Download pdf - #19 AikidoCMU

AikidoCMU NEWSLETTER

จัดทําโดย ชมรมไอคิโด มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ อาคารกิจกรรมนักศึกษา (อ.มช.) มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ถ. สุเทพ อ.เมือง จ. เชียงใหม ่50200

ติดต่อได้ท ี ่ ปีใหม่ (ประธานชมรม) 087-1772511 ป๋อม (ผู้ประสานงานชมรม) 089-701 7686

กบ (บรรณาธิการจดหมายข่าว) 081-405 5379

Email: [email protected]

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)

mailto:[email protected]






ไอคิโดกับการปองกันความรุนแรงในสังคม.....ดร.สมบัติ ตาปญญา ๓

ตัวเราคืออาวุธ .....อ.ธีระรัตน บริพันธกุล ๘

สุภาษิตโกะกับขาพเจา ๑..... NOURNOURS’ MOM ๑๐ เดือนนี้เมืื่อปที่แลว ประสบการณจากการฝกที่ฮมบุโโจ

.... นฤมล ธรรมพฤกษา ๑๓

การฝกศิลปะการตอสู : ไอคิโดเฟรนดชิป ในโครงการหลักสูตรผูนำเด็กไรสัญชาติ

... วิสุทธิ์ เหล็กสมบูรณ ๑๙

สัมภาษณพิเศษ ฮัตโตริ ทากาโอะ ชิฮั่น ๒๔

AIKIDO(KA) IN FOCUS ไอคิโดกับเด็กๆ ๒๘

AIKIDO FAMILY: ภาพสัมนาไอคิโดที่อินโดนีเซีย ๓๑

อ.ธีระรัตน์ บริพันธกุล

ดร.สมบัติ ตาปัญญาสารบาญ

หน้า ๒

วิสุทธิ์ เหล็กสมบูรณ์

โฟกัส

ภาพการรับประกาศณียบัตรการจบหลักสูตรไอคิโดกักโก

(Aikido Academy) ชั้น Intermediate เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ ๒๕๕๒



Nounours’ Mom

นฤมล

ธรรมพฤกษา

นักเขียนในฉบับ

MORE THAN 540 ADOLESCENTS

AND YOUNG ADULTS DIE EVERY DAY

AS A RESULT OF INTERPERSONAL

VIOLENCE: MORE THAN 20

DEATHS EACH HOUR.

© WORLD HEALTH ORGANIZATION, 2003 / RED PAINT 2.8 /

WWW.WHO.INT/VIOLENCE_INJURY _PREVENTION



ไอคิโดกับการปองกันความรุนแรงในสังคมผศ.ดร. สมบัติ ตาปญญา

หน้า ๓

ไอคิโดกับการปองกันความรุนแรงในสังคม ผศ.ดร. สมบัติ ตาปญญา



! ในระหวางวันท่ี 15-19 กันยายน ท่ีผานมาน้ีผมไดรับเชิญจากองคการอนามัยโลก (WHO) ใหไปเขารวมประชุมเร่ืองการปองกันความรุนแรง ณ กรุงเจนีวา โดยมีผูเขารวมประชุมจากท่ัวโลกประมาณรอยกวาคน มีผมไปจากประเทศไทยเพียงคนเดียว

สวนใหญเปนประเทศท่ีไดเขารวมโครงการปองกันความรุนแรง (Global Campaign for Violence Prevention) ซ่ึงมีองคการอนามัยโลกเปนผูนำ เน่ืองจากถือวาเร่ืองน้ีเปนเร่ืองใหญและมีผลกระทบตอสังคมมาก ไดมีการประมาณไววาแตละปจะมีคนเสียชีวิตจากความรุนแรงประมาณลานกวาคน

! สวนความรุนแรงในเยาวชนน้ันคำนวณไววาท่ัวโลกนาจะเสียชีวิตจากความรุนแรงประมาณช่ัวโมงละ 20 กวาคน และยังมีผูบาดเจ็บพิการจากความรุนแรงจำนวนมากกวาน้ีอีกหลายเทา และองคการอนามัยโลกไดเร่ิมรณรงคเร่ืองน้ีมาต้ังแตป ค.ศ. 2002 คือประมาณเจ็ดปมาแลว และแบงออกเปนกลุมยอยอีกหลายกลุมซ่ึงทำงานเฉพาะสวนไป !

หน้า ๔

! เชน ความรุนแรงตอเด็ก ความรุนแรงตอสตรี ความรุนแรงในเยาวชน (คือเยาวชนเปนผูกระทำความรุนแรงเอง) ความรุนแรงตอผูสูงอายุ ความรุนแรงตอกลุมคน (สงครามหรือความขัดแยงระหวางกลุมคนตางชาติพันธุ) และความรุนแรงตอตนเอง (การฆาตัวตาย) เปนตน ! !

! ในการประชุมน้ีจึงมีผูเช่ียวชาญมานำเสนอผลงานกันหลายราย และมีการแบงกลุมยอยอภิปรายกันและกลับมานำเสนอกลุมใหญดวย

! ขอสรุปและขอเสนอแนะท่ี WHO ใหไวจากการศึกษาตรวจสอบงานวิจัยและโครงการตางๆ ท่ีเก่ียวกับการปองกันความรุนแรงท่ัวโลก กลาวไดยอๆ วาหากเราจะปองการความรุนแรงใหไดผลดีและย่ังยืนน้ัน เราจะตองทำงานอยางเปนระบบและ! ตอเน่ืองในทุกข้ันตอนของการเกิดปญหา เร่ิมต้ังแตวัยแรกเกิดของมนุษย คือตองพยายามใหเด็กไดรับความอบอุน มีความสัมพันธท่ีดีกับพอแมและผูเล้ียงดู และไมไดรับความรุนแรงต้ังแตแรกเกิด และตอเน่ืองไปจนถึงการช้ีตัวหรือสังเกตผูท่ีถูกกระทำหรือเปนเหย่ือ

หน้า ๕

ของความรุนแรง แลวจัดการใหมีการชวยเหลือเยียวยาอยางจริงจัง เพราะไมเชนน้ันจะเกิดการ “สืบทอด” ความรุนแรง จากรุนสูรุนไปเร่ือยๆ นอกจากน้ียังตองจัดการกับปจจัยอ่ืนๆ ท่ีมีผลเก่ียวของกับการเกิดความรุนแรงในสังคมอีกดวย

ภาพจาก http://9b.ishere.info/child-soldiers-3



http://9b.ishere.info/child-soldiers-3







! แตท่ีผมรูสึกวาจะมีความเช่ือมโยงกับไอคิโดอยางย่ิงก็คือขอท่ีวา ตองเปล่ียนบรรทัดฐานทางสังคมและวัฒนธรรมท่ียอมรับหรือสนับสนุนการใชความรุนแรง

ภาพจาก http://www.techshout.com/gaming/2008/11/violent-video-games- increase-aggression-and-desensitize-individuals-doctors/

! มีหลักฐานมากมายและเห็นไดชัดในสังคมท่ีบงบอกถึงการท่ีเรายอมรับเอาความรุนแรงมาเปนบรรทัดฐานทางสังคมและวัฒนธรรมแลว ต้ังแตการเล้ียงดูเด็กดวยความรุนแรง (ดุดา เฆ่ียนตี เหยียดหยาม ประจาน ฯลฯ) ซ่ึงสงผลใหเด็กรับเอาความเช่ือหรือคานิยมท่ีเห็นชอบกับการใชความรุนแรงในการแกปญหาหรือจัดการกับคนอ่ืนๆ เม่ือถูกตอกย้ำดวยส่ือและบันเทิงท่ีเนนการขายความรุนแรง หรือยกยองและใหความชอบธรรมกับการใชความรุนแรง และท้ังเด็กและผูใหญเสพส่ือเหลาน้ีแทบทุกวันตอเน่ืองกันหลายป จึงไมนาแปลกใจวาทำไมเยาวชนและผูใหญในปจจุบันจึงใชความรุนแรงกันมาก

! ภาพท่ีนาสลดใจและนาเปนหวงก็คือการแพรระบาดของวิดีโอคลิบท่ีแสดงภาพเด็กท้ังหญิงชายตบตีกัน แลวมีเพ่ือนๆ คอยเชียรกันรอบๆ แสดงใหเห็นวาทุกคนลวนช่ืนชมกับการใชความรุนแรงเชนน้ัน และคาดเดาไดไมยากวาเด็กเหลาน้ีเม่ือเติบโตเปนผูใหญก็จะตองใชความรุนแรงในการแกปญหาหรือจัดการกับคนอ่ืนๆ อยางแนนอน

