درباره نویسنده کتاب تئوری انتخاب میالدی،:1925ویلیام گلسر دکتر و روانپزشک معروف آمریکایی متولد سال

»دکتر ویلیام گلسر روانپزشک پیشرو و شهیر بین المللی است. اگر چه نام او از به خاطر ابداع واقعیت درمانی در عرصه روانپزشکی معروف شد،1965سال

امروزه نام گلسر با تئوری انتخاب و کاربست های گسترده آن در قلمروی بهداشتروانی، آموزش و پرورش و مدیریت نیروی انسانی بیشتر عجین شده است.

دوره روان پزشکی خود را در بیمارستان معلوالن1957 تا 1954او در سال های گذراند و تحت تاثیر آموزه هایUCLAجنگی لس آنجلس غربی و در دانشگاه

استادش دکتر هرینگتون از روان پزشکی سنتی فاصله گرفت.« او از آن به بعد تمام عمر خود را در مورد واقعیت درمانی و تئوری انتخاب گذراند و

فوت کرد.1392به سال شمسی در محتوای کتاب تئوری انتخاب:  

کتابی که قرار است زندگی شما را به طرز مثبتی عوض کند و شما را به سمت شادی و به دست گرفتن کنترل زندگی خودتان ببرد؛ به جز بخش پیشگفتار، مقدمه

و پیوست که در انتهای آن است، دارای سه بخش است:بخش اول: نظریه    -بخش دوم: کاربست تئوری در عمل    -بخش سوم: کاربست    -

مقدمه کتاب تئوری انتخاب به قلم ویلیام گلسر موضوع این کتاب اهمیت روابط خوب در زندگی شاد و رضایت بخش است. در این کتاب تاکید می کنم که اگر بیمار نیستیم، اگeeر از فقeeر شeeدید رنج نمی بeeریم و تحت تاثیر عوارض ناشی از کهنسeeالی قeeرار نگرفتeeه ایم، وجeeود مشeeکالت دیگeeر انسeeانی مانند خشونت، بزهکاری، بد رفتاری با کودکان، بدرفتاری با همسر، اعتیاد بeeه مeeواد مخeeدر و مشeeروبات الکلی، شeeیوع روابeeط جنسeeی زودهنگeeام و خeeالی از عشeeق و مشکالت هیجانی، همگی ناشی از روابط ناخشنود است. این کتاب توضeیحی اسeeت درباره علت وقوع این ناخشنودی و راهنمایی در انجام اقداماتی که به ما کمeeک می

 کند بهتر با هم به تفاهم برسیم و با یکدیگر کناربیاییم. من بر چهار رابطه مهم" که همه آنها نیازمند بهبودی انeeد" تاکیeeد می کنم؛ این چهeeار رابطه عبارتند از:رابطه زن و شوهر، رابطه والدین و فرزند، رابطه معلم و شeeاگرد و رابطه کارفرما و کارمند. به اعتقاد من اگeeر روابeeط را بهبeeود نبخشeeیم، در کeeاهشهیچ یeeک از مشeeکالتی کeeه در بeeاال اشeeاره کeeردیم، توفیeeق چنeeدانی نخeeواهیم یeeافت. ابتدا چنین ادعای گشeeترده ای را کمی گسeeتاخانه می دیeeدم امeeا قبeeل از انتشeeار این کتاب، به پژوهش های جدیدی برخوردم که قویا تئوری انتخاب مرا تایید می کرد؛ به ویژه نوجوانان برای اجتناب از رفتار های خود تخریبگر، به روابeeط والeeد- فرزنeeدی و

معلم- شاگردی خوبی نیاز دارند.

1

پیشنهاد من این است که پژوهشگران بر این موضوع تمرکز کنند که چطور همسران می توانند از زندگی مشترک خود رضایتمندی بیشتری به دست آورند؛ موضوعی که به تصور من در ایجاد پیوند بین والدین و فرزندان عاملی اساسی

است. سال ها پیش در شیکاگو، کشیشی به نام جان می شناختم؛ وی نکته ای راگوشزد کرد که هیچ گاه فراموش نمی کنم. اوگفت:

"بهترین کاری که والدین می توانند برای فرزندشان انجام دهند این است که بهیکدیگر عشق بورزند"

Williamکتاب تئوری انتخاب )درآمدی بر روانشناسی امید( اثر دکتر ویلیام گلسر )Glasserدر مورد روانشناسی نوین آزادی شخصی است. و در ایران نیز توسط )

انتشارات سایه سخن با ترجمه دکتر علی صاحبی منتشر شده است. دکتر ویلیام گلسر درکتاب تئوری انتخاب یک روانشناسی جدید را ارائه می دهد 

که، اگر به کار گرفته شود، می تواند ناتوانی گسترده ما در مورد کنارآمدن بایکدیگر را متوقف کند. ناتوانی که تقریبا منبع تمام بدبختی ها و ناراحتی ها است.

گلسر در کتاب تئوری انتخاب توضیح می دهد که برای پیشرفت در روابط انسانی، ما باید مجازات و تنبیه کردن و روانشناسی کنترل خارجی - که تخریب کننده روابط

است را رها کنیم. برای مثال او می گوید اگر در حال حاضر در یک رابطه ناخوشایند هستید، به

احتمال زیاد یکی از شما یا هر دو نفر از روانشناسی کنترل خارجی در روابط خودتان استفاده می کند. و نشان می دهد که بدبختی همیشه مربوط به روابط

نامطلوب فعلی است. برخالف آنچه ممکن است باور کنید، مشکالت شما مربوط است به االن، و هرگز

به گذشته مربوط نمی شود.هیچ کس نمیتواند چیزی که در دیروز رخ داده است راعوض کند، اما می تواند رفتارهای اکنون و فردای خود را انتخاب کند.

از درون مeeا**تئeeوری انتخeeاب ویلیeeام گلسeeر بeeه مeeا می گویeeد کeeه: همeeه رفتارهeeا برانگیخته می شوند و معطوف به هدفی هستند.

هدف هeeر رفتeeار، ارضeeای یکی از پنج نیeeاز اساسeeی مeeا    -:است

بقا و زنده ماندن   -1-عشق و احساس تعلق2قدرت    -3تفریح    -4

-آزادی5پیشگفتار

کتاب تئوری انتخاب در واقع مانیفست رویکرد روانشناسی مثبت گرای تئوری انتخاب و واقعیت درمانی در گستره روان پزشکی و روان شناسی و علوم رفتاری

2

نظریه جدیدی در خصوص آسیب شناسی روانی1965است. ویلیام گلسر در سال - و اختالالت رفتاری و روانی و روش درمان آن ارائه نمود و آن را واقعیت درمانی

Reality Therapy .نامید -   در این کتاب ویلیام گلسر متهورانه در برابر رویکرد مسلط سنتی روان-تحلیل گری موضع گیری کرده و ادعا می کند: "زیر ساخت های اصلی اختالالت روان شناختی

و نشانه های مرضی بیماران، نه تجربه های گذشته یا سرکوب ها و خاطرات واپس رانده شده به حوزه ناخودآگاه فرد، که مسئولیت گریزی و نادیده انگاری واقعیت

است" گلسر راه درمان بیماران و کاهش رنج های روانی اعم از کلیه اختالالت و روان

( را ترکیب معادل شفقت و مهربانیPsychosisو اختالالت روان پریشی ) آزردگی و آموزش انظباط برای دعوت کردن فرد روان رنجور به مسئولیت پذیری بیشتر به منظور ارضای نیازهای خود و رویارویی با واقعیت های زندگی )به جای فرار از آنها یا انکار واقعیت با دلیل تراشی و توجیه قربانی و ناتوان پنداشتن خود( می داند.

را در  پیوسته همانند دیگر نظریه پردازان، نظریه واقعیت درمانی 1965او از سال واقعیت درمeeانی منتهی شeeد. او سeeپس در حوزه های مختلف آزمeeود کeeه بeeه بسeeط

، تئوری انتخاب را به عنوان پشتیبان رویکرد واقعیت درمانی ارائه کeeرد.1994سال به طور کلی تئوری انتخاب توضیح میدهد که افراد چرا و چگونه رفتار می کنند. این

تئوری شیوه کارکرد مغز آدمی را برای صدور رفتار تببین می کند.

تئوری انتخاب معتقد است هر آنچه از ما سر می زند یک رفتار است  غذا خوردن یک رفتار است    -دعوا کردن یک رفتار است    -دیر سر قرار رفتن یک رفتار است    -خشمگین شدن یک رفتار است    -غمگین شدن و افسرده شدن یک رفتار است    -نگران و مضطرب شدن یک رفتار است    -هذیان یک بیمار سایکوز نیز یک رفتار است!    -

همانطور که قبل تر اشاره شد همه رفتار ها به دنبال هدفی هستند، که یکی از پنجنیاز اساسی را برطرف کنند.

تئوری انتخاب معتقد است هنگامی که افراد در ارضای نیازهای خود ناکام می  شوند، دست به رفتار می زنند. یعنی رفتار و عمل خاصی را انتخاب می کنند تا

شاید بدان وسیله نیازشان را برآورده کنند. این رفتار هدفمند است و هدفشارضای نیاز مورد نظر است.

چنانچه فرد، برای ارضای نیازهایش روش های موثر را پیدا نکند، دست به رفتار

3

های گوناگون می زند که در روانشناسی رایج به این رفتار های نارکارآمد و ناموثربرچسب بیماری می زنند: مضطرب، افسرده، خشمگین، منزوی و...

ویلیام گلسر معتقد است، ناکامی در برآوردن نیازهای اساسی، یک تجربeeه عمeeومی و همگانی است، چرا که واقعیت همیشه با ما هماهنگ و همنوا نیست اما بeeرخی از افeeراد هنگeeامی کeeه در بeeرآوردن نیeeاز هایشeeان ناکeeام می شeeوند، بeeه جeeای پeeذیرفتن مسئولیت و جستجوی راه های موثر دیگر برای ارضای نیازهای خeeود و انجeeام عمeeل مسئوالنه برای تامین آن ها، مسئولیت گریزانه رفتار می کنند و دیگران را مسeeئول ناکامی خود می داننeeد )همسeeر، فرزنeeد، والeeدین، همکeeاران و رفقeeا( یeeا توقeeع دارنeeد واقعیت به نفع آن ها کنار برود و چون چنین چیزی فقط تا زمانی که کودک هسeeتیم ممکن است تا حد زیادی امکeeان پeeذیر باشeeد- یعeeنی والeeدین و اطرافیeeان واقعیت را سانسور یا کم رنگ کنند- در بزرگسeeالی این افeeراد تالش می کننeeد تeeا بeeه شeeیوه ای

مسئولیت گریزانه، واقعیت را انکار می کنند. تئوری انتخاب یک تئوری مبتنی بر روان شناسی کنترل درونی است که معتقد است

گذشته بر زندگی االن ما اثر بسیار زیادی داشته است. ولی تعیین کننده رفتارکنونی ما نیست.

میزان مسئولیت پذیری، به رسمیت شناختن و احترام به واقعیت موجود و شیوه با توجه دو عامل پیشین- انتخاب می کنیم، رفتار–ای که برای ارضای نیازهایمان

کنونی ما را تعیین می کن. کتاب تئوری انتخاب دستنامه کامل این تئوری است. آموزش و یادگیری این تئوری به آزادی و اختیار شخصی ما در جنبه های زندگی منتهی می شود و نور امید را در

دل ما زنده نگه می دارد که:ما برآیند نیروها و عوامل بیرونی نیستیم.    •ما قربانی گذشته خود نیستیم.    •ما بازیچه الیه های زیرین مغز و هورمون ها نیستیم.    •ما رفتار خود را انتخاب می کنیم و تا کنون نیز چنین کرده ایم.    •

و عوامل بیرونی، آن چنان که روان شناسی کنترل بیرونی، محرک-پاسخ معتقداست، نقش مهمی در سرنوشت و رفتارهای ما ندارند.

