Embed Size (px)
Citation preview
រដ�ធម�ន��
មារត ១ : របេទសកម�ជា ជារពះរជាណាចរកែដលរពះមហកសរតរទងរបតបត�តមរដ�ធម�ន�� នងតមលទ�របជាធប
េតយយ េសរពហបកស ។ រពះរជាណាចរកកម�ជា ជារដ�ែអករជយ អធបេតយយ សន�ភាព អពយោរកតយ អចៃ�ន�យ មនចល
បកសសម�ន� ។
មារត ២ : បរណភាពទកដរបសរពះរជាណាចរកកម�ជា មនអចរេលភបានដចខតក�ងរពែដនរបសខ�នែដលមាន
កនតក�ងែផនទ ខ� ត១ /១០០.០០០ េធ�េនចេនា� ះឆា� ១៩៣៣ -១៩៥៣ េហយែដលរត�វបានទទលស� លជាអន�រជាតេន
ចេនា� ះឆា� ១៩៦៣ -១៩៦៩ ។
មារត ៣ : រពះរជាណាចរកកម�ជា ជារដ�ែដលមនអចបែបកបាន ។
មារត ៤ : បាវចនាៃនរពះរជាណាចរកកម�ជា គ :ជាត សសនា រពះមហកសរត ។
មារត ៥ : ភាស នង អកសរ ែដលេរបជាផ�វករ គភាស នង អកសរែខ�រ ។
មារត ៦ : ភ�េពញជារជធានៃនរពះរជាណាចរកកម�ជា។ ទងជាត េភ�ងជាត នងស�� ជាត មានកនតេនក�ងអបសម�ន�
១.២ នង ៣ ។
ជពកទ ២
អពរពះមហកសរត
មារត ៧ : រពះមហកសរតកម�ជា រទងរគងរជសមបត� បែន�រទងមនកនអនាចេឡយ ។ រពះមហកសរតរទងជារពះរបមខរដ�
មយជវត ។ អង�រពះមហកសរត មនអចនរណារេលភបពនបានេឡយ ។
មារត ៨ : រពះមហកសរតរពះអង�រទងជានមត�របៃនែអកភាពជាត នងនរន�រភាពជាត ។ រពះមហកសរតរទងជាអ�កធានាែអ
ករជយជាត អធបេតយយ នង បរណភាពទកដ ៃនរពះរជាណាចរកកម�ជា រទងជាអ�កធានាករេគារពសទ� នងេសរភាពរបស
របជាពលរដ� នងករេគារពសន�ស�� អន�រជាត ។
មារត ៩ : រពះមហកសរតរទងមានតនាទខ�ងខ�សជាអជា� កនា� ល េដមបធានាកររបរពត�េទៃនអនាចសសធារណេអយ
មានភាពេទៀងទត។
មារត ១០ : របបរជានយមកម�ជា ជារបបេរជសតង ។ រពះមហកសរតរទងអតមានរពះរជអនាចចតតងរពះរជ�ទយាទ
សរបរគងរជសមបត�េឡយ ។
មារត ១១ : (ថ�) ក�ងករណែដលរពះមហកសរតពអចបេពញរពះរជភារ ជារពះរបមខរដ�បានដចធម�ត េដយរពះអង�រទង
របឈនជាទងន មានករប�� កេដយរក�មរគ�េពទយជនាញេរជសេរ សេដយរបធានរពទ�សភា របធានរដ�សភា នងនាយក
រដ�ម�ន�េនាះរបធានរពទ�សភាបេពញភារកច�របមខរដ�ជនសរពះអង�ក�ងឋនជារពះរជានសទ� ។
ក�ងករណែដលរបធានរពទ�សភា ពមានលទ�ភាពបេពញភារកច�ជារបមខរដ�ជនសរពះមហកសរតក�ងឋនជារពះរជាន
សទ� េពលរពះអង�រទងរបឈនជាទងន ដចមានែចងក�ងវកយខណ� ខងេល របធានរដ�សភាជាអ�កបេពញភារកច�េនះ ។
តែនងជារបមខរដ�ជនសរពះមហកសរតក�ងឋនជា រពះរជានសទ�េនះអចនងដរអសសរជនេផសងេទៀត ក�ងករណ
ដចែដលបានែចងក�ងវកយខណ� ខងេលតមឋនានរកមដចតេទ ៖
ក – អនរបធានទ ១ រពទ�សភា
ខ – អនរបធានទ ១ រដ�សភា
គ – អនរបធានទ ២ រពទ�សភា
ឃ – អនរបធានទ ២ រដ�សភា
មារត ១២ : ថ� េនេពលរពះមហកសរតរទងចលទវង�ត របធានរពទ�សភាទទលភារកច�ជារបមខរដ�ស�ទក�ងឋនជារពះរ
ជានសទ�ៃនរពះរជាណាចរកកម�ជា ។
ក�ងករណែដលរបធានរពទ�សភា ពមានលទ�ភាពបេពញភារកច�ជារបមខរដ�ស�ទជនសរពះមហកសរត ក�ងេពលរពះអង�
ចលទវង�ត ករទទលភារកច�ជារបមខរដ�ស�ទក�ងឋនជារពះរជានសទ�រត�វអនវត�តមវកយខណ� ទ ២ នង ទ ៣ ៃនមារត
១១ ថ� ។
មារត ១៣ : ថ� ក�ងរយេពល ៧ៃថ�យាងយរ រពះមហកសរតថ�ៃនរពះរជាណាចរកកម�ជា រត�វបានេរជសេរ សេដយរក�ម
របកសោរជសមបត�។ សមាសភាពៃនរក�មរបកសោរជសមបត�មាន ៖
– របធានរពទ�សភា
– របធានរដ�សភា
– នាយករដ�ម�ន�
– សេដចរពះសងឃរជគណមហនកយ នងគណធម�យត�កនកយ
– អនរបធានទ ១ នងអនរបធានទ ២ រពទ�សភា
– អនរបធានទ ១ នងអនរបធានទ ២ រដ�សភា
ករេរៀបចនងកររបរពត�េទៃនរក�មរបកសោរជសមបត� នងមានកនតក�ងចបោបមយ ។
មារត ១៤ : រត�វបានេរជសេរ សជារពះមហកសរត ៃនរពះរជាណាចរកកម�ជាសមាជក ៃនរពះរជវងសោនវងសែខ�រែដលមាន
រពះជនា� យយាងតច ៣០ រពះវសសោ េហយែដលជារពះរជបច� ញាតៃនរពះមហកសរតអង�ឌង រ រពះមហកសរត នេរត�ម រក
រពះមហកសរត សសវត� ។មនចលរគងរជសមបត� រពះមហកសរតរទងែថ�ងសច� របណធានដចមានែចងក�ងអបសម�ន�ទ ៤
។
មារត ១៥ : រពះជាយាៃនរពះមហកសរត មានរពះរជឋនជារពះមេហស ៃនរពះរជាណាចរកកម�ជា ។
មារត ១៦ : រពះមេហសៃនរពះរជាណាចរកកម�ជា ពមានរពះរជសទ�េធ�នេយាបាយ ទទលតនាទជាអ�កដកនារដ� រជាអ�ក
ដកនារជរដ� ភបាល រទទលតនាទរដ�បាល រនេយាបាយេឡយ ។
រពះមេហស ៃនរពះរជាណាចរកកម�ជា ទករពះរជកយពល បេពញរពះរជភារបេរ របេយាជនសង�ម មនសសធម
សសនា នងជយរពះមហកសរត ក�ងរពះរជកតព�កច�ែផ�កពធករ នងករទត ។
មារត ១៧ : របករែដលរពះមហកសរតរទងរគងរជសមបត� បែន�រទងមនកនអនាចេឡយ េហយែដលមានែចងក�ងវកយខ
ណ� ទមយៃនមារត ៧ ៃនរដ�ធម�នេ�� នះមនអចសែកែរបបានជាដចខត ។
មារត ១៨ : ថ� រពះមហកសរត រពះអង�រទងទកទងជាមយរពទ�សភា នងរដ�សភាេដយរពះរជសរ ។ រពះរជសរេនះ
រពទ�សភា នងរដ�សភា មនអចយកេទជែជកពភាកសោេឡយ ។
មារត ១៩ : រពះមហកសរតរទងែតងតងនាយករដ�ម�ន� នងរទងែតងតងគណរដ�ម�ន� តមែបបបទែដលមានែចងក�ង
មារត ១០០។
មារត ២០ : រពះមហកសរតរទងទទលសវនាករជាផ�វករពរដងក�ងមយែខេអយនាយករដ�ម�ន� នងគណរដ�ម�ន�ចល
គាលរយករណទលថា� យរទងរជាបអពសភាពករណៃនរបេទសជាត ។
មារត ២១ : តមេសចក�េស�របសគណរដ�ម�ន� រពះមហកសរតរទងឡាយរពះហស�េលខេលរពះរជរកតយែតងតង ផា� សប�
រ រប�� បភារកច�ម�ន�ជានខ�ស សវល នងេយាធា ែអកអគ�រជទត នងេរបសតវសម�� នងេពញសមត�ភាព ។
តមេសចក�េស�របសអត�មរក�មរបកសោៃនអង�េចរកម រពះមហកសរតរទងឡាយរពះហស�េលខេលរពះរជរកតយ
ែតងតងផា� សប�ររដកហតេចរកមែផ�កយត� ធករ ។
មារត ២២ : ថ� េនេពលរបជាជាតរបឈមមខនងេរគាះថា� ក រពះមហកសរតរទងរបកសរបទនដណងជាសសធារណ
ដករបេទសជាតស�តេនក�ងភាពអសន� េរកយពបានមតែអកភាពពនាយករដ�ម�ន� របធានរដ�សភា នង របធានរពទ�សភា
។
មារត ២៣ : រពះមហកសរតរទងជាេមប�� ករកពលៃនកងេយាធពលេខមរភមន� ។ អគ�េមប�� ករកងេយាធពលេខមរ
ភមន� រត�វបានែតងតងេឡងេដមបប�� កងេយាធពលេខមរភមន�េនះ ។
មារត ២៤ : ថ� រពះមហកសរតរទងគងជារពះអធបត ៃនអត�មរក�មរបកសោករពរជាត ែដលនងរត�វបេង�តេឡងេដយចបោប
មយ ។ រពះមហកសរតរទងរបកសស�ង� ម េរកយករអនមតរបសរដ�សភា នងរពទ�សភា ។
មារត ២៥ : រពះមហកសរតរទងទទលសរតងែអកអគ�រដ�ទត រ េរបសតវសម�� នងេពញសមត�ភាពៃនរបេទសេរក មក
របចរពះរជាណាចរកកម�ជា ។
មារត ២៦ : ថ� រពះមហកសរតរទងឡាយរពះហស�េលខេលសន�ស�� នងអនស�� អន�រជាត េហយរទងរបទនសច� ប
នេលសន�ស��នងអនស�� ទងេនះ េរកយបានទទលករអនមតយលរពមពរដ�សភា នងរពទ�សភា ។
មារត ២៧ : រពះមហកសរតរទងមានរពះរជសទ� បន�របន�យេទស នង េលកែលងេទស ។
មារត ២៨ : ថ� រពះមហកសរតរទងឡាយរពះហស�េលខេលរពះរជរកមរបកសេអយេរបរដ�ធម�ន�� ចបោបែដលរដ�សភា
បានអនមត នង រពទ�សភាបានពនតយចបសព�រគបរចេហយ នង រទងឡាយរពះហស�េលខេលរពះរជរកតយ តមេសចក�
េស�សពគណរដ�ម�ន� ។
ក�ងេពលែដលរពះមហកសរតរបឈន េហយរត�វពយោបាលរពះេរគ េនបរេទស ក�ងេពលេនាះ រពះមហកសរតមានសទ�
េផ�រអនាចឡាយរពះហស�េលខេនេលរពះរជរកម រ រពះរជរកតយខងេលេនះ េទរបមខរដ�ស�ទចះហត�េលខជនស
េដយរពះរជសររបគលសទ� ។
មារត ២៩ : រពះមហកសរតរទងបេង�ត នងរបទនេរគ�ងអសសរយយសជាតតមេសចក�េស�សពគណរដ�ម�ន� ។ រពះមហ
កសរតរទងសេរចរបទនឋនន�រសក� ឋនេយាធា នង សវលតមចបោបកនត ។
មារត ៣០ : ក�ងរយេពលរពះមហកសរតរទងអវត�មាន របធានរពទ�សភាទទលភារកច�ជារបមខរដ�ស�ទ។ ក�ងករណែដល
របធានរពទ�សភា ពមានលទ�ភាពបេពញភារកច�ជារបមខរដ�ស�ទជនសរពះមហកសរត េពលរពះអង�រទងអវត�មានករទទល
ភារកច�ជារបមខរដ�ស�ទ រត�វអនវត�តមវកយខណ� ទ ២ នងទ ៣ ៃនមារត ១១ ថ�
ជពកទ៣
អពសទ� នងករណយកច�របសរបជាពលរដ�ែខ�រ
មារត ៣១ : រពះរជាណាចរកកម�ជាទទលស� ល នងេគារពសទ�មនសសដចមានែចងក�ងធម�នៃ��នអង�ករសហរបជាជាត
េសចក�របកសជាសកលស�ពសទ�មនសស នងកតកស��រពមទងអនស�� ទងឡាយទកទងេទនងសទ�មនសស សទ�
នារ នងសទ�កមារ ។ របជាពល
រដ�ែខ�រមានភាពេស�គា� ចេពះមខចបោប មានសទ�េសរភាព នងករណយកច�ដចគា� ទងអសេដយអតរបកនពជសសន
ពណសមបរ េភទ ភាស ជេនឿ សសនា ននា� ករនេយាបាយ េដមកេនតជាត ឋនសង�ម ធនធាន រ ស� នភាពែអេទៀត
េឡយ ។ ករេរប សទ�េសរភាពផា� លខ�នរបសបគ�លមា� កៗ មនរត�វេអយបះពលដលសទ�េសរភាពអ�កដៃទេឡយ ។ ករ
េរបសទ�េសរភាពេនះ រត�វរបរពត�តមលក�ខណ� កនតក�ងចបោប ។
មារត ៣២ : ជនរគបរប មានសទ�រសរនមានជវត មានេសរភាព នង មានសន�សខផា� លខ�ន ។េទសរបហរជវតមនរត�វ
េអយមានេឡយ ។
មារត ៣៣ : របជាពលរដ�ែខ�រ មនអចរត�វបានដកស�� ត នរេទស រចបប�� នខ�នេទេអយរបេទសេរកណាមយេឡយ
េលកែលងែតមានកច�រពមេរព�ងជាមយគា� េទវញេទមក ។ របជាពលរដ�ែខ�រែដលកពងរសេនែអបរេទសរត�វបានរដ�
គាពរ ។ ករទទលស�� តែខ�ររត�វកនតក�ងចបោប ។
មារត ៣៤ ថ� : របជាពលរដ�ែខ�រទងពរេភទមានសទ�េបាះេឆា� ត នងអចឈរេឈ� ះេអយេគេបាះេឆា� ត ។របជាពលរដ�ែខ�រ
ទងពរេភទែដលមានអយយាងតច ១៨ ឆា� មានសទ�េបាះេឆា� ត ។របជាពលរដ�ែខ�រទងពរេភទ ែដលមានអយយាងតច
២៥ ឆា� អចឈរេឈ� ះេអយេគេបាះេឆា� តេរជសតងជាតនាងរ�ស� ។
របជាពលរដ�ែខ�រទងពរេភទ ែដលមានអយយាងតច ៤០ ឆា� អចឈរេឈ� ះេអយេគេបាះេឆា� តេរជសតងជា
សមាជករពទ�សភា បទបប��ត�បន�យសទ�េបាះេឆា� ត នង សទ�ឈរេឈ� ះេអយេគេបាះេឆា� ត រត�វែចងក�ងចបោបេបាះេឆា� ត ។
មារត ៣៥ : របជាពលរដ�ែខ�រទងពរេភទ មានសទ�ចលរមយាងសកម�ក�ងជវភាពនេយាបាយ េសដ�កច� សង�មកច� នងវបប
ធមរបសរបេទសជាត ។ េសចក�េស�ទងឡាយរបសរបជាពលរដ� រត�វបានទទលករពនតយ នងេដះ�សយយាងហ�តចតព
អង�កររដ� ។
មារត ៣៦ : របជាពលរដ�ែខ�រទងពរេភទ មានសទ�េរជសេរ សមខរបរ សម�សបតមសមត�ភាពរបសខ�ន តមេសចក�រត�វ
