Embed Size (px)
Citation preview
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
เอกสารความร สดร.ล�าดบท ๓ / ปงบประมาณ ๒๕๕๘
สถาบนด�ารงราชานภาพ
ส�านกงานปลดกระทรวงมหาดไทย
(3)คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
พระบรมราโชวาท คณธรรม ๔ ประการ
พระราชทานแกประชาชนชาวไทย คราวสมโภชกรงรตนโกสนทร ๒๐๐ ป
ในพระราชพธบวงสรวงสมเดจพระบรพมหากษตรยาธราชเจา เมอวนท ๕ เมษายน ๒๕๒๕ ณ มณฑลพธทองสนามหลวง
(4) คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
ประการแรก
คอการรกษาความสจความจรงใจตอตนเองทจะประพฤต
ปฏบตแตสงทเปนประโยชนและเปนธรรม
ประการทสอง
คอการรจกขมใจตนเองฝกใจตนเองใหประพฤตปฏบตตน
อยในความสจความดนน
ประการทสาม
คอ การอดทน อดกลน และอดออมทจะไมประพฤตลวง
ความสตยสจรตไมวาจะดวยเหตประการใด
ประการทส
คอ การรจกละวางความชว ความทจรต และรจกเสยสละ
ประโยชนสวนนอยของตนเพอประโยชนสวนใหญของบานเมอง
(5)คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
หมายเหตพระบรมราโชวาทพระราชทานเนองในวนขาราชการพลเรอน
(6) คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
(7)คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
(8) คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
คานยมหลกของคนไทย ๑๒ ประการตามนโยบายของ คณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.)
๑.มความรกชาตศาสนาพระมหากษตรย๒. ซอสตยเสยสละอดทนมอดมการณในสงทดงามเพอสวนรวม๓. กตญญตอพอแมผปกครองครบาอาจารย๔. ใฝหาความรหมนศกษาเลาเรยนทงทางตรงและทางออม๕. รกษาวฒนธรรมประเพณไทยอนงดงาม๖. มศลธรรมรกษาความสตยหวงดตอผอนเผอแผและแบงปน๗. เขาใจเรยนรการเปนประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยทรง
เปนประมขทถกตอง๘. มระเบยบวนยเคารพกฎหมายผนอยรจกการเคารพผใหญ๙. มสตรตว รคด รท�า รปฏบตตามพระราชด�ารสของพระบาท
สมเดจพระเจาอยหว๑๐.ร จกด�ารงตนอย โดยใชหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงตาม
พระราชด�ารสของ พระบาทสมเดจพระเจาอยหว รจกอดออมไวใชเมอยามจ�าเปนมไวพอกนพอใชถาเหลอกแจกจายจ�าหนายและพรอมทจะขยายกจการเมอมความพรอมเมอมภมคมกนทด
๑๑.มความเขมแขงทงรางกายและจตใจไมยอมแพตออ�านาจฝายต�า หรอกเลสมความละอายเกรงกลวตอบาปตามหลกของศาสนา
๑๒.ค�านงถงผลประโยชนของสวนรวม และของชาตมากกวา ผลประโยชนของตนเอง
(9)คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
บทน�า
กระทรวงมหาดไทยมบทบาทส�าคญในการขบเคลอน
ภารกจตามนโยบายรฐบาลลงส การปฏบตในระดบพนทเพอ
“บ�าบดทกข บ�ารงสข” ใหแกประชาชนทวประเทศ ผานการ
บรหารงานของผวาราชการจงหวดซงถอเปนผน�าในการผลกดน
ใหเกดสมฤทธผลในการน�านโยบายไปปฏบตในระดบภมภาค
กระทรวงมหาดไทยจงไดจดท�าคมอจรยธรรมของผวาราชการ
จงหวด ทเปนแนวทางปฏบตเพอด�ารงไวซงเกยรตและศกดศร
ของผ ว าราชการจงหวด ใหเปนทรกและเชอถอศรทธาของ
ประชาชน อนน�าไปสความรวมมอรวมใจของภาคสวนตาง ๆ
ในการพฒนาจงหวดทมผวาราชการจงหวดเปนผน�าอย
ค มอเล มนจงเป นทงค มอของผ ว าราชการจงหวด
และเปนคมอส�าหรบประชาชนตลอดจนภาคสวนตางๆ ทเกยวของ
เพอไดรบรวาผวาราชการจงหวดนนมกรอบจรยธรรมอยางไรบาง
ซงเนนเฉพาะบางเรองทส�าคญโดยเฉพาะเรองความซอสตยสจรต
(10) คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
ในการปฏบตงาน เพอสรางความมนใจวา ผวาราชการจงหวดนน
สามารถยดถอเปนแบบอยางและไววางใจไดในฐานะผ น�าและ
ผบรหารของจงหวด
สงส�าคญทสดในการถอปฏบตดานจรยธรรมของผวาราชการ
จงหวด นอกจากเรองของศลธรรม กคอศกษาท�าความเขาใจและ
ปฏบตตามแนวพระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว
ตลอดจนพระโอวาทและคตธรรม ของสมเดจพระเจาบรมวงศเธอ
กรมพระยาด�ารงราชานภาพองคปฐมเสนาบดของกระทรวงมหาดไทย
ซงไดน�าพระบรมราโชวาทบางองคพระโอวาทและคตธรรมบางเรอง
ทส�าคญประกอบแทรกไวในเนอหาของคมอนดวย
ขอขอบคณคณะกรรมการจรยธรรมประจ�าส�านกงานปลด
กระทรวงมหาดไทยผบรหารอดตผบรหารของกระทรวงมหาดไทย
และผวาราชการจงหวดทกรณาใหความส�าคญสละเวลาใหขอคดเหน
ขอเสนอแนะเพอเปนขอมลในการจดท�าคมอและขอขอบคณคณะ
ท�างานจดท�าคมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวดทมหมอมหลวง
ปนดดาดศกลเปนหวหนาคณะท�างานตลอดจนผมสวนเกยวของ
ทานอนๆ ทไดกรณาใหความคดเหนใหขอแนะน�าตอการจดท�าคมอ
(11)คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
จรยธรรมของผวาราชการจงหวดเลมนและหวงทจะไดรบขอคดเหน
ขอเสนอแนะเพมเตม เพอประโยชนในการปรบปรงค มอใหม
ประโยชนและประสทธภาพยงๆขนในโอกาสตอไป
(นายวบลยสงวนพงศ)
ปลดกระทรวงมหาดไทย
(13)คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
ค�าน�า
สถาบนด�ารงราชานภาพส�านกงานปลดกระทรวงมหาดไทยไดจดท�า“เอกสารความรสดร.”ฉบบท๓/ปงบประมาณ๒๕๕๘เรอง “คมอจรยธรรมผวาราชการจงหวด” ตามขอเสนอแนะของ คณะกรรมการจรยธรรมประจ�าส�านกงานปลดกระทรวงมหาดไทยในคราวประชมคณะกรรมการฯ ครงท ๕/๒๕๕๘ เมอวนท ๒๖ มถนายน ๒๕๕๘ ณ หองประชมส�านกกฎหมาย ชน ๖ อาคารสถาบนด�ารงราชานภาพทเหนชอบใหสถาบนด�ารงราชานภาพจดพมพคมอจรยธรรมผวาราชการจงหวดเพมเตม เพอเผยแพรใหอ�าเภอและหนวยงานอนไดรบความรและใชเปนแนวทางในการปฏบตงานตอไป
เอกสารความร สดร. ฉบบน ไดน�าลงเผยแพรทางเวบไซตของสถาบนด�ารงราชานภาพ(www.stabundamrong.go.th)ดวย
(นายชชวาลยฉายะบตร) ผอ�านวยการสถาบนด�ารงราชานภาพ บรรณาธการบรหารเอกสารความรสดร.
(14) คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
สารบญ หนา
บทน�า
บทท ๑ ความเปนมาและความส�าคญของต�าแหนง ๑
ผวาราชการจงหวด
บทท ๒ จรยธรรมทส�าคญส�าหรบผวาราชการจงหวด ๑๔
ประการท๑วาดวยจรยธรรมในการด�ารงตน ๑๖
ของผวาราชการจงหวด
ประการท๒ วาดวยจรยธรรมในการ ๑๙
ปฏบตตนตอผอนของ
ผวาราชการจงหวด
ประการท๓วาดวยจรยธรรมในการปฏบต ๒๒
หนาทของผวาราชการจงหวด
บทท ๓ ขอเสนอกลไกการขบเคลอน ๒๘
จรยธรรมของผวาราชการจงหวด
(15)คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
บทท ๔ กรณตวอยางเรองทผวาราชการจงหวด ๓๑
ตองไมท�า(MustnotDo)ในเรองของจรยธรรม
บทท ๕ บทเสรม ๓๗
เรองท๑ปจจยเสยงดานจรยธรรมของ ๓๗
ผวาราชการจงหวด
เรองท๒ทางสองแพรงดานจรยธรรม ๔๐
เรองท๓ความกลาหาญในทางจรยธรรม ๔๔
ภาคผนวก ๔๙
ทศพธราชธรรม ๔๙
ประมวลจรยธรรมของขาราชการพลเรอน ๕๑
พ.ศ.๒๕๕๒
สาระส�าคญจากพ.ร.บ.ประกอบรฐธรรมนญ ๕๓
วาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต
พ.ศ.๒๕๔๒ม.๑๐๓
ประกาศคณะกรรมการปองกนและปราบปราม ๕๔
การทจรตแหงชาตเรองหลกเกณฑการรบ
(16) คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
ทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยา
ของเจาหนาทของรฐพ.ศ.๒๕๔๓
รายชอผบรหารอดตผบรหารของ ๖๐
กระทรวงมหาดไทยและผวาราชการจงหวด
ทใหเกยรตใหขอมลความคดเหน
เรองจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
รายชอคณะท�างานจดท�าคมอจรยธรรม ๖๒
ของผวาราชการจงหวด
บรรณานกรม ๖๗
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด 1
บทท ๑
ความเปนมาและความส�าคญของต�าแหนงผวาราชการจงหวด
การจดท�าคมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวดน มงหมายทจะ
