Applied Epidemiology

in Public Health

Panithee Thammawijaya, MD PhD

Bureau of Epidemiology

John Snow, M.D.(1813 -1858)

แผนทแสดงการตายดวยอหวาตกโรค

กรงลอนดอน เดอนสงหาคม พ.ศ. 2397 (1854)

ผปวยเสยชวต 500 รายในเวลา 10 วน

Cholera Death Rate (per 10,000 houses)

by source of water supply, London 1854

Water Company No. of house Cholera Deaths Death per10,000 houses

Southwark & Vauxhall 40,046 1,263 315

Lamberth Company 26,107 98 37

Other 256,423 1,422 59

ระบาดวทยากบงานสาธารณสข

1. การเฝาระวงทางระบาดวทยา2. การสอบสวนโรค/ภยสขภาพ

3. การศกษาวจยทางระบาดวทยา

1.Body of Knowledge (รโรค)

• มองคความรเกยวกบธรรมชาตของการเกดโรค

2.Methods for studying disease (รวธ)

• รและเขาใจวธการศกษา เพอใหไดมาซงความร

เกยวกบโรคเพมขน

การท างานระบาดวทยาตองอาศย

Epidemiology

รากศพท ภาษากรก 3 ค า

• epi = on, upon = บน, เหนอ

•demos = people = คน, ประชากร

• logos = the study of = การศกษา

นยามของระบาดวทยา (Epidemiology)

“The study of the occurrence and distribution

of health-related states or events in specified

populations, including the study of the

determinants influencing such states, and the

application of this knowledge to control the

health problems.”

Miquel Porta: A dictionary of Epidemiology, 5th Ed. 2008

ค าถามพนฐานเมอศกษาโรค/ปญหาสขภาพ ปญหาอะไร? (What) โรค

ปญหาใหญแคไหน (How much) ขนาดปญหา

ปญหารนแรงแคไหน (How serious) ความรนแรง

ปญหาเกดกบผใด? (Who) บคคล

ปญหาเกดขนทไหน? (Where) สถานท

ปญหาเกดขนเมอใด? (When) เวลา

ปญหาเกดไดอยางไร? (Why/How) ปจจย/สาเหต

Descriptive vs Analytic Epidemiology

ระบาดวทยา

การกระจายของโรค(Distribution)

ปจจยทมอทธพลตอโรค(Determinant)

เวลา (Time)

สถานท (Place)

บคคล (Person)

ปจจยเสยง (Risk

factor)

สาเหต (Cause)

ระบาดวทยาเชงพรรณนา(Descriptive

Epidemiology)

ระบาดวทยาเชงวเคราะห

(Analytic Epidemiology)

โรคหรอสภาวะทางสขภาพประเดนทนกระบาดวทยาสนใจ

นยามโรค (Definition)

ขนาดปญหา (Magnitude)

ความรนแรง (Severity)

10

นยามโรค (Case definition)

จ าเปนตองมเพอใหเขาใจปญหาตรงกน ปรบปรงไดเมอสถานการณเปลยน เชน มความรใหม

เทคโนโลยการตรวจดขน แบงตามระดบของโอกาสในการเปนโรค

สงสย (Suspected): ประวต อาการ ตรวจรางกาย

นาจะเปน (Probable): ระดบสงสยทมผล Lab เบองตน ยนยน (Confirmed): ระดบสงสยหรอนาจะเปนทมผล

Labยนยน11

12

นยามผปวยไขหวดนก• ผปวยทสงสย (suspected)

– ไข รวมกบ Influenza like illness หรอ หายใจหอบเหนอย– รวมกบ ประวตเสยง

• ประวตการสมผสสตวปกทปวย หรอ ตาย ในระยะเวลา 7 วน• มการตายของสตวปกอยางผดปกตในหมบาน ในรอบ 14 วน• ประวตสมผสผปวยปอดบวม ใน 10 วน

• ผปวยทนาจะเปน (Probable)– เปนผปวยสงสย– และ

• ตรวจพบการตดเชอไขหวดใหญ A หรอ• มอาการระบบหายใจลมเหลว หรอ• เสยชวต

• ผปวยยนยน (Confirm)– เปนผปวยสงสย – ตรวจพบเชอไขหวดใหญ

กลม A (H5)