កររបសសង�ម ។
របជាពលរែដ� ែខ�រទងពរេភទមានសទ�ទទលលរបាកបនាចេស�គា� ចេពះករងរដចគា� ។
ករងរេមផ�ះមានតៃលេស�គា� នងកៃរែដលបានមកពករងរេធ�េនេរកផ�ះ ។
របជាពលរដ�ែខ�រទងពរេភទ មានសទ�ទទលករធានារបរងសង�ម នងអត�របេយាជនខងសង�មកច� ែដលមានែចង
ក�ងចបោប ។
របជាពលរដ�ែខ�រទងពរេភទ មានសទ�បេង�តសហជព នងចលជាសមាជកសហជពេនះ ។
ករេរៀបច នងកររបរពត�េទៃនសហជព នងមានកនតក�ងចបោប ។
មារត ៣៧ : សទ�េធ�កដកម� នងេធ�បាតកម�េដយសន�វធ រត�វយកមកអនវត�េនក�ងរកបខណ� ៃនចបោប ។
មារត ៣៨ : ចបោបរបរងមនេអយមានកររេលភបពនេលរបរងកយបគ�លណាមយេឡយ ។
ចបោបករពរជវតកត�យស នង េសចក�ៃថ�ថ�ររបសរបជាពលរដ�។
ករេចទរបកនករចបខ�ន ករឃាតខ�ន រ ករឃខ�នជនណាមយ នង អចេធ�េទេកត លះរតេទអនវត�រតមរត�វតម
ប��ត�ចបោប។
ករបង�ត បង� េធ�បាបរបរងកយ រ រពត�កម�ណាមយែដលមែន�មទងនទណ� កម� អនវត�ចេពះជនជាបឃឃា រ ជាប
ពន�នាគារ រត�វហមឃាតមនេអយេធ�េឡយ។ អ�កៃដដលរមរបរពត� នង អ�កសមគនតរត�វទទលេទសតមចបោប ។
ករទទលសរភាពែដលេកតេឡងពករបង�តបង�តមផ�វកយក� តមផ�វចត�ក� មនរត�វទកជាភស�តងៃនពរទ�ភាពេទ ។
វមតសងសយរត�វបានជារបេយាជនដលជនជាបេចទ ។
ជនជាបេចទណាកេដយ រត�វទកជាមនសសអតេទស ដរបណាតលករមនទនកតេទសជាស� ពរ ។
ជនរគបរបមានសទ�ករពរខ�នតមផ�វតលករ ។
មារត ៣៩ : របជាពលរដ�ែខ�រមានសទ�ប�ងបរហរ ប�ងតវ រ ប�ងទរសនងជសជលករខចខតែដលបណា� លមកពអេព
ខសចបោបរបសអង�កររដ�របសអង�ករសង�ម នងរបសបគ�លកៃនអង�ករទងេនាះ ។ ករេដះ�សយបន�ងតវ នងសនង
ជសជលករខចខតជាសមត�កច�របសតលករ ។
មារត ៤០ : េសរភាពក�ងករេដរឆា� យជត នងតងទលេនក�ងស� នភាព�សបចបោបរបសរបជាពលរដ�រត�វបានេគារព ។
របជាពលរដ�ែខ�រអចេចញេទតងទលេន េនរបេទសេរក រវលរតលបមកវញបាន ។
កររកសោសទ�មនេអយរេលភេលលេនឋន នង អថកបាងៃនករេឆ�យឆ�ងតមលខត តមទរស ទរេលខ ទរពម� ទរ
គមន នងតមទរសព�រត�វបានធានា។
ករែឆកេឆរេលេនឋន សភារវត� នង េលរបបគ�លរត�វេធ�េអយ�សបនងប��ត�ចបោប។
មារត ៤១ : របជាពលរដ�ែខ�រមានេសរភាពខងបេ�� ញមតរបសខ�ន េសរភាពខងសរពតមាន េសរភាពខងករេបាះពម�
ផសោយ េសរភាពខងកររបជ ។ ជនណាកេដយមន មនអចេឆ��តេរបសទ�េនះ េដយរេលភនាេអយបះពលដល
កត�យសរបសអ�កដៃទ ដលទេនៀមទលបល�របសសង�ម ដលសនា� បធា� បសសធារណ នងដលសន�សខជាតបានេឡយ
។ របបសរពតមាន រត�វេរៀបចេឡងេដយចបោប។
មារត ៤២ : របជាពលរដ�ែខ�រមានសទ�បេង�តសមាគម នងគណបកសនេយាបាយ ។ សទ�េនះរត�វកនតក�ងចបោប ។ របជា
ពលរដ�ែខ�ទងឡាយ អចចលរម ក�ងអង� រមហជនជយគា� េទវញេទមក ករពរសមទ�ផលជាត នងសនា� បធា� បសង�ម។
មារត ៤៣ : របជាពលរដ�ែខ�រទងពរេភទមានសទ�េពញទខងជេនឿ។ េសរភាពខងជេនឿ នងកររបតបត�ខងផ�វសសនា
រត�វបានរដ�ធានាក�ងលក�ខណ� ែដលមនបះពលដលជេនឿ រសសនាដៃទេទៀតដលសនា� បធា� ប នងសន�សខសសធារណ
។ រពះពទ�សសនាជាសសនារបសរដ� ។
មារត ៤៤ : ជនណាកេដយ េទះជាបគ�លក� ជាសមហភាពក� មានសទ�ជាមា� សកម�សទ� ។ មានែតរបវន�បគ�ល រនតបគ�ល
ែដលមានស�� តជាែខ�រេទ េទបមានសទ�ជាមា� សកម�សទ�េលដធ� ។ កម�សទ�ែអកជន�សបចបោប ឋតេនេរកមករគាពរៃន
ចបោប ។ ែដលនងដកហតកម�សទ�អពជនណាមយបានេនាះ លះរតែតរបេយាជនសសធារណ តរវេអយេធ�ក�ងករណ
ែដលចបោបបានប��ត�ទកេហយរត�វផ�លសនងជាមនេដយសមរមយ នងយត�ធម ។
មារត ៤៥ : ករេរ សេអងរគបរបេភទរបឆាងនង�ស�េភទរត�វបបាតេចល ។
ករេធ�អជវកម�េលករងរ�ស�រត�វហមឃាត ។
បរស នង�ស�មានសទ�េស�គា� ក�ងរគបវសយទងអស ជាពេសសក�ងអពហពពហ នងរគ�សរ ។
អពហពពហរត�វេធ�តមលក�ខណ� ែដលមានែចងក�ងចបោប នងតមេគាលករណស�រគចត�ប�មយរបពន�មយ ។
មារត ៤៦ : អេពលកដរមនសស អេពេធ�អជវកម�ែផ�កេពសយោកម� នងអេពអសអភាសែដលបះពលដលេសចក�ៃថ�ថ�រ
របសនារ រត�វហមឃាត ។ រត�វហមឃាតមនេអយមានករប�ឈបនារពករងរ េដយមលេហតមានគភ ។ នារមានសទ�
ឈបសរកេនេពលសរលកនេដយទទលរបាកេបៀវតស នងេដយមានករធានារកសោសទ�អតតភាពក�ងករងរ នងអត�
របេយាជនសង�មេផសងៗេទៀត។ រដ� នងសង�មយកចត�ទកដកបង�លក�ណៈេអយនារ ជាពេសសនារេនជនបទែដលគា� នទ
ពង បានទទលករអបត�ម�េដមបមានមខរបរមានលទ�ភាពពយោបាលជង េអយកនេទេរៀន នងមានជវភាពរសេនសមរមយ ។
មារត ៤៧ : មាតបតមានកតព�កច�ច�� មែថរកសោ នងអបរកនេអយេទជាពលរដ�ល� ។
កនមានករណយកច�ច�� ម នងបបាចែថរកសោមាតបត ែដលចសជរតមទេនៀមទលបែខ�រ ។
មារត ៤៨ : រដ�ធានារកសោករពរសទ�របសកមារ ែដលមានែចងក�ងអនស�� ស�ពកមារ ជាពេសសសទ�មានជវតរសេន
សទ�ទទលករអបរេរៀនសរត សទ�រត�វបានទទលករគាពរក�ងស� នករណមានស�ង� ម នងករករពររបឆាងនងអជវកម�
េសដ�កច� រកមគណេលកមារ ។ រដ�គាពររបឆាងនងករងរទងឡាយែដលអចេធ�េអយខចដលករអបរ នងករេរៀន
សរតរបសកមារ រែដលនាេអយអន�រយដលសខភាព រសខមាលភាពរបសកមារ ។
មារត ៤៩ : របជាពលរដ�ែខ�ររគបរបរត�វេគារពរដ�ធម�ន�� នងេគារពចបោប ។
របជាពលរដ�ែខ�ររគបរបមានកតព�កច�រមចែនកកសងរបេទសជាត នងករពរមាតភម ។
កតព�កច�ករពរមាតភមរត�វអនវត�តមប��ត�ចបោប ។
មារត ៥០ : របជាពលរដ�ែខ�រទងពរេភទរត�វេគារពេគាលករណអធបេតយយជាត នងលទ�របជាធបេតយយេសរពហបកស ។
របជាពលរដ�ទងពរេភទរត�វេគារពរទពយសមបត�សសធារណ នងកម�សទ��សបចបោបរបសែអកជន ។
ជពកទ៤
អពរបបនេយាបាយ
មារត ៥១ : ថ� រពះរជាណាចរកកម�ជាអនវត�នេយាបាយរបជាធបេតយយេសរពហបកស ។
របជាពលរដ�ែខ�រជាមា� សវសនាៃនរបេទសជាតរបសខ�ន ។
អនាចទងអសជារបសរបជាពលរដ� ។ របជាពលរដ�េរបអនាចរបសខ�ន តមរយរដ�សភា រពទ�សភា រជរដ� ភបាល
នងស
លជរះក� ។
អនាចែបងែចកដចពគា� រវងអនាចនតប��ត� អនាចនតរបតបត� នងអនាចតលករ ។
មារត ៥២ : រជរដ� ភបាលកម�ជា េប�ជា� រកសោករពរែអករជយ អធបេតយយ បរណភាពទកដៃនរពះរជាណាចរកកម�ជា អន
វត�នេយាបាយ
បរង�បបរង�មជាត េដមបករពរែអកភាពជាត រកសោករពរទេនៀមទលប នងរបៃពណល�របសជាត ។ រជរដ� ភបាលកម�ជា
រត�វករពរ
នតយោនកលភាព ធានាសនា� បធា� ប នងសន�សខសសធារណ ។ រដ�យកចត�ទកដកជាអទភាព ចេពះជវភាពរសេន នង
សខមាលភាពរប
សរបជាពលរដ� ។
មារត ៥៣ : រពះរជាណាចរកកម�ជា របកនខ� បជានច� នវនេយាបាយអពយោរកតអចៃ�ន�យ នងមនចលបកសសម�ន� ។ រពះ
រជាណាចរក
កម�ជារមរសសន�សហវជ�មានជាមយរបេទសជតខង នង របេទសដៃទេទៀតទងអសេនេលសកលេលក ។
រពះរជាណាចរកកម�ជាមនឈ� នពនរបេទសណាដចខត មនេរជ�តែរជកកច�ករៃផ�ក�ងៃនរបេទសដៃទេដយផា� ល រ
េដយរបេយាល
េទះបេរកមរបភាពណាកេដយ េដះ�សយរលប�� េដយសន�វធ នងេគារពផលរបេយាជនផងគា� េទវញេទមក ។
រពះរជាណាចរកកម�ជា មនចងសម�ន�េយាធា រចលក�ងកច�រពមេរព�ងេយាធាណាមយែដលមន�សបនងអពយោរកតភាព
របសខ�នេឡយ។
រពះរជាណាចរកកម�ជា មនអន�� តេអយមានមលដ� នេយាធាបរេទសេនេលទកដរបសខ�ន េហយកមនអន�� តេអ
យមានមលដ� ន
េយាធារបសខ�នេនបរេទសែដរ េលកែលងែតក�ងរកបខណ� ៃនសនមពររបសអង�ករសហរបជាជាត ។
រពះរជាណាចរកកម�ជារកសោសទ�ទទលយកជនយបរេទស ជាសភារេយាធា អវធ រគាបរេសវ ករហ�កហ�នកងកលង
របដបអវធ នង
ជនយេផសងៗេទៀត េដមបករពរខ�ន នងធានាសនា� បធា� ប នងសន�សខសសធារណេនៃផ�ក�ងរបេទស ។
មារត ៥៤ : ករផលត ករេរបរបាស កររកសោទកអវធបរមាណ អវធគម រ អវធេវរតណរត�វហមឃាតដចខត ។
មារត ៥៥ : សន�ស�� នងកច�រពមេរព�ងទងឡាយណាែដលមន�សបនងែអករជយ អធបេតយយ បរណភាពទកដ អ
ពយោរកតភាព នង
ែអកភាពជាតរបសរពះរជាណាចរកកម�ជារត�វលបេចល ។
ជពកទ៥
អពេសដ�កច
មារត ៥៦ : រពះរជាណាចរកកម�ជា អនវត�របពន�េសដ�កច�ទផសោរ ។
ករេរៀបច នងកររបរពត�េទ ៃនរបពន�េសដ�កច�េនះនងមានកនតក�ងចបោប ។
មារត ៥៧ : ករយកពន�ដរនងអចេធ�េទបាន លះរតែតមានចបោបអន�� ត ។ ថវកជាតរត�វបានកនតេអយអនវត�តម
ចបោប ។
របបរគបរគងរបយវត� នងរបពន�ហរ��វត�រត�វកនតក�ងចបោប ។
មារត ៥៨ : រទពយសមបត�របសរដ�មានជាអទ ដធ� េរកមដ ភ� សមទ� បាតសមទ� េរកមបាតសមទ� េឆ�រសមទ� អកស
េកះ ទេន� ែរពក
ស�ង បង ៃរពេឈ ធនធានធម�ជាត មជឈមណ� លេសដ�កច�វបបធម មលដ� នករពររបេទស សណងេផសងៗេទៀតែដលបាន
កនតថាជារប
សរដ� ។ កររគបរគង ករេរបរបាស នងករចតែចងេលរទពយសមបត�រដ�នងរត�វកនតក�ងចបោប ។
មារត ៥៩ : រដ�រត�វរកសោករពរបរដ� ន នងតលយភាពៃនេភាគរទពយធម�ជាត េហយរត�វចតែចងេអយមានែផនករ
ចបោសលសក�ងករ
រគបរគងមានជាអទ ដធ� ទក អកស ខយល េភាេគាត�ស�ស� របពន�េអកឡស ែរ ឋមពល េរបងកត នងអស�ន ថ� នង
ខសោច តបងថ� ៃរព
េឈ នងអនផលៃរពេឈ ពពកសត�ៃរព មច� ជាត ធនធានជលផល ។
មារត ៦០ : ពលរដ�មានសទ�លកដរផលតផលរបសខ�នេដយេសរ ។ ករតរវេអយលកផលតផលជនរដ� រករយកេភាគ
ផល ររទពយ
សមបត�ែអកជនេទេរបរបាស េទះបមយរយេពលកេដយរត�វហមឃាត េវៀរែលងែតក�ងករណពេសសែដលមានចបោប
អន�� ត ។
មារត ៦១ : រដ�ជរញករអភវឌឍនេសដ�កច�រគបវសយ ជាពេសសវសយកសកម� សបបកម� អសសោហកម� ចបពតបនដច
�សយាល
េដយយកចត�ទកដកេទេល នេយាបាយទក េភ�ង ផ�វ នងមេធយោបាយដកជ�� ន បេច�កេទសទេនប នងរបពន� អណទន
។
មារត៦២ :រដ�យកចត�ទកដកជយេដះ�សយមេធយោបាយផលត ករពរៃថ�ផលតផលជនកសករ សបបករ នងជយរកទ
ផសោរលកផលតផល
មារត ៦៣ : រដ�យកចត�ទកដករគបរគងទផសោរ ជយេអយជវភាពរសេនរបសរបជាពលរដ�មានករតសមរមយ ។
មារត ៦៤ : រដ�ហមឃាត នងផ�នា� េទសជាទងនដលជនណាែដលនាចល ផលតលកដរេរគ�ងេញ�ន ទនញែក�ងក� យ
ហសរយេពលេរប
ែដលបះពលដលសខភាព អយជវតរបសអ�កេរប ។
ជពកទ៦.
