ปีที่ 5 ฉบับที่ 2 กรกฎาคม ... · 2016-01-04 · 2. สุนัขพันธุ์ไทยบางแก้ว ปัจจุบัน สุนัขพันธุ์ไทยบางแก้วได้รับการรับรองแบบชั่วคราว

16 http://e-jodil.stou.ac.th

ปท 5 ฉบบท 2 กรกฎาคม – ธนวาคม 2558

แนวทางการพฒนาสนขพนธไทยบางแกวสสายพนธใหมของโลก ในมตทางสงคมศาสตร

Development Guidelines for Thai Spitz, Thai Bang Kaew Dog to Be a New International

Recognized Breed of Dog: A Social Science Dimension Study

นางสาวรสกา องกร

นกวจยช านาญการพเศษ สถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

[email protected]

นางปาลรตน การด

นกวจยช านาญการพเศษ สถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

[email protected]

นายธนนน แจงเกษมสข

คอกบานโชกน

[email protected]

บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอ 1) ศกษาลกษณะพนฐานและการเลยงดสนขพนธไทยบางแกว 2)

ศกษาลกษณะมาตรฐานสนขพนธไทยบางแกว และ 3) ศกษาแนวทางการพฒนาสนขพนธไทยบางแกวทมมาตรฐานเปนทยอมรบของโลก กลมตวอยางใชวธการคดเลอกแบบเจาะจงทง 3 กลม ไดแก กลมผเพาะเลยงและพฒนาสนขพนธไทยบางแกว จ านวน 21 แหง กลมผตดสนการประกวดและผทรงคณวฒดานสนขบางแกวจ านวน 9 คน และกลมสนขทไดรบการพฒนาจากกลมผเพาะเลยงจ านวน 21 ตว เครองมอทใชในการวจย ไดแก แบบสมภาษณแบบมโครงสรางส าหรบกลมผเพาะเลยงและกลมกรรมการ/ผทรงคณวฒ แบบบนทกพนธประวตสนข แบบบนทกขอมลลกษณะสนข แบบเปรยบเทยบลกษณะสนขตามมาตรฐานพนธ แบบเปรยบเทยบลกษณะสนขตามเอกลกษณประจ าพนธ และเครองบนทกภาพนงและภาพเคลอนไหว การเกบรวบรวมขอมลใชวธการสมภาษณ พรอมบนทกภาพนงและภาพเคลอนไหวของสนข การวเคราะหขอมลเชงปรมาณใชรอยละ สวนขอมลเชงคณภาพใชการวเคราะหเนอหาและสงเคราะหเพอหาขอสรปรวมกน ผลการวจยสรปไดดงน

ลกษณะพนฐานและการเลยงดสนขพนธไทยบางแกว สนขพนธไทยบางแกวเปนสนขขนาดกลางจดอยในกลม Spitz โครงสรางเปนรปสเหลยมจตรส มสดสวนทกลมกลน เคลอนไหวคลองแคลว มลกษณะ

[email protected]

[email protected]

[email protected]

http://e-jodil.stou.ac.th


17

พนฐานทส าคญและเปนเอกลกษณประจ าพนธ 8 ประการ ส าหรบการเลยงดสนขบางแกว มการใหอาหารทเหมาะสมกบวย อาย และน าหนกของสนข มการใหสนขออกก าลงกายเปนเวลาวนละ 2 ครง ครงละประมาณ 10-15นาท การฝกวนยจะเนนการฝกขบถายใหเปนเวลา วนละ 2 ครง มการจดสภาพแวดลอมใหสนขอยในกรง และพาสนขเขาสงคมอยเสมอ

ลกษณะมาตรฐานสนขพนธไทยบางแกว สนขบางแกวมลกษณะของรมฝปาก สจมกและสนจมกกรวยปาก ฟน คอ เอว เสนลาง ขอขาหนา และขน ทถกตองตามมาตรฐานพนธ สวนลกษณะทไมถกตองตามมาตรฐานพนธ ไดแก เทาหลง เทาหนา และหลง ตามล าดบ ส าหรบเอกลกษณประจ าพนธ พบวาสนขทง 21 ตว มแขงสงหทถกตองตามเอกลกษณประจ าพนธ สวนลกษณะทยงไมถกตองตามเอกลกษณประจ าพนธ ไดแก ขนชายทอง และเครา ขนหนาอก ส าหรบการถายทอดจดเดน-จดดอยในสายตระกล สงทมการถายทอดมาก ทสด ไดแก จตประสาท โครงสราง และขน ตามล าดบ โดยสวนใหญสงทถายทอดจะเปนลกษณะเดนมากกวาลกษณะดอย สงทสนขไดรบจากการพฒนาอยางชดเจนคอเรองโครงสราง จตประสาท และ ลกษณะการเคลอนไหว สวนสงทสนขตองพฒนาตอไปคอ ขนาดของขาหลง ลกษณะกระดกเลกและบาง ความด และหวาดระแวง

แนวทางการพฒนาสนขพนธไทยบางแกวทมมาตรฐานเปนทยอมรบของโลก กระบวนการพฒนาสนขควรเรมตงแตการศกษารายละเอยดเกยวกบตวสนข จดเดน จดดอย ประวตสายตระกล ลกษณะการถายทอดในสายตระกล การคดเลอกพอพนธ แมพนธทสามารถลดจดดอย และมจดเดนทตองการมาผสมพนธ โดยผเพาะเลยงควรใหความส าคญกบระบบการบนทกขอมลพนธประวต ควรบนทกรายละเอยดเกยวกบตวสนขอยางรอบคอบ ตรงตามความเปนจรง ทงนคอก/ผเพาะเลยง ควรรวมมอกนสรางแนวทางในการพฒนาสนขบางแกว โดยรวมกนคดเลอกสายพนธทมจดเดนมาพฒนารวมกน ค าส าคญ: สนขไทย สนขพนธไทยสปตซ สนขพนธไทยบางแกว