! ปรัชญาของไอคิโดบอกไวคอนขางชัดเจน วาเปาหมายของการฝกไอคิโดไมใชเพื่อเอาไปทำรายผูอื่น แตเพื่อปกปองทั้งตนเองและคนอื่นๆ จากความรุนแรงมากกวา ผมจึงเชื่อวาหากเราพยายามปลูกฝงความคิดเชนนี้ใหแกเด็กและเยาวชนตั้งแตเล็กจนโตได เรานาจะชวยลดปญหาความรุนแรงในสังคมลงไปไดมากทีเดียว

หน้า ๖



http://www.techshout.com/gaming/2008/11/violent-video-games-increase-aggression-and-desensitize-individuals-doctors/














! แตอยางไรก็ตาม การแกปญหาหรือปองกันปญหาเชนนี้ ไมอาจทำไดภายในระยะเวลาสั้นๆ เชนเดียวกับการฝกไอคิโดเพื่อเขาสูความเปนยอดฝมือ ตองใชเวลาหลายป การปลูกฝงความเชื่อและทัศนคติที่นิยมสันติวิธีในเยาวชนก็เชนเดียวกัน ตองคอยทำคอยไป ตอเนื่องกันไปเรื่อยๆ จึงจะไปถึงเปาหมายไดในที่สุด ไมมีหลักสูตรเรงรัด ไมไดผลยินดีคืนเงิน เหมือนเรื่องอื่นๆ ที่เราคุนเคยกัน

ผมจึงอยากใหกำลังใจเพื่อนชาวไอคิโดใหพยายามตอไปไมทอถอย หากเรามุงพัฒนาตัวเองใหหยุดใชความรุนแรงเสียกอน แลวสรางความบันดาลใจ (ไมใชเที่ยวสั่งสอนหรือชักจูงโนมนาวเหมือนนักบวชหรือมิชชันนารี) ใหกับคนรอบตัวเราเพียงไมกี่คนใหหยุดเห็นดีเห็นงามกับการใชความรุนแรง เปนสวนหนึ่งของ การสรางบรรทัดฐานทางสังคมและวัฒนธรรมที่ไมยอมรับและไมสนับสนุนการใชความรุนแรง เราก็จะมีสวนลดความรุนแรงในโลกไดเชนเดียวกัน



หน้า ๗

อ.ธีระรัตน บริพันธกุล

ตัวเราคืออาวุธ



หน้า ๘

! ปนสั้นอาจเปนอาวุธที่มีอันตรายในบางสถานการณ แตบางสถานการณประสิทธิภาพของมันก็มีอยูจำกัด เชน ตองเสียเวลาในการบรรจุกระสุนเขาไปใหม รูกระสุนก็มีขนาดเล็ก พื้นที่ที่กระสุนผาก็แคบมาก หากใชปนในระยะประชันชิดประสิทธิภาพของมันจะดอยกวาระยะที่เหมาะสมและความแมนตรงจะยิ่งลดลงหากใชงานในขณะที่มีการเคลื่อนไหว! หากจะเทียบดาบกับปนแลว จะพบวาดาบสามารถจูโจมไดหลายทิศทางและหลาหลายรูปแบบ ประสิทธิภาพของดาบขึ้นตรงอยูกับทักษะความชำนาญ ความรวดเร็วและความแข็งแกรงของผูใชดาบ ดาบแมจะซอนเรนอำพลางไดยากกวาปนแตเมื่อถูกใชงานก็เงียบแทบไรเสียง ดาบแมจะมีความยืดหยุนในการใชงานมากกวาปนแตก็มีความจำกัดตรงที่ผูใชตองชำนาญ ดามจับมีเพียงดานเดียวและอันตรายจากดาบก็มีความแตกตางกัน! สำหรับไอคิโดแลว อาวุธที่สำคัญคือรางกายและจิตใจ อาวุธชนิดนี้ของนักไอคิโดก็มีทั้งจุดออนและจุดแข็งเชนกัน!

! ทั้งนี้ขึ้นอยูกับบุคลิกหรือลักษณะเฉพาะตัว ขนาดรูปราง น้ำหนักตัว ความเร็ว ความยืดหยุน สิ่งเหลานี้จะหลอมรวมเปนอาวุธของนักไอคิโด! การใชรางกายใหเปนอาวุธของไอคิโดมีรูปแบบหรือลีลาที่เปนเอกลักษณเฉพาะที่แตกตางจากศิลปะการปองกันตัวแขนงอื่นๆ งแมวาเทคนิกของไอคิโดมีอยูอยางมากมายและพอเพียงที่จะทำใหอาวุธกายมีประสิทธิภาพเวลาที่ถูกใชงาน แตอาวุธกายก็ยังมีขอจำกัดเชนเดียวกับปนหรือดาบหรือศิลปะการปองกันตัวแบบอื่นๆ เชน การเตะ การตอยของนักไอคิโดทำไดเพียง atemi



(เทคนิกการเบี่ยงเบนความสนใจมากกวาจะทำใหไดรับบาดเจ็บ) หรือการล็อกและการควบคุมคูตอสูก็ไมอันตรายหรือซับซอนเมื่อเทียบกับยิวยิสุ หรือเทคนิกการทุมของไอคิโดก็เรียบงาย! การฝกไอคิโดตองใชความสามารถของผูฝกซึ่งปกติจะมีอยางจำกัดอยูแลวในหลายๆดาน เชนการยืนที่มั่นคงแตยืดหยุนเพื่องายตอการปรับเปลี่ยนความสมดุลและการหมุนตัวที่รวดเร็วและทรงพลัง การใชศูนยกลางของความสงบแหงจิตใจในการอานเจตนาและการกระทำที่กำลังจะเกิดขึ้นของคูตอสู การรูจักประสานการหายใจใหสอดคลองกับการใชแรงกาย การรูจักนำสวนตางๆของรางกายมาใชในเทคนิกatemi การเคลื่อนที่ที่เปนวงกลม การใชประโยชนจากเวลาและแรงโนมถวงของโลก และอื่นๆอีกมากมาย! แมวาผูเขียนจะเชื่อมั่นและยอมรับอยางเต็มถึงความรู ทักษะรวมถึง

ประสิทธิภาพของศิลปะการปองตัวหลายแขนง แตสิ่งที่เติมเต็มจิตใจของผูเขียนกลับไมใชเรื่องดังกลาวแตเปนการพบความลุมลึกหรือคุณคาแหงความเรียบงาย บางทีสิ่งที่คนพบนี้อาจเปนวิถีแหงเซ็นก็ได เซ็นจะใชการคนหาความสมบูรณในสิ่งๆเดียว เชนเดียวกับชางตีดาบซามูไรที่ทำกิจกรรมดังกลาวเพียงอยางเดียวในการทำจิตตนใหบริสุทธิ์และสูภาวะที่เรียบงาย มากกวาที่จะทำอาวุธ(เชนปน)ที่ตองใชจินตนาการที่ซับซอนหรือบันเจิด! การคนพบธรรมชาติของอาวุธแหงตนจึงตองอาศัยความมุมานะบากบั่น ผานความรูความเขาใจอยางถองแทและการฝกฝนอยางตอเนื่องเพื่อขจัดความไมบริสุทธิ์แหงจิตและความออนแอใหมลายไป

แปลและเรียบเรียงจาก “you are weapon” Aikido Journal 24th ,May 2009

หน้า ๙

สุภาษิตโกะกับขาพเจา

(๑)! โดยทั่วไปแลว เมื่อเราเผชิญหนากับสิ่งใดที่พองกับสุภาษิตหรือคำคมที่เรารูจัก การนำคำสอนในสุภาษิตหรือคำคมนั้นมาปฏิบัติก็มักจะใหผลดีแกเราเสมอ คำสอนในสุภาษิตหรือคำคมเปรียบไดกับอาจารยที่ไรตัวตน ที่คอยชี้แนะแนวทางที่ถูกตองและเหมาะสมใหเสมอ

