Teorija i politika cenaTeorija i politika cena

Poglavlje I:Poglavlje I:Tržište i ceneTržište i cene

Oblasti ekonomske nauke su:1. Makroekonomija i

2. Mikroekonomija

Teme mikroekonomije i modeli u teoriji cena

Mikroekonomija se kao grana ekonomije bavi analizom:

1. ponošanja pojedinačnih ekonomskih subjekata i

2. tržišta na kome posluju pojedinačni ekonomski subjekti

Teme mikroekonomije i modeli u teoriji cena

Teme mikroekonomije su:1. optimalan izbor;

2. uloga cena u alternativnim izborima i

3. analiza načina određivanja cena

Teme mikroekonomije i modeli u teoriji cena

Objašnjavanje i predviđanje ekonomskih pojava i procesa se ostvaruje uz pomoć ekonomskih teorija koje se temelje na pravilima i pretpostavkama.

Ekonomija kao nauka se bavi objašnjavanjem i predviđanjem ekonomskih pojava.

Ekonomska teorija nastoji da izgradi model koji će opisati neku ekonomsku situaciju ili ponašanje ekonomskih subjekata.

Teme mikroekonomije i modeli u teoriji cena

Valjanost ekonomske teorije zavisi od toga da li je ona uspela da objasni i predvidi neku ekonomsku pojavu.

Ekonomske teorije se proveravaju i nadograđuju preko upoređivanja predviđene, i u praksi ostvarene, ekonomske pojave.

Definisanje tržišta, veličina tržišta i tržišna cena

Tržište predstavlja skup kupaca i prodavaca koji putem svojih stvarnih ili potencijalnih međusobnih delovanja određuju cenu proizvoda ili grupe proizvoda.

Definisanje tržišta znači određivanje kupaca i prodavaca koji posluju na nekom tržištu.

Definisanje tržišta, veličina tržišta i tržišna cena

Prilikom definisanja tržišta neophodno je definisati njegove granice. Pod granicama tržišta podrazumevamo:

1. geografske granice i

2. granice u smislu asortimana.

Definisanje tržišta, veličina tržišta i tržišna cena

Razlozi zbog kojih se definišu granice tržišta su:1. potreba poznavanja konkurencije;

2. potreba poznavanja karakteristika proizvoda i

3. potreba poznavanja geografske veličine tržišta kako bi se odredila cena, budžet za marketing i druga kapitalna ulaganje.

Definisanje tržišta, veličina tržišta i tržišna cena

Funkcije tržišta su:1. selektivna funkcija;

2. alokativna funkcija;

3. distributivna funkcija;

4. informativna funkcija i

5. razvojna funkcija.

Definisanje tržišta, veličina tržišta i tržišna cena

Cena po kojoj se proizvodi mogu prodavati na nekom tržištu može biti:

1. jedinstvena i

2. različita od prodavca do prodavca.

Kriva ponude

P

Q

P1

Q1 Q2

P2

S’

S

Kriva tražnje

P

Q

P1

Q1 Q2

P2

D’D

Tržišna ravnoteža i njene promene- Tržišna ravnoteža -

P

Q

SD

P0

P2

P1

Q0

R

Višak

Manjak

P

Q

SD

Q0

P1

R

P2

P0

Q1Q2 Q0’

P0’

S’D’

Tržišna ravnoteža i njene promene- Promene tržišne ravnoteža -

Elastičnost tražnje

Oblici elastičnosti tražnje:1. Cenovna elastičnost tražnje,

2. Unakrsna elastičnost tražnje,

3. Koeficijent međuzavisnosti cena i

4. Dohodna elastičnost tražnje

Cenovna elastičnost tražnje

ΔQ/Q

ΔP/P QΔP

PΔQ==Ep

>

<= 1

P

Q

Cenovna elastičnost tražnje- Jedinično elastična tražnja -

D

Ep = 1

P

Q

D

Cenovna elastičnost tražnje- Srazmerno neelastična tražnja -

Ep < 1

P

Q

Cenovna elastičnost tražnje- Srazmerno elastična tražnja -

DEp > 1

Cenovna elastičnost tražnje- Savršeno elastična tražnja -

P

Q

P0

D

Ep = - ∞

Cenovna elastičnost tražnje- Savršeno neelastična tražnja -

P

QQ0

DEp = 0

Cenovna elastičnost tražnje u tački

P

Q

Ep = - ∞

Ep = 0

- ∞ Ep 0

Unakrsna elastičnost tražnje

=ΔQx2 /Qx2

ΔPx1 /Px1

=EQx2Px1 <> 0

Koeficijent međuzavisnosti cena i dohodna elastičnost tražnje

=ΔPx2 /Px2

ΔPx1 /Px1

=EPx2Px1 <> 0

- Koeficijent međuzavisnosti cena -

- Dohodna elastičnost tražnje -

ΔQ/Q

ΔI/I QΔI

IΔQ==Ei

>

<= 0 i 1

Koeficijent međuzavisnosti cena i dohodna elastičnost tražnje

Cenovna elastičnost ponude

ΔS/S

ΔP/P SΔP

PΔS==Es

>

<= 1

Cenovna elastičnost ponude- Savršeno elastična ponuda -

P

Q

P0

S

Es = ∞

Cenovna elastičnost ponude- Savršeno neelastična ponuda -

P

QQ0

SEs = 0

P

Q

Cenovna elastičnost ponude- Različite elastičnosti ponude -

S3

← Es > 1

D

← Es < 1S2

C

S1← Es = 1

0

A

B

Cenovna elastičnost ponude- Elastičnost punude u određenoj tački -

P

Q

← Es = 1

← Es < 1

S

← Es > 1

Es = ∞

Es = 0

Cenovna elastičnost ponude- Elastičnost punude u određenoj tački -

P

Q

← Es < 1

S

Kraj Kraj Poglavlja IPoglavlja I