จดพมพโดย บรษท สำ�นกพมพเอมพนธ จำ�กด

ฝายการตลาด,ฝายการเงนและบญช,ฝายผลตและจดสง:

69/109หม1ซ.พระแมการณยต.บานใหมอ.ปากเกรดจ.นนทบร11120

โทร.0-2584-5889,0-2584-5993,0-2961-4580-2

โทรสาร0-2961-5573,0-2582-2313

ฝายวชาการ:

87/122ถ.เทศบาลสงเคราะหแขวงลาดยาวเขตจตจกรกรงเทพฯ10900

โทร.0-2954-4818-20,0-2953-8168-9โทรสาร0-2580-2923

สงวนลขสทธต�มพระร�ชบญญต ลขสทธเปนของบรษท สำ�นกพมพเอมพนธ จำ�กด

ปทพมพ 2563 พมพครงท 1 ISBN: 978-616-07-2040-8

ผเรยบเรยง

นายสจจาวฒ รอดสำาราญ น.บ.,น.ม.(กฎหมายระหวางประเทศ)

ผตรวจ

พนเอก(พเศษ)เผดจ เอมวงศ น.บ.,น.บ.ท.(เนตบณฑตไทย),

ศศ.ม.(พฒนาสงคม)

นางสรลกษณ สธาจรกลคมวงศ น.บ.,น.บ.ท.(เนตบณฑตไทย),รป.ม.

นางสาววรลกษณ รตตกาลชลากร น.บ.,กศ.บ.(ภมศาสตร)เกยรตนยม,

ค.ม.(การสอนสงคม)

บรรณ�ธก�ร

นางสาวสชาดา วราหพนธ กศ.บ.(สงคมศกษา),ค.ม.(พนฐานการศกษา)

หนงสอเรยนร�ยวช�เพมเตม

ชนมธยมศกษ�ปท 1-3กลมสาระการเรยนรสงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรม

ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช2551

กฎหมายในชวตประจำาวน

กฎหมายเปนสงทเกยวของกบทกคน ชวยควบคมความประพฤตของสมาชกในสงคมให

ปฏบตตนไปในทางทเหมาะสมซงจะทำาใหสงคมเปนระเบยบเรยบรอยและสงบสขดงนนทกคนจง

จำาเปนตองมความรและความเขาใจเกยวกบกฎหมายเพอทจะปฏบตตนไดอยางถกตองตามกฎหมาย

ของสงคม

หนงสอเรยนรายวชาเพมเตมกฎหม�ยในชวตประจำ�วน ชนมธยมศกษาปท1-3เลมน

ไดเรยบเรยงขนสำาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1-3 เพอใหนกเรยนไดใชเปนสอการเรยน

