76
กกกกกกก BUDDHIST MEDITATION กกก กกกกกกกกกกกกกกก

ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

Embed Size (px)

DESCRIPTION

ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน ตามแนวปฏิบัติแบบ พอง-ยุบ

Citation preview

Page 1: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

กรรมฐาน BUDDHIST

MEDITATION

โดย พระราชสิ�ทธิ�ม�น�

Page 2: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

บทท�� ๔ลำ�าด�บขั้��นตอนการปฏิ�บ�ต�วิ�ป!สิสินา

กรรมฐาน ตามแนวิการปฏิ�บ�ต�แบบพอง - ย�บ

พองหนอ...

ย�บหนอ.....

Page 3: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

ควิามหมายขั้องวิ�ป!สิสินาก�มม�ฏิฐาน การกระท�าอ�นเป'นท��ต��งแห(งการเห)นแจ้+ง

ในขั้�นธิ- ๕ หร/อ ร0ปนาม ท��มาปรากฏิทางทวิารท��ง ๖ โดยควิามเป'นพระไตรลำ�กษณ์- ค/อ อน�จ้จ้�ง ควิามไม(เท��ยง ท�กขั้�ง ควิามทนอย0(ในสิภาพเด�มไม(ได+ อน�ตตา ควิามไม(เป'นไปตามอ�านาจ้บ�งค�บบ�ญชาขั้องใคร องค-ธิรรมได+แก( ป!ญญาเจ้ตสิ�ก

Page 4: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

ลำ�าด�บขั้��นตอนการปฏิ�บ�ต�วิ�ป!สิสินา ๑. กราบสิต�ป!ฏิฐาน ๔ ๒. เด�นจ้งกรม ๓. กราบสิต�ป!ฏิฐาน ๔ ๔. น��งสิมาธิ� ๕. กราบสิต�ป!ฏิฐาน ๔ ๖. ก�าหนดอ�ร�ยาบถ

ย(อย...ห+องสิ�ขั้า... ด/�มน��า ฯลำฯ

Page 5: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน
Page 6: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

หลำ�กการกราบสิต�ป!ฏิฐาน ๔ ๑. ก�าหนดปลำ(อยม/อ

ก�าหนดวิ(าเคลำ/�อนหนอๆๆๆ

๒. ขั้ณ์ะย/น ย/นหนอๆๆๆ, (อยากน��งหนอๆๆ)

๓. ขั้ณ์ะขั้ย�บเท+า ขั้ย�บหนอๆๆ

๔. ขั้ณ์ะลำง ลำงหนอๆๆ หร/อ ย(อหนอๆๆ, ถ0กหนอ, ขั้ย�บหนอๆๆ

Page 7: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

๑. น��งในท(าเทพธิ�ดา หร/อน��งกระโย(ง ต�วิ –ศี�รษะตรง

๒. เขั้(าช�ดก�น / วิางม/อไวิ+บนเขั้(าท��งสิองขั้+าง (หลำ�บตา) หลำ�บหนอ

๓. ก�าหนดยกม/อขั้>�นท��ลำะขั้+างมาท��หน+าอก ยกหนอๆๆๆ ถ0กหนอ (ยกเป'นธิรรมชาต� ไม(เกร)ง)

Page 8: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

๔. พนมม/อเป'นร0ปดอกบ�วิ(ห�วิแม(ม/อจ้รดน��วิช��)

๕. ยกม/อขั้>�น ห�วิแม(ม/อ จ้รดระหวิ(างค��วิสิองขั้+าง

ขั้>�นหนอๆๆๆ ถ0กหนอ ๖. ก(อนจ้ะน+อมต�วิลำงกราบ

ให+ระลำ>กถ>งค�ณ์พระพ�ทธิวิ(าขั้+าพเจ้+าไหวิ+พระพ�ทธิ, พระธิรรม, พระสิงฆ์-

Page 9: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

๗. น+อมต�วิลำงช+าๆ ลำงหนอๆๆๆ

๘. ขั้ณ์ะศีอก หร/อสิ�นม/อถ0กพ/�น ให+ก�าหนดร0+อาการน��นวิ(า ถ0กหนอ

๙. เคลำ/�อนม/อออกท��ลำะขั้+าง พร+อมก�าหนดร0+อาการ (ขั้วิา ไปซ้+าย) แลำ+วิควิ��าม/อลำงท��ลำะขั้+าง ก�าหนดวิ(า เคลำ/�อนหนอๆๆ

