Upload
others
View
11
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
-
ประจ ำป 2560
จดท าโดย กลมดวยใจ 13 มกราคม 2561
1
1. บทน า
1.1 ความเปนมา
ความขดแยงไมวาจะเกดทใดในโลกลวนสงผลกระทบตอเดกอยางหลกเลยงไมได จงหวดชายแดนใตใน
ประเทศไทยกเชนเดยวกน ความขดแยงรอบลาสดทเรมตนเมอวนท 4 มกราคม 2547 กผานหวงเวลามา
14 ปแลว รฐบาลและหนวยงานไมวาจะเปนภาครฐ ภาคเอกชน กไดพยายามในการแกปญหาอยาง
ตอเนองเพอยตความขดแยงแตกระนนกยงไมสามารถยตไดในเรววน กล มดวยใจไดเรมตนการรายงาน
ผลกระทบทเกดกบเดกทอยและเตบโตมาภายใตสถานการณความไมสงบมาตงแตป 2557 และรวมกน
ท างานกบองคกรเครอขายทท างานดานสทธเดกหรอใหความชวยเหลอดแลเดกทไดรบผลกระทบทง
ภาครฐและเอกชนกวา 23 องคกร จงท าใหการท างานทผานมาสงผลใหเกดการเปลยนแปลงในเชงบวก
อยางเปนรปธรรมเชนสถตเดกทไดรบผลกระทบโดยตรงลดลงอยางเหนไดชดในป 2560 แตกยงม
ผลกระทบทไมปรากฏในรายงานของรฐและท าใหเดกทไดรบผลกระทบไมไดรบการดแลและเยยวยาอยาง
เหมาะสม ดงนนการจดท ารายงานเพอสะทอนปญหาผลกระทบทเกดกบเดกจะน าไปสการแสวงหาแนว
ทางการดแลและเยยวยาเดก การปองกนและคมครองเดกไดคลอบคลมเดกทไดรบผลกระทบทงหมด
1.2 วตถประสงค
การจดท ารายงานสถานการณสทธเดกประจ าป 2017 มวตถประสงคเพอผทมสวนเกยวของไดรบรและ
ตระหนกถงสถานการณการสทธเดกในพนททมการใชความรนแรงดวยอาวธในจงกวดชายแดนใตประเทศ
ไทยและน าขอมลไปใชเพอการปกปองคมครองเดกใหสอดคลองกบหลกสทธมนษยชนสากลและหลก
มนษยธรรมระหวางประเทศทเปนหลกสากลใหคขดแยงทมอาวธไมกระท าการละเมดตอเดกไมวาจะดวย
เหตผลใดกตาม
1.3 ขอบเขตและวธการด าเนนการ
การจดท ารายงานมการใชขอมลเชงปรมาณเชนสถตของเดกจากหนวยงานตางๆและขอมลเชงคณภาพจาก
การสมภาษณเชงลกผทมสวนเกยวของกบสถานการณสทธเดก รายงานคด การสงเกตการณคดในศาล
รวมไปถงขอมลขาวสารจากสอกระแสหลกและสอกระแสรอง
2
2. กรอบแนวคดในการปกปองคมครองเดก
2.1 กรอบแนวคดระหวางประเทศ
กฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศ
อนสญญาเจนวาเกดขนจากการประชมทจดโดยรฐบาลประเทศสวตเซอรแลนดและประเทศตาง ๆ ใน
ยโรปอก12 ประเทศในเดอนสงหาคม พ.ศ. 2492 ทเรยกขอตกลงนวา อนสญญาเจนวา โดยอนสญญาฉบบ
แรก ซงมสาระส าคญวาดวยการสงเคราะหผบาดเจบจากสนามรบ ซงอนสญญานไดรบการแกไขปรบปรงจาก
การประชมระหวางประเทศหลายครง ตอมาจงประกาศเปนอนสญญาเจนวาจ านวน 4 ฉบบ คอ อนสญญา
ฉบบท 1 วาดวยการคมครองและชวยเหลอทหารบาดเจบ เจบปวยในสนามรบ อนสญญาฉบบท 2 วาดวย
การคมครองและชวยเหลอทหารบาดเจบ เจบปวยในสงครามทางทะเล อนสญญาฉบบท 3 วาดวยการก าหนด
สถานภาพและการปฏบตตอเชลย อนสญญาฉบบท 4 วาดวยการคมครองและชวยเหลอพลเรอนในเขตพนทท
มการขดแยงกนทางอาวธโดยมหลกการพนฐานส าคญ 3 ประการ คอ มนษยธรรม ความเสมอภาค และ ความ
ไมล าเอยง อนสญญาแตละฉบบจะใหความส าคญแตกตาง