Abstract The purposes of this study were to: 1) study basic characteristics and the raising ofThai Bang Kaew

dog; 2) study the standard characteristics of Thai Bang Kaew dog; and 3) study guidelines for development of Thai Bang Kaew dog to be a new breed of dog recognized by Federation Cynologique Internationale (F.C.I.). The research sample consisted of 3 purposively selected groups, namely, the group of 21 breeders and raisers of Thai Bang Kaew dog, the group of nine contestant judges and experts on Thai Bang Kaew dog, and the group of 21 Thai Bang Kaew dogs developed by the breeders. Seven research instruments were employed in this study: a structured interview form for the group of breeders and the group of judges/experts, a pedigree recording form, a dog characteristics recording form, a form for comparison of



dog characteristics with characteristic standards of the breed, a form for comparison of dog characteristics with the breed identity, a camera, and a video recording machine. Research data were collected via the interviews, photographs taking of the dogs, and vedio recording of the dogs’ movement. Quantitative data were analyzed using the percentage; while qualitative data were analyzed using content analysis and synthesis to derive at common conclusions. The research findings could be concluded as follows:

Basic characteristics and the raising of Thai Bang Kaew dog. Thai Bang Kaew dog was a medium sized dog classified under the group of "Spitz". Its body was of the square structure with harmonized body parts and with agile movements. It had eight important basic characteristics which were the identities of the breed. The raising of Thai Bang Kaew dog included the following activities: the feeding with appropriate food to the dog according to their age interval, age, and weight; having the dog exercise at appropriate times twice daily, each of which lasting 10 – 15 minutes; having the dog defecate timely and twice daily; arranging for the dog to rest in the kennel; and taking the dog to be socially mingling with other dogs.

Breed standards of Thai Bang Kaew dog. Regarding breed standards of Thai Bang Kaew dog, it was found that the majority of dogs had the characteristics of lips, nose color and nose muzzle, mouth shape, teeth, neck, waist, underline, front leg joints, and coat of hair in accordance with the breed standards; while the characteristics that were not in accordance with the breed standards were the back feet, front feet, and back, respectively. As for comparison of characteristics against the breed identity, it was found that all of the 21 dogs had their shins in the lion’s leg shape which were in accordance with the breed identity; while the characteristics that were not in accordance with the breed identity were the coat of belly, the guard coat around neck, and the chest coat. Regarding the transmission of the dominant and recessive genetics of Thai Bang Kaew dog, it was found that the genetics that had been transmitted at the most were the temperament, body structure, and coat of hair, respectively. The dominant genetics were transmitted more than the recessive genetics. The distinctive characteristics that the dog had received from the development were the body structure, temperament, and pattern of movement; while the characteristics that needed to be further developed were the size of the back legs, the small thighbone, fierceness, and apprehensive feeling.

The guidelines for development of Thai Bang Kaew dog to be a new breed of dog recognized by Federation Cynologique Internationale. The development process should start with the study of details concerning the dog such as the physical structure,strong points and weak points, pedigree history, characteristics of pedigree transmission, genetics and breeding by selection of sire and dam which can increase the strong points and also decrease the weak points. Especially, the breeders should give



19

importance to pedigree history data recording system. They should carefully and correctly record details of the dog in accordance with the facts. Furthermore, the kennels/breeders should cooperate in developing guidelines for development of Thai Bang Kaew dog by collaborating in selection of distinguished breeds for further development.

Keywords: Thai Dog, Thai Spitz dog, Thai Bang Kaew dog

ความเปนมาและความส าคญของปญหา จากพระราชด ารส ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เมอวนท 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2552 เกยวกบการ

จดสทธบตรของสนขพนธไทย พระองคทรงมความหวงใยในสนขทมถนก าเนดในประเทศไทย โดยมพระราชประสงคทจะใหสนขพนธไทยแทไดรบการรบรองจากองคกรในระดบสากล (ธนนน แจงเกษมสข, 2552, ออนไลน)

สายพนธสนขของประเทศไทย ทเปนสมบตของชาตไทย พบวาม 2 สายพนธ คอ 1. สนขพนธไทยหลงอาน ซงไดรบการบรรจ เขาสท าเนยบสนขสายพนธใหมของโลก เปนท

เรยบรอยแลว เมอวนท 26 พฤษภาคม 2546 (ทวนชย อคนบตร(เลก จ.จ.),มปป.) 2. สนขพนธไทยบางแกว ปจจบน สนขพนธไทยบางแกวไดรบการรบรองแบบชวคราว จากสมาพนธสนขโลก

(Federation Cynologique Internationale: F.C.I.) เ มอว นท 26 พฤษภาคม 2554 ซงย งอยในข นตอนการด าเนนการขอบรรจเปนสนขสายพนธใหมของโลกแบบถาวร (www.fci.be/nomenclature.aspx สบคนเมอ 17 กรกฎาคม 2555)

สมาพนธสนขโลก คอ องคกรทกอตงขนเพอท าหนาทเปนแกนกลาง ในการรกษากฏเกณฑทเกยวกบมาตรฐานสายพนธสนข เพอใหประเทศสมาชกยดถอปฎบตใหเปนไปตามมาตรฐานเดยวกน เชน การรบรองมาตรฐานสายพนธสนข การรบรองการประกวดของประเทศสมาชก การรบรองกรรมการผ ตดสนของประเทศสมาชก ฯลฯ เรมกอตงโดยประเทศในยโรป 5 ประเทศ และมประเทศตางๆ สนใจสมครเปนสมาชกมากมายทวโลก ปจจบนมสมาชกทงหมด 84 ประเทศ มสนขทไดรบรองมาตรฐานโดย F.C.I. แลว 339 สายพนธ (http://www.fci.be/presentation.aspx สบคนเมอ 30 พฤศจกายน 2553)

ปจจบน F.C.I. ไดแบงหนาทความรบผดชอบในการดแลประเทศสมาชกเปนกลม ๆ (ทวป) ไดแก ยโรป ลาตนอเมรกาและคารเบยน เอเชย แอฟรกา และออสเตรเลย สงทประเทศสมาชกของสมาพนธจะไดรบ มดงน



