houden, Om te redden wat er te redden valt, moet je improviseren.

In het ziekenhuis is alles gratis voor de patinten: de zorgverlening, maar ook het eten en het verblijf. Marc Goossens: Voor de burgers is zoiets aanlokkelijk, maar het is niet de bedoeling dat mensen er zomaar komen aankloppen voor zorg. De kliniek is speciaal opgericht voor slachtoffers van bomaanslagen, geweerschoten en ver-keersongelukken. Aan de ingang vindt dan ook een triage plaats en patinten die niet op de juiste plaats zijn, worden doorge-stuurd naar een nationaal ziekenhuis.

Strenge beveiliging

Als hij niet aan het werk was, verbleef dr. Goossens samen met de andere expats in een compound, een omheinde leefge-meenschap, op zowat drie kilometer van

het ziekenhuis. We deelden de compound met vijftien expats naast chirurgen ook nog verpleegsters en mensen die zich be-zighielden met de logistiek en lokale mensen, die instonden voor het huishou-den, blikt hij terug. Zelf had ik een kleine kamer, die ik mijn kartonnen doos noem-de. Er was net genoeg plaats voor een eenpersoonsbed en een tafel. Maar meer had ik ook niet nodig. Ik was daar om te werken, om de mensen te helpen. Slapen deed ik dan ook niet veel, en zomaar op mijn kamer zitten al helemaal niet.

De compound wordt permanent streng bewaakt. Zomaar door de ijzeren toe-

gangspoort rijden, is onmogelijk. Je kan niet binnen of buiten zonder eerst de ge-gevens van alle inzittenden via de radio door te geven aan de centrale, zowel daar ter plaatse als in het ziekenhuis. En altijd als iemand richting kliniek vertrekt, moet er een tweede expat mee. Alleen reizen is uit den boze. De eerste dagen voelde dat misschien wat vreemd aan, maar na een week wordt dat routine en sta je er niet langer bij stil.

Ook het gebouw zelf is sterk verstevigd. Elk terras is afgeschermd, zodat sluipschut-ters niet kunnen zien of iemand buiten zit. Er is een bunker aanwezig met genoeg

MS8507N

Met AZG in Afghanistan: De rauwe realiteit van de oorlogOrthopedisch chirurg Marc Goossens is gespecialiseerd in handchirurgie en in prothesechirurgie van het heup- en kniegewricht. Al jaren is hij aan de slag in het Gentse AZ Maria Middelares, en van 1994 tot en met 2010 was hij ook bondsarts van de Rode Duivels. In het Afghaanse Kunduz kwam hij evenwel in aanraking met een ander soort geneeskunde. In het traumacentrum van Artsen Zonder Grenzen verzorgde hij twee maanden lang slachtoffers van de oorlog. Oud en jong.

BEROEPSNIEUWS

Biking Doctors fietsen voor het goede doel

Dr. Marc Goossens zet mee zijn schouders onder ons Tour for Life-team de Biking Doctors, een groep lezers die van 30 augustus tot en met 6 sep-tember van het Italiaanse Alpendorpje Bardonecchia tot op de Muur van Geraardsbergen fietsen, goed voor 1.300 kilometer en 20.000 hoogtemeters (lees ook Medi-Sfeer 433). Hoe AZG daarmee geholpen is? De deelnemers aan Tour for Life engageren zich niet alleen om kilometers te maken, maar ook om in de voorbereiding op de tocht zoveel mogelijk fondsen voor de organisatie op te halen.

Vorig jaar slaagden de bijna 90 fietsers erin om samen meer dan 215.000 euro op te halen. Dat extrasportieve exploot dit jaar herhalen laat staan overtreffen wordt niet eenvoudig. Maar ons team zal daar in elk geval alles aan doen. En daar kunnen jullie ons bij helpen. Steunen is eenvoudig: surf naar www.tourforlife.be/bikingdoctors, klik op Sponsor en volg de in-structies. Wie 40 of meer stort, heeft recht op een belastingvermindering van 45%.