! จากแรงบันดาลใจที่บุตรสาวตัวนอยของขาพเจาชื่นชอบการเลนเกมกระดานโกะ จึงทำใหขาพเจาสนใจศึกษา เกมกระดานชนิดนี้เพื่อไปตอกรและพัฒนาซึ่งกันและกันทางดานอัจฉริยะภาพผานเกมโกะ และยิ่งศึกษาเกมโกะ ขาพเจาก็ยิ่งคนพบวา บนกระดานที่มีขนาดประมาณ ๑๖ คูณ ๑๗.๕ นิ้วนี้ ปรากฏการตอสูทุกรูปแบบเทาที่ภูมิปญญาของมนุษยจะสรางสรรคขึ้นมาได

โดย Nounours’ Mom



ตลอดเวลา การตัดสินใจ การตอสู การแกเกมของผูเลนโกะทำใหเราไดคนพบตัวตน และจิตวิญญาณของผูเลน

! ขาพเจาขอออกตัวกอนวา ขาพจาเปนเพียงผูเริ่มฝกหัดเลนโกะและเปนผูที่กำลังฝกเทคนิคตางๆของไอคิโดเทานั้น และยังโงเขลาที่จะเขาใจแกนแทและจิตวิญญาณของเกมโกะอยางลึกซึ้ง แตถาเปนจิตวิญญาณของไอคิโดแลว ขาพเจาไมปฏิเสธเลยวา มันเปนธรรมชาติและชีวิตของขาพเจาไปแลว

! สุภาษิตเกมโกะ จากหนังสือ “โกะ อัจฉริยะเกมแหงพิภพ แตงโดย คุณวันชัย ประชาเรืองวิทย” ที่ขาพเจาไดรับความอนุเคราะหมาจากเพื่อนรวมยุทธภพผูหนึ่ง

หน้า ๑๐

ไดตอกย้ำใหขาพเจายิ่งชอบเกมโกะมากขึ้นนอกเหนือจากคำบอกกลาว ของผูเลนโกะบางทานที่บอกวาอยากมาฝกไอคิโดเพราะมีหลักการคลายกับหลักปรัชญาของการเลนโกะ

! สุภาษิตเกมโกะที่เปนคำคมสั้นๆบางขอไดจุดประกายความคิดของขาพเจาใหตองการเขียนเรื่องนี้ขึ้นมาเพื่อเผยแพรสุภาษิตเกมโกะที่ขาพเจาเห็นวาสอดคลองกับหลักของไอคิโดที่ขาพเจายึดถือเปนแนวทางในการใชชีวิตใหมีความสุขสงบไดตามความเขาใจของตัวเอง โดยมิไดยึดติดวาผูใดจะตองเห็นคลอยตาม

ครั้งนี้ ขาพเจาจะขอยกสุภาษิตโกะที่วา

“อยาเอาหัวไปชนกำแพง”



! ทานคิดวาใครจะเปนผูสูญเสียมากกวากัน ขอย้ำวาเปนผูสูญเสียทั้งคู หามีใครแพหรือชนะไม ระหวางศีรษะกับกำแพง และทานก็ยอมรูดีดวยเชนกันวาการเอาศีรษะไปชนกำแพงนั้นยอมมีแตความเสียหายเกิดขึ้น

จากหลักของไอคิโดก็เชนกัน การสรางความสัมพันธและความกลมกลืนอยางถูกตองเหมาะสมโดยผูรับการโจมตีเทานั้น ที่จะทำใหทั้งผูโจมตีและผูถูกโจมตีปลอดภัยและเกิดความเสียหายนอยถึงไมมีความเสียหายเลย

เปรียบไดกับชีวิต การทะเลาะกันอยางไมมีใครยอมถอยใหใคร หากเปนเชนนี้ก็คงจะเกิดแตความหมางเมินและเกลียดชังกัน และอาจนำไปสูการจองทำลายซึ่งกันและกันไมสิ้นสุด การกลาวคำขอโทษและใหอภัยซึ่งกันและกันนั้นใครๆก็ทราบวาเปนเรื่องประเสริฐ และเปนเรื่องที่กระทำไมยาก

หน้า ๑๑

The Art of Peace # ๓๒ เขียนโดย Morihei Ueshiba แปลโดย John Stevens

Economy is the basis of society. When the economy is stable, society develops. The ideal economy combines the spiritual and the material, and the best commodities to trade in are sincerity and love.

John Stevens ไดรวบรวมเอา Doka หรือบทกวีขนาดสั้นของปรมาจารยไวในหนังสือ The Art of Peace ตอมา William McLuskie ไดนำมาลงเผยแพรที่เวบไซต http://omlc.ogi.edu/aikido/talk/osensei/artofpeace/

และควรทำ แตการที่จะเปนฝายกลาวคำขอโทษและใหอภัยกอนนี่ซีเปนสิ่งที่กระทำไดยากเย็นยิ่งนักเพราะกลัวเสียเหลี่ยม ไมทราบวาใครเปนผูริเริ่มความเชื่อวาคนเรามีเหลี่ยมใหเสีย ทั้งที่ไมมีไดมีสวนไหนของทรวดทรง รูปราง หนาตา ที่เปนเหลี่ยมเลยสักนิด นอกจากเลหเหลี่ยมชั้นเชิงในจิตใจ เชื่อเถอะวา หากคนเรานิยมวาไมมีใครมีเหลี่ยมใหเสีย ก็คงไมมีความรูสึกเสียเหลี่ยมในการ

ที่จะเปนผูฝายกลาวคำขอโทษและใหอภัยกอนเปนแนแท และนายกยองผูที่กระทำเชนนี้วาเปนยอดคน ยอดฝมือคนหนึ่งเลยทีเดียว เพราะเปนผูที่สามารถเอาชนะจิตใจที่หวาดกลัวตอคำเยาะเยยของผูที่ขลาดเขลาวาเราเปนคนขี้แพ และมีความกลาหาญ ภาคภูมิใจในตัวเองที่จะยืดอกกลาวคำ “ขอโทษ” และ “ใหอภัย”

! สำหรับครั้งนี้ คงตองกลาวถึงตรงนี้กอน แลวครั้งหนา หากพิภพนี้ยังมีที่ใหยืน ขาพเจาก็จะไดเขียนถึงสุภาษิตโกะอันอื่นๆ ตอไป



หน้า ๑๒

http://omlc.ogi.edu/aikido/talk/osensei/artofpeace/01.html


! บทความนี้เขียนขึ้นเพื่อบอกเลาประสบการณของกบที่ไดมีโอกาสไปสัมผัสกับการฝกไอคิโดที่ประเทศญี่ปุน ตั้งแตปลายป ๒๐๐๘ เปนตนมา ตองขอขอบคุณทุนปญญาชนสาธารณะ จากนิปปอนฟาวเดชั่นที่ใหทุนไปทำวิจัยเรื่อง “บทบาทศิลปนกับการทำเมือง นาอยู” ณ ประเทศญี่ปุนและอินโดนีเซียเปนเวลาหนึ่งปเต็มคะ

พฤศจิกายน ๒๐๐๘E กบเดินทางถึงโตเกียวในชวงตนเดือนตุลาคม เปนตนฤดูใบไมรวงอากาศก็เริ่มเย็นๆ E วันแรกที่ไดเขาฝกที่ฮมบุโดโจ ที่สำนักงานใหญไอคิโดก็คือวันพุธที่ ๘ ตุลาคม เพื่อเขาเรียนชั้นไอคิโดกักโก (Aikido Gakko หรือ Aikido Academy) ชั้นเรียนนี้เปนชั้นเรียนพิเศษที่เปดปละสองครั้ง ครั้งละหาเดือนกวา ชั้นเรียนเหลานี้มีสามระดับคือ beginner, Intermediate, และ ad-vance แตละชั้นจะมีอาจารยประจำชั้นละสองคนผลัดกันเขามาสอนสัปดาหละครั้ง อาจารยจะสอนอยางเขมขน มีการสาธิตใหดู ใหนักเรียนฝกตาม วิจารณและแกไขทาใหถูกตอง พรอมกับอธิบายที่มาและเทคนิคทาตางๆอยางละเอียด นอกจากนั้นยังมีหนังสือใหนักเรียนคนละเลม

