เรื่อง...

1

เรอง การพฒนาแบบฝกเสรมทกษะวทยาศาสตร ชด แสง

1. ความเปนมาและสภาพของปญหา เนองจากโลกยคปจจบนชวตของคนเราตองเกยวของกบแสง และน าหลก

การเกยวกบการเดนทางของแสงมาใชอยตลอดเวลา โดยเฉพาะเกยวกบเทคโนโลยตางๆทชวยอ านวยความสะดวกใหกบการด าเนนชวตของคนเราในแตละวน จ าเปนอยางยงทหลกสตรการศกษาตองใหความส าคญกบวชาทเกยวของ ฝกทกษะในการแกปญหาในเชงวทยาศาสตรเพอน าไปใชแกปญหาในชวตประจ าวน โดยน าหลกการทางวทยาศาสตร การใชทรพยากรธรรมชาตอยางประหยด เพอความอยรอดในการครองชพ ดวยเหตนผวจยจงใหความส าคญกบวชาวทยาศาสตรมาก ดวยความรและประสบการณทเคยสอนวชาวทยาศาสตรเปนเวลานานของผวจย ไดเหนวาผเรยนในทกระดบชวงชนมปญหาในดานการเรยนวชานเปนจ านวนมาก โดยเฉพาะการทดลอง การสรางสมมตฐาน อกทงสถานศกษาบางแหงขาดบคลากรทมความเชยวชาญในดานวทยาศาสตร นกเรยนในบางชวงชนไมไดรบการฝกทกษะหรอปพนฐานมากอน การจดกระบวนการเรยนการสอนในวชานไมเปนไปตามขนตอนขาดความตอเนอง จงท าใหเกดความลมเหลวในการจดกระบวนการเรยนการสอนในวชาน ในปการศกษา 2557 ภาคเรยนท 2 จากการทดสอบความรพนฐานโดยใชขอสอบทผวจยจดท าขน ทงภาคปฏบตและภาคทฤษฎ พบวานกเรยนชนประถมศกษาปท 4 โรงเรยนอสสมชญแผนกประถม มนกเรยนจ านวน 25 คน ทไดคะแนนไมถงเกณฑคอไดคะแนนเฉลยเพยงรอยละ 47.73 ซงเปนผลทไมนาพอใจ

นกเรยนมปญหาในดานการเรยนรวชาวทยาศาสตรเปนอยางมาก ซงผลท ตามมากคอนกเรยนทจบหลกสตรประถมศกษามความรในวชาวทยาศาสตรไมเหมาะสมกบระดบชน ผเรยนมทศนคตทไมดตอวชาวทยาศาสตร ท าใหเกดปญหาในการเรยนในระดบทสงขนซงเปนการลมเหลวในกระบวนการจดการเรยนรเปนอยางมาก เพราะวชาวทยาศาสตรถอวาเปนเปนเครองมอส าคญในการด ารงชวตประจ าวนของคนเรามาก

2

ดวยเหตนผวจยจงมพยายามมงมนทจะแกปญหาการเรยนการสอนวชาวทยาศาสตร ดวยการสรางแบบฝกเสรมทกษะ เพอปพนฐานการทดลองเกยวกบการเดนทางของแสง ใหกบผเรยน แกปญหานกเรยนทง 25 คน เปลยนแปลงทศนคตของผเรยนเกยวกบวทยาศาสตรเนนใหเหนความส าคญของวชาน และเพมศกยภาพการเรยนรวชาวทยาศาสตรใหกบผ เ รยนเพอใชเปนหนงในยทธศาสตรการพฒนาการเรยนรวชาวทยาศาสตรใหมประสทธภาพยงขน

2. วตถประสงคในการศกษาคนควา

1. เพอสรางและพฒนาแบบฝกเสรมทกษะพนฐานวทยาศาสตรเพอแกปญหา การเรยนวทยาศาสตรใหกบนกเรยนทง 25 คน และทไดคะแนนจากการทดสอบความรพนฐานไมถงเกณฑซงไดเพยงรอยละ 47.73

2. เพอพฒนาความสามารถในการทดลอง การหาสมมตฐาน การแกปญหาของ ผเรยน

3. เพอใชเปนสอเผยแพรการจดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรในระดบชน ประถมศกษาปท 4

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. นกเรยนชนประถมศกษาปท 4 สามารถหาตอบจากการทดลอง ตงสมมตฐาน ท าแบบฝกเสรมทกษะไดดขนหลงจากการใชแบบฝกเสรมทกษะวทยาศาสตร

2. ใชแบบฝกเสรมพนฐานวทยาศาสตรในการจดกระบวนการเรยนการสอน 3. แบบฝกเสรมทกษะพนฐานวทยาศาสตรไดเผยแพรไปยงครผสอนโรงเรยนอน 4. นกเรยนชนประถมศกษาปท 4 มระดบความรเหมาะสมกบระดบชน

3

3. หลกการและแนวคดในการพฒนา

3.1. ศกษาปญหา เนองจากผวจยมประสบการณในดานการสอนวทยาศาสตรเปนเวลานาน ท าใหทราบปญหาการเรยนรในวทยาศาสตรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 วานกเรยนจะมปญหาเกยวกบการทดลองนกเรยนขาดทกษะในการทดลอง การแกปญหา อนเปนปญหาในการเรยนรในทกษะอนๆและผเรยนขาดความมนใจในการแกปญหาดวยตนเอง อกทงระดบผลการเรยนในวชาวทยาศาสตรคอนขางต า ไมเปนไปตามเปาหมายทตงไว

3.2. หาวธการแกปญหา ผวจยไดศกษาเอกสารและต าราตางๆ ทงเอกสาร หลกสตร เอกสารงานวจย และเอกสารวชาการทเกยวของกบวทยาศาสตร เพอใชเปนแนวทางในการสรางเครองมอทใชในการแกปญหา การตงสมมตฐานของนกเรยนชน ป.4 ภายใตกรอบของหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 โดยผวจยไดศกษาเอกสารตอไปน 1 ) หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ซงท าใหเขาใจหลกการ จดมงหมาย โครงสรางอตราเวลาเรยน ตลอดจนค าอธบายรายวชา 2 ) คมอหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ท าใหรแนวทางการน าหลกสตรไปใชเพอใหไดผลการเรยนรทคาดหวง และเปาหมายของหลกสตร 3 ) หลกสตรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ท าใหทราบความส าคญ ธรรมชาต วสยทศน มาตรฐานการเรยนร และสาระการเรยนรในชวงชนตางๆ 4 ) เอกสารอบรมครผสอน แนวทางการใชหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 เพอใชเปนแนวทางในการจดท าแผนการจดการเรยนร และวธด าเนนการตามแผน 5 ) เอกสารการสอนชดวชา สถต วจย และการประเมนผลการศกษาหนวยท 9 – 15 ของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช เพอใชเปนแนวทางในการจดท าแบบทดสอบและเกบคาสถต

4

4. การด าเนนการ

4.1. กลมเปาหมายไดแกนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 (4/1-4/7) โรงเรยนอสสมชญแผนกประถม ปการศกษา 2557

4.2. 4.2. ตวแปรทศกษา -- ตวแปรตนไดแก แผนการจดการเรยนร แบบฝกเสรมทกษะ สอประกอบ -- ตวแปรตามไดแก ความสามารถในการท าแบบทดสอบของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 (4/1-4/7) จ านวน 25 คน 4.3. เครองมอทใช 4.3.1 นวตกรรมทใชในการฝก - แผนการจดการเรยนร - แบบฝกเสรมทกษะ - สอประกอบการฝก 4.3.2 แบบทดสอบวดความสามารถในการบวกและลบกอนและหลงการใชแบบฝก 4.4. วธสรางและหาคณภาพของเครองมอ 4.4.1 สรางแบบสอบถามความคดเหนของครผสอน หลงการใชแบบฝกเสรมทกษะวทยาศาสตร ผวจยไดด าเนนการดงน 4.4.2 สรางแบบทดสอบวดความสามารถในการท าแบบทดสอบพนฐาน ใชกบนกเรยนกลมเปาหมายกลมเดยว 4.5 วธการเกบรวบรวมขอมล 4.5.1 วเคราะหคะแนน ความสามารถในการท าแบบทดสอบพนฐาน ไดแก คาเฉลย ( X ) คาเบยงเบน ( S.D ) และคารอยละ 4.5.2 เปรยบเทยบคะแนนความแตกตางระหวางกอนและหลงการฝก

4.6. ผลการวเคราะห 4.6.1. คะแนนเฉลยความกาวหนาในการเรยนรเกยวกบการเดนทางของแสง ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 จ านวน 2 ครง

5

ผลสมฤทธ การเรยนร

N คะแนนเตม

X ∑X % S.D.