สาระส าคญของอนสญญาเจนวาทเกยวของกบเดกคออนสญญาเจนวาฉบบท 4 และพธสารเพมเตม
ฉบบท 2 ทประเทศภาคทงหลายจกด าเนนการเพอเคารพและประกนใหมการเคารพ โรงพยาบาลตองไมถก
คกคาม สตรตองไดรบความคมครองเปนพเศษใหพนจากการถกขมขน และพธสารฉบบท 2 การคมครองพล
เรอนซงไดรบผลกระทบจากการขดแยงทมใชระหวางประเทศ เชน สงครามกลางเมอง การขดแยงระหวาง
ฝายรฐบาลและฝายกบฏ สาระส าคญของพธสารเพมเตม ตองจ ากดวธการในการท าสงคราม ตองแยกแยะ
พลเรอนออกจากผทท าการสรบ (ทหาร) หามท าลายสงทจ าเปนตอความอยรอดของพลเรอน และ หามเดกท
มอายตากวา 15 ป เขารวมในการสรบ 1
อนสญญาวาดวยสทธเดกและพธสารเลอกรบ 3 ฉบบ
อนสญญาวาดวยสทธเดก (Convention on the Rights of the Child) หรอทเรยกสนๆวา CRC
เปนสญญาดานสทธมนษยชนระหวางประเทศทไดรบความเหนชอบมากทสดในโลก โดยทกประเทศในโลกได
ใหสตยาบน ยกเวนประเทศโซมาเลย ซดานใต และสหรฐอเมรกาโดยไดรบการรบรองจากทประชมสมชชา
สหประชาชาต (United Nations General Assembly) ในป 2532 ประเทศไทยลงนามในอนสญญาวาดวย
1 http://thaircy.redcross.or.th/redcrossandyouth/icrc/humanlaw/
3
สทธเดกเมอวนท 12 กมภาพนธ 2535 โดยอนสญญานมหลกคดทส าคญ 4 ประการคออนสญญาวาดวยสทธ
เดกบอกถงนยาม (เดกหมายถงบคคลทกคนทมอายต ากวา 18 ป) และมาตรฐานสทธมนษยชนของเดก เพอ
ชวยใหประเทศตาง ๆ ใหความคมครองดแลเดกไดอยางเหมาะสม
อนสญญาวาดวยสทธเดก รวมหลกการส าคญ คอ การไมเลอกปฏบต และเพอประโยชนสงสดของเดก
โดยมเนอหา 4 ดาน ไดแก
(1) สทธในการอยรอด
(2) สทธทจะไดรบการปกปองคมครอง
(3) สทธทจะไดรบการพฒนา และ
(4) สทธในการมสวนรวม
ประเทศไทยกไดน าอนสญญาวาดวยสทธเดกมาเปนหลกในการปรบปรงกฎหมายใหสอดคลองกบ
อนสญญาวาดวยสทธเดก นอกจากนประเทศไทยยงไดลงนามในพธสารเลอกรบจ านวน 3 ฉบบ คอ
1. พธสารเลอกรบของอนสญญาวาดวยสทธเดกเรอง การคาเดก การคาประเวณ และสอลามกท
เกยวกบเดก
2. พธสารเลอกรบของอนสญญาวาดวยสทธเดกเรอง ความเกยวพนของเดกในความขดแยงกนดวย
อาวธ
3. พธสารเลอกรบของอนสญญาวาดวยสทธเดก เรองกระบวนการตดตอรองเรยน
ในกรณของจงหวดชายแดนภาคใต พธสารเลอกรบฉบบท 2 มความส าคญตอการปกปองไมใหเดก
เกยวของกบการใชอาวธโดยมเปาหมายของพธสารฉบบนวา
เพอสรางเสรมการปฏบตตามสทธทไดยอมรบในอนสญญาวาดวยสทธเดกตอไปมความจ าเปนท
จะตองเพมการคมครองเดกจากการเขาไปเกยวพนในความขดแยงกนดวยอาวธ
รบทราบวา ขอ 1 ของอนสญญาวาดวยสทธเดกระบวา เพอความมงประสงคของอนสญญาน น เดก
หมายถง มนษยทกคนทอายต ากวา 18 ป เวนแตจะบรรลนตภาวะกอนหนานนตามกฎหมายทใชบงคบแกเดก
นน
4
เชอวา พธสารเลอกรบของอนสญญาทเพมอายของบคคลทอาจไดรบการคดเลอกเขาสกองทพการเขา
มสวนรวมในการสรบจะมสวนชวยอยางมประสทธภาพทจะปฏบตตามหลกการทผลประโยชนสงสดของเดก
เปนขอพจารณากอนสงอนในทกการกระทาทเกยวของกบเดก2
