19
125 วารสารการสื่อสารและการจัดการ นิด้า ปีท2 ฉบับที2 (พฤษภาคม สิงหาคม 2559) จริยธรรมและจรรยาบรรณสื ่อในการนาเสนอข ่าวยุคดิจิทัล Morality and ethics of media for presenting news in digital era เทียนทิพย์ เดียวกี1 บทคัดย่อ ความก้าวหน้าของเทคโนโลยีในปัจจุบัน เป็นส่วนหนึ่งที่เข้ามาเปลี่ยนบทบาทและรูปแบบ การนาเสนอข่าว โดยมีช่องทางที่สื่อมวลชนสามารถรายงานข่าวได้อย่างรวดเร็ว ไม่ว่าจะเป็น สื่อ โซเชียลมีเดีย ต่างๆ ทั้ง เฟซบุ๊ค ( Facebook) และ ทวิตเตอร์ ( Twitter) ซึ่งความรวดเร็วที่เกิดขึ้น นั้น ทาให้การเสนอข้อมูลข่าวสารไม่มีความรอบคอบเท่าที่ควร นามาซึ่งการกระทาที่ไร้จริยธรรม และจรรยาบรรณวิชาชีพ ก่อให้เกิดผลกระทบไปยังสาธารณชน ที่เป็นเช่นนี้ อาจเกิดจากการ แข่งขันด้านธุรกิจและด้านเวลา เป็นตัวกาหนดทิศทางในการทางานของสื่อมวลชน จนทาให้ จิตสานึกในความรับผิดชอบต่อสังคมของสื่อมวลชนลดน้อยลง ถึงแม้ว่าจะมีองค์กรทางวิชาชีพหลัก เป็นตัวช่วยในการกากับดูแล แต่ในส่วนของการแก้ไขปัญหาน้น ต้องขึ้นอยู่กับนโยบายของแต่ละ องค์กรที่ควรมีความชัดเจนในการส่งเสริมความรับผิดชอบต่อสังคม รวมไปถึงตัวผู้ปฏิบัติงานเอง ต้องเคารพในการทางานของสื่อตามหลัก เสรีภาพบนความรับผิดชอบ คำสำคัญ : จริยธรรมและจรรยาบรรณวิชาชีพสื่อ การละเมิดสิทธิ ความรับผิดชอบต่อสังคม การกากับดูแล 1 นักข่าวแห่งอนาคตดีเด่นภาคใต้ โครงการ True Vision - BBC World News Future Journalist Award 2014 และ 2015

จริยธรรมและจรรยาบรรณสื่อในการน าเสนอข่าวยุคดิจิทัลgscm.nida.ac.th/public-action/Journal/Vol.2-59/8.pdf ·

  • Upload
    others

  • View
    7

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: จริยธรรมและจรรยาบรรณสื่อในการน าเสนอข่าวยุคดิจิทัลgscm.nida.ac.th/public-action/Journal/Vol.2-59/8.pdf ·

125 วารสารการสอสารและการจดการ นดา ปท 2 ฉบบท 2 (พฤษภาคม – สงหาคม 2559)

จรยธรรมและจรรยาบรรณสอในการน าเสนอขาวยคดจทล

Morality and ethics of media for presenting news in digital era

เทยนทพย เดยวก1

บทคดยอ

ความกาวหนาของเทคโนโลยในปจจบน เปนสวนหนงทเขามาเปลยนบทบาทและรปแบบการน าเสนอขาว โดยมชองทางทสอมวลชนสามารถรายงานขาวไดอยางรวดเรว ไมวาจะเปน สอโซเชยลมเดย ตางๆ ทง เฟซบค (Facebook) และ ทวตเตอร (Twitter) ซงความรวดเรวทเกดขนนน ท าใหการเสนอขอมลขาวสารไมมความรอบคอบเทาทควร น ามาซงการกระท าทไรจรยธรรมและจรรยาบรรณวชาชพ กอใหเกดผลกระทบไปยงสาธารณชน ทเปนเชนน อาจเกดจากการแขงขนดานธรกจและดานเวลา เปนตวก าหนดทศทางในการท างานของสอมวลชน จนท าใหจตส านกในความรบผดชอบตอสงคมของสอมวลชนลดนอยลง ถงแมวาจะมองคกรทางวชาชพหลก เปนตวชวยในการก ากบดแล แตในสวนของการแกไขปญหานน ตองขนอยกบนโยบายของแตละองคกรทควรมความชดเจนในการสงเสรมความรบผดชอบตอสงคม รวมไปถงตวผปฏบตงานเอง ตองเคารพในการท างานของสอตามหลก เสรภาพบนความรบผดชอบ

ค ำส ำคญ : จรยธรรมและจรรยาบรรณวชาชพสอ การละเมดสทธ ความรบผดชอบตอสงคม การก ากบดแล

1 นกขาวแหงอนาคตดเดนภาคใต โครงการ True Vision - BBC World News Future Journalist Award 2014 และ 2015

Page 2: จริยธรรมและจรรยาบรรณสื่อในการน าเสนอข่าวยุคดิจิทัลgscm.nida.ac.th/public-action/Journal/Vol.2-59/8.pdf ·

126

Journal of Communication and Management NIDA Volume 2 Number 2 (May – August 2016)

Abstract

In the present, the technology has changed the roles and pattern of news presentation. There are many ways to quickly report the news to consumers such as Facebook and Twitter but some quickly news report is not cautious. It makes unethical and unprofessional because it effects to the consumers to get the wrong news. In addition, the competitions of business and time are the keys to define the direction of mass media. It makes mass media decrease the social responsibility. Even though, there is the organization of mass media to manage and solve the problems but it depends on the policy of organization to take the social responsibility. Moreover, the journalists should respect their duty.