Ook bedrijven kunnen ons team sponsoren, en wel in ruil voor publiciteit op onze wielertenues, vermelding in onze krant en op onze digitale kanalen, Wie interesse heeft om zijn naam en/of logo aan ons team team te verbin-den, kan contact opnemen via t.ruysschaert@rmnet.be.

Marc Goossens: Als ik nu naar de fotos van een aantal casussen kijk, heb ik het emotioneel veel lastiger dan toen ter plaatse.

voorraad voor zes weken, voor het geval er een bomaanslag plaatsvindt. En er worden nog voortdurend extra veiligheidsvoorzie-ningen bijgebouwd, vervolgt de Gentse arts. Toch heb ik me, raar maar waar, nooit onveilig gevoeld. Soms dacht ik zelfs: is dit wel allemaal nodig? Maar het is natuurlijk logisch dat AZG liever op safe speelt.

Lokale gewoontes

De eerste missie met AZG was het niet voor gewezen bondsarts van de Rode Dui-vels. Zowat dertig jaar geleden trok hij al tweemaal naar Rwanda, vlak nadat hij was afgestudeerd. Maar ditmaal was het toch anders, vergelijkt hij de twee situaties. Voor het eerst werd ik geconfronteerd met de impact die de islam heeft op het dagelijkse leven van een hele bevolking. Zo maakte ik nog de laatste week van de ra-madan mee. Ook de expats vastten mee in die periode, al mochten we wel zondigen uit het zicht, bijvoorbeeld in de compound. En dat was nodig. Als je een hele dag druk in de weer bent, moet je op een bepaald moment wel eten en drinken.

Wat ons werk nog sterk benvloedde, is het feit dat amputaties in principe verbo-den zijn voor Allah. Wilden we amputeren, dan hadden we naast de toestemming van de patint ook het fiat van zijn of haar begeleider nodig. En dat zorgde af en toe voor problemen. Niet zelden trokken pa-tinten naar Pakistan in de hoop daar een andere oplossing te vinden. Pakistaanse ziekenhuizen hebben een goede reputatie, maar daar kunnen ze niet meer dan wij. Als amputeren volgens ons de laatste moge-lijkheid was om het leven van de patint te redden, dan was dat daar ook het geval

Andere voorbeelden? Vrouwelijke expats zijn verplicht om een hoofddoek te dra-gen, mannen en vrouwen moeten in aparte ruimtes verblijven en mogen zelfs geen auto delen, alcohol is verboden, er wordt niet gewerkt op vrijdag,, aldus Goossens. Al die gewoontes en rituelen respecteerde ik, maar met het schrijnende gebrek aan de en-titeit van de vrouw had ik wel moeite. Om maar iets te zeggen: sommige Afghaanse verpleegsters die in het OK werken, vertel-

len aan de buitenwereld dat ze een andere functie hebben, bijvoorbeeld in de admi-nistratie. Waarom? Omdat ze daar naakte mannen zien, en dat is verboden. We zagen trouwens amper vrouwelijke patinten bin-nenkomen. En dat was waarschijnlijk omdat niemand ze binnenbracht, niet omdat ze minder vaak traumaletsels opliepen

Dankbaarheid en respect

Toch is het een onvergetelijke ervaring ge-worden, vindt dr. Goossens. Voor het geld moet je zoiets uiteraard niet doen. Artsen die voor AZG naar het buitenland vertrek-

ken, krijgen een onkostenvergoeding van ongeveer 1.000 euro per maand. Ter plekke krijgen ze ook een dagvergoeding, de per diem, die net volstaat om de kosten voor voeding te dekken, is hij openhartig. Maar de waardering die je van de mensen krijgt, is van onschatbare waarde. Iedereen is ons enorm dankbaar voor wat we doen, zowel de patinten en hun familie als de lokale artsen en het ziekenhuispersoneel. En eens je terug in eigen land bent, merk je dat ook jouw eigen patinten die inspanningen voor AZG enorm op prijs stellen. ]

Tijs Ruysschaert

BEROEPSNIEUWS

GSK_AVAMYS_PUB_FR_NL_A4_02.14.indd 1 11/03/14 13:08

In en rond de compund gelden er strenge veiligheidsmaatregelen.