การสอน ทจะชวยใหเกดความร ความเขาใจ รจกคดวเคราะหในประเดนเกยวกบกฎหมาย

และสามารถนำาไปใชประโยชนไดในชวตประจำาวน โดยในการจดทำาไดมการรวบรวมขอมลทงจาก

ตวบทกฎหมายและขอเทจจรงทางกฎหมายมานำาเสนอเพอใหนกเรยนไดใชประกอบการศกษา

เนอหาในหนงสอเลมน แบงออกเปน 10 หนวยการเรยนร ประกอบดวยบรรทดฐ�น

ท�งสงคม คว�มหม�ย ลกษณะ คว�มสำ�คญ และก�รแบงประเภทของกฎหม�ย

ศกดของกฎหม�ยและก�รจดทำ�กฎหม�ย กฎหม�ยเกยวกบบคคล ครอบครว มรดก

ทรพยสนและหน คว�มรเบองตนเกยวกบนตกรรม สญญ� และเอกเทศสญญ�ในชวต

ประจำ�วน กฎหม�ยอ�ญ� กฎหม�ยเกยวกบก�รคมครองสทธของตนเองและผอน กฎหม�ย

เกยวกบชมชนและประเทศช�ต กระบวนก�รยตธรรมและระบบศ�ลไทย

หวงเปนอยางยงวา หนงสอเรยนรายวชาเพมเตม กฎหม�ยในชวตประจำ�วน

ชนมธยมศกษาปท 1-3 เลมน จะอำานวยประโยชนตอผสอน ทจะนำาไปประยกตใชในการจดการ

เรยนรเพอใหนกเรยนไดพฒนาเตมตามศกยภาพและบรรลตามเปาหมายของการจดการเรยนร

คานา

ฝ�ยวช�ก�ร บรษท สำ�นกพมพเอมพนธ จำ�กด

ส 20201 กฎหม�ยในชวตประจำ�วน

ร�ยวช�เพมเตม กลมส�ระก�รเรยนรสงคมศกษ� ศ�สน� และวฒนธรรม

ชนมธยมศกษ�ปท 1-3 เวล� 20 ชวโมง จำ�นวน 0.5 หนวยกต

1. รเขาใจและปฏบตตนไดสอดคลองกบบรรทดฐานทางสงคม2. รและเขาใจเกยวกบความหมายลกษณะความสำาคญและการแบงประเภทของกฎหมาย3. รและเขาใจเกยวกบลำาดบศกดของกฎหมายและกระบวนการจดทำากฎหมายประเภทตางๆ4. รเขาใจและปฏบตตนตามกฎหมายเกยวกบบคคลครอบครวและมรดก5. รและเขาใจกฎหมายเกยวกบทรพยสนและหน รวมทงนำาความรเกยวกบกฎหมายทรพยสน

และหนมาใชในชวตประจำาวน6. รและเขาใจเกยวกบนตกรรมสญญาและเอกเทศสญญาในชวตประจำาวนรวมทงนำาความรเกยวกบ

นตกรรมสญญาและเอกเทศสญญามาใชในชวตประจำาวน7. รและเขาใจหลกกฎหมายอาญา และสามารถอธบายหลกกฎหมายอาญากบขาวสารในชวต