Keywords: Media ethics, Infringement, Corporate Social Responsibility and Oversight

Page 3: จริยธรรมและจรรยาบรรณสื่อในการน าเสนอข่าวยุคดิจิทัลgscm.nida.ac.th/public-action/Journal/Vol.2-59/8.pdf ·

127 วารสารการสอสารและการจดการ นดา ปท 2 ฉบบท 2 (พฤษภาคม – สงหาคม 2559)

บทน ำ

ในปจจบน อนเทอรเนต เปนปจจยหลกในการสรางความเปลยนแปลงในกระบวนการสอสาร โดยมการไหลเวยนของขอมลขาวสาร อยางรวดเรว ทเปนเชนน เนองจาก ความกาวหนาทางเทคโนโลย ทไดเขามามบทบาท จนถงขนปฏวตรปแบบการสอสารจากอดตกวาได

ค าวา ดจทล หรอ Digital มาจากค าวา “digit” แปลวา ตวเลข (0-9) สวนค าวา “digital” หมายถงการแสดงดวยรปแบบของตวเลข การสงสาร (message) ดวยสญญาณดจทล นน เปนการรบ-สง ขอมลโดยใชตวเลข ดวยการน าสารมาเขารหสสญญาณดจทล (digital – generated code) โดยสารทกประเภทไมวาจะเปนขอมลทเปน เสยง ภาพ ทงภาพนง ภาพเคลอนไหว ตวอกษร งานกราฟฟค สามารถน ามาเขารหสไดทงสน (สมน อยสนและคณะ , 2554)

สอดจทล เกดขนจากหลายๆ พฤตกรรม โดยสามารถสรางความเขาใจไดอยางหลากหลาย มากกวาการอานสอสงพมพตางๆทไดรบมาโดยผานทาง อเมลล บลอก หรอเครอขายสงคม (Delia Gavriliu , 2012) ในเชงของการสอสารในแงของการน าเสนอขาวยคดจทล ไดเขามาเปลยนแปลง ท าใหสอในวงการนเทศศาสตร ไมไดจ ากดอยทสอกระแสหลกอกตอไป ผคน ประชาชนคนธรรมดา เรมใชชองทางสอดจทล ในการสรางสอของแตละปจเจกขนมา (ชตสนต เกดวบลยเวช , 2558) ความหลากหลายของสภาพแวดลอมในปจจบน กเปนสญญาณเตอนใหรวา สอแบบเดม ก าลงจะหมดลง ความกลวทถกสงตอขอมลผานทางอนเตอรเนต เทคโนโลยตางๆ กดเหมอนจะหายไป (Marian Petcu, 2014) สอใหม อยางสงคมออนไลน ไดรบความสนใจมากกวา สอดงเดม อยางหนงสอพมพ หรอโทรทศน อาจเปนเพราะความสะดวกของผสงสารในการสงขอมล เนองจากงานขาว มการแขงขนในเรองของเวลา ขาวตองสด ใหม ในขณะเดยวกน สามารถสงขอมลขาวสารนน ไปยงผรบสารทมจ านวนมหาศาลในเวลาอนรวดเรวไดกวาทกยคทผานมา แตในความสะดวกสบายนน ยอมท าใหผสงสารทเรยกตวเองวา สอมวลชน ละเลยตอจรรยาบรรณในวชาชพ เพยงเพราะคดอยางเดยววา ท าอยางไร ใหไดซงขาว ภาพถาย ทเรว ไมเหมอนใคร และท าใหการน าเสนอขาวในครงนน มผลท าใหผรบสาร เกดปฏกรยาตอบกลบในโลกสงคมออนไลนมากทสด ไมวาจะเปน การแสดงความคดเหน การแชร หรอการสงตอขอมลผานทางแอพพลเคชนตางๆ

ประเทศไทย มลกษณะการใชอนเทอรเนตในกจกรรมตางๆ อยางหลากหลาย โดยขอมลจากส านกงานสถตแหงชาต ไดส ารวจการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในครวเรอน พ.ศ. 2558 พบวา กจกรรมทใชสวนใหญ ไดแก ใช Social Network (Facebook, Twitter,GooglePlus, LINE, Instagram) รอยละ 88.6 รองลงมาคอ ใชในการดาวนโหลด รปภาพ/หนง/วดโอ/เพลง/เกมส เลนเกมส ดหนง ฟงเพลง วทย รอยละ 87.4 ใชในการอพโหลด

Page 4: จริยธรรมและจรรยาบรรณสื่อในการน าเสนอข่าวยุคดิจิทัลgscm.nida.ac.th/public-action/Journal/Vol.2-59/8.pdf ·

128

Journal of Communication and Management NIDA Volume 2 Number 2 (May – August 2016)

ขอมล รปภาพ/ถายภาพ วดโอ เพลง software เพอแบงปน(share) บนเวบไซต รอยละ 59.1 และรบ-สงอเมล รอยละ 44.6 (ส านกงานสถตแหงชาต, 2558: 6)

จากสถตดงกลาว สะทอนใหเหนวา ปจจบน ผคนสวนใหญนยมใชสอสงคมออนไลนหรอสอใหมในการตดตอสอสารมาเปนอนดบหนง ซงปฏเสธไมไดเลยวา สอดงกลาว มอทธพลมากในบรบทของการสอสารในยคปจจบน ทมปจจยในเรองความเรวของขอมลขาวสาร เปนตวก าหนดในกจกรรมตางๆ หนงในนน คอ การน าเสนอขาว นนเอง

สถานการณการท างานของสอมวลชนในประเทศไทย มประเดนทางสงคมมากมายเกดขน ในแงของกระบวนการน าเสนอขาวของสอมวลชน มการวพากษวจารณและตงค าถาม ถงการท างานของสอ ซงไรจรยธรรมและจรรยาบรรณวชาชพอยางตอเนอง โดยในกระบวนการน าเสนอขาวนน มการละเมดสทธของบคคลทเปนขาว รวมถงสงผลกระทบในดานตางๆ ตอบคคลในครอบครวรวมถงผเกยวของดวยเชนกน จงเปนทมาใหศกษาในเรอง จรยธรรมและจรรยาบรรณสอในการน าเสนอขาวยคดจทล โดยมวตถประสงค เพอ เนนย า และตระหนก ถงจรยธรรมและจรรยาบรรณในวชาชพสอ ทสอมวลชนพงปฏบต รวมถงวธแกไขปญหาในการปลกฝงคานยม จรยธรรมในเชงตางๆ ไดแก (1)การแกปญหาจรยธรรมและจรรยาบรรณวชาชพสอในเชงขององคกรทก ากบดแลสอ (2)การแกปญหาเชงนโยบายจรยธรรมและจรรยาบรรณขององคกรสอมวลชน (3)การแกปญหาจรยธรรมและจรรยาบรรณวชาชพสอในเชงปฏบต และ (4)การแกไขปญหาจรยธรรมและจรรยาบรรณวชาชพสอในเชงการปลกฝงทางการศกษา