این تئوری طی پنجاه سال گذشته در قلمروهای مختلف استفاده و آزموده شده و نتایج پرباری در پی داشته است. کاربردهای عملی این تئوری را می توان به غیر از

قلمروی سالمت روانی به طور کلی در چهار قلمرو طبقه بندی کرد:مدرسه و روابط معلم و شاگرد؛    •خانواده و روابط والدین- فرزند؛    •ازدواج و رابطه زن و شوهر؛    •محیط کار و روابط کارفرما- کارمند.    •

خواندن و عمل کردن به این تئوری می تواند روابط رضایت بخش و خشنود کننده ای برای همگان به ارمغان آورد و متعاقبا میزان خشنودی و احساس رضایتمندی از

زندگی را باال ببرد.4

خواندن این کتاب، چشم انداز نوینی ارائه می دهد که سودمندی های آن در تمامجامعه منتشر خواهد شد.

خود روانشناسی جدیدی را بیان کرده که تئوری انتخاب کتاب در دکتر ویلیام گالسر اگر تمرین شود، حس درماندگی گسترده ای را که باعث احساس بeeدبختی در افeeراد می شود، به حال خوب تغیeیر می دهeد. به عنeوان مثeال او می گویeد اگeر در رابطه ای قرار دارید که از آن ناراضی هستید، یکی از شما دو نفeeر سeeعی بeeر کنeeترل بeeیرونی دیگری را دارد. مشeeکالت همeeواره در لحظه ی کنeeونی وجeeود دارنeeد، نeeه در گذشeeته.

هیچ کس نمی تواند گذشته را تغییر دهد.

درآمدی بر روانشناسی امید درکنار نام کتاب، این عبارت نیز به چشم می خورد. در مقابل روانشناسeeی برون نگeeر که تاثیر عوامل بیرونی را بر رفتeeار انسeeان ها بررسeeی می کنeeد، یeeک نظeeریه ی جدیeeد

نظریه ی انتخاباست. طبق این نظریeeه تمeeام توسط ویلیام گالسر ارائه شد که همان رفتارهای انسان ناشی از انتخاب خود اوست. بنابراین منشا احساسات و انگیزه هeeا

و رفتارهای فرد را درونی می داند. روانشناسی تئوری انتخاب توصیف جدیدی از رفتارهای انسانی در روابط اسeeت کeeه می گوید برای پیشرفت در روابط انسانی باید تنبیه و مجازات و روانشناسی کنeeترل

بیرونی رابطه را رها کنیم. چیزی که از نظر ویلیام گالسر تخریب کننده ی روابط انسان ها است. این رویکeeرد بeeا

Personal آزادی فeeردی عنeeوان روانشناسeeی Freedomانeeناخته و بیeeیز شeeن شده است.

کتاب تئوری انتخاب متن اصلی تمام آموزش هeeایی اسeeت کeeه در مؤسسeeه ی ویلیeeامگالسر آموزش داده می شود.

**سخن اصلی کتاب:

.تمام آنچه انجام می دهیم، یک رفتار است.تمام رفتارها و کردارهای انسان، یک انتخاب است ق و۵پایه ی رضایتمندی انسان بر ارضای اینeeنیاز اصلی استوار است: بقا، عش

تعلق، قدرت، آزادی و تفریح.

5

هر رفتاری که از انسان سر می زند، یک انتخاب است درواقع مهم ترین نیاز انسان ها نیاز به عشق و تعلق و دوست داشeeتن اسeeت. نیeeازی

که ضرورتی برای رضایتمندی از تمام نیازهای دیگر است. عeeادت۷ عادت مهلک براساس روانشناسeeی کنeeترل بeeیرونی را بeeا ۷تئوری انتخاب،

حمایت کننده و مفید جایگزین می کند. شاید بدون اغراق بتوان گفت کeeه رویکeeرد اکeeثر مeeردم دنیeeا کنeeترل بeeیرونی اسeeت. چیزی که مخرب مهلکی برای روابط انسانی محسوب می شود. کنترل بیرونی توان رضeeایتمندی افeeراد از رابطeeه را از آن هeeا می گeeیرد و منجeeر بeeه جeeدایی از انسeeان ها می شود. این جدایی و دورافتادن از روابط صمیمی و سالم، سرمنشeeاء بسeeیاری از

رفتارهای نادرست از قبیل اعتیاد، جنایت، افسردگی و بیماری های روانی است.روابط و عادت ها

هفت عادت مراقبتیهفت عادت مهلک

حمایتگری و پشتیبانیانتقاد و نکوهش

تشویق و دلگرمیمالمت و سرزنش

گوش دادنغرولند کردن

پذیرا بودننق زدن

اعتماد و اطمینانتهدید

احترامتنبیه

مذاکرهتطمیع برای کنترلگری

اصل اساسی تئوری انتخاب***دهتنها فردی که می توانیم رفتارش را کنترل کنیم، خودمان هستیم. اصل اول:

6

تمام چیزی که می توانیم به دیگران بدهیم، اطالعات و دانش است. اصل دوم: تمام مشکالت ریشه دار و طوالنی در روانشناسی ناشی از مشکالت در اصل سوم:

روابط است.مشکالت ارتباطی همواره بخشی از زندگی کنونی ما است. اصل چهارم: آنچه در گذشته اتفاق افتاده، منجر به شeeکل گیری شخصeeیت کنeeونی مeeا اصل پنجم:

شده است. اما تنهeeا در زمeeان حeeال می تeeوانیم نیازهeeای خeeود را ارضeeا کeeنیم و بeeرایرضایتمندی در آینده برنامه ریزی داشته باشیم.

تنها با ارضای تصاویر موجود در دنیای کیفی و مطلوب خود اسeeت کeeه اصل ششم:می توانیم نیازهای خود را ارضا کنیم.

تمام آن چیزی که ما انجام می دهیم رفتارهای ما است. اصل هفتم: همه ی رفتارهای انسان دارای چهeeار جeeزء اصeeلی اسeeت: اقeeدام، فکeeر، اصل هشتم:

احساس و فیزیولوژی. تمام رفتارها انتخاب فرد هستند. اما فرد تنها روی اجeeزای اقeeدام و فکeeر اصل نهم:

کنترل دارد. تنها راه کنترل احسeeاس و فeeیزیولوژی به طeeور غeeیر مسeeتقیم، ازطریeeقانتخاب فکر و رفتار است.

تمام رفتارها با فعeeل بیeeان می شeeوند و نام گeeذاری آن هeeا براسeeاس بخش اصل دهم:شناخته شده ی آن رفتار است.

توضیح تئوری انتخاب تئوری یا نظریه ی انتخاب تفسیری از رفتار انسان بر پایه ی انگeeیزه ی درونی اسeeت. آنطور که دکتر گالسر در مشهورترین کتابش یعeeنی تئeeوری انتخeeاب شeeرح می دهeeد، تمام رفتارهای انسانی بر پایه ی تالش برای ارضای یک یا چند تا از پنج نیاز اساسeeی افراد )بقا، عشق، آزادی، قدرت، تفeeریح( اسeeت. نیازهeeایی کeeه به طeeور فیزیولوژیeeک

بخشی از ساختار ژنتیکی بدن انسان است. درک این نیازها و همچنین مفاهیم اساسی تئوری انتخاب نظeeیر دنیeeای کیفی، دنیeeای ادراک، جایگاه مقایسه و سیستم رفتارهای کلی به ما کمeک خواهeد کeرد تeا ارتبeاط بهتری با افراد مهم زندگی خود برقرار کنیم. این امر منجر به رضایت بیشتر و درک

احساس خوشبختی خواهد شد. موضوع این کتاب، اهمیت روابط خوب در زندگی شاد و رضایت بخش است. در این کتاب تاکید می کنم که اگر بیمار نیستیم، اگر از فقر شدید رنج نمی بریم یeeا عeeوارض کهنسeeالی را نeeداریم، وجeeود مشeeکالت دیگeeر انسeeانی ماننeeد خشeeونت، بزهکeeاری، بدرفتاری با کودکان، بدرفتاری با همسر، اعتیاد به مeeواد مخeeدر و مشeeروبات الکلی، شیوع روابط جنسی زودهنگام و خالی از عشق و مشeeکالت هیجeeانی، همگی ناشeeی از روابeeط ناخشeeنود اسeeت. این کتeeاب توضeeیحی اسeeت دربeeاره ی علت وقeeوع این

7

ناخوشنودی و راهنمایی در انجام اقداماتی که بeeه مeeا کمeeک می کنeeد بهeeتر بeeا هم بeeهتفاهم برسیم و با یکدیگر کنار بیاییم.

بخش اول فصeeل۷نeeام دارد، پeeیرامون اصeeول نظeeریه ی انتخeeاب در  نظریه در بخش اول کeeه

چeeرایی بیeeان نیاز مeeا بeeه روان شناسeeی جدید صحبت شده است. فصل اول با عنوان نظریه ی انتخاب را توضیح می دهد. این فصل با اشاره به این مطلب که اکثر مeeردم دنیا احساس بدبختی و بیچارگی می کننeeد و اغلب دیگeeران را به خeeاطر این احسeeاس مقصر می دانند، آغاز شده است. به ذهن این آدم ها هرگز خطeeور نمی کنeeد کeeه خeeود، این راه را انتخاب کرده اند و خودشان عامeeل فالکت و بeeدبختی ای هسeeتند کeeه از آن

شکایت می کنند. سeeخن گفته شده اسeeت. اینکeeه نیازهای بنیeeادین و احساسeeات در فصل دوم درباره ی

چرا روابط درازمدت بeeرای انسeeان ها بیش از سeeایر موجeeودات اهمیت دارد؟ و چeeرا دسeeتیابی بeeه این نeeوع روابeeط دشeeوار اسeeت؟ همچeeنین دکeeتر گالسeeر در این فصeeل پیرامون انگیزه ی زیربنایی رفتارها توضیح داده است و می گوید که برای انتخاب این همه رفتارهای کنترل گرانه الیل ژنتیکی وجود دارد. این فصل به طور کامل دربeeاره ی

نیاز اصلی انسان توضیح داده است.۵ دربeاره ی تفeاوت در نگeeرش انسeان ها بeه دنیeeای مطلeeوب شeeما فصل سeوم بeا نeام

اتفاقات توضیح می دهد. در قسمتی از این فصل اینطور آمده است: تصاویر مطلوب ما بهترین راه ارضای نیازهای انسانی را به ما نشان می دهند و سه

مقوله ی مشخص را در بر می گیرند:افرادی که بسیار دوست داریم با آن ها باشیم.

چیزهایی که بسیار دوست داریم داشته باشیم و تجربه کنیم.ایده ها یا نظام باورهایی که بر بخش بزرگی از رفتار ما حاکمیت دارند.

مولفه تشکیل۴نام دارد. نویسنده معتقد است هر رفتار از  رفتار کلی فصل چهارم شده است. به همین دلیل واژه ی یک کلمه ای رفتار را به رفتeار کلی بسeط می دهeد.

مولفه عبارت اند از: فعالیت، فکeeر کeeردن، احسeeاس و فeeیزیولوژی یeeا کeeارکرد۴این مولفeeه باشeeد و۴بدن. منظور از عبارت رفتار کلی، رفتeeاری اسeeت کeeه شeeامل این

همیشه همینطور است. البته انسان تنها روی مولفه های فکر و فعالیت خeeود کنeeترل دارد ولی کنترلی بر احساسات خود ندارد. پس آنچه انتخاب می کند، فعالیت و فکeeر

است. درباره ی عادت هeeای مخeeرب همخوانی در شخصیت و قدرت نیازها فصل پنجم با نام

و عادت های حمایت گر که در این مقاله پیش تeeر بeeه آن هeeا اشeeاره شeeد، توضeeیح دادهشده است.