ประจำาวนได

8. รเขาใจและปฏบตตนตามกฎหมายเกยวกบการคมครองสทธของตนเองและผอน

9. รและเขาใจกฎหมายเกยวกบชมชนและประเทศชาตและปฏบตตนเปนพลเมองดเคารพกฎกตกา

ของชมชนและประเทศชาต

10. รและเขาใจเกยวกบกระบวนการยตธรรมและระบบศาลไทย

รวม 10 ผลก�รเรยนร

ผลการเรยนร

ศกษาและวเคราะหบรรทดฐานทางสงคมความหมายลกษณะความสำาคญและการแบงประเภทของ

กฎหมายศกดของกฎหมายและการจดทำากฎหมายกฎหมายเกยวกบบคคลครอบครวมรดกทรพยสนและ

หนความรเบองตนเกยวกบนตกรรมสญญาและเอกเทศสญญาในชวตประจำาวนกฎหมายอาญากฎหมาย

เกยวกบการคมครองสทธของตนเองและผอน กฎหมายเกยวกบชมชนและประเทศชาต กระบวนการ

ยตธรรมและระบบศาลไทย

โดยใชกระบวนการฝกปฏบตกระบวนการกลมกระบวนการคดวเคราะหกระบวนการสบคนขอมล

กระบวนการสรางความตระหนกกระบวนการเปรยบเทยบและกระบวนการแกปญหา

เพอใหมความรความเขาใจและมเจตคตทดตอกฎหมายเหนคณคาและความสำาคญของการปฏบต

ตนตามกฎหมายมจตสาธารณะและคณธรรมจรยธรรม

คาอธบายรายว�ชา

สารบญบรรทดฐานทางสงคม 1

ความหมาย ลกษณะ ความสาคญ และการแบงประเภทของกฎหมาย 8

ศกดของกฎหมายและการจดทากฎหมาย 20

กฎหมายเกยวกบบคคล ครอบครว มรดก 33

ทรพยสนและหน 53

1

2

3

4

5

1. ความหมายและความสำาคญของบรรทดฐานทางสงคม 3

2. ประเภทของบรรทดฐานทางสงคม 4

3. ขอสงเกตความแตกตางของวถประชาจารตและกฎหมาย 5

1. ความหมายและลกษณะของกฎหมาย 9

2. ความสำาคญของกฎหมาย 13

3. การแบงประเภทของกฎหมาย 14

1. ศกดของกฎหมาย 21

2. การจดทำากฎหมาย 23

1. กฎหมายเกยวกบบคคล 34

2. กฎหมายเกยวกบครอบครว 39

3. กฎหมายเกยวกบมรดก 47

1. ทรพยและทรพยสน 54

2. หน 59

กฎหมายเกยวกบชมชนและประเทศชาต 104

กระบวนการยตธรรมและระบบศาลไทย 125

บรรณานกรม 136

9

10

1. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช2560 105

2. กฎหมายเกยวกบภาษ 111

3. กฎหมายเกยวกบการรบราชการทหาร 113

4. กฎหมายเกยวกบยาเสพตดใหโทษ 115

5. กฎหมายปกครอง 116

6. กฎหมายสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต 117

1. ระบบการพจารณาคดของศาล 126

2. กระบวนการยตธรรมทางแพง 127

3. กระบวนการยตธรรมทางอาญา 128

4. ศาล 129

ความรเบองตนเกยวกบนตกรรม

สญญา และเอกเทศสญญาในชวตประจาวน 63

กฎหมายเกยวกบการคมครองสทธของตนเองและผอ� น 89

กฎหมายอาญา 76

6

8

7

1. นตกรรม 64

2. สญญา 66

3. เอกเทศสญญาในชวตประจำาวน 68

1. กฎหมายเกยวการทะเบยนราษฎร 90

2. กฎหมายเกยวกบบตรประจำาตวประชาชน 92

3. กฎหมายเกยวกบการคมครองผบรโภค 93

4. กฎหมายทรพยสนทางปญญา 94

5. กฎหมายคมครองเดก 98

6. กฎหมายการศกษา 100

7. กฎหมายเกยวกบคอมพวเตอร 101

1. ความหมายของกฎหมายอาญา 77

2. โทษทางอาญา 78

3. หลกเกณฑทวไปทสำาคญในกฎหมายอาญา 80

4. ขอบเขตการบงคบใชกฎหมายอาญา 81

5. องคประกอบของความรบผดทางอาญา 82

6. เหตยกเวนความผดยกเวนโทษและลดโทษ 83

7. เหตเพมโทษ 85

8. การกระทำาความผดของเดก 85

9. ตวการผใชผสนบสนน 86

10. ฐานความผดอาญา 86

ร เขาใจ และปฏบตตนไดสอดคลอง

กบบรรทดฐานทางสงคม