เดือนนี้เมื่อปที่แลว



ประสบการณ์จากการฝึกที่ฮมบุโดโจ นฤมล ธรรมพฤกษา

หน้า ๑๓



E ชั้นที่กบเรียนคือชั้น Intermediate หรือระดับปานกลางสำหรับสายสามกิ้วถึงหนึ่งกิ้ว แตปญหาก็คือ แมกบจะฝกมาไดเจ็ดปแลว แตระดับสายอยูที่หากิ้ว (สายฟาปลายเขียวหกนิ้ว) ฮัตโตริเซนเซจึงไดขอใหอาจารยใหญฟูคาคุซาเซนเซกรุณาเขียนจดหมายแนะนำตัวใหไดเรียนชั้นนี้ โดยปรับระดับสายขึ้นเปนสามกิ้ว (สายน้ำตาล) ตองขอขอบพระคุณอาจารยฮัตโตริที่ชวยแนะนำใหเรียนชั้นนี้ ขอบพระคุณฟูกากุซาเซนเซที่กรุณาเขียนใบรับรองให และขอขอบพระคุณอาจารยสมบัติที่กรุณาติดตอประสานงานใหคะE คาลงทะเบียนในชั้นนี้คือ ๖๓,๐๐๐ เยน ก็ประมาณ ๒๔,๐๐๐ บาท สำหรับหาเดือนกวา ฝกสัปดาหละสองครั้ง ในขณะที่ชั้นฝกประจำ (regular class) จายเดือนละ ๑๐,๕๐๐ เยน ก็คงเทากับ ๓,๘๐๐ บาท) สามารถฝกไดทุกวันเวนวันอาทิตย วันละหาครั้ง (วันเสารเพิ่มรอบสิบโมง) คือชวงเชาสามครั้ง (ชั้นหกโมงครึ่ง และแปดโมง) ชวงเย็นสามครั้ง (ชั้นบายสาม หาโมงครึ่งและทุมตรง) แตชั้นฝกประจำนี้ นักเรียนจะเยอะมากถึงหาสิบคน เซนเซจะไมสามารถลงรายละเอียดใหกับทุกคนไดเหมือนกับชั้นไอคิโดกักโก

E ในอาคารของโดโจจะมีสี่ชั้นดวยกัน ชั้นแรกเปนสำนักงานและหองพักอาจารย ชั้นสองเปนโรงฝกของนักเรียนใหม (บางครั้งก็เปนชั้นพิเศษ) หองเปลี่ยนเสื้อผาของผูหญิง และหองทำงานของโดชู ชั้นสามซึ่งเปนโรงฝก regular class และหองเปลี่ยนเสื้อผาของผูชาย ไอคิโดกักโกจะเรียนกันที่ชั้นสี่ ชั้นนี้ก็มีหองเก็บของและที่พักของชิโดอินบางทาน

หน้า ๑๔



E เวลาที่เราเขามาที่โดโจ สมาชิกตองเอาบัตรมาวางบนเคาเตอรแลวเก็บบัตรกลับไปตอนฝกเสร็จ พวกที่ฝก regular class จะใสไวในกระบะสีดำ สวนพวกที่เรียนไอคิโดกักโกเชนกบ จะวางเรียงไวตรงดานซายของเคาเตอรE ชั้นเรียนนี้ ความจริงแลวกบไมแนใจวาเปนชั้นสำหรับระดับกลางอะไร เปนฝมือระดับ“ปานกลาง” หรือวาวัย “กลางคน” เพราะนักเรียนในสิบหกคนจะมีอายุต่ำกวาสี่สิบอยูแคหาหกคนเทานั้น แสดงวาคนญี่ปุนจำนวนมากเริ่มฝกไอคิโดตอนวัยผูใหญเขาไปแลว ทำใหเรารูสึกวาเราไมไดเปนคนสูงวัยคนเดียวในชั้น คอยใจชื้นขึ้นมาหนอย

E ในชั้นเรียนของกบ อาจารยประจำคือ โคอิชิ โทริอุมิ ชิฮั่น (เจ็ดดั้ง) และ โยชิอากิ โยโกตะ ชิฮั่น (เจ็ดดั้ง) เซนเซทั้งสองทานสอนเปนภาษาญี่ปุน ซึ่งกบก็ฟงไมรูเรื่องเลย แตพอเดาไดบางจากการสาธิตทาแลวก็พยายามทำตามทาน การที่ไดดูอาจารยสาธิตใกลๆและไดรับการตักเตือนอยูบอยๆ ทำใหเราพอจะทำตามไดไมยาก

E โทริอุมิเซนเซอายุหกสิบกวา บุคลิกของทานสุขุมเยือกเย็น รุนพี่คนหนึ่งบอกวาทาไอคิโดของทานคลาสสิคมาก สวนโยโกะตะเซนเซ อายุประมาณหาสิบกวา ใจดี ราเริง ชอบหัวเราะเสียงดัง โยโกตะเซนเซบางครั้งสอนกบเปนภาษาอังกฤษ เซนเซสอนสนุกมาก และตลกมากดวย E โยโกตะเซนเซชอบทำทาผิดๆใหดู จะไดรูวาทำผิดแลวเปนอยางไร และถาทำถูกจะดีกวาอยางไร ทาของเซนเซสวยมาก สงางาม ฐานกวาง สมดุล หนักแนนและลื่นไหล

โทริอุมิชิฮั่น

โยโกตะชิฮั่น

หน้า ๑๕



E ฮัตโตริเซนเซบอกวากบโชคดีที่ไดฝกกับชิฮั่นทั้งสองทานนี้EE ในชวงเดือนตุลาคมและพฤศจิกายนปที่แลว มีสองเหตุการณสำคัญขึ้นดังนี้คะ

จันทร ๑๓ ตุลาคม ๒๕๕๑E วันนี้เปนวันกีฬาและสุขภาพแหงชาติถือเปนเปนวันหยุดแหงชาติ ทางฮมบุโดโจก็จัดใหมีการฝกพิเศษตอนเชาเวลาหกโมงครึ่ง ปกติก็ฝกกันทุกเชาอยูแลว โดยโดชูสอน แตที่พิเศษก็คือ วันนี้ฟรี!!! และปกติจะมีชั้นแปดโมงดวย แตวันนี้มีคลาสเดียว เสาร ๒๙ พฤศจิกายน ๒๕๕๑E วันนี้เปนวันสาธิตไอคิโดนักเรียนนักศึกษา (Aikido Student Demonstration) ที่ “นิปปอนบูโดกัน” ที่ตั้งของอาคารนั้นคิดวานาจะเปนสวนหนึ่งของสวนในพระราชวังอิมพีเรียล เหมือนกับปราสาทที่มีคูน้ำลอมรอบ คูน้ำนั้นมีขนาดใหญและลึกสักสามเทาของคูเมืองเชียงใหม E พอเดินผานประตูทางเขา ก็จะเห็นอาคารใหญยักษสงางาม ในอาคารจะมีโตะรับรอง เมื่อลงทะเบียนแลวก็เขาไปนั่งรอที่อัฒจรรยชั้นสองหรือชั้นสาม

E สิบเอ็ดโมงครึ่งเปะ พิธีเปดก็เริ่ม โดชูกลาวเปดงาน นักศึกษาประมาณสี่รอยคนใสชุดฝกยืนอยูเต็มสนาม และยังมีที่มานั่งดูบนอัฒจรรยรอบๆก็อีกหลายรอยคนในชุดฝก นับดูคราวๆก็รอยกวากลุม กลุมละตั้งแตสองคนถึงสิบหาคน นาทึ่งมากที่นักศึกษาสนใจไอคิโดขนาดนี้และฝมือก็ดีมากๆดวย แตละมหาวิทยาลัยจะสาธิตคนละหานาที มีกลองใหญใชตีบอกเวลา