ควำมหมำยและควำมส ำคญของจรยธรรมและจรรยำบรรณทำงวชำชพสอมวลชน

จรยธรรม (ethics) มาจากค าในภาษากรกวา ethos ซงหมายถงบคลกภาพ หรอสงทคนดประพฤตปฏบต เพอจะไดมบคลกภาพทด แตโดยทวไปแลว จรยธรรมจะมพนฐานทางดานปรชญาทวาดวยการตดสนใจของมนษยทจะเลอกระหวางความด กบ ความชว เปนพฤตกรรมทสรางขนจากสวนสมอง พฤตกรรมทผานการคดในเชงศลธรรมหรอปรชญา เกยวเนองกบสงทพงปฏบตตอสงคมหรอตอเพอนมนษยดวยกน เปนสงทเราควรจะตองกระท าเพอใหโลกนดขน จรยธรรมน ามาซงหลกปฏบตทใครจะน าไปประพฤตตามกไดหรอไมประพฤตกได แตกตางจากกฎหมายทใครไมประพฤตตามกจะถกลงโทษ (ดรณ หรญรกษและคณะ, 2558)

จรยธรรมสอมวลชน จงหมายถง ธรรมทเปนขอประพฤตปฏบตของสอมวลชน (สมสข หนวมาน และคณะ, 2557)

ในขณะท จรรยาบรรณ หมายถง ประมวลกฎเกณฑความประพฤตหรอ ประมวลมารยาทของผประกอบอาชพนนๆ ตองเปนเอกลกษณทางวชาชพ ใชความร มองคกรหรอสมาคมควบคม (จรวยพร ธรณนทร, 2554)

Page 5: จริยธรรมและจรรยาบรรณสื่อในการน าเสนอข่าวยุคดิจิทัลgscm.nida.ac.th/public-action/Journal/Vol.2-59/8.pdf ·

129 วารสารการสอสารและการจดการ นดา ปท 2 ฉบบท 2 (พฤษภาคม – สงหาคม 2559)

จรรยาบรรณของสอมวลชน จงหมายถง หลกคณธรรมของผประกอบอาชพนกสอสารมวลชน มารวมตวกนเปนสมาคมวชาชพ สรางขนเปนลายลกษณอกษร เพอเปนแนวทางปฏบตแกผประกอบอาชพนกสอสารมวลชนใหมความรบผดชอบ (เกศน, 2553, 11 มถนายน)

จรยธรรมและจรรยาบรรณทางวชาชพสอมวลชน เปนเครองมอทใชก ากบดแลพฤตกรรม ของสอมวลชนในขณะปฏบตหนาท ททางสมาคมวชาชพสอ ไดก าหนดไว ทงน เพอกอใหเกดความรบผดชอบตอสงคม ไมละเมดสทธผอน รวมถงกอใหเกดประโยชนแกสงคมสงสด

สอมวลชน เสรภำพบนควำมรบผดชอบ : กรณศกษำกำรละเมดสทธ

Lasswell 1948: 37-51 และ Wright 1974: 605-620 (อางใน อรอนงค สวสดบรและพงศภทร อนมตราชกจ , 2554) ไดกลาวถงการท าหนาทของสอมวลชนวา มบทบาทหนาทในการสอดสองดแล (Surveillance) และรายงานเหตการณในสงคม

ปทสถานสอมวลชนตามทฤษฏวาดวยความรบผดชอบทางสงคม (The social Responsibility Theory) (Theorodore Peterson 1973:103) เปนทฤษฏทท าใหสอมวลชนตระหนกในความรบผดชอบของตนเองมากขน โดยมจรรยาบรรณทางวชาชพเปนหลกในการด าเนนงาน มงเสรมสรางความคดเหนอยางเสร ยกระดบความขดแยงในสงคมจากการใชความรนแรงเปนการแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน ซงมหลก 3 ประการ เพอใหสอมความเปนกลาง และสามารถตอบสนองความตองการของประชาชนและสงคมได คอ

1. ใหประชาชนมสทธเสรภาพในการมสวนรวมและเลอกรบขาวสาร

2. สอตองมอสรภาพ และเสรภาพในการน าเสนอขาว

3. สอตองตระหนกถงประโยชนทสงคมจะไดรบ

บทบาทหนาทของสอมวลชนภายใตทฤษฏน คอ

1. สนบสนนระบบการเมองดวยการเสนอขาวสาร และขอเทจจรงทเกยวกบกจกรรมตางๆของสวนรวม

2. เพมพนสตปญญาของสาธารณชน และสงเสรมกระบวนการทางประชาธปไตย เพอใหประชาชนไดเกดความสามารถในการปกครองตนเอง

3. ปกปองรกษาสทธของปจเจกบคคลโดยท าหนาทเปนผควบคมรฐบาล

4. สนบสนนระบบเศรษฐกจ โดยท าหนาทใหบรการสอโฆษณา โดยรายไดสวนนจะตองไมท าลายอสรภาพของสอมวลชน

Page 6: จริยธรรมและจรรยาบรรณสื่อในการน าเสนอข่าวยุคดิจิทัลgscm.nida.ac.th/public-action/Journal/Vol.2-59/8.pdf ·

130

Journal of Communication and Management NIDA Volume 2 Number 2 (May – August 2016)

5. ใหความบนเทงทคดเลอกมาแลววามคณภาพ

6. หลกเลยงการน าเสนอขาวทอาจน าไปสการกออาชญากรรม ความรนแรง ความไมสงบ หรอความแตกแยกในสงคม

7. จะตองสะทอนความคดเหนทแตกตางรวมทงเปดโอกาสใหฝายตรงขามไดใชสทธโตตอบ(สกญญา บรณเดชาชย,2549)

ในขณะท Dennis Mcquail:1994 (อางใน อศวน เนตรโพธแกว และคณะ, 2553) ไดสรปหลกการทฤษฏความรบผดชอบตอสงคม ดงน

1. สอควรยอมรบในพนธะหนาทตอสงคม

2. พนธะหนาทเหลานจะเกดขนไดโดยตงมาตรฐานของขอมล ขอเทจจรง ความถกตองในระดบสง หรอระดบมออาชพ

3. ในการยอมรบและน าพนธะนไปใช สอควรมการก ากบดแลตวเอง ภายในกรอบของกฎหมาย

4. สอควรหลกเลยงสงใดกตามทน าไปสอาชญากรรม ความรนแรง หรอความวนวายของพลเมอง หรอตอตานชนกลมนอย