1. การใหบรการขาวสารขอมลเกยวกบการเคลอนไหวตาง ๆ ของประเทศสมาชก F.C.I. และองคกรทมศกยภาพเทาเทยมกน อยางเชน Kennel Club OF United Kingdom , American Kennel Club, Australian National Kennel Club

2. การรบรอง Certified Export Pedigree ทออกโดยสมาคม ฯ ทเปนสมาชก F.C.I. 3. การรบรอง Champion ของประเทศสมาชก F.C.I. ทม Pedigree เตม 3 generations

4. การรบรอง Judge ทประเทศสมาชกเหนวามคณสมบตเหมาะสมทจะให CC. เพอการเปน Champion ของแตละประเทศได (www.petnews2005.com สบคนเมอ 5 กนยายน 2552)

สนขพนธไทยบางแกว เปนสนขของประเทศไทยมถนก าเนดท จงหวดพษณโลก จดเปนสนขทสวยงาม เปนทชนชอบส าหรบผพบเหน และสามารถทจะน าไปพฒนาตอยอดเพอเปนการเพมมลคาภมปญญาของคนไทย จงจ าเปนตองเรงรบทจะด าเนนการเพอใหองคกรระดบสากลใหการรบรองเปนการเรงดวน เนองจากลกษณะทโดดเดน ความสวยงามของรปลกษณ และเปนสนขในเขตรอนทมลกษณะของขนทยาวสวยงาม ซงหากคนตางชาตน าสนขพนธไทยบางแกวไปพฒนาอยางมขนตอนและมแบบแผน และน าไปจดทะเบยนกบองคกรระดบประเทศ และอางวาเปนสนขประจ าชาตอน จะท าใหคนไทยเสยสทธ ในการทจะมสนขประจ าชาตอกหนงสายพนธ

ส าหรบปญหาของสนขพนธไทยบางแกวทตองไดรบการแกไข แมวาจะไดรบการบรรจเขาเปนสนขสายพนธใหมของโลก (ประเภทชวคราว) แลวกตาม ไดแก ปญหาดานลกษณะของโครงสรางทยงมความ แตกตางกน จตประสาททยงไมมนคงมความหวาดระแวง ด กาวราว การเคลอนไหวทยงไมสมดล เพราะ

ลกษณะมมของขอตอกระดกยงไมอยในต าแหนงทถกตอง และเอกลกษณประจ าพนธของสนขพนธบางแกว ซงระบไวในมาตรฐานสายพนธของสนขพนธไทยบางแกว (ธนนน แจงเกษมสข, 2552) นอกจากนยงพบปญหาในเรอง

ขอมลของสนขพนธบางแกวทยงมความคลาดเคลอน ปญหาทเกดจากตวของสนข ปญหาของผ เพาะเลยงทยงขาดความร ความเขาใจในการพฒนาสนขพนธบางแกว ผลการวจยครงน สามารถน าไปใชประโยชนในการพฒนาทงในกลมผเพาะพนธสนขพนธบางแกว ใหมความรสามารถพฒนาสนขอยบนแนวทางทถกตองและสามารถเพมมลคาใหกบสนขพนธบางแกวไดอยางย งยน และยงสามารถเกดประโยชนแกผเลยงดสนขพนธบางแกวทวไปในการเลยงดอยางถกวธ ไมท าใหสนขกลายเปนปญหาของสงคม ขณะเดยวกนยงสามารถน าขอมลจากการวจยนไปใชประกอบการพจารณาอนมต ใหสนขพนธบางแกวไดรบการรบรองใหเปนสนขสายพนธหนงของโลกแบบถาวรไดตอไป วตถประสงค

1. เพอศกษาลกษณะพนฐาน และการเลยงดสนขพนธไทยบางแกว

2. เพอศกษาลกษณะมาตรฐานสนขพนธไทยบางแกว



21

3. เพอศกษาแนวทางการพฒนาสนขพนธไทยบางแกวทมมาตรฐานเปนทยอมรบของโลก

นยามศพท

มาตรฐานพนธ หมายถง ลกษณะของสนขพนธไทยบางแกวทเปนทยอมรบโดยทวไปและเปนมาตรฐานสากล ดานโครงสราง ดานการเคลอนไหว และดานจตประสาท

โครงสราง หมายถง ลกษณะทางสรระของสนขพนธไทยบางแกว ไดแก กะโหลก ล าตว และขาทสมสวน ลงตว โดยกะโหลกตองใหญเหมาะสมกบล าตว สวนของล าตวและขาเมอพจารณาโดยรวมแลวจะเปนรปสเหลยมจตรส และขาหนามขนาดใหญกวาขาหลง

การเคลอนไหว หมายถง ลกษณะการเคลอนทของสนขทงการเดนและการวง จตประสาท หมายถง การแสดงออกดานอารมณ และพฤตกรรมของสนขพนธไทยบางแกว เอกลกษณของสายพนธ หมายถง ลกษณะทแสดงใหเหนอยางชดเจนในความเปนสนขพนธไทย

บางแกว ซงประกอบดวย ลกษณะ 8 ประการคอ ขนแผงหนา ขนหลงห ขนหนาอก (เครา) แขงสงห ขนแผงหลง (ผาคลมไหล) กระโปรงทาย ขนชายทอง และหางเปนพวง

สนขสายพนธใหมของโลก หมายถง สนขทไดรบการยอมรบและบรรจเปนสนขประจ าชาตของประเทศนนๆ โดยการประกาศของสมาพนธสนขโลก

การพฒนาสนขพนธไทยบางแกวสการเปนสนขสายพนธใหมของโลก หมายถง การปรบปรงสนขใหตรงตามมาตรฐานสายพนธซงไดมการก าหนดไวแลว เพอใหเปนทยอมรบของสมาพนธสนขโลก และประกาศเปนสนขสายพนธใหมของโลกเปนการถาวร

