Siriporn Somkhumpa

บทท 1 ความรทวไปเกยวกบเงน

Siriporn Somkhumpa

ความหมายของเงนคำ�ว� “เงนตรา” ต�มศพทในภ�ษ�องกฤษ เรยกว�

“Money” ม�จ�กร�กศพทในภ�ษ�ล�ตนว� “Moneta” ซงเปนพระน�มของเทพธด�ทสำ�คญองคหนง คอ เทพธด� Juno Moneta ซงเปน องคอครมเหสของเทพเจ� Jupiter สนนฐ�นว�ช�วโรมนไดเคยตงโรงง�นผลตเหรยญกษ�ปณขน ในบรเวณพระวห�รของเทพธด� Juno Moneta ดงนนดวยเหตนจงเรยกเหรยญกษ�ปณว� “Moneta” ต�มพระน�มของธด� Juno Monetaไดมนกวช�ก�รหล�ยท�นไดใหคว�มหม�ยหรอคำ�นย�มของเงนไวดงน คอ

Siriporn Somkhumpa

• “เงน” คอ สงทถกกำ�หนดใชเปนสอกล�ง ในก�รแลกเปลยน โดยมก�รกำ�หนดมลค�ของสงทนำ�ม�ใชเปนสอกล�งในก�รแลกเปลยน ส�ม�รถรกษ�มลค�ใหคงอยได และเปนสงทคนในสงคมหรอประเทศนนยอมรบ และยงขนอยกบก�ลสมยอกดวย เชน ในสมยสโขทยใชเบย หอย เปนเครองแลกเปลยนซอข�ย สมยกรงศรอยธย�ใชเงนพดดวง ซงเงนพดดวงนไดใชม�จนถงสมยรตนโกสนทรตอนตน ตอม�จนไดเปลยนม�เปนเหรยญกษ�ปณและธนบตรอย�งทใชอยในปจจบน

Siriporn Somkhumpa

ววฒนาการของเงนตรา

• 1 เงนตร�กอนประวตศ�สตรในอดตกอนทมนษยจะรจกนำ�วตถสงของ และโลหะต�ง ๆ ม�ใชเปนสอกล�งในก�รแลกเปลยนนน นกประวตศ�สตรพบว� มนษยใชวธก�รแลกเปลยนโดยตรง (Direct Exchange ) คอก�รนำ�สงของม�แลกเปลยนกบสงของของผอนทเรยกว� Barter System เชน ปศสตว ลกปด เกลอ เปลอกหอย ขนนก ขว�นหน หวลกธน หนงสตว ฟนปล�ว�ฬ เครองประดบ ในก�รแลกเปลยนกระทำ�โดยก�รนำ�เอ�ข�วม�แลกเปลยนกบเนอวว นำ�มดม�แลกเปลยนกบผกผลไม เปนตน ก�รแลกเปลยนเชนนไดดำ�เนนม�เปนระยะเวล�น�นหล�ยศตวรรษ จนกระทงในเวล�ตอม�ไดมก�รววฒน�ก�รระบบก�รแลกเปลยนเรอยม� เนองดวยสงคมมคว�มเจรญขน และก�รแลกเปลยนโดยระบบเดมทใชอยมปญห�เกดขน

Siriporn Somkhumpa

ปญห�ของก�รแลกเปลยนดวยระบบเดมน

สามารถแยกได 2 ประเภทคอ1.1 ปญหาเรองชนดของสงของทจะนำามาแลกเปลยนกน 1.2 ปญหาเรองปรมาณของสงของทจะนำามาแลกเปลยน

กน จ�กปญห�ทง 2 ประก�รนเอง ทำ�ใหมนษยเรมทแสวงห�สงต�งๆ ทจะนำ�ม�ใชเปนสอกล�งในก�รแลกเปลยนแทนระบบเดม โดยเรมจ�กนำ�หนงสตว เปลอกหอย กระดองเต� ขนสตว ง�ช�ง หนสสวยๆ โลหะต�งๆ ม�ใชเปนสอกล�งและไดมก�รววฒน�ก�รม�เรอยๆ จนกระทงกล�ยเปนเงนตร�ทใชกนอยในปจจบน