มนษยไมมศกยภาพเพยงพอทจะสามารถดารงชวตอยคนเดยวไดโดยลาพง

จงจาเปนตองอยรวมกนเปนสงคม และเมอมนษยมความตองการทแตกตางกนและ

ยงตองการทาเฉพาะในสงทตนปรารถนา สงคมจะเกดความเดอดรอนวนวายได จงจาเปน

ตองทาการจดระเบยบทางสงคม บรรทดฐานทางสงคมเปนการจดระเบยบทางสงคม

ในรปแบบหนง โดยจาแนกเปนวถประชา จารต และกฎหมาย ซงแตละประเภทถกสราง

และมสภาพบงคบทแตกตางกน

1. ความหมายและความสาคญของบรรทดฐาน

ทางสงคม

ความหมายของบรรทดฐานทางสงคม

ความสาคญของบรรทดฐานทางสงคม

2. ประเภทของบรรทดฐานทางสงคม

3. ขอสงเกตความแตกตางของวถประชา

จารต และกฎหมาย

1 บรรทดฐานทางสงคม

แนวคด

สาระการเรยนร ผลการเรยนร

กฎหมายในชวตประจาวน

ความหมายแล

ะความสำาคญของบรรทดฐานทางสงคม

ประเภทของบรรทดฐานทางสงคม

ขอส

งเกตความแต

กตางของวถ

ประชาจารต

และกฎหมาย

ความหมายแล

ะลกษณะของกฎหมาย

ความสำาคญของกฎหมาย

การแบ

งประเภทของกฎหมาย

ศกดของกฎหมาย

การจด

ทำาก

ฎหมาย

แผนผงแสดงสาระการเร

ยนร

กฎหมายเกยวก

บบคคล

กฎหมายเกยวก

บครอบครว

กฎหมายเกยวก

บมรด

ก ทรพ

ยแล

ะทรพ

ยสน

หน

นตกรรม

สญ

ญา

เอกเทศสญ

ญาในชวต

ประจำาวน

5

4

3

1

2

10

9 8

7

6

ความหมายของกฎหมายอาญา

โทษทางอาญา

หลก

เกณฑทวไปทสำาคญ

ในกฎหมายอาญา

ขอบ

เขตการบงคบใชกฎหมายอาญา

องคประกอบ

ของความรบ

ผดทางอาญา

กฎหมายเกยวก

ารทะเบยนราษฎร

กฎหมายเกยวก

บ

บตรป

ระจำาตวป

ระชาช

น

กฎหมายเกยวก

บ

การคมครองผ

บรโภค

รฐธรรม

นญ

แหงราช

อาณาจกรไทยพ

ทธศ

กราช2560

กฎหมายเกยวก

บภาษ

กฎหมายเกยวก

บ

การรบ

ราชการทหาร

กฎหมายเกยวก

บยาเสพ

ตดใหโทษ

เหตยกเวนความผด

ยกเวนโทษและลด

โทษ

เหตเพมโทษ

การกระทำาค

วามผดของเดก

ตวก

ารผใชผสน

บสน

น

ฐานความผดอาญา

กฎหมายทรพ

ยสน

ทางปญญา

กฎหมายคมครองเดก

กฎหมายการศกษา

กฎหมายเกยวก

บ

คอม

พวเตอร

ระบบการพจารณ

าคดของศาล

กระบวน

การยตธรรม

ทางแพ

ง

กระบวน

การยตธรรม

ทางอาญา

ศาล

กฎหมายปกครอง

กฎหมายสงแว

ดลอ

ม

แล

ะทรพ

ยาก

รธรรมชาต

กระบวนการยตธรรมและระบบศาลไทย

กฎหมายเก

ยวกบชมชนและประเท

ศชาต

กฎหมายเก

ยวกบการคมครองสทธของตนเอ

งและผอ� น

กฎหมายอาญ

า

ความรเบ

องตนเก

ยวกบนตกรรม

สญ

ญา และเอ

กเท

ศสญ

ญาในชวตประจาวน

ทรพยสนและหน

กฎหมายเก

ยวกบบคคล ครอบครว มรดก

ศกดของกฎหมาย

และการจดทากฎหมาย

ความหมาย ลกษณ

ะ ความสาคญ

และการแบงประเภ

ทของกฎหมาย

บรรทดฐานทางสงคม

บรรทดฐานทางสงคม (Social norm) คอ กฎเกณฑหรอแบบแผนในการปฏบตของคนใน

สงคมซงสงคมยอมรบวาในสถานการณนนๆ สมควรจะปฏบตตนอยางไรใหเปนไปตามทสงคม

คาดหวง หรอไมควรปฏบตตนอยางไรเพอไมใหขดแยงกบสงคม ซงบรรทดฐานในแตละสงคมอาจ

จะมความแตกตางกนไดขนอยกบแตละพนท เชน บรรทดฐานของชาวตะวนตกอาจแตกตางกบ

ของชาวตะวนออก หรอแตกตางกนในดานเวลา เชน บรรทดฐานของคนไทยในอดตอาจแตกตางกบ

บรรทดฐานของคนไทยในสมยปจจบน

แบบแผนการทกทายของสงคมหนงอาจ

แตกตางจากอกสงคมหนง การทกทายทสงคม

หนงคดวาเหมาะสม แตอาจจะไมเหมาะสมในอก

สงคมหนงกได

