Хэрэглэгчийн сонголт

Хэрэглэгчийн сонголт

Микро Эдийн Засаг хичээлБагш: А.Гэлэгжамц

2009 он

Оновчтой сонголт гэж юу вэ?

Төсвийн шулуун

Ялгаагүйн муруй

Илүү боломж

2x

1x

Z

Y

X

X бол оновчтой сонголтОновчтой сонголтын үед: ялгаагүй муруй төсвийн шулуун шүргэлцэнэ.

Оновчтой сонголт дох энэ шүргэлцэл нь чухал ач холбогдолтой юу?

2x

1x

*2x

*1x

X

Төгс орлуулагч бүтээгдэхүүн

*X

2x

*2x *

1x 1x

Төгс хосолдог бүтээгдэхүүн

2x

1x

*2x

*1x

*X

Хүрэлцээтэй нөхцөлд яах вэ?

2x

1x

X

Y

Z

Ерөнхий дүрэм үйлчилдэг үү?

Хэрвээ: • Ерөнхий зарчим. • Ялгаагүй муруйнууд “шулуун”.• Оновчтой цэг дотор байвал.Үед:

Төсвийн шулуун ялгаагүйн муруйн шүргэлцэл нь оновчтой сонголтын үед зайлшгүй байна.

Багц сонголт

Гүдгэр шулуунтай харьцуулахад чөлөөт байдалтай. Энэ нь ялгаагүй муруй дээрээс сонголт хийх боломж олгодог.

2x

1x

багцСонголтын

Эдийн засгийн тайлбар

Оновчтой цэг: “Ялгаагүй муруй, төсвийн шулууны шүргэлцэл.”Төсвийн шулууны налуу:

Ялгаагүй муруйн налуу: шүргэлцэл:

2

1

pp

−

)( 2,1 xxMRS

)( 2,12

1 xxMRSpp

=−

Тайлбар

Z-д:

Y-д:

2x

1xY

X

Z)( 2,1

2

1 xxMRSpp

−<

)( 2,12

1 xxMRSpp

−>

Олон хэрэглэгчдийн шүргэлцэл

1, 2-р бүтээгдэхүүний үнэ адил, хэрэглэгчдийн орлого, зан төлөв ялгаатай үед.

Яагаад ялгаатай 2 хэрэглэгчдэд тэдний MRS нь тэнцүү байж болдоггүй вэ?

)( **2,1 ii xx

Учир нь: Хэрвээ хэрэглэгч сонголтой сонголт хийх үед:

Утга: Хэрэглэгчид тодорхой хугацаанд 2 барааг хэрэглэхдээ үнийг нь зөвшөөрч худалдан авдаг.

)( **2,1

2

1iii xxMRS

pp

=−

i

Олон хэрэглэгчдийн шүргэлцэл

2 хэрэглэгчийн шүргэлцэл

1-р хэрэглэгчийн ялгаагүй муруй:

2-р хэрэглэгчийн ялгаагүй муруй :

Төсвийн шулуун:

2x

1x

X

Y

Оновчтой цэгийн хэрэглээ:Кобб-Дугласын функц дээр жишээ

Кобб-Дугласын ханамжийн функц:


2121 log)1(log),( xcxcxxu −+=

mxpxp =+ 2211

Математик гаргалгаа, (байдалд байлгах хүсэл):

үед

[ ]212,1

log)1(logmax xcxcxx

−+

mxpxp =+ 2211


Төсвийн шулууны хувиргалт:

Шинэ асуудал /нөхцөл/:

12

1

22 x

pp

pmx −=

⎥⎦

⎤⎢⎣

⎡⎟⎟⎠

⎞⎜⎜⎝

⎛−−+ 1

2

1

21

1log)1(logmax x

pp

pmcxc

x


Шинэ асуудал /нөхцөл/:

1-р нөхцөл:

