บทสรปผบรหาร

ตลอดระยะเวลา 10 ป นบจากพระราชบญญต

ควบคมเครองดมแอลกอฮอลพ.ศ.2551มผลบงคบใชตงแต

วนท14กมภาพนธ2551เปนตนมามเหตผลในการประกาศ

ใชพระราชบญญตนคอเครองดมแอลกอฮอลไดกอใหเกด

ปญหาดานสขภาพ ครอบครว อบตเหต และอาชญากรรม

ซงมผลกระทบตอสงคมและเศรษฐกจโดยรวมของประเทศ

ท�าใหตองมการก�าหนดมาตรการตางๆในการควบคมเครองดม

แอลกอฮอล รวมทงการบ�าบดรกษาหรอฟนฟสภาพผตด

เครองดมแอลกอฮอล เพอชวยลดปญหาและผลกระทบ

ทงดานสงคมและเศรษฐกจ ชวยสรางเสรมสขภาพของ

ประชาชนใหตระหนกถงพษภยของเครองดมแอลกอฮอล

ตลอดจนชวยปองกนเดกและเยาวชนมใหเขาถงเครองดม

แอลกอฮอลไดโดยงาย โดยเฉพาะการปลกฝงคานยมทผดๆ

ใหแกเดกและเยาวชนผานสอโฆษณาประเภทตางๆ

หนงทศวรรษแหงพระราชบญญตควบคมเครองดม

แอลกอฮอล พ.ศ. 2551 ไดมเหตการณทส�าคญมากมาย

ในการควบคมเครองดมแอลกอฮอลในประเทศไทยทสงผล

กระทบตอสขภาพ เศรษฐกจ และสงคม เอกสารฉบบน

มงเนนรวบรวมกอนมพ.ร.บ.และหลงมพ.ร.บ.แลวรวมถง

สาระส�าคญของพ.ร.บ. สถานการณการบรโภคเครองดม

แอลกอฮอล และกาวตอไปของการด�าเนนงานควบคม

เครองดมแอลกอฮอลในประเทศไทย

จากการส�ารวจความชกของการบรโภคเครองดม

แอลกอฮอลในประชากรอาย 15 ปขนไปในป 2558

เปนนกดมในปจจบน หรอผ ทดมเครองดมแอลกอฮอล

ใน12เดอนทผานมาจ�านวน18,641,721คนหรอคดเปน

รอยละ 34.0 โดยประชากรในชวงอาย 15-19 ป พบวา

แนวโนมความชกของการดมกลบมทศทางเพมขนจาก

รอยละ 12.9 ในป 2550 เปนรอยละ 19.4 ในป 2558

อกทงแม ว าประเทศไทยจะมกฎหมายในการควบคม

การบรโภคเครองดมแอลกอฮอลทดแลวกตามแตระบบเฝา

ระวงปฏบตตามกฎหมายและกลไกบงคบใชกฎหมายยงไมด

เทาทควร และยงมปจจยอนทเกยวของ เชน ผมอ�านาจ/

ผมอทธพลการแทรกแซงของธรกจสรารวมทงคานยมของ

คนรนใหมทเปลยนแปลงไป ท�าใหการควบคมเครองดม

แอลกอฮอลไดผลนอยกวาทควรจะเปน

ดงนน กระทรวงสาธารณสข โดยกรมควบคมโรค

จงตองเรงรดการด�าเนนงานควบคมเครองดมแอลกอฮอล

โดยรวมมอกบภาคเครอขายทกภาคสวนด�าเนนการอยาง

จรงจงและตอเนอง โดยใชกระบวนการหลกสามเหลยม

เขยอนภเขาประกอบดวยพลงอ�านาจรฐพลงทางสงคมและ

พลงทางปญญา ในการด�าเนนการควบคมและแกไขปญหา

การบรโภคเครองดมแอลกอฮอล ตามแผนยทธศาสตร

นโยบายแอลกอฮอลระดบชาตซงมเปาหมายในการควบคม

และลดปรมาณการบรโภค รวมถงการจ�ากดและลด

ความรนแรงของป ญหาจากเคร องด มแอลกอฮอล

โดยการด�าเนนงานตามมาตรการหลกด านกฎหมาย

(มาตรการควบคมการเขาถงเครองดมแอลกอฮอล/ควบคม

การโฆษณา) ซงมการพฒนาอนบญญตตามพระราชบญญต

ควบคมเครองดมแอลกอฮอลพ.ศ.2551ทลงนามและมผล

บงคบใชตงแต29พฤศจกายน2551ถง24พฤศจกายน2560

จ�านวน 28 ฉบบ ทมผลบงคบใชในปจจบน จดมงหมาย

การพฒนานโยบายในอนาคต คอ การจ�ากดการเขาถงและ

การควบคมการโฆษณาทกรปแบบโดยการบงคบใชกฎหมาย

ทเขมงวดขน ผลกดนใหเปนนโยบายของจงหวดทกจงหวด

โดยมคณะกรรมการควบคมเครองดมแอลกอฮอลจงหวด

เปนกลไกขบเคลอนทส�าคญ เพอปองกนแกไขปญหาจาก

การบรโภคเครองดมแอลกอฮอลทมผลกระทบตอสขภาพ

เศรษฐกจ และสงคมโดยรวม อนจะน�าไปส เปาหมาย

ทท�าใหสงคมไทยมคณภาพชวตทดยงขนตอไป

1

-วกฤตเศรษฐกจ

-ประกาศกระทรวงสาธารณสขฉบบท177

•ฉลากของสรา

2540

ประกาศคณะปฏวตท253

เรองเวลาหามขายและหามดม2515

คณะรฐมนตรมมตเมอวนท15กนยายนพ.ศ.2541เหนชอบ

นโยบายการเปดเสรการผลตและจ�าหนายสราในประเทศ2541

-พ.ร.บ.อาหารพ.ศ.2522

•หามโฆษณาเกนจรง

-พ.ร.บ.จราจรทางบกพ.ศ.2522

•หามเมาแลวขบ

2522

พ.ร.บ.ศลกากรพ.ศ.2469

•ภาษน�าเขา2469พ.ร.บ.สราพ.ศ.2493

•ภาษ

•ใบอนญาต2493

พ.ร.บ.สถานบรการพ.ศ.2509

•ห ามมให ผ รบอนญาตตงสถานบรการยนยอมหรอ

ปลอยละเลยใหมอาการมนเมาจนประพฤตว นวายหรอ

ครองสตไมไดเขาไปอยในสถานบรการระหวางเวลาท�าการ

2509

พ.ร.บ.สราพ.ศ.2493

•เวลาขาย 2504

ประมวลกฎหมายอาญามาตรา49ก�าหนดใหอ�านาจศาล

สงผกระท�าความผดเกยวกบการเสพสราไปคมตวไว

ในสถานพยาบาลเปนเวลาไมเกน2ป2499

กฎกระทรวงมหาดไทยฉบบท16ภายใตพ.ร.บ.จราจรทางบก

พ.ศ. 2522 ก�าหนดระดบปรมาณแอลกอฮอลในเลอด

ไมเกน50mg%

2537

รฐบาลยกเลกโรงงานสราของรฐ

และใหเอกชนมารบสมปทานผกขาด

การผลตเครองดมแอลกอฮอล2527

1.1กอนมพระราชบญญตควบคมเครองดมแอลกอฮอลพ.ศ.2551

ววฒนาการนโยบายควบคมเครองดม แอลกอฮอลของประเทศไทย1,2

-พ.ร.บ.ควบคมเครองดมแอลกอฮอลพ.ศ.2551 •หามขายในสถานทวนเวลาบคคลทก�าหนด •หามดมในสถานทก�าหนด •หามขายโดยวธการหรอลกษณะทก�าหนด •หามโฆษณา •บรรจภณฑและฉลาก- กอตงส�ำนกงำนคณะกรรมกำรควบคมเครองดมแอลกอฮอล(สคอ.)- คณะรฐมนตรมมต เมอวนท 8 กรกฎาคม พ.ศ. 2551 เหนชอบก�าหนดใหวนเขาพรรษาเปนวน“งดดมสราแหงชาต”

-พ.ร.บ. องคการกระจายเสยงและแพรภาพสาธารณะ:พ.ศ.2551 •สวนเพม รอยละ 1.5 ของภาษสราและบหรเขากองทนองคการกระจายเสยง

2551

-กอตงสสส.-ประกาศกระทรวงการคลงเรองการขออนญาตท�าและขายสรา (สงเสรมผลตภณฑพนบาน)

2544

กอตงองคกร“เครอขำยรณรงค

ปองกนภยแอลกอฮอล”(ครปอ.)