2.2 กรอบแนวคดภายในประเทศ
เมอไทยไดลงนามรบในอนสญญาวาดวยสทธเดกแลวกไดน ามาอนวตบญญตเปนกฎหมายภายประเทศ
ไทยมดงน
พระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ. 2546
โดยมหลกการก าหนดขนตอน วธการปฏบตตอเดกในดานการอปการะเลยงด การสงเคราะห การ
คมครองสวสดภาพและการสงเสรมความประพฤตเดก เพอใหเดกไดรบการอปการะเลยงด อบรมสงสอน และ
มพฒนาการทเหมาะสม รวมถงการปองกนไมใหเดกถกทารณกรรม ตกเปนเครองมอในการแสวงหา
ผลประโยชนโดยมชอบ หรอการถกเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรม โดยอาศยความรวมมอในการคมครองเดก
ระหวางหนวยงานของรฐและเอกชน เปดโอกาสใหทกคนไดเขามามสวนในการคมครองเดกทงในรปแบบการ
แจง การรายงาน หรอการชวยเหลอเดกเบองตน รวมถงการสงเคราะหและคมครองสวสดภาพเดกในรปแบบ
ของสถานรองรบเดก 4 ประเภท ไดแก สถานแรกรบ สถานสงเคราะห สถานคมครองสวสดภาพ และสถาน
พฒนาและฟนฟ
พระราชบญญตสงเสรมการพฒนาเดกและเยาวชน พ.ศ. 2550
มหลกการค านงถงประโยชนสงสดส าหรบเดก ทงในดานการจดทะเบยนรบรองการเกด การพฒนา
การยอมรบ การคมครองและโอกาสในการมสวนรวมโดยไมมการเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรม มสทธดาน
การศกษา โดยเฉพาะเดกพการหรอเดกทมความสามารถพเศษ มสทธไดรบการศกษาพเศษทเหมาะสมกบตน
ไดรบบรการสาธารณสข การเลน การพกผอน การเขารวมกจกรรม นนทนาการวฒนธรรมและศลปะ สงเสรม
ใหมความผกพนตอครอบครว ภมใจในชาตไทย และวถชวตแบบประชาธปไตย มสขภาพแขงแรง มวฒภาวะ
ทางอารมณสมควรแกวย รจกคดอยางมเหตผล มเจตคตและทกษะทดตอการท างาน มจตส านกในการใหและ
งานอาสาสมคร รบผดชอบตอตนเอง ผอนและสวนรวม มสวนรวมในการแสดงออกทงโดยสวนบคคลและเปน
2 โปรดดเพมเพมในอนสญญาวาดวยสทธเดกและพธสารเลอกรบ 3 ฉบบ
5
หมคณะ ในรปของสภาเดกและเยาวชนในระดบอ าเภอ ระดบจงหวดและระดบประเทศ โดยการสนบสนนจาก
ทกภาคสวน
พระราชบญญตศาลเยาวชนและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553
ก าหนดใหมการปกปองคมครองเดกทเปนพยานในคดอาญาและในกรณทเดกตกเปนผทถกกลาวหาวา
กระท าผดทางอาญา และศาลมอ านาจในการสงตวเดกเขารบการดแลในองคกรทศาลเหนสมควรเปนผดแล
เพอใหการบ าบดฟนฟทงดานรางกายและจตใจ เกดการเปลยนแปลงแกไขเดกและเยาวชนใหมชวตทถกตอง
เหมาะสม พรอมทงสงเสรมใหเดกและเยาวชนมโอกาสกลบคนสสงคม
กลไกการปกปองคมครองเดกภายในประเทศ
เมอประเทศไทยไดลงนามในกฎหมายระหวางประเทศและน ามาแกไขปรบปรงกฎหมายเพอใหเกด
การปกปองคมครองเดกแลวประเทศไทยยงมการสรางกลไกภายในประเทศเพอใชในการปกปองคมครองเดก
คอ
แผนพฒนาเดกและเยาวชนแหงชาต พ.ศ. 2555 – 2559 เนนการพฒนาเดกและเยาวชนตามชวงวย
คมครองและพฒนาเดกทตองการการคมครอง เสรมสรางความเขมแขงของสภาเดกและเยาวชน และภ าค
เครอขายเพอใหมสวนรวมในการพฒนาเดกและเยาวชน