เนนย�าในความส�าคญของต�าแหนงผวาราชการจงหวด ทเปนผบรหาร
ในสวนภมภาควา จกตองเปนผทมจรยธรรมในระดบสงกวาขาราชการ
โดยทวไป ทมประมวลจรยธรรมขาราชการพลเรอนเปนเครองมอ
ก�ากบอยแลว แตผวาราชการจงหวดตองมคณธรรม จรยธรรมทมาก
ยงกวาทก�าหนดไวตามประมวลจรยธรรมขาราชการพลเรอน
ต�าแหนงผวาราชการจงหวดนน มบทบาทและความส�าคญ
ตอการบรหารบานเมองมาอยางยาวนาน การเกรนกลาวถงความเปนมา
และความส�าคญของต�าแหนงผวาราชการจงหวด มวตถประสงค
ส�าคญคอ ประสงคจะใหเขาใจวาในระบอบการปกครองของไทย
แตเดมมานนมระบบ เจาเมอง หรอผ ว าราชการเมองมากอน
ปฏบตหนาท ในฐานะ ผ ปฏบตงานตางพระเนตรพระกรรณ
2 คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
แลวจงพฒนาการมาเปนต�าแหนงผวาราชการจงหวดดงเชนปจจบน
ซงเปนไปตามหลกการของเรองการแบงอ�านาจ (Deconcentralization)
จากสวนกลางไปส ส วนภมภาค และแมในอนาคต ต�าแหนง
ผวาราชการจงหวดน กจะยงคงความส�าคญและจ�าเปนส�าหรบรป
แบบการบรหารของบานเมองเรา ดงจะไดกลาวพอเปนสงเขป ดงน
เมอครงอดต
ในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอย หว
รชกาลท ๕ ไดทรงเลงเหนความจ�าเปนในการจดการปกครอง
บานเมองใหเรยบรอยทวพระราชอาณาเขต โดยในสวนกลาง
ไดมการตงกระทรวงเสนาบดขนใหม จ�านวน ๑๒ กระทรวง ตามแบบ
อยางทางยโรป หนงในนน คอ กระทรวงมหาดไทย และเนองจาก
ขณะนนเปนชวงทมการตงทารกล�าประเทศไทยจากประเทศตะวนตก
จงมพระราชประสงคจะใหจดระเบยบการปกครองหวเมองทม
ความย งเหยงอย แตเดม ใหมความเปนระเบยบเรยบรอย และ
ดวยความไววางพระราชหฤทยในสมเดจพระเจาบรมวงศเธอ
กรมพระยาด�ารงราชานภาพ จงทรงมพระบรมราชโองการ
โปรดเกลาฯ แตงตงให สมเดจฯ กรมพระยาด�ารงราชานภาพด�ารง
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด 3
ต�าแหน งเสนาบดกระทรวงมหาดไทยพระองค แรก ตงแต
วนท ๑ เมษายน พทธศกราช ๒๔๓๕
สมเดจฯ กรมพระยาด�ารงราชานภาพไดทรงวางรากฐาน
การปกครองของประเทศไทย ตามพระราชด�ารพระบาทสมเดจ
พระจลจอมเกลาเจาอย หวทเหนวาควรรวมการบงคบบญชา
หวเมองทงปวงใหขนอยแตในกระทรวงมหาดไทยกระทรวงเดยว
และรวมหวเมองเข าเป นมณฑล เป นการจดการปกครอง
สวนภมภาค ทเรยกวา “ระบบเทศาภบาล”ขนเปนผลส�าเรจ
โดยการจดตงมณฑลเทศาภบาล มลกษณะเปนหนวยราชการบรหาร
สวนภมภาคทใหญทสด และจดรปแบบการปกครองเมองเปนหนวย
การปกครองสวนภมภาคทมล�าดบถดจากมณฑลเทศาภบาล
โดยมเจาพนกงานปกครองเมองจดตงขนเปนองคคณะ อยภายใต
การบงคบบญชาของเจาเมอง และไดทรงตรา “ขอบงคบลกษณะ
ปกครองทองท รศ. ๑๑๗” เพอแกไขระเบยบการแบงเขต
การปกครองทมความยงเหยงมาแตกอน ใหเปนระเบยบเรยบรอยขน
โดยใหรวมทองทหลายอ�าเภอรวมเปนหวเมองหนง และใหขาราชการ
ประจ�าเมอง ประกอบดวย ผวาราชการเมอง และกรมการเมอง จง
ปรากฏมผวาราชการเมองทนบเปนราชการบรหารสวนภมภาคขน
นบแตนนมา
4 คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
ณ ปจจบน
ในปจจบน ผ วาราชการจงหวด คอ ขาราชการประจ�า
ทไดรบพระบรมราชโองการโปรดเกลาฯ ใหด�ารงต�าแหนงหนาท
ท�าหนาทเชอมโยงจงหวดในสวนภมภาคกบสวนกลาง เพอด�ารงไว
ซงความเปนราชอาณาจกรไทย ทเปนรฐเดยว หรอ Unitary State
ดงปรากฏในพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน
พ.ศ.๒๕๓๔ มาตรา ๕๔ ทก� าหนดให ในจงหวดหนง ให ม
ผ ว าราชการจงหวดคนหนงเป นผ รบนโยบายและค�าสงจาก
นายกรฐมนตร ในฐานะหวหนารฐบาล คณะรฐมนตรกระทรวง ทบวง
กรม มาปฏบตราชการใหเหมาะสมกบทองทและประชาชน
และเปนหวหนาบงคบบญชาบรรดาขาราชการฝายบรหาร ซงปฏบต
หนาทในราชการสวนภมภาคในเขตจงหวดจงนบไดวาต�าแหนง
ผวาราชการจงหวด เปนต�าแหนงทางการบรหารและการปกครอง
ทมความส�าคญตอการปกครองบานเมองดงไดกลาวมา และแม
ในปจจบนกไมไดลดบทบาทความส�าคญลงแตประการใด ตรงกนขาม
กลบจะทวความส�าคญมากขน ตามบรบทอนซบซอนของสงคม
ทจะตองมผน�าในการพฒนาและบ�าบดทกข บ�ารงสขราษฎร
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด 5
มองไปในอนาคต
ในอนาคตต อจากน ไป กคาดการณได ว าต�าแหน ง
ผ ว าราชการจงหวดในลกษณะทเป นการบรหารสวนภมภาค
กจะยงคงมอย เพราะมลกษณะทสอดคลองกบความเปนรฐเดยว
ของราชอาณาจกรไทยดงกล าวมาแลว ขณะทบทบาทของ
ผวาราชการจงหวดทวความส�าคญขน ต�าแหนงผวาราชการจงหวด
กถกจบจองตรวจสอบการท�างานอยางเขมขนมากขน และมกระแส
การเรยกรองในการเปลยนแปลงแกไขตอแหลงทมาของต�าแหนง
ผวาราชการจงหวดอยตลอดเวลา
การด�ารงอยของต�าแหนงผ วาราชการจงหวดในสถานะ
ผปฏบตหนาทตางพระเนตรพระกรรณและในสถานะของผแทน
รฐบาลจงขนอย กบความเชอถอศรทธาของประชาชนทมต อ
บทบาทของผ ว าราชการจงหวด ทงดานความรความสามารถ
และดานคณงามความด มคณธรรม จรยธรรมทเปนแบบอยางได
หรอตองมคณสมบตทงเปน “คนด” และเปน “คนเกง”
การจดท�าค มอจรยธรรมของผ ว าราชการจงหวดน
จงเปนเครองมอประการหนงทจะชวยเหลอผวาราชการจงหวด
6 คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
ในการพจารณาน�าไปถอปฏบต เพราะ ถาผด�ารงต�าแหนงผวาราชการ
จงหวดสามารถด�ารงตนอย ในคณธรรมอนด โดยใชจรยธรรม
เปนหลกน�า และม งทประโยชนสขของประชาชนโดยสวนรวม
กยอมสามารถธ�ารงไวซงความเชอถอศรทธาตลอดจนความเชอมน
จากประชาชนและภาคสวนตางๆได
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด 7
ความส�าคญของต�าแหนงผวาราชการจงหวด
ผวาราชการจงหวดเปนบคคลหมายเลข ๑ ของจงหวด เปนบคคล
ทอยในสายตาของสาธารณชน ทประกอบไปดวย ทงความคาดหวง
การจบจองตรวจสอบการท�างาน ตลอดจนความรสกทเชอมโยง
ตอความเชอถอศรทธาตอบทบาทของกระทรวงมหาดไทยอนเปนตน
สงกดของผวาราชการจงหวดดวย
ขาราชการกระทรวงมหาดไทยทกคน ไมไดเกษยณอาย
ราชการในต�าแหนงผวาราชการจงหวด ในปจจบน ประเทศไทย
มผวาราชการจงหวดเพยง ๗๖ คน เปน ๗๖ คน ทเปนผปฏบตหนาท
ตางพระเนตรพระกรรณ เปน ๗๖ คน ทเปนผแทนของรฐบาล
อยในสวนภมภาคหรอในจงหวด ทจะสามารถ “บ�าบดทกข บ�ารงสข”
ใหแกราษฎร ดงเชนทเคยไดยนไดฟงกนมาวา “พอเมอง” คอผทจะ
คอยดแล ปดเปาความทกขความเดอดรอนใหแกอาณาประชาราษฎร
ในบานในเมองของตน ใหไดอยดมสข
ดงนนบทบาทของ “พอเมอง” หรอ ผวาราชการจงหวด
ในปจจบน จงมการสปอตไลทหรอจบจองตดตามดการปฏบตตนและ
8 คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
ปฏบตงานอยตลอดเวลา ดวยเหตนจงเปนความหวงใยของผบรหาร
ในปจจบน อดตผ บรหารและผ ว าราชการจงหวดดวยกนเอง
ในเรองของการวางบทบาทของผวาราชการจงหวดใหอยในสถานะ
ทเหมาะสมและมคณคา เพอทสงคมจะไดใหการยอมรบและ
เชอถอศรทธา น�าไปสความรวมมอในการพฒนาหรอแกไขปญหา
ตางๆ ภายในจงหวด ผ บรหารและอดตผ บรหารของกระทรวง
มหาดไทยจงเหนวาควรมขอแนะน�าส�าคญบางประการ ทชวยแสดง
ใหเหนถงความส�าคญของต�าแหนงผ วาราชการจงหวด ทมตอ
บานเมอง คอ
๑. ผวาราชการจงหวด คอผปฏบตหนาทตางพระเนตร
พระกรรณ ในการ “บ�าบดทกขบ�ารงสข” ใหแกราษฎร ความท
ยกมานปรากฏตามหนงสอ “เทศาภบาล” พระนพนธ ของ
สมเดจฯ กรมพระยาด�ารงราชานภาพ ในเรอง ลกษณะการ
เทศาภบาล ทใหความหมายของ “การเทศาภบาล” คอ การปกครอง
โดยลกษณะทจดใหมหนวยบรหารราชการ อนประกอบดวยต�าแหนง
ขาราชการตางพระเนตรพระกรรณของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว
และเปนทไววางใจของรฐบาลของพระองค ซงประจ�าอยแตเฉพาะ
ในราชธานนน ออกไปด�าเนนการในสวนภมภาค เปนสอกลางระหวาง
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด 9