( ) 012

1

11

2

1=⎟⎟

⎠

⎞⎜⎜⎝

⎛−

−−pp

xpmpc

xc

⎥⎦

⎤⎢⎣

⎡⎟⎟⎠

⎞⎜⎜⎝

⎛−−+ 1

2

1

21

1log)1(logmax x

pp

pmcxc

x


1-р нөхцөл:

Дахин байрлуулах:

( ) 012

1

11

2

1=⎟⎟

⎠

⎞⎜⎜⎝

⎛−

−−pp

xpmpc

xc

( ) )(1

2,112

11

2

1 xxMRSxp

xpmc

cpp

=⎟⎟⎠

⎞⎜⎜⎝

⎛ −−

−=−


1-р нөхцөл:

-ийн сонголт:

1 дээрх зарцуулах ногдол:

1x

( ) ⎟⎟⎠

⎞⎜⎜⎝

⎛ −−

−=−12

11

2

1

1 xpxpm

cc

pp

11

*

pmcx =

cmxp

=*

11


яаж олох вэ?

Төсвийн шулууныг ашиглан:

*2x

12

1

21

2

1

22

**

pmc

pp

pmx

pp

pmx −=−=

( )2

1pmc−=


Тайлбар

Z-д:

Y-д:

2x

1xY

X

Z)( 2,1

2

1 xxMRSpp

−<

)( 2,12

1 xxMRSpp

−>

Хэрэглэгчийн эрэлт

Хэрэглэгчийн эрэлтийн багц: 1, 2-рбүтээгдэхүүний оновчтой сонголт нь үнэорлогоор тодорхойлогдоно.

Хэрэглэгчийн эрэлтийн функц:( )mppxx ,, 2111 =

( )mppxx ,, 2122 =

Кобб-Дуглас

1-р барааны эрэлтийн функц:


2x

1x

*2x

*1x

11

pmcx =

( )2

2 1pmcx −=

Төгс орлуулагч бараанууд

2x

1x

1−

2

1

pp

−

*1x


if

if

if

21 pp <11 / pmx =

( )11 /,0 pmx =

01 =x 21 pp >

21 pp =

Төгс хосолдог

Оновчтой сонголт:


1, 2-р барааны эрэлтийн функц:

*1x

*2x

1x

2x12 xx =

12 xx =

mxpxp =+ 2211

2121

ppmxx+

==

Жишээ: татвар дээр

Засгийн газар улсын төсвийг тодорхойхэмжээгээр нэмэгдүүлэхийг хүсэжбайдаг. Орлогын албан татвар ньхамгийн сайн арга байж чадах уу?

Татварын өмнө


Ерөнхий нөхцөл

Сонголт:

2x

1x

ox2

ox1

mxpxp =+ 2211

( )oo xx 21 ,

2

1

pp

−

Хэмжээний /НӨАТ/ татвар

Хэмжээнээс хамаарсан татвартай төсвийн шулуун:

Татварын орлого:

2x

1x

*2x

*1x

( ) mxpxtp =++ 2211

*1

* txR =

2

1

ptp +

−

ox1

ox2

Орлогын албан татвар

Шинэ төсвийн шулуун:

үед

*2211 Rmxpxp −=+

*1

* txR =

Асуудал

Орлогын татвартай төсвийн шулууны налуу гэж байдаг уу?

Орлогын албан татвар татварын ямар хэлбэр вэ?

Хэрэглэгч хэмжээнд орлогын татвар өгөж чадах уу?

*X

Хариу

1. Орлогын татвартай төсвийн шулууны налуу:

2. Нийлбэрээс авдаг.

2

1

pp

−

3. Тийм. Хэмжээнд л

Орлогын татвартай төсвийн шулуун:

-ийг орлуулбал:

Дахин байрлуулбал:

*12211 txmxpxp −=+

*X***

12211 txmxpxp −=+

( ) mxpxtp =++ **2211

*X

График

Орлогын татвартай төсвийн шулуун:

Хэмжээний татвартай төсвийн шулуун:

2x

1x

oX*X

2

1

pp

−

Орлогын татвартай үед нь оновчтой сонголт мөн үү?