2549

-สนอายสญญาสมปทานผกขาดการผลตเครองดมแอลกอฮอล-พ.ร.บ.จราจรทางบกพ.ศ.2522(ฉบบปรบปรง)•หามผขบรถสาธารณะขบรถขณะเมาแลวขบ

2542

ประชาชน12.8ลานคนรวมลงชอสนบสนนการรางพ.ร.บ.ควบคมเครองดมแอลกอฮอลพ.ศ.....ภายใตกจกรรมวงตานเหลาสรางความดปมหามงคล

2550

-กอตงเครอขำยองคกรงดเหลำ-AFTA-คณะรฐมนตรมมตเหนชอบหามขายสราในสนามกฬาแหงชาต-พ.ร.บ.คมครองเดกพ.ศ.2546•จ�ากดอายผซอแลวดมสราไมใหต�ากวา18ป-พ.ร.บ.อาหารพ.ศ.2522•ประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง ขอความค�าเตอนเกยวกบการดมสรา-คณะกรรมกำรด�ำเนนกำรควบคมกำรบรโภคเครองดมแอลกอฮอลแหงชำต (คบอช.) เกดขนโดยค�ำสงกระทรวงสำธำรณสขท726/2546ลงวนท27ส.ค.2546

2546

-กอตงศนยวจยปญหำสรำ(ศวส.)-ก�า เ นดแผนงานนโยบายสาธารณะเพอคณภาพชวตทด-คณะรฐมนตรมมตเหนชอบหามจ�าหนายสราในสถานศกษาศาสนสถาน

2547

พ.ร.บ.อาหารพ.ศ.2522•ประกาศกระทรวงสาธารณสขเรองการโฆษณาทมสวนผสมของแอลกอฮอล2548

1.2ตงแตมพระราชบญญตควบคมเครองดมแอลกอฮอลพ.ศ.2551 จนถงปจจบน

2551

- พ.ร.บ.ควบคมเครองดมแอลกอฮอลพ.ศ.2551 • หามขายในวนมาฆบชา วนวสาขบชา วนอาสาฬหบชาและวนเขาพรรษา ยกเวนในโรงแรมและรานคาปลอดอากรในทาอากาศยาน(ปจจบนยกเลก)

2552- พ.ร.บ.ควบคมเครองดมแอลกอฮอลพ.ศ.2551 • กฎกระทรวงเกยวกบการแสดงภาพสญลกษณเพอประกอบการโฆษณาหรอประชาสมพนธ-หลกเกณฑการเปรยบเทยบปรบ-ประกาศกรมอทยานแหงชาตสตวปาและพนธพชเรองหามมใหน�าเขาไปหรอจ�าหนายเครองดมแอลกอฮอลทกประเภทในอทยานแหงชาต- คณะรฐมนตรมมตเมอวนท20กรกฎาคมพ.ศ.2553เหนชอบยทธศาสตรนโยบายแอลกอฮอลระดบชาตป2554-2563- โครงการผขบรถโดยสารสาธารณะแอลกอฮอลตองเปนศนย(zerotolerance)โดยกรมการขนสงทางบก- MOUควบคมเครองดมแอลกอฮอลรวมกบ20กระทรวง7ส�านกงาน- MOUควบคมเครองดมแอลกอฮอลรวมกบ75จงหวด

2553

- พ.ร.บ.ควบคมเครองดมแอลกอฮอลพ.ศ.2551 • หามขายและหามบรโภคเครองดมแอลกอฮอลในพนทประกอบกจการโรงงาน • หามดมบนทาง • คณะรฐมนตรมมตเหนชอบหามขายและหามบรโภคในรฐวสาหกจและหนวยงานอนของรฐ • การจายเงนสนบนรางวลและคาใชจายในการด�าเนนงาน(ฉบบท1)- MOUควบคมเครองดมแอลกอฮอลรวมกบผน�า5ศาสนา

2555

- ประกาศกรมการขนสงทางบกภายใตพ.ร.บ.จราจรทางบกพ.ศ.2522ก�าหนดเจาพนกงานตรวจปรมาณแอลกอฮอลในเลอด- MOUควบคมเครองดมแอลกอฮอลรวมกบกรมสงเสรมการปกครองทองถนองคการบรหารสวนจงหวดองคการบรหารสวนต�าบลและสมาคมสนนบาตเทศบาลแหงประเทศไทย- MOUควบคมเครองดมแอลกอฮอลรวมกบกรงเทพมหานคร

2554

- พ.ร.บ.ควบคมเครองดมแอลกอฮอลพ.ศ.2551 • การจายเงนสนบนรางวลและคาใชจายในการด�าเนนงาน(ฉบบท2) • หามขายและหามบรโภคในสวนสาธารณะของรฐวสาหกจหรอหนวยงานอนของรฐ-คณะรฐมนตรมมตเมอวนท9กรกฎาคมพ.ศ.2556เหนชอบใหรวมมอสนบสนนกจกรรม“งดดมสราแหงชาตท�าความดถวายในหลวง”- MOUควบคมเครองดมแอลกอฮอลรวมกบกระทรวงกลาโหม(กองบญชาการกองทพไทย,กองทพบก,กองทพเรอและกองทพอากาศ)

2556

- ประกาศกระทรวงสาธารณสขเรองขอแนะน�าส�าหรบบคคลทไมควรดมเครองดมแอลกอฮอล- พ.ร.บ.ภาษสรรพสามตพ.ศ.2560- พ.ร.บ.จราจรทางบกพ.ศ.2522 • กฎกระทรวงฉบบท21เรองก�าหนดระดบปรมาณแอลกอฮอลในเลอดไมเกน20mg%ในผขบขดงตอไปน 1. ผขบขซงมอายต�ากวา20ปบรบรณ 2. ผขบขซงไดรบใบอนญาตขบรถชวคราวตามกฎหมายวาดวยรถยนต 3. ผขบขซงมใบอนญาตขบขส�าหรบรถประเภทอนทใชแทนกนไมได 4. ผขบขซงไมมใบอนญาตขบขหรออยระหวางถกพกใชหรอเพกถอนใบอนญาตขบข- พ.ร.บ.ควบคมเครองดมแอลกอฮอลพ.ศ.2551 • แตงตงกรรมการผทรงคณวฒ • แตงตงผแทนองคกรเอกชน • แตงตงพนกงานเจาหนาท(เพมเตม)ฉบบท3- ประกาศกระทรวงศกษาธการเรองมาตรการปองกนและแกไขปญหาการสบบหรและการบรโภคเครองดมแอลกอฮอลในสถานศกษา- MOUเครอขายภายในกระทรวงสาธารณสข“9หนวยงานรวมใจตานภยแอลกอฮอล”

2560

-พ.ร.บ.ควบคมเครองดมแอลกอฮอลพ.ศ.2551 •หามขายและหามบรโภคในพนททอยในก�ากบดแลและใชประโยชนของราชการรฐวสาหกจหรอหนวยงานอนของรฐ •หามขายและหามบรโภคในทาเรอโดยสารสาธารณะ •หามขายบนทาง •หามขายและหามบรโภคเครองดมแอลกอฮอลในสถานขนสง •หามขายในวนมาฆบชาวนวสาขบชาวนอาสาฬหบชาวนเขาพรรษาและวนออกพรรษา •หามขายและหามบรโภคบนทางรถไฟ •หามขายในเวลาทก�าหนด •ฉลาก(หามใชขอความทเกนความจรง/กอใหเกดความเขาใจผดขอความทเชญชวนใหดม/อวดอางสรรพคณ) •หามขายรอบสถานศกษา- ค�าสงคสช.ท22/2558 •หามผประกอบการขายเครองดมแอลกอฮอลแกผมอายต�ากวา20ปบรบรณ •หามมใหมสถานทขายเครองดมแอลกอฮอลตงอยในบรเวณใกลเคยงสถานศกษาหรอหอพกใกลเคยงสถานศกษา