10 I I 11

Medi-Sfeer 442 30 april 2014 Medi-Sfeer 442 30 april 2014

Afghanistan mag dan wel het nieuws niet zo vaak meer halen, het lijdt nog altijd onder de oorlog die in 2001 begon. Drie jaar geleden richt-te Artsen Zonder Grenzen een chirurgisch centrum op in Kunduz, hoofdstad van de gelijknamige provincie in het noorden van het land, en nog elke dag worden daar traumaslachtoffers van geweerschoten en bomontploffingen binnengebracht voor spoedmedische hulp. Buiten het vizier van de internationale media

Van begin augustus tot begin oktober 2013 was onze landgenoot Marc Goossens, ortho-pedisch chirurg in het AZ Maria Middelares in Gent, aan de slag in het traumacentrum in Kunduz. In tegenstelling tot hier bij ons kreeg hij er geen nette wonden en afgelijnde breuken op de operatietafel, maar kapot-geschoten ledematen en rottend vlees. Van volwassenen, maar ook van kinderen. Het kan hard klinken, maar na een tijdje sta je minder stil bij al die ellende en dat leed. Al went zinloos geweld tegen kinderen nooit, getuigt hij. Elke dag opnieuw word je ge-confronteerd met de rauwe realiteit van de oorlog. Veel tijd om je af te vragen waarom mensen zoiets doen, heb je evenwel niet. Door het vele werk geraak je in een flow. Als ik nu naar de fotos van een aantal casussen kijk, heb ik het dan ook emotioneel veel las-tiger dan toen ter plaatse.

Die gefixeerde werklust was geen over-bodige luxe. In een gebied zoals Kunduz verblijven de artsen van AZG meestal niet langer dan enkele maanden. Nor-maal gezien is er een overlapperiode van een week, waarbij de vertrekkende arts de nieuwkomer wegwijs maakt in het zieken-huis en in het zorgproces. Maar doordat zijn voorganger er voortijdig de brui gaf, vertrok dr. Goossens vroeger dan gepland naar Afghanistan en kon hij niet rekenen op de inloopperiode onder begeleiding van een andere expat-chirurg.

Dat chirurgen hun missie niet afmaken, is niet ongewoon, weet Goossens. Het be-schikbare materiaal ostheosynthesema-teriaal, verbanden, geneesmiddelen, is doorgaans prima, maar qua ondersteuning

kan het logischerwijs een pak beter. Terwijl ik bij operaties in Belgi kan rekenen op de assistentie van twee of zelfs drie verpleeg-sters, moest ik het in Kunduz al die tijd rooien met n verpleegkundige aan mijn zijde. Reken daar nog bij dat je geen ge-wone patinten maar oorlogsslachtoffers voor je neus krijgt, en je begrijpt dat niet elke arts hiervoor geschikt is. Wie denkt dat hij zich volledig kan voorbereiden op zon situatie, heeft het bij het verkeerde eind.

Out of the box

Terwijl ik in het traumacentrum werkte, waren we in het totaal met vier expat-spe-cialisten een anesthesist, een spoedarts, een algemeen chirurg en mezelf aange-vuld met een zestal lokale Afghaanse colle-gas. Die laatsten hadden een min of meer degelijke opleiding achter de rug, maar we moesten hen toch vaak nieuwe zaken bij-leren. Gelukkig waren ze gemotiveerd en leergierig, gaat hij verder. Als expat moet je trouwens zelf ook anders gaan denken, out of he box. Terwijl velen van ons in eigen land bezig zijn met gespecialiseerde mate-rie, draait het daar terug om de essentie: hoe kan je die jongen zijn been redden, moet die man zijn arm geamputeerd wor-den of kunnen we er nog een deel van be-houden, Om te redden wat er te redden valt, moet je improviseren.