អពអបរវបបធម នងសង�មកច� មារត ៦៥ : រដ�រត�វករពរ នងេលកស�យសទ�របសរបជាពលរដ� ក�ងករទទលករអបររបកបេដយគណភាពេនរគបករត
នងរត�វច
តវធានកររគបែបបយាងជាជហនៗ េដមបេអយករអបរេនះបានេទដលរបជាពលរដ�រគបរប ។ រដ�យកចត�ទកដកដលវ
សយអបរក
យ នងកឡា ែដលជាសខមាលភាពរបសរបជាពលរដ�ែខ�ររគបរប ។
មារត ៦៦ : រដ�កសងរបពន�អបរមយេពញេលញ នង ែអកភាព េនទទងរបេទសែដលធានាេអយបាននវេគាលករណ
េសរភាពខងស
កសោធករនងេគាលករណសមភាពក�ងករអបរ េដមបេអយរបជាពលរដ�រគបរបមានភព�សណាងរគបរគាន េស�គា� ក�ងករក
សងជវត។
មារត ៦៧ : រដ�អនវត�កម�វធសកសោ នងេគាលករណគរេកសលយទេនប របប�� លទងបេច�កវទយោ នងភាសបរេទស ។
រដ�រគបរគងរគះស� នសកសោ នងថា� កសកសោសសធារណ នងែអកជនេនរគបភមសកសោ ។
មារត ៦៨ : រដ�ផ�លកច�ករអបរែផ�កបឋម នងមធយមសកសោេនសលេរៀនសសធារណសរបរបជាពលរដ�រគបរបេដយ
អតបងៃថ� ។
របជាពលរដ� រត�វបានទទលករអបរយាងតចរបាបនឆា� ។ រដ�ជយផសព�ផសោយនងេលកតេកងសលបាល នងពទ�កសកសោ
។
មារត ៦៩ : រដ�មានកតព�កច�ែថរកសោ នងពរងកវបបធមជាត ។
រដ�មានកតព�កច�ករពរ នងពរងកភាសែខ�រេអយសម�សបនងេសចក�រត�វករ ។
រដ�មានកតព�កច�ែថរកសោ នងករពររបាសទបរណវត� សលបៈបរណ នងែកលអរមណយដ� នរបវត�ស�ស�េឡង
វញ ។
មារត ៧០ : បទេល�សទងឡាយែដលបះពល រទកទងនងេបតកភណ� វបបធម នងេបតកភណ� សលបរត�វផ�នា� េទសជា
ទងន ។
មារត ៧១ : បរេវណេបតកភណ� ជាត កដចជាេបតកភណ� ែដលបានប�� លជាេបតកភណ� ពភពេលក រត�វទកជាតបនអ
ពយោរកត ែដល
មនេអយមានសកម�ភាពេយាធា ។
មារត ៧២ : សខភាពរបសរបជារ�ស�រត�វបានធានា ។ រដ�យកចត�ទកដកដលករករពរជង នងពយោបាលជង ។ របជារ
�ស�រករករត�វបាន
ទទលករពនតយេរគេដយអតបងៃថ�េនតមមន�រេពទយ គលនដ� ន នងមន�រសម�ពសសធារណ ។ រដ�េរៀបចេអយមាន
គលនដ� ន នង
មន�រសម�ពដលជនបទ ។
មារត ៧៣ : រដ�យកចត�ទកដកចេពះកមារ នងមាត ។ រដ�េរៀបចេអយមានទរកដ� ន នងជយអបត�ម�នារ ែដលមានកន
េរចនក�ងបន�ក
េហយអតទពង ។
មារត ៧៤ : រដ�ជយអបត�ម�ជនពករ នងដលរគ�សរយទ�ជន ែដលបានបជាជវតេដមបរបេទសជាត ។
មារត ៧៥ : រដ�ចតែចងេអយមានរបបសន�សខសង�ម ដលកម�ករ នងនេយាជត ។
ជពកទ៧
អពរដ�សភា
មារត ៧៦ : រដ�សភាមានសមាជកជាតនាងរ�ស�យាងតច ១២០ រប ។
តនាងរ�ស�រត�វេរជសតងេដយករេបាះេឆា� តជាសកល េដយេសរ េដយេស�ភាព េដយចេពះ នងតមវធ
េរជសេរ សេឆា� ត
ជាសងត។
តនាងរ�ស�អចឈរេឈ� ះេបាះេឆា� តសជាថ�បាន ។
អ�កែដលមានសទ�ឈរេឈ� ះជាេបក�ជនតនាងរ�ស� គរបជាពលរដ�ែខ�រទងពរេភទែដលមានសទ�េបាះេឆា� ត មាន
អយយាងតច
២៥ ឆា� មានស�� តជាែខ�រតងពកេនត។
អង�ករេរៀបចករេបាះេឆា� ត ែបបបទ នងកររបរពត�េទៃនករេបាះេឆា� តរត�វកនតក�ងចបោបេបាះេឆា� ត ។
មារត ៧៧ : តនាងរ�ស�ក�ងរដ�សភា ជាតនាងរបជាជាតែខ�រទងមលពែមនរគានែតជាតនាងរបជាពលរដ�ក�ងមណ� ល
របសខ�នេនាះេទ ។
អនត�អជា� ប�� ទងឡាយរត�វទកជាេមាឃ។
មារត ៧៨ : នតកលរបសរដ�សភាមានកនត ៥ ឆា� េហយរត�វផតកនតេនេពលែដលរដ�សភាថ�ចលកនតែនង ។ រដ�
សភាមនអចរត�វ
បានរលយមនផតអនត�បានេឡយ េវៀរែលងែតក�ងករណែដលរជរដ� ភបាលរត�វបានទមា� កពរដងក�ងរយ ១២ ែខ ។
ក�ងករណេនះ រពះមហកសរតរត�វរលយរដ�សភា េរកយពរពះអង�រទងបានទទលករេស�ពនាយករដ�ម�ន� នង
បនា� បពរទងបាន
ករ យលរពមពរបធានរដ�សភា ។
ករេបាះេឆា� តេដមបេរជសេរ សរដ�សភាថ� នងរបរពត�េទក�ងរយេពល ៦០ ៃថ�យាងយរចបតងពៃថ�រលយរដ�សភា
មក ។
ក�ងរយកលេនះ រជរដ� ភបាលមានែតភារកច�ដកនាករងររបចៃថ�ែតបេណា� ះ ។
ក�ងេពលមានស�ង� ម រក�ងកលេទសពេសសដៃទេទៀត ែដលមនអចេធ�ករេបាះេឆា� តេកត រដ�សភាអចរបកស
បន�នតកល
របសខ�នមយដងបានមយឆា� តមសេនរបសរពះមហកសរត ។
កររបកសបន�នតកល របសរដ�សភារត�វសេរចេដយមតយលរពមពរភាគបយាងតច ៃនចននសមាជករដ�សភា
ទងមល ។
មារត ៧៩ : អនត�ៃនសមាជករដ�សភាមានវសមតភាពជាមយករបេពញមខងរសសធារណជាសកម� នងជាមយមខ
ងរជាសមាជកៃន
ស� បនដៃទេទៀត ែដលមានែចងក�ងរដ�ធម�ន��េនះ េវៀរែលងែតេទបេពញមខងរក�ងគណរដ�ម�ន� ៃនរជរដ� ភបាល ។
ក�ងករណេនះសមាជករដ�សភារបេនាះ មានឋនជាសមាជករដ�សភាធម�តបែន�មនរត�វមានមខតែនងអ�ទងអស
ក�ងគណកមា�
ធករអចៃ�ន�យ នងក�ងគណកម�ករេផសងៗៃនរដ�សភា ។
មារត ៨០ : តនាងរ�ស�មានអភយែអកសទ�សភា ។
តនាងរ�ស�របណាកេដយ មនអចរត�វបានេចទរបកន ចបខ�នឃាតខ�ន រ ឃខ�នេដយេហតពបានសែដងេយាបល រ
បេ�� ញមត
ក�ងករបេពញមខងររបសខ�នេសះេឡយ ។
ករេចទរបកន ករចបខ�ន ករឃាតខ�ន រករឃខ�ន សមាជកណាមយៃនរដ�សភា នងអចេធ�េទេកត លះរតែតមាន
ករ
យលរពមពរដ�សភា រពគណកមា� ធករអចៃ�ន�យរបសរដ�សភាក�ងចេនា� ះសមយរបជៃនរដ�សភា េវៀរែលងែតក�ងករណ
បទេល�សរពហ�
ទណ� ជាកែស�ង។ ក�ងករណខងេរកយេនះ រកសងមានសមត�កច� រត�វេធ�េសចក�រយករណជនរដ�សភា រជនគណកមា� ធ
ករអចៃ�ន�យ
របសរដ�សភា ជាបនា� នេដមបសេរច ។
េសចក�សេរចរបសគណកមា� ធករអចៃ�ន�យរបសរដ�សភា រត�វដកជនសមយរបជរដ�សភាខងមខ េដមបអនមតតមមត
ភាគេរចន
ពរភាគប ៃនសមាជករដ�សភាទងមល ។
ក�ងករណទងអសខងេលេនះ ករឃខ�ន ករេចទរបកនតនាងរ�ស�ណាមយរត�វផា� ក របសនេបរដ�សភាបានបេ�� ញ
មតេអយផា�
កតមមតភាគេរចន បភាគបន ៃនចននសមាជករដ�សភាទងមល ។
មារត ៨១ : រដ�សភាមានថវកស�យត សរបដេនរករ ។ តនាងរ�ស�រត�វទទលរបាកបនាច ។
មារត ៨២ : រដ�សភាេបកសមយរបជដបង ហកសបៃថ�យាងយរ េរកយេពលេបាះេឆា� ត តមករេកះរបជរបសរពះមហ
កសរត ។
មនចបេផ�មករងររបសខ�ន រដ�សភារត�វអនមតបទប�� ៃផ�ក�ងសេរមចអពសពលភាពៃនអនត�របសសមាជកនមយៗ
នងរត�វេបាះ
េឆា� តេរជសេរ សដចេដយែឡកពគា� នវរបធាន អនរបធានរដ�សភា នងសមាជកទងអសៃន គណកម�ករនានារបសរដ�
សភាេដយ
មតភាគេរចន ពរភាគប ៃនសមាជករដ�សភាទងមល ។ តនាងរ�ស�ទងអសរត�វេធ�សច� របណធាន មនចលកនតែនង
ដចមានខ�មសរ
ែចងក�ងអបសម�ន� ៥ ។
មារត ៨៣ : រដ�សភារបជជាសម��ពរដងក�ងមយឆា� ។
សមយរបជនមយៗ មានថរៈេវលយាងតចបែខ។ េបមានសនមពរពរពះមហកសរត រ េសចក�េស�សពនាយករដ�ម
�ន� រព
សមាជករដ�សភាចននមយភាគបយាងតច គណកមា� ធករអចៃ�ន�យរដ�សភាេកះរបជរដ�សភាជាវសម��។
ក�ងករណេនះ រេបៀបវរៈជាកលកៃនសមយរបជជាវសម�� រត�វផសោយដលរបជារ�ស�ជាមយនងៃថ�កនតរបជ។
មារត ៨៤ : េនចេនា� ះសមយរបជរបសរដ�សភា គណកមា� ធករអចៃ�ន�យ របសរដ�សភាទទលភារកច�ចតែចងករងរ ។
គណកមា� ធករអចៃ�ន�យរបសរដ�សភារមមាន ៖ របធានរដ�សភា អនរបធានរដ�សភា នង របធានគណកម�ករទងអស
របសរដ�សភា។
មារត ៨៥ : សមយរបជរដ�សភារត�វេធ�េនរជធានៃនរពះរជាណាចរកកម�ជា ក�ងសលរបជរបសរដ�សភា េលកែលងែត
មានករសេរ
ចេផសង ចះក�ងលខតេកះរបជេដយកលេទសតរវ ។
េរកពករណខងេល នងេរកពកែន�ង នងពកលបរេច�ទែដលកនតក�ងេសចក�អេ�� ញ កររបជណាកេដយរបសរដ�
សភា រត�វទកជា
ខសចបោបេហយជាអសសនយេពញលក�ណៈ ។
មារត ៨៦ : ក�ងកលេទសែដលរបេទសជាតស�តក�ងភាពអសន� រដ�សភារបជរលៃថ�ជាបជារបច ។ រដ�សភាមានសទ�ស
េរចប�� ប
កលេទសពេសសខងេលេនះ កលេបសភាពករណអន�� ត ។
េបរដ�សភាមនអចរបជបានេទ េដយមលេហតចបាច ជាអទេនេពលែដលកលងបរេទសចលមកកនកបទកដ ករ
របកសភាព
អសន�រត�វបន�េទមខជាស�យរបវត� ។
េនេពលែដលរបេទសជាតឋតក�ងភាពអសន� រដ�សភាមនរត�វរលយបានេឡយ ។
មារត ៨៧ : របធានរដ�សភាដកនាអង�របជរបសរដ�សភា ទទលអ��ត�ចបោប នងេសចក�សេរចចត�ទងឡាយែដលរដ�សភា
បានអនមត
របរងករអនវត�ន បទប�� ៃផ�ក�ងរបសរដ�សភា នងចតែចងករទកទងអន�រជាតទងឡាយរបសរដ�សភា ។
ក�ងករណែដលរបធានរដ�សភាមានធរៈ មនអចបេពញមខងរបានេដយេហតមកពមានជង របេពញមខងរជា
របមខរដ�ស�ទ
រជា រពះរជានសទ� របេពញេបសកកម�េនបរេទស អនរបធានរដ�សភាមយរប រត�វទទលភារកច�ចតែចងករងរ
ជនស ។