ขนาดปญหา (Magnitude or Frequency)แสดงได 2 ลกษณะ1. จ านวนผปวย (หรอจ านวนผเสยชวต)

– เขาใจงาย

– แตไมสะทอนขนาดปญหาหากเปรยบเทยบกบประชากรอนทขนาดแตกตางกน

2. อตราปวย (หรออตราตาย)– ใชเปรยบเทยบระหวางประชากรแตละกลม– ตวตง คอ จ านวนผ ปวย (หรอตาย)

– ตวหาร คอ จ านวนประชากรผ มโอกาสเกดโรค (Population at risk)

– นยมแสดงเปนจ านวน ตอ 100,000 ประชากร 13

14

0 20 40 60 80 100

ปอดบวม

ไขเลอดออก

อาหารเปนพษ

ไขไมทราบสาเหต

อจจาระรวง

อตราปวยสงสด 5 อนดบ

อตราปวย/แสน

จ านวนผปวย

มธยฐาน เดอนน ไขหวดใหญ 123 183ไขเลอดออก 175 124ชคนกนยา 11 1อจจาระรวง 49 0

โรคทเฝาระวงทางระบาดวทยาทส าคญ จงหวดแหงหนง เดอนพฤษภาคม 2544

ชนดของการบอกขนาดปญหา ความชก (Prevalence)

ผปวย(ทงเกาและใหม)ทยงคงปวยอย ณ จดเวลาขณะใดขณะหนง (Point

of time)

มกใชกบโรคเรอรง (เปนชาหายชา) เชน อตราการปวยโรคเบาหวาน ณ วนท 1 เม.ย. 54 ในผทมอายมากกวา

60 ป เทากบรอยละ 20

อบตการ (Incidence)

ผปวยใหมทเกดขนในชวงระยะเวลาหนง (Period of time)

มกใชกบโรคเฉยบพลน (เปนเรวหายเรว) เชน อตราการปวยโรคอจจาระรวงในเดอน เม.ย. 54 เทากบ 10 ตอแสนประชากร 15

Prevalence and Incidence

Incidence (I)New cases

Prevalence (P)New + old cases

Resolution

•Cures•Deaths

IxDP P = Prevalence

I = Incidence rateD = average disease duration

Prevalence or Incidence?

• รอยละของคนทสวมแวนตาในหองน

• จ านวนผทเปนโรคความดนโลหตสงในหองน

• อตราตายดวยโรคมะเรงในเจาหนาทโรงงานอตสาหกรรมใน

ป 2551-2555• จ านวนผตดเชอเอชไอวรายใหมป 2556• จ านวนผเสพยาบาในกรงเทพมหานครในวนท 1 ม.ย.

2556• อตราปวยโรคไขชคนกนยาในป 2555• จ านวนคนทนงหลบในขณะน

Period prevalence

= จ านวนของผทเปนโรคทมอย ในชวงเวลาหนง*

จ านวนประชากรทงหมดทมโอกาสเกดโรค (at risk) ในชวงเวลาดงกลาว**

ชนดของความชก (Prevalence)Point prevalence

= จ านวนของผทเปนโรคทมอย ณ จดเวลาหนงจ านวนประชากรทงหมดทมโอกาสเกดโรค (at risk) ณ จดเวลาดงกลาว

* มทงผ ทปวยแลวตงแตตอนเรมตนชวงเวลา (รายเกา) และผ ปวยรายใหมทเกดขนใหมในชวงเวลาดงกลาว** ถาจ านวนประชากรไมคงทใหใชจ านวนประชากรเฉลยหรอ ประชากร ณ จดกงกลาง

ปจจยทมผลตอคาความชกIncrease or decrease?

Increase

Decrease

Decrease

Decrease

Decrease

Increase

Increase

Out-migration of cases

Longer duration of the disease

High case fatality rate

Decrease in incidence

In-migration of healthy people

Improved diagnostic facilities

Better reporting

Improved cure rate Decrease

Source: WHO, 1994

ความส าคญของความชก (Prevalence)

1. เปนการบอกสภาวะสขภาพของชมชนในขณะนน เพอการวางแผนการจดสรรทรพยากรหรอการจดบรการทางการแพทยแกชมชนไดถกตอง

2. นยมใชกบโรคเรอรง หรอโรคทไมสามารถระบเวลาทเรมเปนโรคไดอยางชดเจน

3. ไมเหมาะสมทจะใชในการศกษาเพอหาสาเหตของการเกดโรค (Etiologic study)