กองทนคมครองเดกจดตงขนเพอเปนทนใชจายในการสงเคราะห คมครองสวสดภาพ และสงเสรม
ความประพฤตเดกรวมทงครอบครวและครอบครวอปถมภ
คณะกรรมการคมครองเดกแหงชาตทประกอบไปดวยผเชยวชาญและหนวยงานภาครฐท าหนาทใน
การ เสนอความเหนตอรฐมนตรเกยวกบนโยบาย แผนงานงบประมาณและมาตรการในการสงเคราะหคมครอง
สวสดภาพ และสงเสรมความประพฤตเดกตามทกฎหมายก าหนดไว และอนๆทเกยวของกบการปกปอง
คมครองเดก
สภาเดกและเยาวชน ซงมตงแตระดบต าบลไปจนถงระดบประเทศโดยมเดกเปนกลไกหลกในการ
ท างาน และขบเคลอนประเดนเดกดวยตนเอง3
3 โปรดดเพมเตมใน Chapter 2 กรมสงเสรมการปกครองทองถน http://www.dla.go.th/upload/ebook/column/2012/7/2012_5042.pdf
6
เมอพจารณาจากกลไกตาง ๆ ทประเทศไทยด าเนนการในการปกปองคมครองเดกเชอไดวาจะสามารถ
ด าเนนการไดจรงหากมการปฏบตอยางจรงจงและตอเนองในภาวะปกตแตในพนทท มความขดแยงดวยอาวธ
และมการบงคบใชกฎหมายพเศษทไมไดระบถงการปกปองคมครองเดกอยางชดเจนหรอมระเบยบรองรบการ
ปฎบตการตามกฎหมายจงสงผลใหเกดการละเมดสทธเดกทงจากเจาหนาทรฐทปฏบตการและจากฝายกอง
ก าลงตดอาวธในพนทดงน
3 สถานการณการละเมดสทธเดกในพนทขดแยงดวยอาวธ
เหตการณความขดแยงดวยอาวธทเกดขนทวโลกมผลกระทบทเกดขนกบเดกไมแตกตางกนมากนกท
จงหวดชายแดนใตประเทศไทยกเชนเดยวกน ผลกระทบทเกดขนโดยสวนใหญมดงน
3.1 ผลกระทบทางตรงจากเหตการณความไมสงบ
เดกไดรบผลกระทบตอรางกาย (เสยชวตและบาดเจบ)
ตงแตป 2547 จนถงป 2560 มเดกเสยชวตจ านวน 238 คน เดกไดรบบาดเจบจ านวน 1,151 คนเดก
พการจ านวน 36 คน และมเดกก าพราจากสถานการณจ านวน 6,998 คน รวมเปนเดกทไดรบผลกระทบจาก
สถานการณจ านวน 8,423 คน4 ซงเปนจ านวนทไมนอยเลย แตเมอดแนวโนมของผลกระทบทมตอเดกจะเหน
ไดวาจ านวนเดกทเสยชวตมแนวโนมลดลงตงแตป 2556 ซงตวเลขลดต าลงนอยกวา 10 คนตอป โดยเฉพาะใน
ป 2560 ตวเลขเดกทเสยชวตจากสถานการณความไมสงบมจ านวนเพยง 2 คนซงเปนตวเลขทต าทสดในรอบ
14 ป ซงเปนผลมาจากการเกดขนของเครอขายทท างานดานเดกกวา 23 องคกรตงแตป 2556 ไดท างาน
รณรงคการปกปองคมครองเดกมาอยางตอเนอง โดยเฉพาะสทธทเดกจะมชวตรอดน ามาซงการปฎบตการทาง
ทหารทเคารพในหลกสทธมนษยชนมากขน
แตกระนนกตามยงคงมการละเมดเกดขนจากทง 2 ฝายคอเจาหนาทรฐฝายความมนคงและกองก าลง
ตดอาวธจากขบวนการปลดปลอยปาตาน กรณการละเมดตอชวตเดกทสะเทอนใจในป 2560 คอกรณทเกด
ขนกบครอบครว นายสมชาย ทองจนทร อาย 57 ป มผเสยชวตยกครอบครว 4 ราย เปนผใหญ 3 คน และเปน
เดกชายวย 8 ขวบ 1 คน และบาดเจบอก 1 คน สวนอก 1 คนปลอดภย เกดขนเมอวนท 2 มนาคม 2560 และ
เหตการณทเกดเมอวนท 9 พฤษภาคม 2560 เมอเกดเหตระเบดทหนาหางบกซ สาขาปตตานเปนเหตใหมผท
ไดรบบาดเจบกวา 60 คน โดยในจ านวนดงกลาวมเดกจ านวน 11 คน และมการออกแถลงการณประณามการ
4 ขอมลจากศนยประสานงานวชาการใหความชวยเหลอผไดรบผลกระทบจากเหตความไมสงบจงหวดชายแดนใต (ศวชต.)