2558

- พ.ร.บ.ควบคมเครองดมแอลกอฮอลพ.ศ.2551 • รปแบบของขอความค�าเตอนประกอบภาพสญลกษณของเครองดมแอลกอฮอลหรอภาพสญลกษณของบรษทผผลตเครองดมแอลกอฮอล • หลกเกณฑการเปรยบเทยบปรบ(ฉบบท2)

2557

2

2.1ดานสถานทหามขายเครองดมแอลกอฮอล(มาตรา27) 1.วดหรอสถานทส�าหรบปฏบตพธกรรมทางศาสนา 2.สถานบรการสาธารณสขของรฐสถานพยาบาลและรานขายยา 3.สถานทราชการยกเวนบรเวณทจดไวเปนรานคาหรอสโมสร 4.รฐวสาหกจและหนวยงานอนของรฐยกเวนบรเวณทจดไวเปนทพกสวนบคคลหรอสโมสรและองคการสรา 5.หอพกตามกฎหมายวาดวยหอพก 6.สถานศกษา 7.สถานบรการน�ามนเชอเพลงหรอรานคาในบรเวณสถานบรการน�ามนเชอเพลง 8.สวนสาธารณะของทางราชการรฐวสาหกจหรอหนวยงานอนของรฐ ทจดไวเพอการพกผอนของประชาชนโดยทวไป 9.บนทาง 10. สถานรถไฟหรอในขบวนรถทอยบนทางรถไฟ 11. สถานขนสง 12. ทาเรอโดยสารสาธารณะหรอบนเรอโดยสารสาธารณะประจ�าทาง 13.พนทประกอบกจการโรงงานยกเวนการขายทด�าเนนการเปนปกตธระในทางการคาของโรงงาน 14. รอบสถานศกษา 15.พนทอยในก�ากบดแลและใชประโยชนของราชการ รฐวสาหกจ หรอหนวยงานอนของรฐ ยกเวนบรเวณทจดไวเปนรานคาหรอสโมสร

สาระส�าคญของการควบคมเครองดมแอลกอฮอล3

2.2ดานวนและเวลา(มาตรา28) 1. หามขายเครองดมแอลกอฮอลในวนมาฆบชาวนวสาขบชาวนอาสาฬหบชาวนเขาพรรษาและวนออกพรรษายกเวนการขายเฉพาะรานคาปลอดอากรภายในอาคารทาอากาศยานนานาชาต

2. หามขายเครองดมแอลกอฮอลในเวลาอนนอกจากตงแตเวลา11.00น.-14.00น.และตงแตเวลา17.00น.-24.00น.ยกเวนการขายในอาคารทาอากาศยานนานาชาตและการขาย

ตามก�าหนดเวลาเปดปดของสถานบรการ

2.3ดานบคคล(มาตรา29) หามขายเครองดมแอลกอฮอลแกบคคลซงมอายต�ากวา20ปบรบรณและบคคลท

มอาการมนเมาจนครองสตไมได

หากฝาฝน มโทษจ�าคกไมเกน 6 เดอน หรอปรบไมเกน 10,000 บาท หรอทงจ�าทงปรบ

หากฝาฝน มโทษจ�าคกไมเกน 1 ป หรอปรบไมเกน 20,000 บาท หรอทงจ�าทงปรบ

2

หากฝาฝน มโทษจ�าคกไมเกน 6 เดอน หรอปรบไมเกน 10,000 บาท หรอทงจ�าทงปรบ

2.4ดานวธการหรอลกษณะการขาย(มาตรา30) หามขายเครองดมแอลกอฮอลโดยวธการหรอลกษณะดงตอไปน 1. ใชเครองขายอตโนมต

หากฝาฝนมโทษจ�าคกไมเกน 1 ป หรอปรบไมเกน 20,000 บาท หรอทงจ�าทงปรบ

2. การเรขาย 3. การลดราคาเพอประโยชนในการสงเสรมการขาย 4. ใหหรอเสนอใหสทธในการเขาชมการแขงขนการแสดงการใหบรการการชงโชคการชงรางวลหรอสทธประโยชนอนใด 5. โดยแจกแถมใหหรอแลกเปลยนกบเครองดมแอลกอฮอลหรอกบสนคาอนหรอการใหบรการอยางอน

หากฝาฝน มโทษจ�าคกไมเกน 6 เดอน หรอปรบไมเกน 10,000 หรอทงจ�าทงปรบ

2.5ดานสถานทหามบรโภคเครองดมแอลกอฮอล(มาตรา31) 1. วดหรอสถานทส�าหรบปฏบตพธกรรมทางศาสนาเวนแตเปนสวนหนงของพธกรรมทางศาสนา 2. สถานทบรการสาธารณสขของรฐสถานพยาบาลและรานขายยายกเวนบรเวณทจดไวเปนทพกสวนบคคล 3.สถานทราชการยกเวนบรเวณทจดไวเปนรานคาหรอสโมสร 4.รฐวสาหกจ และหนวยงานอนของรฐ ยกเวนบรเวณทจดไวเปนทพกสวนบคคล หรอสโมสร หรอการจดเลยงตามประเพณและองคการสรา 5.สถานศกษายกเวนบรเวณทจดไวเปนทพกสวนบคคลหรอสโมสรหรอการจดเลยงตามประเพณหรอสถานศกษาทสอนการผสมเครองดมแอลกอฮอลทไดรบอนญาต 6.สถานบรการน�ามนเชอเพลงหรอรานคาในบรเวณสถานบรการน�ามนเชอเพลง 7.สวนสาธารณะของทางราชการรฐวสาหกจหรอหนวยงานอนของรฐ 8.บนทางในขณะขบขหรอในขณะโดยสารอยในรถหรอบนรถ 9.สถานรถไฟหรอในขบวนรถทอยบนทางรถไฟ 10. สถานขนสง 11. ทาเรอโดยสารสาธารณะหรอบนเรอโดยสารสาธารณะประจ�าทาง 12.พนททอยในก�ากบดแลและใชประโยชนของราชการรฐวสาหกจหรอหนวยงานอนของรฐ 13.พนทประกอบกจการโรงงานยกเวนการบรโภคทเปนขนตอนของการผลตหรอรกษามาตรฐานการผลต

หากฝาฝน มโทษจ�าคกไมเกน 6 เดอน หรอปรบไมเกน 10,000 หรอทงจ�าทงปรบ

2.6ดานควบคมการโฆษณา(มาตรา32) หามโฆษณาเครองดมแอลกอฮอลหรอแสดงชอหรอเครองหมายของเครองดมแอลกอฮอลอนเปนการอวดอางสรรพคณหรอชกจงใจใหผอนดมโดยตรงหรอโดยออม3

ในพระราชบญญตฉบบน “โฆษณำ” หมายถง การกระท�าไมวาวธใดๆ ใหประชาชนเหนไดยน หรอทราบขอความเพอประโยชนในทางการคาและใหหมายความรวมถงการสอสารการตลาด “กำรสอสำรกำรตลำด”หมายความวาการกระท�ากจกรรมในรปแบบตางๆโดยมวตถประสงคเพอขายสนคา บรการหรอภาพลกษณ การประชาสมพนธ การเผยแพรขาวสาร การสงเสรมการขายการแสดงสนคาการจดหรอสนบสนนใหมการจดกจกรรมพเศษและการตลาดแบบตรง

