บทที่ 1 - RIDkromchol.rid.go.th/law/news_ins_doc/manual01.pdf1.1 ก นเขตแนวท ด นท ต องการใช โดยส าน กส ารวจด

การจดหาทดนและการเวนคนอสงหารมทรพย 1

*** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ***

คมอคมอวธวธการปฏบตงานกระบวนการบงคบใชตามกฎหมายการปฏบตงานกระบวนการบงคบใชตามกฎหมาย กรมชลประทานกรมชลประทาน

บทท 1 การปฏบตงาน

การจดหาทดนและการเวนคนอสงหารมทรพย

ลกษณะและขอบเขตของงาน

ลกษณะและขอบเขตของการจดหาทดนและการเวนคนอสงหารมทรพยเปนภารกจส าคญและมสวนชวยใหงานกอสรางโครงการชลประทานสามารถด าเนนการใหแลวเสรจเปนไป ตามแผนงานทก าหนด ประกอบดวย

1. เปนการด าเนนการใหไดมาซงทดนเพอใชในการกอสรางโครงการชลประทานและการจายเงน คาทดแทนทรพยสนใหกบเจาของทรพยสนทไดรบผลกระทบจากการกอสรางใหถกตองเปนธรรม

2. ประสานงานกบหนวยงานตางๆ ในพนททงหนวยงานภายนอกและภายใน ตลอดจนราษฎรทไดรบผลกระทบจากการกอสราง เพอใหงานกอสรางสามารถเขาใชพนทไดตามแผนงาน

ในการด าเนนการโครงการพฒนาแหลงน าของกรมชลประทานยอมมทดนและทรพยสนของราษฎรถกเขตพนทโครงการ ซงจะมราษฎรไดรบผลกระทบมากหรอนอยขนอยกบลกษณะขนาดหรอสภาพของโครงการ หากโครงการใดมลกษณะเปนเขอนเกบกกน าขนาดใหญยอมมราษฎรไดรบผลกระทบเปนจ านวนมาก ดงนนการจดการเรองกรรมสทธทดนจงเปนเรองส าคญอนดบแรก หากไมไดรบการแกไขอยางถกวธและดวยความเปนธรรม ยอมจะถกตอตานจากราษฎรทไดรบผลกระทบจากโครงการ แมวาทางราชการจะมมาตรการขนเดดขาดในการอพยพราษฎรออกจากพนทอยกตาม

การด าเนนโครงการพฒนาแหลงน าของกรมชลประทาน สามารถจะแบงประเภทโครงการตามสภาพและลกษณะงานออกเปน

1. โครงการขนาดใหญ คอ โครงการพฒนาแหลงน าทมปรมาตรเกบกกน าไมต ากวา 100 ลานลกบาศกเมตร และ/หรอพนทชลประทาน 80,000 ไรขนไป และ/หรอพนททใชในการกอสราง 15 ตารางกโลเมตรขนไป


*** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ***


2. โครงการกอสรางขนาดกลาง คอ โครงการพฒนาแหลงน าทมปรมาตรเกบกกน า นอยกวา 100 ลานลกบาศกเมตร และ/หรอพนทชลประทานนอยกวา 80,000 ไร และ/หรอพนท ทใชในการกอสรางนอยกวา 15 ตารางกโลเมตร

3. โครงการกอสรางขนาดเลก คอ โครงการพฒนาแหลงน าทมวงเงนงบประมาณในการกอสรางไมเกน 50 ลานบาท และระยะเวลากอสรางไมเกน 1 ป

ส าหรบการจดหาทดนของกรมชลประทาน จะกระท าเฉพาะโครงการพฒนาแหลงน าขนาดใหญและขนาดกลางเทานน ด าเนนการโดยวธเจรจาปรองดองและโดยวธเวนคนตามกฎหมาย วาดวยการเวนคนอสงหารมทรพย พ.ศ. 2530

นยามศพททควรทราบ

การจดหาทดนเพอการชลประทาน หมายถง การใหไดมาซงทดนเพอใชในกจการชลประทาน ไดแก การซอ การแลกเปลยน การรบใหจากเอกชน และการขออนญาตใชทดน ของสวนราชการอน เปนตน

เขตพนทโครงการ หมายถง แนวเขตทดนทใชในการกอสรางตามทเจาหนาทของ กรมชลประทานซ งมหน าทปฏบต ง านเก ยวก บการชลประทานและหรอบคคลท อธบด กรมชลประทานแตงตงไดแสดงแนวเขตไว

การชลประทาน หมายถง กจการทกรมชลประทานจดท าขนเพอใหไดมาซงน า หรอกก เกบ รกษา ควบคม สง ระบาย หรอแบงน าเพอเกษตรกรรม การพลงงาน การสาธารณปโภคหรอการอตสาหกรรม การปองกนความเสยหายอนเกดจากน าและรวมถงการคมนาคมทางน า ซงอยในเขตชลประทานดวย

คาทดแทนทรพยสน หมายถง เงนคาทดแทนทดน สงปลกสราง ตนไมและตนผลไมทมผครอบครองและปลกสรางขนกอนทกรมชลประทานจะเขาท าการกอสรางโครงการ

ทดนทมเอกสารสทธ หมายถง ทดนททางราชการไดออกเอกสารสทธใหแกผถอครองตามประมวลกฎหมายทดน ไดแก โฉนดทดน โฉนดแผนท โฉนดตราจอง หนงสอรบรอง การท าประโยชน (น.ส. 3, น.ส. 3 ก.)

ทดนทไมมเอกสารสทธ หมายถง ทดนทไมสามารถจดทะเบยนสทธและนตกรรม โอนกรรมสทธหรอสทธครอบครองตามประมวลกฎหมายและทดนไดและให หมายความรวมถงทดนทอยในหรอนอกเขตสงวนหวงหามของทางราชการ ไดแก ทปาสงวนแหงชาต ทอทยานแหงชาต ทสาธารณประโยชน ทราชพสด เปนตน


*** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ***


หนวยงานทมสวนเกยวของกบการจดหาทดนเพอการชลประทานและการด าเนนการ

เพอเวนคนอสงหารมทรพยมหลายหนวยงาน แลวแตวาจะมความเกยวของมากหรอนอย หรอเกยวของในขนตอนใด อนประกอบดวย

- ฝายจดหาทดน มหนาท รบผดชอบโดยตรงในการด า เนนการจดหาท ดน ของกรมชลประทาน ทงกรณทดนมเอกสารสทธและไมมเอกสารสทธ

- กลมงานกฎหมาย มหนาทด าเนนการดานกฎหมายในสวนทเกยวของกบการเวนคนอสงหารมทรพย

- องคกรปกครองสวนทองถน มสวนชวยในการประสานเพอท าความเขาใจกบราษฎรทถกเขตโครงการ เปนกรรมการในการก าหนดราคาคาทดแทนทรพยสนรวมทงเปนอนกรรมการตรวจสอบทรพยสนและอนกรรมการจายเงนคาทดแทนทรพยสน

- กรมชลประทาน มความเกยวของในฐานะเปนหนวยงานทตองการใชทดนเพอการกอสรางโครงการชลประทาน มสวนในการก าหนดแนวเขตทดนทจะใช และในฐานะเจาของ เงนงบประมาณทจะน าไปจายเปนคาทดแทนทรพยสนใหแกราษฎรผมสทธ

- กรมทดน มสวนเกยวของในเรองของการรงวดจดท าแผนท ร.ว. 43 ก. และ รบจดทะเบยนโอนทดนจากราษฎรใหตกมาเปนของรฐ

- กรมธนารกษ มสวนเกยวของในการขนทะเบยนทดนซงไดมาใหเปนทราชพสด - กระทรวงเกษตรและสหกรณ มสวนเกยวของในกรณการพจารณาอทธรณ

เงนคาทดแทนทรพยสนอนเนองมาจากการเวนคนอสงหารมทรพย - ส านกเลขาธการคณะรฐมนตร เปนหนวยงานทน าเรองเสนอใหคณะรฐมนตร

รบทราบเกยวกบรางกฎหมายตาง ๆ

- ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เปนหนวยงานทใหความเหนและตรวจแก รางกฎหมายตาง ๆ และแผนทแนบทาย

หนวยงานทเกยวของ


*** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ***


กฎหมาย ระเบยบ ค าสง มตคณะรฐมนตร ทเกยวของกบการจดหาทดนและการเวนคนอสงหารมทรพย ทส าคญประกอบดวย - รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 - พระราชบญญตวาดวยการเวนคนอสงหารมทรพย พ.ศ. 2530 มาตรา 5 วรรคสาม และมาตรา 6

- พระราชบญญตการชลประทานหลวง พทธศกราช 2485 แก ไข เพม เตม โดยพระราชบญญตการชลประทานหลวง (ฉบบท 5) พ.ศ. 2530 มาตรา 11 วรรคหนง

- ระ เบ ยบส าน กนายก รฐมนต ร ว าด วยหล ก เกณฑและว ธ ก าร เสนอ เ รอง ตอคณะรฐมนตร พ.ศ. 2548

- ระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการรบฟงความคดเหนของประชาชน พ.ศ. 2548 - หนงสอกรมสารบรรณคณะรฐมนตรฝายบรหารท นว.155/2500 ลงวนท 10 ตลาคม 2500

เรอง การเวนคนทดนของทางราชการ - หนงสอกระทรวงมหาดไทย ท 2850/2503 ลงวนท 23 กมภาพนธ 2503

เรอง กรรมการจดซอและก าหนดคาทดแทนทรพยสนเพอการชลประทาน - ค าสงกระทรวงเกษตรและสหกรณ ท 397/2532 ลงวนท 17 สงหาคม 2532 และ

ท 422/2539 ลงวนท 8 สงหาคม 2539 - บนทกขอตกลงระหวางกรมทดนกบกรมชลประทาน ป 2542 - มตคณะรฐมนตรเมอวนท 11 กรกฎาคม 2532 (กรณทดนไมมเอกสารสทธ) - หนงสอส านกเลขาธการคณะรฐมนตร ท นร 0203/ว 108 ลงวนท 18 กรกฎาคม 2537

เรอง การเวนคนอสงหารมทรพย - หนงสอส านกเลขาธการคณะรฐมนตร ดวนทสด ท นร 0204/ว 14 ลงวนท

29 มกราคม 2545 เรอง การสงเรองไปประกาศในราชกจจานเบกษา - หนงสอส านกเลขาธการคณะรฐมนตร ดวนทสด ท นร 0503/ว 25 ลงวนท

29 มกราคม 2546 เรอง การแกไขเพมเตมหลกเกณฑและแนวทางปฏบตเกยวกบการสงเรอง ไปประกาศในราชกจจานเบกษา

- หนงสอส านกเลขาธการคณะรฐมนตร ท นร 0503/ว 300 ลงวนท 25 ธนวาคม 2546 เรอง มาตรการตรวจทานความสมบรณและถกตองของ รางพระราชบญญตทผานรฐสภา หรอ รางพระราชกฤษฎกาทส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาตรวจพจารณาแลว กอนน าขนทลเกลาฯ ถวาย

กฎหมาย / กฎ / ระเบยบทเกยวของ


*** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ***


การจดหาทดน เดมมหลายวธ ตงแต การซอ การแลกเปลยน การรบใหจากเอกชน และการขออนญาตใชทดนของสวนราชการอน ปจจบนการจดหาทดนทกรมชลประทานถอปฏบตอยสามารถแบงออกไดเปน 3 วธ คอ