ผเพาะเลยง หมายถง ผทท าการผสมพนธสนขพนธไทยบางแกวและคอยเลยงดใหเตบโตเพอการขยายพนธ

ผพฒนาสายพนธ หมายถง ผทท าการผสมพนธสนขพนธไทยบางแกวเพอการพฒนาใหสนขไดลกษณะทดตรงตามมาตรฐานพนธทก าหนดไว

วธการวจย 1. ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรในการศกษา แบงออกเปน 3 กลม และคดเลอกกลม

ตวอยางแบบเจาะจงทง 3 กลม ไดแก 1.1 กลมผเพาะเลยงและพฒนาสนขพนธไทยบางแกวจากทวทกภาคของประเทศไทย จาก

กลมผเพาะเลยงหรอคอกทเนนการพฒนาสนข จ านวน 21 แหง 1.2 กลมผตดสนการประกวดและผทรงคณวฒหรอผเชยวชาญเรองสนขพนธไทยบางแกว

จ านวน 9 คน



1.3 กลมสนขทไดรบการพฒนาและคดเลอกจากผเพาะเลยงหรอคอก จ านวน 21 ตว 2. เครองมอในการวจย เครองมอทใชในการวจยม 7 ประเภท ไดแก

2.1 แบบสมภาษณแบบมโครงสรางส าหรบกลมผเพาะเลยงและพฒนาสนขพนธไทยบางแกว

2.2 แบบสมภาษณแบบมโครงสรางส าหรบกลมผตดสนการประกวด ผทรงคณวฒหรอผเชยวชาญดานสนขพนธไทยบางแกว

2.3 แบบบนทกพนธประวตสนขพนธไทยบางแกว 2.4 แบบบนทกขอมลลกษณะสนขพนธไทยบางแกว 2.5 แบบเปรยบเทยบลกษณะสนขตามมาตรฐานพนธ 2.6 แบบเปรยบเทยบลกษณะสนขตามเอกลกษณประจ าพนธ 2.7 เครองบนทกภาพนงและภาพเคลอนไหว

เครองมอทใชในการวจยประเภทแบบสมภาษณ ผานการทดสอบความสอดคลองระหวางขอค าถามกบวตถประสงค หรอเนอหาของเครองมอ (IOC : Index of item objective congruence) ไดคา IOC เทากบ 0.83 และ 1.00 ตามล าดบ

3. การเกบรวบรวมขอมล กลมผเพาะเลยงและพฒนาสนขพนธไทยบางแกว และกลมผตดสนการประกวดและผทรงคณวฒหรอผเชยวชาญดานสนขพนธไทยบางแกวใชวธการสมภาษณดวยตนเอง พรอมท าการบนทกภาพนงและภาพเคลอนไหวของสนขทผเพาะเลยงไดท าการคดเลอกไว เพอน ามาใชประกอบในการศกษาลกษณะของสนขตามมาตรฐานพนธ และเอกลกษณประจ าพนธ รวมทงศกษาพนธประวตของสนข เพอน ามาวเคราะหลกษณะการถายทอดสนขในสายตระกล และทศทางในการพฒนาสนขตอไป

4. การวเคราะหขอมล 4.1 ขอมลจากแบบสมภาษณ ใชวธการวเคราะหเนอหา และสงเคราะห เพอหาขอสรป

รวมกน 4.2 ขอมลจากแบบบนทกขอมลลกษณะสนขพนธไทยบางแกว ใบพนธประวตสนข

รวมทงภาพนงและภาพเคลอนไหวของสนขพนธไทยบางแกว ใชการวเคราะหเปรยบเทยบลกษณะเดน-ดอย ลกษณะทไดรบการพฒนา และลกษณะทถกตองตามเอกลกษณและมาตรฐานสายพนธ รวมทงลกษณะทตองไดรบการปรบปรงพฒนาตอไป



23

ผลการวจยและอภปรายผล

1. ลกษณะพนฐานและการเลยงดสนขพนธไทยบางแกว สนขไทยพนธบางแกวเปนสนขขนาดกลางโครงสรางเปนรปสเหลยมจตรส มสดสวนทกลมกลน

ประกอบดวยกลามเนอทสมบรณ แขงแรงมการเคลอนไหวทคลองแคลว สนขไทยพนธบางแกวมลกษณะ พนฐานทส าคญและจดเปนเอกลกษณประจ าพนธ 8 ประการ ตามภาพท 1

1. มขนแผงหนา 2. มขนหลงห

3. มขนหนาอก (เครา) 4. มแขงสงห

(ขนทอยหลงขาหนา)

5. มขนแผงหลง 6. มกระโปรงทาย

(ผาคลมไหล) (บนทายมขนยาวมาจนถง ขอขาหลงทอนบน)

7. ขนชายทอง 8. หางเปนพวง

ภาพท 1 เอกลกษณประจ าพนธ 8 ประการ

ส าหรบการเลยงดสนขบางแกว จากการศกษาพบวาดานการใหอาหาร รอยละ 100.00 ของฟารมสนขบางแกวทท าการศกษามการใหอาหารทเหมาะสมกบวยของสนข โดยมการพจารณาตามอาย น าหนก และวยของสนขประกอบกน รอยละ 80.95 มการใหอาหารลกสนขวนละ 2-3 มอ สนขโตวนละ 1 มอ โดยมการคดเลอกอาหารทมคณภาพด (premium grade) และรอยละ 33.33 มการใหอาหารเสรมส าหรบลกสนขหรอสนขบางกลม เชน แคลเซยม วตามน นมแพะ และยาบ ารงตางๆ ดาน การออกก าลงกาย ฟารมสวนใหญ รอยละ 52.38 มการก าหนดใหสนขออกก าลงกายทกวน และเปนเวลาคอวนละ 2 ครง ครงละประมาณ 10-15 นาท โดยการพาเดน วงและวงจกรยาน รอยละ 33.33 มการฝกสนขเขาสงคม เพอฝกเรองจตประสาท ใหสนขมความคนเคยกบคนแปลกหนา เปนมตรกบผคน และสามารถใหผอนสมผสรางกายได ดานการฝก