ประชากรของประเทศ ซงอยหางไกลจากรฐบาลซงอยในราชธาน
ใหไดใกลชดกบอาณาประชากร เพอใหเขาไดรบความรมเยนเปนสข
และเกดความเจรญทวถงกน
๒. ผวาราชการจงหวด คอ ผแทนของรฐบาลในภมภาค
ทจะตองพฒนาจงหวด ใหประชาชน “อยด กนด” ตามพระราชบญญต
ระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ.๒๕๓๔ ซงสอดคลองกบ
ความหมายของการเทศาภบาลตาม ขอ ๑ คอ เปนทไววางใจ
ของรฐบาลของพระองค...ออกไปด�าเนนการในสวนภมภาค
๓. ต�าแหนงผ ว าราชการจงหวด สบทอดด�ารงมา
ดวยการปฏบตทดทเปนแบบอยางของบรรพชนคนมหาดไทย
ทสรางความเชอถอศรทธาในใจราษฎรอยางเสมอมา
๔. ผวาราชการจงหวดอยในสถานะทตองมจรยธรรมอย
ในระดบทสงกวาและสามารถเปนแบบอยางได ทงแกขาราชการ
และประชาชนทวไปดงทปรากฏในโอวาทของสมเดจฯกรมพระยา
ด�ารงราชานภาพวา
10 คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
“ขาราชการมใชอภสทธชน หากแตจะตองบ�าเพญตน ใหเปนแบบ
อยางของคนดแกสงคม”
๕. ผวาราชการจงหวดเปนผใชอ�านาจ หรอตามส�านวนไทย
คอ “เปนผมอ�านาจวาสนา” แตการใชอ�านาจนน ถาประสงคจะใหเกด
ความเชอถอ ศรทธา ทงแกตนเอง และสถาบนการปกครองทม
ผวาราชการจงหวดเปนผน�า ตองใชอ�านาจเฉพาะตามทกฎหมายก�าหนด
มความ สมเหต สมผล ตามวฒนธรรม ประเพณทถกตองดงาม
ทส�าคญ ตองไมใชอ�านาจตามอ�าเภอใจ เพราะจะเปนตนเหต
แหงความเสอมในอ�านาจ การใชอ�านาจตองไมมากไปหรอนอยไป แตตอง
เปนไปตามเหตอนสมควร เหมาะแกกาล เหมาะแกชมชน และใชดวย
ความเทยงธรรม จงจะสามารถสรางความเชอถอศรทธาเกดขน
ในหมชน ดงโอวาทของสมเดจฯ กรมพระยาด�ารงราชนภาพ ทด�ารส
แกผไปรบต�าแหนง “เจาเมอง”
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด 11
“เจาคณอ�านาจอยทราษฎรเชอถอไมใชอยทพระแสงสตรา
จะไปอยไหนกตามถาเจาคณท�าใหราษฎรเชอถอดวยศรทธา
แลวไมมใครถอดเจาคณไดแมในหลวงเพราะทานกทรงปรารถนา
ใหราษฎรอยเปนสขเชนเดยวกน”
หรอทด�ารสไวในปาฐกถา”วาดวยท�าราชการ” วา
“...อนอ�านาจนนมไดมดวยอาชญาแตมดวยคนทงหลาย
ไววางใจในความซอตรงเปนส�าคญ”
๖. ผวาราชการจงหวดตองเปนผน�าในการสรางความรก
ความสามคค ของประชาชนในพนท บนหลกการของความถกตอง
เปนธรรม โดยยดผลประโยชนของประเทศชาตเปนหลก ดงท
สมเดจฯ กรมพระยาด�ารงราชานภาพตรสไวแกผทจะไปรบต�าแหนง
“เจาเมอง”เชนกน วา
“อยามพวกเพราะถามพวกเรากจะมพวกเขาเกดขนทนท”
๗. ผวาราชการจงหวดตองมความเปนผน�าททนสมย
(SMART) ในประเดนน สมเดจฯกรมพระยาด�ารงราชานภาพ
ไดทรงใหความส�าคญเชนกน ดงปรากฏตามหลกฐานททรงเลา
ประทานหมอมเจาพนพศมย ดศกล พระธดา วา
12 คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
“เชาเขยนเปนวทยาทานค�าตองหาความรตอ
มฉะนนมนจะหมดคนทนกวาตวรพอแลวนน
เปนคนตายแลวเปนๆเพราะโลกหมนอยทกนาท
เราตองเรยนไปตามมนจงจะอยกบโลกโดยไมโงได”
ดงนน ผวาราชการจงหวด แมจะด�ารงต�าแหนงในระดบสง
แลวกตาม กคงยงตองเปดใจรบความคดและทศนคตใหมๆ
ใฝหาและเพมพนความร ใหเทาทนความเจรญและเปนไปของโลก
ทงดานเทคโนโลย และนวตกรรมความเปลยนแปลงดานตางๆ มอง
เหนภาพอนาคตท ชด เจน เพราะ ว ธคดและทศนคตของ
คนรนใหมเปลยนแปลงไปจากยคกอนๆอยางมากมาย เชน ทศนคต
ตอการท�างานราชการทเหนวา “งานเปนสวนหนงของชวต ไมใช
ทงหมดของชวตเหมอนทเคยปลกฝงกนมา” และสงทยดคนใหอย
กบองคกรไมใชตวเงนเพยงอยางเดยว แตคอการทไดท�างานอยใน
องคกรอยางมความสขและไดรบการยอมรบในคณคาและศกดศร
ของตวเอง ถาสามารถยอมรบและเขาใจทศนคตใหมๆ เหลานได
กจะสามารถพฒนาองคกรทก�ากบดแลใหเกดประสทธภาประสทธผลได
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด 13
ทกลาวมาทงหมดนน เปนการแสดงใหเหนวา ต�าแหนง
ผ วาราชการจงหวดนนมความส�าคญอย มากมายหลายประการ
เปนทงผมอ�านาจ วาสนา และบารม มบทบาทหลากหลาย ทงเปน
ผปกครอง เปนนกบรหาร เปนผประสานงาน เปนผสงการ เปนครผสอน
เปนตน จงเหนไดวาถาผวาราชการจงหวด ไมมความเขมแขงดาน
จรยธรรม จะสงผลกระทบทางลบตอผลลพธทเกดขนจากการบรหารงาน
มากนอยเพยงใด ในบทตอไปจงเปนการขยายความใหเหนวา
ผวาราชการจงหวดนน ควรจะมจรยธรรมส�าคญประการใดบาง ทจะ
เปนเครองมอในการก�ากบดแล และตรวจสอบการปฏบตงานของ
ผวาราชการจงหวดใหอยในขอบเขตของกฎหมายและศลธรรม และ
เปนตวอยางอนดแกประชาชนและเยาวชนใหถอเปนแบบอยางไดตอไป
ภาพเครอขายการตดตอสอสารทเชอมตอกนดวยระบบตาง ๆ ไปทวโลก
14 คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
บทท ๒
จรยธรรมส�าคญส�าหรบผวาราชการจงหวด
ในบรบทการท�าราชการของขาราชการพลเรอนทวไป
ไดมประมวลจรยธรรมของขาราชการพลเรอน ซงประกาศใน
ราชกจจานเบกษา เมอวนท ๕ พฤศจกายน ๒๕๕๒ เปนแนวทาง
ในการถอปฏบตอยแลว ดงรายละเอยดทปรากฏอยในผนวกทาย
แตโดยทต�าแหนงผวาราชการจงหวด เปนต�าแหนงทเปนผปฏบตหนาท
ตางพระเนตรพระกรรณ และเปนหวหนาสวนราชการทเปนหวหนา
บงคบบญชา ก�ากบดแลการท�างานของทกสวนราชการในจงหวดนน
การยดถอจรยธรรมในการปฏบตงานจงควรจะมอยในระดบทมากกวา
หรอสงกวาขาราชการโดยทวไป
กระทรวงมหาดไทยไดเลงเหนความส�าคญประการดงกลาว
จงไดมการสอบถามความคดเหนของผบรหาร อดตผบรหารของ
กระทรวงมหาดไทยและผวาราชการจงหวด ถงจรยธรรมส�าคญของ
ผวาราชการจงหวด วาควรจะเนนหนกหรอเพมเตมในประการใด
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด 15
เมอประมวลสงเคราะหขอมลออกมาแลว กพบวาจรยธรรมเนนหนก
ทจะกลาวถงตอไปบางประการกปรากฏอยในประมวลจรยธรรม
ของขาราชการพลเรอนอยแลว แตแยกออกมาใหเหนเปนชดเจนวา
ผวาราชการจงหวดตองยดถอปฏบตใหแนวแนมนคง ส�าหรบในบาง
ประเดนทตรงกบขอก�าหนดในประมวลจรยธรรมขาราชการพลเรอน
อยแลวกสามารถเทยบเคยงกบตวบทของประมวลจรยธรรมขาราชการ
พลเรอนได
การจดท�าคมอจรยธรรมนอาจจะแตกตางจากการจดท�าคมอ
ดานเทคนคอนๆ เพราะเปนคมอทอธบายเรองราวและแนวทางปฏบต
ทเปนนามธรรม ดงนนเพอจดกลมเรองใหเหนชดเจนขน จงไดท�าการ
จ�าแนกออกเปน ๓ ลกษณะ คอ จรยธรรมในการด�ารงตน จรยธรรม
ในการปฏบตตนตอผอนและจรยธรรมในการปฏบตหนาท ซงจะกลาวถง
ในรายละเอยด ดงน
16 คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
ประการท ๑
วาดวยจรยธรรมในการด�ารงตนของผวาราชการจงหวด
ในประมวลจรยธรรมขาราชการพลเรอน ขอ ๑๒ ไดกลาวถง
เรองการด�ารงตนไว คอ ขาราชการตองเปนแบบอยางทดในการ
ด�ารงตน รกษาชอเสยงและภาพลกษณของราชการโดยรวม
ส�าหรบผวาราชการจงหวดยอมตองด�ารงตนเปนแบบอยาง
ทด ในการยดถอปฏบตตามหลกธรรมทางศาสนาทตนนบถอใหเปน
หลกธรรมประจ�าใจ ในทนไดประมวลจากความคดเหนของผบรหาร
อดตผบรหารของกระทรวงมหาดไทยและผวาราชการจงหวด ซงตาง
มความเหนตรงกนในขอแนะน�าดงกลาว นนคอ ในการด�ารงตนของ
ผวาราชการจงหวด ตองถอปฏบตในดานศลธรรม ทมากยงกวาผอน
กลาวโดยรวมคอ ผ ว าราชการจงหวดจะตองด�ารงตนอย ดวย
หลกธรรมใหเหนเปนทประจกษแกประชาชน ดงน
๑. ยดถอปฏบตตนตามหลก “ธรรมโลกบาล”
ธรรมโลกบาล คอ ธรรมอนคมครองโลก ซงประกอบดวย
หร และโอตตปปะ
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด 17
หร คอ ความละอายแกใจในการประพฤตชว
โอตตปปะ คอ ความเกรงกลวตอผลของความชว
หร โอตตปปะ น เปนธรรมทเกดขนในใจของคนทกคนหรอ
กคอมโนธรรม ซงเปนเรองอยเหนอกฎเกณฑทางกฎหมาย หรอกลาว
ใหกระชบกคอ ความตระหนกรในผดชอบ ชวด
ผ วาราชการจงหวดเปนต�าแหนงทเปนผใชอ�านาจตาม
กฎหมายสามารถใหคณใหโทษ แกผอยในอาณตปกครองไดจงตองม