หากฝาฝน มโทษจ�าคกไมเกน 1 ป หรอปรบไมเกน 500,000 บาท หรอทงจ�าทงปรบ

แมวาเครองดมแอลกอฮอลจะเปนสงถกกฎหมาย

ในเกอบทกประเทศทวโลก แตขอมลงานวจยทงในและ

ตางประเทศ พบวา การดมเครองดมแอลกอฮอลกอให

เกดผลกระทบทางสขภาพในเชงลบมากกวาเชงบวกหลาย

สบเทา เครองดมแอลกอฮอลเปนปจจยเสยงทกอใหเกด

ภาระโรคและการบาดเจบเปนอนดบตนๆ เมอเทยบกบ

ปจจยเสยงอนๆจากขอมลขององคการอนามยโลกเครองดม

แอลกอฮอลเปนสาเหตของความเจบปวยกวา 200 โรค

ซงมความสมพนธกบการเกดโรคไมตดตอทเปนปญหาท

ส�าคญในปจจบนรวมถงสงผลกระทบตอสงคมและเศรษฐกจ

โดยรวมของประเทศ

3.1ผลกระทบทางสงคม กำรใชควำมรนแรง :จากหลายการศกษาไดยนยน

ถงความสมพนธในเชงการเปนสาเหตของการดมเครองดม

แอลกอฮอลกบปญหาความรนแรง โดยความเสยงของ

เหตการณความรนแรงจะเพมขนตามความถของรปแบบ

การดมจนมนเมา อกทงปรมาณการดมยงมความสมพนธ

อยางมากตอการใชความรนแรงตอคครอง และการศกษา

จ�านวนมากแสดงวาผ ทดมอยางหนกมแนวโนมทจะเปน

เหยอของความรนแรงเพมขนดวย

ปญหำครอบครว : จากการศกษาระยะยาวจ�านวน

หนงทไดท�าการศกษาเกยวกบการดมเครองดมแอลกอฮอล

และพฤตกรรมความกาวราวรนแรงในค สมรส พบวา

การดมอย างหนกของสามเป นปจจยทท�านายการใช

ความรนแรงตอคสมรส

กำรลวงละเมดตอเดก :พบความสมพนธชดเจน

ในกลมทมความเกยวของกบการดมอยางหนกและภาวะ

ตดสรากลาวคอเดกทมผปกครองดมอยางหนกมความเสยง

เพมขนในการเกดการลวงละเมดหรอทารณกรรมทสงกวา

เดกทวไป

ปญหำจำกกำรท�ำงำนนอกเหนอจำกอบตเหตจำก

กำรท�ำงำน:การดมจนมนเมาและการดมอยางหนกตอครง

ทดม มความสมพนธกบปญหาทเกยวของกบการท�างาน

ผ ทเขาเกณฑใชแอลกอฮอลในทางผด และภาวะตดสรา

กมความเสยงตอหลายปญหาจากการท�างานทเพมขน

นอกจากนการสญเสยคนงาน เนองจากการเสยชวตกอนวย

อนควรปญหาทางวนยหรอประสทธภาพในการท�างานต�าอน

เปนผลมาจากการดมเครองดมแอลกอฮอลรวมทงพฤตกรรม

ทไมเหมาะสมการลกขโมยอาชญากรรมอนๆลดความสมพนธ

และขวญก�าลงใจในการท�างานระหวางผรวมงานอกดวย4

ปญหำทำงกำรเงน : การดมเครองดมแอลกอฮอล

กอใหเกดภาระทางการเงนของประเทศ ในเรองของภาษ

จากประชาชนทตองน�าไปใชในการรกษาพยาบาลผปวยจาก

การดมเครองดมแอลกอฮอล ซงคดเปนมลคาถง 5,623

ลานบาทตอปในป2549ทงนการดมเครองดมแอลกอฮอล

ยงมตนทนจากการบงคบใชกฎหมายและการฟองรอง

คดความจากการบรโภคเครองดมแอลกอฮอลโดยในป2549

พบวาตนทนทเกดขนทศาลมมลคาประมาณ156ลานบาท

โดยจ�านวนคดความอนมสาเหตจากการบรโภคเครองดม

แอลกอฮอลทศาลพจารณาเสรจในป พ.ศ.2549 มทงสน

22,000 คด เมอพจารณาตนทนทเกดขนทสถานต�ารวจ

พบวา มมลคาประมาณ 86.4 ลานบาท และเมอรวบรวม

การประเมนมลคาความสญเสยทางเศรษฐกจทเกดขน

ในประเทศไทยแลว พบวา ต นทนท เกดจากการดม

เครองดมแอลกอฮอลมมลคาสงถง 12 ลานเหรยญสหรฐ

(360ลานบาท)หรอรอยละ1.99ของรายไดประชาชาต5

นอกจากนการดมเครองดมแอลกอฮอล ยงก อ

ใหเกดผลกระทบทางสงคมในเรองอนอกมากมาย เชน

ความวนวาย ความไมเปนระเบยบในสงคม ปญหาดาน

การศกษาปญหาความสมพนธระหวางบคคล การบาดเจบ

จากเหตการณการใชความรนแรงและความมนเมาสรา

3ผลกระทบจากเครองดมแอลกอฮอล

3.2ผลกระทบทางสขภาพ

การดมเครองดมแอลกอฮอลมความสมพนธกบ

โรคตางๆ ทเปนสาเหตการเสยชวตในอนดบตนหลายโรค

เชน โรคหลอดเลอดสมองการบาดเจบจากอบตเหตจราจร

เบาหวานการตดสราโรคเอดสโรคกลามเนอหวใจขาดเลอด

มะเรงตบและโรคซมเศรา2

การสญเสยปสขภาวะจากการตายกอนวนอนควร

(YearsofLifeLost:YLLs)พบวาสาเหตโรคทกอใหเกด

ความสญเสยอนเนองมาจากการตายกอนวยอนควรทท�าให

เกดความสญเสยสงสดในเพศชาย ไดแก อบตเหตทางถนน

คดเปนรอยละ13.40

ความสญเสยปสขภาวะจากภาวะบกพรองทางสขภาพ

(Years of Life Lost due to Disability: YLDs) พบวา

สาเหตรายโรค 10 อนดบแรกทกอใหเกดความสญเสย

อนเนองมาจากภาวะบกพรองทางสขภาพนนมสดสวนสงถง

ประมาณสองในสามของความสญเสยปสขภาวะจากภาวะ

บกพรองทางสขภาพ (YLDs) ทงหมด โดยสาเหตหลกของ

ความสญเสยปสขภาวะเนองจากภาวะบกพรองทางสขภาพ

ในเพศชายคอภาวะตดสราซงสงถงรอยละ13.1จะเหนวา

โรคและการบาดเจบทเปนตนเหตส�าคญของความสญเสยทาง

สขภาพเกอบทงหมดมความสมพนธกบการบรโภคเครองดม

แอลกอฮอลอยางชดเจน

ดงนนกระทรวงสาธารณสขจงไดออกประกาศณวนท30พฤษภาคม2560เรองขอแนะน�าส�าหรบบคคลทไมควรดมเครองดมแอลกอฮอล14ดงน

เดกและเยาวชนทอายต�ากวา20ป

1.

2.

3.

หญงตงครรภทกระยะและหญงทเลยงลกดวยนมแม

ผมอาชพขบขยานพาหนะทกประเภทและผมอาชพท�างานกบเครองจกรกลหรอเสยงตอการเกดอบตเหตบาดเจบพการและการเสยชวตของตนเองและผอน

ผทเจบปวยดวยโรคจากการดมเครองดมแอลกอฮอลผมโรคประจ�าตวหรอก�าลงใชยารกษาโรค

ประชาชนทกเพศทกวยการไมดมเครองดมทมแอลกอฮอลเลยเปนแนวปฏบตทปลอดภยทสดตอสขภาพครอบครวและสงคม4.

5.