บรรทดฐานทางสงคมเปนการจดระเบยบทางสงคม (Social organization) ในรปแบบ

หนง ใชควบคมความประพฤตของบคคลในสงคมใหอยในระเบยบและกฎเกณฑทสงคมกาหนด

รวมกบการจดระเบยบทางสงคมในรปแบบอนๆ ไดแก สถานภาพ บทบาท และการควบคมทางสงคม

เพอใหการตดตอสมพนธกนทางสงคมเปนไปอยางเรยบรอย ปองกนความขดแยงระหวางสมาชกใน

สงคม และชวยใหสงคมดารงอยอยางสงบสขและมนคง

บรรทดฐานทางสงคมมความสาคญตอการจดระเบยบทางสงคม ดงน

1. วางแนวทางการ

ปฏบตตนของสมาชกใน

ส งคมให มแนวประพฤต

ปฏบตเดยวกน ภายใตการ

รบรหรอความเขาใจรวมกน

2. ปองกนพฤตกรรมของสมาชกในสงคมไมใหเปน

อนตรายตอสงคม

3. ทาใหเกดแบบแผนอน

ดงาม ชวยใหสมาชกในสงคมหนง

ตอบสนองสถานการณหนงๆ

ไดอยางรวดเรวและเหมาะสม

ความหมายและความสาคญของบรรทดฐานทางสงคม

ไดอยางรวดเรวและเหมาะสม

ความหมายของบรรทดฐานทางสงคม

ความสาคญของบรรทดฐานทางสงคม

13

1

การทมนษยมาอยรวมกนเปนสงคมจาเปนทตองมการตดตอกนเพอแลกเปลยนปจจย

ในการดารงชวต หากมนษยเลอกทาตามใจตนเองแลว การกระทานนอาจเปนเหตใหผอน

ไมพอใจ สงคมอาจจะเกดความขดแยงวนวายได จงมการสรางกฎเกณฑตางๆ ขนเพอใชควบคม

ความประพฤตของสมาชกในสงคมใหเปนไปในระเบยบเดยวกน เพอใหสงคมมความสงบสข

เรยบรอย กฎเกณฑตางๆ เหลาน เรยกวา “บรรทดฐานทางสงคม”

มนษยทกคนลวนตองการ

ทาในสงทตนตองการ หากไมม

บรรทดฐานมาควบคมพฤตกรรม

ของมนษย สงคมจะเกดความ

เดอดรอนวนวาย

โดยธรรมชาตแลวมนษย ไมมศกยภาพเพยงพอทจะ

สามารถดารงชวตอยคนเดยวได โดยลาพง จงตองอยรวมกน

เปนหมเปนพวกเพอพงพาอาศยกน มนษยจงถกเรยกวา

“สตวสงคม” โดยเรมจากสงคมเลก ๆ ระดบครอบครว

และขยายตวมากขนจนกลายเปนชมชน หมบาน เปนเมอง

เปนอาณาจกรหรอประเทศหรอรฐในทสด

ทาในสงทตนตองการ หากไมม

บรรทดฐานมาควบคมพฤตกรรม

ของมนษย สงคมจะเกดความ

เดอดรอนวนวาย

2

บรรทดฐานทางสงคม

กฎหมายเปนบรรทดฐานทถกกาหนดไวเปนระเบยบแบบแผน ซงผมอานาจทาง

การปกครองบานเมองหรอรฏฐาธปตยไดกาหนดขน เพอบงคบใหบคคลปฏบตตามหรอหาม

มใหกระทา หากฝาฝนจะมมาตรการบงคบ (sanction) ตามบทบญญต ซงใชควบคม

ความประพฤตของมนษยอยางไดผลและมประสทธภาพ เปนเครองมอสาคญในการควบคม

สงคมและสรางกฎเกณฑในการอยรวมกน ดงคากลาวทวา “ทใดมสงคมทนนมกฎหมาย”

กฎหมายเปนเครองมอทรฐสรางขนเพอกาหนดใหบคคลตองกระทา

หรองดกระทาอยางใดอยางหนง หากฝาฝนจะไดรบผลรายหรอถกลงโทษ

เชน หากฝาฝนสญญาณไฟจราจรจะตองถกลงโทษ เชน เสยคาปรบ

1. วถประชาและจารตถกสรางขนโดยคนในสงคม ดงนนลกษณะของวถประชาและจารตจะ

มความเกยวของกบวถชวตของคนในสงคมนนๆ แตกฎหมายถกสรางโดยรฏฐาธปตยซงเปนการ

สรางโดยผมอานาจสงสดในรฐ เปนการสรางกฎเกณฑในระดบของรฐไมใชสรางโดยสงคมใดสงคม

หนง กฎหมายจงใชบงคบกบคนทงรฐเสมอกน

การจอดรถในบรเวณทหามจอด เปนการกระทาทผดกฎหมาย

2. วถประชาเปนเรองมารยาททางสงคม ไมเกยวของกบเรองศลธรรมหรอบาปบญคณโทษ

เชน การใสชดดาไปงานศพ มารยาทการรบประทานอาหาร การทกทาย การแตงกาย เปนตน สวน

จารตจะมเรองของบาปบญคณโทษหรอศลธรรมมาเกยวของ เชน การไมคบช การกตญตอบพการ

การประพฤตตนตอพระสงฆ การประพฤตตนตามหลกธรรมของศาสนานนๆ เปนตน สวนกฎหมาย

3. กฎหมาย (Laws)