หน้า ๑๖



E ทุกอยางเริ่มตนและจบตรงเวลาเปะ แตละมหาวิทยาลัยมีสไตลในการฝกไอคิโดตางๆกันไป E บางที่สงเสียง “อัสๆ” แตหลายที่ฝกเงียบๆ E บางที่ไมตบเบาะเลย บางที่ตบเปรี้ยงๆ E บางที่สุคิ (ชกตรง) โดยเอาหมัดซอนไวขางหลัง บางที่เอาอีกมือบังไว บางที่ตอยแบบฮุค บางที่ก็แคยื่นหมัดออกไปใหนาเงะเขาทำเทคนิคเอง E บางที่ทำพรอมกันเปนจังหวะจะโคนจนเราแทบจะนับหนึ่ง สอง สามตามได บางที่ก็ลื่นไหลมีไดนามิคE พอประมาณบายโมงตรง เปนเวลาพักครึ่ง กบไดพบกับวากาบายาชิเซนเซ (ทานนอายุเจ็ดสิบกวาป) ซึ่งเปนอาจารยของฮัตโตริเซนเซ ทานเมตตามาก ชวยตอบทุกคำถามที่เราสงสัย ทานเองจบวาเซดะและฝกภายใตทาดะเซนเซที่เปนผูกอตั้งไอคิโดนักศึกษาขึ้นมา จากนั้น ทานก็พากบเขาไปแนะนำใหกับโดชูในหองพักที่ชั้นลางสุด พอเริ่มการสาธิตในชวงบาย วากาบายะชิเซนเซก็ขอตัวเดินลงไปที่สนาม นั่งลงขางๆโดชูเพื่อชมการสาธิตตอ

หน้า ๑๗



E ในระหวางพัก นักศึกษาในชุดฝกก็วิ่งกรูกับเขามานั่งเรียงแถวรอ โยโกตะเซนเซก็ออกมานำความเคารพ และสอนในชวงพักประมาณครึ่งชั่วโมง โยโกตะเซนเซสอนสนุกมาก นักเรียนเปนรอยสองรอย ทานจับไดอยูหมัด มีพลังมาก

E จากนั้นก็เปนการสาธิตของนักศึกษา บางมหาวิทยาลัยมีการใชอาวุธดวย มีหลายทาที่ไมคุนเลย ทั้งมือเปลาทั้งอาวุธ บางทาก็นาตื่นเตนมากจนเรียกเสียงฮือฮาออกมาจากขางสนามไดบอยๆ E สุดทาย โดชูสาธิตไอคิโดประมาณสิบหานาที โดยมีวะกะเซนเซเปนอูเกะ กับอาจารยหนุมอีกสองทาน ลมกันสวยมาก นุมมาก ไมมีเสียงเลย (ยกเวนบางเวลาที่ตบเบาะ)E ประมาณสามโมงครึ่งก็สาธิตเสร็จ มีการมอบรางวัล เปนอันเสร็จพิธี

หน้า ๑๘

การฝึกศิลปะการต่อสู้: ไอคิโดเฟรนด์ชิป ในโครงการหลักสูตรผู้นําเด็กไร้สัญชาติ

สโมสรผูนำเยาวชนเพื่อการศึกษาและพัฒนาชุมชน อำเภอปางมะผา จังหวัดแมฮองสอน

วิสุทธิ์ เหล็กสมบูรณ์

ปที่ผานมา ผมเคยเขียนไวในบล็อกถึงความนาสนใจของการฝกวิชาศิลปะการปองกันตัวที่เรียกวา “ไอคิโด”

แตไอคิโดเปนที่รูจักนอย เพราะเปนการปฏิวัติเรียนรู ที่ผูเรียนตองเรียนรูแบบชวยกันไปใหถึงฝง มิใชการเรียนแบบเหยียบหัวกันขึ้นไปที่พบเห็นเปนกระแสหลัก ไมมีการแขงขันเอาหนา ควาถวยรางวัล ทั้งยังตองใชเวลาในการสื่อสารถึงหลักการสันติภาพอันเปนแกนของวิชานี้



หน้า ๑๙

! ขอบคุณทุกน้ำใจ สำหรับการเสียสละเวลาและแรงกายแรง

ใจมาชวยฝก ! ขอบคุณน้ำใจที่อยูในสิ่งของ

บริจาคทุกชิ้น ไมวาจะเปนชุดฝก เสื้อผา สิ่งของเหลือใชที่สงมาแบงปน

ในการเขียนคราวกอนๆ ผมลองวิเคราะหเลนๆวาโอกาสสำหรับการสงเสริมไอคิโดในชนบทซึ่งรวมถึงเด็กไรสัญชาตินั้นทำได อยางนอยก็สามทาง คือ

๑. จากผูมีจิตอาสาจากขางนอก อยางเราๆ เขาไปชวยพัฒนา คือลุยเดี่ยวเขาไปเลย ใครสนใจมาฝกก็รับเปนศิษย แตรับจำกัด ไมมีขอผูกมัดอะไร แตตองมีระเบียบฝก และตอง “เอาใจมาแลก” อันนี้เปนแนวทางที่ผมทำมาแตแรก คือตองแสดงความตั้งใจจริง และมีจิตอาสา มีความประพฤติดีจึงจะรับเปนศิษย

๒. ชมรมไอคิโดจากขางนอก หรือหนวยงานภายนอก เปดโอกาสใหเด็กในชนบทเขารวมฝกตามวาระตางๆ

๓. จากการผลักดันของชาวบาน เขาสูแผนพัฒนาทองถิ่นของหนวยงานตางๆ เชน อบต. โรงเรียนในชุมชนbbb



หน้า ๒๐

ถาจะวิเคราะหจากการฝกไอคิโดของตัวเองที่ปางมะผาแลว ผมเองพยายามผลักดันทั้งสามแนวทางนะครับ แตยึดแนวทางที่หนึ่งเปนหลัก ก็ยังขาดอีกสองแนวทางที่ตองหนุนเสริมตอเนื่องใหเกิดขึ้นเปนรูปธรรม

มาปนี้ สยชช. เราไดงบจาก

กองทุนสงเสริมการจัดสวัสดิการสังคม ของกระทรวง พม. มาจัดทำโครงการหลักสูตรผูนำเด็กไรสัญชาติที่อำเภอปางมะผา ผมเลยไดโอกาสบรรจุการฝกไอคิโดไวในหลักสูตรระยะสั้นหกเดือนนี้

ออ คำวาหลักสูตรที่ผมใชนี่ดูเหมือนใหญโตนะครับ แตจริงๆแลวมันเปนหลักสูตรแบบชาวบานนะครับ คือไมไดเครงครัดกับตัวชี้วัด หรือแบบรายงานวิชาการอยางที่ครูอาจารยเขาทำกัน แตเราเปนหลักสูตรในแบบเอ็นจีโอ เนนการมีสวนรวมของเด็ก เยาวชนเปนหลัก

เนนสรางแกนนำกลุมเล็กๆที่สามารถจะทำงานในทองถิ่นไดตอไป ไมใชเรียนจบแลวจะมุงเขาเมือง อันนี้เราจะตองเฟนหาเด็กที่อยากจะทำงานเพื่อสวนรวมจริงๆ ซึ่งตองใชเวลาดูกันนานๆ ก็ตองทำใจ แตก็จำเปน

การบรรจุวิชาไอคิโดไวในหลักสูตรผูนำเด็ก

ไรสัญชาติครั้งนี ้ทำใหแนวทางขอที่สองชัดเจนเปนรูปธรรมขึ้น โดยวันที ่1-2 กุมภาพันธที่ผานมา ก็ไดมีวิทยากรเปนอาจารยไอคิโดขั้นสูง นำโดยHattori Takao Sensei กับภรรยา, คุณหมอกฤษณชัย ไชยพร, อาจารยรัตนพล พนมวัน ณ อยุธยา, รวมทั้งอาจารยป อม กับทีมนักศ ึกษาชมรมไอคิโด มหาวิทยาลัยเชียงใหม แถมนักเรียนจากโรงเรียนวัฒนโนทัยพายัพ เชียงใหมมารวมดวยชวยฝกเด็กๆไรสัญชาติที่นี่ รวม 9 คน



หน้า ๒๑

ดีใจแทนเด็กๆ .....ไมนึกไมฝนว าจะมีคนสนใจมาชวยฝกก ันมากขนาดนี้....