จากรายงานสถานการณโลกเรองแอลกอฮอลและสขภาพ 2014(Globalstatusreportonalcoholandhealth2014)ขององคการอนามยโลก (WorldHealthOrganization) พบวา ประเทศสมาชกองคการอนามยโลกมกฎหมายควบคมเครองดมแอลกอฮอลจ�านวน66ประเทศจากทงหมด196ประเทศจ�าแนกตามภมภาคดงน

196ประเทศ

66ประเทศ

ตารางท1แสดงประเทศสมาชกองคการอนามยโลกทมกฎหมายควบคมเครองดมแอลกอฮอล

ภมภาค ประเทศสมาชกองคการอนามยโลกทมกฎหมาย

แอฟรกา47ประเทศ

9ประเทศไดแก สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนแอลจเรยสาธารณรฐบอตสวานาสาธารณรฐคองโกสาธารณรฐโกตดววรสาธารณรฐประชาธปไตยคองโก(คองโก-กนชาซา)

สาธารณรฐอเควทอเรยลกนสาธารณรฐเคนยาสาธารณรฐเซเชลสสาธารณรฐแอฟรกาใต

อเมรกา36ประเทศ

10ประเทศไดแก สาธารณรฐอารเจนตนาเครอรฐบาฮามาสสหพนธสาธารณรฐบราซลสาธารณรฐชลสาธารณรฐโบลวารแหงเวเนซเอลา

สาธารณรฐควบาสหรฐเมกซโกสาธารณรฐปารากวยสหรฐอเมรกาสาธารณรฐโคลอมเบย

ตะวนออกเมดเตอรเรเนยน21ประเทศ

4ประเทศไดแก สาธารณรฐอาหรบอยปตสาธารณรฐอสลามปากสถาน

สาธารณรฐเยเมนรฐสลตานโอมาน

4ประเทศทมกฎหมายในการควบคมเครองดมแอลกอฮอล

ภมภาค ประเทศสมาชกองคการอนามยโลกทมกฎหมาย

ยโรป53ประเทศ

34ประเทศไดแก สาธารณรฐแอลเบเนยสาธารณรฐเบลารสราชอาณาจกรเบลเยยมสาธารณรฐโครเอเชยสาธารณรฐไซปรสสาธารณรฐเชกสาธารณรฐฟนแลนดสาธารณรฐฝรงเศสสหพนธสาธารณรฐเยอรมนสาธารณรฐเฮลเลนก(กรซ)สาธารณรฐไอซแลนดรฐอสราเอล

เนเธอรแลนดราชอาณาจกรนอรเวยสาธารณรฐโปแลนดสาธารณรฐโปรตเกสสาธารณรฐมอลโดวาโรมาเนยสหพนธรฐรสเซยสาธารณรฐซานมารโนสาธารณรฐสโลวกสาธารณรฐอตาลสาธารณรฐลตเวย

สาธารณรฐสโลวเนยราชอาณาจกรสเปนราชอาณาจกรสวเดนสมาพนธรฐสวสสาธารณรฐทาจกสถานสาธารณรฐมาซโดเนยเตรกเมนสถานสาธารณรฐอซเบกสถานสาธารณรฐลทวเนยสาธารณรฐมาซโดเนยสาธารณรฐคาซคสถาน

เอเชยตะวนออกเฉยงใต11ประเทศ

1ประเทศไดแก ราชอาณาจกรไทย

ตะวนตกแปซฟก28ประเทศ

8ประเทศไดแก เครอรฐออสเตรเลยราชอาณาจกรกมพชาญปนสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว

มองโกเลยนวซแลนดสาธารณรฐเกาหลมาเลเซย

ทมา:WHO.Globalstatusreportonalcoholandhealth2014.6

การบรโภคเครองดมแอลกอฮอล

กอใหเกดผเสยชวตทวโลกประมาณปละ3.3ลานคน(คดเปนทก10วนาทจะมคนตาย1คน)

และกอใหเกดความสญเสยทางสขภาพรอยละ5.9ของภาระโรคทวโลก7

ซงองคการอนามยโลกไดใหค�าแนะน�าเกยวกบBestbuypolicyไวดงน

ตารางท2 แสดงมาตรการในการจดการปญหาเครองดมแอลกอฮอลตามค�าแนะน�า ขององคการอนามยโลก

มาตรการ ตนทน-ประสทธผล งบประมาณทตองการความเปนไปได/ความพรอมของระบบสขภาพ

มาตรการทควรด�าเนนการมากทสด/มความคมคาสง(BestBuyinterventions)

1.มาตรการการควบคมการเขาถงทางกายภาพของเครองดมแอลกอฮอล

คมคาสง ต�ามาก สง

2.ม า ต ร ก า ร ก า ร ค ว บ ค มการโฆษณาเครองดมแอลกอฮอล

คมคาสง ต�ามาก สง

3.มาตรการทางภาษและราคาเครองดมแอลกอฮอล

คมคาสง ต�ามาก สง

มาตรการทควรด�าเนนการ/มความคมคา(GoodBuyinterventions)

4.มาตรการควบคมพฤตกรรมขบขยานพาหนะหลงการดม

คมคาปานกลาง คอนขางต�า อาศยการประสานงานระหวางหนวยงาน

5.มาตรการคดกรองและบ�าบดรกษาอยางสน

คมคาปานกลาง คอนขางต�า ผานระบบบรการปฐมภม

ทมา:ทกษพลธรรมรงส.สถานการณการบรโภคเครองดมแอลกอฮอลและผลกระทบในประเทศป2556,2556.2

5ค�าแนะน�าขององคการอนามยโลก (มาตรการ/นโยบายทด)

ประเทศสมาชกองคการอนามยโลก พฒนาแผน

ปฏบตการเพอปองกนและควบคมโรคไมตดตอ (ฉบบท 2)

พ.ศ. 2556 - 2563 และรบรองผานทประชมสมชชา

อนามยโลกครงท66ในพ.ศ.2556โดยมเครองมอตดตาม

ความส�าเรจการด�าเนนงานปองกนและควบคมโรคไมตดตอ

ประกอบดวย 25 ตวชวด และ 9 เปาหมาย เพอตดตาม

แนวโนมของสถานการณ และประเมนความกาวหนาใน

การด�าเนนการ

ตามยทธศาสตรการจดการปญหาแอลกอฮอล

ระดบโลก ไดใหค�านยาม ปญหาจากการดมเครองดม

แอลกอฮอล (Harmful useof alcohol) ทมความหมาย

กวางครอบคลมถงการดมทก อปญหาตอทงปญหาทาง

สขภาพและปญหาทางสงคมตอผดมคนรอบขางและสงคม

ในวงกวาง รวมทงรปแบบการดมตางๆ ทสมพนธกบ

การเพมระดบความเสยงทกอใหเกดปญหาทางสขภาพ

ซงตวชวดและเปาหมายดงกลาวเปนสวนหนงของเปาหมาย

ในการพฒนาทยงยน (Sustainable Development

Goals;SDGs)2016-2030เปาหมายท3GoodHealth

เปาประสงคท 3.5 เสรมการปองกนและการรกษาการใช

สารในทางทผด ซงรวมถงการใชยาเสพตด ในทางทผดและ

การใชแอลกอฮอลในทางอนตราย ตวชวดท 2 การใช

แอลกอฮอลในทางอนตราย

ตารางท3 เปาหมายระดบโลกในการลดปรมาณการบรโภคเครองดมแอลกอฮอล ตอหวประชาชนตอป

เปาหมายระดบโลกสถานการณอางอง

พ.ศ.2553สถานการณตาม

เปาหมายพ.ศ.2568ปรมาณการบรโภคแอลกอฮอลตอหวประชากรตอปของประชากรอายตงแต15ปขนไปลดลงรอยละ10(หนวยลตรของแอลกอฮอลบรสทธ)

7.1 (2554)

6.39

ทมา:ส�านกวจยนโยบายสรางเสรมสขภาพ.รายงานสถานการณโรคNCDsวกฤตสขภาพวกฤตสงคม;2557.7

6กรอบตวชวดและเปาหมายระดบโลก (25 ตวชวด และ 9 เปาหมาย)

จากฐานขอมลการบรโภคเครองดมแอลกอฮอลของ

องคการอนามยโลกปรมาณการบรโภคเครองดมแอลกอฮอล

เฉลยของประชากรชาวไทยทอายมากกวา15ป(adultper

capitaconsumption)เพมขนอยางรวดเรวจาก0.26ลตร

ของแอลกอฮอลบรสทธตอประชากรทมอายมากกวา 15ป

ใน พ.ศ. 2505 เปน 8.47 ลตร ใน พ.ศ. 2544 ซงสงผล

ใหประชากรไทยบรโภคเครองดมแอลกอฮอลสงทสดใน

ทวปเอเชย และบรโภคสรากลนเปนอนดบท 7 ของโลก

โดยเฉพาะอยางยงการเพมขน 11 เทาของการบรโภคเบยร

ในระยะ15ปจากปรมาณ0.11-0.12ลตรของแอลกอฮอล

บรสทธตอประชากรในพ.ศ.2529-2530เปน1.31ลตร

ใน พ.ศ. 2544 ซงแนวโนมดงกลาวสอดคลองกบรายงาน

จากกรมสรรพสามตทพบวาประชากรไทยบรโภคแอลกอฮอล

เพมขนเปนสองเทาตวจาก 20.2 ลตรของเครองดม ในป

พ.ศ.2531เปน40.9ลตรในปพ.ศ.2545และรายงาน

อตสาหกรรมสราทประเมนวาประเทศไทยมการเจรญเตบโต

ของอปสงคเทยบกบรายได(incomeelasticityofdemand)

ของการบรโภคเบยรในชวงปพ.ศ.2539-2548ทสงทสด

ในโลกโดยพบวาการเพมขนของการบรโภคเบยรนนเปนไป

ในลกษณะตอยอดมใชการแทนทการบรโภคสรา8

จากขอมลขางตนการบรโภคเครองดมแอลกอฮอล

บรสทธตอจ�านวนประชากรนนเปนชวงกอนทจะม พ.ร.บ.