7
กระท าดงกลาวหลายองคกร และนบแตนนมากไมมเหตการณความรนแรงทมาจากการปฎบตทางการทหาร
ของกองก าลงตดอาวธทสงผลกระทบตอรางกายเกดขนกบเดกซงเปนผลมาจากความรวมมอของทกฝายทงจาก
การปองกนเหตการณความรนแรงและการไมเลอกเปาหมายทเปนเดกของกองก าลงตดอาวธ
เดกทไดรบบาดเจบจากสถานการณความไมสงบระหวางป 2547-2560 มจ านวน 1,151 คน ใน
จ านวนนมเดกตองพการถง 37 คน ซงเดกทไดรบบาดเจบสวนใหญเกดจากเหตระเบดในทสาธารณะมากกวา
การถกยง เชน ในกรณระเบดทหนาหางสรรพสนคาบกซเมอวนท 9 พฤษภาคม 2560 สงผลใหเดกไดรบ
บาดเจบกวา 10 ราย และหลายรายตองพการ แตเปนทยนดเมอจ านวนเดกทไดรบบาดเจบในป 2560 มเดกท
ไดรบบาดเจบเพยง 13 คนและเปนจ านวนทต าทสดในรอบ 14 ป ในขณะทไมมเดกทตองพการมาตงแต 2558
เปนตนมา
อยางไรกตาม ในกรณทเดกไดรบบาดเจบหรอพการไดสงผลกระทบตอการศกษาและการพฒนาของ
เดกเพราะตองหยดเรยนเพอการรกษาตนเองใหหายจากอาการบาดเจบในกรณทบาดเจบสาหสจ าเปนตอง
รกษารางกายนานกวา 3 เดอน ท าใหเกดความลาชาในการศกษาและลดทอนศกยภาพของเดกในระยะยาว
นอกจากนในกรณทเดกพการท าใหเกดผลกระทบทางดานจตใจในระยะยาวเพราะตองปรบวถการใชชวตและ
สภาพแวดลอมใหเหมาะสมกบรางกายตนเอง
จากรายงานการศกษาพบวาเดกทพการมปญหาทางดานสขภาพจตมากกวาเดกปกตโดยเฉพาะเดกทม
อายนอยทจะไดยนการเปรยบเทยบในดานตาง ๆ ในชวตประจ าวนของพวกเขา อาจถกลอเลยนและอาจถก
ควบคมการใชชวตประจ าวนเพอความปลอดภยของพวกเขาผลกระทบทางดานจตใจทจะเกดขนคอการขาด
ความเชอมนในตนเองและภาวะซมเศรา
8
ตารางแสดงจ านวนเดกอายต ากวา 18 ป ทไดรบผลกระทบจากสถานการณความไมสงบจากการกระท าของกองก าลงตดอาวธ5
ป เสยชวต บาดเจบ พการ ก าพรา 2547 17 26 2 576
2548 14 75 1 666 2549 19 82 3 761 2550 70 214 10 1201
2551 18 107 2 719 2552 17 114 2 635 2553 16 70 5 516 2554 22 94 2 525 2555 14 157 6 447 2556 7 65 1 465
2557 14 69 2 224 2558 5 27 0 147 2559 5 40 0 117 2560 2 14 0 9 รวม 238 1151 36 6998
แผนภมแสดงจ านวนเดกทไดรบผลกระทบจากการกระท าของกองก าลงตดอาวธในจงหวดชายแดนใต
5
ขอมลจากศนยประสานงานวชาการใหความชวยเหลอผไดรบผลกระทบจากเหตความไมสงบจงหวดชายแดนใต (ศวชต.)