กอนเรยน หลงเรยน

25

25

30

30

14.32

17.68

358

442

47.73

58.93

1.87

1.97 จากตาราง พบวาคะแนนเฉลยความสามารถในการทดลอง การหาสมมตฐานเกยวกบการเดนทางของแสงครงท 1 เทากบ 14.32 คดเปนรอยละ 47.73 ทดสอบครงท 2 เทากบ 17.68 คดเปนรอยละ 58.93 แสดงใหเหนวานกเรยนมความกาวหนาในการใชชดแบบฝกเสรมทกษะเกยวกบการเดนทางของแสงของนกเรยนมศกยภาพสงขน

4.6.2. คะแนนความสามารถในการตอบค าถาม กอนและหลง การใชแบบฝก ตารางท 2 เปรยบเทยบคะแนนความสามารถในการเรยนรเกยวกบการเดนทางของแสงกอนและหลงการใชแบบฝก ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ของนกเรยน 25 คน

6

เลขท

ชอ - สกล กอนเรยน ( 30 )

หลงเรยน ( 30 )

ผลตาง ( D )

ผลตาง 2 ( D ) 2

ความกาวหนา

1 15 20 5 25 + 5 2 11 15 4 16 +4 3 13 18 5 25 +5 4 14 18 4 16 + 4 5 15 18 3 9 + 3 6 12 15 3 9 + 3 7 14 16 2 4 + 2 8 15 18 3 9 + 3 9 12 16 4 16 + 4 10 15 19 4 16 + 4 11 13 16 3 9 + 3 12 14 18 4 16 + 4 13 16 19 3 9 + 3 14 20 23 3 9 + 9 15 15 19 4 16 + 4 16 14 18 4 16 + 4 17 13 18 5 25 + 5 18 14 15 1 1 + 1 19 14 16 2 4 + 2 20 15 18 3 9 + 3 21 12 15 3 9 + 3 22 14 16 2 4 + 4 23 15 18 3 9 + 3 24 18 20 2 4 + 2

25 15 20 5 25 + 5

358 442 84 310 + 84

14.32 17.68 3.36 12.4 + 3.36

S.D. 1.87 1.97 1.08 7.19 + 1.08

7

% 47.73 58.93 + 11.2

จากตารางแสดงใหเหนวาแบบฝกเสรมทกษะวทยาศาสตร ชดแบบฝกเสรมทกษะเกยวกบการเดนทางของแสงของนกเรยนมศกยภาพสงขน

5. สรปผล อภปราย และขอเสนอแนะ 5.1. สรปผล

1. จาการทดลองใชแบบฝกเสรมทกษะวทยาศาสตร ทผวจยไดจดท าขนมาใชประกอบแผนการจดการเรยนรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชน ป.4 กบกลมตวอยาง ผลการวเคราะห แบบฝกเสรมทกษะวทยาศาสตร มความเหมาะสมมากทสด 2. ผลการวเคราะหผลสมฤทธการเรยนรวชาวทยาศาสตร ชน ป.4 ของกลมตวอยางหลงการใชแบบฝกสงกวากอนใชแบบฝก โดยมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 พอจะสรปไดวาแบบฝกเสรมทกษะชดนมคณภาพและประสทธภาพอยในระดบทสงเปนทนาพอใจ

5.2. อภปรายผล

ผลการศกษาคนควาในครงนปรากฏวา ผลสมฤทธการเรยนรของนกเรยนหลงการใชแบบฝกมคณภาพและประสทธภาพอยางดยง สงผลใหมาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตรมระดบสงขน เปนไปตามสมมตฐานทตงไว ดวยเหตผลดงตอไปน 1. แบบฝกเสรมทกษะพนฐานวทยาศาสตร ชน ป.4 เปนแบบฝกทมคณภาพและประสทธภาพตามผลของการวเคราะหขอมลดงกลาว 2. แบบฝกนสรางขนอยางถกวธ ไดผานขนตอนการสรางแลพฒนาอยางเปนระบบ เรมตงแตเอกสารหลกสตรและเอกสารและเอกสารทเกยวของในการใชหลกสตร และยงไดรบการแนะน า ขอเสนอแนะจากผเชยวชาญและมประสบการณดานเนอหาการจดกจกรรมการเรยนร ความเหมาะสมของเนอหา และรปแบบทน าเสนอในแบบฝกเสรมทกษะการกระบวนการแกปญหา รวมทงการน าแบบฝกไปทดลองใช 3. การสอนโดยใชแบบฝก นกเรยนเกดความสนกสนานในการเรยนร

8

4. แบบฝกเรยงล าดบความยากงาย สอดคลองตามธรรมชาตการเรยนร ใหผเรยนรผลการท าแบบฝกของตนเองทกครง ท าใหเรยนรสกวาตนเองประสบความส าเรจในการเรยนร จงสรปไดวาแบบฝกเสรมทกษะพนฐานวทยาศาสตร ชน ป.4 มประสทธภาพอยางยง สามารถน าไปใชในการจดกจกรรมการเรยนร และมผลสมฤทธสงขนตามเกณฑทางการเรยนรทโรงเรยนตงไว 5.3. ขอเสนอแนะ

จากผลการศกษาคนควาครงนมขอเสนอแนะเพอประโยชนตอวงการศกษาดงน 1. แบบฝกเสรมทกษะพนฐานวทยาศาสตร ชน ป.4 น าไปใชไดกบทกแบบเรยน เชน การจดกจกรรมการเรยนรแบบมงประสบการณทางวทยาศาสตร จะน าไปใชกบขนตอนฝกทกษะ ขนตอนท 5 กได เพราะในการจดท าไดยดหลกสตรการศกษาขนพนฐานเปนแนวทางในการจดท า 2. กอนน าแบบฝกไปใชผสอนควรศกษารายละเอยดของทกกจกรรมกอนน าไปใช 3. แบบฝกนสามารถใชไดกบทกระดบชวงชน และทกบทเรยน 4. ในการจดท าแบบฝกตองขอความรวมมอจากทางโรงเรยนในเรองของงบประมาณ เวลา และสถานทในการทดลองใช นอกจากนตองเปดโอกาสใหบคลากรในโรงเรยนมสวนรวมในการจดท า 5. แบบฝกจะเกดความสมบรณครผสอนตองใชควบคไปกบแผนการจดการเรยนรทผวจยจดท าขน จดกจกรรมใหครบทกขนตอน ตองตรวจแบบฝกอยางเปนปจจบนใหผเรยนรผลทนท พรอมกบเฉลยค าตอบทถกตองใหผเรยนไดรทกครง 6. สามารถปรบและยดหยนกจกรรมการเรยนรไดตามความเหมาะสม 7. ท าการเผยแพรแบบฝกเสรมทกษะพนฐานวทยาศาสตร เพอประโยชนตอวงการศกษาใหกวางไกลทสดในอนาคต

9

แผนการจดการเรยนรซอมเสรม วชา วทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เรอง การเดนทางของแสง เวลา 5 ชวโมง วนทวนท…………………………………………… *********************************************************************** 1. สาระส าคญ การด าเนนชวตของคนเราในแตละวนมความเกยวของกบวชาวทยาศาสตรอยตลอดเวลาโดยเฉพาะหลกการเดนทางของแสง เปนทมาของการประดษฐอปกรณเครองใชทจ าเปนในการด ารงชวต จ าเปนอยางยงทผเรยนตองฝกทกษะการทดลอง การตงสมมตฐาน และการแกปญหา

2. ผลการเรยนรทคาดหวง 2.1. ปลายทาง

นกเรยนสามารถบอกหลกการเกยวกบการเดนทางของแสงได

มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยา ศาสตรในการสบเสาะหาความร การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอนสามารถอธบายและตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานนๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน 2.2. ปลายทาง 2.2.1 นกเรยนสามารถบอกหลกการเดนทางของแสงได

2.2.2 นกเรยนท าแบบฝกเสรมทกษะทก าหนดใหได 2.2.3 นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยนหลงเรยนได

10

2.3. คณลกษณะทพงประสงค 2.3.1 เปนคนด ในดาน มความสนใจใฝเรยนร ปฏบตตามขอตกลงของหองเรยน มความเสยสละ 2.3.2 เปนคนเกง ในดาน บอกหลกการเดนทางของแสง ท าแบบทดสอบทก าหนดใหได ท าแบบฝกเสรมทกษะทก าหนดใหได

2.3.3 เปนคนมความสข ในดานเรยนรอยางสนกสนาน และอยรวมกบ ผอนได 3. เนอหา

3.1 หวขอ : แสง 3.2. เนอหา : หลกการเดนทางของแสง

4. กระบวนการจดการเรยนร ขนท 1 นกเรยนแบงกลม ออกเปนกลมละ 4-5 คน โดยใหแตละกลมประกอบ

ไปดวยนกเรยนทมศกยภาพการเรยนรสง ปานกลาง ต า ใหแตละกลมเลอกประธานกลม รองประธานกลม และเลขานการ โดยไมซ าคนเดมในแตละชวโมง ขนท 2 นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน ครตรวจและแจงผลคะแนนให นกเรยนทราบ โดยทยงไมตองเฉลย เลขานการของแตละกลมบนทกผล ลงในแบบบนทก พฤตกรรมและผลงานรายบคคลลงในแบบบนทก ( ทายแผน ) ขนท 3 นกเรยนท าการทดลองตามหวขอทก าหนดให และท าแบบฝกกจกรรมในแตละชดทละแบบฝกกจกรรม เสรจแลวครเฉลยไปใหสมาชกภายในกลมแลกเปลยนกนตรวจแบบฝกแตละชด ประธานกลมบนทกผลคะแนนการท าแบบฝกเสรมทกษะของสมาชกแตละคนลงในแบบบนทกคะแนนรายบคคล ( ทายแผน ) ขนท 4 นกเรยนแตลกลมตงขอซกถามปญหาจากแบบฝกกลมละ 3 ค าถาม ครสรปบทเรยนแตละชด

11

ขนท 5 นกเรยนแตละคนท าแบบทดสอบหลงเรยน ( Post - Test ) ในแตละชด ( ทายแผน ) เปนรายบคคล

ขนท 6 ครเฉลยแบบทดสอบกอน – หลงเรยนนกเรยนแลกเปลยนกนตรวจ แบบทดสอบหลงเรยนตามบตรเฉลยทครแจกให ครอธบายทมาของแตละค าตอบ ประธานกลมบนทกผลคะแนนของสมาชกแตละคนลงในแบบบนทกคะแนน ( ทายแผน ) 5. สอ วสด อปกรณ

ล าดบท รายการสอ กจกรรมทใช แหลงทไดมา

1 แบบทดสอบกอน- หลงเรยน นกเรยนท าแบบทดสอบ ครจดท า 2 เฉลยแบบทดสอบกอน-หลงเรยน ตรวจแบบทดสอบ ครจดท า 3 แบบฝกเสรมทกษะ นกเรยนท าแบบฝกเสรมทกษะ ครจดท า 4 แบบกรอกคะแนน

กอนเรยน - หลงเรยน บนทกคะแนนแบบทดสอบ กอน - หลงเรยน

ครจดท า

5 แบบบนทกผลงานกลม บนทกการสงเกตและตรวจ ผลงานกลม

ครจดท า

6 แบบบนทกการสงเกต พฤตกรรม และแบบบนทกผลงาน

บนทกการสงเกตพฤตกรรม และบนทกผลงานรายบคคล

ครจดท า

12

6. การประเมนผล

กจกรรมทประเมน เครองมอทใชใน การประเมน

วธการประเมน เกณฑการประเมน

1. สงเกตพฤตกรรมดาน

คณลกษณะ

แบบบนทกการสงเกต พฤตกรรม และแบบบนทกผลงานรายบคคล

สงเกต

เปนรายบคคล

15- 16 = ดมาก 10-14 = ด 8 - 9 = พอใช ต ากวา 8= ปรบปรง

2. นกเรยนตงค าถาม

แบบบนทกผลงานรายกลม

สงเกตเปน รายกลม

10 = ดมาก 8-9 = ด 5-7 = พอใช ต ากวา 5 = ปรบปรง

3 นกเรยนท าแบบฝก แบบบนทกการสงเกต พฤตกรรม และแบบบนทกผลงานรายบคคล

ตรวจผลงาน

เปนรายบคคล

10 = ดมาก 8-9 = ด 5-7 = พอใช ต ากวา 5 = ปรบปรง

4 นกเรยนท าแบบทดสอบ กอนและหลงเรยน

แบบบนทกการสงเกต พฤตกรรม และแบบบนทกผลงานรายบคคล

ตรวจผลงาน

เปนรายบคคล

26 - 30 = ดมาก 20 – 25 = ด 16 – 19 = พอใช ต ากวา 16 = ปรบปรง

13

7. กจกรรมเสนอแนะ 1. .ใหนกเรยนท าแบบฝกใหครบทกแบบฝก 2. เผยแพรงานวจยไปยงโรงเรยนอนแลวน าผลการประเมน

มาเปรยบเทยบกน 3. นกเรยนฝกท างานเปนกลมเพอเตรยมตวเขาสสงคม 4. ตรวจแบบฝกหดและประกาศผลใหนกเรยนทราบทนท ลงชอ ( นาย สมชาย เตยวเจรญ ) ผบนทกและใชแผน

9. บนทกหลงการสอน

9.1. ผลการจดการเรยนร ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................

9.2. ปญหาและอปสรรค ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

14

9.3. ขอเสนอแนะ / แนวทางแกไข

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

......................................................................................................................... ลงชอ ( นาย สมชาย เตยวเจรญ ) ผบนทกและใชแผน

วนท …. เดอน…… พ.ศ. ………

10. รายกการสอทายแผน

10.1 เฉลยแบบฝกกจกรรม 10.2 เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน - หลงเรยน 10.3 แบบบนทกคะแนน 10.4 แบบบนทกผลงานรายกลม 10.5 แบบบนทกการสงเกตพฤตกรรมและบนทกผลงานรายบคคล

15

แบบบนทกการตรวจผลงานรายกลม แผนการจดการเรยนร เรอง การเดนทางของแสง

รายการตรวจและใหคะแนน 1. การมสวนรวมในกระบวนการจดการเรยนร 2. การตงค าถาม - ตอบค าถาม 3. การท าแบบฝกหด 4. ความสามคคภายในกลม 5. การมสวนรวมในการปฏบตกจกรรม

ชอกลม รายการตรวจใหคะแนน รวม

30

ผลการประเมน

ขอท คะแนน

1 5

2 5

3 10

4 5

5 5

กลมท 1 กลมท 2 กลมท 3 กลมท 4 กลมท 5 กลมท 6

ความหมายระดบคณภาพ 2 หมายถง ด เกณฑระดบคะแนน 26 – 30 = 2 1 หมายถง พอใช 18 – 25 = 1

0 หมายถง ปรบปรง 0 - 17 = 0 เกณฑการผาน ไดคะแนน 1 ขนไป

ลงชอ...........................................ผประเมน

( นาย สมชาย เตยวเจรญ )

16

แบบสงเกตพฤตกรรมการเรยนรรายบคคลกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชน ป. 4 ประกอบแผนการจดการเรยนรซอมเสรม เรอง กรเดนทางของแสง

เลขท

ชอ - สกล

ด เกง มความสข ผลงาน สรป

มความส

นใจใฝเรยนร

ปฏบต

ตามข

อตกล

งได

มความเสย

สละ

หาค าตอ

บจากการท

ดลองได

ท าแบ

บทดส

อบกอ

น – ห

ลงได

ท าแบ

บฝกเส

รมทก

ษะได

เรยนร

รวมก

บผอน

ได

เรยนร

อยางสน

กสนาน

ท าแบ

บทดส

อบกอ

นเรยน

ท าแบ

บทดส

อบหล

งเรยน

ท าแบ

บฝกเส

รมทก

ษะ 30

ชด

รวม

ผาน / ไ

มผาน

2 2 2 2 2 2 2 2 20 20 300 346

ความหมายระดบคณภาพ 2 หมายถง ด เกณฑระดบคะแนน 40 – 45 = 2 1 หมายถง พอใช 26 – 39 = 1

0 หมายถง ปรบปรง 0 - 25 = 0 เกณฑการผาน ไดคะแนน 1 ขนไป

ลงชอ...........................................ผประเมน

( นาย สมชาย เตยวเจรญ )