8

را به شeeکل ارائه ی مثال هeeایی از مراجعeeان و تعارض و واقعیت درمانی فصل ششم نحوه ی مشاوره دادن به آن ها شرح داده است. در این فصل گالسeeر نشeeان می دهeeد چطور از واقعیت درمانی که در فصل چهeارم معeرفی کeرده اسeeت بeرای کمeک بeه مراجعین دچار تعارض، استفاده می کند. تعارض به مفهوم وجود همزمان دو تصeeویر

متضاد در دنیای مطلوب فرد است.

مeeا بخش قابeeل تeeوجهی از واقعیت را آن گونeeه کeeه دوسeeت داریم دریeeافت و ادراکمی کنیم

است. در مغز ما یک سیسeeتم خالق وجeeود دارد در فصل هفتم موضوع اصلیخالقیت که خالقیت و نوآوری را به تمام رفتارهای انسان می افزاید. این سیستم می تواند به

مeeولفه ی رفتeeار کلی خالقیت بیفزایeeد. البتeeه این نeوع خالقیت۴یک یا چند مولفeه از همیشه هم مطلوب نیست و گاهی ممکن است ویرانگر باشد. این خالقیت ویرانگeeر وقتی کرد بیشتری پیدا می کند که خواهان روابط خوب هستیم، امeeا تeeوان دسeeتیابی به آن را نداریم. بیماری های روان تنی به عنوان نیمه ی تاریک تر خالقیت تعیین شeeده و حتی عمل افسردگی کردن را جزو اعمال خالق برای فرار از تنهایی دانسته است.

بخش دوم شامل چهار فصeeل اسeeت کeeه بeeه نحeeوه ی کاربست تئوری در عمل بخش دوم با نام

کاربرد تئوری انتخاب در محیط هeای گونeاگون اشeاره دارد. در اولین فصeeل از بخش دوم یعنی فصل هشeeتم پeeیرامون عشeeق و ازدواج و روابeeط عeeاطفی سeeخن به میeeان آمده است. فصل نهم با نام خeeانواده ی شeeما و اعتمeeاد در رابطeeه بeeا کeودکی و تeeاثیر چگونگی گذران آن بر رفتارهای امروز فرد شرح داده است. در فصل دهم به سراغ آموزش تحمیلی، آموزش و پeeرورش و مeeدارس کیفی رفتeeه و دربeeاره ی اسeeتفاده از تئوری انتخاب در مدارس شeeرح داده شده اسeeت. فصeeل یeeازدهم تئeeوری انتخeeاب در محیط کار نامیده شده است. به نظر می رسد با مطالعه ی این فصل بتوان به نحوه ی درست استفاده از تئوری انتخاب در فضای کار و روابط کاری تسلط نسبی به دست

آورد.بخش سوم

اجتمeeاع۱۲بخش پایانی کتاب درباره ی کاربست و شامل دو فصeeل اسeeت. در فصeeل تعeeریفی دوبeeاره از آزادی  بeeا عنeeوان۱۳توصیف شده و در فصل  مطلوب و شایسته

اصل کلی تئوری انتخاب که پیش تر آن ها را بیeeان کeeردیم،۱۰درباره ی  شخصی شماتوضیحات کامل تری ارائه شده است.

در یک تعریف ساده، در مeeورد انتخاب هeeا و چگeeونگی و چeeرائی انجeeام تئوری انتخاب آن هاست. تئوری انتخاب تبیین می کند که ما به عنوان یک انسان برای دست یeeافتن به آنچه می خeeواهیم، چگونeeه رفتارمeeان را انتخeeاب می کeeنیم. بeeر اسeeاس این تئeeوری

9

تمامی آنچه ما انجام می دهیم یک رفتار است و نیز اینکه همه رفتارها عمeeدی بeeوده و از درون مeeا برانگیختeeه می شeeوند. این بeeرخالف نظeeر صeeاحب نظeeرانی اسeeت کeeه می گویند ما در دنیایی از کنترل بیرونی بeeه سeeر می بeeریم و توسeeط عوامeeل بeeیرونی

برانگیخته می شویم. یکی دیگر از مباحثی که ویلیام گالسر مطرح کرد ماشین رفتار در انسeeان ها اسeeت. او رفتار ما را به ماشینی تشبیه کرد کeeه شeeامل چهeeار چeeرخ احسeeاس، فeeیزیولوژی، عمل و تفکر است. دو چرخ جلeeو از عمeeل و فکeeر تشeeکیل شeeده اند کeeه در راسeeتای یکدیگر قرار دارند و چرخ های عقب نیز شامل احساس و فیزیولوژی است کeeه تeeابع

مسیر حرکت فکر و عمل هستند.عبارتند از: تئوری انتخاب  چهار مفهوم بنیادین درچهار مفهوم بنیادین

نیازهاخواسته هادنیای ادراکیرفتار

در یک نگاه کلی تئوری انتخاب بر این دیدگاه استوار است که رفتارهای هر انسeeان، انتخاب هeeای او بeeرای ارضeeای نیازهeeایش اسeeت. این رفتارهeeای هدفمنeeد بیش تeeر از انگیزه های درونی ریشه می گیرنeeد تeا عوامeل و محرک هeای بeeیرونی. این دیeدگاه در بردارنده این مضمون است که رفتار ما در هر زمان بهeترین تالش مeا بeرای کنeترل دنیای پیرامونمان و نیز خودمان به عنوان بخشی از این دنیا است، بنابراین مeeا بایeeد همواره به گونه ای رفتار و انتخاب کنیم کeeه بeeه بهeeترین نحeeو نیازهایمeeان را بeeرآورده کنیم. طبق این دیدگاه رفتار هر شخص در هر مقطع زمانی بهترین تالش وی بeeرای ارضای نیازهایش است. اگرچه شاید این تالش در واقع مؤثر و مفید نباشد، ولی در عین حال بهترین تالش او است و بeeه همین دلیeeل روش هeeای واقعیت درمeeانی سeeعی دارد مراجعان را یاری نماید تا از این جنبه که آیا رفتاری که اکنون انتخeeاب کرده انeeد نیازهایشان را برآورده می کند یا خیر و نیز این که آیا به خواسته هایشان رسیده اند یا

نه رفتارهای خود را ارزیابی نمایند.

پنج نیاز اساسی انسان بر اساس تئوری انتخاب:

نیاز به بقانیاز به عشق و احساس تعلق)نیاز به قدرت )موفقیت، ارزشمندی شخصی، شهرتنیاز به آزادی و خودمختارینیاز به تفریح

10

نیاز به بقا: تمام نیازهای جسمانی ضروری مانند نیeeاز.1 بeeه غeeذا، آب، هeeوا و سeeرپناه و پوشeeاک را شeeامل می شود. نیاز به تأمین امنیت برای ادامه زنeeدگی نeeیز

از زیر مجموعه های این نیاز محسوب می شود. نیاز به عشق و احساس تعلق: نیاز به احساس تعلeeق.2

و پیوند عاطفی داشتن با دیگر افراد، نیازی است کeeه در همeeeeeeه انسeeeeeeان ها وجeeeeeeود دارد، گالسeeeeeeر در

فرد بeeه اهمیت روابeeط متقابeeل سالمت روانی مفهوم بین افراد تأکید دارد. به اعتقاد گالسر، نیاز بeeه تعامeeل با دیگران و داشتن رابطه صeeمیمانه یکی از نیازهeeایی اسeeت کeeه بeeاعث صeeدور رفتeeار در مeeا می شeeود. در مشاوره برای آموزش مفهوم نیاز به احسeeاس تعلeeق سه حالت اصلی می توانیم در نظر بگeeیریم: احسeeاس تعلeeق اجتمeeاعی، احسeeاس تعلeeق شeeغلی و احسeeاس تعلeeق خeeانوادگی. این تقسeeیم بندی این سeeؤال را در

کنeeد کeeه: »چگونeeه یeeک مراجعeه کننeeدهذهن تداعی می نیازش به احساس تعلeeق و پیونeد بeا دوسeتانش را در مدرسه یا محیط کار یا با خانواده و اجتمeeاع بeeرآورده می کند؟« ضروری است که مربیeeان و مشeeاوران مeeد نظeeر داشeeته باشeeند کeeه چگونeeه می تواننeeد زمینه هeeای احساس تعلeeق را بeeرای مراجeeع تسeeهیل کننeeد و او را یاری کنند تا با افراد مهم زندگی اش رابطه معنادار و رضایت بخش برقرار نماید. به اعتقاد گالسر، نداشeeتن رابطه و پیوند عاطفی، یeeا وجeeود روابeeط ناخشeeنود یeeا رابطه ای که در آن رضایتی وجود ندارد، ریشه اصeeلی

تمام مشکالت پایدار روان شناختی در افراد است. نیeeاز بeeه قeeدرت: )مeeوفقیت، ارزشeeمندی شخصeeی،.3

شeeهرت(: یعeeنی نیeeاز بeeه کسeeب قeeدرت، ثeeروت، تأثیرگذاری و مeeوفقیت و نeeیز نیeeاز بeeه توانeeایی انجeeام کارهاسeeeeت. این نیeeeeاز همچeeeeنین حس مeeeeوفقیت، پیشeeeeeرفت، افتخeeeeeار، اهمیت و خودارزشeeeeeمندی و خودشکوفایی را نیز شامل می شeeود. نیeeاز بeeه قeeدرت اغلب به صورت رقeeابت بeeا افeeرادی کeeه دور و بeeر مeeا هستند خود را نشان می دهد. همچنین توانeeایی انجeeام موفقیت آمeeیز بeeرخی فعالیت هeeا، مثeeل شeeنا کeeردن یeeا پیاده روی نیز از زیر مجموعه هeeای این نیeeاز محسeeوب می شود. به رغم این که در آن ها رقابتی وجود نeeدارد،

در اعتمeeاد بeeه نفس می توانeeد تeeابلویی از مeeوفقیت و ذهن فرد تصویر کند. به عنeeوان یeeک فeeرد نیeeاز مeeا بeeه

11

قدرت گاهی می تواند در تعارض مستقیم با نیاز ما به تعلeeق و صeeمیمیت قeeرار بگeeیرد. انسeeان ها بeeه خeeاطر عشق و صمیمیت ازدواج می کنند امeeا همeeان طور کeeه رابطه پیش می رود، منازعه بر سeeر قeeدرت بeeرای بeeه دست گرفتن کنترل رابطه نeeیز ممکن اسeeت بیش تeeر شود. گالسر بیان می کند که عشق ناکeeافی لزومeeاً آن چیزی نیست کeeه یeeک رابطeeه را خeeراب می کنeeد بلکeeه آنچه باعث از بین رفتن یک رابطه می شود منازعeeه و رقابت بر قدرت است، که خود را به شکل کنترلگری در رابطه زناشویی نشان می دهد. کشمکش برای بeeه دست آوردن قدرت از سوی طرفین، عشق را از کار می انeeدازد و رابطeeه مشeeترک بeeا شکسeeت مواجeeه می شeeeود. ناکeeeامی در بeeeه دسeeeت آوردن احسeeeاس خودارزشمندی ریشه بسیاری از مشکالت بوده و این مسئله در رابطه با سال های اولیه زنeeدگی کeeه پایeeه و اساس خودارزشمندی شکل می گیرد، جایگاه ویژه ای دارد و اهمیت آن هم برای معلمان و هم برای والدین