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560
17 13 19 70
18 17 16 22 14 7 13 5 5 2 26 75 82
213
107 113 70 94
157
65 69 27 40 13
576
666
761
1201
719
635
516 525
447 465
224
137 117
9
เสยชวต
บาดเจบ
พการ
ก าพรา
9
การบงคบใชกฎหมายตอเดกในจงหวดชายแดนใต
เปนททราบโดยทวกนวาพนทจงหวดชายแดนใตมการบงคบใชกฎหมายพเศษ 3 ฉบบ คอ
พระราชบญญตกฎอยการศก พระราชก าหนดการบรหารราชการในสถานการณฉกเฉน และพระราชบญญต
การรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกร ซงเดกจะไดรบผลกระทบโดยตรงจากการบงคบใชกฎหมายพเศษ 2
ฉบบ คอ กฎอยการศกและ พ.ร.ก. ฉกเฉนฯ จากการถกควบคมตว ถกซกถาม โดยปราศจากการไดรบการ
คมครองตามอนสญญาวาดวยสทธเดกและพระราชบญญตคมครองเดก
อยางไรกด สถานการณการบงคบใชกฎหมายพเศษตอเดกเรมมทศทางทดขนคอในป 2560 จากการ
บนทกโดยกลมดวยใจพบวาจ านวนเดกทถกด าเนนคดความมนคงมแนวโนมทลดลงอยางตอเนอง แตถงอยาง
นนกยงคงมการบงคบใชกฎหมายพเศษกบเดกโดยเฉพาะการซกถามเดกและการบงคบตรวจ DNA ในป 2560
เกดกรณเดกผหญงคนหนงอยรวมในเหตการณวสามญฆาตกรรม เพยงแคเธอถกน าตวออกมาเพยงไมกกาว
พชายของเธอกถกยงเสยชวตพรอมเพอนของเขาโดยเจาหนาทอางวานคอเหตการณปะทะและน าสไป
ปฏบตการวสามญฆาตกรรม เธอถกน าไปสวบสวน ซกถาม และเกบดเอนเอโดยปราศจากสหวชาชพมารวมรบ
ฟง ซงอาจมเหตผลทวานคอปฎบตการภายใตการบงคบใชกฎหมายพเศษ แตอยางไรกดกตองค านงถง
ผลประโยชนสงสดของเดกเปนหลกและไมถกเลอกปฎบต และแนนอนวาเราไมสามารถคาดเดาถงสภาพจตใจ
ของเดกและทศนคตของเดกหลงผานเหตการณการควบคมตว ซกถาม และถกบงคบตรวจ DNA
กลมดวยใจมการท างานกบเดกซงไดเลาประสบการณทเขาเขารวมกองก าลงตดอาวธดวยเหตผลทวา
เมอเขายงเดกเขาเผชญกบเหตการณทมการลอบยงพอ แม และหลานๆ ทก าลงนงเลนอยหนาบานถงแมโชคด
วาไมมใครไดรบบาดเจบแตนนกท าใหเขาเลอกจะใชหรอสนบสนนความรนแรงในทสด
10
ตารางแสดงจ านวนเดกทไดรบผลกระทบจากการบงคบใชกฎหมายพเศษในจงหวดชายแดนใตในป 2548-2560
ป เดกทถกควบคมตว เดกทถกด าเนนคด DNA
2548 8 1 0 2549 33 6 0 2550 18 1 0
2551 20 6 0 2552 15 0 0 2553 2 0 0 2554 1 0 0 2555 0 0 0 2556 9 1 0
2557 0 0 0 2558 5 1 0 2559 16 0 4 2560 0 0 2 รวม 127 16 6
แผนภมแสดงจ านวนเดกทไดรบผลกระทบจากการบงคบใชกฎหมายในจงหวดชายแดนใตป 2548-2560
8
33
18 20
15
2 1
0
9
0
5
16
1
6
1
6
0 0 0 0 1
0 1
4 2
0
5
10
15
20
25
30
35
2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560
ถกควบคมตว
ถกด าเนนคด
DNA
11
3.2 สถานการณความไมสงบในจงหวดชายแดนใตทสงผลตอสทธแดก
การศกษา
เหตการณทสงผลกระทบตอการพฒนาเดกคอการท าลายโรงเรยนเพราะไมเพยงแตการท าใหเดกไมม
สถานทส าหรบเรยนหนงสอแลวยงท าใหเกดความหวาดกลวในการเดนทางไปโรงเรยนเพราะเกรงวาเดกหรอ
นกเรยนไมปลอดภยในระหวางการเดนทางหรอทโรงเรยน และสงผลใหครไมกลาไปโรงเรยน แตอยางไรกดในป
2560 ไมปรากฏมการขมขใหโรงเรยนปดหรอมการท าลายโรงเรยนและมแนวโนมทดทการท าลายโรงเรยนเรม
มแนวโนมทลดลงตงแตป 2553
ตารางแสดงจ านวนโรงเรยนหรอสถานศกษาทถกวางเพลง6
ป จ านวน 2547 52
2548 28
2549 47 2550 192
2551 9
2552 16 2553 4
2554 1
2555 4 2556 3
2557 2 2558 0
2559 2
2560 0 รวม 360
6
ขอมลจาก Deep South Incident Database (DSID)
12
ครถกท าราย
ครเปนเปาหมายทถกท ารายในชวงเรมตนของความรนแรงรอบใหมซงมตวเลขทสงในช วงป 2549
และ 2555 หลงจากนนจงมจ านวนทลดลงอยางตอเนองและในป 2560 ไมมครเสยชวตหรอบาดเจบจาก
สถานการณความไมสงบ ซงเดมครเปนเปาหมายในการถกโจมตเพราะวาครในโรงเรยนสามญหรอโรงเรยน
ของรฐบาลเปนสญลกษณของไทยหรอสยาม ในอกมมหนงครตาดกา ครโรงเรยนสามญสอนศาสนาหรอครสอน
อานอลกรอานเปนสญลกษณของขบวนการปลดปลอยปาตาน ซงท าใหครเปนกลมเปาหมายทไดรบผลกระทบ
จากทกฝาย
52
28
47
192
9 16
4 1 4 3 2 0 2 0
0
50
100
150
200
250
2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560
จ านวนโรงเรยนทถกท าลายป 2547-2560
จ านวน
13
ตารางแสดงจ านวนครทเสยชวตและบาดเจบจากสถานการณความไมสงบ7
ป
คร
เสยชวต บาดเจบ
และพการ
2547 14 10
2548 23 15
2549 19 24
2550 22 16
2551 10 16
2552 8 14
2553 10 8
2555 9 19
2554 8 13
2556 7 9
2557 5 2
2558 2 1
2559 1 5
2560 0 0
รวม 136 151
7
ขอมลจากศนยประสานงานวชาการใหความชวยเหลอผไดรบผลกระทบจากเหตความไมสงบจงหวดชายแดนใต (ศวชต.)