In het ziekenhuis is alles gratis voor de patinten: de zorgverlening, maar ook het eten en het verblijf. Marc Goossens: Voor de burgers is zoiets aanlokkelijk, maar het is niet de bedoeling dat mensen er zomaar komen aankloppen voor zorg. De kliniek is speciaal opgericht voor slachtoffers van bomaanslagen, geweerschoten en ver-keersongelukken. Aan de ingang vindt dan ook een triage plaats en patinten die niet op de juiste plaats zijn, worden doorge-stuurd naar een nationaal ziekenhuis.

Strenge beveiliging

Als hij niet aan het werk was, verbleef dr. Goossens samen met de andere expats in een compound, een omheinde leefge-meenschap, op zowat drie kilometer van

het ziekenhuis. We deelden de compound met vijftien expats naast chirurgen ook nog verpleegsters en mensen die zich be-zighielden met de logistiek en lokale mensen, die instonden voor het huishou-den, blikt hij terug. Zelf had ik een kleine kamer, die ik mijn kartonnen doos noem-de. Er was net genoeg plaats voor een eenpersoonsbed en een tafel. Maar meer had ik ook niet nodig. Ik was daar om te werken, om de mensen te helpen. Slapen deed ik dan ook niet veel, en zomaar op mijn kamer zitten al helemaal niet.

De compound wordt permanent streng bewaakt. Zomaar door de ijzeren toe-

gangspoort rijden, is onmogelijk. Je kan niet binnen of buiten zonder eerst de ge-gevens van alle inzittenden via de radio door te geven aan de centrale, zowel daar ter plaatse als in het ziekenhuis. En altijd als iemand richting kliniek vertrekt, moet er een tweede expat mee. Alleen reizen is uit den boze. De eerste dagen voelde dat misschien wat vreemd aan, maar na een week wordt dat routine en sta je er niet langer bij stil.

Ook het gebouw zelf is sterk verstevigd. Elk terras is afgeschermd, zodat sluipschut-ters niet kunnen zien of iemand buiten zit. Er is een bunker aanwezig met genoeg

MS8507N

Met AZG in Afghanistan: De rauwe realiteit van de oorlogOrthopedisch chirurg Marc Goossens is gespecialiseerd in handchirurgie en in prothesechirurgie van het heup- en kniegewricht. Al jaren is hij aan de slag in het Gentse AZ Maria Middelares, en van 1994 tot en met 2010 was hij ook bondsarts van de Rode Duivels. In het Afghaanse Kunduz kwam hij evenwel in aanraking met een ander soort geneeskunde. In het traumacentrum van Artsen Zonder Grenzen verzorgde hij twee maanden lang slachtoffers van de oorlog. Oud en jong.

BEROEPSNIEUWS

Biking Doctors fietsen voor het goede doel

Dr. Marc Goossens zet mee zijn schouders onder ons Tour for Life-team de Biking Doctors, een groep lezers die van 30 augustus tot en met 6 sep-tember van het Italiaanse Alpendorpje Bardonecchia tot op de Muur van Geraardsbergen fietsen, goed voor 1.300 kilometer en 20.000 hoogtemeters (lees ook Medi-Sfeer 433). Hoe AZG daarmee geholpen is? De deelnemers aan Tour for Life engageren zich niet alleen om kilometers te maken, maar ook om in de voorbereiding op de tocht zoveel mogelijk fondsen voor de organisatie op te halen.

Vorig jaar slaagden de bijna 90 fietsers erin om samen meer dan 215.000 euro op te halen. Dat extrasportieve exploot dit jaar herhalen laat staan overtreffen wordt niet eenvoudig. Maar ons team zal daar in elk geval alles aan doen. En daar kunnen jullie ons bij helpen. Steunen is eenvoudig: surf naar www.tourforlife.be/bikingdoctors, klik op Sponsor en volg de in-structies. Wie e40 of meer stort, heeft recht op een belastingvermindering van 45%.

Ook bedrijven kunnen ons team sponsoren, en wel in ruil voor publiciteit op onze wielertenues, vermelding in onze krant en op onze digitale kanalen, Wie interesse heeft om zijn naam en/of logo aan ons team team te verbin-den, kan contact opnemen via t.ruysschaert@rmnet.be.