1. การจดหาทดนโดยวธเจรจาปรองดองท าความตกลงซอขายตามมตคณะรฐมนตร เมอวนท 10 ตลาคม 2500 (กรณเจาของทดนยนยอม)

2. การจดหาทดนโดยการเสนอออกพระราชกฤษฎกาก าหนดเขตทดนในบรเวณท ทจะเวนคน ตามขนตอนทก าหนดไวในพระราชบญญตวาดวยการเวนคนอสงหารมทรพย พ.ศ. 2530 (กรณเจาของทดนไมยนยอม)

3. การจดหาทดนโดยการจายเงนตามมตคณะรฐมนตรเมอวนท 11 กรกฎาคม 2532 (ในกรณทดนไมมเอกสารสทธ)

1. การจดหาทดนโดยวธเจรจาปรองดองฯ ตามหนงสอกรมสารบรรณคณะรฐมนตรฝายบรหาร ท นว. 155/2500 ลงวนท

10 ตลาคม 2500 คณะรฐมนตรมมตใหหนวยงานราชการถอปฏบตเกยวกบการเวนคนทดนสรปความวา ใหปรกษาท าความตกลงกบราษฎรเจาของทดนทจะตองใชตามโครงการนนกอน ถาตกลงซอขาย กนไดกไมจ าเปนตองออก พ.ร.บ. เวนคนฯ แตถาตกลงซอขายกนไมไดและทางราชการจ าเปนตองใชทดนนนจงออก พ.ร.บ. เวนคนฯ

ปญหาวาจะเจรจาโดยมหลกเกณฑอยางไร ตามหนงสอกระทรวงมหาดไทย ท 2850/2503 ลงวนท 23 กมภาพนธ 2503 ก าหนดไววา การเจรจาขอซอทดนควรถอหลกเกณฑตาม พ.ร.บ. เวนคนฯ เชน การแตงตงคณะกรรมการ การก าหนดคาทดแทนเพอใชเปนหลกเกณฑ ในการเจรจากบเจาของทดน ซงมขนตอนและรายละเอยดดงน

- ด าเนนการใหทราบวาใครเปนเจาของหรอผครอบครองทดนทตองการใช (ใชเวลาประมาณ 8-12 เดอน) ประกอบดวย

1.1 กนเขตแนวทดนทตองการใช โดยส านกส ารวจดานวศวกรรมและธรณวทยา 1.2 รงวดแปลงกรรมสทธทดน (แผนท ร.ว. 43 ก.) โดยกรมทดน 1.3 รบมอบแผนท ร .ว. 43 ก. จากกรมทดน โดยกองกฎหมายและทดน

กรมชลประทาน เพอน าไปปฏบตงานจดหาทดน

ขนตอนในการด าเนนการ


*** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ***


หมายเหต แผนท ร.ว. 43 ก. เปนแผนทแสดงแนวเขตทดนทจะตองใชเพอการชลประทาน ทแสดงดวยวาใครเปนเจาของหรอผครอบครอง เปนเนอทเทาใด มเอกสารสทธอะไร

- การก าหนดราคาคาทดแทนทรพยสน ก าหนดโดยคณะกรรมการจ ดซ อและก าหนดค าทดแทนทรพยสนท ถ ก

เขตชลประทาน ตามค าสงกระทรวงเกษตรและสหกรณ ท 426/2552 ลงวนท 7 กนยายน 2552 และท 422/2539 ลงวนท 8 สงหาคม 2539

คาทดแทนทรพยสน ประกอบดวย 1. เงนคาทดแทนทดน 2. เงนคารอยายอาคาร บาน เรอน โรง สงปลกสรางอยางอน 3. เงนคาตนผลไมและพชผลตางๆ การก าหนดราคาคาทดแทน ตาม พ.ร.บ. เวนคนฯ 2530 มาตรา 21 ใหคณะกรรมการ

ค านงถง 1. ราคาซอขายในทองตลาด 2. ราคาปานกลางเพอเสยภาษ 3. ราคาประเมน – จดทะเบยนสทธและนตกรรม 4. สภาพและทตงของทดน 5. เหตและวตถประสงคของการจดซอ

ทงน เพอใหเกดความเปนธรรมแกเจาของหรอผครอบครองและสงคม คณะกรรมการจดซอและก าหนดคาทดแทนทรพยสนทถกเขตชลประทาน ประกอบดวย

1. นายอ าเภอทองท เปนประธานกรรมการ 2. หวหนาฝายทะเบยนส านกงานทดนจงหวดหรอสาขา เปนกรรมการ 3. ประธานสภาทองถนทเกยวของ เปนกรรมการ 4. หวหนาฝายจดหาทดน เปนกรรมการและเลขานการ

จะเปนผก าหนดราคาคาทดแทนทรพยสน และแตงตงคณะอนกรรมการตรวจสอบทรพยสนเพอชวยในการปฏบตงาน โดยทวไปในสวนของกรมชลประทานประกอบดวย นายชางหวหนาโครงการชลประทาน เปนอนกรรมการ เจาหนาจดหาทดนโครงการฯ เปนอนกรรมการและเลขานการ โดยคณะอนกรรมการตรวจสอบทรพยสนตองมอนกรรมการไมนอยกวากงหนงจงจะท าการตรวจสอบได และตองมอนกรรมการซงเปนขาราชการจากหนวยงานอน รวมปฏบตหนาทอยางนอยหนงคน เปนผตรวจสอบทดน อาคาร บาน เรอนโรง สงปลกสรางอยางอนและตนผลไมทถก เขตชลประทานแลวจดท าบนทกไตสวนบญชขออนมตจายเงนคาทดแทนเสนอตอคณะกรรมการจดซอ


*** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ***


และก าหนดคาทดแทนทรพยสนทถกเขตชลประทาน เพอใหความเหนชอบกอนทจะเสนอกรมฯอนมตจายเงนและท าการจายเงนคาทดแทนทรพยสนและจดทะเบยนสทธและนตกรรมโอนได

- การจายเงนคาทดแทน เดมไมวาจะเปนการจายเงนคาทดแทนทดน คารอยาย อาคาร บาน เรอนโรง สงปลกสรางอยางอน และคาทดแทนตนผลไม จะตองจายตอหนาคณะอนกรรมการจายเงนคาทดแทน โดยทวไปในสวนของกรมชลประทานจะประกอบดวย หวหนากลมงานวศวกรรมบรหารโครงการกอสราง เปนอนกรรมการ เจาหนาทการเงนหรอบญชของส านกงาน หรอของโครงการ เปนอนกรรมการและเลขานการ ซงอนกรรมการในคณะอนกรรมการตรวจสอบทรพยสน จะแตงตงใหเปนอนกรรมการในคณะอนกรรมการจายเงนคาทดแทนไมได (ตามขอสงเกตของ ป.ป.ช.) และกอนการจดทะเบยนโอนทดน จะตองตรวจสอบเอกสารตางๆ ใหถกตองสมบรณกอน รวมทงการขออนมตจายเงนตองผานคณะกรรมการฯ โดยกรมฯอนมตจายเรยบรอยแลว

ปจจบนการจายเงนคาทดแทนส าหรบทดนและคาทดแทนทรพยสนใหโอนเงนเขาบญช (ธนาคาร) ในนามของผมสทธไดรบเงนคาทดแทนเทานน หากจะจายโดยวธอนตองขออนมตกรมฯ เปนรายๆไป (ตามค าสงกรมท ข.407/2546 ลงวนท11 เมษายน 2546)

หมายเหต ส าหรบการด าเนนการก าหนดคาทดแทนทรพยสนใชเวลาประมาณ 4-6 เดอน ส าหรบการขออนมตและจายเงนคาทดแทนทรพยสนใชเวลาประมาณ 3-4 เดอน


*** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ***


สรปขนตอนการจดหาทดน (โดยวธเจรจาปรองดอง) ขนตอนการจดซอทดนโดยวธเจรจาตกลงตามประมวลฯ แพงและพาณชย และมต ครม.

การด าเนนการเพอใหทราบขอเทจจรงในทดน

(ใชเวลาประมาณ 8 - 12 เดอน)

1. ก าหนดเขตพนททตองการจะใชทดนเพอกอสรางโครงการชลประทาน

3. ประชมเจรจาท าความเขาใจกบเจาของหรอผครอบครองทดนเพอรวบรวมเกบค าขอรงวดทดน

5. กรมชลประทานรบแผนท ร.ว. 43 ก. จากกรมทดนเพอไปด าเนนการตอไป

2. ปกหลกเขตตามแนวเขตทก าหนด

4. รงวดจดท าแผนทแปลงกรรมสทธทดน( แผนท ร.ว. 43 ก.) เพอใหทราบรายละเอยดของทดนและเจาของหรอ ผครอบครองทดนทแทจรงตามหลกฐานทดน

การก าหนดราคาคาทดแทนทรพยสน (ใชเวลาประมาณ 4-6 เดอน)

แตงตงคณะกรรมการ (โดยกระทรวงฯ) ประกอบดวย - นายอ าเภอทองท - หวหนาฝายทะเบยนส านกงานทดนจงหวด - ผแทนสภาทองถนทเกยวของ - ผแทนเจาหนาทกรมชลประทาน

จดประชมคณะกรรมการทไดรบแตงตง เพอ - ก าหนดราคาคาทดแทนทรพยสน (ทดน สงปลกสราง ตนไมและตนผลไม) - แตงตงคณะอนกรรมการท าหนาทแทนกรรมการ (โดยประธานคณะกรรมการ) - แกไขปญหาขอรองเรยนและอปสรรคการจดซอทดน

แตงตงคณะอนกรรมการประกอบดวย 1. อนกรรมการตรวจสอบทรพยสน

- นายอ าเภอทองทหรอผแทน

- เจาหนาทบรหารงานทดนอ าเภอหรอผแทน

- ก านนหรอผใหญบานทองท - นายชางหวหนาโครงการชลประทาน

- เกษตรอ าเภอ - หวหนาหนวยจดหาทดนหรอผแทน

2. คณะอนกรรมการจายเงน

- ปลดอ าเภอหวหนาฝายปกครองและพฒนา - หวหนางานวศวกรรมโครงการชลประทาน

- หวหนางานการเงนและบญชส านกชลประทาน

- หวหนาฝายจดหาทดน หรอผแทน

คณะอนกรรมการด าเนนการ ดงน - ตรวจสอบทรพยสนทถกเขตชลประทานทกชนดตามความเปนจรง - จดท าบญช ค านวณราคาคาทดแทนทรพยสนตามทก าหนด - รายงานสภาพปญหาและอปสรรคเสนอกรรมการแกไข - จายเงนคาทดแทนตามทไดรบอนมต


*** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ***


หมายเหต : รวมระยะเวลาทงสนประมาณ 15 – 22 เดอน

ทงน ขนอยกบขนาดพนทของโครงการดวย

การขออนมตและจายเงนคาทดแทน (ใชระยะเวลาประมาณ 3 - 4 เดอน)

คณะกรรมการพจารณาใหความเหนฯชอบตามบญชทคณะอนกรรมการเสนอ สงใหกรมชลประทานอนมต

กรมชลประทานขออนมตเงนประจ างวดไปยงส านกงบประมาณ เพอโอนไปทางคลงจงหวด

ด าเนนการจดทะเบยนโอนขายทดนใหทางราชการส านกงานทดนทเกยวของ (โดยคณะอนกรรมการ)

จดท าเอกสารน าสงธนารกษจงหวดเพอขนทะเบยนเปนทราชพสด

กรมชลประทานพจารณาบญชและอนมตตามทคณะกรรมการเสนอ

คณะอนกรรมการแจงราษฎรเจาของทรพยสนใหมารบเงนตามสถานททก าหนด

จายเงนคาทดแทนเปนเชคธ.กรงไทย โดยขดฆาผถอและ/หรอโอนเงนคาทดแทนเขาบญชเจาของทรพยสน

(โดยคณะอนกรรมการจายเงน)


*** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ***


สรปขนตอนการจดหาทดน (กรณทดนมเอกสารสทธ) 1. ศกษาความเหมาะสม พจารณาวางโครงการส ารวจและออกแบบโครงการ

2. อนมตแผนงาน / โครงการ

1. ผรบผดชอบ คณะกรรมการจดซอและก าหนดคาทดแทนทรพยสนมนายอ าเภอทองทเปนประธาน ( ค าสง กษ. ท 426/2552 ลว. 7 กนยายน 2552 )

3. ด าเนนการเพอใหทราบขอเทจจรงของทดน

1. ก าหนดเขตพนททตองใชในการกอสราง

2. ปกหลกตามแนวเขตทก าหนด (กนเขต)

ประกาศก าหนดวนเรมด าเนนการกอสราง (วน ปกหลกเขต)

3. ประชมชแจงรายละเอยดโครงการกบเจาของทดนพรอมรบค าขอรงวด

4. รงวดจดท าแผนทแปลงกรรมสทธ (ร.ว. 43 ก.)