Incidence Rate (Rate, Incidence density, Person-time incidence)

= จ านวนของผปวยดวยโรคทสนใจรายใหมระหวางระยะเวลาทก าหนด (D)จ านวน person-time (PT) ทมโอกาสเกดโรค (at risk) ทงหมดทตดตามศกษา

ชนดของอบตการณ (Incidence)Incidence Proportion* (Risk, Cumulative incidence, Attack rate)

= จ านวนของผปวยดวยโรคทสนใจรายใหมทคนพบในชวงระยะเวลาหนงจ านวนประชากรทมโอกาสเกดโรค (at risk) ณ ตอนเรมตนศกษา

* ใชในกรณท 1. สามารถตดตามประชากรทอยในการศกษาไดหมดหรอเกอบทงหมดในชวงเวลาทศกษา และ 2. ตองระบเวลาทท าการตดตามเสมอ

ความส าคญของอบตการณ (Incidence)

1. ท าใหทราบถงความเสยง (risk) หรอความเรว (rate) ของการเกดโรคของคนในชมชนทจะเกดโรคในชวงเวลาหนง

2. นยมใชกบโรคเฉยบพลน หรอโรคเรอรงทสามารถระบเวลาทเรมเปนโรคได

3. เหมาะสมทจะใชในการศกษาเพอหาสาเหตของการเกดโรค(Etiologic study) หรอประเมนผลของมาตรการควบคมปองกนโรค

การตดตามประชากร 7 คนเปนเวลา 7 ป

23

1

2

3

4

5

6

7

รายท

0 1 2 3 4 5 6 7 ปทตดตามศกษา

สขภาพด

สญหายจากการตดตาม

ปวย

ตายD

L

D

D

D

L

ตวอยางของ Point Prevalence

24

ความชกของโรคเมอเรมตน = 2/7 = 0.28 = 28%

1

2

3

4

5

6

7

รายท

0 1 2 3 4 5 6 7 ปทตดตามศกษา

สขภาพด

สญหายจากการตดตาม

ปวย

ตายD

L

D

D

D

L

ตวอยางของ Period Prevalence

25

ความชกของโรคใน 7 ป = 4 / 7 = 0.57 = 57%= 4 / 5 = 0.80= 80%

1

2

3

4

5

6

7

รายท

0 1 2 3 4 5 6 7 ปทตดตามศกษา

สขภาพด

สญหายจากการตดตาม

ปวย

ตายD

L

D

D

D

L

ตวอยางของ Incidence Proportion

26ความเสยงของการเกดโรคใน 7 ป = 2/5 = 0.4 = 40%

1

2

3

4

5

6

7

รายท

0 1 2 3 4 5 6 7 ปทตดตามศกษา

สขภาพด

สญหายจากการตดตาม

ปวย

ตายD

L

D

D

D

L

ตวอยางของ Incidence Rate

27

ชวงเวลาทมสขภาพด (time at risk)

ทตดตามได (ป)

7

3

0

6

1

0

3

เวลาทตดตาม (Person Time: PT) = 7+3+0+6+1+0+3 = 20 person-yearIncidence rate ในชวงเวลาทตดตาม 7 ป = Incident (new) cases / PT = 2 / 20

= 0.1 case/ person-year

1

2

3

4

5

6

7

รายท

0 1 2 3 4 5 6 7 ปทตดตามศกษา

สขภาพด

สญหายจากการตดตาม

ปวย

ตายD

L

D

D

D

L

Incidence Prevalence

Numerator Number of new cases of disease during a specified period of time

Number of existing cases of disease at a given point of time

Denominator Population at risk Population at risk

Focus Whether the event is a new case Time of onset of the disease

Presence or absence of a diseaseTime period is arbitrary; rather a“snapshot” in time

Uses •Expresses the risk or speed of becoming ill•The main measure of acutediseases or conditions, but also used for chronic diseases•More useful for studies of causation

•Estimates the probability of thepopulation being ill at the period oftime being studied•Useful in the study of the burden of chronic diseases and implication for health services

ความรนแรง (Severity)

• อตราปวยตาย (Case-fatality rate)