روشن است. نیاز به آزادی و خودمختeeاری: آزادی نیeeازی اسeeت کeeه.4

انتخاب را برای انسان میسر می کند. مثeeل انتقeeال یeeا مهاجرت از جایی بeeه جeeای دیگeeر بeeرای ابeeراز آزادانeeه خویشتن، یeeا احسeeاس خودمختeeاری درونی و بeeاطنی. حeeتی در شeeرایطی کeeه عوامeeل بازدارنeeده و سeeخت محیطی اعمال می شود، انسان ها می تواننeeد همچنeeان آزادی درونی خود را حفظ کنند، به این معنا که آن هeeا می توانند انتخاب کنند که چگونه بeeه شeeرایطی کeeه در حeeال تجربeeه آن هسeeتند پاسeeخ بدهنeeد. عeeدم توانeeایی کنeeترل تکانه هeeا و نeeیز بeeرخی از محرک هeeای بeeیرونی )مثل داروها( می توانند نیاز به آزادی را محدود کننeeد. آنچه ما به عنوان آزادی می خواهیم این اسeeت کeeه از روی اختیار زندگیمان را بکeeنیم و خودمeeان را به طeeور آزادانeeeeه ابeeeeراز کeeeeنیم، و از کنeeeeترل و فشeeeeارهای

غیرضروری و بیرونی رها باشیم. نیاز به تفریح: ما تنها موجوداتی هستیم که می خندنeeد.5

و احتماالً تنها موجوداتی که آگاهانه بeeه دنبeeال لeeذت و تفریح هستند. در مسافرت و سeeرگرمی های مختلeeف احتماالً هeeزینه ای کeeه صeeرف لeeذت و تفeeریح می شeeود بیش از هزینه ای است کeه صeeرف سeeایر نیازهeeای مeeا می شeeود. امeeا نیeeاز بeeه لeeذت و تفeeریح چeeیزی بیش از

12

استراحت یا خوش گذرانی است. لeeذت و تفeeریح یeeک نیاز اساسی است. تفریح نوعی پاداش ژنتیکی اسeeت که در ازای یادگرفتن و آموختن دریافت می کeeنیم. مeeا

بeeه یeeادگیری هeeر چeeیز بeeه سeeفر می رویم تeeا بیش از بپردازیم. زمانی که به دنیا می آئیم کمتر از حیوانeeات سطح باال چیز می دانیم و بیش از همه آن ها مجبوریم یاد بگیریم که چگونه نیازهای خeeود را بeeرآورده کeeنیم. علم تکامل که جای زیادی را برای شeeانس و تصeeادف باقی نمی گذارد، لذت و تفریح را به عنوان انگeeیزه ای

برای یادگیری در نظر می گیرد. آنچه بیش ازهمه لذت بخش است این است که ما چeیزی را یeاد بگeیریم کeه بتوانeد بخوبی نیازهای ما را برآورده کند. تفریح یک نیاز اساسی در زندگی ماست که خeeود را در بسeeیاری از اقeeدامات مeeا نشeeان می دهeeد. افeeراد بسeeیار زیeeادی سeeاالنه بeeرای سفرهای تفریحی و سرگرمی های فردی و جمعی پول های هنگفتی می پردازند. دلیل عمده این که بسیاری از روابط طوالنی مeeدت، خیلی خشeeک و بی روح می شeeود، این است که تفریح، به عنوان نیاز برای یکی از طeeرفین بeeه انeeدازه طeeرف مقابeeل درک نشده یا نادیده گرفته می شود. اهمیت این موضوع کeeه در یeeک رابطeeه ممکن اسeeت بین نیازها تعارض و کشمکش وجود داشته باشد، همواره مورد توجeeه اسeeت. ممکن است در یک رابطه کشمکش بین نیاز به بقا و نیاز به پیوند و تعلق باشد یا بین نیeeاز به تعلق و نیاز به قدرت، بین نیاز به تعلق و نیاز به آزادی، یا بین نیاز به تعلق و نیeeاز به تفeeریح باشeeد. وقeeتی چeeنین کشeeمکش هایی روی می دهeeد، بeeر نیeeاز بeeه مeeذاکره و سازش برای ارضا نیازهeا تأکیeeد می شeeود و نکتeeه در این جاسeeت کeه بeدون گفتگeو و سازش هیچ نتیجه و راه حل مؤثری وجود نخواهد داشت. از آن جا کeeه این نیازهeeا در تمام انسان ها دیده می شوند، گالسر آن ها را »برنامه ریزی ژنتیکی« می نامد. گالسر معتقد است ما با این دستورالعمل های ژنتیکی بeeه دنیeeا می آییم و تمeeام انسeeان ها از صبح تا شام برای ارضا آن ها تالش می کنند. در عین حال این نیازها در هeeر انسeeانی به شیوه ای خاص برآورده می شوند که ما به آن ها »خواسته« می گوییم. خواسeeته ها مجرایی هسeeتند کeeه مeeا نیازهایمeeان را بeeه واسeeطه آن هeeا می شناسeeیم. هeeر انسeeانی به دنبال یکسری خواسته های مختص خود است. هر فرد همین طور که رشد می کنeeد و بزرگ می شود در تعاملش با خانواده و فرهنگ، بeeرای بeeرآورده کeeردن نیازهeeایش،

[۱]خواسته های منحصر به خود را پرورش می دهد.

دکتر گالسر، ده اصل مهم تئوری انتخاب را چنین عنوان می نماید، و معتقد است بeeا رعeeایت این اصeeول می تeeوان در ابتeeدا آزادی و اختیeeار شخصeeی را تعریeeف و سeeپس

[۲]بازتعریف نمود.

وانیمeeeتیم و نمی تeeeک هیچ کس نیسeeeا مالeeeل اول: مeeeاص رفتارهeeای دیگeeران را کنeeترل کeeنیم. مeeا فقeeط می تeeوانیم

رفتارهای خودمان را کنترل کنیم.

13

نیمeeافت کeeاصل دوم: تمام آنچه می توانیم از دیگران دری و به دیگران بدهیم اطالعات است. این کeeه بeeا اطالعeeات

چگونه برخورد کنیم انتخاب خود ما یا دیگران است.،دتeeاصل سوم: تمام مشکالت روان شناختی طوالنی م

از مشeeکالت رابطeeه ای سرچشeeمه می گیرنeeد. مشeeکالت رابطه ای تeeا حeeدودی علت مشeeکالت دیگeeری چeeون درد،ً خستگی، ضعف و برخی بیماری های مeeزمن، کeeه معمeeوال به آن ها بیماری های سیسeeتم ایمeeنی گفتeeه می شeeود، نeeیز

هستند.الeeدگی حeeی از زنeeاصل چهارم: مشکالت عاطفی، بخش

حاضر ما هستند.اeeeر مeeeته بeeeه در گذشeeeاکی کeeeایع دردنeeeل پنچم: وقeeeاص

رفته است، اگرچه بر آنچه امروز هستیم تeeأثیری شeeگرف داشeeته، ولی بeeازنگری و مeeرور این گذشeeته دردنeeاک، بeeر آنچه امروز الزم است انجام دهیم، یعنی بهبeود بخشeیدن به رابطه مهم کنونیمان، اثر ناچیزی دارد و کمکی بeه مeا

نمی کند.ایeeنی از دنیeeویری ذهeeود تصeeا در ذهن خeeم: مeeاصل شش

بeeیرون داریم کeeه می تeeوان آن را دنیeeای کیفی نامیeeد وارضای نیازها یعنی واقعیت بخشیدن به این دنیای کیفی.

قeeط از طریeeان را فقeeوانیم نیازهایمeeل هفتم: می تeeاص تصویر یا تصاویری که در دنیای مطلوب خود داریم ارضeeا کeeنیم. در حقیقت تنهeeا چeeیزی کeeه وجeeود دارد رفتeeار مeeا

است.دeeاصل هشتم: تمام آنچه از تولد تا مرگ از ما سر می زن

رفتار است. تمام رفتارهای ما یک رفتeeار کلی اسeeت کeeه از چهار مؤلفeeه بeeه هم پیوسeeته عمeeل، فکeeر، احسeeاس و

فیزیولوژی تشکیل شده است.ارeeان چهeeا از میeeوند امeeاب می شeeاصل نهم: رفتارها انتخ

المان عمل، فکeeر، احسeاس و فeeیزیولوژی، مeeا فقeط بeر روی عمeeل و فکeeر کنeeترل داریم. بeeرای مثeeال بeeه جeeای استفاده از عبeeارت من افسeeرده هسeeتم یeeا من افسeeرده شده ام، درست آن است کeeه بگeeوییم: من افسeeردگی را

انتخاب کرده ام یا من افسردگی می کنم.اeeا مeeتند امeeاب هسeeای کلی، انتخeeاصل دهم: تمام رفتاره

فقط بر مؤلفه هeeای عمeeل و فکeeر به طeeور مسeeتقیم و بeeر مؤلفه هeeای احسeeاس و فeeیزیولوژی به طeeور غیرمسeeتقیم کنترل داریم، یعنی با انتخاب شیوه عمل و فکرمان و بeeه

14

واسeeطه آن هeeا احساسeeات و فeeیزیولوژی خeeود را نeeیزمی توانیم کنترل کنیم.

نظریه ای به عنeeوان خeeودتنظیمی مطلوبیت اجتماعی در حیطه های مختلفی از جمله ( منتشeeر کردنeeد،۱۳۹۳اجتماعی را برای اولین بار مشیریان فeeراحی و همکeeارانش )

خودتنظیمی اجتماعی به عنوان تنظیم کردن چگونگی ایجاد رابطه با اشخاص متعدد در جامعه و باتوجه به اینکه ما مسئول انتخاب خود هستیم و باید به نیازهeeای خeeود و

( در۱۳۹۳همچنین مشیریان فeeراحی ) [۳]دیگران توجه داشته باشیم، تعریف می شود مورد اخالق باتوجه به تئوری انتخاب گالسر بحث می کنeeد، اخالق یعeeنی ارضeeای نیeeاز خود بدون آن که به خود ضرری برسد و جلeeوی ارضeeای نیeeاز دیگeeری را نگeeیرد. پس تربیت اخالقی یعنی استفاده از روش هایی که به فراگیر مسئولیت پذیری و نیازهای

گانه گالسر آموخته شود و برای وی نهادینه شود بر اساس روش های تدریسی که۵ در این راستا طراحی شده باشد، همان طور که گالسر می گوید باید در یeeادگیری بeeه

(، یعeنی۱۳۹۱روابط توجه کرد یعنی رابطه معلم و شاگرد )گالسر، ترجمه صeاحبی، در تدریسی که قرار است انجام شود باید یک رابطه درست شeeکل گرفتeeه باشeeد تeeا کeeودک مفeeاهیم مeeورد نظeeر را بeeه خeeوبی یeeاد بگeeیرد. کeeودکی کeeه نیازهeeای خeeود را می شناسد و وقتی که می دانeeد من انتخeeابگر هسeeتم و من مسeeئول انتخeeابم هسeeتم، دست به انتخابی می زند که هدف آن ارضeeای یکی از نیازهeeا می باشeeد و بeeه ارضeeای

.نیاز شخصی دیگر آسیب نمی رساند

ویلیام گالسeر در کتeاب نظریeه انتخeاب بeه ماشeین رفتeار و نقش مeا در مسeئولیت انتخeeاب رفتeeار خeeود میگویeeد: مeeا افسeeرده نمیشeeویم، بلکeeه آنeeرا انتخeeاب می کeeنیم. همینطور که شاد نمی شویم بلکه شادی می کeeنیم. پس انسeeانها رفتارهeeای خeeود را

انتخاب می کنند.