ក�ងករណែដលរបធាន រអនរបធានរដ�សភាលែលងពមខតែនង រទទលអនច�កម� រដ�សភារត�វេបាះេឆា� តេរជស
តងរបធាន រ
អនរបធានថ� ។
មារត ៨៨ : កររបជរដ�សភារត�វេធ�ជាសសធារណ ។
រដ�សភាអចរបជជាសងតបាន តមករសពរបធាន រពសមាជកចននមយភាគដបយាងតច ពរពះមហកសរត រព
នាយករដ�ម�ន�។
កររបជរដ�សភានងយកជាករបាន លះរតែតមានករ មរបាពរភាគដបៃនសមាជករដ�សភាទងមល ។
មារត ៨៩ : តមករសពសមាជកចននមយភាគដបយាងតច រដ�សភាអចអេ�� ញអសសរជនដអត�មណាមយ មកបភ�រដ�
សភាអពប��
ែដលមានសរសខនពេសស ។
មារត ៩០ : ថ� រដ�សភាជាអង�ករែដលមានអនាចនតប��ត�◌ េហយបេពញភារកច�របសខ�នដចបានកនតក�ងរដ�ធម�ន��
នងចបោបជាធរ
មាន ។ រដ�សភាអនមតថវកជាត ែផនកររដ� ករេអយរដ�ខ�របាកពេគ ករេអយរដ�េអយរបាកេគខ� ករសនយោនានាែផ�ក
ហរ��វត� នងករ
បេង�តែកែរប រលបេចលពន�ដរ ។
រដ�សភាេអយេសចក�យលរពមចេពះគណនរដ�បាល ។
រដ�សភាអនមតចបោបស�ពករេលកែលងេទសជាទេទ ។
រដ�សភាអនមតយលរពម រលបេចលសន�ស�� រអនស�� អន�រជាត ។
រដ�សភាអនមតចបោបស�ពកររបកសស�ង� ម ។
ករអនមតខងេលេនះ របរពត�េទេដយមតភាគេរចនដចខតៃនសមាជករដ�សភាទងមល ។
រដ�សភាេបាះេឆា� តទកចត�ដលរជរដ� ភបាល តមមតភាគេរចនពរភាគប ៃនសមាជករដ�សភាទងមល ។
មារត ៩១ : ថ� សមាជករពទ�សភា សមាជករដ�សភា នងនាយករដ�ម�ន�មានសទ�ផ�ចេផ�មគនតេធ�ចបោប ។
តនាងរ�ស�មានសទ�េស�េធ�វេសធនកម�ចបោប បែន�សេនេនះមនអចទទលយកបានេទ េបវេសធនកម�េនាះសេដ
បន�យរបាកចនល
សសធារណ របែន�មបន�កេលរបជាពលរដ� ។
មារត ៩២ : ករអនមតទងឡាយរបសរដ�សភា ែដលផ�យនងេគាលករណរកសោករពរែអករជយ អធបេតយយ បរណភាព
ទកដ ៃនរពះ
រជាណាចរកកម�ជា េហយែដលនាេអយបះពលដលែអកភាពនេយាបាយ រ កររគបរគងរដ�បាលរបសរបេទសជាត នង
រត�វចតទកជា
អសសនយ ។ រក�មរបកសោធម�ន��ជាអង�ករែតមយគត ែដលមានសមត�កច�សេរមចព េមាឃភាពេនះ ។
មារត ៩៣ : ថ� ចបោបែដលរដ�សភាបានអនមត នងរពទ�សភាបានពនតយចបសព�រគបរចេហយ េហយរត�វបានរពះមហ
កសរតរទងបានឡា
យរពះហស�េលខរបកសេអយេរបរត�វចលជាធរមានេនរជធានភ�េពញក�ងរយេពល ដបៃថ�គត េរកយពៃថ�របកសេអ
យេរប នង
េនទទងរបេទសក�ងរយេពលៃម�ៃថ�គត េរកយពៃថ�របកសេអយេរប ។ បែន�េបចបោបបានែចងថា ជាកររបញាប ចបោប
េនះរត�វចល
ជាធរមានភា� មេនទទងរបេទស េរកយៃថ�របកសេអយេរប ។
ចបោបែដលរពះមហកសរតរទងបានឡាយរពះហស�េលខរបកសេអយេរប រត�វចះក�ងរជកច� នងផសព�ផសោយេនទទង
របេទសេអយ
ទនតមេពលកនតខងេល ។
មារត ៩៤ : រដ�សភាបេង�តគណកម�ករេផសងៗ ែដលចបាច ។ ករេរៀបច នងកររបរពត�េទ ៃនរដ�សភានងមានកនតក�ង
បទប�� ៃផ�
ក�ងៃនរដ�សភា ។
មារត ៩៥ : ក�ងករណមានសមាជករដ�សភាទទលអនច�កម� លែលង រ របាសចកសមាជកភាព ែដលេកតមានេឡង ៦
ែខយាងតច
មនចបនតកល រត�វចតករេរជសតងជនសសមាជកេនាះ តមលក�ខណ� កនតក�ងបទប�� ៃផ�ក�ងរដ�សភា នង ក�ងចបោប
េបាះេឆា� ត ។
មារត ៩៦ : តនាងរ�ស�មានសទ�ដកសនរដលរជរដ� ភបាល ។ សនរេនះរត�វសរេសរជាលយលក�អកសររបគលជនតម
រយរបធានរដ�
សភា ។
ចេលយអចេធ�េឡងេដយរដ�ម�ន�មយរប រេរចនរប អ�សយេដយប�� ែដលបានេចទេឡង ពកពន�នងករ
ទទលខសរត�វ
របសរដ�ម�ន�មយរប រេរចនរប ។ េបប�� ពកពន�ដលនេយាបាយទេទរបសរជរដ� ភបាល នាយករដ�ម�ន�រត�វ
េឆ�យផា� លខ�ន ។
ចេលយរបសរដ�ម�ន� ររបសនាយករដ�ម�ន� អចេធ�េដយផា� លមាត ឫសរេសរជាលយលក�អកសរ ។
ចេលយខងេលេនះ រត�វេធ�េឡងក�ងរយេពលរបាពរៃថ� បនា� បពបានទទលសនរ ។
ចេពះចេលយផា� លមាត របធានរដ�សភាអចសេរចេបកេអយមាន រមនេអយមានករជែជកេដញេដល ។ េប
គា� នករេបក
េអយជែជកេដញេដលេទ េនាះចេម�យរបសរដ�ម�ន� ររបសនាយករដ�ម�ន�នងប�� បសនរែតម�ង ។
េបមានករេបកេអយជែជកេដញេដល មា� សសនរ វគ�នែអេទៀត នងរដ�ម�ន�ពកពន�រនាយករដ�ម�ន� អចជែជកប�រ
េយាបលក�ងរយេព
លែដលមនអចេលសពមយេពលរបជេឡយ ។
រដ�សភាកនតទកេពលមយៃថ� ក�ងមយសបា� ហ សរបករេឆ�យសនរ ។
េទះបយាងណាកេដយ សមយរបជសរបេឆ�យសនរខងេលេនះ មនអចេបកលទ�ភាពេអយមានករេបាះេឆា� ត
របេភទណា
មយបានេឡយ ។
មារត ៩៧ : គណកម�ករទងឡាយរបសរដ�សភា អចអេ�� ញរដ�ម�ន�មកបភ� អពប�� អ�មយែដលពកពន�នងវសយ
ទទលខសរត�វ
របសខ�ន។
មារត ៩៨ : រដ�សភាអចទមា� កសមាជកគណរដ�ម�ន� រទមា� ករជរដ� ភបាលពតែនងេដយអនមតញត�បេនា� សតមស
េលងេឆា� តពរភាគប
ៃនចននសមាជករដ�សភាទងមល ។ ញត�បេនា� សរជរដ� ភបាល រត�វបានេលកេឡងជនរដ�សភា េដយតនាងរ�ស�ចនន
សមសបនាក េទប
រដ�សភាអចេលកមកពភាកសោបាន ។
ជពកទ៨ថ�
អពរពទ�សភា
មារត ៩៩ : ថ� រពទ�សភាជាអង�ករែដលមានអនាចនតប��ត� េហយបេពញភារកច�របសខ�នដចបានកនតក�ងរដ�ធម�ន��
នងចបោបជាធរ
មាន ។ រពទ�សភាមានចននសមាជកយាងេរចនេស�នងពកកនា� លៃនចននសមាជករដ�សភាទងមល ។ សមាជក
រពទ�សភារត�វចតតងខ�ះ
នងរត�វេរជសតងេដយករេបាះេឆា� តអសកលខ�ះ ។ សមាជករពទ�សភាអចរត�វបានចតតង នងេរជសតងសជាថ�បាន
។ អ�កែដលមាន
សទ�ឈរេឈ� ះជាេបក�ជនរពទ�សភា គជា របជាពលរដ�ែខ�រទងពរេភទ ែដលមានសទ�េបាះេឆា� តមានអយយាងតច ៤០
ឆា� មានស�� តែខ�
រតងពកេនត ។
មារត ១០០ : ថ� សមាជករពទ�សភាចនន ២ រប រត�វបានចតតងេដយរពះមហកសរត ។
សមាជករពទ�សភាចនន ២ រប រត�វបានរដ�សភាេរជសតងតមមតភាគេរចនេដយេរប�ប ។
រែអសមាជករពទ�សភាែអេទៀត រត�វបានេរជសតងេដយករេបាះេឆា� តអសកល ។
មារត ១០១ : ថ� ករេរៀបចែបបបទ នងកររបរពត�េទៃនករចតតង នងករេបាះេឆា� តេរជសតងសមាជករពទ�សភា
រពមទងករក
នត អពអ�កេបាះេឆា� ត អង�េបាះេឆា� ត នងមណ� លេបាះេឆា� តរត�វែចងក�ងចបោបមយ ។
មារត ១០២ : ថ� នតកលរបសរពទ�សភាមានកនត ៦ ឆា� េហយរត�វផតកនតេនេពលែដលរពទ�សភាថ�ចលកនតែនង ។
ក�ងេពលមានស�ង� ម រក�ងកលេទសពេសសដៃទេទៀត ែដលមនអចេធ�ករេបាះេឆា� តេកត រពទ�សភាអចរបកសបន�
នតកលរប
សខ�នមយដងបានមយឆា� តមសេនរបសរពះមហកសរត ។
កររបកសបន�នតកលរបសរពទ�សភា រត�វសេរចេដយមតយលរពមពរភាគបយាងតច ៃនចននសមាជករពទ�សភា
ទងមល ។
ក�ងកលេទសដចបានេរៀបរបខងេល រពទ�សភារបជរលៃថ�ជាបជារបច ។ រពទ�សភាមានសទ�សេរចប�� បកល
េទសពេសស
ខងេលេនះកលេបសភាពករណអន�� ត ។
េបរពទ�សភាមនអចរបជបានេទ េដយមលេហតចបាច ជាអទេនេពលែដលកលងបរេទសចលមកកនកបទកដ
កររបកសភា
ពអសន�រត�វបន�េទមខជាស�យរបវត� ។
មារត ១០៣ : ថ� អនត�ៃនសមាជករពទ�សភាវសមតភាពជាមយករបេពញមខងរសសធារណជាសកម� ជាមយមខងរ
ជាតនាងរ�ស�
នង ជាមយមខងរជាសមាជកស� បនដៃទេទៀត ែដលមានែចងក�ងរដ�ធម�ន�� ។
មារត ១០៤ : ថ� សមាជករពទ�សភា មានអភយែអកសទ�សភា ។
សមាជករពទ�សភារបណាកេដយមនអចរត�វបានេចទរបកន ចបខ�ន ឃាតខ�ន រឃខ�ន េដយេហតពបានសែដង
េយាបល រ បេ�� ញ
មតក�ងករបេពញមខងររបសខ�នេសះេឡយ ។ ករេចទរបកន ករចបខ�ន ករឃាតខ�ន រករឃខ�ន សមាជកណាមយ
ៃនរពទ�សភា
នងអចេធ�េទេកត លះរតែតមានករយលរពមពរពទ�សភា រពគណកមា� ធករអចៃ�ន�យរបសរពទ�សភាក�ងចេនា� ះ សមយ
របជៃនរពទ�
សភា េរៀរែលងែតក�ងករណបទេល�សរពហ�ទណ� ជាកែស�ង ។ ក�ងករណចងេរកយេនះ រកសងមានសមត�កច� រត�វេធ�េសច
ក�រយករណ
ជនរពទ�សភា រជនគណកមា� ធករអចៃ�ន�យរបសរពទ�សភាជាបនា� នេដមបសេរច ។ េសចក�សេរចរបសគណកមា� ធករអ
ចៃ�ន�យរបស
រពទ�សភា រត�វដកជនសមយរបជរពទ�សភាខងមខ េដមបអនមតតមមតភាគេរចនពរភាគប ៃនសមាជក រពទ�សភា
ទងមល ។ ក�ងករ
ណទងអសខងេលេនះ ករឃខ�ន ករេចទរបកនសមាជករពទ�សភាណាមយរត�វផា� ក របសនេបរពទ�សភាបានបេ��
ញ មតេអយផា�
កតមមតភាគេរចន បភាគបនៃនសមាជករពទ�សភាទងមល ។
មារត ១០៥ : ថ� រពទ�សភាមានថវកស�យតសរបដេនរករ ។ សមាជករពទ�សភារត�វទទលរបាកបនាច ។
មារត ១០៦ : ថ� រពទ�សភាេបកសមយរបជដបងហកសបៃថ�យាងយរ េរកយេពលេបាះេឆា� តតមករេកះរបជរបសរពះ