จะมทงสวนทเกยวของกบศลธรรมและไมเกยวของกบศลธรรม

การกระทาบางลกษณะอาจจะผดกฎหมายแตไมผดศลธรรม

เชน การลมทาบตรประจาตวประชาชน การไมไปตอใบอนญาตตางๆ

การขบรถผดชองทาง เปนตน ในทางกลบกนการกระทาบางอยาง

อาจจะผดศลธรรมแตไมผดกฎหมาย เชน การดมเหลา สบบหร

การพดโกหกตอเพอนฝง การตกปลา รงแกสตว เปนตน รวมทง

การกระทาบางอยางอาจจะผดทงศลธรรมและผดทงกฎหมายกได

เชน การดมเหลาในขณะขบรถยนต การแจงความเทจ การฆา

คนตาย การลกขโมย การขมขนกระทาชาเรา เปนตน

ขอสงเกตความแตกตางของว�ถประชา จาร�ต และกฎหมาย3

15

วถประชาเปนแบบแผนในการปฏบตหนาททคนในสงคมปฏบตกนโดยทวไป

จนเกดเปนความเคยชน ไมตองมศลธรรมและกฎหมายบงคบกบผไมปฏบตตาม เกดจาก

การปฏบตจนกลายเปนความเคยชนในลกษณะมารยาททางสงคม พธรตอง สมยนยม

(Fashion) โดยทผลรายจากการไมปฏบตตามจะอยในรปของการนนทาวารายหรอ

การวากลาวตกเตอนเทานน เชน การใชชอนกลางในการรบประทานอาหาร การสวมใส

ชดดาไปงานศพ การกลาวคาขอบคณ ขอโทษ เปนตน ซงถาหากไมประพฤตตามกจะ

ถกลงโทษเพยงแคถกตาหนตอหนาหรอการนนทาลบหลงเทานน ลกษณะของวถประชาจะ

ถกกาหนดขนมาโดยสงคม ดงนนการกระทาหนงๆ ทสอดคลองกบสงคมหนง อาจจะ

ไมสอดคลองกบอกสงคมหนงกได เชน คนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอรบประทาน

อาหารโดยการใชมอนาอาหารเขาปาก ซงเรยกกนวา “เปบ” หากเราอยในภาค

ตะวนออกเฉยงเหนอแลวใชมอเปบอาหารกไมรสกวาเปนความผดแตอยางใดเพราะวถ

การใชมอเปบถกกาหนดไวเปนการทวไปในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ในทางกลบกนถาเราอย

ทกรงเทพมหานคร ซงวถประชากาหนดแลววาการรบประทานอาหารจะตองใชชอนสอม

แตเรากลบใชมอเปบอาหาร เราอาจจะถกนนทาวารายจากผคนทเหนเหตการณดงกลาว

เพราะเราทาผดวถประชา

มารยาทในการตกอาหารแบบบฟเฟต จดเปนตวอยางของวถประชาของชาวตะวนตก

จารตเปนเรองของความรสกวา สงใดผด สงใดถก มเรองทางศลธรรมหรอบาป

บญคณโทษเขามาเกยวของ เรยกอกลกษณะหนงวา วนยจรรยาหรอกฎศลธรรม ผใด

ฝาฝนจารตจะถกสงคมลงโทษรนแรงกวาวถประชา เชน การถกควาบาตรจากสงคมหรอ

ไดรบการตาหนอยางรนแรง การถกประชาทณฑ เปนตน ในสงคมไทยมจารตบางอยาง

ทสาคญมาก แมมไดนาไปบญญตเปนกฎหมาย เชน ความกตญกตเวทตอบพการ

ความซอสตยระหวางสามภรยา การวางตวทเหมาะสมของสตรและพระสงฆ เปนตน

การจาแนกประเภทของบรรทดฐานทางสงคมตามหลกการทางสงคมวทยาแบงออกเปน 3 ประเภท คอ

2. จารต (Mores)

4

บรรทดฐานทางสงคม

1. วถประชา (Folkways)