Siriporn Somkhumpa

เงนตร�โลกเงนตร�ทมก�รใชอยในปจจบน ไดมก�รววฒน�ก�รม�น�น

นบพนป ซงอ�จจำ�แนกววฒน�ก�รของเงนตร�ออกไดเปน 4 ขนตอน ดงน

• 21. เงนอโลหะ (Non-metallic Money) เปนเงนตร�ในยคสมยแรกท

• มนษยเรมนำ�สงต�ง ๆ ม�เปนสอกล�งในก�รแลกเปลยนสงของซงกนและกน

• 22. เงนโลหะ (Metallic Money ) จ�กขอบกพรองของอโลหะ มนษยจงไดคนห�สงทเหม�ะสมกว�เพอนำ�ม�ใชเปนสอกล�งในก�รแลกเปลยน โดยนำ�โลหะต�ง ๆ ม�หลอมเปนรปต�ง ๆ ใชเปนเงนตร�แทนอโลหะ

Siriporn Somkhumpa

• 23. เงนกระดาษ (Paper Money) จ�กปญห�คว�มไมเพยงพอของโลหะทจะนำ�ม�ใชผลตเงน และร�ค�ขนลงของโลหะทใชในก�รผลต ประกอบกบคว�มไมสะดวกในก�รพกพ�เงนททำ�ดวยโลหะ จงไดมก�รผลตเงนททำ�ขนดวยกระด�ษ เรยกกนว� “ธนบตร” จ�กหลกฐ�นเชอว� จนเปนช�ตแรกทผลตเงนกระด�ษขนใช เมอประม�ณ 140 ป กอนครสตก�ล

• 24 เงนเครดต (Credit Money) ในขณะทธนบตรและเงนเหรยญโลหะยงคงใชอยอย�งแพรหล�ยในระบบก�รแลกเปลยนนน แตเมอภ�วะเศรษฐกจมคว�มเจรญก�วหน�ม�กขนอส�หกรรมขย�ยตวอย�งตอเนอง สงผลใหปรม�ณคว�มตองก�รใชเงนเพมสงขนอย�งม�กจงทำ�ใหเกดเงนเครดตในรปแบบต�งๆ เชน พนธบตร ตวแลกเงน ตวสญญ�ใชเงน เชค บตรเครดตทออกโดยธน�ค�ร หรอสถ�บนก�รเงนอนๆ ฯลฯ เงนเครดตในรปแบบต�งๆนชวยใหประช�ชนทวไป นกธรกจและธรกจต�งๆ มคว�มสะดวกและคลองตวในก�รจบจ�ยใชสอยม�กขน อ�จเนองม�จ�กคว�มสะดวกสบ�ยทไดรบเมอถอเงนเครดต หรอทเร�เรยกกนทวไปว� "บตรเครดต"

Siriporn Somkhumpa

เงนตร�ของไทย

ชนช�ตไทยมก�รผลตเงนตร�ของตนเองขนใชเปนเวล�น�นแลวเชนกน แตก�รทมก�รอพยพเคลอนย�ยถนและก�รสรบกบผมอำ�น�จปกครองเจ�ของถนเดมเปนเวล�น�นตดตอกน จงอย�กทจะระบไดว�มม�ตงแตเมอใด และรปร�งเปนอย�งไร แตประม�ณปล�ยพทธศ�ตวรรษท 18 ชนช�ตไทยไดตงมนอยภ�คเหนอตอนล�งของประเทศ หลงจ�กขบไลขอมออกไปแลว ไดเรมผลตเงนตร�ขนใชเรยกว� "เงนพดดวง " ในระยะแรกๆ ทผลตเงนพดดวงขนนนมนำ�หนกม�กถง 4 บ�ท และมข�ย�วเรยกว� "เงนกำ�ไร " ตอม�ภ�ย

หลงเงนตร�ของอ�ณ�จกรสโขทย อยธย� และรตนโกสนทรตอนตน ต�งกผลตเงนพดดวงทมขน�ดเลกลง หนกเพยง 1