មហកសរត ។
មនចបេផ�មករងររបសខ�ន រពទ�សភារត�វរបកសសពលភាពៃនអនត�របសសមាជកនមយៗ នង រត�វេបាះេឆា� តេរជស
េរ សដចេដយ
ែឡកពគា� នវរបធាន អនរបធានរពទ�សភា នងសមាជកទងអសៃនគណកម�ករនានារបសរពទ�សភា េដយមតភាគេរចន
ពរភាគបៃនស
មាជករពទ�សភាទងមល ។ សមាជករពទ�សភាទងអសរត�វេធ�សច� របណធានមនចលកនតែនងដចមានខ�មសរែចង
ក�ងអបសម�ន�ទ៧
ៃនរដ�ធម�ន�� ។
មារត ១០៧ : ថ� រពទ�សភារបជជាសម��ពរដងក�ងមយឆា� ។ សមយរបជនមយៗមានេថរៈេវលយាងតចបែខ ។ េបមាន
សនមពរពរពះ
មហកសរត រេសចក�េស�សពនាយករដ�ម�ន� រពសមាជករពទ�សភាចននមយភាគបយាងតច រពទ�សភាេកះរបជជាវសម��
។
មារត ១០៨ : ថ� េនចេនា� ះសមយរបជរបសរពទ�សភា គណកមា� ធករអចៃ�ន�យរបសរពទ�សភាទទលភារកច�ចតែចង
ករងរ ។
គណកមា� ធករអចៃ�ន�យរបសរពទ�សភារមមាន ៖ របធានរពទ�សភា អនរបធានរពទ�សភា នង របធានគណកម�ករទង
អសរបសរពទ�
សភា ។
មារត ១០៩ : ថ� សមយរបជរពទ�សភារត�វេធ�េនរជធានៃនរពះរជាណាចរកកម�ជា ក�ងសលរបជរបសរពទ�សភា េលក
ែលងែតមាន
ករសេរចេផសងចះក�ងលខតេកះរបជេដយកលេទសតរវ ។
េរកពករណខងេល នង េរកពកែន�ង នងកលបរេច�ទែដលកនតក�ងេសចក�អេ�� ញ កររបជណាកេដយរបស
រពទ�សភារត�វទកជា
ខសចបោប េហយអសរសនយេពញលក�ណ។
មារត ១១០ : ថ� របធានរពទ�សភាដកនាអង�របជរបសរពទ�សភា ទទលអញត�ចបោប នងេសចក�សេរចចត�ទងឡាយែដល
រពទ�សភាបាន
អនមតរបរងករអនវត�បទប�� ៃផ�ក�ងរបសរពទ�សភា នងចតែចងករទកទងអន�រជាតទងឡាយរបសរពទ�សភា ។
ក�ងករណែដលរបធានរពទ�សភាមានធរៈ មនអចបេពញមខងរបានេដយេហតមកពមានជង របេពញមខងរជា
របមខរដ�ស�ទរជា
រពះរជានសទ� របេពញេបសកកម�េនបរេទស អនរបធានរពទ�សភាមយរប រត�វទទលភារកច�ចតែចងករងរជនស ។
ក�ងករណែដលរបធាន រ អនរបធានរពទ�សភាលែលងពមខតែនង រទទលអនច�កម� រពទ�សភារត�វេបាះេឆា� តេរជសតង
របធាន រអនរបធានថ� ។
មារត ១១១ : ថ� កររបជរពទ�សភារត�វេធ�ជាសសធារណ ។
រពទ�សភាអចរបជជាសងតបានតមករសពរបធាន រពសមាជកចននមយភាគដបយាងតច ពរពះមហកសរត ព
នាយករដ�ម�ន�រព
របធានរដ�សភា ។
កររបជរពទ�សភានងយកជាករបាន លះរតែតមានករ មរបាពរភាគដប ៃនសមាជករពទ�សភាទងមល ។
ចននសេលងែដលតរវសរបរដ�សភាអនមតយលរពម េហយែដលបានកនតក�ងរដ�ធម�ន�� រត�វយកមកេរបសរប
រពទ�សភាផងែដរ។
មារត ១១២ : ថ� រពទ�សភាមានភារកច�សរមបសរម�លករងររវងរដ�សភា នង រដ� ភបាល ។
មារត ១១៣ : ថ� រពទ�សភាពនតយេហយេអយេយាបលក�ងរយេពលមយែខយាងយរ េលេសចក�រពងចបោប រេសចក�េស�
ចបោប ែដលរដ�
សភាបានអនមតយលរពមេលកដបងរចេហយរពមទងេលប�� ទងពងែដលរដ�សភាបានដកេអយពនតយ ។ េបជាករ
របញាបរយេព
លេនាះ រត�វបន�យមកេនរតមែតរបាៃថ� ។
េបរពទ�សភាបានេអយេយាបលយលរពម រពបានេអយេយាបលេសះ ក�ងរយេពលែដលមានកនតទកេហយេនាះេទ
ចបោបែដលរដ�
សភាបានអនមតយលរពមេហយេនាះ នងរត�វបានយកេទរបកសេអយេរប ។
េបរពទ�សភាសេអយែកសរលេសចក�រពងចបោប រេសចក�េស�ចបោបេនាះ រដ�សភារត�វយកមកពចរណាភា� មជាេលកទពរ
។ រដ�សភា
រត�វពនតយ នងសេរចែតរតងបទបប��ត� រចនចណាែដលរពទ�សភាសេអយែកសរល េដយបដេសធេចលទងមល រ
ទកជាបានករខ�ះ។
ករបង�លេទបង�លមករវងរពទ�សភា នង រដ�សភា រត�វេធ�ែតក�ងរយេពលមយែខ ។ រយេពលេនះរត�វបន�យមករតមដបៃថ�
េបរត�វពន
តយសេរចពថវកជាត នង ហរ��វត� េហយមករតមែតពរៃថ� េបជាកររបញាប ។
េបរដ�សភាទកេអយហសរយេពលកនត រពនយោេពលែដលកនតទកសរបពនតយេនាះ រយេពលជាេគាលករណសរប
រដ�សភា នង
រពទ�សភា រត�វបែន�មេអយេស�គា� ែដរ ។
េបរពទ�សភាបដេសធេសចក�រពងចបោប រេសចក�េស�ចបោបេនាះជាអសរបងរដ�សភាមនអចនងយកមកពចរណាជា
េលកទពរបាន
មនរយេពលមយែខេទ ។ រយេពលេនះរត�វបន�យមករតមដបរបាៃថ� េបពនតយពថវកជាត នងហរ��វត� េហយមករតមែត
បនៃថ�េបជា
កររបញាប ។
ក�ងករពនតយេសចក�រពងចបោប រេសចក�េស�ចបោបជាេលកទ ២ េនះ រដ�សភារត�វអនមតេដយវធេបាះេឆា� តចហ នងយក
តមមតភាគ
េរចនដចខត ។
េសចក�រពងចបោប រេសចក�េស�ចបោបណាែដលបានសេរចដចខងេលេនះ េហយេនាះ នងរត�វបានយកេទរបកសេអ
យេរប ។
មារត ១១៤ ថ� រពទ�សភាបេង�តគណកម�ករេផសងៗែដលចបាច។ ករេរៀបចនងកររបរពត�េទៃនរពទ�សភានងមានកនត
ក�ងបទប�� ៃផ�
ក�ងរបសរពទ�សភា។ បទប�� ៃផ�ក�ងេនះ រត�វអនមតយលរពមេដយសេលងភាគេរចនពរភាគបៃនចននសមាជក
រពទ�សភាទងមល។
មារត ១១៥ ថ� ក�ងករណមានសមាជករពទ�សភាទទលអនច�កម� លែលងររបាសចកសមាជកភាពែដលេកតមានេឡង
របាមយែខយាង
តចមនចបនតកល រត�វចតតង រេរជសតងជនសសមាជកេនាះ តមលក�ខណ� កនតក�ងបទប�� ៃផ�ក�ងៃនរពទ�សភា នង
ក�ងចបោបស�ព
ករចតតង នងករេបាះេឆា� តេរជសតងសមាជករពទ�សភា។
ជពកទ៩ ថ�
អពសមាជរដ�សភានងរពទ�សភា
មារត ១១៦ ថ� ក�ងករណចបាច រដ�សភានងរពទ�សភាអចរបជរមគា� ជាសមាជ េដមបេដះ�សយប�� សខនៗរបស
របេទសជាត។
មារត ១១៧ ថ� ប�� សខនៗរបសរបេទសជាតដចមានែចងក�ងមារត ១១៦ ថ� ខងេលរពមទងករេរៀបច នងករ
របរពត�េទៃនសមាជ
នង រត�វកនតក�ងចបោបមយ ។
ជពកទ១០ ថ�. អពរជរដ� ភបាល
មារត ១១៨ ថ� ( មារត ៩៩ ចស )
គណរដ�ម�ន�ជារជរដ� ភបាលៃនរពះរជាណាចរកកម�ជា ។
គណរដ�ម�ន� រត�វបានដកនាេដយនាយករដ�ម�ន�មយរប អមេដយអបនាយករដ�ម�ន� រពមទងមានេទសរដ�ម�ន� រដ�ម�ន�
នង រដ�េលខធ
ករជាសមាជក ។
មារត ១១៩ ថ� ( មារត ១០០ ចស )
តមេសចក�េស�ពរបធាន េដយមានមតែអកភាពពអនរបធានទងពរៃនរដ�សភា រពះមហកសរតរទងចតតងវរជនមយរប
ក�ងចេនាមត
នាងរ�ស�ៃនគណបកសែដលឈ�ះេឆា� ត េអយបេង�តរជរដ� ភបាល ។ វរជនែដលរត�វបានចតតងេនះ នាសហករែដលជា
តនាងរ�ស� រ
ជាសមាជកគណបកសតនាងេនក�ងរដ�សភា ែដលផ�រផ�ងេអយកនតែនងេផសងៗក�ងរជរដ� ភបាល េទសេសចក�ទកចត�ព
រដ�សភា។ កល
េបរដ�សភាបានេបាះេឆា� តទកចត�េហយេនាះ រពះមហកសរតរទងេចញរពះរជរកតយែតងតងគណរដ�ម�ន�ទងមល ។ មន
ចលកនតែនង
គណរដ�ម�ន�រត�វេធ�សច� របណធានដចមានខ�មសរែចងក�ងអបសម�ន� ៦ ។
មារត ១២០ ថ� (មារត ១០១ ចស )
មខងរៃនសមាជករជរដ� ភបាល មានវសមតភាព នងសកម�ភាពខងវជា� ជវៈែផ�កពណជ�កម� រអសសោហកម� េហយនងករ
កនតែនងណា
មយក�ងមខងរសសធារណ ។
មារត ១២១ ថ� (មារត ១០២ ចស )
សមាជកទងឡាយៃនរជរដ� ភបាលទទលខសរត�វរមគា� ចេពះរដ�សភាអពនេយាបាយទេទរបសរជរដ� ភបាល ។
សមាជកមយរបៗៃន
រជរដ� ភបាលទទលខសរត�វេរៀងខ�ន ចេពះនាយករដ�ម�ន� នងចេពះរដ�សភាអពករែដលខ�នបានរប រពត� ។
មារត ១២២ ថ� ( មារត ១០៣ ចស )
សមាជកទងឡាយៃនរជរដ� ភបាល មនអចយកសអងៃនេសចក�បង� បេដយលយលក�អកសរ រេដយវចរអពនរណា
មយេដមបេដះ
សេអយរចខ�នពករទទលខសរត�វរបសខ�នបានេឡយ ។
មារត ១២៣ ថ� ( មារត ១០៤ ចស )
គណរដ�ម�ន�រត�វរបជរលសបា� ហ ជារបជធ រជារបជពនតយ�សវរជាវ ។ អង�របជធរត�វដកនាេដយនាយករដ�ម�ន� ។
នាយករដ�ម�ន�អច
របគលភារកច�ជនអបនាយករដ�ម�ន�ដកនាអង�របជពនតយ�សវរជាវបាន ។ កនតេហតៃនអង�របជទងអសរបសគណរដ�ម
�ន� រត�វេផ�ថា� យ
រពះមហកសរតរទងរជាប ។
មារត ១២៤ ថ� ( មារត ១០៥ ចស )
នាយករដ�ម�ន� អចរែលកអនាចរបសខ�នេអយេទអបនាយករដ�ម�ន� រសមាជកណាមយៃនរជរដ� ភបាលបាន ។
មារត ១២៥ ថ� ( មារត ១០៦ ចស )
េបតែនងនាយករដ�ម�ន�េនទេនរជាស� ពរេនាះ រត�វែតងតងគណរដ�ម�ន�មយជាថ� ក�ងលក�ខណ� ែដលមានែចងក�ងរដ�ធម�ន
��េនះ ។ េប
ករទេនរេនះ ជាករទេនរមយកលមយរគាេទ រត�វចតតងនាយករដ�ម�ន�ស�ទជាបេណា� ះអសន� ។
មារត ១២៦ ថ� ( មារត ១០៧ ចស )
សមាជកមយរបៗ ៃនរជរដ� ភបាលរត�វទទលទណ� កម�ពបទអរកដ� របទមជឈមែដលខ�នបានរបរពត�ក�ងករបេពញករងរ
របសខ�ន ។
ក�ងករណេនះ នង ក�ងករណេធ�ខសជាទងន ក�ងករបេពញករងររបសខ�ន រដ�សភាអចសេរចប�ងេទតលករមាន
សមត�កច� ។
រដ�សភាសេរចក�ងេរឿងេនះ េដយវធេបាះេឆា� តជាសងត តមមតភាគេរចនដចខតៃនសមាជករដ�សភាទងមល ។