ประเภทของบรรทดฐานทางสงคม2

บรรทดฐานทางสงคมเปนเครองมอในการจดระเบยบทางสงคมรปแบบหนง เพอชวยใหสงคม

มแบบแผนและกฎเกณฑอนจะทาใหสงคมเกดความเปนระเบยบเรยบรอย บรรทดฐานทางสงคม

แบงออกเปนวถประชา จารต และกฎหมาย บรรทดฐานแตละประเภทจะถกสรางและบงคบใชแตกตางกน

ทงนกฎหมายเปนบรรทดฐานทถกสรางขนโดยรฏฐาธปตย ใชบงคบกนโดยทวไป และมมาตรการบงคบ

ทชดเจนแนนอน กฎหมายจงจดเปนบรรทดฐานทางสงคมทมประสทธภาพ

1. บรรทดฐานทางสงคมคออะไร และมความสาคญตอสงคมอยางไร

2. นยมความกตญตอพอแม เธอไมเคยปรปากบนแมแตนอยทไดทางานตอบแทนพอแม

ของเธอ จดวานยประพฤตตนในกรอบบรรทดฐานทางสงคมลกษณะใด

3. วถประชา จารต และกฎหมายมความเหมอนและแตกตางกนอยางไรบาง

4. เพราะเหตใดมนษยจงตองมาอยรวมกนเปนสงคม

5. บรรทดฐานทางสงคมมความสาคญตอการจดระเบยบทางสงคมอยางไรบาง จงอธบาย

6. จงยกตวอยางวถประชามา 3 ตวอยาง

7. จงยกตวอยางจารตมา 3 ตวอยาง

8. จงยกตวอยางการกระทาทผดกฎหมายแตไมผดศลธรรมมา 1 ตวอยาง

9. จงยกตวอยางการกระทาทผดศลธรรมแตไมผดกฎหมายมา 1 ตวอยาง

10. จงยกตวอยางการกระทาทผดทงศลธรรมและผดทงกฎหมายมา 1 ตวอยาง

สรป

1. ใหนกเรยนแบงออกเปน 3 กลม จดปายนเทศนเกยวกบบรรทดฐานทางสงคมทง 3 ประเภท

คอ วถประชา จารต และกฎหมาย

2. ใหนกเรยนชวยกนยกตวอยางบรรทดฐานทางสงคมในโรงเรยนของนกเรยน สรป

แลวบนทกผลลงในสมด

17

กจกรรมสงเสรมการเรยนร

คาถามทายหนวยการเรยนร

3. วถประชากบจารตมบทลงโทษทไมแนนอน ขนอยทวาคนในสงคมมความรสกตอ

การกระทานนๆ อยางไร ยกตวอยางเชน หากเราใสชดสฟาไปงานศพ เราอาจจะไดรบผลรายจากสงคม

ดวยวธทแตกตางกน หากเปนบคคลทรจกกบเราหรอยอมรบกบสภาพเหลานนไมไดจรงๆ กจะ

ลงโทษในลกษณะดดาวากลาวกนซงหนา หรอถาเปนบคคลทไมรจกกบเรากอาจจะปรากฏอยใน

ลกษณะของการนนทาวารายลบหลง หรออกพวกหนงซงไมไดยนดยนรายกบการกระทาดงกลาว

กจะอยเฉยๆ ไมกระทาใดๆ เหมอนการลงโทษอยางสองลกษณะขางตน แตถาเปนกฎหมาย ซงม

บทลงโทษทชดเจน ถาเรากระทาการใดอนเปนการฝาฝนแลวกเทากบวาเราไดทาผดกฎหมายซง

ไดมบทลงโทษไวชดเจนแลว สวนจะไดรบโทษหรอไมอยางไรนนเปนขนตอนของการปฏบตซงเปน

ดลพนจของเจาหนาทในระดบตางๆ กเปนอกประเดนหนง แตในขนนขอใหเขาใจวาบทลงโทษของ

วถประชากบจารตนนไมแนนอนซงจะแตกตางกบกฎหมาย

ตารางเปรยบเทยบลกษณะของ

วถประชา จารต และกฎหมาย

วถประชา

สรางโดยสงคม

ใชบงคบกบคนในสงคม

ไมเกยวของกบศลธรรม

ไมมบทลงโทษทชดเจน

สรางโดยสงคม

ใชบงคบกบคนในสงคม

เกยวของกบศลธรรม

ไมมบทลงโทษทชดเจน

สรางโดยรฏฐาธปตย

ใชบงคบกบทกพนท

อาจจะเกยวหรอไมเกยวกบศลธรรมกได

มบทลงโทษชดเจน

จารต กฎหมาย

6

บรรทดฐานทางสงคม