14
การปฏบตการทางทหารในโรงเรยน
โรงเรยนปอเนาะและโรงเรยนสอนใหเดกอานอลกรอานอยางเดยวเปนสถานทเงยบสงบ แตในมมมอง
ของเจาหนาทกมองวาโรงเรยนตาดกาหรอปอเนาะบางแหงกลบเปนสถานททใชส าหรบการฝกการใชอาวธหรอ
ชกจงเดกใหเขารวมขบวนการและสถานทหลบซอนตว ในป 2560 เกดกรณทมการเขาไปปดลอมตรวจคนท
โรงเรยนสอนศาสนาดงน
เจาหนาทเขาปดลอมโรงเรยนสอนศาสนาแหงหนง ใน จ.ปตตาน หลงผตองสงสยกอเหตขวางระเบด
ใสฐานปฎบตการของเจาหนาทเกอบ 20 จด เมอวนท 19 เมษายน 2560 ใหการซดทอดวา ไดใช
บานพกของโรงเรยนเปนทประชมกอนออกปฎบต
2 พฤษภาคม 2560 เจาหนาทเขาปดลอมตรวจคนหมท 5 ต.กระโด อ.ยะรง จ.ปตตาน ในชวงเยน
สามารถควบคมตวผตองสงสยกอเหตใชระเบดขวางเขาใสฐานปฎบตการของเจาหนาทหลายแหงใน
วนท 19 เมษายน จากการสอบสวนขยายผลผตองสงสยใหการวายงมผรวมขบวนการอก 2 คน ทได
หลบซอนตวในโรงเรยนสอนศาสนาแหงหนงใน ต.ปตมด อ.ยะรง เจาหนาทจงไดกระจายก าลงเขาปด
ลอมและควบคมตวผตองสงสยไดเพมอก 2 คน
วนท 23 สงหาคม 2560 เจาหนาท เขาปดลอมตรวจคนในหมบาน พนทเปาหมายรวม 4 จด คอใน
พนท ม.6 บานจอแรบองอ จ านวน 1 จด และ บานพกครใหญ โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม
14
23
19
22
10
8
10 9
8 7
5
2 1
0
10
15
24
16 16
14
8
19
13
9
2 1
5
0 0
5
10
15
20
25
30
2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2555 2554 2556 2557 2558 2559 2560
เสยชวต
บาดเจบ
15
แหงหนง และบานผน าศาสนาในพนท และ ศนยตาดกา จ านวน 3 จด พนท ม.2 บานแบรอจะรง ต.