– คอ จ านวนผ เสยชวตจากโรค ตอ จ านวนผ ปวยโรคดงกลาวทงหมด

หรอ = อตราตาย ( Mortality incidence, Mortality rate)

อตราปวย (Disease incidence)

• อตราการเกดภาวะแทรกซอน (Complication rate)– จ านวนของผ ปวยทเกดจากภาวะแทรกซอน ตอ จ านวนผ ปวยโรคดงกลาวทงหมด

• ภาระโรค (YPLL, DALY, QALY)

• ผลกระทบทางเศรษฐกจและสงคม29

การกระจาย (Distribution)

เพอหาประชากรเสยง เปนเปาหมายของการควบคมปองกนท าไมจงเกดโรคมากกวาประชากรกลมอน

ลกษณะการกระจาย เวลา (Time)

สถานท (Place)

บคคล (Person)

30

ผปวยไขหวดนก H5N1 ตามวนเรมปวยประเทศไทย พ.ศ.2547-2549 (N=25)

week0

1

2

3

4

1 8

15

22

29

36

43

50 5

12

19

26

33

40

47 2 9

16

23

30

37

จ านวน (ราย)

2547 2548 2549ทมา: ส านกระบาดวทยา กรมควบคมโรค

ผปวยยนยนไขหวดนกในประเทศไทยProvince 2547 2548 2549

Nongbuarampou 1

Uthaithani 1

Pichit 1

Karnchanaburi 2 2

Nonthaburi 1

Bangkok 1

Nakornnayok 1

Kamphangphet 2

Nakornratchasima 1

Prachineburi 1

Ayuthaya 1

Phetchabune 1

Lopburi 1

Sukhothai 2

Supanburi 3

Chaiyapoum 1

Khonkaen 1

Uttradit 1

254725482549

N=25

ลกษณะผปวยไขหวดนก H5N1 ในประเทศไทย

• ผปวยเดก (10 ราย): ชาย 9 ราย และ หญง 1 รายอตราปวยตาย (CFR) 70%

• ผปวยผใหญ (15 ราย): ชาย 7 ราย และ หญง 8 รายอตราปวยตาย (CFR) 67%

ประวตสมผสแหลงโรค- 15 ราย มไกทบานตายผดปกต

- 12 ราย จบไกทปวยหรอตายโดยตรง

- 1 ราย นงในพนททมไกตาย/ปวยเปนประจ า

- 1 ราย ไมมประวตสมผสไกเลย

(Probable human-to-human transmission)

Cases

0

5

10

15

20

25

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

0

200

400

600

800

1000

1200

0-4 '5-14 '15-44 '45-64 '64+

Age Group

ประเมนสถานการณจากขอมลระบาดวทยา

Pathogen? Source? Transmission?

Person Place Time

ตงสมมตฐาน: จากขอมลระบาดวทยาเชงพรรณนาทรวบรวมได

การกระจายของโรค

แนวคดของการเกดโรค

การเกดโรคในชมชนมใชการสมตวอยาง

แตจะเกดมากหรอนอย หรอไมเกดข นเลย

ในคนบางกลม จงตองใชความรทางระบาด

วทยา เพออธบายปจจยตางๆ ทท าใหบาง

คนหรอบางกลมมโอกาสปวยมากกวาปกต

Host (คน)

Agent(สงกอโรค)

Environment(สงแวดลอม)

องคสามทางระบาดวทยา(Epidemiologic Triad)

• Age

• Sex

• Genotype

• Health status

• Behaviour

• Nutritional status

• Weather

• Housing

• Geography

• Occupation

• Air quality

• Food

• Biological, chemical

• Infectivity

• Pathogenicity

• Virulence

• Antigenic stability

• Survival

ภาวะสมดลระหวางองคสามทางระบาดวทยา

Host- คน Agent- สงกอโรค

Environment -สงแวดลอม

39

AgentHost

Environment

ปฏสมพนธขององคสามทางระบาดวทยา

โรคไขหวดนก

40

H5N1

HostAgent

ก าหนดคออะไร ?(Determinants)

สงทควรแกไขคออะไร ?