មារត ១២៧ ថ� ( មារត ១០៨ ចស )
ករេរៀបច នងកររបរពត�េទៃនគណរដ�ម�ន�នងរត�វកនតក�ងចបោបមយ ។
ជពកទ១១ ថ�
អព អណាចតលករ
មារត ១២៨ ថ� (មារត ១០៩ ចស)
អនាចតលករជាអនាចែអករជយ។
អនាចតលករធានារកសោអនាគត នងករពរសទ�េសរភាពរបសរបជាពលរដ�។
អនាចតលកររគបដណ� បេទេលេរឿងក�ទងអស រមទងេរឿងក�រដ�បាលផង។
អនាចេនះ រត�វរបគលេអយតលករកពល នងសលជរះក�រគបែផ�ក នងរគបជានថា� ក។
មារត ១២៩ ថ� (មារត ១១០ ចស)
ករជរះក�ផ�លយត�ធម រត�វេធ�ក�ងនាមរបជារ�ស�ែខ�រ តមនតវធ នងចបោបជាធរមាន។ មានែតេចរកមេទែដលមានសទ�ជរះ
ក�។ េចរកម
រត�វបេពញភារកច�េនះេដយេគារពចបោបយាងមងមាតនងេអយអសពដងចត�នងសមបជ��ៈរបសខ�ន។
មារត ១៣០ ថ� (មារត ១១១ ចស )
គា� នអង�ករណាមយៃនអនាចនតប��ត� រ នតរបតបត�អចទទលអនាចតលករអ�បានេឡយ។
មារត ១៣១ ថ� (មារត ១១២ ចស)
មានែតអង�ករអយយករេទ ែដលមានសទ�េធ�បន�ងអជា� ។
មារត ១៣២ ថ� (មារត ១១៣ ចស)
រពះមហកសរតរទងជាអ�កធានាែអករជយៃនអនាចតលករ។ អត�មរក�មរបកសោៃនអង�េចរកមជយរពះមហកសរតក�ងកច�ករ
េនះ។
មារត ១៣៣ ថ� (មារត ១១៤ ចស)
េចរកមមនអចរត�វេគដកពមខងរបានេទ។ បែន�អត�មរក�មរបកសោៃនអង�េចរកមសេរចដកវនយេលេចរកមែដលបាន
របរពត�
ខស។
មារត ១៣៤ ថ� (មារត ១១៥ ចស)
អត�មរក�មរបកសោៃនអង�េចរកមនងរត�វបេង�តេដយចបោបេរៀបចអង�ករមយែដលនងកនតសមាសភាពនងមខងរ។
អត�មរក�មរបកសោៃនអង�េចរកម ស�តេរកមរពះរជាធបតភាព ៃនរពះមហកសរត។ រពះមហកសរត រពះអង�រទងអច
ចតតង
រពះរជតនាងមា� ករបសរពះអង�េអយេធ�ជាអធបតៃនអត�មរក�មរបកសោៃនអង�េចរកមេនះ។
អត�មរក�មរបកសោៃនអង�េចរកម េលកេសចក�េស�ថា� យរពះមហកសរតអពករែតងតងេចរកមនងរពះរជអជា� អម
សលជរះ
ក�ទងអស។
អត�មរក�មរបកសោៃនអង�េចរកម ក�ងមខករដកវនយចេពះេចរកមនងរពះរជអជា� រត�វរបជេរកមអធបតភាពៃន
របធាន
តលករកពល រអគ�រពះរជអជា� អមតលករកពល អ�សយេដយករណទកទងនងេចរកម ររពះរជអជា� ។
មារត ១៣៥ ថ� (មារត ១១៦ ចស)
លក�ន�កៈៃនេចរកម នងរពះរជអជា� នងករេរៀបចអង�ករតលករ នងរត�វកនតក�ងចបោបេដយែឡកពគា� ។
ជពកទ១២ ថ�
អពរក�មរបកសោធម�នញ
មារត ១៣៦ ថ� រក�មរបកសោធម�ន��មានសមត�កច�ធានាករពរករេគារពរដ�ធម�ន�� បក�សយរដ�ធម�ន�� នងចបោបែដល
រដ�សភាបានអ
នមតនង រពទ�សភាបានពនតយចបសព�រគបេហយ ។ រក�មរបកសោធម�ន��មានសទ�ពនតយ នងសេរចអពករណវវទកម�
ទកទងនងករេបាះ
េឆា� តេរជសតងតនាងរ�ស� នងករេបាះេឆា� តេរជសតងសមាជករពទ�សភា ។
មារត ១៣៧ ថ� ( មារត ១១៨ ចស )
រក�មរបកសោធម�ន��មានសមាជករបាបនរប ែដលទទលអនត�របាបនឆា� ។ សមាជករក�មរបកសោធម�ន��ចននមយភាគប
រត�វផា� សថ�ក�ង
រយេពលបឆា� ម�ង បឆា� ម�ង ។ សមាជកបរបរត�វែតងតងេដយរពះមហកសរត បរបរត�វេរជសតងេដយរដ�សភា េហយ ប
របេទៀត
រត�វែតងតងេដយអត�មរក�មរបកសោៃនអង�េចរកម ។ របធានរត�វបានេរជសតងេដយសមាជករក�មរបកសោធម�ន�� ។
របធានមានស
េលងអត�មានភាពក�ងករណែបកសេលងជាពរេស�គា� ។
មារត ១៣៨ ថ� ( មារត ១១៩ ចស )
សមាជករក�មរបកសោធម�ន�� រត�វេរជសេរ សក�ងចេនាមអសសរជនែដលមានស��បរតចបពអត�មសកសោេទខងចបោប ខង
រដ�បាល ខង
ករទត រខងេសដ�កច� េហយមានពេសធនេរចនក�ងករងរ ។
មារត ១៣៩ ថ� មខងរសមាជករក�មរបកសោធម�ន��មានវសមតភាព នងមខងរសមាជករពទ�សភា សមាជករដ�សភា
សមាជករជរដ�សភា
សមាជករជរដ� ភបាល េចរកមក�ងតែនង ករកនតែនងណាមយ ក�ងមខងរសសធារណ របធាន រអនរបធានគណ
បកសនេយាបាយ
របធាន រ អនរបធានសហជព ។
មារត ១៤០ ថ� រពះមហកសរត នាយករដ�ម�ន� របធានរដ�សភា តនាងរ�ស�ចននមយភាគដប របធានរពទ�សភា រសមាជក
រពទ�សភាចនន
មយភាគបន អចប�� នចបោបែដលរដ�សភាបានអនមតេទេអយរក�មរបកសោធម�ន��ពនតយ មននងចបោបេនាះរត�វរបកស
េអយេរប ។
បទប�� ៃផ�ក�ងរដ�សភា បទប�� ៃផ�ក�ងរពទ�សភា នងចបោបេរៀបចអង�ករទងឡាយ រត�វែតប�� នេទរក�មរបកសោធម�ន��
ពនតយ មននង
របកសេអយេរប ។ រក�មរបកសោធម�ន��រត�វសេរច ក�ងរយេពលសមសប (៣០ ) ៃថ�យាងយរថា េតចបោប បទប�� ៃផ�ក�ង
រដ�សភា នង
បទ�� ៃផ�ក�ងរពទ�សភាខងេល�សប រមន�សបនងរដ�ធម�ន�� ។
មារត ១៤១ ថ� េរកយពចបោបណាមយរត�វបានរបកសេអយេរប រពះមហកសរត របធានរពទ�សភា របធានរដ�សភា
នាយករដ�ម�ន� ស
មាជករពទ� សភាចននមយភាគបនតនាងរ�ស�ចននមយភាគដប រតលករអចសេអយរក�មរបកសោធម�ន��ពនតយអពធម�
ន��ភាពៃន
ចបោបេនាះ ។ របជារ�ស�មានសទ�ប�ងអពធម�ន��ភាព ៃនចបោបបានតមរយតនាងរ�ស�រ របធានរដ�សភា រសមាជក
រពទ�សភា ររបធាន
រពទ�សភា ដចមានែចងក�ងវកយខណ� ខងេល ។
មារត ១៤២ ថ� ( មារត ១២៣ ចស )
បទបប��ត�ក�ងមារតណាែដលរក�មរបកសោធម�ន��របកសថា មន�សបនងរដ�ធម�ន�� មនអចយកេទរបកសេអយេរប រ
យកេទ អន
វត�បានេឡយ ។ េសចក�សេរចរបសរក�មរបកសោធម�ន�� ជាេសចក�សេរចបទផ�វតវ ។
មារត ១៤៣ ថ� ( មារត ១២៤ ចស )
រពះមហកសរតរទងពេរគាះមតរក�មរបកសោធម�ន��ចេពះេសចក�េស�ទងឡាយ ែដលសេធ�វេសធនកម�េលរដ�ធម�ន�� ។
មារត ១៤៤ ថ� ( មារត ១២៥ ចស )
ចបោបេរៀបចអង�ករមយនងកនតករេរៀបច នងកររបរពត�េទៃនរក�មរបកសោធម�ន�� ។
ជពកទ១៣ ថ�
អពកររគបរគងរដ�បាល
មារត ១៤៥ ថ� ( មារត ១២៦ ចស )
ទកដៃនរពះរជាណាចរកកម�ជា ែចកជាេខត� នងរក�ង ។
េខត�ែចកជា�ស�ក �ស�កែចកជាឃ ។
រក�ងែចកជា ខណ� ខណ� ែចកជាសង� ត ។
មារត ១៤៦ ថ� (មារត ១២៧ ចស )
េខត� រក�ង �ស�ក ខណ� ឃ នងសង� ត រត�វរគបរគងតមលក�ខណ� ែដលមានែចងក�ងចបោបេរៀបចអង�ករមយ ។
ជពកទ ១៤ ថ�
អព សមាជជាត
មារត ១៤៧ ថ� ( មារត ១២៨ ចស )
សមាជជាតេបកេអយរបជារ�ស�រជាបេដយផា� ល អពកច�ករេផសងៗែដលជារបេយាជនជាត នងេលកប�� នងសនមពរ
ជនរដ�អនាច
េដះ�សយ ។ របជារ�ស�ែខ�រទងពរេភទមានសទ�េទចលរមក�ងសមាជជាត ។
មារត ១៤៨ ថ� ( មារត ១២៩ ចស )
សមាជជាតរបជមយដងក�ងមយឆា� េនេដមែខធ� តមករេកះអេ�� ញរបសនាយករដ�ម�ន� ។
សមាជជាតរបរពត�េទេរកមរពះរជាធបតភាព ៃនរពះមហកសរត ។
មារត ១៤៩ ថ� សមាជជាតអនមតសនមពរជនរពទ�សភា ជនរដ�សភា នងជនរដ�អនាចពចរណា ។
ករេរៀបច នងកររបរពត�េទៃនសមាជជាតនងរត�វកនតក�ងចបោបមយ ។
ជពកទ ១៥ ថ�
អព អនភាព ករេសេរ នង វេសធនកម�រដ�ធម�ន��
មារត ១៥០ ថ� ( មារត ១៣១ ចស )
រដ�ធម�នេ�� នះជាចបោបកពលៃនរពះរជាណាចរកកម�ជា ។
ចបោប នងេសចក�សេរមចទងឡាយៃនស� បននានារបសរដ�រត�វ�សបនងរដ�ធម�ន��ជាដចខត ។
មារត ១៥១ ថ� ( មារត ១៣២ ចស )
ករេផ�មគនតេសេរ រករេផ�មគនតេធ�វេសធនកម�រដ�ធម�ន�� ជាសទ�របសរពះមហកសរត របសនាយករដ�ម�ន� នងរបស
របធានរដ�ស
ភា តមេសចក�េស�របសតនាងរ�ស�មយភាគបនៃនចននសមាជករដ�សភាទងមល ។ ករេសេរ រវេសធនកម�រដ�មន��រត�វ
េធ�េឡង
េដយចបោបធម�ន��មយ ែដលអនមតេដយរដ�សភាតមមតភាគេរចនពរភាគបៃនចននសមាជករដ�សភាទងមល ។
មារត ១៥២ ថ� ( មារត ១៣៣ ចស )
ករេសេរ រវេសធនកម�រដ�ធម�ន�� រត�វហមឃាតមនេអយេធ� េនេពលរបេទសជាតឋតក�ងភាពអសន� ដចមានែចងក�ង
មារត
មារត ១៥៣ ថ� ( មារត ១៣៤ ចស )
ករេសេរ រវេសធនកម�រដ�ធម�ន��មនអចេធ�បានេឡយ កលេបបះពលដលរបពន�របជាធបេតយយេសរពហបកស នង របប
រជានយម
អ�សយេដយរដ�ធម�ន�� ។
ជពកទ ១៦ ថ�
អព អន�របប��ត�
មារត ១៥៤ ថ� រដ�ធម�នេ�� នះ េរកយពបានទទលករអនមត រត�វបានរបកសេអយចលជាធរមានភា� មេដយរពះមហ
កសរត ៃនរពះរ
ជាណាចរកកម�ជា ។
មារត ១៥៥ ថ� ( មារត ១៣៦ ចស )
េរកយេពលរដ�ធម�នេ�� នះចលជាធរមាន សភាធម�ន��រត�វក� យេទជារដ�សភា ។
បទប�� ៃផ�ក�ងរបសរដ�សភារត�វចលជាធរមាន េរកយទទលបានករអនមតពរដ�សភា ។
ក�ងករណែដលរដ�សភាមនទនចបដេនរករបាន របធាន អនរបធានទមយ នងអនរបធានទពរ ៃនសភាធម�ន��
នងចលរមប