5. สอควรเปนนกพหนยม และสะทอนความหลากหลายของสงคม น าเสนอมมมองทหลากหลาย

6. สงคมและสาธารณะ มสทธทจะคาดหวงในมาตรฐานการแสดงออกในระดบสง และการเขาแทรกแซงควรเปนไปเพอความมนคงปลอดภย หรอเพอประโยชนของสาธารณะ

7. นกหนงสอพมพและวชาชพสอ ควรจะอธบายตอสงคมเชนเดยวกบทอธบายตอนายจางและตลาด

(1) กรณศกษำ : กำรเสยชวตของ ปอ ทฤษฏ สหวงษ

เมอสะทอนถงบทบาทหนาทของสอมวลชนยคดจทล กรณ การเสยชวตของ ปอ ทฤษฏ สหวงษ นน สงคมมการวจารณการท างานของสอ ในการรมถายภาพ เบยดแผงกนและไมสนใจสมาชกในครอบครว รวมถงไมใหเกยรตตอผเสยชวต เพยงเพราะตองการภาพถายทชดเจนทสด น าไปเผยแพร ซงจากเหตการณน บนโลกโซเชยล ไดมภาพใบหนาของ ปอ ทฤษฏ ขณะน ารางจากโรงพยาบาลไปประกอบพธทางศาสนาท จงหวดบรรมย แพรกระจายทวสอออนไลน มการสงตอผานทางแอพพลเคชนตางๆ มการแชรตออยางรวดเรว ตนตอของภาพด งกลาว สวนหนงนนอาจจะมาจากสอมวลชน ทไปท าขาว สวนผรบสาร เมอเหนดงนน จงแชรภาพไวอาลย โดยไมได

Page 7: จริยธรรมและจรรยาบรรณสื่อในการน าเสนอข่าวยุคดิจิทัลgscm.nida.ac.th/public-action/Journal/Vol.2-59/8.pdf ·

131 วารสารการสอสารและการจดการ นดา ปท 2 ฉบบท 2 (พฤษภาคม – สงหาคม 2559)

ค านงถงการใหเกยรตแกผเสยชวต และเมอน ารางไปประกอบพธทางศาสนาแลว สอมวลชนยงไดเสนอขาว โดยมการสมภาษณถงความรสก ของคนในครอบครว มการถายภาพขยายเขาไปใหเหนถงความโศกเศรา เปนการคาดคนอารมณใหผรบสารเกดอารมณสะเทอนใจรวมอกดวย

เมอสอมวลชนพยายามทจะแสวงหาขาวและขอมลใหไดมากทสด แมจะโดยกระบวนการใดกตาม หากเกนความพอด อยางเชนกรณดงกลาว ยอมกอใหเกดปญหาตามมาภายหลง ซงการแทรกแซงหรอกาวลวงเขาไปในชวตสวนตวของบคคล อนเกยวของกบความเปนอย ทงทางรางกาย ชอเสยง เกยรตคณ และความเปนสวนตวมากเกนขอบเขตนน ยอมท าใหเกดความร าคาญและวนวายใจ เปนภาวะทอาจน ามาสความไมสงบแหงสงคมได (ชชพ ปณฑะสร , 2525)

ในขณะท สาโรช เมฆโสภาวรรณกล (2559) บรรณาธการฝายภาพ หนงสอพมพบางกอกโพสต ใหสมภาษณกบเวบไซตโพสตทเดย ถงกรณดงกลาววา สงทชางภาพตองตระหนก คอ หามละเมดความเปนมนษย หามละเมดจรยธรรม เพราะไมจ าเปนทตองใหไดรปสะเทอนอารมณทกครง เชน ภาพเดก สตรทถกกระท า หรอภาพนกโทษ ภาพเหลานคอสงทในอนาคตจะตองไมปรากฏ ซงยอมรบวาชางภาพตองถายภาพใหหลากหลาย และมการสงภาพละเมดสทธเขามาในองคกรบาง แตองคกรตองตอบกลบชางภาพคนนนทนทวา ถายมาท าไม ตองการอะไร นอกจากเปนการอบรมคนในองคกรเดยวกนแลว ยงเปนการคดกรองขอมลขาวสารใหมคณภาพกอนออกสสายตาประชาชน

ภาพท 1 สอมวลชนตางรมถายภาพโดยไมค านงถงหลกจรรยาบรรณ

ทมา : http://news.boxza.com/view/47713

วโรจน ศรหรญ (2541) (อางใน พรณฐ ภพทกษรตนกล, 2553) ศกษาเรอง จตส านกทางวารสารศาสตร และการตดสนใจเชงจรยธรรมของชางภาพและหนงสอพมพ มผลการศกษา ดงน จตส านกทางวารสารศาสตรของชางภาพ พบวาอยในระดบมาก หรอมจตส านกสง โดยชางภาพสวนใหญมจตส านกดานความรบผดชอบมากทสด ในประเดนการน าเสนอภาพขาว ชางภาพตอง

Page 8: จริยธรรมและจรรยาบรรณสื่อในการน าเสนอข่าวยุคดิจิทัลgscm.nida.ac.th/public-action/Journal/Vol.2-59/8.pdf ·

132

Journal of Communication and Management NIDA Volume 2 Number 2 (May – August 2016)

ค านงถงความรบผดชอบทางกฏหมายและจรยธรรมควบคกนไป ซงอาจเปนเพราะวาประเดนปญหาดงกลาว มทงหลกกฎหมายทเปนสงทบงคบ และมหลกจรยธรรมทเปนสงทควรปฏบตตาม จงท าใหเกดความตระหนกมากกวาประเดนปญหาอนๆ

จากผลการศกษาน สะทอนใหเหนวา อดต สอหลกอยางหนงสอพมพ มการปฏบตตามหลกจรยธรรมจรรยาบรรณวชาชพสอ ชางภาพมความรบผดชอบตอสงคมสง ซงอาจจะเปนเพราะไมเกดการแขงขนในเชงของเวลา หรอ กรแขงขนในเชงธรกจหรอเรตตง อยางยคดจทล ในปจจบน ทมสอออนไลนอยางโซเชยลมเดย เปนสอท ผรบสารนยมเสพขาว จงท าใหสอมวลชน ปฏบตงานอยางไมรอบคอบ คดแทนผรบสาร ค านงเพยงวา ผรบสารตองการเสพเนอหาขาวหรอรปภาพแบบไหน มากกวามองถงหลกจรยธรรมจรรยาบรรณวชาชพ