5. น าแผนท ร.ว.43 ก. ของกรมทดนไปด าเนนการ 4. ก าหนดหลกเกณฑและราคา คาทดแทนทรพยสน

2. หลกเกณฑ (ก าหนดโดยกรรมการ) - คาทดน ตาม ม.21 พรบ.เวนคนฯ 1. ราคาซอขายกนตามปกตในทองตลาด

2. ราคาประเมนฯ เสยภาษบ ารงทองท 3. ราคาประเมนฯ จดทะเบยนสทธและนตกรรม

4. สภาพและทตงของทดนนน และ 5. เหตและวตถประสงคของการเวนคน

ทงน เพอใหเกดความเปนธรรมกบผถกเวนคนและสงคม

3. การด าเนนการ โดยคณะอนกรรมการทไดรบแตงตง - คณะกรรมการฯ แตงตงคณะอนกรรมการเพอท าการ ตรวจสอบทรพยสนตามสภาพทมอยจรง - จดท าบญชคาทดแทนทรพยสนเสนอกรรมการ

5. การขออนมตและจายเงน

คาทดแทนทรพยสน

- คาทดแทนรอยาย อาคาร บาน เรอนโรงและสงปลกสราง ตามมาตรฐานกรมฯ - คารอยายตนผลไม ตามมาตรฐานกรมฯ 218 ชนด

1. คณะกรรมการระดบอ าเภอ เหนชอบ+เสนอกรมฯ อนมตบญชพรอมจายเงนคาทดแทน

3. จายเงนคาทดแทนทรพยสน (อนกรรมการ)

2. จดทะเบยนสทธและนตกรรมโอนซอขาย ทดน (เจาของทดน+ชป.+กรมทดน)

4. น าเอกสารการไดมาซงทดน สงขนทะเบยน

เปนทราชพสดตอกรมธนารกษ


*** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ***


สรปขนตอนการจดท าแผนงานจดหาทดน

1. ก าหนดเขตพนททตองใชในการกอสราง - โครงการเสนอกรมฯ ขออนมตเปดโครงการ - โครงการจดสงแผนงาน (ตามแบบพมพ ทด 22) พรอมแผนทไดรบอนมตแลว จ านวน

2 ชด ใหส านกส ารวจฯ และฝายจดหาทดน

- โครงการจดท าเอกสาร และค าขอใชพนทตอสวนราชการทควบคมดแล (กรณทดนของรฐ) - โครงการจดสงรายละเอยดโครงการใหส านกส ารวจฯ จดท าภาพถายดาวเทยม หรอภาพถาย

ทางอากาศ - โครงการเสนอใหกองกฎหมายและทดน ประกาศวนเรมด าเนนการกอสราง - โครงการเสนอใหมการขอออก พ.ร.ฎ. ก าหนดเขตทดน ในบรเวณททจะเวนคน

2. ฝายจดหาทดนจดท าแผนงานจดหาทดนประจ าป - จดท าแผนงานจดหาทดน (ตามแบบพมพ ทด.15) เสนอกองกฎหมายและทดน

ผานส านกชลประทาน ภายในเดอนพฤศจกายนของทกป - จดท าประมาณการคาใชจายในการจดหาทดนตามแผนงานจดหาทดน เสนอกองกฎหมาย

และทดน ผาน ส านกชลประทาน ภายในเดอนพฤศจกายนของทกป - จดท าสรปงบประมาณรายจายลวงหนาระยะปานกลาง (MTEF) เสนอส านกชลประทาน

พจารณาเสนอกองกฎหมายและทดนพรอมแผนจดหาทดน

- จดท าค าชแจงรายละเอยดความกาวหนา และความพรอมในการจดหาทดน แตละโครงการเพอชแจงตอส านกงบประมาณและกรรมาธการงบประมาณสภาผแทนราษฎร

- โครงการเพออนมตการจายคาทดแทนทรพยสน

3. จดสรรงบประมาณไปตงจายทางคลงจงหวด - เมอ พ.ร.บ.งบประมาณประกาศใช ใหจดท าแผนงบประมาณรายจายประจ าป ไตรมาส

1 - 4 เสนอใหกองกฎหมายและทดนรวบรวมสงกองแผนงาน น าเสนอคณะกรรมการแผนงานโครงการ


*** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ***


สรปขนตอนการตรวจสอบบญชขออนมตจายคาทดแทนทรพย

คาทดแทนทดน คาทดแทน คารอยายทรพยสน

(คารอยายอาคาร และตนไม)

1. ตรวจสอบกรรมสทธทดน ตามเอกสาร และแผนท ร.ว. 43 ก.

1. ตรวจสอบสทธในทดนทปลกสรางทรพยสนตาม เอกสารและแผนท ร.ว. 43 ก.

- เลขทแปลงกรรมสทธถกตองตรงตาม ร.ว. 43 ก.

- ชอผขออนมตถกตองตรงตามแผนท ร.ว. 43 ก.

- เนอทดนทขออนมตถกตองตรงตาม ร.ว. 43 ก. (หากจ าเปนตองจดซอเกนตองเปนไปตามหลกเกณฑ โดยชอบ)

- หลกฐานเอกสารสทธทดนถกตองตรงตาม ร.ว. 43 ก.

- เลขทแปลงกรรมสทธถกตองตรงตาม ร.ว. 43 ก.

- ชอเจาของทรพยสนเปนบคคลเดยวกนกบเจาของทดนทปรากฏตาม ร.ว. 43 ก. หากเปนบคคลอนตองไดรบความยนยอมโดยชอบจากเจาของทดน

- จ านวนทดนทปลกสรางทรพยสนตรงตาม ร.ว. 43 ก. (ใชประกอบในการค านวณทรพยสน)

2. ตรวจสอบหลกเกณฑ และราคาคาทดแทนใหตรงกบ หลกการของคณะกรรมการฯ ก าหนดไว

2. ตรวจสอบหลกเกณฑ และราคาคาทดแทนใหตรงกบ หลกการทคณะกรรมการฯ ก าหนดไว

- หลกเกณฑอตรา / ไร เปนไปตามหลกเกณฑราคาทคณะกรรมการก าหนดไว

- จ านวนทดนทขออนมต คณอตราไรละ (ตามทคณะกรรมการก าหนด) ถกตอง

- รวมยอดเงนทจายแตละรายการถกตอง

- หลกเกณฑชนดราคาและประเภททรพยสนเปนไปตามหลกเกณฑทคณะกรรมการฯ ก าหนด และกรณ

- อาคารสงปลกสรางทตองมการถอดแบบ และคดค านวณราคาตองมผรบรอง

- จ านวนทรพยสนควรสอดคลอง เหมาะสมกบจ านวนเนอทดนทปรากฏตาม ร.ว. 43 ก.

- การค านวณจ านวนทรพยสนคณอตราตอตน/หนวย

- รวมยอดเงนขออนมต ถกตอง

3. ตรวจสอบความสมบรณของเอกสาร และบญชขออนมต 3. ตรวจสอบความสมบรณของเอกสาร และบญชขออนมต

- เจาของทดนลงนาม ครบถวนถกตอง

- คณะอนกรรมการฯ ลงนามรบรองถกตอง ครบถวน

- คณะกรรมการจดซอฯ(แลวแตกรณ)ลงนามเหนชอบถกตอง

- เจาของทดนลงนาม ครบถวนถกตอง

- คณะอนกรรมการฯ ลงนามรบรองถกตอง ครบถวน

- คณะกรรมการจดซอฯ(แลวแตกรณ)ลงนามเหนชอบถกตอง


*** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ***


สรปการเตรยมความพรอมในการจดหาทดนเบองตน

1. งานประชมเชงประชาสมพนธ

- ก าหนดกลมเปาหมาย - ก าหนดเรองทจะประชาสมพนธ - ก าหนดตวผรบผดชอบในการด าเนนงาน - ก าหนดเวลาการประชาสมพนธ

2. งานส ารวจขอมลทดน (เบองตน)

- หาขอมลเกยวกบเจาของทรพยสน / ผครอบครองทรพยสน - จ านวนทรพยสน (เบองตน) - ขอบเขตพนทโครงการ - แจงเจาของทรพยสนทราบ ขนตอน และวธการด าเนนการ - ขอใชทดนของรฐ เชน ปาไม สปก. ทราชพสด เปนตน

3. งานขอออก พ.ร.ฎ. ก าหนดเขตทดน ทจะเวนคน

- ขนตอนการขอออก พ.ร.ฎ. - ขนตอนการออกประกาศส านกนายกรฐมนตรเปนการเวนคนเรงดวน - งานตรวจสอบชอเจาของทดน ทอย และรายละเอยดทดน - งานเตรยมเอกสาร และแบบพมพ - งานอบรมเจาหนาท และเตรยมการเวนคน

4. ขอควรระวงในการจายคาทดแทน

- การจายคารอยายพรอม หรอกอนคาทดน ไมควรจายหลงการจายคาทดน - ตองจายคาทดแทน เรยงล าดบรายแปลงกรรมสทธ - การใหความยนยอม และลายมอชอถกตอง - ความสามารถของบคคลผท านตกรรมกบทางราชการ - การตรวจสอบบรมสทธ ของผทรงสทธและตรวจอายดทดน - การเรยกเกบคาภาษเงนไดจากบคคลธรรมดา และนตบคคล


*** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ***


2. การจดหาทดนโดยการออกพระราชกฤษฎกาก าหนดเขตทดนทจะเวนคน การเสนอรางพระราชกฤษฎกาก าหนดเขตทดนในบรเวณททจะเวนคน เปนการ

ด าเนนการโดยอาศยอ านาจตามความในมาตรา 187 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยกบมาตรา 5 วรรคสาม และมาตรา 6 แหงพระราชบญญตวาดวยการเวนคนอสงหารมทรพย พ.ศ. 2530 อนเปนกฎหมายทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและเสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 42 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย บญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย ประกอบกบมาตรา 11 วรรคหนง แหงพระราชบญญตการชลประทานหลวง พทธศกราช 2485 ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตการชลประทานหลวง(ฉบบท 5) พ.ศ. 2530 อนเปนกฎหมายทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและเสรภาพของบคคลซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 32 มาตรา 33 มาตรา 34 มาตรา 41 มาตรา 42 และมาตรา 43 ของรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย บญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย

ขนตอนการด าเนนการเวนคนอสงหารมทรพย

ขอมลขอเทจจรงทเกยวของกบการขอออกพระราชกฤษฎกาก าหนดเขตทดนในบรเวณททจะเวนคนจะประกอบไปดวย

1. บนทกการมสวนรวมของประชาชน ตามมาตรา 57 วรรคสอง ของรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550

2. รายละเอยด หลกฐาน ในการเขาไปเจรจาปรองดองกบราษฎรเจาของทดนในการจดซอทดน ทงน ตามมตคณะรฐมนตร ท นว. 155/2550 ลงวนท 10 ตลาคม 2500

3. สรปรายละเอยดการกอสรางงานตางๆ ทอยในเขตทดนทจะเวนคน เชน ชอโครงการ ชองานตางๆ ขนาด งบประมาณการกอสราง(ทมาของแหลงเงน ) ระยะเวลาในการด าเนนการกอสราง ผลประโยชนทจะไดรบจากการกอสราง และรายงานความเหมาะสม ของโครงการ

4. รายละเอยดทรพยสนตางๆ ทจะเวนคน เชน จ านวนทดนประมาณกแปลง กไร สภาพทดน (ทนา, ทสวน) ปญหาและอปสรรคในการด าเนนการเจรจากบเจาของทดน กลาวคอ มเจาของทดนทไมยนยอมรบราคาคาทดแทนจ านวนประมาณกราย คดเปนกแปลง กไร และสาเหตทไมรบราคาเพราะอะไร เชน ตดปญหาเรองมรดก หรอตดจ านอง(หนเสย)


*** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ***


5. ระบเขตทองททจะขอออกพระราชกฤษฎกา เชน ต าบล อ าเภอ และจงหวด ทอย ใน เขตท ด นท จ ะ เ วนค น โดยให พ จ า รณาก าหนดแนว เขต เ วนค นไว เท าท จ า เป น เพอประโยชนในการด าเนนงานเทานน ทงน ตามมตคณะรฐมนตร เมอวนท 12 กรกฎาคม 2537

6. หากแนวเขตทดนท จะเวนคน ทบซอนกบพ นทของสวนราชการอน ใหแนบเอกสารหลกฐานการประสานเพอขอใชพนทมาดวย

7. โครงการจดท าแผนททายพระราชกฤษฎกา (กระดาษแกวใส) โดยใหถอปฏบต ตามหนงสอส านกเลขาธการคณะรฐมนตร ท นร 0503/ว(ท) 679 ลงวนท 1 กมภาพนธ 2551

ขนตอนการเวนคนอสงหารมทรพย

การด าเนนการจดหาทดนเพอการชลประทานนน กรมชลประทานไดด าเนนการโดย 2 วธ กลาวคอ โดยวธเจรจาปรองดอง ตามมตคณะรฐมนตรเมอวนท 10 ตลาคม 2500 ทงนกระทรวงเกษตรและสหกรณไดมค าสงท 397/2532 เรอง แตงตงคณะกรรมการจดซอและก าหนดคาทดแทนทรพยสนเพอการชลประทาน เปนผพจารณาก าหนดราคาคาทดแทนทจะใหแก ราษฎรผถกเวนคน เพอการชลประทาน

เมอการจดหาดวยวธการเจรจาปรองดองไมสามารถด าเนนการตอไปได การจดหาทดนโดยใชพระราชบญญตวาดวยการเวนคนอสงหารมทรพย พ.ศ. 2530 จงเปนวธการสดทายทรฐ มความจ าเปนตองใหไดมาซงทดนเพอการกอสรางระบบชลประทาน

ขนตอนการด าเนนการจดหาทดนโดยวธการเวนคนตามกฎหมายวาดวยการเวนคนนนจะตองเปนการด าเนนการตอเนองจากการจดซอทดนโดยวธเจรจาปรองดอง ตามมตคณะรฐมนตร ทกลาวขางตน และจะตองไมมการเขาใชทดนกอน เวนแตราษฎรเจาของทดนจะไดย นยอม โดยปรากฏหลกฐานไว

การเวนคนท ดนของรฐโดยใชอ านาจตามพระราชบญญตว าดวยการเวนคนอสงหารมทรพย พ.ศ. 2530 นน จะกระท าไดโดย การเสนอขอออกเปนพระราชกฤษฎกาก าหนดเขตทดนในบรเวณททจะเวนคน และการออกเปนพระราชบญญตเวนคนอสงหารมทรพย

1. การเสนอขอออกเปนพระราชกฤษฎกาก าหนดเขตทดนในบรเวณททจะเวนคน ฝายจดหาทดนจะเปนผรวบรวมรายละเอยดของการด าเนนการกอสรางเพอเสนอกรม ผานกองกฎหมายและทดน อนมตในหลกการขอออกเปนพระราชกฤษฎกาก าหนดเขตทดนในบรเวณททจะเวนคน โดยตองมเอกสารประกอบการเสนอตามทกลาวมาขางตน


*** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ***


เมอกรมไดอนมตในหลกการแลว กลมงานกฎหมายจะด าเนนการเสนอเรอง โดยจดท าบนทกกรมถงกระทรวงเกษตรและสหกรณ และรางหนงสอกระทรวงเกษตรและสหกรณถ งส าน ก เลขาธ ก ารคณะ รฐมนตร เพ อน า เสนอคณะ รฐมนตรใหม มต อนม ตหล กการ รางพระราชกฤษฎกาดงกลาว และสงรางพระราชกฤษฎกาไปยงส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาตรวจพจารณาตามมตคณะรฐมนตรตอไป

ในการประชมชแจงทส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาดงกลาวนนน จะตองมผแทนฝายจดหาทดน และผแทนโครงการชลประทานเขารวมประชมดวยทกครง เพอชแจงขอเทจจรงเกยวกบการด าเนนการจดหาทดนตงแตตน

หลงจากทไดตรวจพจารณารางพระราชกฤษฎกาเสรจเรยบรอยแลว ส านกเลขาธการคณะรฐมนตรจะมหนงสอแจงใหกระทรวงเกษตรและสหกรณและกรมด าเนนการจดพมพแผนท ทายพระราชกฤษฎกาตามมตของส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาตามจ านวนทแจงสงไปยง ส านกเลขาธการคณะรฐมนตร เพอด าเนนการประกาศในราชกจจานเบกษาใหมผลบงคบตามกฎหมายตอไป

เมอพระราชกฤษฎกาก าหนดเขตทดนในบรเวณททจะเวนคนมผลบงคบใชแลว ฝายจดหาทดนจะตองด าเนนการดงตอไปน

1.1 แจงโครงการใหเสนอรายชอเจาหนาททจะเขาไปในทดนตามแผนททาย เพอท าการส ารวจและกอสราง รวมทงเจาหนาทของฝายจดหาทดนและผทเกยวของทงหมดทจะตองเขาไป ในทดนดงกลาว ไมวาจะเปนขาราชการ พนกงานและลกจาง เพอเสนอกรมมอบหมายใหเปน ผซงไดรบมอบหมายจากเจาหนาทเวนคน โดยในขนตอนนตองเรงด าเนนการเพอผซงไดรบมอบหมายจากเจาหนาทจะตองด าเนนการปดประกาศพระราชกฤษฎกาใหผ เกยวของทราบ ตามมาตรา 7 แหงพระราชบญญตวาดวยการเวนคนอสงหารมทรพย พ.ศ. 2530

1.2 เมอผซงไดรบมอบหมายจากเจาหนาทตามขอ 1.1 ไดด าเนนการส ารวจขอเทจจรงของอสงหารมทรพยทจะตองเวนคนเสรจเรยบรอยแลว ทงหมดหรอเปนบางสวน ใหจดท ารางค าสงกระทรวงเกษตรและสหกรณ เรอง แตงตงคณะกรรมการก าหนดราคาเบองตนและจ านวนเงนคาทดแทนอสงหารมทรพยทจะเวนคน ซงประกอบดวยนายอ าเภอทองท หวหนาฝายทะเบยนส านกงานท ด นของจงหวดท มการเวนคน และผ แทนสภาทองถ นท ท ดนถกเวนคน โดยม หวหนาฝายจดหาทดน เปนกรรมการและเลขานการ ตามความในมาตรา 9 แหงพระราชบญญต วาดวยการเวนคนอสงหารมทรพย พ.ศ.2530 ทงนใหจดท าบนทกกรมถงปลดกระทรวงเกษตร และสหกรณ


*** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ***


อนง การส ารวจขอเทจจรงเกยวกบอสงหารมทรพยดงกลาวน ตองด าเนนการ ใหแลวเสรจภายใน 2 ป นบแตพระราชกฤษฎกามผลบงคบใช โดยจะขยายเวลาท าการส ารวจออกไปอกไมได ทงตามมาตรา 8 แหงพระราชบญญตวาดวยการเวนคนอสงหารมทรพย พ.ศ. 2530

สวนการก าหนดราคาเบองตนของอสงหารมทรพยทถกเวนคนนน คณะกรรมการก าหนดราคาเบองตนและจ านวนเงนคาทดแทนอสงหารมทรพยทจะเวนคนจะตองด าเนนการใหแลวเสรจภายใน 180 วน นบแตไดรบการแตงตงจากกระทรวงเกษตรและสหกรณ ซงหากวามเหตจ าเปนไมสามารถด าเนนการใหแลวเสรจภายในก าหนดเวลาดงกลาวกใหขออนมตรฐมนตร วาการกระทรวงเกษตรและสหกรณขยายเวลาการก าหนดราคาเบองตนของอสงหารมทรพยออกไปไดอก แตตองไมเกน 180 วน โดยคณะกรรมการดงกลาวตองเปนผขอ ทงน ตามความในมาตรา 9 แหงพระราชบญญตวาดวยการเวนคนอสงหารมทรพย พ.ศ.2530 แกไขเพมเตมโดยประกาศ คณะรกษาความสงบเรยบรอยแหงชาต ฉบบท 44 ลงวนท 28 กมภาพนธ 2534

ในชนการส ารวจขอเทจจรงของอสงหารมทรพยตามมาตรา 9 แหง พระราชบญญตวาดวยการเวนคนอสงหารมทรพย พ.ศ.2530 น หากปรากฏวาผมสทธในอสงหารมทรพยไมมหนงสอแสดงสทธในทดน กรมโดยอธบดกรมชลประทานในฐานะเจาหนาทเวนคน จะตองแตงตงคณะกรรมการสอบสวนสทธ เพอท าการสอบสวนใหทราบถงผมสทธดงกลาว ทงนตามความ ในมาตรา 12 แหงพระราชบญญตวาดวยการเวนคนอสงหารมทรพย พ.ศ.2530

1.3 เนองจากการเวนคนอสงหารมทรพย โดยการเสนอขอออกเปนพระราชกฤษฎกาน เพอให เจาหนาทหรอผซงได รบมอบหมายจากเจาหนาทมอ านาจเขาไปในทดนของราษฎร ผถกเวนคน ท าการส ารวจขอเทจจรงเกยวกบอสงหารมทรพยทจะเวนคน บานเรอน สงปลกสรางและตนไม ซงเปนกระบวนการของกฎหมายวาดวยการเวนคนในการทรฐมความจ าเปนจะตองไดมา ซงอสงหารมทรพย เพอกจการชลประทาน ถาไมไดตกลงในเรองการโอนไว เปนอยางอน ใหด าเนนการเวนคนตามบทบญญตแหง พระราชบญญตวาดวยการเวนคนอสงหารมทรพย พ.ศ.2530 ซงหมายความวาด าเนนการโดยออกเปนพระราชบญญต เวนคนอสงหารมทรพยตามความ ในมาตรา 15 และมาตรา 23