ตะลโบะ อ.เมอง จ.ปตตาน
นโยบายการสอนหนาทพลเมองในโรงเรยนตาดกา
โรงเรยนตาดกาเปนโรงเรยนสอนศาสนาอสลาม ด าเนนการโดยคณะกรรมการมสยดในแตละหมบาน
ในป 2560 เปนปแรกทมการเขาไปขอจดการเรยนการสอนเกยวกบสทธทางการเมองและหนาทพลเรอนใหกบ
เดกซงไมไดเกยวของกบการเรยนการสอนศาสนาแตอยางใด โดยในชวงปลายปเรมมภาพเจาหนาททหารแตง
กายดวยชดเครองแบบและพกพาอาวธปนไปในโรงเรยนตาดกาประมาณ 6-7 คน เพอไปท ากจกรรมกบเดกท
โรงเรยนตาดกา ทงนครตาดกาบางโรงเรยนกมความกงวลใจในการเขามาของเจาหนาทเพราะท าใหชวโมงใน
การเรยนการสอนลดลง และกจกรรมกไมสอดคลองกบการเรยนการสอนเดม บางโรงเรยนพบวากจกรรมเนน
สนกสนานและบนเทงเรงใจ
นอกจากนจากรายงานของขององคการยนเซฟพบวาเดกมจะงายตอการขมขและพวกเขาท าตามท
บอก พวกเขายงมโอกาสนอยกวาผใหญทจะหนไปและพวกเขาไมตองการเงนเดอน ในความขดแยงทยดเยอ
ยาวนานเดก ๆ กกลายเปนทรพยากรอนทรงคณคา ขอพพาทในปจจบนทก าลงเกดขนมานานกวา 10 ป เดกท
เตบโตขนมาทามกลางความรนแรงเหนวานเปนวถชวตทถาวร เดกก าพราทอยอยางโดดเดยวนนรสกถงความ
นากลว นาเบอ และผดหวง และเปนไปไดทพวกเขากมกจะเลอกทจะตอสดวยก าลง ในฟลปปนสซงไดรบความ
เดอดรอนมาหลายทศวรรษจากสงครามกอความไมสงบเดกหลายคนไดกลายเปนทหารทนททเขาสวยรนของ
พวกเขา
เครองแบบสะทอนถงระเบยบและระเบยบวนยรวมทงปายระบต าแหนงและเนนโครงสรางล าดบ ใน
กฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศชนของกองทพ นอกจากน ยงเรยกรองความเคารพและความกลวและ
เปนสญลกษณของพลง การขาดเครองแบบทหารมกบงชวาเปนพลเรอนจงไมตองถกโจมต8 เมอพจารณาถง
กฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศและอนสญญาวาดวยสทธเดกทเดกจะตองไดรบประโยชนสงสดและ
ค านงถงความปลอดภยของเดกและเดกไมถกใชประโยชนในทางการเมองไม วาจะเปนฝายใด ทางครตาดกา
จะตองสรางหลกประกนวาโรงเรยนจะเปนโรงเรยนทท าการเรยนการสอนเรองศาสนาอสลามและรฐบาล
จะตองมนใจวาจะสรางหลกประกนความปลอดภยใหกบเดก และไมด าเนนการใดทจะท าใหเดกมความเสยงท
จะถกโจมต
8 https://www.icrc.org/eng/assets/files/other/irrc_853_pfanner.pdf
16
โรงพยาบาล
การโจมตโรงพยาบาลสงผลตอการมชวตรอดของเดกเพราะท าให เดกเขาไมถงวคซน การ
รกษาพยาบาล เมอมไมสบาย เหตการณสะเทอนขวญในการโจมตโรงพยาบาลคอเหตการณการระเบด
โรงพยาบาลโคกโพธ และการใชโรงพยาบาลเจาะไอรองเปนพนทโจมตทหารทผานมาในชวง 14 ป มการโจมต
สถานพยาบาลไปแลว 46 แหง
ตารางโรงพยาบาลหรอสถานพยาบาลทถกท าลาย9
ป จ านวน
2547 10
2548 14
2549 1
2550 8
2551 -
2552 1
2553 3
2554 -
2555 -
2556 2
2557 5
2558 2
2559 1
2560 0
รวม 46
9
ขอมลจาก Deep South Incident Database (DSID)
17
โดยภาพรวมในป 2560 รฐบาลไดด าเนนการอยางมประสทธภาพตอการหยดยงการใชความรนแรง
และสงผลกระทบตอเดกแตในกรณทนาหวงใยคอการปฎบตการภายใตกฎหมายพเศษตอเดกในจงหวด
ชายแดนใต จงมขอเสนอแนะตอผทมสวนเกยวของดงน
4. ขอเสนอแนะตอการปกปองคมครองเดก
1. รฐจะตองด าเนนการตามอนสญญาวาดวยสทธเดกทไทยไดลงนามโดยเฉพาะกรณทเดกตกเปนผ
ตองสงสยหรอพยานในทเกดเหต โดยเฉพาะการปฏบตตามพระราชบญญตศาลเยาวชนและ
ครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553
2. รฐควรด าเนนการเพอยตการตรวจเกบดเอนเอเดกอยางไมมขอยกเวน
3. รฐควรพจารณาอยางรอบคอบตอกรณการท ากจกรรมของทหารพรอมอาวธในโรงเรยนตาดกา
4. รฐควรด าเนนการตามมต UN 1325 เปนแนวทางในการปกปองคมครองเดกในพนทขดแยงและ
เรงด าเนนการการเจรจาสนตภาพ
10
14
1
8
0 1
3
0 0
2
5
2 1
0 0
2
4
6
8
10
12
14
16
2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560
สถานพยาบาลทถกท าลาย
สถานพยาบาลทถกท าลาย