(2) กรณศกษำ : เหตกำรณ เดกผหญง ถกละเมดทำงเพศและฆำตกรรมบนรถไฟ

เหตการณการเผยแพรภาพ เดกผหญง เหยอทถกละเมดทางเพศและฆาตกรรมบนรถไฟในพนท อ.ปราณบร จ.ประจวบครขนธ เมอ ป พ.ศ. 2557 สอมวลชนหลายแขนงและประชาชนตางมงสนใจในเหตการณทเกดขน เนองจากเปนเหตการณทสะเทอนใจคนทงประเทศ รวมถงเกดผลกระทบตอองคกรและหนวยงานดานคมนาคมและความปลอดภย มการรายงานขาวอยางตอเนองถงสถานการณการสบสวนสอบสวนผตองสงสย และการรณรงคถงการเขมงวดในดานความปลอดภยในการคมนาคมทางรถไฟ ทงน มการเผยแพรภาพผเสยชวต และครอบครว อยอยางตอเนองในชวงเวลาดงกลาว ทางโซเชยลมเดยในทกแอพลเคชน สรางความเศราโศกเสยใจ ไปยงญาตและครอบครวผเสยชวต ถงแมในบางครง สอมวลชนอาจจะปกปดชอเดก รวมถงขอมลสวนตวตางๆ หรอภาพถายแลวกจรง แตกลบมการสมภาษณบคคลใกลชด เชน บดามารดา และเครอญาต ถงความรสกตางๆทเกดขนจากการสญเสยในครงน จากการกระท าดงกลาว กอาจสงผลใหผรบสารอาจรจกเดกผทตกเปนขาวไดเชนกน

ภาพท 2 ลกษณะการน าเสนอขาว ทสอไดเซนเซอรใบหนาผเสยชวต

ทมาwww.khaosod.co.th/view_newsonline.php?newsid=TVRRd05EYzFNek13TlE9PQ%3D%3D

Page 9: จริยธรรมและจรรยาบรรณสื่อในการน าเสนอข่าวยุคดิจิทัลgscm.nida.ac.th/public-action/Journal/Vol.2-59/8.pdf ·

133 วารสารการสอสารและการจดการ นดา ปท 2 ฉบบท 2 (พฤษภาคม – สงหาคม 2559)

จากเหตการณน ท าใหสมาคมนกขาวหนงสอพมพแหงประเทศไทย ออกแถลงการณเตอนสอมวลชน ใหระมดระวงการเสนอภาพ เพราะเสยงตอการละเมดกฎหมายคมครองเดกและเยาวชน พ.ศ. 2546 มาตรา 27 ทระบวา หามมใหโฆษณาหรอเผยแพรทางสอมวลชนหรอสอสารสนเทศเกยวกบตวเดก โดยเจตนาทจะท าใหเกดความเสยหายแกจตใจ ชอเสยง เกยรตคณ หรอประโยชนอนใดของเดก หรอเพอแสวงหาประโยชนตอตนเองหรอผอนโดยมชอบ และในมาตรา 50 ยงหามมใหเปดชอตว ชอสกล ภาพหรอขอมลใดๆเกยวกบเดก ในลกษณะทนาจะเกดความเสยหาย แกชอเสยง เกยรตคณ หรอสทธประโยชนของเดกหรอผปกครอง นอกจากนยงมขอบงคบวาดวยจรยธรรมของสภาการหนงสอพมพแหงชาต ขอท 15 ระบวา ในการเสนอขาวหรอภาพใดๆ หนงสอพมพตองค านงมใหลวงละเมดศกดศรความเปนมนษยของบคคลทตกเปนขาว โดยเฉพาะอยางยงตอสทธมนษยชนของเดก สตรและผดอยโอกาส การเสนอขาวตองไมเปนการซ าเตมความทกขหรอโศกนาฏกรรม ไมวาทางใดทางหนง และขอ 17 ระบวา หนงสอพมพจะตองไมเสนอภาพขาวท อจาด ลามกอนาจาร หรอนาหวาดเสยว โดยไมค านงถงความรสกของสาธารณชน (มานพ ทพยโอสถ , 2557 อางใน ส านกขาวไทย, 2557)

(3) กรณศกษำ : เหตกำรณลอมจบ ดร.วนชย ผตองหำฆำ 2 อำจำรย ม.รำชภฎพระนคร

จากการใชเทคโนโลยสมยใหม อยาง Facebook Live ซงเปนการรายงานสด เมอ วนท 19 พฤษภาคม 2559 ในการลอมจบ ดร.วนชย ดนยตโมนท ผตองหาฆาอาจารย มหาวทยาลยราชภฎพระนคร 2 ราย โดยเหตการณลอมจบในครงน เกดขนทโรงแรมสภาพ แขวงสามเสนใน เขตพญาไท ผสอขาวหลายแขนงตางใหความสนใจ และใช เทคโนโลยตางๆ ในการรายงานขาวอยางรวดเรว หนงในนนคอ Facebook Live ซงเปนการรายงานสด โดยไมตองใชเครองมอหรอรถอปกรณถายทอดสดใหยงยาก เมอกด Live ภาพเคลอนไหวสถานการณสดกไดเรมขน ทงยงออกอากาศไปยงสถานโทรทศนโดยตรง และยงปรากฏบนหนา เวบขาวหรอ แฟนเพจขาวตางๆ ท าใหผรบสารสามารถตดตามเหตการณการลอมจบในครงนในทกขนตอนอยางใกลชด นบวาเปนเทคโนโลยสมยใหมทเขามาสนบสนนใหการรายงานขาวเกดความรวดเรว และสดใหมมากยงขน

ภาพท 3 ภาพเหตการณขณะลอมจบ

Page 10: จริยธรรมและจรรยาบรรณสื่อในการน าเสนอข่าวยุคดิจิทัลgscm.nida.ac.th/public-action/Journal/Vol.2-59/8.pdf ·

134

Journal of Communication and Management NIDA Volume 2 Number 2 (May – August 2016)

ทมา http://www.khaosod.co.th/view_newsonline.php?newsid=1463662157

จากเหตการณดงกลาว มการตงค าถามวา สงคมไดอะไรจากการทสอมวลชน ถายทอดสดเหตการณนผานทาง Facebook Live เมอวเคราะหถงผลกระทบ พบวา แมการถายทอดสด จะกอใหเกดความสะดวกรวดเรวกตาม แตในทางกลบกน กลบควบคมยากในการทจะเผยแพรภาพไมใหเกดผลกระทบตอผรบสาร มความยาก ในการทจะเซนเซอรพฤตกรรมทไมสมควรจะน าเสนอภาพ เชน การใชปนจอศรษะ และถอปนนน เปนภาพทสะเทอนใจยงนก ทงตอสาธารณชน และคนในครอบครวของผเสยชวตเอง ทงนภาพดงกลาว อาจกอใหเกดพฤตกรรมเลยนแบบไดจากการเสพขาวในครงนอกดวย