Page 10: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

๑๐. น+อมศี�รษะลำงแนบก�บพ/�น ระหวิ(างฝ่Fาม/อท��งสิอง (ไม(ห(าง หร/อ ช�ดเก�นไป)

๑๑. เงยศี�รษะขั้>�น เงยหนอๆๆ

๑๒. ก�าหนดพลำ�ก –เคลำ/�อนม/อมาอย0(ในท(าเด�ม

๑๓. ยกต�วิขั้>�นท��งศี�รษะแลำะม/อท��แนบก�บระหวิ(างค��วิ จ้นต�วิต��งตรง

Page 11: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

๑๔. ต��งต�วิให+ตรง ศี�รษะตรง (สิ0ดหายใจ้ลำ>กๆ)

๑๕. กราบให+ครบ ๓ คร��งแลำ+วิเอาม/อลำงมาท��หน+าอก

๑๖. ปลำ(อยม/อให+ลำงท��หน+าขั้าท��ลำะขั้+าง ให+เป'นธิรรมชาต�

Page 12: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

๑๗. น��งอย0(ในท(าเด�ม ๑๘. ขั้ย�บช�นเขั้(าเพ/�อ

ลำ�กขั้>�น ขั้ย�บหนอๆๆๆ ๑๙. ขั้ณ์ะลำ�กขั้>�น ลำ�ก

หนอๆๆ

Page 13: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

สิาธิ�ตวิ�ธิ�กราบสิต�ป!ฏิฐาน ๔

Page 14: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

ขั้+อควิรระวิ�งในการกราบ

๑. เขั้(าช�ดก�น ๒. ยกม/อท�ลำะขั้+าง /ช+าๆ /ร0+อาการเคลำ/�อน /ไม(เกร)ง ๓. พนมม/อให+เป'นร0ปดอกบ�วิ ๔. ยกม/อขั้>�นสิ0(หน+าผาก (ศี�รษะไม(ก+มมาร�บ) ๕. ระลำ>กถ>งค�ณ์พระพ�ทธิ/ ธิรรม/ สิงฆ์- ก(อนกราบ

Page 15: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

ขั้+อควิรระวิ�งในการกราบ ๖. ห�วิแม(ม/อจ้รดหน+าผากตลำอด น+อมต�วิลำง ๗. วิางศีอกครอบเขั้(า (อย(าต(อเขั้(า) ๘. ขั้ย�บเคลำ/�อนม/อท�ลำะขั้+าง ๙. ยกต�วิขั้>�น ห�วิแม(ม/อจ้รดหน+าผากตลำอด ๑๐. เวิลำาปลำ(อยม/อลำงช+าๆ, อย(าเกร)ง, ท��ลำะขั้+าง ๑๑. เวิลำากราบม�ควิามร0+สิ>กอย(างไรบ+าง ? ๑๒. ขั้ณ์ะยกม/อ ปลำ(อยม/อลำง หน�กหร/อเบา – ? ๑๓. ขั้ณ์ะกราบ ค�าบร�กรรมก�บอาการตรงก�น

หร/อเปลำ(า?

Page 16: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

ประโยชน-การกราบสิต�ป!ฏิฐาน ๑. เป'นการรวิมสิต� สิมาธิ� ก(อนท��จ้ะเด�นหร/อน��ง ๒. เป'นการระลำ>กถ>งค�ณ์ขั้องพระพ�ทธิ พระ

ธิรรม พระสิงฆ์- ๓. ท�าให+เวิทนา ควิามปวิดเม/�อย คลำายลำงไป ๔. สิต� สิมาธิ� ต(อเน/�องได+ด� ไม(ม�รอยร��วิ

Page 17: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน
Page 18: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