េពញភារកច�ក�ងរក�មរបកសោរជសមបត� េបសភាពករណក�ងរបេទសទមទរ ។
មារត ១៥៦ ថ� េរកយរដ�ធម�នេ�� នះចលជាធរមាន រពះមហកសរតេរជសតងតមលក�ខណ� ែដលមានែចងក�ងមារត
១៣ ថ� នង ១៤ ។
មារត ១៥៧ ថ� នតកលទ១ ៃនរពទ�សភាមានកនត ៥ ឆា� េហយរត�វផតកនតេនេពលរពទ�សភាថ�ចលកនតែនង ។ ស
របនតកលទ១ ៃន
រពទ�សភា ៖
– សមាជករពទ�សភាមានចននសរប ហកសបមយរប ។
– រពះមហកសរតរទងែតងតងសមាជករពទ�សភា ពររប រពមទងរបធាន អនរបធានទ ១ អនរបធានទ ២ ៃន
រពទ�សភា ។
– សមាជកដៃទេទៀតៃនរពទ�សភា រត�វបានែតងតងេដយរពះមហកសរតតមសេនរបសរបធានរពទ�សភា នង
របធានរដ�សភា
ក�ងចេនាមសមាជកៃនគណបកសែដលមានអសនៈេនក�ងរដ�សភា ។
– កច�របជសមាជរដ�សភា នង រពទ�សភា រត�វដកនាេដយសហរបធាន ។
មារត ១៥៨ ថ� ( មារត ១៣៩ ចស )
ចបោប នងលខតបទដ� នទងអសេនកម�ជា ែដលធានាករពរបាននវរទពយសមបត�រដ� សទ�េសរភាព នងរទពយសមបត�រតម
រត�វតមចបោប
របសបគ�ល នងែដលសម�សបនងរបេយាជនជាត រត�វមានអនភាពអនវត�បន�េទមខេទៀតរហតដលមានអត�បទថ�មកែក
ែរបរ លប
េចល េលកែលងែតបទបប��ត�ណា ែដលផ�យនងស� រតៃនរដ�ធម�នេ�� នះ ។
េភ�ងជាត នង សច� របណធាន
េភ�ងជាត នគររជ
១ – សមពកេទព� រកសោ មហកសរតេយង េអយបានរងេរឿង េដយជយមង�ល េសរសស�
េយងខ�រពះអង� សមរជកេរកមម�បរពះបារម ៃនរពះន-របត វងសកសរតែដលសងរបាសទថ�
រគបរគងែដនែខ�រ បរណេថ�ងថា� ន។
២ – របាសទសល កបាងកនា� លៃរព គរេអយ�សៃម នកដលយសសក� មហនគរ
ជាតែខ�រដចថ� គងវងេនល� រងបងជហរ េយងសងឃមពរ ភព�េរពងសនាងរបសកម�ជា
មហរដ�េកតមាន យរអែង�ងេហយ។
៣ – រគបវត�អរម លែតសរសព�ធម សរតេដយអនរ រលកគណពទ�សសនា
ចរេយងជាអ�ក េជឿជាកេស� ះស�រគ តមែបបដនត គងែតេទវត នងជយេរជាមែរជងផ�តផ�ងរបេយាជនេអយ
ដលរបេទសែខ�រ ជាមហនគរ។
សច� របណធាន
ៃនរពះមហកសរត ៃនរពះរជាណាចរកកម�ជា
ខ�តងសច� ថានងរបរពត�តមរដ�ធម�ន�� នងចបោបទងឡាយៃនរពះរជាណាចរក
េហយនងតងចត�េធ�ផលរបេយាជនដលរដ� នងរបជារ�ស� ។
សច� របណធាន
ទលរពះបង�េយងខ� របធាន អនរបធាន នង សមាជករដ�សភាៃនរពះរជាណាចរកកម�ជា
សមេធ�សច� របណធាន
េនចេពះរពះភ�ក�រពះមហកសរត រពះភ�ក�ៃនសេដចរពះសងឃរជ នង េទវតរកសោេស�តច�រតដចតេទ ៖
– ក�ងេពលរបតបត�ករ តមមខតែនងខ�ន នងក�ងករបេពញេបសកកម� ែដលរបជារ�ស�កម�ជាបានរបគលជន
ចេពះទលរពះ
បង�េយងខ�រគបៗរប ទលរពះបង�េយងខ� សមេប�ជា� េគារពរដ�ធម�ន��បេរ ជានច� ទងក�ងបច�បបន� ទងក�ងអនាគត នវផល
របេយាជន រប
សរបជារ�ស� របជាជាតនងមាតភមកម�ជា ។ ទលរពះបង�េយងខ� សមសច� ថា មនេកងរបវ�� នវផលរបេយាជនជាតស
របផា� លខ�ន រ
សរបរគ�សរ រសរបបកសពក រសរបភាគេរៀងៗខ�នេឡយ ។
– ទលរពះបង�េយងខ� សមេប�ជា� ប�រផា� ចហនបជាជវត េដមបករពរជានច� ទងក�ងបច�បបន� ទងក�ងអនាគតនវ ៖
– ែអករជយភាពទង�ស�ង ៃនមាតភមកម�ជា
– អធបេតយយភាពជាតេពញបរបណ
– បរណភាពទកដដរតមរត�វតមចបោប េនក�ងរពែដនដេគាក នងរពែដនសមរទ ែដលកម�ជាធា� បមានក�ង
ជនានឆា�
១៩៦៣ ដល ១៩៦៩ ។
– ែអកភាពជាត េហយមនអន�� តេអយមានករែបងែចក រករេធ�អបគមនណាមយេឡយ ។
– ទលរពះបង�េយងខ� សមេប�ជា� រកសោទកជានច� ទងក�ងបច�បបន� ទងក�ងអនាគត នវអពយោរកតយភាព នង
ភាពមនចល
បកសសម�ន� សរបកម�ជា េហយមនអន�� តជាដចខតេអយជនណាកេដយ ែដលចងេរជ�តែរជកចល
ក�ងៃផ�ក�ង
ៃនកម�ជា រមកបង� បប�� ចេពះេគាលនេយាបាយជាត នងអន�រជាតរបសកម�ជាបានេឡយ ។
ទលរពះបង�េយងខ�
មនបេរ ជាដចខត នវផលរបេយាជនបរេទសេហយេធ�េអយខចខត ដលរបេយាជនរបសរបជារ�ស�
របជាជាត
នងមាតភមកម�ជាេឡយ ។
– ក�ងករេដះ�សយប�� ទងឡាយ េលៃផ�របជាត នងអន�រជាត ទលរពះបង�េយងខ� នងបបាតេចល
ទង�ស�ង នវអ
េពហងសោរគបែបបយាង ។ បែន� រពះរជាណាចរកកម�ជា សមរកសោទក នវសទ�កនអវធតសរបឆាងនង
កររេលភ
ឈ� នពនមកពេរកេដមបករពរជាតមាតភមខ�ន ។
– ទលរពះបង�េយងខ� សមេប�ជា� េគារពជានច� ទងក�ងបច�បបន� ទងក�ងអនាគត នវលទ�របជាធបេតយយ
េសរនយម ែដ
លមានរបបសភា នងពហបកស រពមទងមានករេគារពយាងមងមាតចេពះសទ�មនសសដចមានែចងក�ង
េសចក� រប
កសជាសកល ស�អពសទ�មនសស ។
– ទលរពះបង�េយងខ� សមេប�ជា� តសរបឆាង អេពពករលយរគបែបបយាង របឆាងអយត�ធមសង�ម េហយ
តសេដ
មបផសះផសោជាត េដមបែអកភាពជាត េដមបសន�ភាពសង�ម នង សន�ភាពជាត េដមបភាពសបរសបបោយ ៃន
របជារ�ស�
កម�ជា នងេដមបភាពរងេរឿង េថ�ងថា� ន ៃនមាតភមកម�ជាជាទេគារពសក� រៈ នងជាទេស�ហៃនទលរពះបង�
េយងខ�
រគបរប ។
សច� របណធាន
ទលរពះបង�េយងខ�នាយករដ�ម�ន� នង សមាជករជរដ� ភបាល
សមេធ�សច� របណធាន
េនចេពះរពះភ�ក�រពះមហកសរត រពះភ�ក�ៃនសេដចរពះសងឃរជ នង េទវតរកសោេស�តច�រតដចតេទ ៖
– ក�ងេពលរបតបត�ករ តមមខតែនងខ�ន នងក�ងករបេពញេបសកកម� ែដលរបជារ�ស�កម�ជាបានរបគលជន
ចេពះទលរពះ
បង�េយងខ�រគបៗរប ទលរពះបង�េយងខ� សមេប�ជា� េគារពរដ�ធម�ន��បេរ ជានច� ទងក�ងបច�បបន� ទងក�ងអនាគត
នវផលរប
េយាជនរបសរបជារ�ស�របជាជាតនងមាតភមកម�ជា ។ ទលរពះបង�េយងខ� សមសច� ថា មនេកងរបវ�� នវផល
របេយាជន
ជាតសរបផា� លខ�ន រសរបរគ�សរ រសរបបកសពក រសរបភាគេរៀងៗខ�នេឡយ ។
– ទលរពះបង�េយងខ� សមេប�ជា� ប�រផា� ចហនបជាជវត េដមបករពរជានច� ទងក�ងបច�បបន� ទងក�ងអនាគតនវ ៖
– ែអករជយភាពទង�ស�ង ៃនមាតភមកម�ជា
– អធបេតយយភាពជាតេពញបរបណ
– បរណភាពទកដដរតមរត�វតមចបោប េនក�ងរពែដនដេគាក នងរពែដនសមរទ ែដលកម�ជាធា� បមានក�ង
ជនានឆា�
១៩៦៣ ដល ១៩៦៩ ។
– ែអកភាពជាត េហយមនអន�� តេអយមានករែបងែចក រករេធ�អបគមនណាមយេឡយ ។
– ទលរពះបង�េយងខ� សមេប�ជា� រកសោទកជានច� ទងក�ងបច�បបន� ទងក�ងអនាគត នវអពយោរកតយភាព នង
ភាពមនចល
បកសសម�ន� សរបកម�ជា េហយមនអន�� តជាដចខតេអយជនណាកេដយ ែដលចងេរជ�តែរជកចល
ក�ងៃផ�ក�ង
ៃនកម�ជា របង� បប�� ចេពះេគាលនេយាបាយជាត នងអន�រជាត របសកម�ជា បានេឡយ ។ ទលរពះបង�
េយងខ� មន
បេរ ជាដចខត នវផលរបេយាជនបរេទស េហយេធ�េអយខចខត ដលរបេយាជនរបសរបជារ�ស�
របជាជាត នង
មាតភមកម�ជាេឡយ ។
– ក�ងករេដះ�សយប�� ទងឡាយ េលៃផ�របជាត នងអន�រជាត ទលរពះបង�េយងខ� នងបបាតេចល
ទង�ស�ង នវ
អេពហងសោរគបែបបយាង ។ បែន� រពះរជាណាចរកកម�ជា សមរកសោទក នវសទ�កនអវធតសរបឆាងនង
កររេលភ
ឈ� នពនមកពេរកេដមបករពរជាតមាតភមខ�ន ។
– ទលរពះបង�េយងខ� សមេប�ជា� េគារពជានច� ទងក�ងបច�បបន� ទងក�ងអនាគត នវលទ�របជាធបេតយយ
េសរនយម ែដ
លមានរបបសភា នងពហបកស រពមទងមានករេគារពយាងមងមាតចេពះសទ�មនសស ដចមានែចងក�ង
េសចក�រប
កសជាសកល ស�អពសទ�មនសស ។
– ទលរពះបង�េយងខ� សមេប�ជា� តសរបឆាង អេពពករលយរគបែបបយាង របឆាងអយត�ធមសង�ម េហយ
តសេដមប
ផសះផសោជាត េដមបែអកភាពជាត េដមបសន�ភាពសង�ម នង សន�ភាពជាត េដមបភាពសបរសបបោយ ៃនរបជារ�ស�កម�ជា នង
េដមបភាពរង
េរឿង េថ�ងថា� ន ៃនមាតភមកម�ជាជាទេគារពសក� រៈ នងជាទេស�ហៃនទលរពះបង�េយងខ�រគបរប ។
សច� របណធាន
ទលរពះបង�េយងខ�របធាន អនរបធាន នង សមាជករពទ�សភាៃនរពះរជាណាចរកកម�ជា
សមេធ�សច� របណធាន
េនចេពះរពះភ�ក�រពះមហកសរត រពះភ�ក�ៃនសេដចរពះសងឃរជ នង េទវតរកសោេស�តច�រត
ដចតេទ ៖
– ក�ងេពលរបតបត�ករ តមមខតែនងខ�ន នងក�ងករបេពញេបសកកម� ែដលរបជារ�ស�កម�ជាបានរបគលជន
ចេពះទលរពះ
បង�េយងខ�រគបរប ទលរពះបង�េយងខ� សមេប�ជា� េគារពរដ�ធម�ន��បេរ ជានច� ទងក�ងបច�បបន� ទងក�ងអនាគត
នវផលរប
េយាជន របសរបជារ�ស� របជាជាតនងមាតភមកម�ជា ។ ទលរពះបង�េយងខ� សមសច� ថា មនេកងរបវ�� នវផល
របេយាជន
ជាតសរបផា� លខ�ន រសរបរគ�សរ រសរបបកសពក រសរបភាគេរៀងៗខ�នេឡយ ។
– ទលរពះបង�េយងខ� សមេប�ជា� ប�រផា� ចហនបជាជវត េដមបករពរជានច� ទងក�ងបច�បបន� ទងក�ងអនាគតនវ ៖