เด็กๆเขารวมโครงการ 15 คน ม ี7 คนที่ฝกกับผมมากอน แตอีกครึ่งไมมีพื้นการฝกไอคิโดมากอนนะครับ เก ือบทั้งหมดเปนเด็กผูหญิง แตใจสูไมแพผูชาย ผมต องอบรมป ูพ ื ้นล วงหน าเพ ื ่อให สามารถลมหนา ลมหลังเปนบาง ใหรูธรรมเนียม มารยาทการฝกไวกอนที ่อาจารยระดับสูงและรุนใหญจาก มช.จะมา เด็กๆก็ตั้งใจมากครับ ไมแพอาจารย และเพื ่อนพองนองพี ่ชาวมหาวิทยาลัยเชียงใหมมีลงทุนลงแรงมามอบความรู เปนวิทยาทานถึงที่นี่

นอกจากการฝกบนเบาะแลว เราก็มีกิจกรรมอื่นๆอีก อาท ิ

๑. พาเด็กไปพัฒนา เก็บกวาดทำความสะอาดวัด นัยยะวา ทำความสะอาดวัด เพื่อทำความสะอาดใจ ลดความเห็นแกตัว และสรางขวัญกำลังใจแกเด็กๆในการเปนผูมีจิตอาสา

๒. ไปสาธิตไอคิโด เพื่อเผยแพรและประชาสัมพันธ ณ โรงเรียนอนุบาลปางมะผา เพื่อใหเกิดการรับรูและยอมรับวิชานี้มากขึ้น

๓. การจัดรายการวิทย ุ บอกเลาประสบการณของเด็กไรสัญชาติที่ไดมาฝกไอคิโด

๔. สวนกิจกรรมในเชิงผอนคลาย ก็มีการไปเลนน้ำในลำธารหลังการฝกภาคบาย ตกค่ำก็มีกิจกรรมการแสดงรอบกองไฟ ทั้งละครชุมชน และรองเพลงที่มีเนื้อหาดีๆรวมกัน

สี่วันกับการฝกและการเตรียมงาน อยาถามเลยวาเหนื่อยไหม แตถามวามีความปติสุขแคไหน ที่เราไดมอบสิ่งดีๆใหกับเด็กยากไรเหลานี้ เปนความภูมิใจลึกๆที่ไดเปนสวนหนึ่งในการสรางคุณประโยชนใหเกิดแกวงการไอคิโดบานเรา



หน้า ๒๒

รูปและภาพจาก http://gotoknow.org/blog/dek3moktoday/239744

ขอบคุณทุกน้ำใจ สำหรับการเสียสละเวลาและแรงกายแรงใจมาชวยฝก ขอบคุณน้ำใจที่อยูในสิ่งของบริจาคทุกชิ้น ไมวาจะเปนชุดฝก เสื้อผา สิ่งของเหลือใชที่สงมาแบงปน

กลับมาที่แนวทางการสงเสริมไอคิโดในชนบท หากดูตามแนวทางที่สองที่กลาวไวขางตนจะเห็นวาเริ่มชัดขึ้น ผมเห็นความหวังรางๆที่จะเชิญใหนักไอคิโด รวมทั้งสถาบันตางๆที่จัดสอนไอคิโดไดมาแบงปนความรูแกเด็ก ในบรรยากาศที่อบอุน ทามกลางธรรมชาติ มีกิจกรรมเชิงวัฒนธรรมชุมชนที่สามารถบูรณาการเรียนรูรวมกับไอคิโด ใหเปนกิจกรรมประเพณีที่นาจะจัดเปนประจำทุกป

ตอนนี้ โรงเรียนบางแหงที่นี่เริ่มเห็นความตั้งใจของเรา เตรียมหาชองทางซื้อเบาะฝกเอาไว โดยผมกับแกนนำเยาวชนจะเขาไปชวยจัดอบรมใหสัปดาหละหนึ่งครั้ง อันนี้เปนนิมิตหมายที่ดีนะครับ ที่โรงเรียนเริ่มเปนหุนสวนไอคิโดกับเรา

ชวยทำความสะอาดวัด ใจคนทำก็สะอาดไปพรอมกันดวยมาชวยกันฝกเด็กดอยโอกาส ใจคนฝกก็พลอยไดฝนไปดวย ผมคิดอยางนั้นนะครับ



หน้า ๒๓

http://gotoknow.org/blog/dek3moktoday/239744







สัมภาษณพิเศษฮัตโตริ ทาคาโอะ ชิฮั่น

ผูสัมภาษณ: ขอฮัตโตริเซนเซ กรุณาเลาวาเริ่มเรียนบูโดและไอคิโดไดอยางไร

ฮัตโตริเซนเซ: ผมเรียนซูโมครั้งแรกตอนอายุ ๑๖ ปที่โรงเรียนมัธยมโยโกสุกะ (โรงเรียนเดียวกับอดีตนายกรัฐมนตรีโคอิซูมิ) และไดรวมแขงขันซูโมมัธยมระดับจังหวัด (เมืองคานาซาวะ) ที่จัดปละสองครั้ง และก็ชนะการแขงขันแชมเปยนชิพภาคฤดูรอน นอกจากนั้นก็ยังฝกมวยปล้ำแบบตะวันตกอีกดวย ตอนนั้นทั้งเรียน ทั้งเลน ผมก็ไมมีเวลาวางแลว

พอเขามหาวิทยาลัยชูโอที่ซูอิโดบาชิ (มหาวิทยาลัยเดียวกับมาซันโด ซาซากิ ชิฮั่นที่ฮมบุ) ผมเรียนเอกวิศวกรรมเครื่องกล ในวิชาพละศึกษา ผมเลือกคาราเตและยูโด ตอนขึ้นปสอง เพื่อนก็แนะนำใหเลนอเมริกันฟุตบอล ผมก็สมัครเปนสมาชิกทีมและเลนจนจบมหาวิทยาลัย

บทนี้แปลมาจากการสัมภาษณของ Hong Kong Aikido Association Ltd. ในเดือนตุลาคมป ๒๐๐๔

หลังจากเรียนจบ ผมก็ทำงานบริษัทและเริ่งฝกคาราเตอีกครั้ง สี่เดือนหลังจากนั้นผมจำไดวา ตอนฝก Kumite (ฝกกับคู) คูของผมใชเทคนิคแปลกๆบางอยางหลบหลีกการชกของผม ผมก็ถามวาทาอะไร เขาวา “อิริมินาเงะ!” เขาบอกผมวาเปนเทคนิคของไอคิโด ผมก็เลยอยากดูไอคิโด

ผมไปที่สาขาหนึ่งของโยชินกังไอคิโดและขอชมการฝกและก็เลยสนใจมาก อิชิกาคิเซนเซบอกใหผมจับขอมือทาน ผมก็เลยโดนบิดขอมือทานิเกี้ยว เจ็บมากๆ เซนเซก็ชวนผมฝก ตั้งแตนั้นเปนตนมา ผมก็ฝกไอคิโดโดยหยุดฝกคาราเต เพราะหากฝกตอไป มือก็มีความเสี่ยงที่จะบาดเจ็บและผมตองใชมือในการทำงาน หากบาดเจ็บคงไมดีแน หน้า ๒๔

ผมฝกไอคิโดแบบโยชินกังเจ็ดปภายใตอิชิกาคิเซนเซ พอไดสามดั้งผมก็เลิกฝก และมาฝกแบบไอกิไกโดยเริ่มจากสองดั้ง ในชวงที่ฝกไอคิโดแบบโยชินกังผมก็ฝกไอคิโดแบบชินชินโตอิทสึไปดวยภายใตวากาบายาชิเซนเซ บางทีผมก็ฝกไอคิโดสามแบบในเวลาเดียวกัน คือฝกแบบนิชิโอะ ภายใตนิชิโอะเซนเซ

ผมแตงงานตอนอายุ ๒๖ ปและไปฮันนีมูนรวมกับเพื่อนชื่อนิชิโอกะ เราทั้งสองคูเดินทางไปดวยกัน ตอนที่ไปเยี่ยมบานของเขา ก็ไดรูจักกับพี่เขยเขาชื่อทาดะฮารุ วากาบายาชิ ตอนนั้นผมไดสองดั้งที่โยชินกังแลว พอเขาทราบวาผมฝกไอคิโด วากาบายาชิเซนเซก็ขอใหผมแสดงเทคนิคใหชม ผมถึงทราบวา ทานสอนไอคิโดที่