17

ใบความร เรอง ความรอนและแสงสวางในธรรมชาต

ความรอนและแสงสวางจากดวงอาทตย ดวงอาทตยเปนแหลงก าเนดความรอนและแสงสวางทใหญทสด ดวงอาทตยเปนลกไฟกอนใหญซงรอนจด ประกอบดวยไอและกาซอดกนแนน รอนจนไมมสงมชวตอาศยอยได ดวงอาทตยอยหางจากโลกประมาณ 149.6 ลานกโลเมตร และมขนาดโตกวาโลกของเรามาก ถาเปรยบเทยบขนาดของโลกกบดวงอาทตย โลกเราจะเปนเพยงจดเดยวเทานน เนองจากดวงอาทตยมรศมยาวกวาประมาณ 110 เทา โลกไดรบความรอนและแสงสวางจากดวงอาทตย ดวงอาทตยจะขนจากทองฟาทางทศตะวนออก เคลอนสงขน และคอย ๆ เคลอนต าลงทางทศตะวนตก ในทสดกลบขอบฟาไปเปนประจ าทกวน ท าใหมนษยเขาใจวาดวงอาทตยหมนรอบโลกซงความจรงแลวโลกหมนโคจรรอบดวงอาทตย แตการทมองเหนเชนนนเปนเพราะเราอยบนผวโลกทมลกษณะกลมคลายผลสมและหมนรอบตวเองวนละ 1 รอง ขณะเดยวกนโลกหมนโคจรรอบดวงอาทตยดวยจงเหนสงตาง ๆ อยไกลออกไปมาก ๆ เชน ดวงอาทตย ดวงจนทร และดวงดาวเคลอนทไปบนทองฟารอบโลกวนละ 1 รอบ พลงงานความรอนและแสงสวางจากดวงอาทตยสวนใหยไมไดตกลงสผวโลกแตจะกระจายไปยงทอน ๆ โดยรอบในรปของพลงงานโลกไดรบพลงงานจากดวงอาทตยแตเพยงสวนนอยเทานน แตพลงงานสวนนกท าใหสงมชวตบนผวโลกด ารงชวตอยไดและท าใหสงมชวตเจรญเตบโตสบตอกนมาจนกระทงทกวนน

99999~99999

ตอนท 2

18

เรอง ความรอนและแสงสวางทมนษยสรางขน

จดประสงค ทดลองและอธบายความรอนและแสงสวางทมนษยสรางขนได

ความรอนและแสงสวางทมนษยท าขน

ความรอนและแสงสวางทมนษยสรางขน หมายถง ความรอนทมนษยคดประดษฐขนเพอใชทดแทนแหลงพลงงานจากดวงอาทตยทไมมในเวลากลางคน และไมพอใชในเวลากลางวน ความรอนและแสงสวางทมนษยสรางขน มดงน

1. ความรอนและแสงสวางทเกดจากเซลลไฟฟา เซลลไฟฟาเปนสงทท าใหเกดความรอนและแสงสวางโดยมนษย เปนผประดษฐขน

เมอตองการใชตองน าไปตอกบอปกรณอน ๆ จงจะใหพลงงานได ถานไฟฉายเปนเซลลไฟฟาชนดหนง เมอบรรจเขาไปในกระบอกไฟฉายทมหลอดไฟฟาเลก ๆ กดสวตชปลอยใหกระแสไฟฟาเดนผาน ท าใหเกดแสงสวางและความรอนไดถานไฟฉายมชอเรยกอกอยางหนงวา เซลลแหง มหนาทในการเปลยนพลงงานเคมใหเปนพลงงานไฟฟา ถานไฟฉายมลกษณะเปนแทงกลม ผวดานนอกท าดวยสงกะส ตอนบนมปมเลก ๆ อยตรงกลาง ปมนเรยกวา ขวบวก ตอนลางมรอยบมเลกนอยอยตรงกลางเรยกวา ขวลบ เมอผาถานไฟฉายออกดขางใน จะเหนแทงถานสด าซงท าหนาทเปนขวบวกอยตรงกลางรอบ ๆ แทงถานจะมผลถาน และสารเคมมลกษณะเปนน าเหนยว ๆ คลายแหงเปยกบรรจอย สารเคมนเมอท าปฏกรยากบสงกะสจะท าใหเกดกระแสไฟฟา เมอน าสายไฟมาตอระหวางขวบวกและขวลบของถานไฟฉาย จะเกดกระแสไฟฟาไปตามสายไฟฟา ดงนน ถาน าหลอดไฟฟาดวงเลก ๆ มาตอระหวางสายไฟฟาทงสองกระแสไฟฟาจะไหลผานหลอดไฟท าใหเกดแสงสวางและความรอนขน

2. ความรอนและแสงสวางทไดจากไฟฟา ในชวตประจ าวน เราใชไฟฟาชวยท าประโยชนในหลาย ๆ ดานไฟฟาจงมบทบาท

ตอชวตของเรามากขนเปนล าดบ โดยเฉพาะในเขตตวเมอง ซงมบานพกอาศยโรงงานรานคาเปนจ านวนมาก จ าเปนตองใชไฟฟากนอยตลอดเวลา แมแตในชนบททหางไกลออกไปขณะนกมโอกาสไดใชไฟฟากนมากขน

19

อปกรณและเครองไฟฟาตาง ๆ ตองอาศยกระแสไฟฟาทไดมาจากเครองก าเนดไฟฟาทอยนอกบาน ซงเรยกวา ไดนาโม หรอเจอรเนอเรเตอรเครองก าเนดไฟฟาดงกลาวนตดตงอยตามโรงไฟฟา เขอนกนน า ขณะทท างานจะปลอยกระแสไฟฟาใหไหลผานสายไฟฟาออกมาเขาเครองใชไฟฟาได ปรมาณกระแสไฟฟาจากเครองก าเนดไฟฟาชนดนมมากกวากระแสไฟฟาทไดจากเซลลไฟฟา จงสามารถใชกบหลอดไฟฟาและเครองใชไฟฟาตาง ๆ ไดเปนจ านวนมาก เตาไฟฟาทใชในบาน เมอน าไปเสยบเขากบเตารบ กระแสไฟฟาจะไหลผานเขามาทขดลวดของเตา ขดลวดท าเปนเสนยาว ลกษณะคลายลวดสปรงวางอยกบทบนแผนรองรบตองทนความรอนไดดเมอกระแสไฟฟา ไหลผานขดลวดจะท าใหเกดความรอน เราจงน าความรอนนไปตมน า หงขาว หรอท าประโยชนอยางอนได ตวอยางเครองใชไฟฟาทใหความรอนมหลายชนด เชน เตารด กระทะไฟฟาหมอหงขาว เปนตน หลอดไฟฟาแบบธรรมดา ภายในหลอดจะมขดลวดเลก ๆ มลกษณะคลายลวดสปรง เรยกวา ไสหลอด เมอน าหลอดไฟฟาไปตอเขากบเตารบ กระแสไฟฟาจากแหลงก าเนดกจะไหลผานไสหลอด ท าใหเกดความรอนและเปลงแงออกมาโดยรอบหลอดนมการออกแบบสรางใหมขนาดตาง ๆ กน มทงขนาดเลกและขนาดใหญ ปรมาณทไดจากหลอดไฟกจะมากนอยตางกนไป จากความหนาทางวทยาศาสตรท าใหมการคดประดษฐหลอดไฟฟาใหม ๆ ขนมากมาย เพอน ามาใชใหเหมาะสมกบงานแตละอยาง เชน หลอดเรองแสง ใหแสงสวางภายในบาน หลอดแสงจนทร ใหความสวางตามถนนหลอดไฟแฟลช ใชกบกลองถายรปเมอตองการถายภาพทมแสงนอย เปนตน