ธรรมประการน ก�ากบตนเองกอนเปนอนดบแรก คอจะปฏบตตน
ประการใด กตองร�าลกอยเสมอวาเปนสงทดหรอไมประการใด
ทงตอตนและตอสวนรวม
๒. ครองความมสต สมปชญญะ (Mindfulness and
Awareness) จดเปนธรรมเกอกลในการประกอบกจทกอยาง เรยกวา
“ธรรมมอปการะมาก”
สต หมายถง ความระลกได ความรตว ไมเผลอ ใจอยกบกจ
จตอยกบเรอง เปนอยอยางไมประมาท มเหตผล
สมปชญญะ หมายถง ความร ชดในสงทระลกได
เขาใจชดตามความเปนจรง ตามเหตและผล
สต สมปชญญะ โดยรวมหมายถง ความรตวและการ
ครองตนดวยความรอบคอบ
18 คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
การครองความมสตสมปชญญะอยเปนนจจงมความส�าคญ
โดยตรงกบจรยธรรมของผ วาราชการจงหวด เพราะตราบใดท
ผวาราชการจงหวด มสตสมปชญญะ ครอบครอง หรอ มความรตวทว
พรอมอยเสมอวาก�าลงคดอะไรท�าอะไรตราบนนความบกพรอง
เสยหายทางจรยธรรมกยอมไมเกด
๓. ยดถอปฏบตเปนแบบอยางตามหลกปรชญาเศรษฐกจ
พอเพยง ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว
หลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงน โดยเนอหาเปนทรและ
เขาใจกนโดยสวนมาก จะไมน�ามาขยายความในทน แตสงท
ผวาราชการจงหวดพงยดถอปฏบต กคอ ยดถอปฏบตไดในระดบท
สามารถเปนแบบอยางแก
ประชาชนโดยทวไป เพราะ
ผ ว าราชการจงหวด คอ
ผ น�าทต องแสดงให เหน
อยางเปนรปธรรม จงจะ
สามารถไปแนะน�าขยายผล
ในหมประชาชนตอไปได
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด 19
ประการท ๒
วาดวยจรยธรรมในการปฏบตตนตอผอนของผวาราชการจงหวด
โดยทต�าแหนงผวาราชการจงหวดมความเปนมาสบเนอง
ยาวนาน และมรากเหงามาจากปรชญาของการเปน “ผปกครอง”
ซงเหมาะสมกบยคสมยทผานๆมา ทระบบการศกษายงไมแพรหลาย
ทวถง ผคนมความเคารพ นบถอ ย�าเกรงดวย อ�านาจ อาชญาสทธ
ขาดแหงการเปนผ ใหคณใหโทษ แตในยคปจจบน ทสงคมม
การเปลยนแปลงอยางรวดเรว มการหลงไหล ถายเทวฒนธรรมทาง
ความคดดานตางๆ อยางเสร รวดเรว และแพรหลาย ผคนมการศกษา
มากขน ทศนคตตอความเปน “ผปกครอง” ของผวาราชการจงหวด
เปลยนแปลงไปโดยเพงเลงไปทการเปน “นกบรหาร” ของ
ผวาราชการจงหวดมากกวาความเปน “ผปกครอง” แบบโบราณกาลมา
จรยธรรมในการปฏบตตนตอผอนของผวาราชการจงหวด
ในยคปจจบน จงควรยดถอในประการส�าคญๆ คอ
20 คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
๑. ไมวางตวเปนเจาขน มลนาย ถอยศ ถอศกด เพราะถอวา
เปนการปฏบตตอผ อนทผดยคผดสมย พฤตกรรม ทใหผ คน
มาพนอบพเทา เอาอกเอาใจ เปนพฤตกรรมทไมเปนทยอมรบ
ของสงคมยคปจจบน และสมเสยงตอการวจารณ ต�าหน ตเตยน
ผานการสอสารทางสงคมออนไลน (Social Network)
๒. ตองแสดงตนใหเหนถงความเปนนกบรหารมออาชพ
ทพรอมจะน�าความเจรญกาวหนา ความสงบสขมาสจงหวดทตน
ด�ารงต�าแหนงอย โดยแสดงตนใหเหนถงความรความสามารถและ
ความพรอมทจะใหความรวมมอกบทกฝาย โดยยดผลสมฤทธ
ของเปาหมายการพฒนาจงหวดเปนหลก สามารถเขาหาประชาชน
ไดทกชนทกฝายอยางเปดเผยและจรงใจ
๓. ตองระมดระวงในการคบหาสมาคมกบบคคลทมสวน
ไดเสยกบผลประโยชนภายในจงหวด หรอ บคคลทเกยวของกบ
การรองเรยนในเรองทไมถกตอง และตองหลกเลยงการคบหาสมาคม
กบบคคลหรอกลมบคคลทมความประพฤตในทางเสอมเสยหรอ
ผประกอบอาชพทสอไปในทางไมสจรตหรอ การแสดงความสนทสนม
กบผมอทธพล
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด 21
๔. แสดงออกถงความมเมตตาธรรม และมปยวาจา ส�าหรบ
ผใกลชด ผรวมงาน และผใตบงคบบญชา
เมตตาธรรม คอ มความปรารถนาดตอผคนทปฏบตงาน
เกยวของ สงใดผดพลาดกใหค�าแนะน�า แนวทางแกไข ปรบปรง และ
สอนงาน (Coaching)
ปยวาจา ใชค�าพดสภาพกบทกคนอยางเปนปกตทง
ตอหนาและลบหลง
๕. ใหความส�าคญกบสถาบนครอบครว มความกตญญตอ
บพการ ใหเวลาและความรกความอบอนตอครอบครว แตตองไมให
บคคลภายในครอบครวญาตพนอง หรอบคคลใกลชด เขามายงเกยว
หรอกาวกายการปฏบตหนาทหรออาศยต�าแหนงหนาทราชการของ
ตนแสวงหาผลประโยชน
ภาพการรดน�าด�าหวขอพรผใหญในครอบครวในวนสงกรานต
22 คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
ประการท ๓
วาดวยจรยธรรมในการปฏบตหนาทของผวาราชการจงหวด
การปฏบตหนาทของผวาราชการจงหวด เปนทยอมรบ
โดยทวไปวามขอบเขตกวางขวาง หลากหลายมต เกยวของกบผคน
มากมายหลายแขนงทกภาคสวน เปนผ ถอปฏบตและเปนผใช
กฎหมายไมต�ากวารอยฉบบ
ดงนน ในทางกฎหมาย การปฏบตหนาทของผวาราชการ
จงหวดจงมระบบก�ากบควบคม ตรวจสอบดแลอยอยางมากมาย แตระบบ
ทดและมประสทธภาพมากทสด กคอระบบการควบคมดวยตนเอง หรอ
ความมมาตรฐานทางจรยธรรมทสงกวาขอบงคบทางกฎหมาย
จรยธรรมในการปฏบตหนาทของผ ว าราชการจงหวด
ถกก�าหนดไวในประมวลจรยธรรมขาราชการพลเรอน ในฐานะทเปน
ขาราชการพลเรอนคนหนง และยงมปรากฏตามกฎหมายอนๆ เชน
ประกาศคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต
เรองหลกเกณฑการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยา
ของเจาหนาทของรฐ พ.ศ. ๒๕๔๓ เปนตน
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด 23
ในทนจะเปนการเนนย�าจรยธรรมส�าคญในการปฏบตหนาท
ของผวาราชการจงหวด เฉพาะประเดนทมผลกระทบตอภาพลกษณ
และความเชอถอศรทธาตอต�าแหนงผวาราชการจงหวดอยางชดเจน
ซงแมจะขอก�าหนดอยแลวกตาม แตต�าแหนงผวาราชการจงหวด
จะตองถอจรยธรรมประการตอไปน ในระดบทสงกวาและเขมขนกวา
ขาราชการทวๆ ไปคอ
๑. ผวาราชการจงหวด ตองแสดงใหเหนถงซงความ
ซอสตยสจรตตอการปฏบตหนาท นบแตวนแรกทด�ารงต�าแหนง
โดยสามารถตรวจสอบจรยธรรมดานนไดตลอดเวลา
ประมวลจรยธรรมขาราชการพลเรอน ไดก�าหนดให
ผ ด�ารงต�าแหนงข าราชการพลเรอนทกต�าแหนงต องยดมน
ในคานยมหลกของมาตรฐานจรยธรรมส�าหรบผด�ารงต�าแหนง
ทางการเมองและเจาหนาทของรฐ ๙ ประการของส�านกงาน
ผตรวจการแผนดน ปรากฏอยใน (๒) การมจตส�านกทด ซอสตย
สจรต และรบผดชอบ
ความซอสตยสจรตน เปนค�ารวมของค�าวาซอสตยค�าหนง
กบสจรตอกค�าหนง แตในความหมายโดยนยกคอ ความประพฤต
ชอบ ความประพฤตตรง ไมคดโกง ซงน�าความหมายรวมของทงสอง
ค�ามารวมกน แตโดยทวไปกเปนทเขาใจกนไดวาคอ การท�างาน
24 คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
ทซอตรงและไมทจรตคอรรปชน ซงเปนประเดนหลกของการบรหาร
บานเมอง และเปนคานยมทเปนสากล
“...สจรตคอเกราะบง ศาสตรพอง...” คอวรรคหนงในโคลง
สภาษตโสฬสไตรยางคซงเปนพระราชนพนธของพระบาทสมเดจ
พระจลจอมเกลาเจาอยหว รชกาลท ๕ ทอธบายผลของสจรตไวสนๆ
แตไดความหมายทชดเจน และเปนสจธรรม
และในรชสมยของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว
รชกาลท ๖ ไดทรงพระราชทาน “หลกราชการ” แกขาราชการ
ในชวงตรษสงกรานต พ.ศ.๒๔๕๗ ประการหนงคอ เรอง หลกของ
ความซอตรงตอหนาท คอ ตงใจกระท�ากจการซงไดรบมอบให
เปนหนาทของตนนน โดยซอสตยสจรต...
ในรชกาลปจจบน พระบาทสมเดจพระเจาอย หวได
พระราชทานพระบรมราโชวาททเกยวกบเรองความสจรตไวในหลาย
โอกาสหลายวาระ แตทไดพระราชทานแกผวาราชการจงหวดโดยตรง
คราวหนงกคอ พระบรมราโชวาททพระราชทานแกผวาราชการจงหวด
ทผานการอบรมหลกสตรผ ว าราชการจงหวดระบบบรณาการ
(ผ ว าฯซอโอ) เมอวนท ๓ ตลาคม ๒๕๔๖ ณ วงไกลกงวล
อ�าเภอหวหน จงหวดประจวบครขนธ ปรากฏในตอนทาย คอ
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด 25
“...ผวาฯซอโอตองเปนคนทสจรต ทจรตไมได ถาทจรต
แมแตนดเดยวกขอแชงใหมอนเปนพดอยางนหยาบคายแตวา
ขอใหมอนเปนถาไมทจรตถาสจรตและมความตงใจในธรรมขอให
ตออายไดถง ๑๐๐ ป ถาอายมากแลวกแขงแรง แลวสจรต
ประเทศไทยจะรอดพนอนตรายอยางมาก...”