แตโดยทการเสนอขอออกเปนพระราชบญญตเวนคนอสงหารมทรพยนน จะตอง มการพจารณาในสภา ซงระยะเวลาในการทจะใหพระราชบญญตเวนคนอสงหารมทรพยมผลใชบงคบเพอใหกรรมสทธในทดนของราษฎรตกเปนของรฐ อนเปนการไดมาซงอสงหารมทรพย เพอกจการชลประทานตามความในมาตรา 5 ของกฎหมายเวนคน นน จะตองใชระยะเวลาพอสมควร ทงนเพราะขนตอนและกระบวนการการพจารณาเปนของรฐสภา ภายหลงจากทไดผานการพจารณาส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาแลว


*** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ***


การเสนอขอออกประกาศเวนคนเปนกรณทมความจ าเปนเรงดวน ซงเปนประกาศส านกนายกรฐมนตร จงตองกระท าตอเนองการเสนอขอออกเปนพระราชกฤษฎกา แตจะเสนอขอ ใหออกเปนประกาศวาดวยการเวนคนเรงดวนนน ตองเสนอเมอมการก าหนดราคาและไดแจงราคา ให เจาของทดนทราบแลว แต เจาของทดนไมพอใจราคา ซงหากวาเนนชาจะเปนอปสรรค ตอการพฒนาเศรษฐกจและสงคม หรอประโยชนของรฐอนส าคญอยางยง เวนแตวาจะมความจ าเปนเรงดวนทจะเสนอขอใหออกประกาศฯ เมอพระราชกฤษฎกามผลบงคบแลว อกทงในชนจดซอ ตามมตคณะรฐมนตร เจาของทดนกไมยนยอมรบราคากจะเสนอขอใหออกประกาศส านกนายกก าหนดใหการเวนคนเปนกรณทมความจ าเปนเรงดวนตอเนองได ทงน เพอเปนการเตรยมการไวกอน ส าหรบการเขาครอบครองและใชทดนตามประกาศเรงดวนทจะตองมการจายหรอวางเงนคาทดแทน และแจงใหเจาของ หรอผครอบครองทดนทราบกอนดวย ตา มมาตรา 13 แหงพระราชบญญตวาดวยการเวนคนอสงหารมทรพย พ.ศ. 2530

1.4 การทรฐโดยกรมชลประทานเวนคนทดนของราษฎรเพอน าทดนมาใชกอสรางการชลประทานนน เปนการใชอ านาจของฝายบรหาร (คณะรฐมนตร) อกทง กฎหมายรฐธรรมนญ กรองรบสทธในการบงคบเอาทดนของราษฎรมาเปนของรฐ (ทราชพสด) แตอยางไรกตาม เรองเงน คาทดแทนทดนทรฐจะจายใหแกราษฎรนน สทธในการรบเงนคาทดแทนดงกลาว สามารถจ าแนกออกไดดงน

1 .4 .1 กรณราษฎรเจ าของท ดนยนยอมรบราคาค าทดแทนตามทคณะกรรมการก าหนดราคาเบองตนไดก าหนด โดยขอรบเงนคาทดแทนไปกอน แตสงวนสทธ ทจะอทธรณตอรฐมนตรวาการฯ ไดตามมาตรา 10 วรรคสอง แหงพระราชบญญตวาดวยการเวนคนอสงหารมทรพย พ.ศ. 2530 ซงกรณนสามารถแกไขหลกฐานทางทะเบยนใหทดนเปนของรฐได

1.4.2 กรณราษฎรเจาของทดน ไมยนยอมรบราคาคาทดแทนดงกลาว โดยอาจจะไมเหนดวยกบการเวนคน หรอเหนวาจ านวนเงนคาทดแทนนนไมเปนไปตามทควรจะได ซ งสทธ อทธรณของราษฎรผ ถก เวนคนนนย อมเก ดขน แตตองยน อทธรณ เปนหนงส อ ตอรฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณ ภายใน 60 วน นบแตวนทไดรบแจงจากเจาหนาทเวนคนหรอผซงไดรบมอบหมายจากเจาหนาทใหมารบเงนคาทดแทนแลว ทงนตามมาตรา 25 แหงพระราชบญญตวาดวยการเวนคนอสงหารมทรพย พ.ศ. 2530 ซงระยะเวลาในการยนอทธรณดงกลาวนถอโดยเครงครด ซงรวมถงสทธราษฎรตามขอ 1.4.1 ดวย ทจะตองอทธรณภายในก าหนดดงกลาว แตส าหรบกรณนกรมชลประทานยงไมสามารแกไขหลกฐานทางทะเบยนทดนเปนของรฐดงเชน ขอ 1.4.1


*** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ***


และเมอราษฎรไดยนอทธรณเงนคาทดแทนดงกลาวแลว เปนหนาทของกรมชลประทาน โดยผซงไดรบมอบหมายจากเจาหนาท (ฝายจดหาทดน) จะตองตดตอผแทนระดบจงหวด เพอเปนคณะกรรมการพจารณาอทธรณ โดยจดท ารางค าสงกระทรวงเกษตรและสหกรณ แตงตงเสนอไปพรอมกนดวย ทงน

เมอคณะกรรมการพจารณาอทธรณ ไดพจารณาเสนอความเหนวาจะยนตามราคา คาทดแทน หรอจะก าหนดใหราคาคาทดแทนเพมขนตามคณะกรรมการก าหนดราคาเบองตน ไดก าหนดแลวรฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณ กจะตองวนจฉยอทธรณนนตอไป ภายหลงทผซงไดรบมอบหมายจากเจาหนาทไดแจงค าวนจฉยใหราษฎรผอทธรณทราบแลว ราษฎรดงกลาวยอมมสทธฟองศาลภายใน 1 ป เพอใหก าหนดคาทดแทนดงกลาวอกได ซงถอเปนกระบวนการทสดทราษฎรจะพงไดรบตามกฎหมายวาดวยการเวนคน โดยราษฎรจะตองรบเงนคาทดแทนนน และรฐ โดยกรมชลประทาน (ผซงไดรบมอบหมายจากเจาหนาท) กสามารถแกไขหลกฐานทางทะเบยนได

การทราษฎรไมยอมรบราคาคาทดแทนดงกลาว โดยวธปฏบตตามกฎหมายวาดวยการเวนคน รฐโดยกรมชลประทานจะต องตรา เปนพระราบญญต เวนคนตามมาตรา 15 ของพระราชบญญตวาดวยการเวนคนอสงหารมทรพย พ.ศ. 2530 เพอใหกรรมสทธในทดนตกเปนของรฐตอไป

2. การเสนอขอออกเปนพระราชบญญตเวนคนอสงหารมทรพย เปนกระบวนการทางกฎหมายวาดวยการเวนคนทรฐโดยกรมชลประทาน ไดทราบขอเทจจรงเกยวกบทดนทจะเวนคนทแนนอนแลว ทงนตามมาตรา 15 และไมมความจ าเปนเรงดวน ในการเขาใชทดนของราษฎรดงกลาว ดงเชนการออกเปนพระราชกฤษฎกา เพยงแตตองการทจะใหกรรมสทธในทดนของราษฎรผถกเวนคนตกมาเปนของรฐเทานน

และเมอพระราชบญญตเวนคนอสงหารมทรพยมผลบงคบใชแลว จะตองมการแตงตงผซงไดรบมอบหมายจากเจาหนาทดงเชนขอ 1 ขางตน และรฐโดยกรมชลประท าน ยงไมสามารเขาครอบครองใชประโยชนไดจนกวาจะไดมการจายหรอวางเงนคาทดแทนแลว ซงการจายหรอวางเงนคาทดแทนนกจ าเปนจะตองด าเนนการก าหนดราคาคาทดแทนเบองตน โดยราษฎรกมสทธในการรบเงนคาทดแทน แตสงวนสทธอทธรณตอรฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณ และสามารถใชสทธทางศาลได ตอไป เชนเ ดยวกบกระบวนการในการออกเปน พระราชกฤษฎกาก าหนดเขตทดนจะเวนคนดงกลาวในขอ 1 ขางตน ทงนเปนไปตามมาตรา 23 แหงพระราชบญญตวาดวยการเวนคนอสงหารมทรพย พ.ศ. 2530


*** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ***


เมอไดก าหนดเงนคาทดแทนเบองตนแลว และไดมการแจงใหราษฎรมารบเงน คาทดแทนไมมารบเงนคาทดแทน และผซงไดรบมอบหมายจากเจาหนาทไดวางเงนคาทดแทนแลว ใหเจาหนาทผซงไดรบมอบหมายจากเจาหนาทมหนงสอแจงใหเจาพนกงานเจาหนาทตามประมวลกฎหมายทดนแกไขหลกฐานทางทะเบยนใหทดนตกเปนของรฐได ตามมาตรา 32 ของกฎหมายเวนคน และหากวาครบก าหนด 10 ป นบแตไดมการวางเงนคาทดแทนแลว ถาไม รองขอรบเงน คาทดแทนใหเงนตกเปนของแผนดน ตามมาตรา 34 ของกฎหมายเวนคน

การขดขวางการด าเนนการของเจาหนาทหรอซงไดรบมอบหมายจากเจาหนาทนน ถอเปนความผดทมโทษทางอาญาดวย ทงนตามมาตรา 35 แหงพระราชบญญตวาดวยการเวนคนอสงหารมทรพย พ.ศ. 2530 ส าหรบการเสนอขอออกเปนพระราชบญญตเวนคนอสงหารมทรพยน นน ฝายจดหาทดน จะตองเปนผรวบรวมรายละเอยดของโครงการ และการจดหาทดนเพอเสนอกรมชลประทานผาน กองกฎหมายและทดนอนมตในหลกการเชนเดยวกบ ขอ 1 โดยตองมเอกสารประกอบการเสนอ


*** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ***


โครงการชลประทานเสนอกองกฎหมายและทดน

กองกฎหมายและทดนพจารณาตรวจสอบเอกสารขอมลตาง ๆ

กองกฎหมายฯ เสนอกรมอนมตหลกการ และลงนามในแผนท

รมว.กษ. ลงนามหนงสอถง สลค..

สลค. เสนอ ครม.

กรม ลงนามหนงสอถงปลดกระทรวงเกษตรฯ เพอน าเรยน รมว.กษ.

5 วน

7 วน

15 วน

30 วน

3 วน

การจดหาทดน โดยบงคบใชตามพระราชบญญตวาดวยการเวนคนอสงหารมทรพย พ.ศ. 2530


*** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ***


สลค. สงราง พ.ร.ฎ. ใหส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาตรวจพจารณา

15 วน

น าเขาสการพจารณาของ ครม.

15 วน

หมายเหต : เปนไปตามระเบยบวาดวยหลกเกณฑเสนอเรองตอคณะรฐมนตร พ.ศ. 2548

ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาเชญผแทนกรม ชแจงรายละเอยดราง พ.ร.ฎ.

30 วน

กรม ใหความเหนชอบราง พ.ร.ฎ.

ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาสงเรองกลบส านกเลขาฯ ครม.