3. ความรอนและแสงสวางทเกดจากพลงงานนวเคลยร

20

พลงงานนวเคลยรเปนพลงงานทนกวทยาศาสตรคดคนขน โดยท าใหมการเปลยนแปลงของอนภาคเลกทสดของสารบางชนด อนภาคทเลกทสดของสารนเรยกวา อะตอม การรวมตวและการแตกสลายของอะตอมจะท าใหพลงงานความรอน พลงงานแสงสวางและพลงงานเสยงจ านวนมาก เราน าพลงงานความรอนทไดจากอะตอมนไปตมน า ไดไอน าไปหมนกงหนไอน าเครองจกรไอน า แลวใชเครองจกรไอน านไปหมนเครองก าเนดไฟทมขนาดใหญได ท าใหผลตปรมาณมากเพยงพอกบความตองการของประชาชน พลงงานทไดจากอะตอมนเรยกวาพลงงานอะตอม หรอพลงงานนวเคลยร ความรอนและแสงสวางจากการเผาไหม การเผาไหม คอ การทเชอเพลงรวมตวทางเคมกบกาซออกซเจนอยางรวดเรวท าใหเกดความรอนและแสงสวาง การเผาไหมทพบเหนอยเสมอ ไดแก การเผาไหมของฟน ถานไม เทยนไข ตะเกยง ไต การเผาไหมจะเกดขนไดตองประกอบดวยสงตอไปน

1. เชอเพลง 2. กาซออกซเจน 3. จดตดไฟ

1. เชอเพลง หมายถง สารทตดไฟไดและใหความรอน เชน ฟน ใบไมแหง ใบหญา

แหง ผา น ามนกาด เชอเพลงทดตองใหความรอนสง ตดไฟงาย หางายราคาถก เกดเขมา ขเถา และควนนอย

เชอเพลงอาจเปนของแขง ของเหลว หรอกาซได เชอเพลงทเปนของแขงเชน ไมถานไม ถานหน เชอเพลงทเปนของเหลว เชน น ามนกาด แอลกอฮอล เชอเพลงทเปนกาซ เชน กาซธรรมชาต กาซถานหน

2. กาซออกซเจน เปนกาซชนดหนงทมอยในอากาศ กาซนชวยใหไฟตดถาขาดกาซออกซเจน การเผาไหมจะไมเกดขน

3. จดไฟตด เปนระดบความรอนท าใหเชอเพลงเรมเผาไหมเชอเพลงบางชนดตองการความรอนทสามารถตดไฟไดงาย ถอวาเชอเพลงมจดตดไฟต า เชน การใชความรอนจากไมขดเพยงกานเดยว กองฟางขาวหรอกองหญาแหงกลกไหมขนมาไดทนท แต

21

เมอน าความรอนจากไมขดไฟนไปจดถานไม ความรอนเพยงเทานไมสามารถท าใหถานไมตดไฟได แสดงวาถานไมมจดตดไฟสงกวาฟางขาวหรอกองหญาแหง ดงนน ในการกอไฟในเตาจงตองน าถานไมไปวางบนกองไมชนเลก ๆ หรอฟางขาว แลวใชความรอนจากกานไมขดท าใหเศษไมหรอฟางขาวซงมจดตดไฟต าเกดลกไหม และมความรอนมากพอจนท าใหถานไมตดไฟ มความรอนและแสงสวางเกดขน

ความรอนและแสงสวางจากการเสยดส การเสยดสท าใหเกดความรอนและแสงสวาง เชน ใชกานไมขดเสยดสกบดานขางกลองไมขดอยางแรง ครงหรอสองครง ท าใหเกดแสงสวางขนบรเวณหวไมขดทมเชอเพลงอย แมแตไฟแชคกใชการเสยดสเหมอนกน ในสมยโบราณ คนเรากอไฟโดยเอาไมแหง มาถกนจนเกดการลกไหม ท าใหเกดความรอน ใชในการหงตมอาหารและใหแสงสวางในเวลากลางคน ในฤดแลงมกจะเกดไฟปา สาเหตของไฟปาเกดจากการเสยดสของตนไมกงไมแหงเมอถกลมพด ท าใหเกดการเผาไหมลกเปนไฟลกลามไปตามตนไมอนขยายอาณาเขตกวางออกไป ท าใหเกดความเสยหายมาก

ประโยชนของความรอนและแสงสวาง ความรอนมประโยชนดงน

1. ใหความอบอนแกรางกาย ในเวลากลางวนไดรบความรอนจากดวงอาทตยสวนในเวลากลางคนเมอกอไฟจะเกดความรอน ใหความอบอนแกรางกายไดเชนกน

2. ใชในการหงตมอาหาร การหงตมอาหารตองใชความรอนในการท าใหอาหารสกชวยฆาเชอโรค ความรอนทไดนอาจไดมาจากการกอไฟหรอใชเตาไฟฟากได

22

3. ท าใหเครองนมหม อาหาร และของใชตาง ๆ แหง เชน ชาวนาตองการความรอนในชวงฤดเกบเกยว เพอท าใหเมลดขาวทแกเตมทแหงสามารถเกบรกษาไวไดนาน ๆ โดยไมเสยหาย

ชาวประมงตองการความรอนใาการท าใหเครองมอหาปลาแหงกอนน าไปเกบจะไดไมเกดการผพงและช ารดเรวกวาปกต และใชความรอนในการท าปลาแหงปลาเคม เพอเกบไวไดนานไมเนาเสยหาย ชางทาสตองการความรอนจากธรรมชาตท าใหสททาไวแหงตดกบสวนตาง ๆ ของบานหรอเครองใชอน ๆ ชาวสวนตองการความรอนในการเกบถนอมอาหาร เชน กลวยตาก มะนาวดอง มะมวงกวน แมบานตองการความรอนในการท าใหเสอผา เครองใชในครว อาหารบางชนดแหงนอกจากนความรอนยงชวยท าใหเสอผาเรยบ นาสวมใสดวยการน าความรอนมาใชในการรดผา

4. ท าใหน าระเหยกลายเปนไอ เกดเปนเมฆฝนตกลงมา ชวยใหพชผกเจรญงอกงามเปนอาหารของมนษยและสตว พชบางชนดเปนสมนไพร ใชรกษาโรคได ตนไมบางชนดเมอเจรญเตบโตเปนตนใหญสามารถน ามาปลกบานเรอนทอยอาศยนบวาเราไดรบประโยชนจากความรอนทางออมดวย

5. เปนสาเหตท าใหเกดลม เชน ลมบก ลมทะเล

23

แสงสวางมประโยชน ดงน 1. แสงสวางชวยในการมองเหน ปกตแลวเราจะมองเหนวตถใดทอยรอบตว ได โดย

แสงสวางสองไปกระทบกบวตถนน แลวสะทอนเขาตาเรา ในเวลากลางวนมแสงสวางจากดวงอาทตยสองสวางไปยงสงตาง ๆ บนพนโลกเราจงมองเหนสงแวดลอมรอบตวได สวนกลางคนไมมแสงสวางจากดวงอาทตย เราจงใชแสงสวางจากไฟฉาย หลอดไฟฟา เทยนไข สองสวางไปยงวตถตาง ๆ ชวยใหมองเหนไดเชนกน

2. เปนสญญาณบอกความหมายตาง ๆ เชน สญญาณไฟจราจรไฟแดงหมายถงหยดรถ ไฟเขยวหมายถงรถผานไปได ท าใหการจราจรบททองถนนเปนไปดวยความเรยบรอย ไมตดขด และปองกนอบตเหตได ประภาคารเปดไฟใหสวางเพอเปนสญญาณบอกใหเรอเดนทะเลรถงบรเวณโขดหนในทะเล เปนการปองกนอนตรายอนอาจเกดขนจากการชนและกระทบกบโขดหน

3. ชวยในการปรงอาหารของพช พชตองใชแสงแดดในการปรงอาหารเพอสรางความเจรญเตบโต

4. ใชในงานธรกจการคา การโฆษณา และการบนเทงตาง ๆ โดยมามกจะมแสงส

ประดบไวใหเกดความสวยงาม

24

5. ใชในงานธรกจการคา การโฆษณา และการบนเทงตาง ๆ โดยมามกจะมแสงส

ประดบไวใหเกดความสวยงาม โทษของความรอนและแสงสวาง ความรอนและแสงสวาง ถาใชไมถกวธอาจท าใหเกดโทษ ไดความรอนใหโทษแกเราดงน

1. เปนสาเหตท าใหเกดอบตเหตเพลงไหม เครองใชไฟฟาบางชนด ถาใชอยางไมระมดระวง ไมรอบคอบ เชน เสยบปลกไฟทงไว สายไฟฟารว หรอไมปฏบตตามค าแนะน าการใชอยางเครงครด อาจเปนสาเหตท าใหเกดเพลงไหมบานเรอนสงของตาง ๆ เสยหาย