این نظریه به چرایی و چگونگی رفتار یک فرد می پردازد و به نیت و نحوه بeeروز آن می پردازد. گالسر باور دارد تمام فلسفه تئوری انتخاب بر انگeeیزه درونی و انتخeeاب اسeeتوار اسeeت. هeeر رفتeeاری کeeه از انسeeان سeeر میزنeeد چeeه مثبت و چeeه منفی بeeر

نشات می گیرد نه عوامل بیرونی. واقعیت اینست کeeه مeeا بیانگیزه درونی  اساس دلیل رفتاری را انجام نمی دهیم و برای هر یک هدف داریم. مثال یeeک از این اهeeداف

میتواند تحت کنترل قررا دادن شرایط باشد.

15

انسانها مسئول رفتار خود هستند و بنا به عوامل درونی واکنش نشان میدهند. حال سئوال این است که نقش دیگران چیست؟ دیگران حتما در رفتار ما تاثیر دارند امeeا تعیین کننeeده نیسeeتند. تمeامی رفتارهeeا از درون برانگیختeeه میشeeود و مeeا مسeeئول آن هستیم. مثال اگر کسی فحاشی کeeرد مeeا بeeر اسeeاس انگeeیزه درونی واکنشeeی نشeeان میدهیم. دیگری ما را دعوت می کند که چه رفتار کeنیم پس اجبeاری در کeار نیسeت

که چگونه رفتار کنیم.

مثال وقتی می گوییم “تو اعصاب من را خورد میکنی” این یعeنی یeک عامeل بeیرونی توانسته بر رفتار ما تاثیر بگذارد و کنترل ما را در دست بگیرد. در صeeورتی کeeه اگeeر بتوانیم بر رفتار و ذهن خود کنترل داشته باشم، بر اساس عوامeeل درونی تصeeمیمی

تری را بروز دهیم.  درست   رفتارهای می گیریم و میتوانیم

16

این نظریه بeاور دارد تمeامی آنچeه کeه از انسeان رخ میدهeد را رفتeار گوینeد. هeدفرفتارهای آدمی ارضاء یک یا چند نیاز اساسی خود است که عبارتند از

-نیاز به بقاء1

این نیاز طبق دسته بندی هرم مازلو در کف هرم نیازها قeeرار دارد و شeeامل اعمeeال میشود که در بقاء و ادامه حیات ما نقش دارند. این نیازها شامل خeeوراک، مسeeکن،

پوشاک، نیاز جنسی و امنیت است.

- نیاز به عشق و احساس تعلق2

17

نیاز به دوست داشته شeeدن و مeeورد توجeeه قeرار گeرفتن نeeیز یکی دیگeeر از نیازهeeایانسان است.

- نیاز به قدرت و پیشرفت3

ذات انسانها همواره میل به کنترل و مالکیت رویدادهای اطراف دارد و از گسeeترش قلمرو خود لذت می برد. این بزرگ شدن قلمرو همراه با افزایش قدرت و نفوذ بر دیگران ادامه میابد. این نیاز بخودی خود بد نیست اما در صeeورت زیeeاده روی در آن

تبدیل به دیکتاتوری و زورگویی می شود.

- نیاز به آزادی4

افرادی که این نیاز را در خود بیش از حد معقول حس می کننeeد، از چeeارچوب هeeای قeeانونی و قیeeود بیزارنeeد و تمایeeل دارنeeد طبeeق قeeانون خeeود عمeeل کننeeد. بسeeیاری از کارمندان را دیده ایم که از شغل خود راضی نیستند و آنرا به زندان تشبیه می کنند

و تمایل دارند در بازار آزاد به فعالیت بپردازند.

اینگونه افراد تمایل دارند استقالل داشته باشند و خeeود مختeeاری یکی از مشخصeeاتبارز آنهاست.

- نیاز به تفریح5

یکی دیگر از نیازهای حیاتی انسانها نیاز بeeه تفeeریح اسeeت تeeا از این طریeeق تمeeابالت روحی و حس آزادی را تجربه کنند. شeeوخ طبعی و پeeرداختن بeeه احساسeeات یکی از

مشخصات افراد با نیاز تفریح باالست.

 

به رفتار روزانه خود توجه کنید. کدامیک از نیازهای فوق برای شما ایجاد انگیزه میکند تا به اهداف و در نهایت به ادامه زندگی فکر کنید؟

شعار تئوری انتخاب اینست که:

18

انسان در هر لحظه رفتاری از خود نشان میدهد که بهترین تالش بeeرای ارضeeاء نیeeازاوست و باید به یک هدف ختم شود.

ماشین رفتار در تئوری انتخاب 

یکی دیگر از تعاریفی که ویلیام گالسر در نظریه انتخاب مطرح کeرد، ماشeین رفتeار مولفه احساس، فیزیولوژی، عمل و فکر تشکیل شده است.4بود که از

طبق تصویر زیر دوچرخ جلو یعنی عمل و فکر همراستا هسeeتند و می تواننeeد بeeا هم زاویه پیدا کنند. چرخ های عقب نیز باهم موازی بوده و مسیر حرکت آنها طابع چرخ

های جلو است.

تمام رفتار انسانها در قالب چهار جزء زیر خالصه می شود:

فیزیولوژی– احساس – عمل –فکر

خالصه نظریات گالسرماهیت انسان

نظریه انتخاب اعالم می دارد که ما به صورت لوح سeeفید بeeه دنیeeا نیامeeده ایم کeeه•منتظeeeeر بمeeeeانیم تeeeeا نیروهeeeeای دنیeeeeای بeeeeیرون مeeeeا را بeeeeا انگeeeeیزه کننeeeeد.

19

کeeه مeeا را ما با پنج نیاز که به صورت ژنتیکی رمز گذاری شده اند، به دنیeeا می آییم در زندگی بر انگیخته می کنند:

i،بقا . ii، محبت و تعلق پذیری .iii، قدرت و پیشرفت . ivآزادی و استقالل . vتفریح .o،نیاز به بقاء عبارتست از :خوردن، آشامیدن، خواب، پناهگاه، روابط جنسی

…امنیت وoنیاز به تعلق شامل نیاز به عشق،شراکت و همکاری می باشد. این نیاز توسط

دوستان خانواده، حیوانات خانگی ،گیاهان، آلبوم تمبر، تیم ها و کلوب ها ارضا میشود.

o،نیازبه قدرت به معنی بهره کشی از دیگران نیست، بلکه منظور از آن پیشرفت شایستگی و دستاورد احساس خود ارزشمندی و به حساب آمدن است.

oنیاز به آزادی، استقالل یا خود مختاری، اینکه فرد بتواند برای تعیین نحوه زندگی خود حق انتخاب داشته باشد و هیچ گزینه ای بر او تحمیل نشود.

o.تفریح یعنی کاری را فقط و فقط برای لذت بردن انجام دادن هر یک از ما از تمام این نیازها برخورداریم ولی نیرومندی آنها تفاوت دارد. 

o.وقتی که احساس بد می کنیم، یک یا چند تا از این پنج نیاز ارضاء نشده اند درمانگران نظریه انتخاب را به درمانجویان می آموزند تا آنها بتوانند نیاز ناکام 

شده را تشخیص داده و بکوشند آنرا ارضا کنند.oرآوردهeeای بeeا راه هeeت، منتهeeترک اسeeا مشeeنیازهای اساسی در بین تمام انسان ه

زیeرا عوامeل اجتمeاعی )فرهنeگ، دین، قeومیت، کردن آن جنبه کامالً شخصeeی دارد،( از یک سو و نوع تجارب فرد از سوی دیگر در آن تاثیر مستقیم دارند.…نژاد و

oدنیای کیفی همان تصاویر ذهنی فرد از “آرمان شهر”یا مدینه فاضله شخصی است که سه بخش دارد:

i،انسان های دوست داشتنی .iiاشیاء دوست داشتنی . iii.تجارب دوست داشتنی .o.از این  در مدینه فاضله هر فرد “انسان ها” مهمترین عناصر محسوب می شوند

جهت است که نارضایتی در روابط بین فردی در کانون تمرکز درمان قرار گرفتهاست.

کسانی که تحت درمان قرار می گیرند، یا دنیای کیفی ما شبیه آلبوم عکس است. یا کسی را دارند ولی نمی توانند به صورت هیچ کس را در دنیای کیفی خود ندارند

هنر درمان، وارد شدن به دنیای کیفی رضایت بخشی با او ارتباط برقرار کنند.درمانجویان است.

20

رفتار کاملoوردeeد مeeا چنeeام می دهیم، بeeرگ انجeeا مeeد تeeه تولeeا را از لحظeeه مeeتمام کارهایی ک

استثناء ،انتخاب شده است. به ما می آموزد که تمام رفتارها از چهار عنصر جداTotal Behaviorرفتار کامل

نشدنی تشکیل می شوند:i، عمل .ii، تفکر .iiiاحساس . iv.فیزیولوژی .o.عمل به رفتار فعال اطالق می شود، مثل راه رفتن ،حرف زدن یا حرکت کردن o.تفکر شامل افکار ارادی و غیر ارادی است، مثل خیالبافی و رویا oاحساسات شامل شادی، رضایت، دلهره و دیگر احساسات خوشایند و یا

ناخوشایند می باشند.oفیزیولوژی مکانیسم های بدنی ارادی و غیر ارادی است، مثل عرق کردن و ادرار

کردن.o.دeeبیه می کنeeل تشeeان   گالسر رفتار انسان را به یک اتومبیeeی انسeeای اساسeeنیازه

این ماشین توسط )تعلق خاطر، قدرت، آزادی، تفریح و بقاء( موتور ماشین هستند. چرخهeeای عقب آن هم احساسeeات و فeeیزیولوژی  خواسeeت هeeا هeeدایت میشeeود.

عمeeل و تفکeeر مثeeل چeeرخ هeeای جلeeوی ماشeeین جهت رفتeeار را تعeeیین می هسeeتند. تغییر دادن مستقیم احساسات یا فeeیزیولوژی بeeدون کمeeک گeeرفتن از عمeeل یeeا کنند.

اما می توانیم صرف نظر از احساسات شخصی، عمل یeeا تفکeeر تفکر دشوار است.

خود را تغییر دهیم.انتخاب رفتار

oاگر روی رفتار خویش کنترل داریم، پس چرا رفتاری را انتخاب می کنیم که ما را ناراحت کند؟

انسان به چهار دلیل افسرده بeeودن، اضeeطراب و دیگeeر نeeاراحتی هeeا را انتخeeاب میکند :

بeeا . با انتخاب افسردگی یا اضطراب می تeeوان عصeeبانیت خeeویش را کنeeترل کeeرد.1 افسeeردگی بیش از عصeeبانیت می تeeوان روی دیگeeران کنeeترل داشeeت.عصeeبانیت،

خشونت تنبیه را به دنبال دارد ولی افسردگی چنین عواقبی ندارد. به این شکل نیاز خود به تعلق . با افسردگی و اضطراب از دیگران کمک میگیریم.2

افسرده شدن اگeeر چeeه دردنeeاک اسeeت، خاطر و گاهی قدرت را بر طرف می کنیم. ولی موثرترین حربه انسان برای کمک خواهی از دیگران بeeدون التمeeاس کeeردن می

باشد.

21

. انسان ها با انتخاب رنج و بدبختی، بی میلی خویش برای انجeeام کارهeای مeوثرتر3 مثالً کسی که به دلیل اخeeراج شeeدن افسeeردگی را انتخeeاب کeeرده را توجیه می کنند.

است، برایش به دنبال کار نگشتن آسان تر است تا پیدا کردن کار جدید. . انتخاب افسردگی یا اضطراب به انسان امکان می دهد روی دیگران تسلط پیeeدا4

وقتی شخصی افسردگی را انتخاب می کند، دیگران باید از او مراقبت کنند، و کنند.حتی غذا و مسکن دهند .

