Их бүлгийн сэтгэлзүй

Их бүлэгУлс, олон нийтийн цар хүрээнд

орших хүмүүсийн хамтлаг ба хувийн холбоо зайлшгүй байх шаардлагагүй нийгмийн янз бүрийн хэв шинжийн холбоонд тулгуурладаг нийгмийн бүлэг.

Их бүлгийг судлахад хүндрэл багаггүй гардаг ба этнографын, статистикийн, хэл шинжлэлийн гэх мэт аргуудаар судалж болно.

Францын эрдэмтэн С. Московийн “нийгмийн төсөөлөл” гэсэн концепци нь нийгмийн сэтгэл судлалд их хувь нэмэр оруулсан. Бүлгийн төсөөллөөс хамаарч бүлэг өөрийн дүр төрхөө тодорхойлно. Төсөөлөл нь бүлгийн туршлага, үйл ажиллагаанаас бий болдог.

Бий болсон төсөөлөл нь бүлгийн ухамсар, интеграцид нөлөөлөн өөрөөр хэлбэл бүлгийн гишүүдийн “хүмүүжүүлж” өгдөг.

Ангилал (Г.Г Дилигенский)Их бүлгийг үүсэх хугацаагаар нь:Санамсаргүй байдлаар үүссэн, богино

хугацаанд оршин тогтнодог(үзэгчид, олон нийт, аудитори г.м),

Аливаа нийгмийн хөгжлийн түүхийн явцад үүсэн бий болсон, удаан хугацаанд оршин тогтнох чадвартай гэж ангилна(нийгмийн анги, үндэстэн, мэргэжлийн бүлгүүд, нас хүйсээр ангилсан бүлгүүд г.м)

Нийтлэг шинжүүдТусгай зохицуулагч(уламжлал,

ёс заншил, хүсэл сонирхол)Ижил хэлээр ярьдаг (үндэс

угсаатны, залуучуудын, мэргэжлийн)

Нийгэм-эдийн засгийн нөлөөСоёлын түүх болон эдийн засгийн

өсөлт нь хүмүүсийн нийгэм эдийн засгийн хөгжлөөс ихээхэн хамаарна. Ингэхдээ дан ганц хүний хүсэл сонирхол бус бүлэгт гарах өөрчлөлт нөлөөлдөг.

Бүлгийн гишүүдийн ухамсарт дараахь 2 замаар нөлөөлнө:◦ Нийт бүлгийн нийгэм-эдийн засгийн

нөхцлийг тодорхойлогч хувь хүмүүсийн амьдралын туршлагаар,

◦ Бүлгийн гишүүдийн харилцаагаар.

Бүтэц (Г.Г. Дилигенский, А.И. Горячева, Ю.В. Бромлей )Тогтмол шинжтэй сэтгэлзүйн

бүрдэл (нийгмийн болон үндэсний шинж чанар, хүсэл сонирхол, зан заншил, уламжлал),

Илүү динамик хөдөлгөөнт бүрдэл болох сэтгэл хөдлөлийн хүрээ(хэрэгцээ шаардлага, сонирхол, настроение).

Их, бага бүлгийн ялгааБага (primary)

• Хэмжээгээрээ бага• Гишүүдийн

харилцаа хэлбэржээгүй, их дотно

• Харилцаа тогтмол• Гишүүд нь бие

биенийхээ хувьд хэн бэ гэдэг дээр үндэслэн хэн хүлээн зөвшөөрөгдсөн, гишүүдийн хувьд хэн бэ гэдэг нь чухал биш

• Гэр бүл, анги хамт олон г.м

Их (secondary)

• Маш олон хүнийг хамарсан

• Дотно бус, албан харилцаатай

• Харилцаа нь хязгаарлагдмал

• Гишүүд нь бүлэгт юу хийж чадах вэ гэдэг асуултаар шалгуур тавьдаг

• Улс төрийн нам, сүмийнхэн г.м

Ашигласан материал

Г. Индра

• Социальная психология , Андреева Г.М.

• http://psychology.net.ru/dictionaries

Установка (attitude)– Аттитюд – тодорхой нэг тохиолдолд субъектын гаргах тодорхой үйлдлийн бэлэн байдал, хандлага. Анхандаа 1889 оны үед туршилтын сэтгэл судлалд Германы эрдэмтэд болох Г. Мюллер, Т. Шуман нар хуучин туршлагаас үүдсэн факторт хэрхэн хариу үйлдэл үзүүлэн гаргаж буй үйлдлийг тэмдэглэхэд хэрэглэж байсан. Сүүлд нийгмийн установка — аттитюд гэсэн ойлголт нь нийгмийн сэтгэл судлалд бүлгийн гишүүн-хувь хүний үнэт зүйлд хандах субъектив чиг хандлага гэсэн утга санааг агуулах болсон (У. Томас, Ф. Знанецкий, 1918–1920).

Стереотип – бүлгийн гишүүн бүр тухайн бүлгийнхээ шинжийг агуулна гэсэн бүлгийн гишүүдийн тухай тогтсон хандлага, төсөөлөл. 1922 оноос Америк сэтгэл судлаач У. Липпманн хэрэглэж эхэлсэн.