การเสยดสของกงไมแหงในฤดแลง อาจท าใหเกดไฟไหมปาเปนการท าลายปาซงยากทจะปลกขนมาทดแทนไดงาย เมอความรอนอยใกลกบวสดไวไฟอาจท าใหเกดการระเบด ท าใหสงของตาง ๆ ทอยบรเวณขางเคยงเกดการเสยหายและเกดเพลงไหมได

2. ถาใชเครองใชไฟฟาโดยไมระมดระวง อาจถกไฟฟาดด เปนอนตรายถงแกชวต 3. ถาถกความรอน เชน เตารดทรอนจด หรอเสยบพดลมทงไวนาน ๆ อาจท าใหเกด

อบตเหตไฟไหม ถาหนไมทนอาจท าใหตายได 4. ถาถกความรอน เชน เตารดทรอนจด หรอเสยบพดลมทงไวนาน ๆ อาจท าใหเกด

อบตเหตไฟไหม ถาหนไมทนอาจท าใหตายได

25

5. ถาถกความรอน เชน เตารดทรอนจด หรอเสยบพดลมทงไวนาน ๆ อาจท าใหเกดอบตเหตไฟไหม ถาหนไมทนอาจท าใหตายได

6. อากาศรอนเกนไป ท าใหรางกายเกดความออนเพลยและเหนอยไมสดชน 7. ท าใหเกดควนพษจากการเผาไหมวตถบางชนด เปนอนตรายตอรางกาย 8. ท าใหอายการใชงานของใชบางชนดสนลง เชน ท าใหแกวแตก ของใชจ าพวก

พลาสตกบางชนดเมอถกความรอนมาก ๆ จะละลาย ท าใหรปรางเปลยนไปจากเดมและท าใหสของเสอผาซด

แสงสวางใหโทษแกเรามดงน 1. แสงสวางอาจท าใหประสาทตาเสอมไดถาใชไมถกตอง เชน ใชสายตาเพงอาน

หนงสอในททมแสงไมเพยงพอ ในทางตรงขาม การเพงดวตถทมแสงจามากเกนไป เชน การมองดวงอาทตย และแสงจากเชอมโลหะอาจท าใหตาบอดได

2. ท าใหรางกายออนเพลย พกผอนไดไมเตมท ในกรณทเปดไฟนอนแสงสวางจะผานเขาไปในตาไดบางสวน ท าใหประสาทตาตองท างานในขณะพกผอนดวย

3. ท าใหเกดอบตเหต เชน การขบรถยนตไปตามถนนในเวลากลางคนถามแสงไฟจากหนารถอนทแลนสวนทางมาสองเขาตาผขบรถ เกดการพรามวของสายตามองไมเหนสงตาง ๆ ทอยขางหนาท าใหเกดการชนกนเปนอนตรายตอชวตและทรพยสน

26

เรอง ความรอนและแสงสวางทมในธรรมชาต

ชอ………………………………………………….ชน…………………………………. วนท……………………………………………….กลม………………………………….

จดประสงค ทดลองและอธบายเกยวกบความรอนและแสงสวางจากดวงอาทตยได

วสด / อปกรณ 1. กระปองนม 2 ใบ 2. กระปองนมเจาะรดานขาง 2 ร และเจาะรทฝากระปอง 1 ร 1 ใบ 3. ลกแกว 1 ลก

ทฤษฎ ดวงอาทตยมพลงงานความรอนและแสงสวาง

ขนตอนการทดลอง 1. เขยนรายชอสมาชกในกลมและหนาททรบผดชอบ 2. ทกคนในกลมชวยกนปฏบตการทดลองดงน

2.1 ใหนกเรยนน ากระปองนมทม 2 ใบ นน ใบท 1 น าไปวางกลางแดด และใบท 2 วางไวบนโตะในหองทนกเรยนปฏบตงานประมาณ 15 นาท

2.2 หลงจากนนลองจบกระปองทง 2 ใบ เปรยบเทยบกนแลวบนทกผล 2.3 ใหนกเรยนน ากระปองทเจาะรดานขาง 2 ร และเจาะรดานฝากระปอง 1 ร ท

เตรยมไว แลวใสลกแกวลงในกระปอง และปดฝา 2.4 ยกกระปองรบแสงอาทตย แลวดลกแลวทฝากระปอง สงเกตและบนทก

แบบฝกเสรมทกษะ ชดท 1

27

2.5 ใชนวปดรกระปองดานขาง 2 ร แลวดลกแกวใหมอกครงหนง สงเกตและบนทกผล

3. ใหนกเรยนทกคนในกลมไดทดลองปฏบตตามขอ 2.1 – 2.5 4. ใหนกเรยนรวมกนสรปผลการทดลอง และเตรยมสงตวแทนรายงานหนาชน พรอม

สงแบบบนทกผลการทดลอง

28

บนทกผลการทดลอง เรอง ความรอนและแสงสวางทมในธรรมชาต

กลมท………………..วนท……………..เดอน………………………..พ.ศ……………….

รายชอสมาชกในกลม 1……………………………………… 5………………………………………….. 2……………………………………… 6…………………………………………. 3……………………………………… 7………………………………………… 4……………………………………… 8…………………………………………

ผลการทดลอง ขนตอนการทดลอง ผลทไดจากการทดลอง

1. จบกระปองทวางไวกลางแดด 1……………………………………………….. …………………………………………………

2. จบกระปองทวางไวในรม 2……………………………………………….. …………………………………………………

3. ดลกแกวขณะทยงไมปดรกระปอง 3……………………………………………….. …………………………………………………

4. ดลกแกวขณะปดรกระปอง 4……………………………………………….. …………………………………………………

สรปผลการทดลอง ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรทใชในการทดลอง ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

29

ค าถามหลงการทดลอง

1. เมอนกเรยนจบกระปองทวางไวกลางแดด กระปองเปนอยางไร เพราะเหตใด ค าตอบ………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………..

2. เมอนกเรยนจบกระปองทอยในรม กระปองเปนอยางไร เพราะเหตใด ค าตอบ………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………..

3. เมอนกเรยนดลกแกวขณะทยงไมปดรกระปอง จะเปนอยางไร ค าตอบ………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………..

4. เมอนกเรยนดลกแกวขณะทปดรกระปอง จะเปนอยางไรเพราะเหตใด ค าตอบ………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………..

5. นกเรยนจะสรปผลการทดลองนวาอยางไร ค าตอบ………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………..

6. นกเรยนคดวา ถาดวงอาทตยดบไมมแสงสวางโลกเราจะเปนอยางไร ค าตอบ………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………..

7. นกเรยนคดวาสามารถน าความรเรองนไปใชในชวตประจ าวนไดอยางไร ค าตอบ………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………..

30

เรอง ความรอนและแสงสวางทมนษยท าขน ชอ………………………………………………….ชน…………………………………. วนท……………………………………………….กลม…………………………………. จดประสงค ทดลองและอธบายความรอนและแสงสวางทมนษยท าขนได วสด / อปกรณ

1. รงถานไฟฉาย 1 อน 2. ถานไฟฉาย (เซลลไฟฟา) 1.5 V 1 กอน 3. สายไฟหมฉนวน ยาว 1 ฟต 2 เสน 4. หลอดไฟ 1.5 V 1 หลอด 5. ปากจระเข 4 อน

ทฤษฎ เซลลไฟฟาใหพลงงานความรอนและแสงสวางได ขนตอนการทดลอง

1. เขยนรายชอสมาชกในกลม และหนาททรบผดชอบ 2. ทกคนในกลมชวยกนปฏบตการทดลองตามรป ดงน

แบบฝกเสรมทกษะ ชดท 2

31

2.1 ตอปลายสายไฟ 2 ขาง เขาทขวหลอดไฟ และตออก 2 ขางเขาทขวของรงถานไฟฉาย สงเกตและบนทกผลทเกดขน

2.2 ใสถานไฟฉายลงในรงถานไฟฉาย สงเกตและบนทกผล 2.3 ใหนกเรยนทกคนในกลม ไดทดลองปฏบตตามขอ 2.1 – 2.2 2.4 ทกคนในกลมกนรวมกนอภปรายสรป และจดบนทก

3. ใหนกเรยนรวมกนสรปผลการทดลอง และเตรยมสงตวแทนน ารายงานหนาชนพรอมสงแบบบนทกผลการทดลอง

32

บนทกผลการทดลอง เรอง ความรอนและแสงสวางทมนษยท าขน

กลมท………………..วนท……………..เดอน………………………..พ.ศ……………….