ส านกเลขาฯ ครม.ขอใหจดพมพแผนทเพอประกาศในราชกจจานเบกษา

ส านกเลขาฯ ครม. เสนอราง พ.ร.ฎ. ถงส านกราชเลขาธการเพอน าขนทลเกลาฯ

กรมฯด าเนนการจด พมพแผนท

ประกาศในราชกจจานเบกษา

ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกามหนงสอถงกรมขอความเหนชอบในรางทตรวจเสรจแลวนน

15 วน

15 วน

45 วน

30 วน


*** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ***


ปดประกาศส าเนาพระราชกฤษฎกา ไวโดยเปดเผย ณ สถานท ทกฎหมายก าหนด

(มาตรา 7)

ส ารวจขอเทจจรงของ อสงหารมทรพยทจะเวนคน

(มาตรา 9 วรรคหนง)

แตงตงกรรมการก าหนดราคา (มาตรา 9 วรรคสอง)

ทดนมเอกสารสทธ

ตงกรรมการสอบสวนสทธ (มาตรา 12)

ตกลงขาย + ยอมรบราคา (มาตรา 10)

เจาหนาทแกไขทะเบยน (มาตรา 11)

ไมรบราคาอทธรณ ฟองศาลภายใน 1 ป

(มาตรา 26)

ขอออกประกาศเรงดวน (ประกาศส านกนายกรฐมนตร)

(มาตรา 13 วรรคหนง)

ไมยอมขาย

ทดนไมมเอกสารสทธ

ไดรบเอกสารสทธ

ตกลงขาย + ไมยอมรบราคา (สงวนสทธอทธรณ) (มาตรา 10 วรรคสอง)

อทธรณภายใน 60 วน (มาตรา 25 วรรคหนง)

รมว.กษ. ตงกรรมการพจารณาอทธรณ (มาตรา 25 วรรคสอง)

วางเงนคาทดแทน แจงการครอบครองลวงหนาไมนอย

กวา 60 วน (มาตรา 13 วรรคสอง)

รบราคาอทธรณ เขาใชพนทกอนออก พ.ร.บ.(ม.13 วรรคสอง)

ออก พ.ร.บ. เวนคนฯ (มาตรา 15)

โอนทะเบยน

สงเรองใหเจาหนาท แกไขทะเบยน

ศาลปกครองตดสนคด

ขนตอนการด าเนนการตาม พ.ร.บ. เวนคนฯ


*** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ***


ขนตอนการเสนอรางพระราชกฤษฎกาก าหนดเขตทดนในบรเวณทจะเวนคน(พ.ร.ฎ.) โครงการ ...........................................................

ขนตอน

ท แผนงาน / กจกรรม หมายเหต

1 ตรวจสอบรายละเอยดขอมลและแผนททายพระราชกฤษฎกา ระยะเวลาด าเนน การประมาณ 6-8 เดอนหรออาจมาก กวานน กรณกอน ทส านกเลขาธการคณะรฐมนตรจะเสนอรางฯ ไปยงส านกราชเลขาธ- การ เพอน าขนทล เกลาฯ หากมการเปลยน ค.ร.ม. ทงคณะ จะตองยอนกลบมาด าเนน การใหม เรมตงแตขนตอนท 4 เปนตนไป เพอใหครม. ชดใหมใหความ เหนชอบในราง พระราชกฤษฎกาฯ อกครงหนง ตามธรรมเนยมปฏบต

2 เสนอกรมขออนมตในหลกการและลงนามในแผนททาย พ.ร.ฎ.

3 จดท าราง พ.ร.ฎ. พรอมเอกสารประกอบการพจารณาเสนอ ครม.

4 กรมฯ ลงนามหนงสอถงปลดกระทรวงฯ เพอน าเสนอรฐมนตรวาการฯ ลงนามหนงสอถงเลขาธการคณะรฐมนตร

5 รฐมนตรวาการฯ ลงนามหนงสอถงเลขาธการคณะรฐมนตร

6 เลขาธการคณะรฐมนตรเสนอรองนายกฯ เพออนมตในหลกการราง พ.ร.ฎ.

7 เลขาธการคณะรฐมนตรเสนอคณะรฐมนตรเพอทราบ โดยถอเปนมตคณะรฐมนตร ใหความเหนชอบราง พ.ร.ฎ.

8 ส านกเลขาธการคณะรฐมนตรสงราง พ.ร.ฎ. ใหส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาตรวจพจารณา

9 ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาเชญผแทนกรมฯ ชแจงรายละเอยดราง พ.ร.ฎ.

10 ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกามหนงสอถงกรมฯ เพอขอความเหนชอบในราง พ.ร.ฎ. ทส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาตรวจพจารณาเสรจแลว

11 ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาสงราง พ.ร.ฎ. กลบส านกเลขาธการคณะรฐมนตร

12 ส านกเลขาธการคณะรฐมนตรมหนงสอถงกรมฯ ใหจดพมพแผนททาย พ.ร.ฎ. จ านวน 2,500 ชด เพอเตรยมลงประกาศในราชกจจานเบกษา

13 กรมด าเนนการวาจางส านกพมพคณะรฐมนตรและราชกจจานเบกษา

14 ส านกเลขาธการคณะรฐมนตรเสนอราง พ.ร.ฎ. ไปยงส านกราชเลขาธการ เพอน าขนทลเกลาฯ ถวายประกาศบงคบใชเปนกฎหมาย

15 ประกาศในราชกจจานเบกษา


*** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ***


1. ขนตอนการเวนคนทดน (โดยออก พ.ร.ฎ.)

หมายถง การด าเนนการตามกฎหมายวาดวยการเวนคนอสงหารมทรพย มขนตอน การด าเนนการ คอ

1. ออกพระราชกฤษฏกาก าหนดเขตทดนในบรเวณททจะเวนคน

2. ประกาศพระราชกฤษฎกา 7 แหง คอ โครงการ จงหวด อ าเภอ ต าบล หมบาน ทดนจงหวด และทดนอ าเภอ (มาตรา 7)

3. ส ารวจทรพยสนทตองเวนคนใหเสรจภายใน 2 ป นบแตวนออกพระราชกฤษฎกา กอนเขาส ารวจตองแจงกอนไมนอยกวา 15 วน (มาตรา 8)

4. คณะกรรมการก าหนดราคาเบองตน ((รฐมนตรแตงตงภายในสามสบวนนบแตวนทส ารวจแลวเสรจบางสวนหรอทงหมด) (มาตรา 9)) ประกอบดวย 1. นายอ าเภอทองท 2. หวหนาฝายทะเบยนทดนจงหวดหรอสาขา 3. ผแทนสภาทองถนทเกยวของ 4. หวหนาฝายจดหาทดน

ด าเนนการก าหนดราคาเบองตนภายใน 180 วน นบแตวนทไดรบแตงตง

5. หลกเกณฑการก าหนดราคาเบองตน (มาตรา 11) ใหค านงถง (1) ราคาซอขายกนปกตในทองตลาด (2) ราคาปานกลางเพอเสยภาษ (3) ราคาประเมนฯ จดทะเบยนสทธและนตกรรม

(4) สภาพและทตงของทดน

(5) เหตและวตถประสงคของการเวนคน

ทงน เพอใหเกดความเปนธรรมแกผถกเวนคนและสงคม

6. ในกรณทมการตกลงซอขายกนไดใหเจาหนาทจายเงนใหแกเจาของหรอผครอบครอง โดยชอบดวยกฎหมายภายใน 120 วน นบแตวนท าสญญาซอขาย มาตรา 10 และไดรบยกเวนคาธรรมเนยม คาอากร (มาตรา 11 วรรค 2)

7. ในกรณสามารถตกลงซอขายกนได แตไมอาจตกลงกนไดในเรองจ านวนเงนคาทดแทน หากเจาของหรอผครอบครองโดยชอบดวยกฎหมายจะขอรบเงนคาทดแทนตามราคาเบองตน โดยสงวนสทธอทธรณตอรฐมนตร ภายใน 60 วน นบแตวนทไดรบหนงสอจากเจาหนาท (มาตรา 25)


*** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ***


8. ในการพจารณาอทธรณ ใหรฐมนตรแตงตงผทรงคณวฒทางกฎหมายและผมความรความสามารถในการตราคาทดนไมนอยกวา 5 คน เปนผพจารณาเสนอความเหนตอรฐมนตร โดยใหรฐมนตรวนจฉยอทธรณใหเสรจสน ภายใน 60 วน นบแตวนทไดรบค าอทธรณ (มาตรา 25 วรรค 2)

9. ในกรณทผมสทธไดรบเงนคาทดแทน ยงไมพอใจในค าวนจฉยของรฐมนตรหรอรฐมนตรมไดวนจฉยอทธรณใหเสรจสนภายในก าหนด ใหมสทธฟองคดตอศาลไดภายใน หนงป นบแตวนทไดรบแจงวนจฉยของรฐมนตร หรอนบแตวนทพนก าหนดเวลาดงกลาว (มาตรา 26)

10. ในกรณทรฐมนตรหรอศาลวนจฉยใหช าระเงนคาทดแทนเพมขน ใหผมสทธไดรบเงนคาทดแทนไดรบดอกเบยในอตราสงสดของดอกเบยเงนฝากประเภทฝากประจ าของธนาคารออมสนในจ านวนเงนทเพมขน นบแตวนทตองมการจายหรอวางเงนคาทดแทนนน

11. ถาการเวนคนทไดมการออกพระราชกฤษฎกาฯ หากเนนชาไปจะเปนอปสรรคอยางมากแกการพฒนาเศรษฐกจและสงคมหรอประโยชนของรฐ ใหคณะรฐมนตรมอ านาจประกาศ ในราชกจจานเบกษา ก าหนดใหการเวนคนนนเปนกรณทมความจ าเปนเรงดวนได (มาตรา 13)

12. การด าเนนการหลงประกาศเรงดวน (มาตรา 13 วรรค 2) (1) แจงการครอบครองลวงหนาไมนอยกวา 60 วน

(2) จายหรอวางเงนกอนเขาครอบครอง (3) แจงให รอถอนส งปลกสรางภายในเวลาท ก าหนด ท งน ตองไมนอยกวา 60 วน นบแตวนทไดรบหนงสอแจง (4) กรณทไมสามารถสงหนงสอแจงใหเจาของหรอผครอบครองโดยชอบดวย กฎหมายได ใหปดประกาศ 8 แหง ถอวาไดรบหนงสอแลว แตตองไมนอยกวา 75 วน นบแตวนปดประกาศแจงความ

(5) หากเจาของไมยอมขายใหออกพระราชบญญตเวนคนตอไป

13. เมอไมยอมขายหรอขดขวางดวยประการอนใหออกพระราชบญญตเวนคน เมอทราบ ขอเทจจรงเกยวกบอสงหารมทรพย ทตองการเวนคนแนนอนแลว

14. เมอออกพระราชบญญตเวนคนแลว ประกาศพระราชบญญตเวนคน 7 แหง และตองแจงใหเจาของมารบเงนภายในเวลาทก าหนดไว แตตองไมเกน 120 วน นบแตวนบงคบใชพระราชบญญต

15. จายเงนหรอวางเงน และแจงแกไขทะเบยน


*** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ***


16. การออกพระราชบญญตเวนคนทไมมพระราชกฤษฎกา ด าเนนการเมอทราบขอเทจจรงของทรพยสนแลว แตเจาของไมยนยอมขายหรอไมตกลงราคา ใหด าเนนการเชนเดยวกบการออกพระราชกฤษฎกา จงตองประกาศ 7 แหง ก าหนดราคาเบองตนแจงรบเงน รบเงนหรอวางเงน อทธรณและฟองคดตอศาล จายเงนหรอวางเงน แกไขทะเบยน