วนย รอยละ 66.67 จะเนนการฝกขบถายใหเปนเวลา วนละ 2 ครง ในพนททก าหนด รอยละ 61.90 ฝกใหกนอาหารในกรง เพอปองกนอนตรายจากการตอสเพอแยงอาหาร และรอยละ 23.81 ฝกใหสนขคนเคยกบการเขาสายจง โดยจะเรมฝกตงแตสนขอายประมาณ 2-3 เดอน ดานสภาพแวดลอม รอยละ 95.24 จดใหสนขอยในกรง และรอยละ 4.76 เลยงแบบกงปลอยในโรงเรอนทมลกษณะโลง แตมหลงคาปองกนแดดและฝน ส าหรบสนขทเลยงในกรง รอยละ 47.62 มการจดหองพกทงหองปรบอากาศและหองพดลม มการท าความสะอาดกรง และสถานทปลอยสนขออกก าลงกายทกวน มการอาบน าสนข และท าความสะอาดกรง /หองพกตามระยะ เวลาทเหมาะสม

ภาพท 2 การฝกวง ภาพท 3 สนามออกก าลงกาย

ภาพท 4 ซองส าหรบใหสนขมาขบถาย ภาพท 5 โรงเรอนสนข

2. ลกษณะมาตรฐานสนขพนธไทยบางแกว สนขบางแกวรอยละ 100.00 มลกษณะทถกตองตามมาตรฐานพนธในลกษณะของ รมฝปาก และส รองลงมา รอยละ 95.24 มลกษณะของจมกและสนจมก กรวยปาก เสนลาง ขอขาหนา และขน ถกตองตามมาตรฐานพนธ รอยละ 90.48 มลกษณะของคอ เอว และ



25

ขาหนา ถกตองตามมาตรฐานพนธ รอยละ 80.95 มลกษณะของห ถกตองตามมาตรฐานพนธ รอยละ 76.19 มลกษณะของกะโหลก สตอปหนา ตาไหล หาง และขาหลง ถกตองตามมาตรฐานพนธ รอยละ 71.43 มลกษณะ ของบนทาย อก เทาหนา ขอขาหลง และเทาหลง ถกตองตามมาตรฐานพนธ และรอยละ 66.67 มลกษณะของหลง โครงสรางและการยางกาว ถกตองตามมาตรฐานพนธ

ภาพท 6 ลกษณะมาตรฐานพนธสนขบางแกวบางประการ

ส าหรบเอกลกษณประจ าพนธ พบวาสนขทศกษาทง 21 ตว รอยละ 100.00 มลกษณะของแขงสงหทถกตองตามเอกลกษณประจ าพนธ รองลงมารอยละ 85.71 มลกษณะของแผงหนาทถกตองตามเอกลกษณประจ าสายพนธ รอยละ 76.19 มลกษณะของพวงหางทถกตองตามเอกลกษณประจ าสายพนธ รอยละ 71.43 มลกษณะของแผงคลมหลงทถกตองตามเอกลกษณประจ าสายพนธ รอยละ 61.90 มลกษณะของเครา/ขนอกทถกตองตามเอกลกษณประจ าสายพนธ และอกรอยละ 57.14 มลกษณะของขนหลงห ทถกตองตามเอกลกษณ ประจ าสายพนธ สวนลกษณะทพบวายงไมถกตองตามเอกลกษณประจ าพนธไดแก กระโปรงหลง และขนชายทอง ซงพบวามถงรอยละ 52.38 และ 49.62 ดงภาพท 7

ภาพท 7 เอกลกษณประจ าพนธของสนขบางแกว

ขนหลง

แผงหนา

แผงคลม

หางเปนพวง

กระโปรง

ขนชาย

แขงสงห

เครา-ขน



ดานการถายทอดจดเดน-จดดอยในสายตระกล พบวา สนขไดรบการถายทอดทงลกษณะเดนและลกษณะดอยจากพอ-แม ป -ยา ตา-ยาย สงทสนขกลมนไดรบจากการพฒนาทผานมาอยางชดเจนคอ เรองโครงสราง ทมความกระชบ ทรงสเหลยมจตรส มจตประสาท ทด เปนมตรและราเรงมากขน ลกษณะการเคลอนไหว เปนจงหวะและมความสมพนธกนมากขน อยางไรกตามยงมสงทสนขตองพฒนาตอไปอกคอ ขนาดของขาหลงทใหญและมมขาหลงทยงท ามมไมพอดกบสรระ ลกษณะกระดกเลกและบาง ความด และหวาดระแวงทยงพบอยบางเนองจากความไมนงของจตประสาท และการเคลอนไหว ซงเปนผลมาจากลกษณะทางโครงสรางบางสวนของรางกายทไมสมดล สงผลตอการเคลอนไหวทไมสมพนธกน เชน ขอศอกบด เปนผลท าใหเทาหนาไขวกนขณะวง หรอขอเทาบด กจะสงผลตอการเตะเทาในขณะวงหรอเดน เปนตน ดงภาพท 8

ภาพท 8 แผนภมแสดงสงทไดรบจากการพฒนา และสงทตองพฒนาตอไป

3. แนวทางการพฒนาสนขพนธไทยบางแกวทมมาตรฐานเปนทยอมรบของโลก (FCI)

3.1. ฟารม/ผเพาะเลยง ควรรวมมอกนสรางแนวทางในการพฒนาสนขบางแกว โดยรวมกนคดเลอกสายพนธทมจดเดนของแตละสายมาพฒนารวมกน ฟารม/ผเพาะเลยงอาจมขอตกลงในการเปนเจาของรวมกน (co-owner) ในตวลกสนขทเกดขนใหม ซงกจะท าใหสนขไดรบการพฒนามากขน