รายชอสมาชกในกลม 1……………………………………… 5………………………………………….. 2……………………………………… 6…………………………………………. 3……………………………………… 7………………………………………… 4……………………………………… 8…………………………………………

ผลการทดลอง ขนตอนการทดลอง ผลทไดจากการทดลอง

1. เมอใชสายไฟตอเขาทขวหลอดไฟและรงถานไฟฉายทงสองขาง

1……………………………………………….. …………………………………………………

2. จากขนตอนท 1 ใสถานไฟฉายลงไปในรงถาน

2……………………………………………….. …………………………………………………

3. จากขนตอนท 2 ทงไว 2 นาทใช มอจบทหลอดไฟ

3……………………………………………….. …………………………………………………

สรปผลการทดลอง ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรทใชในการทดลอง ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

33

ค าถามหลงการทดลอง

1. เมอนกเรยนตอสายไฟ 2 เสน เขาทขวหลอดไฟ และขวรงถานไฟฉายเกดผล อยางไรบาง เพราะเหตใด ค าตอบ………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………..

2. เมอนกเรยนใสถานไฟฉายลงในรงถาน จะเกดผลอยางไร ค าตอบ………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………..

3. นกเรยนสรปผลการทดลองนวาอยางไร ค าตอบ………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………..

4. นกเรยนคดวา จะสามารถน าความรนไปใชในชวตประจ าวนไดอยางไร ค าตอบ………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………..

34

ใบงานท 3

เรอง ความรอนและแสงสวางจากเผาไหม

ชอ………………………………………………….ชน…………………………………. วนท……………………………………………….กลม…………………………………. จดประสงค ทดลองและอธบายเกยวกบความรอนและแสงสวางทเกดจากการเผาไหมได วสด/อปกรณ 1. แวนขยาย 1 อน

2. กระดาษหนงสอพมพ 1 แผน 3. แทงตงเทยนไข 1 อน 4. เทยนไข 1 แทง 5. ไมขด 1 กลอง

ทฤษฎ การเผาไหม ท าใหเกดความรอน และแสงสวาง ขนตอนการทดลอง

1. เขยนรายชอสมาชกในกลม และหนาททรบผดชอบ 2. ทกคนในกลมชวยกนปฏบตการทดลอง ดงน

2.1 ใหนกเรยนน าแวนขยายไปรบแสงอาทตย โดยพยายามขยบแวนขยายใหแสงสวางรวมกนเปนจดเดยวทกระดาษประมาณ 2 – 3 นาท สงเกตการเปลยนแปลง

2.2 ใหนกเรยนจดเทยนไขทเตรยมไวดวยไมขด และตงไวในแทนทเตรยมไวอยางมนคงแลวสงเกตการจดไมขด

2.3 ใชฝามอองใกล ๆ เปลงเทยนสงเกตและบนทกผล

แบบฝกเสรมทกษะ ชดท 3

35

2.4 ใหนกเรยนดบเทยนไขใหสนทแลวใชมอองใกล ๆ เทยนไขเหมอนเดมสงเกตและบนทกผล

2.5 ใหนกเรยนทกคนในกลมไดทดลองปฏบตตามขอ 2.1 – 2.5 3. ใหนกเรยนรวมกนสรปผลการทดลอง และเตรยมสงตวแทนรายงานหนาชนพรอม

สงแบบบนทกผลการทดลอง

36

บนทกผลการทดลอง เรอง ความรอนและแสงสวางจากการเผาไหมและการเสยดส

กลมท………………..วนท……………..เดอน………………………..พ.ศ……………….

รายชอสมาชกในกลม 1……………………………………… 5………………………………………….. 2……………………………………… 6…………………………………………. 3……………………………………… 7………………………………………… 4……………………………………… 8…………………………………………

ผลการทดลอง ขนตอนการทดลอง ผลทไดจากการทดลอง

1. เมอใชแวนขยายรบแสงสวางจากดวงอาทตยโดยใหจดรวมอยทกระดาษ

1……………………………………………….. …………………………………………………

2. ใชมอองใกล ๆ เทยนไขขณะทเทยนไขลกไหม

2……………………………………………….. …………………………………………………

3. ใชฝามอองใกล ๆ เทยนไขขณะทเทยนไขดบสนทแลว

3……………………………………………….. …………………………………………………

สรปผลการทดลอง ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรทใชในการทดลอง ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

37

ค าถามหลงการทดลอง

1. จากการทนกเรยน น าแวนขยายรวมแสงใหเปนจดเดยวกนทกระดาษแลวเกดอะไรขนกบกระดาษเหตใดจงเปนเชนนน ค าตอบ………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………..

2. เมอนกเรยนใชฝามอองทเทยนไขขณะทเทยนไขเผาไหม นกเรยนรสกอยางไร เพราะเหตใด ค าตอบ………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………..

3. เมอนกเรยนใชฝามอองทเทยนไขทดบแลวรสกอยางไร เพราะเหตใด ค าตอบ………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………..

4. นกเรยนคดวาจะสามารถน าความรเรองนไปใชประโยชนอยางไร ค าตอบ………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………..

38

เรอง ประโยชนและโทษของความรอนและแสงสวาง

1. เพราเหตใด ปลาเคมทเราตากไวจงแหงได ค าตอบ………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………..

2. เมอเรามองฝาแสงของดวงอาทตยจะรสกแสบตา เพราะเหตใด ค าตอบ………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………..

3. ไฟไหมปา มกเกดจากสาเหตใด ค าตอบ………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………..

4. แสงแดดมประโยชนตอพชอยางไร ค าตอบ………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………..

5. พลงงานทไดจากการเผาไหมมประโยชนตองานในบานอยางไร ค าตอบ………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………..

แบบฝกเสรมทกษะ ชดท 4

39

ใบงานท 1

เรอง แสงเดนทางเปนเสนตรง

ชอ………………………………………………….ชน…………………………………. วนท……………………………………………….

กลม…………………………………. ค าชแจง

1. ใหนกเรยนแตละกลมศกษาใบงานใหเขาใจ 2. ตรวจสอบอปกรณใหครบ 3. ชวยกนก าหนดจดประสงคการทดลอง 4. ท าการทดลองตามขนตอนในใบงาน 5. บนทกผลลงในแบบบนทก 6. ตวแทนกลมน าเสนอผลงาน

อปกรณการทดลอง

1. กระดาษรปสเหลยมจตรสขนาด 8 X 8 นว เจาะรตรงกลางใหตรงกน 3 แผน 2. เทยนไข 1 แทง 3. ไมขด 1 กลอง 4. แทนไมยดกระดาษ

แบบฝกเสรมทกษะ ชดท 5

40

ขนตอนการทดลอง 1. ตดกระดาษแขงเปนรปสเหลยม จ านวน 3 แผน เจาะรตรงกลางใหตรงกนทกแผน

แลวน ามาประกอบกบไมเปนขาตง 2. น าแผนกระดาษทประกอบขาตงแลวมาวางในแนวราบใหรทเจาะตรงกนเมอมองจาก

รดานใดดานหนงจะเหนทะลผานกนได 3. จดเทยนไขวางไวดานหนาแผนกระดาษใหเปลวเทยนตรงกบรทเจาะไวแลวมามอง

อกดานหนงทอยตรงขามกบเทยนไข สงเกตผล 4. ขยบกระดาษแผนท 2 ไปทางซายหรอขวามอเลกนอย แลวมองผานรกระดาษ

สงเกตผล

41

แบบบนทก ค าชแจง ใหนกเรยนบนทกผลการทดลองลงในแบบบนทก เรอง……………………………………………………………………………………….. วนท………………………………………………….กลม………………………………. ผรวมงาน 1………………………………………2………………………………………… 3………………………………………4………………………………………… อปกรณการทดลอง 1………………………………………2………………………………………… 3………………………………………4…………………………………………

จดประสงค…………………………………………………………………………………. ผลการทดลอง

การทดลอง ผลการสงเกต

1. เมอมองผานรทตรงกนไปยงเทยนไข 2. เมอเลอนกระดาษแผนท 2 ไมใหตรงกน

……………………………………………………………………………………………………………………………………..