به همین چهار دلیل است که درمانگر نمی تواند به آسانی بیمار را وادار کند به جایافسردگی یا اضطراب به رفتار های موثر روی آورد.

راهبردهای واقعیت درمانیo.با این حال واقعیت-  واقعیت-درمانی، یک نظام روان درمانی فن گراست

درمانگران از بعضی از فنون رواندرمانی بیشتر استفاده می کنند.این فنون عبارتند از:

i،سوال کردن .ii،مثبت بودن .iii،شوخی کردن .iv،رویارویی . v.فنون تناقضی .o. سوال کردن  

سواالت به چهار شیوه به واقعیت در واقعیت درمانی سواالت نقش مهمی دارند.درمانگرها کمک میکند:

a،ورود به دنیای مراجع )b،جمع آوری اطالعات )c،دادن اطالعات )dکمک به مراجع برای کنترل بیشتر زندگیش )o.مثبت بودن

برای نمونه درمانگر روی کاری که مراجع می تواند انجام بدهد متمرکز می شود. وقتی مراجع می گوید: از حرف هایی که فالنی امروز در مورد من زد عصبانی

هستم. درمانگر می گوید: برای اینکه عصبانی شدن از فالنی را انتخاب نکنی، می خواهی

چه کار کنی؟o.شوخی

چون درمانگر درگیری دوستانه ای با مراجع دارد، طبیعی است که گاهی به شوخی چون طبق نظریه واقعیت درمانی، تفریح یک نیاز بنیادی است که متوسل شود.

گاهی باید از آن استفاده کرد.

22

o.رویارویی رویارویی در واقعیت درمانی اجتناب ناپذیر است، چون درمانگر هیچ عذر و بهانه

ای را نمی پذیرد و به راحتی تسلیم نمی شود.o.فنون تناقضی  

برنامه ریزی و متعهد کردن مراجع نسبت به برنامه ها بطور مستقیم انجام می در این صورت دستورالعمل های متناقض اما گاهی مراجع مقاومت می کند. شود.

به آنها داده می شود.مثالً به مراجعی که وسواس اشتباه نکردن در کار دارد، یاد میدهد که اشتباه کند.

فرآیند واقعیت درمانیoواقعیت درمانی را تحت عنوان چرخه مشاوره مطرح می کنند که در آن درمانگر

می تواند بین مراحل جلو و عقب برود.این مراحل عبارتند از:

a: ایجاد یک محیط دوستانه )  این موضع باعث درمانگر آدم گرم، مهربان، خودمانی، خوشبین و صادقی است.

جلب اعتماد مراجع می شود.b: کشف رفتار کامل ) 

تغییر در زندگی در گرو عمل شامل عمل، تفکر، احساس، فیزیولوژی می شود. درمانگر دوست دارد بداند این جنبه از واقعیت درمانی بسیار مهم است. است.

مراجع چه کار می کند؟c:ارزیابی رفتار ) 

ببیند که آیا آن رفتار از مراجع خواسته می شود به رفتارش با دید انتقادی بنگرد و البته این مراجع است که قضاوت های ارزشی انجام بهترین انتخاب او هست یا نه .

می دهد نه مشاور.d:برنامه ریزی برای عملکرد بهتر ) 

برنامه ها شامل انجام پس از ارزیابی رفتار باید ببینیم چه کار می توانیم بکنیم. مثالً اگر برنامه این است که فردا صبح رفتارهایی خاص و مشروح می باشد.

بیدار شویم، باید ببینیم ساعت زنگدار داریم، آن را کجا بگذاریم۶ساعت برنامه باید طوری ریخته شود که امکان شکست آن کم باشد، تامراجع …و

احساس موفقیت کند.e:تعهد نسبت به برنامه ها ) 

ولی درمانگر برای الزم االجرا کردن برنامه ها قرارداد شفاهی یا کتبی می بندد.معموالً تعهد کتبی محکم تر و از نظر شدت انگیزه قویتر عمل می کند.

f:قبول نکردن بهانه ها ) در وقتی سوال “چرا” را مطرح می کنیم در واقع زمینه ساز عذر و بهانه شده ایم.

23

واقعیت درمانی جایی برای بهانه ها نیست و مشاور باید مشاوره را ادامه دهد ودیگر برنامه ها را به اجرا گذارد.

g: امتناع از تنبیه یا انتقاد )  اما مشاور حق وقتی مراجع طبق برنامه عمل نمی کند باید عواقب آن را بپذیرد.

ندارد از مراجعی که روش های واقعیت درمانی را اجرا نکرده انتقاد کند و یا با او مشاجره کند.

البته گاهی انتقاد کردن مناسب است ولی باید کم و متوجه رفتار شخص باشد نهشخصیت او.

h: تسلیم نشدن )  تغییر کردن برای مراجعانی که قبالً اقدامات بی نتیجه ای برای کنترل زندگی

مشاور نباید تسلیم شود بلکه باید این چرخه را خویش داشته اند دشوار است.تکرار کند تا به نتیجه دلخواه برسد.

ویژگی های واقعیت درمانیoهeواقعیت درمانی سریعاً روی رابطه ناخوشایند یا فقدان رابطه تمرکز می کند، ک

وقتی که درمانجویان شکایت می کنند کeeه معموالً علت مشکالت درمانجویان است.دیگران باعث رنج آنها شده اند، درمانگر خود را درگیر یافتن مقصر نمی کند.

o:ترل  اصل بنیادی نظریه انتخاب این است کهeeد کنeeتنها فردی را که شما می توانی کنید خودتان است.

oردنeاد کeردن، و انتقeeدرمانگران برای مدت طوالنی به شکایت کردن، سرزنش ک زیرا اینها بیهوده ترین رفتارها درخزانه رفتاری ما هستند. گوش نمی دهند،

درمانگران روی چه چیزی تمرکز می کنند؟•aتاکید بر انتخاب مسئولیت .

درمانگران طوری با افراد برخورد می کنند “انگار که” آنها حق انتخاب دارند. درمانگران روی چیزهایی تمرکز می کنند که درمانجویان در آن حق انتخاب دارند،

برای مثال درگیر زیرا انجام این کار آنها را به آنچه نیاز دارند، نزدیکتر می کند. بودن در فعالیتهای معنی دار، مانند کار، می تواند نیاز به قدرت درمانجو را برآورده

وقتی که درمانجو احساس خوبی نسبت به خود داشته باشد، هویت توفیق کند.شکل می گیرد.

bرد کردن انتقال .درمانگران سعی می کنند در کار حرفه ای خویش، خودشان باشند.

انتقال راهی است برای اینکه درمانگر و درمانجو “از خودشان بودن” اجتناب کنندو آنچه را که در زمان حال انجام می دهند نپذیرند.

cحفظ زمان حال . قبول است که ما نتیجه گذشته خویش هستیم، ولی قربانی گذشته خود نیستیم،

24

مگر اینکه چنین انتخاب کرده باشیم. درمانگران اعتقاد دارند هر اتفاقی که در گذشته صورت گرفته باشد، به زمان حال

ارتباطی ندارد.ما فقط می توانیم نیاز های خود را در زمان حال ارضا کنیم.

واقعیت درمانگران گذشته را کامالً رد نمی کنند. اگر درمانجو بخواهد درباره موفقیت های گذشته صحبت کند، درمانگر گوش می

کند. زیرا این تجربیات ممکن است در زمان حال تکرار شود.dاجتناب از تمرکز کردن روی نشانه ها .

در درمان سنتی با پرسیدن از درمانجویان که چه احساسی دارند و چرا وسواس یافوبی دارند، وقت زیادی صرف تمرکز روی نشانه ها می شود.

افرادی که نشانه هایی دارند، تصور می کنند که اگر فقط بتوانند از نشانه ها رهایییابند، به خشنودی دست خواهند یافت.

آنها از پذیرفتن این واقعیت اکراه دارند که رنج بردن آنها ناشی از رفتار کاملیاست که خودشان انتخاب کرده اند.

نشانه های آنها را می توان به صورت هشدار بدن آنها در نظر گرفت که اعالم میکند رفتاری که انتخاب کرده اند نیازهای اساسی آنها را ارضا نمی کند.

درمانگر وقت کمی را صرف نشانه ها می کند، زیرا نشانه ها تا زمانی ادامه می یابند که برای پرداختن به رابطه ای ناخوشایند یا ناکامی نیازهای اساسی، مورد نیاز

باشند.eبه چالش طلبیدن دیدگاه های سنتی درباره بیماری روانی .

نظریه انتخاب این عقیده سنتی را که افراد مبتال به نشeeانه هeeای جسeeمانی و روانیمشeeeeeeeeeeeکل سeeeeeeeeeeeاز بیمeeeeeeeeeeeاری روانی هسeeeeeeeeeeeتند، رد می کنeeeeeeeeeeeد. گالسر این دیدگاه را قبول ندارد کeeه افeeراد مبتال بeeه نشeeانه هeeا می تواننeeد خودشeeاندسeeeت بکeeeار شeeeده و نشeeeانه هeeeای نeeeاتوان کننeeeده خeeeود را برطeeeرف کننeeeد. گالسر صرف نظر از اینکه نشانه های مشکل روانی چقeدر شeeدید بeوده انeد، هرگeزداروی مغeeeeeeeeزی بeeeeeeeeرای درمانجویeeeeeeeeان تجeeeeeeeeویز نکeeeeeeeeرده اسeeeeeeeeت.

او تاکید دارد که داروهای روان پزشکی عوارض جانبی جسمانی و روانی دارد.اهداف واقعیت درمانی

oهدف کلی واقعیت درمانی این است که به انسان ها کمک کنیم تا نیاز روانشناختی خویش به تعلق خاطر، قدرت، آزادی و تفریح را مسئوالنه و به نحو

رضایت بخشی ارضاء کنند.oپرورش قبول مسئولیت در فرد و ایجاد هویتی موفق هم از اهداف واقعیت

درمانی است.o.در واقعیت درمانی از نظریه های یادگیری به میزان وسیعی استفاده می شود oیادگیری در تمام فعالیت های زندگی رخ می دهد و روی همین اصل یادگیری یکی

از اجزای الینفک جریان درمان محسوب می شود.

25

oانسان چیزی جز ماحصل یادگری هایش نیست و هویت همانا ترکیبی است از رفتارهای یادگرفته شده و یادگرفته نشده.

خدمات واقعیت درمانیoدت آن و این واقعیتeeاه مeeبتاً کوتeeز نسeانی تمرکeeازات واقعیت درمeeه امتیeeاز جمل

اسeeeeeeeت کeeeeeeeه بeeeeeeeه مشeeeeeeeکالت رفتeeeeeeeاری هشeeeeeeeیار می پeeeeeeeردازد.oلeeمحور فرایند درمان، بینش، آگاهی، خودسنجی درمانجو، برنامه ریزی برای عم

و احساس تعهد نسبت به دنبال کردن برنامه است.WDEPکاربست سیستم

oانیeeت واقعیت درمeeرای کاربسeeا بeeوان از آنهeeه می تeeایی کeeبرای توصیف روش ه را بکار می برند.WDEPاستفاده کرد، واژه اختصاری

i خواستن .W – اینکه مراجع چه چیزی میخواهد Want.ii انجام دادن وجهت دادن .D – رفتار فعلی او را به کجا میبرد Do.iii خود ارزیابی .E – آیا رفتارهای فعلی فرد مفیدند Evaluationiv نقشه و برنامه ریزی .P – Planning

محدودیتهای واقعیت درمانی و انتقادات وارد شده به آناز محدودیتهای واقعیت درمانی این است که روی این جنبه ها تاکید نمی کند: i،ناهشیاری .ii،تاثیر تجربیات اوایل کودکی .iii،ارزش درمانی رویاها .ivجایگاه انتقال .