(Interventions)

ปฏสมพนธขององคสามทางระบาดวทยา

โรคไขหวดนก

ระดบของการปองกนโรค

Primary Prevention Secondary Prevention Tertiary Prevention

เกดโรค แสดงอาการ

มโอกาสเกดโรคมความผดปกตเกดขนแตยงไมแสดงอาการ

ลดอบตการณลดความชก

ลดความรนแรงลดการแพรกระจาย

ลดความชกลดความรนแรง

ลดการแพรกระจาย

แสดงอาการ

การลดภยนตรายการสงเสรมสขภาพการปองกนเฉพาะโรค

วนจฉยแรกเรมและรกษาทนท รกษาและฟนฟสภาพ

42

สขภาพด

1. ระยะมความไวตอการเกดโรค

2. ระยะกอนมอาการของโรค

3. ระยะมอาการของโรค

4. ระยะสญเสยความสามารถ

หายหรอตาย

การปองกนเฉพาะโรค - มง / ก าจดลกน า(ยงชม / ลกน ามาก / คา BI สง)

การคดกรองโรค - ……..(เดกถกยงมเชอกด ยงไมแสดงอาการ)

การวนจฉยแตแรกเรม - นยาม / LAB(เดกมอาการปวย / DF, DHF)

การจ ากดความพการ - ……..(มอาการหนก, Shock / DSS)

การสงเสรมสขภาพ

การฟนฟสภาพ

ระดบของการปองกนโรคไขเลอดออก

ความส าคญของปญหา(ขนาดปญหา ความรนแรง)

การกระจาย(บคคล เวลา สถานท)

สาเหตและปจจย(ระดบบคคล ระดบสงคม)

เลอกมาตรการแกปญหา(Promotion, Prevention, Control,

Treatment, Rehabilitation)ตองทราบ Efficacy

บรหารจดการResource & Participation• coverage• compliance• timeliness

ตดตามประเมนผล(การด าเนนงาน ผลกระทบ)

การประยกตระบาดวทยาเพอแกปญหาสาธารณสข

การเฝาระวงทางระบาดวทยา(Epidemiological Surveillance)

Panithee Thammawijaya

Bureau of Epidemiology

เกบขอมลอยางตอเนอง ทนเวลาและเปนระบบ

0

20

40

60

80

100

wee

k 1

wee

k 2

wee

k 3

wee

k 4

wee

k 5

wee

k 6

wee

k 7

Weight (Kg)

น าขอมลใชประโยชนในการแกปญหา

0

20

40

60

80

100

wee

k 1

wee

k 2

wee

k 3

wee

k 4

wee

k 5

wee

k 6

wee

k 7

wee

k 8

Weight (Kg)

Definition of Surveillance

An ongoing, systematic collection, analysis,

and interpretation of health-related data

essential to the planning, implementation,

and evaluation of public health practice,

closely integrated with the timely

dissemination of these data to those

responsible for prevention and control.

Source: US CDC

AIDS control

programs

Core groups of

HIV transmission

Surveillance

system

How can we control

HIV/AIDS epidemic?

Surveillance data is necessary

but not sufficient

ขนตอนการด าเนนงานในระบบเฝาระวง

เกบรวบรวมขอมล เรยบเรยงและวเคราะหขอมลแปลผลน าเสนอ หรอสงผลขอมลไปยงผเกยวของการตอบสนองเมอตรวจพบความผดปกต

Surveillance: General Process

ขอมลผปวย ฐานขอมล

ตดสนใจมาตรการ ควบคมโรค

ประเมนผล วเคราะห แปรผล

SRRT

แยแลว!

เผยแพรผลการวเคราะห

รายงาน/รวบรวมขอมล

1. การเฝาระวงแบบตงรบ (Passive surveillance): ผใหบรการสขภาพท าการรวบรวมและสงตอขอมลใหกบเจาหนาทเฝาระวงเพอวเคราะหและเผยแพรเปนปกตตามระยะเวลาทก าหนด(Regular reporting) เชน ระบบเฝาระวงผปวยดวยแบบรายงาน 506

2. การเฝาระวงเชงรก (Active surveillance): เจาหนาทเฝาระวงท าการคนหาผปวยเชงรก เพอเพมโอกาสทจะไดขอมลการเกดโรคมากขน เชน ในชวงการระบาดของอหวาตกโรค เจาหนาทเฝาระวงตองท าการคนหาผปวยเพมเตมโดยทบทวนเวชระเบยนและบนทกผลการตรวจทหองแลปอยางสม าเสมอ

ประเภทของระบบเฝาระวง (1):