3.2 ใบพนธประวต (ใบ pedigree) เปนขอมลพนฐานเบองตนในการคดเลอกพอพนธ- แมพนธ และการวางระบบผสมพนธ และยงเปนสวนหนงในการก าหนดทศทางของการพฒนาสนขในอนาคต ดงนนผเพาะเลยงควรใหความส าคญกบระบบการบนทกขอมลพนธประวต และควรบนทกรายละเอยดเกยวกบตวสนขอยางรอบคอบ ตรงตามความเปนจรง สงทควรบนทก เชน ประวตสายตระกล

สงทไดรบจากการพฒนา

โครงสราง (structure)

จตประสาท (temperament)

สงทตองพฒนาตอไป

ขนาดของขาหลงและมมขาหลง

ลกษณะกระดก

ความหวาดระแวง



27

ลกษณะการถายทอดทางพนธกรรมในสายตระกลของสนขทกตว ลกษณะเดน ลกษณะดอยของสนข เปนตน ส าหรบใชเปนแนวทางในการพฒนาและลดจดดอยของสนขใหนอยลง

3.3 กระบวนการพฒนาสนขควรเรมตงแตการศกษารายละเอยดเกยวกบตวสนข จดเดน จดดอย ประวตสายตระกล ลกษณะการถายทอดในสายตระกล การคดเลอกพอพนธ/แมพนธทสามารถลดจดดอย และมจดเดนทตองการมาผสมพนธ เพอใหไดลกษณะสนขทเปนเปาหมายในการพฒนา

3.4 การพฒนาสนขพนธไทยบางแกวควรด าเนนการในลกษณะ 3 ประสาน ระหวาง ผ เพาะเลยง กรรมการ และสมาคมฯ ซงเปนการประสานทงในระดบนโยบาย มาตรการ/แนวทาง และการปฏบต ดงภาพท 9

ภาพท 9 การพฒนาสนขพนธไทยบางแกวแบบสามประสาน

3.5 การพฒนาสนขพนธไทยบางแกว ควรใหความส าคญตงแตเรองการคดเลอกสายพนธ

สนขและการผสมพนธสนข ดงน

ในการผสมพนธสนขพนธไทยบางแกว ควรท าการผสมแบบสรางสายพนธหรอในสาย

ตระกล (line breeding) ประมาณสามรน แลวท าการผสมแบบนอกสายสมพนธ (Out breeding) หนงครงเพอ

เปนการพฒนาสายพนธ ดงภาพท 10

กรรมการ

(มาตรการ/แนวทาง)

สมาคมฯ

(นโยบาย)

ผ เพาะเลยง

(ปฏบต)



ภาพท 10 แผนภมความสมพนธสนขพนธไทยบางแกว

จากการศกษาพบวาประวตความเปนมาของสนขพนธไทยบางแกวยงขาดความชดเจนเนองจาก

นกวชาการบางกลมมความคดเหนไมตรงกนในเรองเกยวกบบรรพบรษของสนขพนธไทยบางแกว และยงมหลกการทางวทยาศาสตรทคานประวตความเปนมาของสนขพนธไทยบางแกวตามความคดเหนนนดวย ดงทสรวช วรรณไกรโรจน (2536) ไดท าการศกษาวจยเรอง การวเคราะหลกษณะสนขพนธไทย ซงเคยมการแสดงความคดเหนกนอยางหลากหลายในกลมนกวชาการวาสนขไทยพนธบางแกวมสมมตฐานประวตวาเปนลกผสมจากสนขจงจอก และ/หรอสนขปา กบสนขบาน ซงเปนการผสมขามชนดกนนน ผลการวจยของ สรวช วรรณไกรโรจนพบวา สนขปาอยในสกล Cyon ไมสามารถผสมพนธใหลกกบสนขบานซงอยในสกล Canis ได สนขจงจอกซงอยในสกลเดยวกบสนขบานนนม 74 โครโมโซม ขณะทสนขบานม 78 โครโมโซม



29

ซง Brown (1986, อางถงใน สรวช วรรณไกรโรจน ,2536.) กลาวไววาไมมผใดยนยนความสามารถในการด ารงพนธของลกผสมสนขบาน-สนขจงจอกได กลาวคอ ลกผสมนนเปนหมน เหมอนลกผสมมา-ลานนเอง

ในประเดนของลกษณะพนฐานของสนขไทยพนธบางแกว หรอเอกลกษณ ซงเปนสงทบงบอกวาสนขตวนนเปนสนขพนธไทยบางแกวหรอไมนน มลกษณะบางประการของสนขพนธไทยบางแกวทยงไมถกตองตามเอกลกษณ เนองจากการก าหนดเอกลกษณทง 8 ลกษณะนนเปนการสรางขนเพอเปนเปาหมายในการพฒนา ซงเอกลกษณในบางลกษณะจะมเดนชดในสนขบางสายแตมไมเดนชดในสนขบางสาย เชน เรองของแผงคลมหลง (ผาคลมไหล) สนขบางตวจะมใหเหนไดชดเจน ในขณะทบางสายมแตมองเหนไมชดเจน หรอเชนเรองของหางเปนพวง สนขบางสายมลกษณะของหางทเปนพวงสวยงาม แตบางสายอาจมขนหางเปนพวงบางๆ เปนตน

ปจจบนสนขมลกษณะทางโครงสราง สรระและจตประสาททดขนกวาในอดต สวนหนงเนองมาจากเรองของการเลยงดและการปรบสภาพแวดลอมทดขน มการดแลใหความส าคญกบการใหอาหารเสรม วคซน ยาบ ารง ตลอดจนมการใหสนขไดออกก าลงกาย มการพาสนขเขาสงคม และมการฝกวนยใหกบสนขมากขน มใชปลอยใหเปนอย หรอหากนเองตามธรรมชาตดงเชนในอดต