نظریه شخصیتoلeeان کامeeی انسeeرایط اساسeeویت یکی از شeeدر تمام فرهنگ ها، به وجود آمدن ه

هویت،مبتنی بر آگاهی منحصر به فرد انسان از این امر است که ما بeeه بوده است. آگeeاهی مeeا از اینکeeه گونه ای، از هر انسان دیگر روی زمین مجزا و متمeeایز هسeeتیم.

موجودات منحصر به فردی هستیم، احساس مسئولیت عمیقی را به همراه دارد.oه دوeeد و بeeواقعیت درمانی، هویت را از دیدگاه درمانی مورد بررسی قرار می ده

جeeeeeeeزء هeeeeeeeویت توفیeeeeeeeق و هeeeeeeeویت شکسeeeeeeeت تقسeeeeeeeیم می کنeeeeeeeد. ولی بعeeداً،مقeeارن بeeا  در آغاز، هویت تمام کودکان هویت توفیق به حسeeاب می آیeeد.

بeeه عبeeارت دیگeeر  سنین چهار یeeا پنج سeeالگی،هeویت شکسeeت هم ظeeاهر می شeeود.تشکیل هویت شکست همزمان با سنی است که کودک مدرسه را آغاز می کند.

o.افراد موفق دو خصیصه بارز دارند

26

Aتندeeه هسeeوری کeeا را آن طeeا آن هeeری در این دنیeeخص دیگeeه شeeمطمئن هستند ک . و آنها نیز متقابالً فرد دیگری را در زندگی خود دارند که نسeeبت بeeه او دوست دارند،

عشق و محبت می ورزند .B.مندی و . آنها این درک و احساس را دارند که انسان های با ارزشی هستندeeارزش

ارزشeeمندی از راه انجeeام کارهeeای تeeوام بeeا عشق و محبت دو جزء متفاوت هسeeتند.موفقیت حاصل می شود.

و اگر  در این مکتب، انسان تا حد زیادی همان چیزی است که انجام می دهد• بخواهیم در او تغییری ایجاد کنیم، باید در رفتارش و آنچه که انجام می دهد،

تغییراتی بوجود آوریم.پس تغییر هویت به دنبال تغییر رفتار حاصل می شود.

پرورش و تعلیم و تربیت مطالعات یكی پس از دیگری نشان می دهد که زندانها پر است از آدم هایی که•

در دوران کودکی با آنها بدرفتاری شده یا از آنها غفلت شده است. بخش اعظم شاد نبودن خانواده ها حاصل عملکرد پدر و مادر خوش نیتی بوده که فرزندان خود را مجبور می کرده اند کاری را که فرزندشان دوست نداشته انجام

بدهند. سال ها بعد این تعارض و اختالف مجدداً نمایان می شود و کودکان دیروز، پدر و

مثل خانه مادرهای پیر خود را به کارهایی وامیدارند که دوست ندارند انجام بدهند.سالمندان یا نقل مکان کردن به خانه آنها.

o،ده  در مورد کودکان توصیه کنید ولی دستور ندهیدeeبدون آنکه بیش از حد غرق آین فرزندانتان شوید، سعی کنید نزدیکی خود را با آنها جفظ کنید، نق نزنید.

oاعتماد سازی یعنی به فرزندانمان بفهمانیم هر حرفی بزنند یا هر کاری بکنند ما طردشان نخواهیم کرد.

oکسانی که در کودکی از نزدیکانشان آسیب دیده اند، در بزرگسالی نمی توانند به کسی اعتماد کنند.

oنظریه انتخاب ، گذشته را علت مشکالت فعلی ما نمیداند. مراجعان از گذشته خود برای روبرو نشدن با وقایع حال حاضر زندگی استفاده می کنند

oخاطرات غلط مراجعین گاهی واقعی تر از واقعیت به نظر می رسند و چون این خاطرات محصول دستگاه خالق ذهن ماست، ممکن است با واقعیت گذشته بسیار

متفاوت باشد.o،رeeان متفکeیم. معلمeود ببخشeeوانیم آن را بهبeیادگیری وقتی مهیج می شود، که بت

دانش آموزان را وادار به فکر کردن می کنند.چند اصل اساسی

27

سوال بسیار مهم نظریه انتخاب این است که آیا کاری که ما می کنیم طرف مقابلرا به ما نزدیکتر می کند یا دورتر؟

A. .نیمeeترل کeeوانیم کنeeان را می تeeار خودمeeط رفتeeوع را  فقeeتی عمالً این موضeeوق بفهمیم، متوجه خواهیم شeeد کeeه آزادی مeeا خیلی بیشeeتر از آن اسeeت کeeه تصeeور می

کردیم.Bاتeeا اطالعeeه آنهeeنیم و بeeافت کeeات دریeeوانیم اطالعeeران می تeeط از دیگeeا فقeeم .

وقتی از حق انتخابمان در این است که با این اطالعات چگونه برخورد کنیم. بدهیم.کنترل کردن دیگران دست بردارید بخش زیادی از آزادی خود را بدست می آورید.

C.تندeeه ای هسeeکالت رابطeeدت، مشeeناختی دراز مeeکالت روان شeeاد . مشeeام ابعeeتم زندگی خود را بررسی کنیم و ببینیم چرا احساس بدبختی را انتخاب کرده ایم.

D.ما مجبور نیستیم به گذشته ها یا آینده های دور بپردازیم .Eرeیدن بeود بخشeر روی بهبeته، بeاک گذشeایع دردنeبجای یادآوری و زنده کردن وق .

روابط فعلی تمرکز کنیم.Fقeeه عشeeما تحت فرمان پنج نیاز ژنتیکی هستیم : نیاز به زنده ماندن و بقا، نیاز ب .

و تعلق، نیاز به قدرت، نیاز به آزادی، نیاز به تفریح.Gایی میeان را جeeای کیفی درونیمeeا دنیeeده الی یeeود ایeا خeوقتی زندگی ایده الی ی .

گeeذاریم کeeه نمی تeeوانیم بeeه آن دسترسeeی پیeeدا کeeنیم، در حقیقت از آزادی خودمeeانصرفنظر کرده ایم.

Hهeeد کeeد، بدانیeeان را نداریeeواه تeeهرگاه احساس کردید که در روابطتان آزادی دلخ . فقeeط شما یا طرف مقابلتان یا هر دو نمی خواهید این اصل بدیهی را بپذیریeeد کeeه :

زندگی و رفتار خودتان را میتوانید کنترل کنید و نه دیگری را. 

نکته نهایی و اساسی ما زمانی آرامش و خوشبختی را داریم، که حس کنیم بر زنeeدگی خودمeeان کنeeترل•

داریم، و برای داشتن این کنترل دو اصل را باید قبول کنیم :Iرeeترل را بeeیروی کنeeزمانی می توانیم بر زندگی مان کنترل داشته باشیم که این ن .

یعنی ذهن و فکر و عمل خودمeeان معطeeوف کeنیم، خودمان و دنیای درونی خودمان،نه بر محیط و شرایط و آدم های بیرونی.

IIابeeه داریم انتخeeی کeeر احساسeeقبول کنیم هر عملی که از ما سر می زند و یا ه . خود ماست،چون اگر ما بپذیریم که این احساس یا عمل، مثل احسeeاس بeeدبختی یeeا

آنوقت تصeeور می کeeنیم کeه کنeeترل الزم بeeر خودمeeان و افسردگی، انتخاب ما نبوده،زندگی مان را نداریم و در نتیجه آرامش مان را از دست می دهیم.

28

خالصه تاکیدات نظریه های تئوری انتخاب ویلیام گالسر: -آموزه اصلی تئوری انتخاب این است که تمرکز بر دالیل انتخاب بدبختی هeeای رایج

که تصور می کنیم نداریم. -تئوری انتخاب : کنترل فشارهای بیرونی بر رفتار بشری اسeeت چگونeeه بeeا آمeeوختن مضرات کنترل بیرونی می توان تاثیرات منفی رفتار دیگeeران را بeeر شeeخص کeeاهش داد و یک روانشناسeeی کنeeترل درونی اسeeت تئeeوری جدیeeد مبeنی بeر روابeeط انسeانی

است. کنeeار آمeeدن همسeeران بeeا-پیشرفت انسانی یعنی: بهتر کنار آمدن با دیگeeران اسeeت ،

، کنار آمدن درشرایط جدید زندگی است.یکدیگر -نظریه ادوارد دمینگ در حوزه مدیریت نیروی کار یعنی اینکه کeeار کیفی نیازمنeeد از بین بردن تeeرس اسeeت ترسeeی کeه مeeانع درآمیختن و کنeeار آمeeدن مطلeeوب افeeراد بeeا یکeدیگر می شeود و رفتeار عقالنی و عeاطفی آلیس نظریeه هeای نزدیeک بeه تئeوری

انتخاب گالسر است. - پیشگیری در چرخه روانشناسی یعنی تغییر از نظام کنترل بیرونی به نظام تئeeوری

انتخاب - در بسیاری از موافع در زندگی، احسeeاس ناخشeeنودی بeeه این دلیeeل اسeeت کeeه می

کوشیم دیگران را کنترل کنیم با ناخشنودی خود، دیگران را سرزنش می کنیم. زور، اجبeeار،- بر اساس تئوری انتخاب برای ایجاد و نگهداری روابط انسانی بایeeد از

تنبیه،کنترل، ریاست، تحریک احساسات وانتقeeاد، سeeرزنش، شeeکایت، غرغeeر کeردن، پرهیز کرداذیت و آزار

گوش دادن به طرف مقابل و حمایت ویژگی رفتارهای مهرورزی عبارتند از: - مذاکره، تشویق و دلگرمی،عشق و دوستی، اعتماد و پذیرش، گشاده روییکردن

و احترام گذراندن می باشد. حقیقت مسلمی وجود دارد این است که هرگونه تالش برای موفقیت در کeeاری بeeا-

چگونگی برقراری ارتباط خeeوب بeeا افeeرادی کeeه در آن کeeار مشeeارکت دارنeeد نسeeبتمستقیم دارد.

- برای آنکه خشنود باشیم به نزدیکی و صمیمیت با دیگر افراد خشنود نیاز داریم . قدرتعشق و احساس تعلق- نیازهای روانشناختی تئوری انتخاب عبارتند از:

آزادی و تفریحو پیشرفتتحقیر دیگران از رنجاندن دیگران لذت بردن کدامیک از رفتارهای زیر -

استفاده از مواد مخدر و ایجاد شادی و نشاط کاذب با فریب دادن مغزکمبود و نیاز ما به قدرت را ارضاء می کند.29

تقریبا همیشeeه احسeeاس-کسانی که هیچ رابطه صمیمی و نزدیکی با دیگران ندارند تنهایی و ناراحتی می کنندوبر لذت های آنی و کوتاه مدت ناشی از انواع مواد مخدر

افراد غیر منطقی و نامعقول کهو مشروبات الکلی روی می آورند و تکیه دارندو به هر طریقی به جستجوی ارضای آنی می پردازند و فقط موضوع لذت بeeر ایشeeان

مطرح است. کسی که دوستان خوبی ندارد راه و رسم دوست داشتن و مهرورزی را نمی دانeeد-

و در ازدواج به دنبال کسی باشید که دوستان خوبی دارد و با آن ها خوب رفتار میکند و شما نیز از بودن با ایشان لذت می برید.