แบงตามความเขมขนของการเกบขอมล

1. การเฝาระวงแบบระบบปกต (Routine/regular Surveillance): ระบบเฝาระวงทด าเนนการอยแลวเปนปกตและมความตอเนอง เชน การเฝาระวงโดยรายงาน 506, 506/1, 506/2

2. การเฝาระวงเฉพาะเหตการณ (Special Surveillance): ระบบพเศษทจดตงเฉพาะกจเพอใหไดขอมลทรวดเรว มความนาเชอถอ มรายละเอยดและมความจ าเพาะสง เชน กรณการเฝาระวงในภาวะทเกดภยธรรมชาต เชน การตงระบบเฝาระวงโรคหลงเกดเหตการณ สนามทภาคใต หรอภายหลงมหาอกภย

ประเภทของระบบเฝาระวง (2):

แบงตามระยะเวลาในการด าเนนการ

1. การเฝาระวงในประชากรทงหมด (Population-wide Surveillance): การเฝาระวงในประชากรทงหมดทเปนกลมเปาหมายหรอไดรบผลกระทบ เชน ระบบการรายงานผปวยเอดสทมอาการ (รายงาน 506/1) ในประชากรไทย

2. การเฝาระวงเฉพาะกลมประชากร (Sentinel Surveillance): การเลอกกลมตวอยาง (เฉพาะพนทหรอชวงเวลา) ทจะเฝาระวงเปนตวแทนของกลมประชากรทไดรบผลกระทบจากปญหาหรอโรคนนๆ เชน HIV serosurveillance ในหญงตงครรภ

ประเภทของระบบเฝาระวง (3):

แบงตามครอบคลมของประชากร

1. การเฝาระวงโรคหรอผปวยอยางเปนทางการ (Case/ Indicator-based (formal) surveillance): การเฝาระวงทตามเกณฑทไดตงไวและมการสงตอขอมลอยางเปนทางการผานทางระบบรายงานทด าเนนการอยเปนปกตจากสถานบรการสาธารณสขตางๆ

2. การเฝาระวงเหตการณผดปกต (Event-based (informal) surveillance): การเฝาระวงเหตการณส าคญ เชน การระบาดหรอขาวลอเรองการตายไมทราบสาเหต ฯลฯ ทมาจากแหลงอนๆนอกเหนอจากระบบรายงานปกต เชน การรบรายงานมาจากแพทยทโรงพยาบาลโดยตรง จาก อสม.ในชมชน หรอการตรวจสอบขาวมาจากหนงสอพมพหรอทางinternet

ประเภทของระบบเฝาระวง (4):

แบงตามแหลงขอมล

Two more important concepts Zero reporting: designated reporting sites at all levels should

report at a specified frequency (e.g. weekly or monthly) even if

there are zero cases (source: WHO) E.g. AFP, AEFI.

Syndromic surveillance: applies to surveillance using health-

related data that precede diagnosis and signal a sufficient

probability of a case or an outbreak to warrant further public

health response. E.g. data from school absenteeism logs,

emergency call systems, hospitals' over-the-counter drug sale

records, Internet searches, and other data sources to detect unusual

patterns (source: US CDC) .

57

ICEBERG PHENOMINON

58

เฝาระวงกลมเสยง

เฝาระวงผตดเชอ

เฝาระวงผปวย (เรมมอาการ)

เฝาระวงผปวย (อาการชดเจน)

จะเฝาระวง ใคร ?

59

ธรรมชาตของโรคกบระบบเฝาระวงโรคเอดส

รายงานผปวย /ผตดเชอทมอาการ

ตดเชอมอาการ

พฤตกรรมเสยงคนปกต

ขยายปญหา

เฝาระวงการตดเชอจากแมสลก

เฝาระวงการตดเชอ HIVเฉพาะพนท

เฝาระวงพฤตกรรมเสยงทสมพนธกบการตดเชอ HIV

60

ตงอยางระบบเฝาระวงโรคหรอแหลงขอมลทเกยวของ

ระบบเฝาระวง 506 ระบบรายงานผปวยเอดส (506/1) ระบบรายงานผปวยโรคจากการประกอบ

อาชพและสงแวดลอม (506/2) HIV Sero-surveillance การเฝาระวงพฤตกรรมสขภาพ (Behavioral

risk factor surveillance system: BRFSS) Refugee Camp Diseases Surveillance ระบบเฝาระวงเหตการณโดยเครอขาย

SRRT ระดบต าบล

ฐานขอมลรกษาพยาบาล สปสช./ประกนสงคม

เฝาระวงมาลาเรยเชงรก TB registry Cancer registry Vital statistics ทะเบยนการเสยชวต Periodic health survey

61

ตวอยางแบบรายงานเฝาระวง

รายงาน 506

List of Diseases

under surveillance

Demographical data

Clinical data

Update

• Diagnosis

• lab. Data

• etc.