ส าหรบเรองมาตรฐานพนธ สนขมลกษณะใกลเคยงมาตรฐานพนธมากขน แตลกษณะของเอกลกษณประจ าพนธบางลกษณะจะพบนอยลง ไดแก กระโปรงหลง และชนชายทอง อาจเนองมาจากการทผเพาะเลยงมงเนนไปทการพฒนาสนขตามมาตรฐานพนธมากเกนไป เพอใหเปนทยอมรบของสมาพนธสนขโลก จนละเลยเรองของเอกลกษณประจ าพนธ โดยในการผสมพนธมกเลอกพอพนธ/แมพนธทมลกษณะโดดเดนในเรองมาตรฐานพนธเปนหลก ประกอบกบในการประกวดสนขพนธไทยบางแกวในสนามสากล การตดสนของกรรมการ/ผตดสนตางชาต จะใหความส าคญกบโครงสรางตามมาตรฐานสายพนธ เพราะจะศกษาแนวทางการตดสนลกษณะสนขตามมาตรฐานพนธ ความสมดลของโครงสราง ลลาการแสดงออก จตประสาท ละสภาพความพรอมของรางกาย มไดมองในเรองเอกลกษณประจ าพนธ ซงเปนสงทแสดงใหเหนถงความเปนสนขพนธไทยบางแกว

ลกษณะการถายทอดจดเดน-จดดอยนน สงส าคญประการหนงทสนขพนธไทยบางแกวยงตองไดรบการพฒนาคอ “จตประสาท” แมจะพบวาปจจบนสนขพนธไทยบางแกวมจตประสาททดขนมาก มความเปนมตร และราเรงมากขน แตกยงพบวาสนขยงคงมความหวาดระแวง ด ซงอาจเกดจากยนสทอยในตวสนขทถายทอดมาจากบรรพบรษ ซงจากการศกษาของสรวช วรรณไกรโรจน (มปป.) พบวาสนขพนธไทยบางแกวมความเปนไปไดทจะสบเชอสายมาจากลกผสมระหวางสนขไทยพนธดงเดม และสนขไทยพนธภเขา ชนดหางพวง ซงเปนสนขพนเมองในกลมสปตซ มขนยาว หางเปนพวง ตวไมใหญมาก แตด และความดของสนขไทยในสมยกอนพบวา วตถประสงคของการเลยงสนขในสงคมชมชนเกษตรกรรมในอดตนน มกเลยงไวเพอชวยในการลาสตวหาอาหาร ซงเปนวตถประสงคทส าคญตอการด ารงชพของมนษย ความดจงเปนนสยประจ าพนธลกษณะหนงทสบทอดมาตามสายพนธสนข



อยางไรกตามจตประสาทในเรองความดนน สามารถพฒนาและลดระดบความดลงไดดวยการเลยงด การฝกวนย การปรบสภาพแวดลอม และการพาสนขเขาสงคมเพอพบปะผคนอยเสมอ และทส าคญการผสมพนธสนข หากสามารถคดเลอกผสมพนธกบสนขสายทมการพฒนาจตประสาทเรองความดได ทงพอพนธและแมพนธกจะสามารถพฒนาจตประสาทใหมความนงและเปนมตรไดมากขน

ภาพท 11 สนขทผานการฝกจตประสาททด สามารถใหผอนสมผสรางกายได

นอกจากนสงทสนขตองพฒนาตอไปอกคอ ขนาดของขาหลงทใหญและมมขาหลงทยงท ามมไมพอดกบสรระนน ในทางกายวภาคลกษณะของขาหลงส าหรบสนขทมรปทรงสเหลยมจตรส จะคอนขางเหนมมขาหลงไดยาก หรอมมมขาหลงนอย ดงนนสนขพนธไทยบางแกวสวนใหญจงยงมมมขาหลงทดไมสวยงาม ตรงขามกบสนขไทยพนธหลงอาน ซงเปนสนขทรงสเหลยมผนผา จะสามารถมองเหนและมมมขาหลงทชดเจนกวา (นสต ตงตระการพงษ, 2555)

ดานปญหาและอปสรรคในการพฒนาสนขพนธไทยบางแกว สวนใหญเกดจาก “คน” โดยเฉพาะอยางยงในเรองการไมเปดใจกวางยอมรบสายอน และไมยอมใหมการพฒนารวมกนกบสนขสายอน เนองจากมกคดวาสนขของตนถกตองตามลกษณะมาตรฐานพนธและเอกลกษณประจ าพนธแลว แตสนขสายอนยงมลกษณะทดอยกวา จงไมยอมใหมการน าสนขมาพฒนารวมกน จากประเดนดงกลาวอาจมผลสบเนองมาจากความตองการเปนทหนงของวงการ และการแขงขนทางธรกจนอกจากน “คน” ยงพยายามท าใหมาตรฐานสายพนธมาใกลเคยงกบลกษณะสนขของตนมากวาทจะพฒนาสนขของตนใหใกลเคยงหรอถกตองตามมาตรฐานสายพนธ โดยมปจจยประกอบทส าคญคอ การตดสนของกรรมการ ผตดสนสนขในสนามประกวด ซงยงไมมมาตรฐานในการตดสนทเปนอนหนงอนเดยวกน เพราะกรรมการแตละทานมความชอบในลกษณะของสนขทแตกตางกนไป



31

ส าหรบแนวทางการพฒนาสนขพนธไทยบางแกว นอกเหนอจากการพฒนาในเรองมาตรฐานพนธและเอกลกษณประจ าพนธของสนขแลว การวางแผนในการพฒนาสายพนธเพอใหเปนสายพนธแทกเปนเรองส าคญ เชนเรองสของสนข ดงททราบแลววาสนขพนธไทยบางแกวม 3 สคอ สขาว-น าตาล สขาว-เทา และสขาว-ด า จากการศกษาของพรรณ อ านวยสทธ และคณะ (2535) พบวาสของสนขพนธไทยบางแกวทพบมากทสดคอสขาว-น าตาล นน แมสนขพนธไทยบางแกวจะมลกษณะโครงสรางทคลายกน แตกยงมความแตกตางในเรองส รวมทงความเขม-ออนของสทปรากฏ ซงผเกยวของสามารถพฒนาในเรองสของสนขได โดยการผสมพนธสนขทอยในกลมสเดยวกนเพอใหไดเปนสพนธแท โดยการน าพอพนธและแมพนธสนขทมสเดยวกน ลกสนขทเกดมากจะเปนสเดยวกน (วธวรพงศ ศรเมอง, มปป.) ขอเสนอแนะ