หลำ�กการก�าหนดย/น ๑. ย/นต�วิตรง หลำ�งตรง

ศี�รษะตรง ม/อแนบขั้+างลำ�าต�วิ ๒. ทอดสิายตาลำงพ/�นห(าง

จ้ากปลำายเท+า ๔ ศีอก ๓. ก�าหนดเก)บม/อ เคลำ/�อน

หนอๆๆ ๔. เก)บม/อได+ ๓ แบบ (ไขั้วิ+ไวิ+

ด+านหน+า ไขั้วิ+ไวิ+ด+านหลำ�ง กอดอกไวิ+– )

Page 19: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

๕. การยกม/อเก)บให+ยกเป'นธิรรมชาต�, ไม(เกร)งม/อ

๖. ท�าควิามร0+สิ>กถ>งการย/น (อาการต��งตรงขั้องร(างกายท��งหมด)

๗. ท�าควิามร0+สิ>กถ>งอาการย/นท��งร(างไม(จ้�บอย0(สิ(วินใดสิ(วินหน>�ง

๘. ก�าหนดอาการย/นน��นวิ(า ย/นหนอๆๆๆ

Page 20: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

ท(าการเก)บม/อ ๓ แบบ

ไวิ+ด+านหลำ�ง ไวิ+ด+านหน+า กอดอก

Page 21: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

หลำ�กการก�าหนดเด�นจ้งกรม ๑. เก)บสิายตา ๒. เด�นช+าๆกวิ(า

ปกต� เป'นธิรรมชาต�, ไม(เกร)ง

๓. ไม(หลำ�บตาเด�น ไม(ก+มหน+ามองด0เท+า ไม(ออกออกเสิ�ยง ไม(ขั้ย�บปากตามเสิ�ยงพ0ด

Page 22: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

๔. ไม(ยกเท+าสิ0ง ไม(ก+าวิเท+ายาวิ วิางเท+าให+เสิมอก�น ไม(เอาสิ+นหร/อปลำายเท+าลำงก(อน

๕. ไม(หย�ดในระหวิ(างค�าวิ(า ขั้วิา ย(าง หนอ ซ้+าย ย(าง –หนอ ให+เด�นต�ดต(อก�นไปเป'นเสิ+นด+าย

Page 23: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

๖. ไม(สิ�กแต(บร�กรรมโดยไม(ร0+อาการเคลำ/�อนไหวิ

๗. ค�าบร�กรรมก�บอาการเคลำ/�อนขั้องเท+าให+ไปพร+อมก�น จ้บลำงพร+อมก�น

๘. ขั้ณ์ะยกเท+า บร�กรรมวิ(า ขั้วิา ขั้ณ์ะเคลำ/�อนเท+าไป วิ(า ย(าง ขั้ณ์ะวิางเท+าลำง วิ(า หนอ

Page 24: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

๙. ก�าหนดพร+อมร0+อาการเคลำ/�อนไหวิขั้องเท+า จ้ากขั้ณ์ะหน>�งไปสิ0(ขั้ณ์ะหน>�ง

๑๐. สิ�ดทางเด�น ย/นหนอๆๆ

๑๑. ก�าหนด กลำ�บหนอๆๆ

๑๒. ถ+าได+ต+นจ้�ตให+วิ(า... อยากเด�นหนอๆๆ แลำะ อยากกลำ�บหนอๆๆ ก(อน

Page 25: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

ท(าการเด�นท��ถ0กแลำะไม(ถ0กต+อง

Page 26: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน
Page 27: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน
Page 28: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน
Page 29: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

