Бага ангийн математикийн хичээлийн багц үзүүлэнхэрэглэх зөвлөмж

Энэхүү багц үзүүлэнг ЕБС-ийн 3-5 дугаар ангийн математикийн хичээлд ашиглана. Математикийн бага боловсролын стандарт,цөм хөтөлбөр, болон бусад бичиг баримтыг үндэслэн бага ангийн сурагчдын нас сэтгэхүйн онцлогт тохируулан эдгээр үзүүлэнг өнгө үзэмж тэй, ямар ч ангид тохируулан ашиглаж болохоор хийсэн.Багц үзүүлэнг жагсаавал:№1 Хэн хамгийн хурдан бэ?№2 Хэр хурдан явсан бэ?№3 Хөдөлгөөн№4 Хурд№5 Хөдөлгөөний бодлого№6 Хоёр биеийн хөдөлгөөний бодлого№7 Хөөцөлдөх хөдөлгөөний бодлого№8 Уралдах хөдөлгөөний бодлого№9 Угталцах хөдөлгөөний бодлого№10 Холдох хөдөлгөөний бодлого№11 Зарим тээврийн хэрэгслийн дундаж хурд№12 Урсгалын бодлого

Үзүүлэнг ашиглах зөвлөмжХөдөлгөөний бодлогыг 3-р ангиас таниулж байгаа энэ үед эдгээр үзүүлэнг зөвхөн нэг цаг дээр ашиглаад өнгөрөх биш, хэд хэдэн цагийн хичээлд төдийгүй 3-5 ангид шаардлагатай үед дахин дахин ашиглаж болно гэдгийг харгалзан үзсэн. Сурагчид энэ бүлэг сэдвийн мэдлэгийг чадвар болгох явц нь нэлээн удаан, олон дахин дадлага хийсний дараа мэдлэг чадвар болно.Иймээс энэхүү үзүүлэнг дадал хэвшил суутал ашиглах боломжтой.

№1. Хэн хамгийн хурдан вэ?Гарааны шугаман дээрээс эдгээр зүйлсийг уралдуулахад хэн хамгийн хурдан ирэхийг хэлэлцүүлэг хийх явцад сурагчид хөдөлж байгаа бие тодорхой зам туулдаг гэдгийг гаргах болно. Бөмбөг өнхөрсөн ч , хүүхэд гүйсэн ч, машин давхихад ч, тодорхой зай туулна гэдэг дүгнэлтэнд хүрнэ.

№2 Хэр хурдан явсан бэ?А. 180км зайтай газарт машин 3 цаг явдаг. Машин хэр хурдан явсан бэ?Б.Яст мэлхий 12м газрыг 3мин туулсан бол хэр хурдан явсан бэ?

№3. ХөдөлгөөнТодорхой цаг хугацаанд бие байрнаасаа хөдөлж тодорхой зай /зам/ туулахыг хөдөлгөөн гэдэг, дүгнэлтийг сурагчдын хамт гаргана.А. Зай буюу замыг S үсгээр тэмдэглэж түүнийг км, м, дм, см, мм-ээр хэмждэг.Б. Хугацаа t үсгээр тэмдэглэж мөн түүнийг хэмжих нэгж нь хоног, цаг, мин, сек-ээр хэмждэг В. Хурд v үсгээр тэмдэглэж км/цаг, м/мин, м/сек сурагчдаар нэрлүүлж гаргасны үндсэн дээр ийм тэмдэглэгээ хийдэг гэдгийг тайлбарлана.

№4. ХурдЯмар нэгэн хугацаанд хэдий хэр зам туулж байгааг буюу 1сек,1мин, 1цагт ямар хэмжээний зам туулж байгааг харуулах хэмжээ V=S : t км/цаг=км : цаг

№5 Хөдөлгөөний бодлогоХурд хугацаа зам гурвын бие биенээсээ хамаарах бодлогыг хөдөлгөөний бодлого гэнэ. Ийм хэлбэрийн бодлогыг бодох явцад гурвалсан хэлбэрийн ажлын, худалдааны талбайн, бодлогууд нэг нь нөгөөгөөсөө хамаарна гэдгийг холбож заах нь илүү үр өгөөжтэй.

№6 Хоёр биеийн хөдөлгөөний бодлогоХөдөлж байгаа хоёр биеийн хоорондох зайн өөрчлөлтийг тооцох бодлогыг хоёр биеийн хөдөлгөөний бодлого гэнэ. А. Нэг зүгт хөдөлж байгаа хоёр биеийн бодлого-Үүнийг бид “ Хөөцөлдөх, уралдах” Б.Эсрэг зүгт хөдөлж байгаа хоёр биеийн бодлого-Холдох, эсрэг чиглэсэн В. Хоёр өөдөөсөө чиглэсэн бодлогыг-угталцах бодлого гэж ангилдгийг авч үзнэ.

№7. Хөөцөлдөх хөдөлгөөний бодлогоТуяа 4м/мин хурдтай явж байв.Болд түүнийг дахин хурдтайгаар хөөв. Хэдэн мин-ын дараа гүйцэх вэ? Сурагчид хоорондох зай багасах хурд нь тэр хоёрын хурдны зөрөө буюу 12м/мин гэсэн дүгнэлт хийнэ.

№8.Уралдах хөдөлгөөний бодлогоБолд Туяа хоёр нэг дороос зэрэг хөдөлсөн бол 25 мин-ын дараа тэдний хоорондох зай ямар болох вэ?Хоорондох зай нь минут, цаг, тутамд тэдний хурдны зөрөөгөөр ихэснэ гэдэг дүгнэлт хийнэ.

№9. Угталцах хөдөлгөөний бодлогоУг бодлогонд өгсөн зүйлS=330км, V1=60км/цаг, V2=50км/цаг t=?1.Нэг цагийн дараа тэдний хоорондох зай 60км/цаг+50км/цаг=110км/цаг2. 330км:110км/цаг=3цаг –ийн дараа уулзана.Хоорондох зай багасах хурд нь тэр хоёрын хурдны нийлбэр цагт 110км-ээр ойртоно.

№10 Холдох хөдөлгөөний бодлогоХоорондох зай нь цаг тутам тэдний хурдны нийлбэрээр багасна.

№11. Зам тээврийн хэрэгслийн дундаж хурдТээврийн хэрэгслүүд болон пуужин тийрэлтэт онгоц Яст мэлхий зэргийн хурдыг харьцуулан харуулна.

№12 Урсгалын бодлого Голын урсгалын хурд, тогтмол усанд явах завины өөрийн хурд, зэргээс урсгалын бодлого хамаарна.

Энэхүү үзүүлэнг бэлтгэсэн Багануур дүүргийн “Гүн галуутай” цогцолбор

сургуулийн бага ангийн багш Т.Баяржаргал

2012 онд анх хэвлэж 2015 онд засаж сайжруулсан.