1. ขอเสนอแนะจากการวจย 1.1 ผเพาะเลยงควรยดมาตรฐานพนธเปนหลกในการพฒนา และมงพฒนาสนขใหตรงกบ

มาตรฐานพนธ จะท าใหการพฒนาเปนไปในทศทางเดยวกน 1.2 ผเพาะเลยงควรก าหนดวตถประสงคของการผสมพนธ ตลอดจนการพฒนาสายพนธให

ชดเจน วาตองการสนขเพอการใด เชน หากตองการพฒนาสนขเพอใหเปนสตวเศรษฐกจ สนขควรมจตประสาททด เปนมตร มโครงสรางทถกตองตามมาตรฐานพนธ และเอกลกษณประจ าพนธ มลลาการเคลอนไหวทสวยงาม หรอหากตองการสนขเพอการอารกขา กตองมการพฒนา หรอการดแลอกรปแบบหนง เปนตน

1.3 การพฒนาสนขควรพจารณาทงดานบวกและดานลบ กลาวคอ พฒนาในลกษณะเดนของสนขใหมความนง และใหความส าคญกบการลดจดดอย หรอขอบกพรองของสนขทสามารถถายทอดทางพนธกรรมใหนอยลงควบคกนไป

1.4 การผสมพนธ ควรใหความส าคญการไดสนขทเปนพนธแท (pure breed) เชน การผสมพนธในกลมส ควรพจารณาเลอกผสมสนขทอยในกลมสเดยวกน เพอรกษาและพฒนาสายพนธของกลมสใหเปนพนธแท

1.5 สมาคมฯควรมระบบการตรวจสอบใบพนธประวตสนขทออกโดยชมรมตาง ๆ เพอลดปญหา การบดเบอนขอมลเกยวกบประวตสนข ขณะเดยวกน ควรมการก าหนดกฎ กตกาหรอเงอนไขส าหรบผทตองการเปนสมาชกดวย เชน ตองผานการอบรมความรเกยวกบสนขบางแกว การดแลสนขบางแกว มาตรฐานพนธของสนขบางแกว ตลอดจนการผสมพนธสนขบางแกว เพอใหมนใจไดวาจะไดสมาชกทมคณภาพในการมารวมกนพฒนาสนขบางแกวตอไป

1.6 สมาคมฯ ควรแสดงบทบาทในการผลกดนใหมกฎหมาย หรอพระราชบญญตคมครองพนธสตวอยางเรงดวน



1.7 การพฒนาสนขบางแกวเปนหนาทของทกฝายทเกยวของ เชน ฟารม หรอผเพาะเลยง อาจสงเสรมหรอมสวนรวมโดยการน าสนขเขาประกวดในสนามสากลใหมากขน เพอแสดงใหเหนถงความนยมในการเลยง ซงเปนปจจยหนงในการพจารณาบรรจสนขเปนสายพนธใหมของโลกอยางถาวร เปนตน

1.8 ควรมหนวยงานกลางทท าหนาทในการประสาน ดแล แกไขปญหาและพฒนาสนขบางแกวโดยตรง โดยก าหนดใหมผเชยวชาญดานบางแกวเปนทปรกษาในหนวยงาน และควรมเพยงหนวยงานเดยวเพอใหองคกรมความเขมแขง และเปนเอกภาพมากทสด

1.9 ในอนาคตอาจมการสงออกสนขบางแกวสตลาดสากลมากขน ดงนนควรมการรวมกนจดระบบ หรอมาตรการปองกนและรกษามาตรฐานของสนขบางแกว ทงในดานคณภาพ ราคา และเงอนไขหรอขอตกลงทจ าเปนตองมขน

2. ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป ผวจยเสนอแนะใหควรมการศกษาวจยตอยอดในเรองตอไปน

2.1 รปแบบการพฒนาจตประสาทของสนขบางแกว เพอรองรบการเปนสนขสากล 2.2 กระบวนการพฒนาสนขบางแกวตามมาตรฐานสายพนธ และเอกลกษณประจ าพนธ 2.3 การศกษาเชงสงคมดานการใชประโยชนจากสนขบางแกว เชน การกระเบด การน าทาง

เพอคนหายาเสพตด การเปนสนขอารกขา เปนตน

บรรณานกรม ธนนน แจงเกษมสข. (2552). ปญหาและการเลยงดสนขบางแกว. สบคนเมอ 2 กนยายน 2552 และ 17 ตลาคม 2552. จาก www.bangkaewclub.com นสต ตงตระการพงษ. (2555). การสมมนาวพากษผลการวจย. 17 มนาคม 2555. โรงแรมท เค พาเลซ. กรงเทพฯ. พรรณ อ านวยสทธ. (2535). การส ารวจขอมลพนฐานลกษณะทวๆไปของสนขไทยพนธบางแกว จ.พษณโลก : ลกษณะสขนและลกษณะภายนอก. รายงานการวจย. (เอกสารอดส าเนา). วรวธพงศ ศรเมอง. (มปป.) หมาบางแกว สตวคบานเมองสองแคว. มปท. (เอกสารอดส าเนา). สรวช วรรณไกรโรจน. (2536). การวเคราะหประวตสนขพนธไทย. รายงานการวจย. มหาวทยาลย เกษตรศาสตร. www.fci.be/nomenclature.aspx. สบคนเมอ 17 กรกฎาคม 2555 www.petnews2005.com สบคนเมอ 5 กนยายน 2552

http://www.bangkaewclub.com/

http://www.petnews2005.com/

Documents