วิ�ธิ�ก�าหนดกลำ�บต�วิ

Page 30: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

ค�าบร�กรรมขั้ณ์ะเด�น

๑. เก)บม/อ - เคลำ/�อนหนอๆๆๆ

๒. ขั้ณ์ะย/น - ย/นหนอๆๆ ๓. ขั้ณ์ะเด�น – (อยากเด�น

หนอ)ขั้วิาย(างหนอ ซ้+ายย(างหนอ

๔. สิ�ดทางเด�น ย/นหนอๆๆ ๕. ขั้ณ์ะกลำ�บ – (อยากกลำ�บ

หนอ) กลำ�บหนอๆๆๆๆๆ

Page 31: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

อย(ายกเท+าสิ0ง

อย(ายกท��งฝ่Fาเท+า

อย(าก+าวิขั้ายาวิ

Page 32: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

อย(าเอาสิ+นลำงก(อน

อย(าเอาปลำายเท+าลำงก(อน

วิางเท+าลำงท��งฝ่Fาเท+า

Page 33: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

สิาธิ�ตวิ�ธิ�เด�นจ้งกรม-กลำ�บ

Page 34: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

วิ�ธิ�ก�าหนดอารมณ์-ท��แทรกขั้ณ์ะท��เด�นจ้งกรม

๑. ถ+าค�ด ให+หย�ดเด�น แลำ+วิก�าหนดวิ(า ..ค�ดหนอๆๆ

๒. ถ+าได+ย�นเสิ�ยง ให+ก�าหนดวิ(า ย�นหนอๆๆ

๓. ถ+าได+กลำ��น ให+ก�าหนดวิ(า กลำ��นหนอๆๆ

Page 35: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

๔. ถ+าปวิด ให+หย�ดเด�น ก�าหนดวิ(าปวิดหนอๆๆ, ถ+าเม/�อยให+ก�าหนดวิ(า เม/�อยหนอๆๆๆๆ

๕. ก�าหนดจ้นอาการเบาลำง ไม(รบกวินจ้�ต ก)ให+เด�นต(อไปได+

๖. อย(าก�าหนดเพ/�อให+หาย ก�าหนดเพ/�อร0+อาการ วิ(าเขั้าม�ลำ�กษณ์ะเป'นอย(างไร?

Page 36: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

๗. ถ+าอยากเปลำ��ยนแขั้น ให+ก�าหนดวิ(า เม/�อยหนอๆๆๆปวิดหนอๆๆๆ อยากเปลำ��ยนหนอๆๆ แลำ+วิค(อยๆเปลำ��ยน เคลำ/�อนหนอๆๆๆๆๆๆๆ

๘. เด�นให+ครบตามเวิลำาท��อาจ้ารย-ก�าหนดให+ (เด�นก(อนน��งสิมาธิ�ท�กคร��ง)

Page 37: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

ป!จ้จ้�บ�นขั้องการเด�น ๑. ขั้ณ์ะวิ(าขั้วิา/ซ้+าย เท+าท��

ยกขั้>�นก�บค�าบร�กรรมพร+อมก�น

๒. ขั้ณ์ะวิ(าย(าง เท+าเคลำ/�อนไป...

๓. ขั้ณ์ะวิ(าหนอ หย(อนเท+าลำงสิ0(พ/�น...

๔. ไม(เกร)ง ไม(ยกเท+าสิ0ง ไม(ก+าวิขั้ายาวิ วิางเท+าเสิมอก�น

๕. ไม(หย�ดในระหวิ(างขั้วิาย(างหนอ ให+ต�ดก�นไป

Page 38: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

ผลำขั้องการเด�นท��เป'นป!จ้จ้�บ�น ๑. สิต� สิมาธิ�เกาะอย0(ท��

เท+าได+นาน ๒. แม+ม�อารมณ์-อ/�น

แทรกเขั้+ามา ก)ร0+ต�วิไวิ ก�าหนดก)หายไปไวิ

๓. เวิทนาไม(ม� เพลำ�นในการเด�น

๔. เด�นได+ช+า เป'น ธิรรมชาต�

ไม(ม�การเกร)ง ๕. ร�บร0+อาการขั้องธิาต�

หน�ก เบา ต>ง หย(อน การ

เคลำ/�อนไหวิ ฯลำฯได+ช�ดเจ้น

Page 39: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

ขั้+อควิรระวิ�งในการเด�นจ้งกรม ๑. อย(าลำ/มเก)บม/อ

ท�กสิถานท��ๆเด�นไป ๒. เก)บสิายตา /ช+าๆ ๓. อย(าลำ/มก�าหนดอารมณ์-ท��

แทรกเขั้+ามา ค�ดหนอ ได+ย�น หนอ - เม/�อยหนอ - ขั้ย�บ หนอ เป'นต+น

๔. ก(อนน��งลำง อย(าลำ/มปลำ(อยม/อ

๕. ถ+าได+ต+นจ้�ต อย(าลำ/มใสิ(ด+วิย

๖. ก�าหนด แลำะร0+อาการไป ด+วิย /

อย(าท(องแต(ปาก...