2. การเวนคนทเรงดวน

นอกจากการเวนคนตามปกตแลว กรมชลประทานยงสามารถก าหนดใหการเวนคนเปนกรณทมความจ าเปนโดยเรงดวนได ตามมาตรา 13 โดยเสนอใหครม.ประกาศในราชกจจานเบกษา ก าหนดใหการเวนคนนนเปนกรณทมความจ าเปนโดยเรงดวน โดยมเหตผลวาหากการกอสรางเนนชาไปจะเปนอปสรรคแกการพฒนาทางเศรษฐกจและสงคมหรอประโยชนอนของรฐอนส าคญ

3. การจดหาทดนโดยการจายเงนตามมตคณะรฐมนตรเมอวนท 11 กรกฎาคม 2532 (กรณดนทไมมเอกสารสทธ)

หลกการ

ในการจดหาทดนของกรมชลประทาน นอกจากจะเขากอสรางตามโครงการในทดนทมเอกสารสทธ ตามประมวลกฎหมายทดน ซงจะตองด าเนนการจายเงนโดยวธจดทะเบยนสทธและนตกรรม กลาวคอ ราษฎรเจาของทดนจะตองม เอกสารสทธอยางนอยเปนหนงสอรบรอง การท าประโยชน (น.ส. 3) แลว ยงจะตองเขาด าเนนการในทดนประกอบดวยพนทปาสงวนแหงชาต ทดนอทยานแหงชาต และทดนสาธารณะประโยชนอยางอน ซงกรมชลประทานไดด าเนนการ ขออนญาตใชทดนดงกลาวเปนทเรยบรอยแลว แตเมอเขาส ารวจด าเนนการปรากฏขอเทจจรงวา ในพนททจะเขาท าการกอสรางมราษฎรเขาไปยดถอครอบครอง อาศยตงบานเรอน และท ากน ในพนทโดยไมมเอกสารสทธมาเปนเวลานานแลว ในกรณนอาจเปนไปไดวา ราษฎรเหลานนมไดยนเรองราวขอออกเอกสารสทธในทดน หรอ พนกงานเจาหนาทไมอาจด าเนนการใหไดเพราะขดตอระเบยบและกฎหมาย กรมชลประทานและสวนราชการทมหนาทเกยวของกบทดน ไมสามารถจะใหราษฎรเหลานนโยกย ายออกจากพนท เขตปฏบตการได หากไมได รบการแกไขจะท าให กรมชลประทานตองหยดชะงกการกอสรางโครงการตามแผนงานทก าหนดไว


*** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ***


ดงนน เพอแกไขปญหาและอปสรรคดงกลาวขางตนใหด าเนนการไปไดดวย ความเรยบรอย อนจะท าใหการกอสรางโครงการชลประทานแลวเสรจตามแผนงานและงบประมาณ ทไดรบ อกทงใหเกดความเปนธรรมและบรรเทาเยยวยาความเดอดรอนของราษฎรเจาของทรพยสน กระทรวงเกษตรและสหกรณ จงไดน าเรองเสนอคณะรฐมนตร เพอพจารณาแกไขปญหาโดยการอนมตในหลกการเกยวกบการจายเงนคาทดแทนทรพยสนตาง ๆ เปนกรณพเศษ ดงตอไปน

1. บานเรอน สงปลกสรางและตนไมยนตน ซงปลกสรางในทดนปาสงวนแหงชาต ทดนอทยานแหงชาต ทดนสาธารณประโยชนและหรอทดนทไมมเอกสารสทธอน ๆ ซงราษฎรไดเขาครอบครองท าประโยชนกอนทกรมชลประทานจะเขาท าการกอสราง

2. พชลมลกทยงไมเกบเกยวผล ซงปลกอยในทดนทมหรอไมมเอกสารสทธ จะจายเงนคาทดแทนใหเฉพาะท เสยหาย เนองจากการกอสรางชลประทานโดยไมสามารถ จะเกบเกยวผล ไดทน

3. ทดนทไมมเอกสารสทธทงทอยในเขตหรอนอกเขตสงวนหวงหามของทางราชการ แตอยในเขตท าการกอสรางการชลประทาน โดยไดครอบครองและท าประโยชนมากอน ทกรมชลประทานจะเขาด าเนนการกอสราง

4. ทดนทมหลกฐาน น.ค.3 หรอสมาชกในเขตสหกรณนคมและนคมสรางตนเอง ทมสทธทจะไดรบหลกฐาน น.ค. 3 ตามหลกเกณฑในพระราชบญญตจดทดนเพอการครองชพและหนงสอรบรองการท าประโยชน แตหามโอนตามมาตรา 12 แหงพระราชบญญตจดทดน เพอการครองชพ ซงทางอ าเภอไมสามารถทจะจดทะเบยนสทธและนตกรรมไดในขณะนน ใหมสทธไดรบเงนคาชดเชยทดนเปนกรณพเศษ

วตถประสงคของการแกไขปญหา

1. เพอขจดปญหาอปสรรคในการปฏบตงานพรอมทงลดปญหาความขดแยงระหวางสวนราชการและราษฎร

2. เพอบรรเทาความเดอดรอนของราษฎรทถกเขตโครงการชลประทานกบทงเปนเหตจงใจใหราษฎรเหลานนสนบสนนและใหความรวมมอกบการด าเนนงานโครงการตาง ๆ

3. ท าใหแผนพฒนาแหลงน ามผลกาวหนาตามขนตอนทก าหนดไว

ขนตอนด าเนนงานเพอประกอบการจายเงน

1. ด าเนนการเชนเดยวกนกบทดนทมเอกสารสทธ กลาวคอ ตองด าเนนการปกหลกแนวเขตทดน เพอก าหนดพนททจะใชท าการกอสราง


*** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ***


2. ประกาศใหราษฎรทอยในแนวเขตทดน ยนค ารองขอใหชางรงวดกรมทดน ท าการรงวดพนททตนไดครอบครองและท าประโยชนกอนทกรมชลประทานจะเขาท าการกอสรางตามแผนงานโครงการ

3. ใหชางรงวดกรมทดน ท าการรงวดแผนทแปลงกรรมสทธ (ร.ว. 43 ก.) หรอ ส ารวจท าแผนทผครอบครองและท าประโยชนทดนแตละรายพรอมทงค านวณเนอทใหตรงกบ ความเปนจรงทกแปลง

4. แตงตงคณะกรรมการขนคณะหนง เพอท าหนาทก าหนดคาทดแทนทรพยสนและบคคลทจะไดรบเงนคาทดแทน

5. คณะกรรมการฯ แตงตงคณะอนกรรมการขนคณะหนง มหนาทส ารวจตรวจสอบรายละเอยด ค านวณราคาคาทดแทน จดท าบญชพรอมผลการส ารวจเสนอคณะกรรมการฯ พจารณา เมอคณะกรรมการฯ เหนวาสมควร กใหกรมชลประทานจายเงนคาทดแทนทรพยสนรายนน ได

6. กอนทจะด าเนนการจดท าบญชสรปผลการส ารวจเสนอคณะกรรมการพจารณา ใหความเหนชอบ ตามขอ 5 คณะอนกรรมการตรวจสอบทรพยสน จะเสนอใหจงหวดจดท าประกาศบคคลผมสทธไดรบเงนคาทดแทนทรพยสนตามหลกเกณฑทคณะกรรมการก าหนดไว เพอใหผมสวนไดเสยคดคานภายในก าหนด 30 วน นบแตวนประกาศ หากไมมผใดคดคานคณะอนกรรมการตรวจสอบทรพยสนจงจะจดท าบญชรายละเอยดพรอมสรปผลการส ารวจเสนอคณะกรรมการ เพอจดใหมการประชมพจารณาใหความเหนชอบโดยถอความเหนของคณะกรรมการเปนหลกฐาน ในการจายเงนคาทดแทนทรพยสน (การด าเนนการตามขอนใชเวลาประมาณ 12 – 18 เดอน)

7. จายเงนคาทดแทนทรพยสน ไมวาจะเปนการจายเงนคาทดแทนทดน คารอยาย อาคาร บาน เรอน โรง สงปลกสรางอยางอน และคาทดแทนตนไม จะตองจายตอหน าคณะอนกรรมการจายเงนคาทดแทน โดยทวไปจะประกอบดวย

ปลดอ าเภอผทนายอ าเภอมอบหมาย เปนประธานอนกรรมการ หวหนากลมงานวศวกรรมบรหารโครงการกอสราง เปนอนกรรมการ เจาหนาทการเงนหรอบญชของส านกงานหรอของโครงการ เปนอนกรรมการ

- คณะอนกรรมการตรวจสอบทรพยสนและคณะอนกรรมการจายเงนคาทดแทนทรพยสนจะเปนบคคลคนเดยวกนไมได

- การจายเงนคาทดแทนทรพยสนใหโอนเงนเขาบญชธนาคารเจาของทรพยสนเทานน หากจะจายโดยวธอนตองขออนมตกรมฯ เปนราย ๆ ไป (การด าเนนการใชเวลาประมาณ 3 – 6 เดอน)


*** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ***


สรปขนตอนการจดหาทดน (ทดนไมมเอกสารสทธ)

1 . ศ ก ษ า ค ว า ม เ ห ม า ะ ส ม พ จ า รณ าวางโครงการส ารวจและออกแบบโครงการ

2. อนมตแผนงาน / โครงการ

1. ผรบผดชอบ คณะกรรมการก าหนดคาทดแทนทรพยสน มผวาราชการจงหวด เปนประธาน (มต ครม. 11 ก.ค. 2532)

3. ด าเนนการเพอใหทราบขอเทจจรงของทดน

2. ปกหลกตามแนวเขตทก าหนด (กนเขต)

4. ประชมชแจงรายละเอยดโครงการกบเจาของทดน

5. รงวดจดท าแผนทแปลงกรรมสทธ (ร.ว. 43 ก.)