ดงนน ความซอสตย สจรต จงเป นจรยธรรมส�าคญ
ในการปฏบตหนาทของผวาราชการจงหวด เพราะความซอสตยสจรต
นอกจากจะเปนเกราะเหลกก�าแพงแกวแกผปฏบตแลว ยงมอานสงส
ถงความเจรญกาวหนาของประเทศชาตบานเมองอกทางหนงดวย
๒. ผวาราชการจงหวด ตองมความกลาหาญทางจรยธรรม
โดยค�านงถงผลประโยชนของชาตและประชาชนเปนหลก คอ
กลาทจะปฏเสธตอความไมถกตองชอบธรรม ไมวาจะโดยการสงการ
กดดนโดยผมอ�านาจหรอผมอทธพลใดๆ กตาม มเทคนค และศลปะ
ในการปฏเสธ หรอขดขวางการด�าเนนการทไมถกตองชอบธรรมนน
อกตองรกษาจรยธรรมแหงการด�ารงต�าแหนงของตนไวไดอยาง
เหนยวแนน
26 คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
๓. มความเปนกลางทางการเมอง
ประมวลจรยธรรมขาราชการพลเรอน ขอ ๘ ขาราชการตอง
ปฏบตหนาทดวยความเทยงธรรม เปนกลางทางการเมอง ใหบรการ
แกประชาชนโดยมอธยาศยทดและไมเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรม
เรองของการแสดงออกของความเปนกลางทางการเมอง ของ
ผวาราชการจงหวด ดจะเปนทเพงเลงมากกวาขาราชการพลเรอน
ทวไป เนองจากเปนผรบนโยบายจากรฐบาลโดยตรง แตทางการเมอง
ในพนทนน มทงขางทเปนรฐบาลและเปนฝายคาน การวางตวในเรอง
นของผวาราชการจงหวดจงคอนขางจะเปนทจบจองมากยงกวา
ขาราชการฝายอนๆ
ความเปนกลางทางการเมองของผวาราชการจงหวด ไมได
หมายถงการวางตวเหนอการเมอง หรอการไมคบหาสมาคมกบฝาย
การเมอง ตรงกนขามผวาราชการจงหวดตองรจกคบหากบฝาย
การเมองทกฝาย บนหลกการ “รจกแตไมฝกใฝ” คอ ไมวางตวเปน
คนของฝายใด แตตองรวมมอท�างานกบฝายการเมองทกฝาย
อยางเตมท ภายใตระเบยบกฎหมายและวฒนธรรมประเพณทดงาม
ซงกตรงกบค�าวาตองปฏบตหนาทดวยความเทยงธรรม ไมเลอก
ปฏบตวาเปนพรรคใดฝายใด
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด 27
๔. ผวาราชการจงหวดตองใหความส�าคญตอการตรงตอ
เวลานดหมาย
โดยเฉพาะอยางยงในฐานะประธานในพธ เพราะทง
เจาภาพและผ รวมงานตางมภารกจ การทผ วาราชการจงหวด
เดนทางไปเปนประธานเปดงานลาชาโดยไมแจงหรอไมมเหตผล
สมควร อาจท�าใหเปนทครหา หรอเยาวชนเอาเปนแบบอยางทไมด หรอ
คนมองวาผวาราชการจงหวดวางตวเปนเจาใหญนายโตใหคนอน
เสยเวลารอคอย
28 คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
บทท ๓
ขอเสนอกลไกการขบเคลอนจรยธรรม ของผวาราชการจงหวด
ประมวลจรยธรรมขาราชการพลเรอน หมวด ๓ ไดก�าหนด
กลไกและระบบบงคบใชประมวลจรยธรรม ผานองคกรคมครอง
จรยธรรมหรอ คณะกรรมการจรยธรรมประจ�าสวนราชการ และ
ก�าหนดระบบการบงคบใชประมวลจรยธรรม ขอ ๑๙ เมอมกรณการ
ฝาฝนจรยธรรม ผบงคบบญชาอาจสงลงโทษทางวนย วากลาว
ตกเตอน ท�าฑณฑบนเปนหนงสอหรอสงใหไดรบการพฒนา
ตามทเหนสมควร
นอกจากนยงก�าหนดไวในขอ ๒๐ (๑) ถง (๙) รายละเอยด
ตามประมวลจรยธรรมของขาราชการพลเรอน
ดงนน จงเหนไดวาขอก�าหนดเรองมาตรฐานทางจรยธรรม
(Code of Conduct) นน สามารถก�าหนดไดตามกรอบคณธรรมทจะ
ก�าหนดใหเขมขน หรอ สวยหรอยางใด กยอมได แตเปนทสงเกตวา
แมจะมขอก�าหนดมาตรฐานจรยธรรมมากมายเพยงใด กมกจะมการ
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด 29
กระท�าผดหรอละเลยเรองจรยธรรมปรากฏใหพบเหนอยเสมอมา
ซงในขอเทจจรง กอาจจะเปนเรองยากทจะคอยควบคมก�ากบดแล
เรองจรยธรรมใหเปนไปตามขอก�าหนด เพราะจรยธรรมเปนเรองของ
ขอปฏบตทไมไดก�าหนดบทลงโทษทชดเจนในทางกฎหมาย
จากการสมภาษณและเกบขอมลจากผบรหาร อดตผบรหาร
และผวาราชการจงหวด เมอประมวล สงเคราะหแลวพบวามขอเสนอ
หลายประการในการขบเคลอนผลกดนเรองจรยธรรม ซงในทางปฏบต
ผบรหารหรอหนวยงานทเกยวของสามารถน�าไปก�าหนดแนวทาง
ด�าเนนการทเปนรปธรรมตอไป เพราะขอเสนอบางเรองตองใชเวลา
บางเรองตองจดท�ากระบวนการขนมาใหม
ตอไปนคอขอเสนอกลไกการขบเคลอนจรยธรรมของ
ผวาราชการจงหวด ซงจะเสนอไวเฉพาะทส�าคญบางประการและ
ไมซ�ากบกลไกในประมวลจรยธรรมขาราชการพลเรอน
๑. การแตงตงผวาราชการจงหวด ตองเปนไปตามหลก
คณธรรมมระบบคดกรองทด มประสทธภาพ ปฏเสธระบบการ
ซอขายต�าแหนงและไมเลอกสถาบน เพราะถาระบบการคดเลอกด
มคณธรรม กจะเปนการเลอกสรรบคคลทมพนฐานดานจรยธรรม
ทดไดในระดบหนง
30 คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
๒. ผบรหารระดบสงของกระทรวงเปนแบบอยางทดและ
แสดงออกถงมาตรฐานทางจรยธรรมทสงกวาผวาราชการจงหวด
ในฐานะท เป นผ ก�ากบ ควบคมดานมาตรฐานจรยธรรมของ
ผวาราชการจงหวด
๓. สร างเครองมอวดและประเมนผลดานจรยธรรม
ทส�าคญ เชน มการประเมนทางลบ ใหความส�าคญเรองรองเรยนของ
ประชาชนตอเรองจรยธรรมของผวาราชการจงหวด เปนตน
๔. การใหประชาชนเขามามสวนรวมและการประชาสมพนธ
เรองแผนงาน/โครงการ/งบประมาณ ของจงหวดอยางเปดเผย
แพรหลายทวถง
๕. สร างความเข มแขงและสนบสนนการท�างานของ
องคกรหรอหนวยงานทปฏบตงานเกยวของกบการสอดสอง ตรวจสอบ
เรองจรยธรรมของขาราชการ
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด 31
บทท ๔
กรณตวอยางเรองทผวาราชการจงหวด ตองไมท�า (Must not do) ในเรองของจรยธรรม
ประมวลจรยธรรมขาราชการพลเรอน ก�าหนดเรองของ
“ผลประโยชนขดกน” หรอ Conflict of Interest ไวในขอ ๖
ขาราชการตองละเวนจากการแสวงประโยชนทมชอบ โดยอาศย
ต�าแหนงหนาทและไมกระท�าการอนเปนการขดกนระหวาง
ผลประโยชนสวนตนและผลประโยชนสวนรวมทอยในความรบผดชอบ
ของหนาท
ในบทตนๆทผานมา สวนใหญกลาวถงเรองทผวาราชการจงหวด
ตองท�า (Must do) หรอควรท�า (Should do) ในเรองจรยธรรม
ในบทน จะเปนตวอยางของเรองทผวาราชการจงหวด ตองไมท�า
(Must not Do) โดยเฉพาะอยางยงเรองของการขดกนระหวาง
ผลประโยชนสวนตนและผลประโยชนสวนรวมดงกลาวขางตน
ตวอยางบางเรองเกดขนจรง และเปนเรองทสงผลกระทบตอ
ความเชอถอ ศรทธาในต�าแหนงผ ว าราชการจงหวดโดยตรง
32 คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
ดงนน จงเปนกรณตวอยางทผวาราชการจงหวดตองหลกเลยง หรอ
ตองไมท�า กรณตวอยางบางเรอง คอ
๑. ผวาราชการจงหวดเปนประธานคณะกรรรมการจดสรร
ทดนจงหวด แตตอมาไปซอทดนจดสรรของบรษทดงกลาว
ประเดน คอ ท�าใหเกดขอสงสยเคลอบแคลงใจของ
ผทรวมเปนคณะกรรมการและผรเหนตอความโปรงใสในการปฏบต
หนาทในการจดสรรทดนนน
ภาพแสดงแผนผงรปแปลงจดสรรทดนของหมบานจดสรร
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด 33
๒. ผวาราชการจงหวด เปนประธานคณะกรรมการในการ
อทธรณภาษของบรษทขายรถยนตแหงหนง และมความเหน
เหนชอบตามอทธรณคอ คนการจายภาษของบรษทหรอท�าใหบรษท
เสยภาษนอยลง และตอมาผวาราชการจงหวดกลบไปซอรถยนตของ
บรษทดงกลาว
ประเดน คอ หนวยงานทจดเกบภาษขาดความเชอถอ
ตอการปฏบตหนาทของผ ว าราชการจงหวด และภาพลกษณ
ในสายตาของบรษทเอกชนกจะขาดความย�าเกรง
๓. ผวาราชการจงหวดประกาศจดงานวนส�าคญสวนตว
เชน วนเกด วนครบรอบการแตงงาน ใหเปนทเอกเกรก และมการ
จดงานหลายครงหลายสถานทภายในวนเดยวกน
ประเดน คอ การจดงานดงกลาวสามารถด�าเนนการได
ในหมญาตและคนใกลชดสนทสนมตามสมควรแกเหต แตการจดแบบ
เอกเกรกใหญโต เชญพอคา นกธรกจ เขารวมมากมาย ยอมแสดงเจตนา
ใหผคนเกดความเคลอบแคลง สงสย
34 คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
๔. การสงลกหรอหลานเขาไปท�างานกบบรษทเอกชนท
เปนคสญญากบจงหวด
ประเดน คอ
เปนเหตใหอาจขาดความ
เทยงธรรมในการแกไข
ตดสนป ญหา กรณม
ปญหาเกยวของแกบรษท
ดงกลาวในพนทจงหวด
๕. การไปดงานตางประเทศพรอมครอบครว โดย
งบประมาณขององคการบรหารการปกครองสวนทองถน
ประ เดน คอ
ผวาราชการจงหวดมหนาท
ก�ากบดแลองคการปกครอง
สวนทองถน แตผวาราชการ
จงหวดกลบเปนผ ส งเสรม
การใชจายงบประมาณทไม
เหมาะสมเสยเองภาพคณะศกษาดงานตางประเทศ
ภาพกจการโรงงานอตสาหกรรมขนาดใหญทตงอยภายในจงหวด
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด 35
๖. การก�าหนดระเบยบกฎหมายเพอเอออ�านวยประโยชน
แกพวกพองหรอครอบครว เชน การก�าหนดเขตพนทเวนคน หรอ
ก�าหนดสของผงเมองทตรงตามผลประโยชนของพวกพองหรอ
ครอบครว
ประเดน คอ เปนการใชอ�านาจเอาเปรยบบคคลอนและ
ไมค�านงถงผลกระทบดานสงแวดลอม หรอไมรบผดชอบตอสงคม
๗. ใชชวตความเปนอยอยางหรหรา ฟมเฟอย แสดงฐานะ
ของตนขมเหนอคนอน
ประเดน คอ เปนการแสดงความเปนแบบอยางทไมเปน
ไปตามหลกเศรษฐกจพอเพยง และดแคลนศกดศรความเปนมนษย
ของผอน
ภาพการจดโซนนง (ZONNING) ผงเมอง
36 คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
๘. การจดงานเลยงสงสรรคเปนประจ�าและดมสราเปนนจ
ประเดน คอ ภายในจงหวดนน ผวาราชการจงหวด
เปรยบเสมอนนกแสดงเอกทอยบนเวท ทมสปอตไลต สาดสอง
เปนทจบจองของผ คนตลอดเวลา การจดงานเลยงสงสรรค
มกจะม เหตผลว าเพอสร างมตรภาพหรอความสมพนธ กบ
หวหนาสวนราชการจงหวดแตประชาชนผพบเหนหรอรบรกลบ
ไมไดเขาใจตามนน เพราะเหนวา การจดงานเลยงพบปะบอยๆนน
คอความสนเปลอง และเปนแบบอยางทไมด
ภาพการจดโตะอาหารทหรหรา ราคาแพง
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด 37
บทท ๕ บทเสรม
เรองท ๑ ปจจยเสยงดานจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
ถงแมวาจะมขอก�าหนดมาตรฐานทางจรยธรรมและกลไก
ตดตามตรวจสอบการด�าเนนการทางจรยธรรมของผวาราชการจงหวดแลว
แตในสถานการณจรง ผวาราชการจงหวดมกตองประสบกบแรง
กดดนหรอแรงเสยดทานจากหลายๆ ฝาย หลายๆ ปจจย ทอาจท�าให
การถอปฏบตตามจรยธรรมตองยอหยอนหรอเบยงเบนไป ซงประเดน
ความเสยงดานจรยธรรมของผวาราชการจงหวด อาจเกดจากเหต
ปจจยเหลาน
๑. ปจจยภายใน
ปจจยภายใน กคอปจจยเรองมโนธรรมหรอมโนส�านก