สอมวลชน มแนวปฏบตรวมกนในการน าเสนอขาว คอ เสรภาพบนความรบผดชอบ กลาวคอ สอมวลชนมเสรภาพในการทจะน าเสนอขาวสารขอเทจจรง ไมวาเรองใดๆกตาม แตในการน าเสนอขาวนนตองมาพรอมกบความรบผดชอบตอสาธารณะ ยดหลกจรรยาบรรณสอมวลชน ซงปจจบนมกพบปญหาการน าเสนอขาวทางสอออนไลน คอ

1. การน าเสนอขาวไมรอบดาน รบน าเสนอขาวเพอใหขอมลขาวไปถงผรบใหเรวทสดและค านงเพยงแควา ขาวของเราตองเรวกวาขาวของคนอน โดยไมค านงถงขอมลขาวทน าเสนอออกไปวามความครบถวน รอบดานหรอไม

2. การละเมดสทธมนษยชนของผตกเปนขาว ไมวาจะเปนการละเมดสทธผตองหา สทธเดกและเยาวชน เหลานลวนสงผลกระทบตอผตกเปนขาว หากเกดความไมรอบคอบในการน าเสนอขาว กอาจน าไปสการละเมดสทธและสงผลดานลบตอผถกละเมดได

3. การน าเนอหาจากสอสงคมออนไลนมาน าเสนอโดยไมบอกแหลงทมา หรอไมไดขออนญาตจากเจาของ ในการน าเสนอขาวบนสงคมออนไลน พงตระหนกวา สอดงกลาวไมใชพนทสวนตว หากแตเปนพนททสามารถแสดงความคดเหน และสามารถแชร แบงปนขอมลกนได อาจสงผลกระทบตอผทตกเปนขาวหรอผทเกยวของได หากขาวนนเปนขาวในดานลบ และไมมการขออนญาต

4. การก ากบดแลจรยธรรมของสอออนไลน เนองจากปจจบนเกดปญหาการละเมดสทธมากขน จงไดมการจดตงชมรมผผลตขาวออนไลน เพอก ากบดแลและสงเสรมใหมการน าขาวไปใชอยางเหมาะสมและถกตองตามกฎหมาย รวมถงยกระดบมาตรฐานการน าเสนอขาวออนไลนใหเปนทยอมรบตอสาธารณชน (ชวรงค ลมปปทมปาณ, 2558 อางใน ดรณ หรญรกษ และคณะ, 2558)

อยางไรกตาม จรรยาบรรณสอ ถอไดวา สอมวลชนควรจะตองมความรบผดชอบตอสงคม โดยมความรบผดชอบตอผลประโยชนของปจเจกบคคล และสถาบนตางๆ ความมเสรภาพอสระ

Page 11: จริยธรรมและจรรยาบรรณสื่อในการน าเสนอข่าวยุคดิจิทัลgscm.nida.ac.th/public-action/Journal/Vol.2-59/8.pdf ·

135 วารสารการสอสารและการจดการ นดา ปท 2 ฉบบท 2 (พฤษภาคม – สงหาคม 2559)

ในดานการน าเสนอขาวสาร ไมฝกใฝฝายใดฝายหนง หรอตดสนบนวาจางใหน าเสนอขาว มความจรงใจ ไมบดเบอนขอมลในการน าเสนอขาว หรอ ไมเตาขาวขนมาเพอเรยกรองความสนใจและเรยกเรตตงใหแกองคกรตนเอง สอมวลชนตองมความเทยงธรรม วางตวเปนกลาง ไมมความล าเอยงเขาขางฝายใดฝายหนง ในขณะเดยวกนตองน าเสนอขอมลใหครบถวน รอบดาน ทงสองฝาย ไมละเมดสทธสวนบคคล มมารยาท ใชภาษาทสภาพ นคอหลกจรรยาบรรณเบองตนทสอมวลชนพงกระท า

ความรบผดชอบของสอมวลชนเปนหนาทขนพนฐานของสอมวลชน ทตองใหความเคารพในสทธขนพนฐานของประชาชน ตองมจตส านกในเรองความดงาม การเหนคณคาของมนษย ความเสยสละทมาเหนอหนาทความรบผดชอบ อนเปนคณธรรม หรอคตประจ าใจพนฐานของบคคลทเจรญแลว ยอมพจารณาไดวา อะไรถกอะไรผด สอมวลชนตองรบผดชอบตอประชาชน ซงความรบผดชอบนนมไดตงอยบนพนฐานของเสรภาพหรอผลประโยชนจากกลไกทางการตลาดเทานน แตตองท าหนาทในการสรางสรรคสงทด เปนแบบอยางและใหการศกษาแกประชาชนผานการน าเสนอขาวสาร ซงตงอยบนพนฐานจตใจทดงามของสอมวลชนวชาชพ (ภบดนทร ภสวรรณ, 2521)

กำรแกไขปญหำจรยธรรมและจรรยำบรรณวชำชพสอ

วงการดานสอมวลชนก าลงเผชญกบปญหาเรองของจรยธรรม เพราะการมอนเทอรเนต ขอมลและเทคโนโลยการตดตอสอสาร (Jesús Díaz-Campo and Francisco Segado-Boj, 2015) การก ากบดแลสอมวลชน มองคกรตางๆ ไดกอตงขนและมบทบาทในการก ากบ ตรวจสอบ การท างานของสมาชกผรวมวชาชพ ทงนเพอตองการใหมกฎ ระเบยบ รวมกน เปนแนวทางปฏบตในการท างาน และใหสอดคลองกบหลกจรยธรรมและจรรยาบรรณมากทสด

กาญจนา แกวเทพ (2556) ไดแบงขนตอนของการศกษา การท าหนาทของสอตามแนวทางทฤษฏบรรทดฐานของสอ (Normative Theories of Media Performance) 2 ระดบ คอ