ควบคมเครองดมแอลกอฮอลพ.ศ.2551มแนวโนมมากขน

(แผนภมท 1) และเมอป พ.ศ. 2551 ไดมการประกาศใช

พ.ร.บ.ควบคมเครองดมแอลกอฮอลพ.ศ.2551ท�าใหอตรา

การบรโภคเครองดมแอลกอฮอลบรสทธตอจ�านวนประชากร

มแนวโนมทลดลง (แผนภมท 2) และเมอดในภาพรวม

ของการบรโภคเครองดมแอลกอฮอลจะเหนว าการม

พ.ร.บ.ควบคมเครองดมแอลกอฮอล พ.ศ. 2551 ท�าให

ปรมาณแอลกอฮอลบรสทธตอจ�านวนประชากรมแนวโนม

ลดลงอยางเหนไดชด(แผนภมท3)

แผนภมท1 แนวโนมปรมาณการบรโภคแอลกอฮอลบรสทธ(ลตร/คน/ป) กอนทจะมพ.ร.บ.ควบคมเครองดมแอลกอฮอลพ.ศ.2551

6.65 6.867.397.45

7.898.13 8.16

7.89

4.00

5.00

6.00

7.00

8.00

9.00

2540

8.09 8.14

2541 2542

y = 0.0565x + 7.353R² = 0.12401

ลตรแอลกอฮอล�บร�สทธ�/คน/ป�

เช�งเส�น (ลตรแอลกอฮอล�บร�สทธ�/คน/ป�)

ลตรแอลกอฮอล�บร�สทธ�/คน/ป�

2543 2544 2563256225612560255925582557255625552554255325522551255025492548254725462545

ทมา: 1) ปรมาณการจ�าหนายเครองดมแอลกอฮอล,กรมสรรพสามต.9

2) จ�านวนประชากรกลางปตามหลกฐานการทะเบยนราษฎรณวนท31ธนวาคม2559,ส�านกทะเบยนกลาง.10

สถานการณการบรโภคเครองดมแอลกอฮอลของไทย

แผนภมท2 แนวโนมปรมาณการบรโภคแอลกอฮอลบรสทธ(ลตร/คน/ป) หลงทจะมพ.ร.บ.ควบคมเครองดมแอลกอฮอลพ.ศ.2551

7.57

6.74 6.707.13 7.09

6.79 6.91 6.95 7.11

4.00

5.00

6.00

7.00

8.00

9.00

2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563

y = -0.0186x + 7.0917R² = 0.03609

ลตรแอลกอฮอล�บร�สทธ�/คน/ป�

เช�งเส�น (ลตรแอลกอฮอล�บร�สทธ�/คน/ป�)

ลตรแอลกอฮอล�บร�สทธ�/คน/ป�

ทมา: 1) ปรมาณการจ�าหนายเครองดมแอลกอฮอล,กรมสรรพสามต.9

2) จ�านวนประชากรกลางปตามหลกฐานการทะเบยนราษฎรณวนท31ธนวาคม2559,ส�านกทะเบยนกลาง.10

แผนภมท3 แนวโนมปรมาณการบรโภคแอลกอฮอลบรสทธ(ลตร/คน/ป) โดยภาพรวมเมอมพ.ร.บ.ควบคมเครองดมแอลกอฮอลพ.ศ.2551

8.09 8.14

6.65 6.867.39

7.45 7.89 7.968.13 8.16 7.89

7.57

6.746.70

7.13 7.096.79 6.91 6.95 7.11

4.00

5.00

6.00

7.00

8.00

9.00

y = -0.0439x + 7.8416R² = 0.22174

ลตรแอลกอฮอล�บร�สทธ�/คน/ป�

เช�งเส�น (ลตรแอลกอฮอล�บร�สทธ�/คน/ป�)

ลตรแอลกอฮอล�บร�สทธ�/คน/ป�

ทมา:1) ปรมาณการจ�าหนายเครองดมแอลกอฮอล,กรมสรรพสามต.9

2) จ�านวนประชากรกลางปตามหลกฐานการทะเบยนราษฎรณวนท31ธนวาคม2559,ส�านกทะเบยนกลาง.10

จากรายงานสถานการณการบรโภคเครองดม

แอลกอฮอลในสงคมไทย โดยศกษาพฤตกรรมการบรโภค

เครองดมแอลกอฮอลของประชากรอาย15ปขนไปพบวา

ประชากรไทยเปนนกดมปจจบนมากถง 17,705,006 คน

หรอคดเปนรอยละ32.29ของประชากรวยผใหญซงนกดม

ปจจบนสามารถแบงไดเปนสองกลมยอยตามความถในการดม

โดยเรยกกลมนกดมทดมเครองดมแอลกอฮอลอยางนอย 1

ครงตอสปดาหวา“นกดมประจ�า”และนกดมทดมเครองดม

แอลกอฮอลนอยกวา1ครงตอสปดาหวา“นกดมนานๆครง”

(ตารางท4)

ตารางท4 พฤตกรรมการบรโภคเครองดมแอลกอฮอลของประชากรอาย15ปขนไป จ�าแนกตามเพศ

ประเภทนกดมรวม

เพศหญง ชาย

จ�านวน(คน)

รอยละจ�านวน(คน)

รอยละจ�านวน(คน)

รอยละ

ผไมเคยดมเลย 29,888,507 54.51 22,130,537 78.18 7,760,945 29.26

ผเคยดมแตเลกแลว 7,237,723 13.20 2,519,337 8.90 4,715,981 17.78

นกดมปจจบน 17,705,006 32.29 3,657,285 12.92 14,049,804 52.97

นกดมประจ�า 7,506,396 13.69 656,726 2.32 6,853,822 25.84

นกดมนานๆครง 10,198,610 18.60 3,000,559 10.60 7,195,982 27.13

จ�านวนประชากรรวม 54,831,237 100.00 28,307,159 100.00 26,524,078 100.00

ทมา:เนอแพรเลกเฟองฟและคณะ,(2559).11

จากขอมลส�ารวจพฤตกรรมการบรโภคเครองดม

แอลกอฮอลในชวงปพ.ศ.2544-2558พบวาภาพรวมความชก

ของนกดมในชวงกวา 14 ป ทผานมานนคอนขางคงท

โดยทศทางเพมขนเลกนอยคอจากรอยละ32.7ในปพ.ศ.2544

เปนรอยละ 34.0 ในปพ.ศ. 2558 ซงเพมขนรอยละ 3.9

คดเปนการเพมขนเฉลยรอยละ 0.28 ตอป ในสวนของ

นกดมชายนนความชกเพมขนเลกนอยคอจากรอยละ55.9

ในปพ.ศ.2544เปนรอยละ56.6ในปพ.ศ.2558ซงเพมขน

รอยละ1.25คดเปนการเพมเฉลยรอยละ0.09ตอปแมวา

ความชกของนกดมหญงจะไมสงมาก แตกมทศทางเพมขน

ในชวงทผานมา คอจากรอยละ 9.8 ในปพ.ศ. 2544 เปน

รอยละ13.0ในปพ.ศ.2558ซงเปนการเพมขนรอยละ32.6

คดเปนการเพมขนรอยละ32.6คดเปนการเพมขนเฉลยรอย

ละ2.3ตอป(แผนภมท4)

แผนภมท4 รอยละของประชากรอาย15ปขนไปทดมสราหรอเครองดมแอลกอฮอล จ�าแนกตามเพศ(ป2544-2558)