506 507

ประโยชนของระบบเฝาระวง ตดตามแนวโนมของโรค

ตรวจจบการระบาดของโรค

เขาใจธรรมชาตและการกระจายของโรค

ชวยในการพยากรณการเกดโรค

ประเมนผลมาตรการควบคมปองกนโรค

ตดตามการเปลยนแปลงระบบบรการดานสขภาพ

Reported Cases of Malaria per 100,000 Population,

by Year, Thailand, 2000-2004

ใชตดตามแนวโนมสถานการณโรค

Source: Bureau of Epidemiology, Ministry of Public Health, Thailand

Reported Cases of Leptospirosis per 100,000

Population, Thailand,1995-2004

ตรวจจบการระบาด

Source: Bureau of Epidemiology, Ministry of Public Health, Thailand

ตรวจจบการระบาด

Reported Cases of Food Poisoning per 100,000

Population, by Region, Thailand, 2000-2004

Source: Bureau of Epidemiology, Ministry of Public Health, Thailand

บอกปญหาของโรคตามพ นท

อธบายธรรมชาตการเกดโรค

Source: Bureau of Epidemiology, Ministry of Public Health, Thailand

จ านวนผปวยยนยน Influenza A (H1N1) 2009 ประเทศไทย พฤษภาคม-กรกฎาคม 2552

Source: Bureau of Epidemiology, MOPH, Thailand

Imported cases

Local transmission

School outbreaks

Reported Cases of Mushroom Poisoning by Month, Thailand, 2000-2004

พยากรณการเกดโรค

Source: Bureau of Epidemiology, Ministry of Public Health, Thailand

Reported Cases of Dengue Hemorrhagic Fever,

Thailand, 1967-2004

Source: Bureau of Epidemiology, Ministry of Public Health, Thailand

พยากรณการระบาดของโรค

0

50

100

150

200

250

300

1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993

Number of Poliomyelitis cases,

Thailand, 1981-1993.

Number

AFP surveillance

Oral vaccine

ประเมนมาตรการควบคมปองกนโรค

Source: Bureau of Epidemiology, Ministry of Public Health, Thailand

Thailand

0.00

0.10

0.20

0.30

0.40

0.50

0.60

0.70

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004

Rate

per 1

00,0

00 P

op.

Reported Cases of Melioidosis per 100,000 Population,

Thailand, 1995-2004

ตดตามการเปลยนแปลงระบบบรการสขภาพ

Source: Bureau of Epidemiology, Ministry of Public Health, Thailand

ประเดนทตองพจารณาเมอจะจดต งระบบเฝาระวง

• โรค หรอ ปญหา ทตองการเฝาระวง

• วตถประสงค

• ชนดของการเฝาระวง

• ประชากร

• พนท

• Case definition

• Surveillance data: ขอมลผปวย lab

• แหลงขอมล

• วธการเกบขอมล e.g. แบบรายงาน โปรแกรม SMS

• ขนตอนและผเกยวของ

• การวเคราะห แปลผล และเผยแพร

Surveillance is

Information for Action

สรป บคลากรการแพทยและสาธารณสข สามารถใชระบาดวทยาเปน

เครองมอการท างานเพอสขภาพทดของประชาชน

หลกระบาดวทยาประยกตใชไดกบปญหาสขภาพทกประเภท ไมวา

จะเปน โรคตดเชอ โรคไรเชอ ฯลฯ

ระบบเฝาระวงทางระบาดวทยาเปรยบเสมอนระบบประสาทรบ

สมผสทคอยตรวจจบสงผดปกต

เมอสงสยวามการระบาดและแจงใหผเกยวของทราบไดอยางรวดเรว

จะน าไปสการสอบสวนและควบคมโรคในชมชนทมประสทธภาพ