2x

1x

oX*X

*X

Хариулт. Үгүй

Төсвийн шулуун цэг дээр ялгаагүйн муруйтай шүргэлцээгүй байна

.Оновчтой сонголт:

2x

1x

oX*X

*X

X X

Асуулт

Засгийн газар улсын төсвийн орлогыг нэмэгдүүлэхээр 1, 2-р бүтээгдэхүүний үнэнд татвар ногдуулбал хэрэглэгчийн орлого хэрхэн өөрчлөгдөх вэ?

Шийдэл1, 2-р бүтээгдэхүүнд ижил татвар ногдуулбал:

Төсөвт байдлаар илэрхийлбэл:

( ) ( ) mxptxpt =+++ 2211 11

( )tmxpxp+

=+1

2211

Үргэлжлэл

Илэрхийлбэл

Татварыг орлогод хамааруулсан төсвийн шулуун:

*2211 Rmxpxp −=+

( )tmxpxp+

=+1

2211

mt

txtpxtpR+

=+=1

**2211

*

Татварыг орлогод хамааруулсан төсвийн шулуун:

Татварыг үнэнд бодсон төсвийн шулуун:t

mxpxp+

=+1

2211

tmxpxp+

=+1

2211

Үргэлжлэл

А.Бакей “Микро эдийн засгийн ухаан” 2009 он УБ хотВ.Норжванчиг “Эдийн засгийн ухаан” 2005 он УБ хотБ.Баяраа, Д.Гансүлд “Микро эдийн засаг” 2006 он УБ хот

С.Авирмэд “Микро эдийн засаг” 2005 он УБ хотЦ.Цэцэгмаа “Жижиг үйлдвэрийн эдийн засаг, менежмент” 2004 он УБ хотД.Энх-Амгалан “Микро эдийн засаг гарын авлага” 2002 он УБ хотМ. Фогил “Микро эдийн засаг” 2002 он УБ хотБ.Алтанцэцэг ба бус “Микро экономикс” 2001 он УБ хотЛ. Г.Рейнольдс “Микро эдийн засгийн ухаан” 1992 он УБ хотБ.Баярдаваа “Микро экономикс” 2005 он УБ хотБ.Батбаяр “Микро эдийн засаг” 2005 он УБ хотТ.Нарантуяа Микроэкономикс сэдэвчилсэн тайлбар толь” 2006 он УБ хотС.Алтангэрэл “Микро эдийн засгийн ухаан” 2007 он УБ хотКэмпбелл Р.Макконнелл, Стэнли Л.Брю “Экономикс” 2005 он УБ хот N.Gregory Mankiw “Essentials of economics” 2004 Hal R. Varian “Intermediate Microeconomics” Sixth EditionWalter Nicholson “Microeconomic Theory”William A. McEachern “Microeconomics”Robert S. Pindyck, Daniel L. Rubinfeld “Microeconomics” 5th EditionJeffrey Perloff “Microeconomics” 5th Edition 2008Joseph Nellis, David Parker “Principles of Business Economics” 2006Saul Estrin, Laidler David, Michael Dietrich “Microeconomics” 2008Hugh Gravelle, Ray Rees “Microeconomics” 3th Edition 2004Krister Ahlersten “Essentials of Microeconomics: Exercises” 2008R.Preston McAfee, J. Stanley Johnson “Introduction to Economic Analysis” 2005David A.Dilts “Introduction to Microeconomics” 2003Ariel Rubinstein “Lecture Notes in Microeconomic Theory” 2006Guoqiang Tian “Lecture Notes on Microeconomic Theory” 2008Nolan H. Miller “Notes on Microeconomic Theory” 2006Libby Rittenberg, Timothy Tregarthen “Principles of Microeconomics” 2009ГЭХ МЭТ ...

Ашигласан ном, сурах бичгийн жагсаалт

Technology

Хэрэглэгчийн сонголт