تاکید بر خوب کنار آمدن-ویژگی اساسی جامعه مبتنی بر تئوری انتخاب عبارتند از: با یکeeدیگر اسeeت وزورگeeویی و تحمeل خeeود بeه دیگeeری بسeeیار کم رخ می دهeدافراد قدرتمند می فهمند که کنار آمدن با دیگران برای آن ها قدرت بیش تری به ارمغeeان

می آورد تا سلطه راندن برای آن ها تکeeاملی اسeeت کeeه هeeدفش ایجeeاد تeeوازن ونیاز به آزادی در جریان زندگی یک نیeeاز-

تعادل بین نیاز تو به تالش برای مجبور ساختن من به زنeeدگی طبeeق میeeل تeeو و نیeeاز یعنی با دیگران طوری رفتار کن که دوست داری بامن به رهایی از این اجبار است

خودت رفتار شودهر گاه آزادی خود را از دست می دهیم یeeک خصوصeeیات انسeeانیخود یعنی خالقیت سازنده را نیز از دست خواهیم داد.

خنده... است - بهترین نشانه تفریح و نشاط .. در صورتی که افراد از احساس خشنودی و رضایتمندی از روابط انسeeانی مeeایوس-

رفتeeارشده باشند احتمeeال دارد بeeه راه هeeای انحeeرافی و ناهنجeeار دسeeت زننeeد مثeeل خشونت آمیز، مواد مخدر، رابطه جنسی بدون عشق و خارج از حانواده و بی بند و

باری و... اگر هدف مeeا در تعلیم و تeeربیت، متقاعeeد کeeردن دانش آمeeوزان بeeه انجeeام تکeeالیف-

مدرسه هست باید ... تشویق... کنیم که به واسطه ما، تکالیف مدرسه را در دنیeeایمطلوب خود قرار دهد.

- تنبیه..... معموال در مورد دانش آموزان فقیر و بی عالقه نتیجه معکeeوس می دهeeد یعنی هر چه بیشتر او را تنبیه.... کنیم کاری که اکثر مردم آن را دوست می پندارند

و از آنچه به دست می آوریم دورتر می شویم - همه ما در دنیای مطلوب خود به آدم های خشنود و حمایت گر نیeeاز داریم و گرنeeه

هیچ پیشرفتی حاصل نخواهد شد. - بهترین شیوه اعتماد سازی در روابeط زناشeویی، در میeان گeذارین محتeeوی دنیeeای

مطلوب و برنامه ها و ترس و نگرانی خود با همسرتان است.

30

- هر چقدر هم که زور و اجبار و تهدید بکار برید نمی توانید هیچ کسی را وادار کنیeeد تصاویری را که درون دنیای مطلوب خود قرار داده است تغییر دهد و تنها چیزی که

هیچ احدی نمی تواند از شما بگیرد آزادی شما در کنترل دنیای مطلوبتان است. - براساس تئوری انتخاب، والدین باید به اعمeeال و آنچeeه نوجوانeeان انجeeام می دهنeeد

خوب دقت کنند ولی به آنچه می گویند توجه خاصی نکنند. تمeeام موجeeودات زنeeده بeeرای بقeeاء خeeود به معنای شور زندگی یعeeنی: Ganas- واژه

وتالش می کنندمیل شدید به حفظ بقا کوشی سخت و تئوریوتالش نگاه از باهمسری را انتخاب کنید که از شور زندگی برخوردار باشدانتخاب : همسر از

( در تشeeکیل خeeانواده وGanasانگeeیزه زیeeاد انتقeeاد نکنیدهمسeeر دارای شeeور زنeeدگی)ساختن زندگی برای دستیابی به امنیت با شما همراهی می کند .

این روش بر تئوری انتخاب اسeeتوار است روش مشاوره واقعیت درمانی چیست؟ - این روش بر اصالح و بهبود روابط کنونی تمرکز داردتقریبا همیشه به روابeeط

گذشته اهمیتی نمی دهد. اگر قرار باشد یک روانشناس و یا مشاور به یک مشاوره موفقیت آمیز دست یابد-

ایجاد یک رابطه گرم و صمیمی در آغاز کار ضروری است. - براسeeاس تئeeوری انتخeeاب، وقeeتی می خeeواهیم انتخeeاب رفتارهeeای دردنeeاک مثeeل

تغییر خواسته هeا و تغیeیر اعمeالی کeه انجeeام میافسردگی را متوقف کنیم باید: به دهیم بپردازیم .

تعریف رفتار در فرهنگ لغت عبارتند از: روش اداره کردن خود تعریف شده است- - از نظر تئوری انتخاب مولفه جدایی ناپذیر که بeا هم روشeی را می سeeازند کeه مeا

وفکر کردن ، فعالیت)عمل(، خود را اداره می کنیم عبارتند از: احساس فیزیولوژی

-احساس3-فکر 2عمل- 1 رفتار از مولفه های زیرتشکیل شده است:-- فیزیولوژی4 سخت ترین مفهوم در تئوری انتخاب پذیرش این ادعاست که اعمال و افکاری که-

انتخاب می کنیم تاثیر زیادی بر سالمت ما دارند و این اعمال و افکار می تواننeeد بeeرفیزیولوژی و کارکرد بدن ما تاثیر مخرب بگذارند

- داروهایی مثل پeeروزاک فعeeالیت هeeای افسeeرده سeeاز را در مغeeز کeeاهش می دهنeeد وسطح سروتونین را افزایش می دهند وباید همواره مراقب بود مصرف خودسرانه

این دارو می تواند اعتیادآور باشد.-مرد2زن-1- دایره حل اختالف در رابطه زناشویی دارای ابعاد شخصیت ذیل است

-خود امر ازدواج3

31

-براساس تئوری انتخاب، زوج هایی که با تئوری انتخاب آشنا هستند تالش نمی کنند دیگری را مجبور به انجام کاری کنند که خودش نمی خواهند انجام دهد. -وقتی زوج ها وارد دایره حل اختالف می شوند زن و شوهر صرف نظeeر از این کeه تeeا چeeه حeeد اختالف بین آنها جدی و مهم باشeeد بایeeد در این دایeeره بماننeeد و بeeر سeeر موضeeوعات مورد اختالف مذاکره کنند. در دایره حل اختالف، یکی صحبت می کنeeد و دیگeeری در

موافقت با او گوش می کند. زن و شوهرهایی که نیاز به قدرت در هر دو نفeeر آن هeeا کم اسeeت تقریبeeا همیشeeه-

همخوانی و توافق دارند و نیاز به قدرت کم باعث میل به مذاکره می شود. - مذاکره به معنای آن است کeه چeه مقeدار از قeدرت را می خeواهیم واگeeذار کeنیم بسیار مهم و ضروری است که قبل از ازدواج مشخص کنیم میزان نیاز به قدرت در

هر یک از زوجین تا چه حد شدید است - مشابهت زن و مرد در نیاز شدید به تفریح در رابطeeه زناشeeویی ...بسeeیارعالی ....

است نیeeاز- بهترین ازدواج از نظر گالسر، ازدواجی است که در آن در دایره حل اختالف:

تفریحبه بقا در زن و مرد متوسط به نیاز و تعلق احساس و به عشق نیاز ، ، نیاز به قدرت و آزادی در زوجین کم باشد.زیاد

: همیشه می خeeواهم حeeرف خeeودم را بeeه در صورت مثبت بودن مواردی از قبیل - مالک دیگران باشمهمیشه می خواهم حرف آخر را من بزنم، کرسی بنشانم،

درجeeه نیeeازو هر کاری که می کنم و هر حرفی را که می زنم مورد تایید قرار گeeیردبه قدرت زیاد در یکی از زوجین را سنجش می کند.

اگeر موارد ذیل اگر در فرد باشد نشeانه نیeeاز بeه آزادی بسeیار زیeاد اسeت ازقبیeeل -دیگرانپیروی از مقررات برای شما سخت است، با را خود توانید نمی اگر

اگر نمی توانید برای مدت طوالنی در یک مکان بمانید.تطبیق دهید، شخصeeیت-1 شخصیت ناهمگون که ازدواج با آنها رضایت بخش نیست عبارتند از: -

-شخصیت بیکاره2ضد اجتماعی » خیلی از بیماری ها یک مولفه و روان شناختی در زیر بنای خود دارند کeeه بeeه آن-

ها بیماری روان تنی می گویند. طرز فکر ما نقش مهمی در فعالیت(:psychosomatic e- معنی واژه سایکوسوماتیک)

طورهای سوما)بدن( دارد. به نیز ما فیزیولوژی نداریم، خوبی احساس وقتی وکامال طبیعی کار نمی کند. ناکام که وقتی ولی نشویم مریض کامال شاید

ناخشنود هستیم بدن کارکرد طبیعی را دارا نیست.. شخصیت ضد اجتماعی به تنهeا چeیزی کeه فکeeر می کنeeد قeدرت و آزادی شخصeeی-

خودش است و نیازهای دیگران برایش اهمیتی ندارد.

32

The- ویژگی شخصeeیت جامعeeه سeeتیز) sociopath :د ازeeق و( عبارتنeeه عشeeازش بeeنی بانیاز به آزادی بسیار باال دارد.احساس تعلق تقریبا صفر است. همواره

حربه های مختلف اعم از تقلب، کالهبرداری و دزدی به فکر ارضای نیeeاز بeeه قeeدرتخود است.

آدماز تحقیر شما لذت می برد شخصیت ضد اجتماعی : - را خودش فقط قابلی می داند ،شخصیت ضeeد اجتمeeاعی در گeeول زدن دیگeeران بسeeیار مeeاهر اسeeت حتی در ابراز محبت هم بدنبال بهره کشی و خوش گذرانی خودش است و درصeeدد

لذت بردن از شما بعنوان زن می باشد و قابل اتکا نمی باشد. ویژگی فرد بیکاره که زندگی زناشویی و ازدواج با آنان، فرد را دچeeار مشeeکل می-

برای انجام هر کاری، چه برای خودش و چه برای دیگران و حeتی کارفرمایeانیکند: رویاکه به او حقوق پرداخت می کنند کشش و میل نداشته باشد. از بیکار، فرد

و آرزوهای بزرگ حرف می زند ولی در عمل کeاری نمی کنeeد بeه بیeeان دیگeeر بeزرگخودشحرف می زند ولی عملکردش ناچیز است. درباره همواره بیکاره فرد

حرف می زند و عالقه ای به شنیدن حرف های دیگران ندارد و در واقع بجز خودشبه کسی دیگری عالقه ندارد ودوست دارد دوست داشتنی باشد.

اگر در سeeرانجام کeeاری بeeر سeeر دو راهی قeeرار گرفتیeeد و در تصeeمیم گeeیری دچeeار- مشکل شدید بهترین کار دریافت مشاوره خeeوب توسeeط یکی از افeeراد صeeاحبنظر و

متخصص در آن مورد می باشد. - در واقعیت درمانی کمک به خود و بهبود رابطه مشکل دار کنeeونی خeeود تاکیeeد می شود و با انجام این کار هم به میزان زیeeادی در وقت صeeرفه جeeویی می شeeود و هم

مشاوره متمرکز و موثر می شود. پیدا کردن رابطه مشکل دار کنeونی وپرهeیز از پeرداختن بeه گذشeته وتاکیeد بeر- بر

شکایت های بیش از حد از شرایط کنونی و توجه به آنچه مراجعان می توانند انجاماساس نظریه مکتب واقعیت درمانی گالسر می باشد.دهند.

- اصل مهم اینکه همواره باید مد نظر مشeeاوران و روانشناسeeان باشeeد کeeه افeeرادیبرای مشeاوره مراجعeه می کننeد حeداقل یeeک رابطeه نارضeeایتمند و ناخشeنود دارد؟

)براساس تئوری انتخاب(

33