ของผ ด�ารงต�าแหนงผ วาราชการจงหวดทจะตองมความอดทน
อดกลน ความเขมแขงทางจรยธรรมมากกวาคนอน ตลอดจนฝมอ
หรอเทคนคในการบรหารจดการตอปจจยเสยงในเรองของจรยธรรม
ทเผชญอย
38 คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
ในทางธรกจเอกชนมกรณตวอยางของผบรหารทขาด
จรยธรรมในการด�าเนนธรกจมใหเหนอยางมากมาย กรณทคอนขาง
ชดเจน และเปนทเปดเผยทวไปกคอ กรณของบรษทเอนรอน ซงเปน
บรษทยกษใหญดานพลงงานขามชาต ทลมสลายดวยการขาด
จรยธรรมของผบรหารทมคานยมวตถนยม ซงจากการศกษาของนาย
โรเบรตไบซ (Robert Bryce) นกหนงสอพมพทมชอเสยง พบวา
บรษทมการซอเครองบนเจต ทมมลคาถง ๔๑.๖ พนลานดอลลาร
เพยงไมถง ๙ เดอน กอนทบรษทจะลมสลาย และผถอหนชาว
อเมรกนขาดทนไปมากกวา ๗๐ พนลานดอลลาร ในขณะทผบรหาร
บรษทกลบท�าเงนไดหลายรอยลานดอลลาร จากการขายหนอกทง
เงนเดอนทสงลว โบนสและคาตอบแทนอนๆ ทมากมาย ทผบรหาร
บรษทไดรบ จนสงผล
ใหบรษทลมละลาย
และผ ท ได รบผล
กระทบหนกทสด
กคอ พนกงานหลาย
หมนคนของบรษท
ภาพกราฟแสดงราคาหน ของบรษท เอนรอน
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด 39
๒. ปจจยภายนอก
(๑) วฒนธรรมองคกร วฒนธรรมองคกร ทไมเหนความ
ส�าคญของการผดจรยธรรม ไมมการเอาผดอยางจรงจง หรอไมมการ
ประณามตอการผดจรยธรรมใหเปนทเปดเผย กมแนวโนมทท�าใหม
การละเลยการปฏบตตามจรยธรรมได
(๒) ผลประโยชนทมการเสนอใหเพอแลกเปลยนกบการ
อนมต อนญาต หรอไมอนมต ไมอนญาต ซงเปนผลประโยชนของ
ฝายใดฝายหนง
(๓) การเมอง ขอเสนอตออนาคตทางการเมอง หรอแรง
กดดนทางการเมองทมผลตอการแตงตงโยกยาย
(๔) ครอบครวหรอญาต มอทธพลตอการตดสนใจ เรอง
ส�าคญบางประการทสมเสยงตอการขดตอจรยธรรม
40 คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
เรองท ๒ ทางสองแพรงดานจรยธรรม
จรยธรรมโดยความหมายแลวเปนการประพฤตในสงทดทถกตอง
แตการประพฤตในสงทดทถกตองนน บางครงอาจสงผลกระทบ
ในทางลบตอชวตของใครบางคนมากมายอยางคาดไมถงหรอเปน
ทางสองแพรงดานจรยธรรมซงเปนเรองทควรพจารณาเชนกน และ
หาแนวทางแกไขใหไดประโยชนทงผถอปฏบตตามจรยธรรมและ
ผทไดรบผลกระทบจากการปฏบต โดยเฉพาะเรองของการปฏบตตาม
จรยธรรมของการปฏบตหนาท
กรณตวอยางแรกทจะ
กลาวถง เปนกรณของภาคธรกจ
เอกชน ซงปรากฏอยในเอกสาร
ทางวชาการดานธรกจระหวาง
ประเทศ คอ บรษทธรกจขามชาต
แหงหนง ลงทนดานอาหาร
ฟาสตฟดในประเทศยากจน ทมการใชแรงงานเดกหญงอาย ๑๒ ป
ซงถอวาเปนเรองละเมดจรยธรรมของบรษท ผบรหารกอาจตดสนใจ
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด 41
ใหผบรหารสาขาในทองถนไลเดกออก และวาจางแรงงานผใหญแทน
แตในความเปนจรง เดกคนดงกลาวอาจเปนเดกก�าพรา ซงตอง
ท�างานหาเลยงตนเองและนองชายเลกๆ อกคนหนง เมอไมมงานท�า
เธอกอาจตองกลายเปนโสเภณ และจบชวตลงดวยโรคราย ขณะ
เดยวกนนองชายของเธออาจตองกลายมาเปนขอทาน มายนขอเงน
และอาหารอยหนารานอาหารฟาสตฟดดงกลาว โดยทผบรหารบรษท
ขามชาตนน ไดกระท�าถกตองตามจรยธรรมอยางตรงไปตรงมา
จากกรณดงกลาว อาจจะเปนเรองทเกดขนไดจรง หรอเปน
เพยงการคาดเดาสถานการณความเปนไปทมความเปนไปไดภายใต
บรบทของประเทศทยากจน
ตวอยางในกรณการปฏบตหนาทของผวาราชการจงหวด
ในท�านองน กพบว ามอย
มากมาย คอการบรหารงาน
ของผวาราชการจงหวด ทตอง
ยดมนในจรยธรรมอยางเขม
แขง แตผลกระทบทเกดขน
นนกเปนเรองยากทจะคาดเดา
เชน กรณของเรองภยพบตภาพการน�าสงของพระราชทาน ไปชวยเหลอผประสบภยน�าทวม
42 คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
น�าทวม ในสถานการณจรงทเกดน�าทวมอยางกวางขวางในป
พ.ศ. ๒๕๕๔ ซงกเปนทคาดเดาไดวาน�าททวมในจงหวดหนง อาจจะ
ทะลกเขาสอกจงหวดไดอยางงายๆ และรวดเรว ถงแมจะมการ
ปองกนอยางเขมแขงแลวกตาม การปองกนทผวาราชการจงหวด
สามารถท�าไดตามกฎหมายหรอโดยจรยธรรมของการปฏบตหนาท
กคอ การประกาศหามมให บคคลใดๆ เข าไปอย อาศยหรอ
ด�าเนนกจการใดในพนท ตามมาตรา ๒๙ แหงพระราชบญญตปองกน
และบรรเทาสาธารณภย พ.ศ. ๒๕๕๐ ซงการประกาศหามดงกลาว
เปนการด�าเนนการทเปนไปตามหลกกฎหมาย แตในทางปฏบต
อาจสงผลกระทบตอวถชวตของผคนทอยในพนทนนไปในทศทาง
ทตรงกนขาม เพราะคนในพนทนน โดยเฉพาะผสงอายทไมประสงค
จะอพยพโยกยายเพราะหมายถงความยากล�าบากในการปรบเปลยน
วถชวต แตสามารถใชชวตอยกบภาวะน�าทวมไดตามความเคยชน
ทมกจะทวมมากบางนอยบางอยเสมอ การทตองอพยพโยกยาย
กอาจเปนผลทางจตวทยา ทเกดความเครยดมากขนกวาการ
อยในพนทตอสกบอทกภยทจะเกดขน
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด 43
ทางสองแพรงดานจรยธรรม จงเปนอกประเดนหนงทควร
น�ามาประกอบการพจารณาตอการปฏบตหนาท ซงอาจจะเปนความยาก
ในทางปฏบต แตผด�ารงต�าแหนงผวาราชการจงหวด ตองมศลปะ
ในการใชหลกรฐศาสตรและหรอหลกนตศาสตร ซงเปนทงศาสตร
และศลปในการท�างานทจะด�าเนนการใหเปนประโยชนและเปนผลด
อยางทสด ในการบ�าบดทกข บ�ารงสข ตามอ�านาจหนาท.
44 คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
เรองท ๓ ความกลาหาญในทางจรยธรรม
กรอบจรยธรรมในการปฏบตหนาทเปนสงทอยเหนอกฎเกณฑ
ทางกฎหมาย หรอกลาวไดวาเปนจตส�านกอนสงสงขององคกร สถาบน
หรอปจเจกบคคล ในแตละองคกร แตละสถาบนจะก�าหนดกรอบ
ดานจรยธรรมหรอมาตรการทางจรยธรรม (Code of conduct)
เพอเปนหลกอางองการปฏบตอยางเปนเอกสาร ส�าหรบบคลากร
ของสถาบนและเปนทรบรส�าหรบบคคลทวไปทเกยวของ
ความเขมแขงดานจรยธรรมขององคกรหรอสถาบนจะปรากฏ
กตอเมอมการตอตานการประพฤตผดทางจรยธรรมขององคกรหรอ
สถาบน อยางเปดเผย ตรงไปตรงมา โดยพนกงานหรอบคลากรของ
องคกรหรอสถาบนนนๆ
ตวอยาง ความกลาหาญในการตอตานการประพฤตผดทาง
จรยธรรมนน สวนใหญจะปรากฏในบรบทของภาคธรกจเอกชน
ทงของไทยและตางประเทศ ในทนจะยกเพยงบางตวอยางพอเปน
สงเขป เชน
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด 45
กรณบรษทคาปลกแหงหนงของไทย มขอก�าหนดทชดเจน
เรองการไมให หรอรบสนบน ไมวาจะเปนทางตรงหรอทางออม
เพอผลประโยชนทางดานธรกจหรอการเงน ถามการเสนอการ
ตดสนบน จะถกปฏเสธจากพนกงานทนท และตองแจงฝายบรหาร
ทราบ บรษทจะมการบนทกและอธบายถงสถานการณทเกดขน
เพอใหมการปฏบตทถกตอง หรอกรณทฝายบรหารมการตดสนใจ
ทจะแสวงหาก�าไรโดยไรจรยธรรม ความกลาหาญทางจรยธรรมของ
พนกงานจะแสดงออกโดยกลาทจะปฏเสธเมอผบงคบบญชาสงให
พวกเขาประพฤตปฏบตผดจรยธรรม พนกงานของบรษทจะมความ
กลาทจะออกไปพบสอเพอแจงขอมลและกระจายขาวเกยวกบ
พฤตกรรมทไมมจรยธรรมของบรษท
ภาพการประทวงของพนกงานบรษททตอตานการคอรรปชนทเกดขนในตางประเทศ
46 คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
ความกลาหาญในการตอตานการประพฤตผดทางจรยธรรม
นนไมใชเรองงาย เนองจากพนกงานอาจตองตกงานจากสาเหตดงกลาว
แตถาองคกรมจรยธรรมทเขมแขง การกระท�าดงกลาวจะไมเกดขน
ทางกลบกนถาองคกรมจรยธรรมทออนแอ การด�ารงอยขององคกร
กจะประสบปญหาวกฤตศรทธา แตบรษทเอกชนตวอยางดงกลาว
เลอกทจะสงเสรมความกลาหาญในการตอตานการประพฤตผดทาง
จรยธรรมเพราะผบรหารมความมนใจระดบมาตรฐานทางจรยธรรม
ของตนเอง
เทยบเคยงไดกบสถาบนผวาราชการจงหวด หากผวาราชการ
จงหวดมความออนแอดานจรยธรรม การด�ารงอยของต�าแหนง
ผวาราชการจงหวด กอาจประสบปญหาวกฤตศรทธา จงเปนหนาท
ของผวาราชการจงหวด ทจะตองยดมนในจรยธรรมอยางเขมแขง
จรงจง
ตวอยางของผยดมนในจรรยาบรรณวชาชพและมจรยธรรม
ในอนทจะรกษาจรรยาบรรณนนอยในระดบสงสด ของประเทศไทย
เรามตวอยางทแมปจจบน กยงมหลกฐานทปรากฏ กคอเรองราว
ของ “พนทายนรสงห” พนทายทแมจะไมมต�าแหนงใหญโต
แตกมจตวญญาณแหงความซอตรงทสงสง ยดมนในจรยธรรม
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด 47
ความซอตรงตอหนาท อยางทยากจะหาใครเสมอเหมอน เพราะ
ยนยอมเอาชวต เข าแลกเพ อรกษาไว ซ งกฎมณเฑยรบาล
ไมใหมวหมอง หรอในอกดานหนง คอผมความจงรกภกดเปนอยางยง
ถงยอมพลชวตเพอธ�ารงไวซงราชอาชญาอนศกดสทธและอสรยยศ
แหงพระมหากษตรย จงสมควรยกยองเปนแบบอยางในเรองของ
ความกลาหาญทางจรยธรรม
ภาพรปปนพนทายนรสงห
48 คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
รปภาพบางสวนจากการสมภาษณจดเกบขอมล
จากผบรหารและอดตผบรหารกระทรวงมหาดไทย
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด 49
ภาคผนวก
ผนวก ก
ทศพธราชธรรม เรยกอกอยางหนงวา “ราชธรรม ๑๐”
ทาน (ทาน�) คอ การให
ศล (สล�) คอ ความประพฤตทดงาม ทง กาย วาจา และใจ
บรจาค (ปรจาค�) คอ การเสยสละความสขสวนตน
เพอความสขสวนรวม
ความซอตรง (อาชชว�) คอ การสจรตตอหนาทการงาน
ของตน ตอมตรสหาย ตอองคกรหรอหลกการของตน
ความออนโยน (มททว�) คอ การมอธยาศยออนโยน
ความเพยร (ตป) คอ ความเพยร
ความไมโกรธ (อกโกธ�) คอ การไมแสดงอาการโกรธ
ความไมเบยดเบยน (อวหงสา) คอ การด�าเนนชวตไป
ตามทางสายกลาง การผลตการบรโภคทสมดลไมเนนประโยชนสวนตน
เปนหลกซงน�าไปสการแขงขนแยงชงจนเปนการเบยดเบยนตนเอง
และผอนและท�าลายสงแวดลอม
50 คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
ความอดทน (ขนต) คอการรกษาปกตภาวะของตน
ไวไดไมวาจะถกกระทบกระทงดวยสงอนเปนทพงปรารถนาหรอ
ไมพงปรารถนากตาม มความมนคงหนกแนนไมหวนไหว
ความเทยงธรรม (อวโรธน�) คอ ความหนกแนน
ถอความถกตอง เทยงธรรมเปนหลก
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด 51
ผนวก ข
สรปสาระส�าคญจรยธรรมขาราชการพลเรอน
ตามประมวลจรยธรรมขาราชการพลเรอน พ.ศ.๒๕๕๒
๑. ขาราชการตองยดมนในจรยธรรมและยนหยดกระท�า
ในสงทถกตองและเปนธรรม