ชมรมไอคิโดที่ฮายามา (รีสอรตที่มีชื่อเสียงของญี่ปุน) แลวทานชวนผมมาชวยสอนที่นี่ วากาบายาชิ เซนเซเรียนที่มหาวิททยาลัยวาเซดะและฝกไอคิโดที่ฮมบุโดโจภายใต โคอิชิ โตเฮเซนเซ ไซโกะ ยามากูชิเซนเซ ฮิโรชิ ทาดะเซนเซ รวมทั้งคิชโชมารุ โดชูคนกอน ทานเปนชาวญี่ปุนอเมริกัน ตอนที่ทานกลับไปศึกษา MBA ที่อเมริกาทานไดเปดโรงฝก ปาซาดีนาไอกิไก จากนั้นก็กลับมาญี่ปุน ผมไดพบกับโชจิ นิชิโอะเซนเซ ตอนที่เพื่อนจากโยชินกังชวนไปงานสาธิตของชมรมไอคิโดที่มหาวิทยาลัยคานากาวะ ตอนนั้นก็เห็นการสาธิตของนิชิโอะเซนเซ แมจะชอบสัมนามากแตผมก็รูสึกสับสน ผมจึงขอฝกกับทาน ทานก็บอก “ไดซิ” จากนั้นหลังจากไดสามดั้งที่โยชินกัง ผมก็เลิกฝกที่นั่น



หน้า ๒๕

วากาบายาชิเซนเซมอบสองดั้งของไอกิไกใหผม ตั้งแตนั้นมา จากสามดั้งถึงหกดั้ง ผมไดรับจากนิชิโอะเซนเซ

รวมเบ็ดเสร็จแลว ผมฝกแบบโยชินกังเจ็ดปกับอิชิกาคิเซนเซ ๒๘ ปกับวากาบายาชิเซนเซ และ ๒๗ ปกับนิชิโอะเซนเซ

ผูสัมภาษณ: หลายคนสับสนเกี่ยวกับไอคิโดแบบนิชิโอะเซนเซ ขอเซนเซชวยอธิบายความแตกตางระหวางแตละสไตลที่เซนเซไดเรียนมาดวย

ฮัตโตริเซนเซ: ผมเขาใจดีวาทำไมคนสวนใหญถึงสับสนเกี่ยวกับสไตลไอคิโดของนิชิโอะเซนเซแลวก็บอกวาแตกตางจากแบบไอกิไก ผมฝกไอคิโดมาหลายแบบพบวา โยชินกังเปนรูปแบบพื้นฐานของไอคิโด ชินชินโตอิทสึของโตเฮเซนเซ ผมเคยไปเยี่ยมโดโจที่อิวามะตอนไดหาดั้งและเรียนภายใตไซโตเซนเซสองครั้ง

ไซโตเซนเซเปนเพื่อนรักของชิโอดะเซนเซผูกอตั้งโยชินกัง โดยปกติแลว อิวามะไมคอยตอนรับผูมาเยือน ตอนนั้นผมพบกับอุชิเดชิ(นักเรียนกนกุฏิ)ของไซโตเซนเซ เขาวา หากผมอยากฝกเขาจะพาเขาไปที่อิวามะ ผมก็ไปฝกชั้นวันเสารอาทิตยและก็ไดดื่มกับไซโตเซนเซหลังจากฝกเสร็จดวย

4 ผูสัมภาษณ: ขอเซนเซชวยเลาเกี่ยวกับระบบของไอคิโดแบบโตโฮอิไอ?

4 ฮัตโตริเซนเซ: ตอนที่ผมเริ่มเรียนอิไอ (ดาบ) จากนิชิโอะเซนเซ ผมก็ฝกอิไอโด (การวาดดาบ) แบบโอโมะริว และแบบเคชิโชริว และไดหาดั้งรวมทั้งเปนสมาชิกของเซนโคคุ-อิไอโด เรนเมอิ ตอมาผมก็เลิกและหันมาฝกกับนิชิโอะเซนเซ ผมก็ไดหกดั้งอิไอโดเรนชิในมุโซ ชิเดนริว และอารากิริว แลวตอมาก็เลิกหันมาฝกแตโตโฮอิไอ (ไดรับตำแหนง ๗ ดั้ง) นอกจากนั้นผมก็ยังฝก “แบตโตะ” และ “ทาเมะชิกิริ” อีกดวย นิชิโอะเซนเซฝกอิไอโดมาหลายแบบ ทานไดสรางรูปแบบอิไอขึ้นสำหรับไอคิโดและเชื่อมโญงกับเทคนิคมือเปลา ทานไดผสมผสานเทคนิคหลากหลายเขาดวยกัน



หน้า ๒๖

The Art of Peace # ๕๒ เขียนโดย Morihei Ueshiba แปลโดย John Stevens

To injure an opponent is to injure yourself. To control aggression without inflicting injury is the Art of Peace.

John Stevens ไดรวบรวมเอา Doka หรือบทกวีขนาดสั้นของปรมาจารยไวในหนังสือ The Art of Peace ตอมา William McLuskie ไดนำมาลงเผยแพรที่เวบไซต http://omlc.ogi.edu/aikido/talk/osensei/artofpeace/



ทานหวังวาการฝกไอคิโดแบบโตโฮอิไอจะทำใหทุกคนจะสามารถพัฒนาไอคิโดของตนเองได

ที่นั่นฝกอาวุธมาก โดยปกติแลว โดโจสวนใหญไมคอยฝกดาบเขาคูกับดาบ หรือ ดาบกับพลอง ทั้งที่ไอคิโดมาจากเทคนิคการใชดาบ แตเรากลับไมไดสอนการใชดาบเลย นี่คือปญหา และนั่นก็คือเหตุผลวาทำไมผมถึงฝกกับนิชิโอะเซนเซ ทานสอนดาบประกับดาบ ดาบกับพลอง และการใชดาบแบบตางๆ

การลมก็เปนสิ่งสำคัญ หากเราลมเปน เราก็จะสนุกกับการฝกไอคิโด หากเราเรียนการลมและการเปนอูเกะ(ผูเขากระทำ) เราก็จะสนุกกับการฝกไอคิโดเปนสองเทา

สายดำตองฝกเปนผูลมที่ดี ฝกที่จะตามแรงโทริ (นาเงะ-ผูแสดงเทคนิค) ไมวาจะเปนสายดำระดับไหนก็ตาม แมแตทางายๆอยางโคคิวโฮก็ตองทำอูเกมิสวยๆ เซนเซก็ตองสอนการเปนอูเกมิที่ดี

หน้า ๒๗



Aikido(ka) in Focus ไอคิโดภายในมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ฝึกมาเป็นกิจวัตรกว่า ๒๐ ปี แล้ว ผู้ฝึกที่นี่ส่วนใหญ่เป็นนักศึกษา ส่วนน้อยเป็นบุคคลทั่วไป และส่วนเล็กน้อยที่สุดคือเด็ก ทั้งๆที่อาจารย์สมบัติและอาจารย์ธีระรัตน์ต่างก็ตระหนักถึงแนวทางแห่งสันติวิธีและอยากปลูกฝังแก่เด็ก แต่ดูเหมือนจะเป็นเรื่องเข้าใจได้ยากสําหรับเด็กและผู้ปกครองที่จะสามารถโยงเรื่องสันติวิธีกับไอคิโดเข้าด้วยกัน

ชั้นเรียนไอคิโดสําหรับเด็กจึงเป็นสิ่งท้าทายสําหรับเหล่าสมาชิกชมรม เราเคยเปิดรับสมัครชั้นสําหรับเด็กในช่วงปิดเทอม แต่ไม่มีใครมาเรียน

อาจจะเป็นเพราะอ่อนประชาสัมพันธ์ หรือไม่มีใครรู้จักไอคิโด หรือช่วงเวลาไม่เหมาะสม ก็ไม่สามารถทราบได้

ถึงแม้ที่ชมรมไอคิโดมหาวิทยาลัยเชียงใหม่จะไม่มีชั้นเรียนสําหรับเด็กโดยตรง แต่เราก็ได้มีโอกาสเริ่มสอนไอคิโดสําหรับเด็กเมื่อได้รับการร้องขอจากมูลนิธิบ้านร่มไทร และสถานที่เรียนพิเศษอีก 2 แห่ง โดยอาจารย์สมบัติ อาจารย์ธีระรัตน์ และสมาชิกชมรมหลายท่านต่างก็ให้ความร่วมมือผลัดกันไปสอนเด็กๆด้วยความเต็มใจ แต่ผู้ที่อาสาอย่างเต็มกําลังไปคลุกคลีตีโมงกับเด็กมากเป็นพิเศษเห็นจะเป็นพี่ป๋อม (รักชนก ชยุตม์กุล)