1. ระดบโครงสราง (structure) เปนการตรวจสอบบรรทดฐานในเชงโครงสรางของสอมวลชน เชน สอมวลชนมเสรภาพจากรฐหรอไม มหลายชองทางส าหรบการเสนอขาวหรอไม การเสนอขาวสารเปนไปอยางมหลกประกนเรองเสรภาพหรอไม เปนตน

2. ระดบการปฏบตงาน (Performance) จะเปนการตรวจสอบกระบวนการปฏบตงานจรงของสอ ซงอาจจะเปนการท างานในระดบขององคกรของสอ ระดบตวบคคล โดยอาจจะพจารณาวา ตวบคคลหรอองคกรเหลาน ท างานอยางมกฎระเบยบ มแนวทางดานวชาชพ มจรรยาบรรณเปนกรอบก าหนดหรอไม

Page 12: จริยธรรมและจรรยาบรรณสื่อในการน าเสนอข่าวยุคดิจิทัลgscm.nida.ac.th/public-action/Journal/Vol.2-59/8.pdf ·

136

Journal of Communication and Management NIDA Volume 2 Number 2 (May – August 2016)

อยางไรกตาม กระบวนการผลตขาวนน ตองอาศย ทงสองโครงสราง ดงทไดกลาวมา เพอท าใหกระบวนการน าเสนอและรายงานขาวไปยงผรบสารสมบรณ ดงนน หากจะแกปญหาของสอมวลชนในดานจรยธรรมและจรรยาบรรณ นน กควรแกปญหาในทกระดบของสอ หากแกปญหาทปลายเหต หรอ ระดบใดระดบหนง กไมสามารถทจะเกดผลอยางยงยน อาจจะท าไดเพยงชวครงชวคราวเทานน และปญหาตางๆกอาจจะเกดขนซ าอกได

(1) กำรแกปญหำจรยธรรมและจรรยำบรรณวชำชพสอในเชงขององคกรทก ำกบดแลสอ

สภาการหนงสอพมพแหงชาต เปนองคกรอสระ หลกองคกรหนง ทควบคมดแลจรยธรรมของหนงสอพมพ โดยจดตงเพอใหเสรภาพแกหนงสอพมพ คอ ใหสอมวลชนควบคมกนเอง ทงน เพอประโยชนแกประชาชนสอดคลองตามหลกในการประกอบวชาชพ ซงลาสด ไดมมตยกรางใหมเพอทดแทนขอบงคบวาดวยจรยธรรมแหงวชาชพหนงสอพมพ สภาการหนงสอพมพ พ.ศ. 2541 โดย ยดหลกการก ากบดแลกนเอง เพอใหสอดคลองตอการท างานของคณะกรรมการจรยธรรม ทจะตงขนส าหรบดแลเรองการละเมดจรยธรรมขององคกรสมาชก (สภาการหนงสอพมพแหงชาต, 2559)

สมาคมนกขาว นกหนงสอพมพแหงประเทศไทย เปนองคกรวชาชพของสอมวลชนทส าคญและมบทบาทมากในการก ากบดแล โดยการรวมตวกนของสมาคมนกขาวแหงประเทศไทย กบสมาคมนกหนงสอพมพแหงประเทศไทย เพอเสรมสรางความเปนเอกภาพในองคกรวชาชพสอสารมวลชน ใหสามารถท าหนาทผดงไวซงมาตรฐานทางวชาชพ และจรยธรรมของสอมวลชนไทยไดอยางเขมแขงยงขน สมาคมเปนองคกรทมบทบาทส าคญอยางยงในการรณรงคเคลอนไหว เพอเรยกรองสทธเสรภาพในการรบรขาวสารของประชาชนและสทธเสรภาพในการน าเสนอขาวสารของสอมวลชน สมาคมด าเนนกจกรรมฝกอบรมทงในระดบของนกศกษาวชาการหนงสอพมพ อาจารยทสอนวชาการหนงสอพมพ นกหนงสอพมพทงในระดบประเทศและนกหนงสอพมพทองถน ตลอดจนมการจดอบรมเฉพาะทางส าหรบนกขาววทยและโทรทศนดวย ทส าคญคอ สงเสรมใหมการตรวจสอบและควบคมจรยธรรมระหวางสอมวลชนดวยกนเอง โดยทประชมใหญสมาชกของสมาคมจะเลอกตงคณะกรรมการควบคมจรยธรรมจ านวน 5 คน เพอท าหนาทในการดแลจรรยาบรรณนกหนงสอพมพใหปฏบตตามจรรยาบรรณของสมาชกสมาคม และยงท าหนาทเปนส านกเลขาธการเปนของสภาการหนงสอพมพแหงชาตดวย (สมาคมนกขาวนกหนงสอพมพแหงประเทศไทย, 2557)

ทงน องคกรตางๆทก ากบดแลสอมวลชน ควรรณรงคและเนนย า รวมถงสรางความตระหนกในเรองของจรยธรรมและจรรยาบรรณสอ แกผทท าหนาทสอมวลชนอยางตอเนอง โดย

Page 13: จริยธรรมและจรรยาบรรณสื่อในการน าเสนอข่าวยุคดิจิทัลgscm.nida.ac.th/public-action/Journal/Vol.2-59/8.pdf ·

137 วารสารการสอสารและการจดการ นดา ปท 2 ฉบบท 2 (พฤษภาคม – สงหาคม 2559)

1. ฝกอบรมวชาชพสอมวลชนแกผปฏบตงาน

2.จดประชมสมมนาอยางตอเนอง เพอเปนเวททใชแลกเปลยน กรณศกษาตางๆ หรอประเดนทเกดขนในสงคมทเกยวของกบสอมวลชน ทงนเปนการหารอ แนวทางแกไขปญหาทเกดขนรวมกน และเพอไมใหปญหาทเกดขนนน เกดซ าอก

3.สงเสรมความรใหแกประชาชน ในฐานะผรบสาร รวมถง รณรงคสงเสรมจรยธรรมและจรรยาบรรณใหแกสงคม เนองจาก ปจจบน ทกคนมเทคโนโลยอยในมอ เทากบวา ทกคนสามารถเปนนกขาวพลเมองได ดงนน จงควรมการปลกฝงในเรองดงกลาว เพอไมใหเกดปญหาในเรองของจรยธรรมและจรรยาบรรณขน