๒. ขาราชการตองมจตส�านกทดและความรบผดชอบ
ตอหนาท เสยสละ ปฏบตหนาทดวยความรวดเรว โปรงใส และ
สามารถตรวจสอบได
๓. ขาราชการตองแยกเรองสวนตวออกจากต�าแหนงหนาท
และยดถอประโยชนสวนรวมของประเทศชาตเหนอกวาประโยชน
สวนตน
๔. ขาราชการตองละเวนจากการแสวงประโยชนทมชอบ
โดยอาศยต�าแหนงหนาทและไมควรกระท�าการอนเปนการขดกน
ระหวางประโยชนสวนตนและประโยชนสวนรวม
๕. ขาราชการตองเคารพและปฏบตตามรฐธรรมนญและ
กฎหมายอยางตรงไปตรงมา
52 คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
๖. ข าราชการตองปฏบตหนาทด วยความเทยงธรรม
เปนกลางทางการเมอง ใหบรการแกประชาชนโดยมอธยาศยทด
และไมเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรม
๗. ขาราชการตองปฏบตตามกฎหมายวาดวยขอมลขาวสาร
ของทางราชการอยางเครงครดและรวดเรว ไมถวงเวลาใหเนนชา
และใชขอมลขาวสารทไดจากการด�าเนนงานเพอการในหนาท
และใหขอมลขาวสารแกประชาชนอยางครบถวน ถกตอง ทนการณ
และไมบดเบอนขอเทจจรง
๘. ขาราชการตองมงผลสมฤทธของงาน รกษาคณภาพ
และมาตรฐานแหงวชาชพโดยเครงครด
๙. ขาราชการตองยดมนในการปกครองระบอบประชาธปไตย
อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข
๑๐. ขาราชการตองเปนแบบอยางทดในการด�ารงตน
รกษาชอเสยงและภาพลกษณของราชการโดยสวนรวม
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด 53
ผนวก ค
สาระส�าคญจากพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ
วาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. ๒๕๔๒
(แกไขเพมเตม พ.ศ. ๒๕๕๐ และฉบบท ๒ พ.ศ. ๒๕๕๔)
ม. ๑๐๓ หามมใหเจาหนาทของรฐผใดรบทรพยสนหรอประโยชน
อนใดจากบคคล นอกเหนอจากทรพยสนหรอประโยชนอนควรไดตาม
กฎหมาย หรอ กฎ ขอบงคบทออกโดยอาศยอ�านาจตามบทบญญต
แหงกฎหมาย เวนแตการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดย
ธรรมจรรยาตามหลกเกณฑและจ�านวนทคณะกรรมการป.ป.ช.ก�าหนด
* ดรายละเอยดใน “ประกาศคณะกรรมการปองกนและ
ปราบปรามการทจรตแหงชาต เรอง ก�าหนดต�าแหนงเจาหนาท
ของรฐทตองหามมใหด�าเนนกจการตามความในมาตรา ๑๐๐ แหง
พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและ
ปราบปรามการทจรต พ.ศ. ๒๕๔๒ พ.ศ. ๒๕๔๔”
ม. ๑๐๓/๑ บรรดาความผดทบญญตไวในหมวดน ใหถอเปน
ความผดฐานทจรตตอหนาทหรอความผดตอต�าแหนงหนาทราชการหรอ
ความผดตอต�าแหนงหนาทในการยตธรรมตามประมวลกฎหมายอาญา ดวย
54 คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
ประกาศคณะกรรมการปองกนและปราบปราม การทจรตแหงชาต
“เรอง หลกเกณฑการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใด
โดยธรรมจรรยาของเจาหนาทของรฐ พ.ศ. ๒๕๔๓”
อาศยอ�านาจตามความในมาตรา ๑๐๓ แหงพระราชบญญต
ประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต
พ.ศ. ๒๕๔๒ คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต
จงก�าหนดหลกเกณฑและจ�านวนสนทรพยหรอประโยชนอนใด
ทเจาหนาทของรฐจะรบจากบคคลไดโดยธรรมจรรยา ไวดงน
ขอ ๑ ประกาศนเรยกวา “ประกาศคณะกรรมการปองกน
และปราบปรามการทจรตแหงชาต เรอง หลกเกณฑการรบทรพยสน
หรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยาของเจาหนาทของรฐ พ.ศ. ๒๕๔๓”
ขอ ๒ ประกาศนใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศ
ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด 55
ขอ ๓ ในประกาศน
“การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยา”
หมายความวา การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดจากญาตหรอ
จากบคคลทใหกนในโอกาสตาง ๆ โดยปกตตามขนบธรรมเนยม
ประเพณ หรอวฒนธรรม หรอใหกนตามมารยาททปฏบตกนในสงคม
“ญาต” หมายความวา ผ บพการ ผ สบสนดาน พนอง
รวมบดามารดาหรอรวมบดาหรอมารดาเดยวกน ลง ปา นา อา
คสมรส ผบพการหรอผสบสนดานของคสมรส บตรบญธรรมหรอ
ผรบบตรบญธรรม
“ประโยชนอนใด” หมายความวา สงทมมลคา ไดแก
การลดราคา การรบความบนเทง การรบบรการ การรบการฝกอบรม
หรอสงอนใดในลกษณะเดยวกน
ขอ ๔ หามมใหเจาหนาทของรฐผ ใดรบทรพยสนหรอ
ประโยชนอนใดจากบคคลนอกเหนอจากทรพยสนหรอประโยชน
อนควรไดตามกฎหมาย หรอกฎ ขอบงคบ ทออกโดยอาศย
อ�านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย เวนแตการรบทรพยสน
หรอประโยชนอนใด โดยธรรมจรรยาตามทก�าหนดไวในประกาศน
56 คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
ขอ ๕ เจาหนาทของรฐจะรบทรพยสนหรอประโยชนอนใด
โดยธรรมจรรยาได ดงตอไปน
(๑) รบทรพยสนหรอประโยชนอนใดจากญาต ซงให
โดยเสนหาตามจ�านวนทเหมาะสมตามฐานานรป
(๒) รบทรพยสนหรอประโยชนอนใดจากบคคลอน
ซงมใชญาตมราคาหรอมลคาในการรบจากแตละบคคล แตละโอกาส
ไมเกนสามพนบาท
(๓) รบทรพยสนหรอประโยชนอนใดทการใหนน
เปนการใหในลกษณะใหกบบคคลทวไป
ขอ ๖ การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดจากตางประเทศ
ซงผใหมไดระบใหเปนของสวนตวหรอมราคาหรอมลคาเกนกวา
สามพนบาท ไมวาจะระบเปนของสวนตวหรอไม แตมเหตผลความจ�าเปน
ทจะตองรบไวเพอรกษาไมตร มตรภาพ หรอความสมพนธอนด
ระหวางบคคล ใหเจาหนาทของรฐผนนรายงานรายละเอยดขอเทจจรง
เกยวกบการรบทรพยสนหรอประโยชนดงกลาวใหผบงคบบญชา
ทราบโดยเรว หากผบงคบบญชาเหนวาไมมเหตทจะอนญาตให
เจาหนาทผ นนยดถอทรพยสนหรอประโยชนดงกลาวนนไวเปน
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด 57
ประโยชนสวนบคคล ใหเจาหนาทของรฐผนนสงมอบทรพยสนให
หนวยงานของรฐทเจาหนาทของรฐผนนสงกดโดยทนท
ขอ ๗ การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดทไมเปนไป
ตามหลกเกณฑ หรอมราคาหรอมมลคามากกวาทก�าหนดไวใน
ขอ ๕ ซงเจาหนาทของรฐไดรบมาแลวโดยมความจ�าเปนอยางยง
ทตองรบไวเพอรกษาไมตร มตรภาพ หรอความสมพนธอนดระหวาง
บคคล เจาหนาทของรฐผนนตองแจงรายละเอยดขอเทจจรงเกยวกบ
การรบทรพยสนหรอประโยชนนนตอผบงคบบญชา ซงเปนหวหนา
สวนราชการ ผบรหารสงสดของรฐวสาหกจ หรอผบรหารสงสดของ
หนวยงาน สถาบน หรอองคกรทเจาหนาทของรฐผนนสงกด โดยทนท
ทสามารถกระท�าได เพอใหวนจฉยว ามเหตผลความจ�าเปน
ความเหมาะสม และสมควรทจะใหเจาหนาทของรฐผนนรบทรพยสน
หรอประโยชนนนไวเปนสทธของตนหรอไม
ในกรณทผบงคบบญชาหรอผบรหารสงสดของรฐวสาหกจ
หนวยงานหรอสถาบนหรอองคกรทเจาหนาทของรฐผ นนสงกด
มค�าสงวาไมสมควรรบทรพยสนหรอประโยชนดงกลาว กใหคน
ทรพยสนหรอประโยชนนนแกผใหโดยทนท ในกรณทไมสามารถคนใหได
58 คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
ใหเจาหนาทของรฐผนนสงมอบทรพยสนหรอประโยชนดงกลาวให
เปนสทธของหนวยงานทเจาหนาทของรฐผนนสงกดโดยเรว
เมอไดด�าเนนการตามความในวรรคสองแลว ใหถอวา
เจาหนาทของรฐผนนไมเคยไดรบทรพยสนหรอประโยชนดงกลาวเลย
ในกรณทเจาหนาทของรฐผไดรบทรพยสนไวตามวรรคหนง
เปนผด�ารงต�าแหนงผบงคบบญชา ซงเปนหวหนาสวนราชการระดบ
กระทรวงหรอเทยบเทา หรอเปนกรรมการหรอผบรหารสงสดของ
รฐวสาหกจ หรอเปนกรรมการ หรอผบรหารสงสดของหนวยงานของรฐ
ใหแจงรายละเอยดขอเทจจรงเกยวกบการรบทรพยสนหรอประโยชนนน
ตอผมอ�านาจแตงตงถอดถอน สวนผทด�ารงต�าแหนงประธานกรรมการ
และกรรมการในองคกรอสระตามรฐธรรมนญหรอผด�ารงต�าแหนง
ทไมมผบงคบบญชาทมอ�านาจถอดถอนใหแจงตอคณะกรรมการ
ป.ป.ช. ทงน เพอด�าเนนการตามความในวรรคหนงและวรรคสอง
ในกรณทเจาหนาทของรฐผไดรบทรพยสนไวตามวรรคหนง
เปนผด�ารงต�าแหนงสมาชกสภาผแทนราษฎร หรอสมาชกวฒสภา
หรอสมาชกสภาทองถน ใหแจงรายละเอยดขอเทจจรงเกยวกบ
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด 59
การรบทรพยสนหรอประโยชนนน ตอประธานสภาผแทนราษฎร
ประธานวฒสภาหรอประธานสภาทองถนทเจาหนาทของรฐผนน
เปนสมาชก แลวแตกรณ เพอด�าเนนการตามวรรคหนงและวรรคสอง
ขอ ๘ หลกเกณฑการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดของ
เจาหนาทของรฐ ตามประกาศฉบบนใหใชบงคบแกผซงพนจากการ
เปนเจาหนาทของรฐมาแลวไมถงสองปดวย
ประกาศ ณ วนท ๓๐ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๔๓
โอภาส อรณนท
ประธานกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต
60 คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
ผนวก ง
รายชอผบรหารและอดตผบรหารของกระทรวงมหาดไทย
ทใหเกยรตใหขอมลความคดเหนเรองจรยธรรม
ของผวาราชการจงหวด
การจดท�าคมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวดน เกดขน
จากความปรารถนาดและหวงใยของผบรหารกระทรวงมหาดไทย
และคณะกรรมการจรยธรรมประจ�าส�านกงานปลดกระทรวงมหาดไทย
ทปรารถนาใหต�าแหนงผวาราชการจงหวด เปนทยอมรบนบถอในเกยรต
และศกดศรของความเปนนกบรหารนกปกครองทด�ารงสบเนองกนมา
กระทรวงมหาดไทย จงไดขอความกรณาและความรวมมอ
จากทงผ บรหารและอดตผบรหาร ในการใหขอมลความคดเหน
เกยวกบการบรหารงานของผวาราชการจงหวด เพอเปนขอคด แนวทาง
วธการ ส�าหรบผด�ารงต�าแหนงผวาราชการจงหวด โดยเฉพาะขอคดเหน
ขอเสนอแนะดานจรยธรรม ซงมคณะท�างานของสถาบนด�ารงราชนภาพ
เปนคณะท�างานสมภาษณ รวบรวมประมวลและสงเคราะหขอมล
ตามทปรากฏในคมอเลมน กระทรวงมหาดไทย จงขอขอบคณทกทาน
ไว ณ ทนดงรายนามตอไปน
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด 61
ชอ – สกล ต�าแหนงขณะทใหขอมล
(มถนายน- สงหาคม ๒๕๕๗)
๑. ม.ล.ปนดดา ดศกล ปลดส�านกนายกรฐมนตร
๒. นายประสาท พงษศวาภย คณะกรรมการปองกนและปราบ
ปรามการทจรตแหงชาต (ปปช.)