Page 40: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

ประโยชน-ขั้องการเด�นจ้งกรม

๑. ทนต(อการท�าควิามเพ�ยร ๒. ทนต(อการเด�นทางไกลำ ๓. ม�อาพาธิน+อย ๔. อาหารท��ด/�ม เค��ยวิ บร�โภค

เขั้+าไป ย(อยง(าย ๕. สิมาธิ�ท��ได+ขั้ณ์ะเด�นจ้งกรม ต��ง

อย0(ได+นาน

Page 41: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน
Page 42: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

ลำ�าด�บขั้��นการน��งสิมาธิ� ปลำ(อยม/อ ย(อต�วิลำงน��ง น��งในท(าท��ต�วิชอบ ( ม�

๓ แบบ) หลำ�บตา แลำ+วิเก)บม/อ ก�าหนดอารมณ์-ท��ช�ด ก�าหนดอารมณ์-ท��

แทรก คลำายม/อ /ลำ/มตาท�หลำ�ง

Page 43: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

วิ�ธิ�ย(อต�วิลำงน��งสิมาธิ� ๑. ปลำ(อยม/อ /ย(อต�วิลำง

/ขั้ย�บน��ง ด+วิยการก�าหนดสิต�ตลำอด

๒. น��งต�วิตรง หลำ�งตรง ศี�รษะตรง / หลำ�งไม(พ�ง

๓. น��งสิมาธิ�ตามแบบท��ตนเองสิะดวิก สิบาย (๓ แบบ)

Page 44: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

ท(าน��งสิมาธิ� ๓ แบบ

Page 45: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

ท(าวิางม/อ ๒ แบบ

Page 46: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

วิางม/อไวิ+ท��หน+าท+อง

Page 47: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

ท(าน��งสิมาธิ�บนเก+าอ��

น��งในท(าท��สิบายไม(พ�งพน�ก

Page 48: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

วิ�ธิ�แต(งท(าน��งให+สิบาย

Page 49: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน
Page 50: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

ท(าน��งท��สิมควิร-ไม(สิมควิร

Page 51: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

วิ�ธิ�ก�าหนดเก)บ-คลำายม/อ

Page 52: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

หลำ�กการน��งสิมาธิ�

๑. น��งต�วิตรง หลำ�งตรง ศี�รษะตรง /ไม(พ�งก�าแพง

๒. หลำ�บตา /ม/อวิางซ้+อนก�นไวิ+ท��หน+าต�ก /วิางท��เขั้(า

๓. หายใจ้เป'นธิรรมชาต� ไม(ตะเบ)งท+อง, ไม(กลำ��นลำม,

Page 53: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

๔. เอาใจ้ใสิ(อาการเคลำ/�อนไหวิขั้องท+อง ขั้ณ์ะท+องพองขั้>�น พองหนอ ขั้ณ์ะท+องย�บลำง

ย�บหนอ ๕. พองย�บไม(ม� หร/อเคย

ท�า พ�ทโธิมาก(อน ให+ก�าหนด น��งหนอ ถ0กหนอ แทนก(อน

Page 54: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

๖. น��งให+ครบเวิลำาท��อาจ้ารย-ให+

๗. คลำายสิมาธิ� - อยากพ�กหนอๆๆๆ

๘. คลำายม/อ ลำ/มตา – –เคลำ/�อนหนอๆๆๆๆ

๙. ลำ/มหนอๆๆๆ เห)นหนอๆๆ กระพร�บหนอๆๆๆ

Page 55: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

วิ�ธิ�ก�าหนดอาการพอง- ย�บ ๑. พองย�บพอด�ๆ / พอง

หนอ...ย�บหนอ ๒. พองย�บสิ��น / พอง...