FOCUS : ไอคิโดสำหรับเด็กเริ่มมาตั้งแตเมื่อไหร

ปอม : เริ่มเมื่อประมาณ 5 ปที่แลวคะ

FOCUS : ตอนนี้มีสอนที่ไหนบาง

ปอม : ตอนนี้สอนที่ ALL GYM ที่เดียวคะ เปนยิมเทควันโด สำหรับเด็ก แตก็เพิ่งเปดสอนไอคิโดคะ

FOCUS : อาว!! แลวที่มูลนิธิบานรมไร กับที่อาคารวังคำ ไมมีไอคิโดแลวเหรอ หน้า ๒๘

ปอม : เพิ่งงดสอนไปคะ มูลนิธิบานรมไทรนั้น เด็กๆมีกิจกรรมตางๆของทางมูลนิธิเยอะ ผูดูแลเด็กจึงขอใหงดไปกอน สำหรับที่อาคารวังคำนั้น เด็กที่เรียนมีจำนวนลดลง ทางโรงเรียนจึงปดคลาสคะ

P และป 2551 เราก็ไดมีโอกาสไปสอนในชั่วโมงกิจกรรมของนักเรียนโรงเรียนวัฒโนทัยพายัพดวยคะ

แตปนี้ไมไดรับการตอบรับอะไร ก็เลยงดไปกอน เชนกัน

FOCUS : สอนเด็กอายุนอยที่สุดกี่ขวบ

ปอม : ประมาณ ๕ ขวบคะ ตัวนิดนึง...นารักคะ

FOCUS : เด็กเล็กขนาดนี้รูจักไอคิโดดวยเหรอ แลวมาเรียนกันไดอยางไรมีวิธีการสอนอยางไร

ปอม : แหม! รัวคำถามเชียว

P เด็กที่เรียนไอคิโดมีสองกลุมคะ คือพวกที่พอจะรูจักและเคยเห็นเคยไดยินไอคิโดมาบางแลวอยากเรียน กับเด็กที่ไมรูจักไอคิโดมากอนเลย

P โดยมากเด็กไมรูจักไอคิโดกันหรอกคะ แตผูปกครองนะรูจักและชอบในปรัชญาของไอคิโดก็เลยอยากใหลูกหลานเรียน เด็กๆก็มากันแบบงงๆคะ

FOCUS : สอนเด็กยากกวาสอนผูใหญมั้ย

ปอม : อืมม..ไมยากนะคะเด็กๆจะมีความเปนธรรมชาติสูง จะไมคิดมาก เมื่อทำไมถูกก็ปรับปรุงแกไขไดงายคะ แตผูใหญจะคิดเยอะมีความคิดของตนเองอยูในหัวอยูแลวแกไขยากคะ

FOCUS : โดยปกติเด็กๆมักไมคอยอยูนิ่ง แลวควบคุมเด็กอยางไร



P ก็เหมือนกับเราอยากใหเด็กกินผักเพราะมันมีประโยชน แตเด็กไมเคยกินผัก ถาเราเอาผักสดใสจานแลววางไวตอหนาบอกวา มันมีประโยชนมากนะควรกินใหหมด เด็กบางคนอาจจะหยิบชิมนิดหนอยแลวก็ไมกินอีกเลย บางคนก็วิ่งหนีไปเลย

P เราก็ตองมีวิธีใหเด็กกินทีละนอยหรือดัดแปลงผักใหมันอรอยขึ้นนากินขึ้น เชนนำไปชุบแปงทอดบาง

P เชนเดียวกับการสอนไอคิโดใหเด็กคะ คือไมไดสอนทาเบสิคหรือทาเทคนิคแบบเปนขั้นเปนตอนถูกตองเปะๆเหมือนที่ผูใหญเรียน แบบพูดนานๆสอนนานๆเด็กก็เริ่มไมฟง บางทีก็นำทาฝกไปเปนสวนหนึ่งของเกมสคะ

P แตก็ตองระวังไมใหเปนเกมสที่แขงขันกัน สวนมากจะเปนเกมสที่ตองรวมมือกัน

หน้า ๒๙



ปอม : ไมควบคุมคะ คอยดูแลและแนะนำคะ เด็กๆจะซนบางเลนบางก็ไมเปนไร แตมันเปนการสอนเราใหควบคุมตัวเองนะคะไมใหโกรธไมใหหงุดหงิดเมื่อเด็กซนและไมใหความรวมมือ

P ในสวนนี้ไดมาจากอาจารยสมบัติคะ ทานเปนตัวอยางที่ดีและคอยย้ำอยูเสมอเรื่องการใหความรักความเขาใจแกเด็ก ไมคอยจับผิดหรือดุวากลาวคะ เราจะไมใหความสนใจนักเมื่อเด็กดื้อ แตจะชมเชยเคาเมื่อเคาตั้งใจและทำไดดี

FOCUS : ก็ถาเด็กซนไมสนใจฟงออกไปเลนอยางอื่น แลวทำอยางไร

ปอม : มีเหมือนกันนะคะ บางทีเด็กบางคนก็ขึ้นไปอยูบนเสากอดเสาอยูอยางนั้นเกือบชั่วโมงก็มี เราก็ตองทำความเขาใจวาตอนนั้นเด็กคงไมพรอม ก็คอยหันไปดูบอยๆคะเผื่อตกลงมาจะไดรับทัน(ฮา!!)

P จริงๆแลวเราก็ตองทำขอตกลงกับเด็กดวยคะวาเด็กตองการอะไร เราตองการอะไร ก็ตองปรับกันตอรองกัน ไมบังคับหรือยัดเยียดใหฝายเดียว

FOCUS : เด็กที่มาเรียนไอคิโดกันเนี่ย เรียนกันไดนานขนาดไหน

ปอม : คงเปนขอบกพรองของตัวเราเองดวยมั้ง สอนวนๆซ้ำๆทาเดิมเรื่อยๆ สงสัยเด็กจะเบื่อ หรือวาผูปกครองไมเห็นวาลูกจะเกงอะไรขึ้นเลย หรือเปลาก็ไมรู ? ก็จะหายๆไปซะสวนใหญ

P สวนเด็กที่เรียนกันมาไดนานๆก็ประมาณ 5 ป ก็ตั้งแตเริ่มสอนแหละคะ

FOCUS : โห!! แบบนี้ก็สายสูงแลวสิ

ปอม : ฮะฮะฮะ.....ยังสายสมกันอยูคะ แหม! เรียนสัปดาหละครั้ง รวมแลวเดือนนึงก็ 6 ชั่วโมง แลวเด็กๆก็ไมไดใหความสนใจอะไรมากมายกับสายสีดวยคะ

หน้า ๓๐



FOCUS : เปนเพราะอิทธิพลจากคนสอนรึเปลา(ไมเห็นยอมสอบเลื่อนสายซะที)

ปอม : เด็กสอบไดสายสมก็ดูจะพอใจแลวคะ ถามวาเมื่อไหรจะสอบสายสีฟาละ ก็ตอบกลับมาวาฝมือยังไมเหมาะขนาดนั้นหนูยังไมสอบ

FOCUS : ประทับใจอะไรในการสอนไอคิโดเด็กบาง

ปอม : ประทับใจที่เห็นบรรยากาศในชั้นคะ เด็กๆจะคอยชวยเหลือดูแลกัน ชวยกันเมื่อเพื่อนทำไมได และไมทำเพื่อนเจ็บ แคเด็กๆไดบมเพาะนิสัยแบบนี้ก็คิดวาโตไปก็คงไมเปนปญหาแกสังคมแลวหละคะ

Aikido Family กบได้มีโอกาสไปเข้าร่วมสัมนาไอคิโดสามครั้งในระหว่างที่ทํางานวิจัยที่อยู่ประเทศอินโดนีเซียกว่าสี่เดือน ก็เลยอยากแบ่งปันภาพของการสัมนาที่โน่นค่ะ

นฤมล ธรรมพฤกษา

Seminar Shoji Seki Shihan ( 7th Dan ) วันที่ 14-17 มิถุนายน 2009 ที่ Samurai Dojo บาหลี หน้า ๓๑



Aikido Family

Seminar Seiichi Sugano Shihan ( 8th Dan ) วันที่ 29-30 มิถุนายน 2009 ที่ซากุระโดโจ จาการ์ต้า

Seminar Ikuhiro Kubota Shihan ( 7th Dan) วันที่ 28 มิถุนายน 2009 ที่ตึกอินโดแซท จาการ์ต้า

หน้า ๓๒