๓. นายภาณ อทยรตน เลขาธการศนยบรหารงานจงหวด
ชายแดนภาคใต (ศอ.บต.)
๔. นายสดจต นมตกล อดตรองปลดกระทรวงมหาดไทย
๕. นายจาดร อภชาตบตร อดตรองปลดส�านกนายกรฐมนตร
๖. นายวชย ศรขวญ อดตปลดกระทรวงมหาดไทย
๗. นายสมพร ใชบางยาง อดตรองปลดกระทรวงมหาดไทย
๘. นายประภาศ บญยนด รองปลดกระทรวงมหาดไทย
๙. นายกฤษฎา บญราช อธบดกรมการปกครอง
๑๐. นายพระศกด หนเมองเกา รกษาการในต�าแหนงอธบดกรมทดน
๑๑. นายวศวะ ศศสมต ผตรวจราชการกระทรวงมหาดไทย
๑๒. นายชยโรจน มแดง ผวาราชการจงหวดนครสวรรค
๑๓. นายชวน ศรนนทพร อดตอธบดกรมการปกครอง
๑๔. นายเชดศกด จ�าปาเทศ ผวาราชการจงหวดระนอง
๑๕. นายภครธรณ เทยนไชย ผวาราชการจงหวดสระแกว
62 คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
คณะท�างานและทปรกษาในการจดท�าคมอจรยธรรม
ของผวาราชการจงหวด
ทปรกษาคณะท�างาน
นายวบลย สงวนพงศ ปลดกระทรวงมหาดไทย
นายแกนเพชร ชวงรงษ รองปลดกระทรวงมหาดไทย
นายสดจต นมตกล ประธานคณะกรรมการจรยธรรมประจ�า สป.มท.
นายจาดร อภชาตบตร คณะกรรมการจรยธรรมประจ�า สป.มท.
นายปรญญา อดมทรพย คณะกรรมการจรยธรรมประจ�า สป.มท.
นางสาวดวงพร บญครบ คณะกรรมการจรยธรรมประจ�า สป.มท.
นางพรรณวภา ปยมปตระ คณะกรรมการจรยธรรมประจ�า สป.มท.
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด 63
คณะท�างาน
๑. หมอมหลวงปนดดา ดศกล หวหนาคณะท�างาน
รองปลดกระทรวงมหาดไทย
๒. นายพนย อนนตพงศ คณะท�างาน
(อดตผวาราชการจงหวด)
๓. นายกมลธรรม วาสบญมา คณะท�างาน
ผอ�านวยการส�านกสงเสรมมาตรฐานจรยธรรม
ส�านกงานผตรวจการแผนดน
๔. นายวรวฒ แสงเฟอง คณะท�างาน
ผจดการฝายยทธศาสตร ศนยคณธรรม (องคการมหาชน)
๕. นายสยาม ศรมงคล คณะท�างาน
ผอ�านวยการกองการเจาหนาท ส�านกงานปลดกระทรวงมหาดไทย
๖. นายอรรษษฐ สมพนธรตน คณะท�างานและเลขานการ
ผอ�านวยการสถาบนด�ารงราชานภาพ ส�านกงานปลดกระทรวงมหาดไทย
๗. นายอภชย ชยชมภ ผชวยเลขานการ
ผอ�านวยสวนพฒนาและบรหารจดการความร
สถาบนด�ารงราชานภาพ ส�านกงานปลดกระทรวงมหาดไทย
64 คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
๘. นายศภชย ศรมชย ผชวยเลขานการ
นตกรช�านาญการพเศษ กองการเจาหนาท ส�านกงานปลดกระทรวง
มหาดไทย
๙. นางรงทอง จนทนเสนะ ผชวยเลขานการ
นตกรช�านาญการ กองการเจาหนาท ส�านกงานปลดกระทรวง
มหาดไทย
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด 65
คณะท�างานชวยเหลอในสวนพฒนาและบรหารจดการความร
๑. นางวนเพญ ทรงววฒน นกวเคราะหนโยบายและแผนช�านาการพเศษ
๒. นางสชาดา วฒนา นกวเคราะหนโยบายและแผนช�านาญการพเศษ
๓. นางกาญจนา แจมมนทร นกวเคราะหนโยบายและแผนช�านาญการ
๔. นางสาวบษบา ลาภวไล บรรณารกษช�านาญการ
๕. นางเบญจา เกตตระกล บรรณารกษช�านาญการ
๖. นายบญชา ดวงดแกว นกทรพยากรบคคลปฏบตการ
๗. นางสาวสพตรา บญถง นกจดการงานทวไปปฏบตการ
๘. นายสมสน ไชยรตน นกทรพยากรบคคลปฏบตการ
๙. นางสาวสภาพ ปอมมะลง เจาหนาทบรหารงานทวไป
66 คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
คณะท�างานชวยเหลอในสวนวจยและพฒนา
๑. น.ส.ประภาศร พษณพงควชชา ผอ�านวยการสวนวจยและพฒนา
๒. นายไพบลย โพธสวรรณ นกวเคราะหนโยบายและแผนช�านาญการพเศษ
๓. น.ส.ลกษณา โชตคต นกวเคราะหนโยบายและแผนช�านาญการพเศษ
๔. น.ส.สพตรา แกวมกดา นกวเคราะหนโยบายและแผนช�านาญการ
๕. นางณหฤทย หอมชน นกวเคราะหนโยบายและแผนช�านาญการ
๖. น.ส.แพรวพรรณ ฤทธรงอรณ นกจดการงานทวไปช�านาญการ
๗. นายณฐพล เพชรฉกรรณ นกทรพยากรบคคลช�านาญการ
๘. นายวชรพงษ จโสะ นกทรพยากรบคคลปฏบตการ
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด 67
บรรณานกรม
มหาดไทย,กระทรวง.สถาบนด�ารงราชานภาพ.คมภรนกปกครอง
๒๕๕๑. กรงเทพฯ:สถาบนด�ารงราชานภาพ.มหาดไทย,
กระทรวง,๒๕๕๑.
มหาดไทย,กระทรวง.สถาบนด�ารงราชานภาพ.ผลงานวจยของ
สถาบนด�ารงราชานภาพ เรอง การศกษาประวตศาสตร
การบรหารราชการสวนภมภาคของไทย.กรงเทพฯ:
สถาบนด�ารงราชานภาพ.มหาดไทย,กระทรวง,๒๕๕๑.
อ�านาจหนาทของผวาราชการจงหวดในสวนของกระทรวงมหาดไทย
ส�านกงานปลดกระทรวงมหาดไทย.กรงเทพฯ: โรงพมพทองถน,
๒๕๓๖.
ด�ารงราชานภาพ.กรงเทพฯ:บพธการพมพ,๒๕๔๗ มหาดไทย,กระทรวง.
สถาบนด�ารงราชานภาพ.
68 คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด
พระโอวาทและคตธรรมของสมเดจพระเจาบรมวงศเธอกรมพระยา
ด�ารงราชานภาพ.กรงเทพฯ: สถาบนด�ารงราชานภาพ.
มหาดไทย,กระทรวง,๒๕๕๖.
อรทย เลศวรรณวทย และ ณกษ กลสร,ผเรยบเรยง.ธรกจระหวาง
ประเทศ.กรงเทพฯ:ธระฟลมและ ไซเทกซ,๒๕๕๑.
สดจต นมตกล.นกปกครองเกยรตยศ.กรงเทพฯ:โรงพมพอาสา
รกษาดนแดน,๒๕๕๖.
มหาดไทย,กระทรวง.กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย.
พระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ. ๒๕๕๑.
กรงเทพฯ:กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย,มหาดไทย,
กระทรวง,ม.ป.ป.
คมอจรยธรรมของผวาราชการจงหวด 69
คณะผจดท�าบรรณาธการบรหาร นายชชวาลย ฉายะบตร ผอ�านวยการสถาบนด�ารงราชานภาพ
ทปรกษากองบรรณาธการ นายนท มนตรวต ผเชยวชาญเฉพาะดานนโยบายและแผน
หวหนากองบรรณาธการ นายอภชย ชยชมภ ผอ�านวยการสวนพฒนาและบรหารจดการความร
กองบรรณาธการ นางวนเพญ ทรงววฒน นางสาวดารา รกษาชาต
นางกาญจนา แจมมนทร น.ส.สพตรา บญถง
นายบญชา ดวงดแกว นายสมสน ไชยรตน
ศลปกรรม/จดท�ารปเลม นางสาวอจนา เตชะพนธ
สวนพฒนาและบรหารจดการความร สถาบนด�ารงราชานภาพ
ส�านกงานปลดกระทรวงมหาดไทย โทร. ๐-๒๒๒๑-๕๙๕๘, ๕๐๗๗๙ (สอสาร สป.มท.)
“บทความหรอขอคดเหนใดๆ ทปรากฏในเอกสารความร สดร.
เปนวรรณกรรมของผเขยนโดยเฉพาะ
สถาบนด�ารงราชานภาพและกองบรรณาธการไมจ�าเปนตองเหนดวย”
พมพท บรษท บพธการพมพ จำากด 70 ถ.ราชบพธ แขวงวดราชบพธ เขตพระนคร กทม. 10200โทร. 0-2222-5555, 0-2221-9781 โทรสาร 0-2221-6433 นายยอดยง โสภณ ผพมพผโฆษณา พ.ศ. 2558
E-mail Address : [email protected]