ย�บ ๓. พองย�บยาวิ /พองหนอๆ

ๆ, ย�บหนอๆๆ ๔. พองย�บไม(ช�ด ไม(ม� / น��ง

หนอๆ ถ0กหนอๆ แทน… ๕. พองย�บท��งช(วิง / พอง

หนอ...น��งหนอ...ย�บหนอ ๖. พองย�บเร)วิมากๆ /ร0+

หนอๆๆๆๆ

Page 56: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

๑. น��งหนอ ร0+อาการน��ง ถ0กหนอ ร0+อาการถ0กตะโพกซ้+าย

๒. น��งหนอ ร0+อาการน��ง ถ0กหนอ ร0+อาการถ0กตะโพกขั้วิา

๓. น��งหนอ ร0+อาการน��ง ถ0กหนอ ร0+อาการถ0กท��ฝ่Fาม/อ

๔ ๒๓

วิ�ธิ�น��งก�าหนด น��งหนอถ0ก

หนอ

๑น��งหนอถ0กหนอ

Page 57: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

วิ�ธิ�ก�าหนดอารมณ์-ท��แทรกขั้ณ์ะน��งสิมาธิ� ๑. ถ+าค�ด ให+ท��งอารมณ์-

เด�ม แลำ+วิก�าหนดวิ(า ..ค�ดหนอๆๆ

๒. ถ+าได+ย�นเสิ�ยง ให+ก�าหนดวิ(า ย�นหนอๆๆ

๓. ถ+าได+กลำ��น ให+ก�าหนดวิ(า กลำ��นหนอๆๆ

Page 58: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

๔. ถ+าปวิด ให+ท��งอารมณ์-เด�ม ก�าหนดวิ(าปวิดหนอๆๆ,

ถ+าเม/�อยให+ก�าหนดวิ(า เม/�อยหนอๆๆๆๆ

๕. ก�าหนดจ้นอาการเบาลำง ไม(รบกวินจ้�ต ก)ให+ก�าหนดอารมณ์-ท��ช�ดต(อไป

๖. อย(าก�าหนดเพ/�อให+หาย ก�าหนดเพ/�อร0+อาการ วิ(าเขั้าม�ลำ�กษณ์ะเป'นอย(างไร?

Page 59: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

๗. ถ+าอยากเปลำ��ยนแขั้น ให+ก�าหนดวิ(า เม/�อยหนอๆๆๆปวิดหนอๆๆๆ อยากเปลำ��ยนหนอๆๆ แลำ+วิค(อยๆเปลำ��ยน เคลำ/�อนหนอๆๆๆๆๆๆๆ

๘. น��งให+ครบตามเวิลำาท��อาจ้ารย-ก�าหนดให+ (เด�นก(อนน��งสิมาธิ�ท�กคร��ง)

Page 60: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

วิ�ธิ�ก�าหนดอารมณ์-ในขั้ณ์ะน��ง

๑. น��งหนอ ถ0กหนอ ๒. พองหนอ ย�บหนอ ๓. ค�ดหนอ, เบ/�อหนอ ๔. ปวิดหนอ, เม/�อยหนอ ๕ ค�นหนอ, เย)นหนอ,

ร+อนหนอ ๖. ได+ย�นหนอ, กลำ��นหนอ ๗. โกรธิหนอ, ไม(ชอบ

หนอ

ค�ดหนอๆ

Page 61: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

ขั้+อควิรระวิ�งในการน��ง

อย(าลำ/มก�าหนดเก)บม/อ /หลำ�บตาก(อนเก)บ น��งต�วิให+ตรง อารมณ์-ไหนช�ดให+ก�าหนดอารมณ์-น��น อย(าลำ/มก�าหนดอารมณ์-ท��แทรกเขั้+ามา ก�าหนดแลำะร0+อาการ (ไม(ท(องเฉยๆ) เวิลำาออก อย(าลำ/มก�าหนดคลำายม/อ (อย(า

เพ��งลำ/มตา)

Page 62: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน
Page 63: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

ท(านอนก�าหนด

๑. นอนท(าสิ�หไสิยาสิน-

พอง หนอ

ย�บหนอ

๒. นอนท(าแบบธิรรมดา

นอนหนอถ0ก

หนอ

Page 64: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

หลำ�กการก�าหนดนอน-ต/�น

๑. ก�าหนดจ้�ตท��อยากพ�ก อยากนอนหนอ เอนหนอ ถ0ก

หนอ ยกหนอ มาหนอ วิางหนอ

๒. ก�าหนดอาการพองหนอย�บหนอจ้นหลำ�บไป

๓. – ต/�นมา ได+ย�นหนอ ลำ/ม หนอ

เห)นหนอ กระพร�บหนอ ลำ�ก หนอ ฯลำฯ

Page 65: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน
Page 66: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