– ែអករជយភាពទង�ស�ង ៃនមាតភមកម�ជា
– អធបេតយយភាពជាតេពញបរបណ
– បរណភាពទកដដរតមរត�វតមចបោប េនក�ងរពែដនដេគាក នងរពែដនសមរទ ែដលកម�ជាធា� បមានក�ង
ជនានឆា�
១៩៦៣ ដល ១៩៦៩ ។
– ែអកភាពជាត េហយមនអន�� តេអយមានករែបងែចក រករេធ�អបគមនណាមយេឡយ ។
– ទលរពះបង�េយងខ� សមេប�ជា� រកសោទកជានច� ទងក�ងបច�បបន� ទងក�ងអនាគត នវអពយោរកតយភាព នង
ភាពមនចល
បកសសម�ន� សរបកម�ជា េហយមនអន�� តជាដចខតេអយជនណាកេដយ ែដលចងេរជ�តែរជកចល
ក�ងៃផ�ក�ង
ៃនកម�ជា របង� បប�� ចេពះេគាលនេយាបាយជាត នងអន�រជាត របសកម�ជា បានេឡយ ។ ទលរពះបង�
េយងខ� មន
បេរ ជាដចខត នវផលរបេយាជនបរេទស េហយេធ�េអយខចខត ដលរបេយាជនរបសរបជារ�ស�
របជាជាត នង
មាតភមកម�ជាេឡយ ។
– ក�ងករេដះ�សយប�� ទងឡាយ េលៃផ�របជាត នងអន�រជាត ទលរពះបង�េយងខ� នងបបាតេចល
ទង�ស�ង នវ
អេពហងសោរគបែបបយាង ។ បែន� រពះរជាណាចរកកម�ជា សមរកសោទក នវសទ�កនអវធតសរបឆាងនង
កររេលភ
ឈ� នពនមកពេរកេដមបករពរជាតមាតភមខ�ន ។
– ទលរពះបង�េយងខ� សមេប�ជា� េគារពជានច� ទងក�ងបច�បបន� ទងក�ងអនាគត នវលទ�របជាធបេតយយ
េសរនយម ែដ
លមានរបបសភា នងពហបកស រពមទងមានករេគារពយាងមងមាតចេពះសទ�មនសស ដចមានែចងក�ង
េសចក�រប
កសជាសកល ស�អពសទ�មនសស ។
– ទលរពះបង�េយងខ� សមេប�ជា� តសរបឆាង អេពពករលយរគបែបបយាង របឆាងអយត�ធមសង�ម េហយ
តសេដមប
ផសះផសោជាត េដមបែអកភាពជាត េដមបសន�ភាពសង�ម នង សន�ភាពជាត េដមបភាពសបរសបបោយ ៃនរបជារ�ស�កម�ជា នង
េដមបភាពរង
េរឿង េថ�ងថា� ន ៃនមាតភមកម�ជាជាទេគារពសក� រៈ នងជាទេស�ហៃនទលរពះបង�េយងខ�រគបរប ។
ចបោប ស�ពករែកែរប នង រជរកម
ចបោប ស�ពករែកែរប
មារត ២៨ ៃនរដ�ធម�ន�� ៃនរពះរជណាចរកកម�ជា
ចបោបេនះរត�វបានរដ�សភាៃនរពះរជាណាចរកកម�ជា
អនមតេនៃថ�ទ ១៤ ែខ កក�ដ ឆា� ១៩៩៤ នាសមយរបជ
វសម��សមយពេសស ។
ភ�េពញៃថ�ទ ១៤ ែខ កក�ដ ឆា� ១៩៩៤
របធានរដ�សភាស�ទ
ឡយ សមឈង
រពះរជរកម
េយងរពះបាទសេដចរពះនេរត�ម សហន វរ �ន រជហរវងស អភេតសជាត វសទ�ពងស អគ�មហបរសរតន នកេរត�មធម�កម
ហរជាធរជ
បរមនាជ បរមបពរត រពះេចរក�ងកម�ជាធបត
េយាងតមមារតទ ១១ ជពកទ ២ ស�ព រពះមហកសរត ៃនរដ�ធម�ន��រពះរជាណាចរកកម�ជា ែដលរត�វបានសភាធម�ន��
អនមតេនៃថ�ទ
២១ ែខ ក�� ឆា� ១៩៩៣ បង� ប
មារត ១ : របកសេអយេរបជាផ�វករនវចបោបស�ពករែកែរបមារត ២៨ ៃនរដ�ធ�ម�ន��រពះរជាណាចរកកម�ជា ែដលរដ�
សភា បានអន
មតេនៃថ�ទ ១៤ ែខ កក�ដ ឆា� ១៩៩៤ ។
មារត ២ : រពះរជរកមេនះ ចលជាធរមានចបោប ចបពេពលចះហត�េលខេនះតេទ ។ េធ�េនរពះរជធានភ�េពញ ៃថ�ទ ១៤
ែខ កក�ដ ឆា�
១៩៩៤ ក�ងរពះបរមនាម នងតមរពះរជចនាររបមខរដ�ស�ទ
ហត�េលខ នង រត
ជា សម
រពះរជាណាចរកកម�ជា
ជាត សសនា រពះមហកសរត
ចបោបធម�ន��ស�ព វេសធនកម�មារត ១១ ១២ ១៣ ១៨ ២២ ២៤ ២៦ ២៨ ៣០ ៣៤ ៥១ ៩០ ៩១ ៩៣នង មារតទងឡាយ
ៃនជពកទ ៨ ដល
ជពកទ ១៤ ៃនរដ�ធម�ន��។
ចបោបធម�ន��េនះ រត�វបានរដ�សភាៃនរពះរជាណាចរកកម�ជា អនមតេនៃថ�ទ ៤ ែខ មនា ឆា� ១៩៩៩ ក�ងសមយរបជ
វសម�� នតកលទ២
ភ�េពញ ៃថ�ទ ០៣ ែខ មនា ឆា� ១៩៩៩
របធានរដ�សភា
នេរត�ម រណឫទ
រពះរជរកម
នស/រកម/០៣៩៩/០១
េយងរពះបាទសេដចរពះនេរត�ម សហន រជហរវងស អភេតសជាត វសទ�ពងស អគ�មហបរសរតន នកេរត�មធម�កមហ
រជាធរជ បរម
នាជ បរមបពរត រពះេចរក�ងកម�ជាធបត
– បានរទងយលរដ�ធម�ន�� ៃនរពះរជាណាចរកកម�ជាឆា� ១៩៩៣
– បានរទងយលសមយរបជវសមេ�� ពញអង� ៃនរដ�សភាេនៃថ�ទ ២-៣-៤ ែខ មនា ឆា� ១៩៩៩
– េយាងតមសេនរបស របធានរដ�សភាចះៃថ�ទ ០៦ ែខ មនា ឆា� ១៩៩៩
រតសបង� ប
មារត ១ : របកសេអយេរបជាផ�វករ នវចបោបធម�ន��ស�ពវេសធនកម� មារត ១១ ១២ ១៣ ១៨ ២២ ២៤ ២៦ ២៨ ៣០
៣៤ ៥១ ៩០ ៩១
៩៣ នង មារតទងឡាយៃនជពកទ ៨ ដលជពកទ ១៤ ៃនរដ�ធម�នៃ��ន រពះរជាណាចរកកម�ជា ែដលរដ�សភាបានអនម
តេនៃថ�ទ ០៤ ែខ
មនា ឆា� ១៩៩៩។
មារត ២ : រពះរជរកមេនះចលជាធរមានចបោប ចបពេពលឡាយរពះហស�េលខេនះតេទ ។
នេរត�ម សហន
េធ�េនៃថ�ទ ០៨ ែខ មនា ឆា� ១៩៩៩
ចបោបធម�ន��បែន�ម
សេដ
ធានានវដេនរករជារបរកតៃនស� បនជាត
មារត ១ : ចបោបធម�នេ�� នះ មានេគាលេដធានាក�ងរគបកលេទស នវដេនរករល�របេសរៃនស� បនជាត េដយេគារព
តមេគាលករ
ណជាមលដ� នៃនលទ�របជាធបេតយយេសរ, ពហបកស សម�សបតមតរវករៃនភាពចបាច។មារត ២ : េនេដមនតកលថ�
នមយៗ រដ�សភា េរកមអធបតភាពរពទ�សមាជករដ�សភា មននងេផ�មករងររបសខ�ន នងេរកយេពលស
េរចអពសពលភាពៃនអណត�របសសមាជកមា� កៗអចចបេផ�មអនមត អត�បទែដលមានចរកជារដ�ធម�ន�� រ ចបោប េដមប
អនវត�បាននវ
េគាលេដដចមានែចងក�ងមារត ១។
អត�បទទងេនះ េរកយពបានរត�វទទលករេបាះេឆា� តអនមតេដយរដ�សភារចេហយរត�វែតបាន ទទលជាបនា� ននវចនា
តករេដយរស
រនពសនាករពទ�សមាជករដ�សភា តមនតវធកនតសរប អត�បទទងេនាះ រហតដលេពលែដលរត�វបានរបកសេអយ
ចលជាធរមាន។
មារត ៣ : ក�ងករណែដលេឃញថានតវធៃនមារត ៨២ នង ១១៩ថ� ៃនរដ�ធម�ន�� មនអចសេរចបាន រដ�សភា តមសេន
របសគណបកស
ែដលមានអសនេរចនជាងេគេនក�ងរដ�សភា អចដេនរករករេបាះេឆា� តជាក�� ប េដមបេរជសតងរបធាន អនរបធានរដ�
សភា កដចជា
របធាន នងអនរបធានគណកម�ករក�ងេពលជាមយគា� នងករផ�លេសចក�ទកចត�ចេពះរជរដ� ភបាល។
មារត ៤ : ករេរៀបចប�� រយនាមេបក�ជន េដមបេបាះេឆា� តេរជសតង នងផ�លេសចក�ទកចត�រត�វអនវត�ដចតេទ ៖
– ប�� រយនាមេបក�ជនរបធាន អនរបធានៃនរដ�សភា កដចជា របធាន នងអនរបធានគណកម�ករជនាញទង
អសៃនរដ�សភា
រត�វេរៀបចនងេស�េដយគណបកសនេយាបាយែដលរពមេរព�ងគា� េដមបបេង�តរជរដ� ភបាលចរះ េហយរត�វេផ�ជន
រពទ�សមា
ជករដ�សភា។
– តមេសចក�េស�ពគណបកសនេយាបាយ ែដលមានចននអសនេរចនជាងេគេនក�ងរដ�សភា តមរយរពទ�
សមាជករដ�សភា រពះ
មហកសរតរទងចតតងវរជនមយរបក�ងចេនាមតនាងរ�ស�ៃនគណបកសនេយាបាយ ែដលឈ�ះេឆា� តេអយ
បេង�តរជ រដ� ភ
បាល។ វរជនែដលរត�វបានចតតងេនះរត�វេរៀបចផ�រផ�ងតែនងេផសងៗក�ងរជរដ� ភបាល រចេផ� ប�� រយនាម
សមាជកទងអស
ៃនរជរដ� ភបាលជនរពទ�សមាជករដ�សភា។
– រពទ�សមាជករដ�សភា រត�វេរៀបចប�� រយនាមជាក�� បមយនវេបក�ជន របធាន អនរបធានៃនរដ�សភា កដចជា
របធាន នងអន
របធានគណកម�ករជនាញទងអសៃនរដ�សភា រពមទងេបក�ជននាយករដ�ម�ន� នងសមាជកទងអសៃនរជរដ�
ភបាល េដមប
ដកជនរដ�សភាេបាះេឆា� ត។
មារត ៥ : េនក�ងដេនរករៃនករេបាះេឆា� តជាក�� ប មនអចជែជកគា� ពភាកសោអ�េឡយ េហយកមនអច មានករពនយល
អពករេបាះេឆា�
តេនះ េរកយកររបកសលទ�ផលៃនករេបាះេឆា� តជាក�� បេនះែដរ។ សមាជករដ�សភារត�វេធ�ករេបាះេឆា� តេដយប�� ក
ថារពម រ មន
រពមចេពះប�� រយនាមជាក�� បមយ ែដលរពទ�សមាជករដ�សភាបានដកជន។ ករេបាះេឆា� តេនះរត�វេធ�េឡងេដយវធ
េលកៃដ។
មារត ៦ : ករេបាះេឆា� តជាក�� បខងេលេនះ រត�វយកតមមតភាគេរចន ពរភាគបៃនសមាជករដ�សភាទងមល។ ក�ង
ករណ ករេបាះ
េឆា� តជទមយមនបានសេរមច នតវធែដលេនះនងរត�វអនវត�ចេពះករេបាះេឆា� តជេរកយៗេទៀត។
មារត ៧ : ចបោបធម�ន��បែន�មេនះ រត�វបានរបកសជាកររបញាប នងយកមកអនវត�ចបតងពេដមនតកលបច�បបន�េនះ
េទ។
រជធានភ�េពញ ៃថ�ទ១៣ ែខកក�ដ ឆា� ២០០៤
ក�ងរពះបរមនាម នងតមរពះរជរតសបង� ប
របមខរដ�ស�ទ
ហត�េលខ នងរពះរជល�� ករ
ញក បនៃឆ
បានយកេសចក�រកបបង�ទលថា� យសមឡាយរពះហស�េលខរពះមហកសរត
រពទ�សមាជក នង ជារបធានអង�របជរដ�សភា
ហត�េលខ
ជា សទ�
េលខ : ៩០ ច.ល
េដមបចលងែចក
រជធានភ�េពញ, ៃថ�ទ១៣ ែខកក�ដ ឆា� ២០០៤
អគ�េលខធកររជរដ� ភបាល
ណាឌ តន
ដក�សងេចញពៈ
-រពត�បរតអ�កចបោប េចញផសោយ ឆា� ទ៤ េលខ១២ ែខកក�ដ-ក�� ឆា� ២០០៤ ទពរ២៦-២៨ : «ចបោបធម�ន��បែន�មសេដ
ធានានវដេនរករ
ជារបរកតៃនស� បនជាត »។