สรปผลการทดลอง ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………..

42

เรอง การเดนทางของแสง และแหลงก าเนดของแสง

ชอ………………………………………………….ชน………………………………….

วนท……………………………………………….กลม……………………………

ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปนลงในสมด 1. สงใดตอไปน เปนแหลงก าเนดแสงตามธรรมชาต สงใดเปนแหลงก าเนดแสงท

ประดษฐขน

แหลงก าเนดแสงตามธรรมชาต……………………………………………………. ……………………………………………………………………………………… แหลงก าเนดแสงทมนษยสรางขน………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………

2. ใหเขยนอธบายการเดนทางของแสงทออกจากไฟฉาย และยกตวอยางสนบสนนการอธบาย พรอมวาดภาพประกอบ

……………………………………………………………………………………… 3. ใหยกตวอยางปรากฏการณทางธรรมชาตทแสงใหเหนวา แสงเดนทางเปน

เสนตรง………………………………………………………………………… 4. ใหบอกประโยชนของแสงอาทตยทมตอพชและสตวมา 3 ประการ ……………………………………………………………………………………….

หลอดไฟฟา เทยนไข ดวงอาทตย กองไฟ ไฟฉาย ตะเกยงแอลกอฮอล ดวงดาว หงหอย

แบบฝกเสรมทกษะ ชดท 6

43

เรอง การหกเหของแสง ชอ………………………………………………….ชน………………………………….

วนท……………………………………………….กลม…………………………………. ค าชแจง

1. ใหนกเรยนศกษาใบงานใหเขาใจ 2. ตรวจสอบอปกรณการทดลองใหครบ 3. ก าหนดจดประสงคการทดลอง 4. ทดลองตามขนตอน สรปอภปรายผลแลวตอบค าถาม 5. สงตวแทนรายงานหนาชนเรยน

รายการอปกรณ 1. ไฟฉาย 1 กระบอก 2. แกวน า 1 ใบ 3. ดนสอ 1 แทง 4. น า 5. ไมบรรทด 1 อน 6. กระดาษ 1 แผน

แบบฝกเสรมทกษะ ชดท 7

44

ค าถามหลงการทดลอง 1. เสน ก – ข, ข – ค และ ค – ง เปนเสนตรงแสดงอะไร 2. เสน ก – ข, ข – ค และ ค – ง ตอเปนเสนตรงเดยวกนหรอไม 3. เสน ก – ข, ข – ค และ ค – ง อยเปนตวกลางชนดใด 4. เสนทตอกนระหวางตวกลาง 2 ชนด เปนอยางไร 5. นกเรยนจะสรปผลการทดลองไดวาอยางไร

แบบบนทก ค าชแจง ใหนกเรยนบนทกผลการทดลองลงในแบบบนทก เรอง……………………………………………………………………………………….. วนท………………………………………………….กลม……………………………….

ผรวมงาน 1………………………………………2………………………………………… 3………………………………………4………………………………………… อปกรณการทดลอง 1………………………………………2………………………………………… 3………………………………………4………………………………………… จดประสงค…………………………………………………………………………………. ผลการทดลอง ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… สรปผลการทดลอง ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………..

45

ใบงานท 2

เรอง เหรยญกล

ชอ………………………………………………….ชน………………………………….

วนท……………………………………………….กลม………………………………….

ค าชแจง 1. ใหนกเรยนศกษาใบงานใหเขาใจ 2. ตรวจสอบอปกรณทดลองใหครบ 3. ก าหนดจดประสงคการทดลอง 4. ทดลองตามขนตอน สรป อภปรายผล 5. สงตวแทนรายงานหนาชนเรยน

รายการอปกรณ 1. ถวย 1 ใบ 2 เหรยญ 1 อน 3. น า

ขนตอนการทดลอง วธทดลอง

1. น าเหรยญมาวางทกนถวยกระเบอง 2. มองทเหรยญ แลวคอย ๆ เลอนเหรยญอยางชา ๆ เขาหาตวผทดลองจนกระทงมอง

ไมเหนเหรยญ 3. ผทดลองยนอยกบทแลวใหเพอนเทน าลงในถวยกระเบองโดยไมท าใหเหรยญ

เคลอนทแลวสงเกตต าแหนงของเหรยญอกครง

แบบฝกเสรมทกษะ ชดท 8

46

ค าถามหลงการทดลอง 1. เมอนกเรยนใสน าในถวยแลวมองเหนเหรยญหรอไม เพราะเหตใด

……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………

แบบบนทก ค าชแจง ใหนกเรยนบนทกผลการทดลองลงในแบบบนทก เรอง………………………………………………………………………………………..

วนท………………………………………………….กลม……………………………….

ผรวมงาน 1………………………………………2………………………………………… 3………………………………………4…………………………………………

อปกรณการทดลอง 1………………………………………2………………………………………… 3………………………………………4………………………………………… จดประสงค………………………………………………………………………………….

บนทกผลการทดลอง ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………

สรปผลการทดลอง ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….

47

เรอง แสง

ค าชแจง ใหอานขอความตอไปน ถาขอความนนถกตองใหบอกค าวา “ถกตอง” ถาขอ ความนนผด ใหแกค าทขดเสนใต โดยใชบอกค าทถกตอง ………………….1. วสดทยอมใหแสงผานไดหมด เรยกวา ตวกลาง โปรงแสง ………………….2. ตวกลางทบแสง จะดดกลนแสงหรอสะทอนแสงทงหมด ………………….3. หนาตางกระจกฝา เปนตวอยางของตวกลางโปรงใส ………………….4. ภาพลวงตา เกดจากการทแสงมสมบตการสะทอน

………………….5. ปรซมแยกแสงสขาวออกเปน 7 ส โดยอาศยสมบตของแสงเรอง การหกเห ……………….…6. แสงเมอกระทบกบวตถทไมยอมใหแสงผาน จะเกดการสะทอน ………………….7. เมอแสงผานวตถตางชนดกนตอเนองกน จะเกดการหกเห ………………….8. เงาเกดขนไดจากการทตวกลางทบแสงกนทางเดนของแสง

แบบฝกเสรมทกษะ ชดท 9

48

ค าชแจง ใหนกเรยนท าเครองหมาย X หนาขอทถกทสดเพยงขอเดยว 1. แหลงก าเนดแสงใดทส าคญทสดในโลก

ก. ดวงจนทร ข. ดวงอาทตย ค. โรงไฟฟา ง. หลอดไฟฟา

2. วตถลกษณะใดท าใหเกดการสะทอนแสงไดดทสด ก. วตถผวเรยบ เปนมนวาว ข. วตถผวขรขระ เปนมนวาว ค. วตถผวเรยบ ไมเปนมนวาว ง. วตถผวขรขระไมเปนมนวาว

ดภาพแลวตอบค าถาม ขอ 3 – 6

3. สวนของเสนตรงใดแทนล าแสงตกกระทบ

ก. กง ข. ขง ค. ขค ง. จฉ

4. จฉ แทนสงใด ก. ล าแสงตกกระทบ ข. เสนปกต ค. ล าแสงสะทอน

ฉ

จ

ง

ก

ข

ค

แบบฝกเสรมทกษะ ชดท10

49

ง. ตวกลาง 5. ถาวดมม กงข ได 30 องศา อยากทราบวามม ขงค จะมขนาดเทาไร

ก. 30 องศา ข. 35 องศา ค. 45 องศา ง. 60 องศา

6. สวนของเสนตรงใดแทนรงสสะทอน ก. กข ข. ขง ค. งค ง. จฉ

7. แสงเดนทางผานตวกลาง 2 ชนดในขอใดหกเหเบนออกจากเสนปกต ก. จากอากาศ น า ข. จากน า แกว ค. จากน า อากาศ ง. จากอากาศ แทงพลาสตก 8. อปกรณในขอใดไมมสวนประกอบของเลนส

ก. แวนขยาย ข. กลองโทรทรรศน ค. นาฬกา ง. กลองจลทรรศน

9. การหกเหของแสงถาแสงเบนเขาหาเสนปกต ขอใดถกทสด ก. มมตกกระทบเลกกวามมหกเห ข. มมตกกระทบใหญกวามมหกเห ค. มมตกกระทบเทากบมมหกเห ง. มมหกเหเทากบมมสะทอน