6. น าแผนท ร.ว.43 ก. ของกรมทดนไปด าเนนการ 4. ก าหนดหลกเกณฑและราคา


2. หลกเกณฑ (ก าหนดโดยกรรมการ) - คาขนยาย (ทดนไมมเอกสารสทธ)

3. การด าเนนการ โดยคณะอนกรรมการทไดรบแตงตง - คณะกรรมการฯ แตงตงคณะอนกรรการเพอท าการตรวจสอบ ทรพยสนตามสภาพทมอยจรง - ประกาศรายชอผมสทธใหผมสวนไดเสยคดคานภายใน30วน - จดท าบญชคาทดแทนทรพยสนเสนอกรรมการ

5. การขออนมตและจายเงน


- คารอยาย อาคาร บาน เรอนโรงและสงปลกสราง ตามมาตรฐานกรมฯ - คารอยายตนผลไม ตามมาตรฐานกรมฯ 218 ชนด

1. คณะกรรมการระดบจงหวด เหนชอบอนมตบญช+เสนอกรมชลประทานจดสรรงบประมาณ

4.จายเงนคาทดแทนทรพยสน (อนกรรมการ)

2. ขออนมตงบประมาณตอส านกงบประมาณ

1. ก าหนดเขตพนททตองใชในการกอสราง ขอใชพนทตอสวนราชการทควบคมดแล

3. จดท าแผนทภาพถายทางอากาศ (ครงท 2)

จดท าแผนทภาพถายทางอากาศ (ครงแรก) ส านกส ารวจฯ + โครงการกอสราง

ประกาศก าหนดวนเรมด าเนนการกอสราง (วน ปกหลกเขต)


*** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ***


หลกเกณฑ / ความรทน ามาใชด าเนนการ

หลกเกณฑ / ความรทน ามาใชด าเนนการในการจดหาทดน

การจดหาทดนนอกจากจะตองด า เนนการตามทมกฎหมาย กฎ ระเบยบ มตคณะรฐมนตรทเกยวของแลว ยงตองหาหลกเกณฑเพมเตมจากค าพพากษาศาลฎกา ศาลปกครองสงสด ความเหนทางกฎหมายของคณะกรรมการกฤษฎกา หรอหารอหนวยงานทมการจดหาทดน เชน กรมทางหลวง กรมทางหลวงชลบท กรงเทพมหานคร เปนตน เพอน ามาปรบใชกบการจดหาทดนของกรมชลประทานใหถกตอง เปนธรรม และโปรงใส

หลกเกณฑ / ความรทน ามาใชด าเนนการในงานเวนคนอสงหารมทรพย

การเสนอขอตรากฎหมาย (พระราชกฤษฎกาก าหนดเขตทดนในบรเวณททจะเวนคน) เปนกฎหมายทจ ากดสทธและเสรภาพของบคคล จงตองด าเนนการใหเปนไปตามมาตรา 57 วรรคสอง ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 และตามระเบยบส านกนายกรฐมนตร วาดวยการรบฟงความคดเหนของประชาชน พ.ศ. 2548 และตองเปนไปตามระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยหลกเกณฑและวธการเสนอเรองตอคณะรฐมนตร พ.ศ. 2548 ดวย

มาตรา 57 “ บคคลยอมมสทธไดรบขอมล ค าชแจง และเหตผลจากหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน กอนการอนญาตหรอการด าเนนโครงการหรอกจกรรมใดทอาจมผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอม สขอนามย คณภาพชวต หรอสวนไดเสยส าคญอนใด ทเกยวกบตนหรอชมชนทองถน และมสทธแสดงความคดเหนของตนตอหนวยงานทเกยวของเพอน าไปประกอบการพจารณาในเรองดงกลาว ”

“ การวางแผนพฒนาสงคม เศรษฐกจ การเมองและวฒนธรรม การเวนคนอสงหารมทรพย การวางผงเมอง การก าหนดเขตการใชประโยชนในทดน และการออกกฎทอาจมผลกระทบตอสวนไดเสยส าคญของประชาชน ใหรฐจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนอยางทวถงกอนด าเนนการ ”

ขนตอนแรกทโครงการชลประทานจะตองด าเนนการ กอนทจะเสนอเรองให กองกฎหมายและทดน โดยกลมงานกฎหมาย ด าเนนการขอตราพระราชกฤษฎกาก าหนดเขตทดนในบรเวณททจะเวนคนคอ ตองจดใหมการรบฟงความคดเหน หรอกระบวนการมสวนรวมของประชาชนผไดรบผลกระทบจากการกอสรางโครงการชลประทานนนเอง ดงนน ขอมลดานมวลชนสมพนธในการประชาสมพนธและกระบวนการมสวนรวมของประชาชน จงเปนเอกสารส าคญทตองน ามาประกอบในการเสนอคณะรฐมนตรเพอใหความเหนชอบ


*** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ***


ส าหรบขนตอนในการก าหนดเขตการใชประโยชนในทดน ซงจะตองระบไว ในแผนททายพระราชกฤษฎกา โครงการชลประทานจะตองก าหนดแนวเขตทดนทจะเวนคนไวเทาทจ าเปนตามมตคณะรฐมนตรเมอวนท 12 กรกฎาคม 2537 และตองลงรายละเอยดขอเทจจรงจดยดโยงใหตรงตามสภาพภมประเทศในพนท เครองหมายสญลกษณตางๆ ตองเปนไปตามหลกเกณฑ ทส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาก าหนดไว โดยจดท าแผนทกระดาษไขหรอกระดาษแกว ตามหนงสอส านกเลขาธการคณะรฐมนตร ดวนทสด ท นร 0503/ว(ท) 679 ลงวนท 1 กมภาพนธ 2551 เรอง การสงเรองไปประกาศในราชกจจานเบกษา

ผลลพธทไดจากการด าเนนการ

ผลลพธทไดจากการด าเนนการในการจดหาทดน

การจดหาทดนเมอไดด าเนนการใหเปนไปหลกเกณฑทถกตอง ราษฎรทถกผลกระทบจากโครงการของรฐเมอไดรบการตอบแทนหรอเยยวยาจากทางราชการทเปนธรรมแลว เหนวาโครงการของรฐทการด าเนนการนนมประโยชน กจะไมมการตอตานและใหความรวมมอ กบทางราชการเพราะถอวาตนเองเปนสวนหนงของโครงการไมจ าเปนตองออกพระราชกฤษฎกาเวนคน ไมมการอทธรณ หรอฟองคดตอศาลท าใหโครงการของรฐเปนไปตามแผนงาน

ผลลพธทไดจากการด าเนนการในงานเวนคนอสงหารมทรพย

1. เพอใหมกฎหมายรองรบการปฏบตงานของเจาหนาทหรอผซงไดรบมอบหมายจากเจาหนาท กลาวคอ ท าใหเจาหนาทหรอผซงไดรบมอบหมายจากเจาหนาทมสทธเขาไปในทดนของเจาของหรอผครอบครองโดยชอบดวยกฎหมายทไมยนยอมใหเขาพนท เพอท าการส ารวจขอเทจจรงเกยวกบอสงหารมทรพยทจะตองเวนคนทแนนอนตามแผนงานกอสรางทก าหนดไว

2. หากเหนวาการเวนคนอสงหารมทรพยตามพระราชกฤษฎกาก าหนดเขตทดน ในบรเวณททจะเวนคน เนนชาไป จะเปนอปสรรคอยางมากแกการพฒนาเศรษฐกจและสงคม กลาวคอ ไมสามารถเขากอสรางไดตามแผนงาน กสามารถด าเนนการเสนอขอออกประกาศ ส านกนายกรฐมนตร เรอง ก าหนดใหการเวนคนอสงหารมทรพย เปนกรณทมความจ าเปน โดยเรงดวน


*** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ***


3. เจาของหรอผครอบครองโดยชอบดวยกฎหมายซงอสงหารมทรพยทถกแนวเขตเวนคนตามพระราชกฤษฎกา ไดรบสทธยกเวนคาฤชาธรรมเนยมและอากรแสตมป

4. เจาของหรอผครอบครองโดยชอบดวยกฎหมายซงอสงหารมทรพยทถกแนวเขตเวนคนตามพระราชกฤษฎกา มสทธยนอทธรณในเรองราคาคาทดแทนใหสงขนได ซงเปนการ ใหความยตธรรมและเปนธรรมแกเจาของหรอผครอบครองโดยชอบดวยกฎหมายซงอสงหารมทรพยนน

ขอพงระวงและบทเรยนทผานมา

ขอพงระวงและบทเรยนทผานมาในการจดหาทดน

การจดหาทดนเปนการไดมาซงทดนเพอการชลประทานทงการซอและเวนคน เปนเรองเกยวกบความเดอดรอนของราษฎรทถกผลกระทบจากการกอสรางโครงการของรฐ การด าเนนการใด ๆ ตองอยาใหมขอเปรยบเทยบ ซงอาจจะสงผลใหโครงการไมสามารถด าเนนการตอไปหรอมอปสรรคตอโครงการท าใหเกดความลาชา ทกขนตอนในการจดหาทดนจะตองมผรบผดชอบตามล าดบของการด าเนนการและจะตองมค าตอบใหกบราษฎร ราษฎรทถกผลกระทบ ถอไดวาเปนบคคลผเสยสละ ปญหาไมวาจะเลกนอยของราษฎรตองไดรบการแกไข อยาปลอยเลยไป ท าใหอาจจะเกดปญหาไดในอนาคต หลายโครงการทผานมาการจดหาทดนไมประสบความส าเรจเนองจากด าเนนการไมเปนไปตามขนตอนของกฎหมาย กฎ ระเบยบ มตคณะรฐมนตรหรอค าสง กรมชลประทาน

ขอพงระวงและบทเรยนทผานมาในงานเวนคนอสงหารมทรพย

1. ความไมสมบรณของเอกสารหลกฐานตางๆ เปนอปสรรคและปญหาตอการพจารณาเสนอรางพระราชกฤษฎกาก าหนดเขตทดนในบรเวณททจะเวนคน โดยเฉพาะแผนท ทายพระราชกฤษฎกาไมถกตองตามหลกเกณฑและวธการทส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาก าหนดไว

2. การเปลยนแปลงหรอสนสดคณะรฐมนตรสงผลถงการด าเนนการใหรางพระราชกฤษฎกาก าหนดเขตทดนในบรเวณททจะเวนคน มผลใชบงคบลาชาออกไป เพราะเมอมการเปลยนแปลงคณะรฐมนตรทกครง โดยธรรมเนยมปฏบตจะตองใหคณะรฐมนตรชดใหมใหความเหนชอบในรางพระราชกฤษฎกาก าหนดเขตทดนในบรเวณททจะเวนคนอกครงหนง


*** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ***


3. เมอมการเปลยนคณะรฐมนตรจะตองจดท าหนงสอชแจงถงเหตผล ความจ าเปน ในการเสนอรางพระราชกฤษฎกาอกครง ทงน เพอขอใหรฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณทานปจจบนใหความเหนชอบในรางกฎหมายนน พรอมทงยนยนใหเลขาธการคณะรฐมนตรน ารางพระราชกฤษฎกาเขาสการพจารณาของคณะรฐมนตรชดใหมเพออนมตในหลกการอกครงหนง ซงนบเปนสาเหตใหการด าเนนการใหมกฎหมายพระราชกฤษฎกาดงกลาวออกมาใชบงคบลาชาออกไป

ขอเสนอแนะ

1. การเสนอแผนททายพระราชกฤษฎกาก าหนดเขตทดนในบรเวณททจะเวนคน ใหกองกฎหมายและทดน โดยกลมงานกฎหมายพจารณาด าเนนการ โครงการ ควรจะใหเจาหนาท ผท เก ยวของโดยตรงในการจดท าแผนท ประสานหรอซกซอมความเข าใจกบ เจ า หนาท กลมงานกฎหมายในการด าเนนการดงกลาว และควรทจะพจารณาขอเทจจรง รายละเอยด จดยดโยงตางๆ โดยยดถอสภาพพนททปรากฏในแผนททหารเปนหลกเกณฑในการลงรายละเอยดในแผนท ทายพระราชกฤษฎกา

2. จดใหมการอบรมเกยวกบการจดท าแผนททายพระราชกฤษฎกาก าหนดเขตทดนในบรเวณททจะเวนคน โดยวทยากรผเชยวชาญหรอผแทนจากส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา

3. จะตองมการวางแผนในการพจารณาเสนอรางพระราชกฤษฎกาก าหนดเขตทดนในบรเวณททจะเวนคนไวลวงหนาเปนระยะเวลาพอสมควร เพอใหพระราชกฤษฎกามผลใชบงคบไดสอดคลองกบแผนงานกอสรางทก าหนดไว เนองจากอาจมการเปลยนแปลงทางการเมอง

¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤

Documents

บทที่ 1 - RIDkromchol.rid.go.th/law/news_ins_doc/manual01.pdf1.1 ก นเขตแนวท ด นท ต องการใช โดยส าน กส ารวจด