ร�อยละ

ชาย หญง รวม

55.9 55.5 54.6 52.3 54.5 53.4 54.0 53.0 56.6

9.8 10.3 9.8 9.1 10.8 10.9 11.8 12.9 13.0

32.7 32.7 31.5 30.0 32.0 31.5 32.2 32.2 34.0

-10.0

10.0

30.0

50.0

70.0

2544 2547 2549* 2550 2552* 2554 2556* 2557 2558*

ทมา:ป2544,2547,2550,2554,2557จากการส�ารวจพฤตกรรมการสบบหรและการดมสราของประชาชน,

ส�านกงานสถตแหงชาต;*ป2549,2552,2556,2558จากการส�ารวจอนามยและสวสดการ,ส�านกงานสถตแหงชาต.12

หากจ�าแนกตามอายชวงอาย15-19ปพบวาแนวโนม

ความชกของการดมกลบมทศทางเพมขนจากรอยละ 12.9

ในปพ.ศ.2550เปนรอยละ19.4ในปพ.ศ.2558หรอเพม

ขนรอยละ50.4(แผนภมท5)สวนพฤตกรรมการดมจากการ

ส�ารวจอนามยและสวสดการพ.ศ.2558พบวาคนไทยทอาย

15ปขนไปเปนนกดมในปจจบน(Currentdrinker)หรอผ

ทดมเครองดมแอลกอฮอลใน 12 เดอนทผานมา จ�านวน

18,641,721คนหรอคดเปนรอยละ34.0สวนผทไมดมใน

ชวง 12 เดอนทผานมาและไมดมเลยในชวต จ�านวน

26,408,827คนคดเปนรอยละ48.2และอกสวนหนงคอ

ประชากร9,710,549คนคดเปนรอยละ17.7เปนผทเคยดม

แตไมดมในชวง12เดอนทผานมา

แผนภมท5รอยละของประชากรอาย15ปขนไปทดมสราหรอเครองดมแอลกอฮอล จ�าแนกตามอาย(ป2544-2558)

ร�อยละ อาย 15 - 19 ป� อาย 15 - 24 ป� อาย 25 - 59 ป� อาย 60 ป�ข�นไป

12.9 14.2 14.0 16.018.1

19.4

21.623.5 23.7

21.924.2 23.7

26.2 25.229.5

39.3 38.736.8

30.7

37.5 37.3 38.1 38.240.4

20.0 19.3 18.115.6

17.8 16.6 16.218.4 16.5

10

15

20

25

30

35

40

45

2544 2547 2549* 2550 2552* 2554 2556* 2557 2558*

ทมา:ป2544,2547,2550,2554,2557จากการส�ารวจพฤตกรรมการสบบหรและการดมสราของประชาชน,

ส�านกงานสถตแหงชาต;*ป2549,2552,2556,2558จากการส�ารวจอนามยและสวสดการ,ส�านกงานสถตแหงชาต.12

การบรโภคเครองดมแอลกอฮอลยงสงผลใหเกดอบตเหต โดยเฉพาะอยางยงเมาขณะขบรถบนทองถนนจากขอมลสถต

การควบคมความประพฤตทงผใหญและเดกจะเหนวาจ�านวนคดขบรถขณะเมาสรามแนวโนมเพมขนแตในชวงปพ.ศ.2551-2560

จ�านวนคดขบรถขณะเมาสราคอนขางคงทประมาณรอยละ84.59(แผนภมท6)

แผนภมท6แสดงสถตปรมาณคดทเกดจากพ.ร.บ.จราจรทางบกพ.ศ.2522

ร�อยละจำนวนคด

ปร�มาณคดทถกคมฯ พ.ร.บ. จราจรทางบก (คด) รวม ปร�มาณคดทถกคมฯ พ.ร.บ. จราจรทางบก (คด) ขบรถขณะเมาสราปร�มาณคดทถกคมฯ พ.ร.บ. จราจรทางบก (คด) อ�นๆปร�มาณคดทถกคมฯ พ.ร.บ. จราจรทางบก (คด) ขบรถประมาท

ปร�มาณคดทถกคมฯ พ.ร.บ. จราจรทางบก (คด)ร�อยละของการขบรถขณะเมาสรา

65.55 54.21

75.77 84.97 81.10

90.22 91.97 87.06 83.57 86.83 87.09 77.28

-

20.00

40.00

60.00

80.00

100.00

-

20,000

40,000

60,000

80,000

ทมา:กรมคมประพฤต,(2560).13

จากการส�ารวจการรบรเกยวกบกฎหมายและการบงคบ

ใชพ.ร.บ. ควบคมเครองดมแอลกอฮอล พ.ศ. 2551

พบวาประชาชนสวนใหญมการรบรถงกฎหมายในประเดน

ไมสามารถขายเครองดมแอลกอฮอลในสถานศกษารอยละ

96.72 และมการรบร นอยทสด ในประเดน ไมสามารถ

ขายเครองดมแอลกอฮอลดวยวธการลด แลก แจก แถม

รอยละ48.93(ตารางท5)

ตารางท5 รอยละของการรบรเกยวกบกฎหมายตามพระราชบญญตควบคม เครองดมแอลกอฮอลพ.ศ.2551

ประเดนการรบรกฎหมาย

(รอยละ)1.ไมสามารถขายเครองดมแอลกอฮอลในสถานศกษา 96.72

2.ไมสามารถดมเครองดมแอลกอฮอลในขณะขบขหรอโดยสารบนรถ 93.22

3.ไมสามารถขายดมเครองดมแอลกอฮอลใหกบบคคลทมอายต�ากวา20ปบรบรณ 92.78

4.ไมสามารถขายหรอดมเครองดมแอลกอฮอลในสวนสาธารณะททางราชการจดไว เพอการพกผอนของประชาชนโดยทวไป

76.65

5.ไมสามารถขายเครองดมแอลกอฮอลในสถานขนสง 74.20

6.ไมสามารถดมเครองดมแอลกอฮอลในสถานรถไฟและบนขบวนรถไฟ ทวงอยบนทางรถไฟ

71.89

7.ไมสามารถดมเครองดมแอลกอฮอลในหอพก 72.24

8.ไมสามารถขายเครองดมแอลกอฮอลในทาเรอโดยสารสาธารณะและ บนเรอโดยสารสาธารณะประจ�าทาง

70.31

9.หามผใดโฆษณาเครองดมแอลกอฮอลแสดงชอหรอเครองหมาย ซงเปนการอวดอางสรรพคณหรอชกจงใหผอนดม

56.97

10.ไมสามารถขายเครองดมแอลกอฮอลใหแกบคคลทมอาการมนเมาจนครองสตไมได 54.27

11.ไมสามารถขายเครองดมแอลกอฮอลดวยวธการลดแลกแจกแถม 48.93

ทมา: ผลการส�ารวจความคดเหนของประชาชนตอพระราชบญญตควบคมเครองดมแอลกอฮอลประจ�าปพ.ศ.2559,

ส�านกงานคณะกรรมการควบคมเครองดมแอลกอฮอล.15

8ผลการส�ารวจความคดเหนของประชาชนตอ พ.ร.บ. ควบคมเครองดมแอลกอฮอล พ.ศ. 2551

จากสถานการณการบรโภคเครองดมแอลกอฮอล

ทผานมาปรมาณการบรโภคเครองดมแอลกอฮอลยงมแนวโนม

เพมมากขนโดยเฉพาะนกดมหนาใหมไดแกนกดมเยาวชน

และนกดมเพศหญงทมแนวโนมทเพมสงขนอยางตอเนอง

ซงเปาหมายของแผนยทธศาสตรนโยบายแอลกอฮอล

ระดบชาตต องการจะลดปรมาณการบรโภคเครองดม

แอลกอฮอลใหได จากการส�ารวจความชกของการบรโภค

เครองดมแอลกอฮอลในประชากรผ ใหญ ปพ.ศ. 2550

รอยละ30.00โดยตงเปาทจะลดความชกในปพ.ศ.2558(5ป)