สิาธิ�ตการร�บประทานอาหาร

Page 67: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

หลำ�กการก�าหนดอ�ร�ยาบถย(อย

๑. ช+าๆๆๆ ๒. ก�าหนดต+นจ้�ตก(อน ๓. ก�าหนดถ��ๆ (หนอให+

มาก) ๔. ตามร0+อาการ

เคลำ/�อนไหวิขั้องม/อให+ตลำอด

๕. ก�าหนดท��ลำะอย(าง อย(าท�าพร+อมก�นสิองอย(าง

Page 68: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน
Page 69: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

หลำ�กการสิ(งอารมณ์- ๑. ขั้ณ์ะเด�นมาให+ก�าหนดตลำอด

ทาง ๒. ขั้ณ์ะรอสิ(งอารมณ์-อย0(นอก

ห+องให+เก)บสิายตา-ไม(ค�ยก�น ๓. ขั้ณ์ะเปIดประต0เขั้+าไป-ปลำ(อย

ม/อ-ย(อต�วิลำง-กราบ ให+ช+าๆ ๔. ขั้ณ์ะสิ(งอารมณ์-ให+พนมม/อ

ด+วิย ๕. เม/�อสิ(งอารมณ์-จ้บแลำ+วิ ค(อย

ถอยกลำ�บด+วิยการก�าหนดสิต�..

Page 70: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

๖. จ้ะลำ�กขั้>�น เก)บม/อ เปIด– –ประต0-ต+องช+าๆ

๗. เด�น-น��ง ได+นานเท(าไร? ๘. เด�นระยะไหน หร/อก�าหนดวิ(า

อย(างไร ? ๙. ขั้ณ์ะเด�นได+ป!จ้จ้�บ�นไหม ๑๐. ม�อะไรแทรกเขั้+ามาขั้ณ์ะ

เด�น...แลำ+วิท�าอย(างไร?

๑๑. ม�ป!ญหาอะไรในการเด�นบ+าง?

Page 71: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

๑๒. ขั้ณ์ะน��ง ก�าหนดอะไร.. อาการเป'นอย(างไร..

๑๓. ม�อะไรแทรกเขั้+ามาขั้ณ์ะน��ง..ก�าหนดอย(างไร..

๑๔. ม�ป!ญหาอะไรเก��ยวิก�บการน��งบ+าง ?

๑๕. ก�าหนดอ�ร�ยาบถย(อยได+มากน+อยอย(างไร..

๑๖. ขั้ณ์ะสิ(งอารมณ์-ให+พนมม/อด+วิย

Page 72: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

วิ�ธิ�ก�าหนดลำ�กขั้>�น

Page 73: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

สิร�ปหลำ�กการปฏิ�บ�ต�ธิรรม

๑. เก)บสิายตา ๒. เก)บวิาจ้า /งดการ

พ0ด ๓. ช+าๆ เหม/อนคนปFวิย ๔. ท�าเหม/อนคนไม(ม�

ป!ญญา ไม(วิ�เคราะห-วิ�จ้ารณ์-

๕. ก�าหนดให+ได+ป!จ้จ้�บ�น

Page 74: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

สิร�ปหลำ�กการปฏิ�บ�ต�ธิรรม

๖. ก�าหนดแลำะร0+อาการ (อย(าท(องเฉยๆ)

๗. อารมณ์-ไหนช�ดเจ้น ก�าหนดอารมณ์-น��น

๘. ท�าให+ต(อเน/�อง (ต��งแต(ต/�นนอนถ>งเขั้+านอน)

๙. ให+ก�าหนดเหม/อนคนด0ลำะคร อย(าเป'นผ0+ก�าก�บ หร/อผ0+แสิดง

๑๐. อย(าลำ/มก�าหนดต+นจ้�ต

Page 75: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

สิวิ�สิด�...

Page 76: ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน

ต�ดตามผลำงานอ/�นๆ ขั้องเราได+ท��

www.padvee.comEducation for all.