Marc Goossens: Als ik nu naar de fotos van een aantal casussen kijk, heb ik het emotioneel veel lastiger dan toen ter plaatse.

voorraad voor zes weken, voor het geval er een bomaanslag plaatsvindt. En er worden nog voortdurend extra veiligheidsvoorzie-ningen bijgebouwd, vervolgt de Gentse arts. Toch heb ik me, raar maar waar, nooit onveilig gevoeld. Soms dacht ik zelfs: is dit wel allemaal nodig? Maar het is natuurlijk logisch dat AZG liever op safe speelt.

Lokale gewoontes

De eerste missie met AZG was het niet voor gewezen bondsarts van de Rode Dui-vels. Zowat dertig jaar geleden trok hij al tweemaal naar Rwanda, vlak nadat hij was afgestudeerd. Maar ditmaal was het toch anders, vergelijkt hij de twee situaties. Voor het eerst werd ik geconfronteerd met de impact die de islam heeft op het dagelijkse leven van een hele bevolking. Zo maakte ik nog de laatste week van de ra-madan mee. Ook de expats vastten mee in die periode, al mochten we wel zondigen uit het zicht, bijvoorbeeld in de compound. En dat was nodig. Als je een hele dag druk in de weer bent, moet je op een bepaald moment wel eten en drinken.

Wat ons werk nog sterk benvloedde, is het feit dat amputaties in principe verbo-den zijn voor Allah. Wilden we amputeren, dan hadden we naast de toestemming van de patint ook het fiat van zijn of haar begeleider nodig. En dat zorgde af en toe voor problemen. Niet zelden trokken pa-tinten naar Pakistan in de hoop daar een andere oplossing te vinden. Pakistaanse ziekenhuizen hebben een goede reputatie, maar daar kunnen ze niet meer dan wij. Als amputeren volgens ons de laatste moge-lijkheid was om het leven van de patint te redden, dan was dat daar ook het geval

Andere voorbeelden? Vrouwelijke expats zijn verplicht om een hoofddoek te dra-gen, mannen en vrouwen moeten in aparte ruimtes verblijven en mogen zelfs geen auto delen, alcohol is verboden, er wordt niet gewerkt op vrijdag,, aldus Goossens. Al die gewoontes en rituelen respecteerde ik, maar met het schrijnende gebrek aan de en-titeit van de vrouw had ik wel moeite. Om maar iets te zeggen: sommige Afghaanse verpleegsters die in het OK werken, vertel-

len aan de buitenwereld dat ze een andere functie hebben, bijvoorbeeld in de admi-nistratie. Waarom? Omdat ze daar naakte mannen zien, en dat is verboden. We zagen trouwens amper vrouwelijke patinten bin-nenkomen. En dat was waarschijnlijk omdat niemand ze binnenbracht, niet omdat ze minder vaak traumaletsels opliepen

Dankbaarheid en respect

Toch is het een onvergetelijke ervaring ge-worden, vindt dr. Goossens. Voor het geld moet je zoiets uiteraard niet doen. Artsen die voor AZG naar het buitenland vertrek-

ken, krijgen een onkostenvergoeding van ongeveer 1.000 euro per maand. Ter plekke krijgen ze ook een dagvergoeding, de per diem, die net volstaat om de kosten voor voeding te dekken, is hij openhartig. Maar de waardering die je van de mensen krijgt, is van onschatbare waarde. Iedereen is ons enorm dankbaar voor wat we doen, zowel de patinten en hun familie als de lokale artsen en het ziekenhuispersoneel. En eens je terug in eigen land bent, merk je dat ook jouw eigen patinten die inspanningen voor AZG enorm op prijs stellen.

Tijs Ruysschaert

BEROEPSNIEUWS

GSK_AVAMYS_PUB_FR_NL_A4_02.14.indd 1 11/03/14 13:08

In en rond de compund gelden er strenge veiligheidsmaatregelen.