เปนรอยละ28.50และในปพ.ศ.2563(10ป)เปนรอยละ

27.00แตจากการประเมนครงแผนยทธศาสตรในป2558ม

ความชกรอยละ34.00ซงตางจากทตงเปาไวฉะนนเพอให

ป2563บรรลเปาหมายจงตองลดปรมาณการบรโภคเครองดม

แอลกอฮอลของประชากรผใหญเปนรอยละ7.00จงจะท�า

ใหป พ.ศ. 2563 มความชกของการบรโภคเครองดม

แอลกอฮอลในประชากรผใหญรอยละ27.00

ตารางท6 แสดงเปาหมายของการลดความชกของผบรโภคในประชากรผใหญในปพ.ศ.2563

ความชกของผบรโภคเครองดม

แอลกอฮอลในประชากรผใหญ*

พ.ศ.2550(รอยละ)

5ป(พ.ศ.2558) 10ป(พ.ศ.2563)

เปาหมาย(รอยละ)

คาจรง(รอยละ)

จ�านวนประชากรทงหมด(คน)**

จ�านวนประชากรทดมสรา(คน)

เปาหมาย(รอยละ)

การเปลยนแปลงจากป

พ.ศ.2558(รอยละ)

เปาหมายจ�านวนประชากร

ทดมสรา(คน)

จ�านวนประชากรจากการ

เปลยนแปลงจากปพ.ศ.2558(คน)

30.00 28.50 34.00 55,158,218 18,753,794 27.00 7.00 14,892,719 3,861,075

หมายเหต* ขอมลจากยทธศาสตรนโยบายแอลกอฮอลระดบชาต,ศนยวจยปญหาสรา.16

** ขอมลจากการส�ารวจอนามยและสวสดการพ.ศ.2558,ส�านกงานสถตแหงชาต.12

ดงนน กระทรวงสาธารณสข จงจ�าเป นต องม

การด�าเนนงานตามมาตรการตางๆอยางเขมแขงครอบคลม

ทกมต โดยรวมกบภาคเครอขายทเกยวของทกภาคสวน

เพอใหบรรลเปาหมายในการลดความชกของการบรโภค

เครองดมแอลกอฮอล โดยการด�าเนนงานรวมกบชมชน

บคคลตนแบบชมรมคนหวใจเพชรพฒนาระบบบ�าบดสรา

การปรบเปลยนพฤตกรรมในคลนก NCDs การพฒนา

นโยบายเชนการสนบสนนรานนมรอบสถานศกษาโครงการ

สถานศกษาปลอดเหลา/บหร ของกระทรวงศกษาธการ

การงดเหลาเขาพรรษาและด�าเนนการตรวจบตรประชาชน

ในการซอเครองดมแอลกอฮอลของเดกและเยาวชน

ใหครอบคลมทกพนท รวมทงรวมพฒนานโยบายใหมใน

อนาคตกบภาคเครอขายทเกยวของทงรฐและเอกชนในเรองของ

การก�าหนดภาษ - เงนเฟอ ลดชวงภาษทแตกตาง สดสวน

ภาษปรมาณตอมลคา ภาษเหลาส�าหรบทองถน มาตรการ

ใบอนญาตตางๆ เชน การลดจ�านวนใบอนญาต ชมชนม

ส วนร วมในการออกใบอนญาต แยกใบอนญาตร าน

จ�าหนายสรา โดยเฉพาะการจ�ากดการเขาถงเครองดม

แอลกอฮอลในเดกและเยาวชน รวมถงการบงคบใชและ

พฒนาอนบญญตกฎหมายตามพระราชบญญตควบคม

เครองดมแอลกอฮอลพ.ศ.2551ใหครอบคลมและทนสมย

ตอสถานการณการเปลยนแปลงของปจจบนและในอนาคต

9กาวตอไปของการควบคมเครองดมแอลกอฮอล

เอกสารอางอง

1 บณฑตศรไพศาลและคณะ.(2548).ววฒนาการนโยบายควบคมปญหาสราของประเทศไทย.พมพครงท1.กรงเทพฯ:

ศนยวจยปญหาสรา.หนา3-14.

2 ทกษพล ธรรมรงส. (2556). สถานการณการบรโภคเครองดมแอลกอฮอลและผลกระทบในประเทศ ป 2556.

พมพครงท1.นนทบร:ศนยวจยปญหาสรา.หนา175.

3 ส�านกงานคณะกรรมการควบคมเครองดมแอลกอฮอลกรมควบคมโรค.(2559).พระราชบญญตควบคมเครองดม

แอลกอฮอลพ.ศ.2551.พมพครงท16.กรงเทพฯ:หจก.บางกอกบลอก.

4 ทกษพล ธรรมรงส และคณะ. (2553). สรา ไมใชสนคาธรรมดา. พมพครงท 1. นนทบร: ศนยวจยปญหาสรา.

หนา91-100.

5 นพพลวทยวรพงศ.(2557).ทศวรรษศนยวจยปญหาสรา:สถานะความรเพอควบคมการบรโภคเครองดมแอลกอฮอล.

พมพครงท1.กรงเทพฯ:ศนยวจยปญหาสรา.หนา107–108.

6 WorldHealthOrganization.(2014).Globalstatusreportonalcoholandhealth2014.Luxembourg.

Page89-288.

7 ทกษพลธรรมรงส.(2557)รายงานสถานการณโรคNCDsวกฤตสขภาพวกฤตสงคม.พมพครงท1.นนทบร:ส�านก

วจยนโยบายสรางเสรมสขภาพ

8 ทกษพลธรรมรงส,ท�าไมคนไทยถงขเมา,วารสารวชาการสาธารณสขปท15ฉบบท3พฤษภาคม-มถนายน2549,

หนา335-336

9 กรมสรรพสามต.(2560).ปรมาณการจ�าหนายเครองดมแอลกอฮอล

10ส�านกทะเบยนกลาง.จ�านวนประชากรกลางปตามหลกฐานการทะเบยนราษฎรณวนท31ธนวาคม2559.

11เนอแพรเลกเฟองฟและคณะ.(2559).“เหลาความจรง”รายงานสถานการณการบรโภคเครองดมแอลกอฮอล

ในสงคมไทยประจ�าปพ.ศ.2558.พมพครงท1.กรงเทพฯ:ศนยวจยปญหาสรา.

12ส�านกงานสถตแหงชาต. ประชากรและเคหะ. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://service.nso.go.th/nso/web/

survey/survey_pop.html.(วนทคนขอมล:15มกราคม2561)

13กรมคมประพฤต. (2560).ขอมลสถตการคมประพฤตทงผใหญและเดกตงแตปพ.ศ.2548 -31มกราคม2559.

[ออนไลน].เขาถงไดจาก:https://data.go.th/DatasetDetail.aspx?id=6b5bdce6-0f5b-4896-a847-c3596be-

ab85b.(วนทคนขอมล:15มกราคม2561)

14สาวตร อษณางคกรชย และรศมน กลยาศร. (2560). ขอแนะน�า ส�าหรบบคคลทไมควรดมเครองดมแอลกอฮอล.

พมพครงท2.ศนยวจยปญหาสรา.

15ส�านกงานคณะกรรมการควบคมเครองดมแอลกอฮอล. (2559). ผลการส�ารวจความคดเหนของประชาชนตอ

พระราชบญญตควบคมเครองดมแอลกอฮอลประจ�าปพ.ศ.2559.พมพครงท1.นนทบร:บรษทเออารรรเสรชจ�ากด

16ศนยวจยปญหาสรา.(2552).ยทธศาสตรนโยบายแอลกอฮอลระดบชาต.นนทบร:บรษทเดอะกราฟโกซสเตมสจ�ากด.

ทปรกษา

นายแพทยนพนธชนานนทเวช

ผอ�านวยการส�านกงานคณะกรรมการควบคมเครองดมแอลกอฮอล

คณะท�างาน

กลมพฒนาวชาการ

กลมพฒนากฎหมาย

กลมภาคเครอขายและสอสารสาธารณะ

เนอหาภายในเลม18หนา

ISBN………………….

พมพครงท1 : กมภาพนธ2561

จ�านวนพมพ : 500เลม

ออกแบบและพมพท: ส�านกพมพอกษรกราฟฟคแอนดดไซน

โทรศพท : 0-2418-1881

หนงสอ “1 ทศวรรษ พระราชบญญตควบคมเครองดมแอลกอฮอล พ.ศ. 2551”