บ�ท และใชเปนเงนม�ตรฐ�น

Siriporn Somkhumpa

คว�มเปลยนแปลงของเงนตร�ไทยเกดขนในรชก�ลของพระบ�ทสมเดจพระจอมเกล�เจ�อยหว ซงมช�วยโรปเข�ม�ทำ�ก�รค�กบประเทศไทย เมอก�รค�ขย�ยตวม�กขนทำ�ใหปรม�ณเงนพดดวงไมทนตอคว�มตองก�รใช เพอใหมก�รผลตเงนตร�ไดเรวขนจงไดมก�รนำ�เงนกระด�ษ หรอ "หม�ย " ออกใชแลวยงทรงพระกรณ�โปรดเกล� ฯ ใหสงซอเครองมอทำ�เหรยญกษ�ปณม�จ�กประเทศองกฤษและเรมผลตเงนตร�ชนดกลมแบนขนแลวนำ�ออกใชตงแต พ.ศ.2399 หลงจ�กก�รผลตเงนพดดวงกเรมคอย ๆ ลดลงและเลกผลตโดยสนเชง ในรชสมยพระบ�ท สมเดจพระจอมเกล�เจ�อยหว โดยหนม�ผลตเหรยญเงนขนแทน และไดนำ�ธนบตรออกม�ใชคกบเหรยญเงนเปนครงแรกในป พ.ศ . 2445 และหลงจ�กนนม� ระบบก�รเงนของไทยกเรมเปนส�กลม�กขน โดยเงนตร�ของประเทศประกอบดวยเหรยญและธนบตรจนปจจบนน

Siriporn Somkhumpa

คณสมบตของเงนทดเงนนนมรปแบบต�ง ๆ กน แลวแตว�สงคมใดจะยอมรบใหสงใด

เปนเงนหรอสงทจะนำ�ม�ใหเปนสอกล�งในก�รแลกเปลยน ดงนน เงนจงม

ลกษณะแตกต�งกนไป แตโดยทวไปคณสมบตทดของเงน ควรมลกษณะ

ดงตอไปน 1 เปนสงทยอมรบกนโดยทวไป (Acceptability ) 2 เปนของห�ย�ก (Scarcity)

3 มคว�มคงทนถ�วร (Durability) 4 เปนสงทมคว�มเหมอนกน (Homogeneity)

Siriporn Somkhumpa

5 ส�ม�รถแบงออกเปนหนวยยอย ๆ ไดง�ย (Divisibility )

6 เปนสงทส�ม�รถสงเกตเหนว�เปนเงนไดโดยง�ย (Recogizability )

7 ส�ม�รถขนย�ยไดโดยง�ย (Portability ) 8 เปนสงทมคว�มมนคงในมลค� (Stability of value )

“เงน” เปนสอกล�งในก�รซอข�ยแลกเปลยนสนค� และบรก�รในระบบเศรษฐกจโดยมก�รกำ�หนดมลค�เปนหนวยเงนตร� และเปนทยอมรบจ�กประช�ชน โดยทวไปคณลกษณะดงกล�วจงทำ�ใหเงนส�ม�รถทำ�หน�ทซงมคว�มสำ�คญตอระบบเศรษฐกจ

Siriporn Somkhumpa

หนาทของเงน4.1 หน�ทหลก (Primary Functions)

4.1.1 เงนเปนเครองวดมลค�4.1.2 เงนเปนสอกล�งในก�รแลกเปลยน

4.2 หน�ทรอง (Secondary Functions)4.2.1 เงนเปนเครองรกษ�มลค�4.2.2 เงนเปนม�ตรฐ�นก�รชำ�ระหนในอน�คต

Siriporn Somkhumpa

43. หน�ทประกอบ (Contingent Functions) 4.3.1 เงนเปนเครองชำ�ระหนไดต�มกฎหม�ย4.3.2 เงนเปนหลกประกนคว�มส�ม�รถในก�รชำ�ระหน4.3.3 เงนเปนเครองมอในก�รกระจ�ยร�ยไดใหเปนไปโดยสะดวก4.3.4 เงนเปนเครองโอนย�ยมลค�4.3.5 เงนเปนของใหและของใหยม

4.4 เงนเปนของใชและของใหยม

Siriporn Somkhumpa