(2) กำรแกปญหำเชงนโยบำยจรยธรรมและจรรยำบรรณขององคกรสอมวลชน

องคกรวชาชพสอมวลชนควรมมาตรการสงเสรมจรยธรรมในวชาชพสอมวลชน รวมทงมความจรงใจในการก ากบดแลกนเอง เพอเปนการยกระดบมาตรฐานวชาชพของตน และไมควรปดกนการตรวจสอบจากสงคม ควรเปดโอกาสใหองคกร หรอบคคลภายนอก เขามามสวนรวมในการตรวจสอบ จรยธรรมวชาชพสอ ไดทงทางตรงและทางออม เพอเปนการเชอมนแกบคคลภายนอกวา สอไดท าหนาทบนพนฐานของจรยธรรม และสามารถเปนทพงของสงคมไดอยางแทจรง (ศรวรรณ อนนตโท, 2558)

นโยบายของแตละองคกรนน ยอมแตกตางกนไป ซงตรงนอาจสงผลตอจรยธรรมและจรรยาบรรณของสอมวลชนในการรายงานและเสนอขาว รวมถงเปนตวก าหนดอตลกษณ และ แสดงบทบาท ขององคกรนน ไดดวยเชนกน ทงน ตวแปรทส าคญทสงผลตอการค านงถงจรยธรรมวชาชพนน คงหนไมพนในเชงธรกจ การแขงขนในดานน อาจท าใหสอมวลชนขาดจรยธรรมและจรรยาบรรณวชาชพ เนองจากปจจบน มการแขงขนสงในเรองของเวลา และมองคกรสอใหมๆ เกดขนจ านวนมาก ดวยการแขงขนดงกลาว อาจเปนการการนตถงทศทางขององคกรสอในอนาคตไดดวย เชน ยอดผเขาชม ยงสงยงด ท าใหมโฆษณาอนๆ สนใจมาลง พาดหวขาวใหดแรงๆ เพอเรยกรองความสนใจ จนไมใหเกยรตคนอยในขาว เปนตน

ในบรบทขององคกรนน องคกรสอมวลชนจะสรางแนวปฏบตในการท างานเพอลดทอนความเสยงในการท างานผดพลาดคลาดเคลอนของแตละบคคล โดยใหทกคนปฏบตในสงเดยวกน ตอเนอหาหรอกรณคลายๆกน การมชวงเวลาส าหรบประชมขาวในกองบรรณาธการ เปนอกตวอยางหนงทแสดงใหเหนวา การเสนอขาวนน ไมไดมาจากบคคลใดบคคลหนง หากแตได ผานกระบวนการถกเถยง แสดงความคดเหนกนมาแลวจากทประชมโดยรวม (การดา รวมพม, 2557)

ทงนจะยกตวอยาง นโยบายขององคกรสอมวลชนดานขาว 3 องคกร คอ หนงสอพมพสยามรฐ หนงสอพมพมตชน และหนงสอพมพคม ชด ลก โดย หนงสอพมพสยามรฐ (2553) ม

Page 14: จริยธรรมและจรรยาบรรณสื่อในการน าเสนอข่าวยุคดิจิทัลgscm.nida.ac.th/public-action/Journal/Vol.2-59/8.pdf ·

138

Journal of Communication and Management NIDA Volume 2 Number 2 (May – August 2016)

แนวคด วา สบทอดเจตนารมณของทาน ม.ร.ว. คกฤทธ ปราโมช ดวยการเปนสอกลางในการสะทอนความจรงแกสงคม ทงดาน การเมอง เศรษฐกจ การปกครอง สงคม การศกษา ศาสนา กฬา และบนเทง ทด าเนนมาตดตอกนเปนเวลากวาครงศตวรรษ หนงสอพมพมตชน (ม.ป.ป.)เปนองคกรธรกจสอสารมวลชน ทมงผลตสอทมคณภาพและมาตรฐาน ดวยความรบผดชอบตอสงคม มเสถยรภาพและความกาวหนาทางธรกจ ทนสมยสอดรบกบความเปลยนแปลงทกดาน และหนงสอพมพ คม ชด ลก (2559, 22 พฤษภาคม) มวตถประสงคทจะท าใหทกขาว ทกภาพ ทกบทความเปยมไปดวยสสน มชวต มความหมาย เจาะลก แหวกแนวดวยความรบผดชอบตอสงคม แฝงดวยสาระ ปลอดสารพษ เหมาะส าหรบทกคนในครอบครว

จากตวอยางเชงนโยบายของแตละองคกรทไดกลาวมานน จะสงเกตไดวา ในทกองคกร จะเนนในเรองของ ความเปนกลาง และความรบผดชอบตอสงคม แทบทงสน ไมมองคกรใดทไมกลาวถง ความรบผดชอบตอสงคม แตในทางปฏบตจรงกอาจไมไดเปนไปตามนโยบายทวางไวกเปนได ดวยปจจยตางๆ ทมอทธพลตอความอยรอดขององคกรและการแขงขนในยคดจทล

(3) กำรแกปญหำจรยธรรมและจรรยำบรรณวชำชพสอในเชงปฏบต

การแกปญหาในเชงปฏบต สามารถจ าแนก เปน 2 ระดบ คอ ระดบผบรหาร และ ระดบผปฏบตงาน

ในระดบผบรหาร อาจวางมาตรการ การรบบคคลเขาปฏบตงานในองคกร โดยกอนจะรบบคคลเขาท างานนน ควรจดปฐมนเทศหรอระบบเชงปฏบตการมากกวาเชงทฤษฏแกผประกอบวชาชพสอมวลชน เพอใหเกดความรและความเขาใจพรอมกบตระหนกถงบทบาทหนาทความรบผดชอบตอสงคมยงขน ควรมการออกใบอนญาตผประกอบวชาชพสอมวลชน เมอกระท าผดกสามารถยดคนได (วฒณ ภวทศ, 2556)

ในระดบผปฏบตงาน ทงกองบรรณาธการ ชางภาพ และผสอขาว ลวนแลวแตมหนาทหลก ทตองรบผดชอบ โดยอาจมขนตอนในการปฏบตงาน โดยการรบค าสงเปนล าดบของต าแหนงปฏบตงาน ทงนเพอใหการท างานเกดเปนระบบ และชวยกนตรวจสอบกลนกรองขาวสารกอนออกสสาธารณชน

บรรณาธการ หรอ หวหนา เปนต าแหนงส าคญในการจะวางทศทางการน าเสนอขาวในแตละครง โดยบรรณาธการตองตรวจสอบขาวทกขาว กอนน าเสนอสสาธารณชน ไมวาจะเปน ชอ ต าแหนง หรอขอผดพลาดตางๆ ทอาจเกดขนในการเขยนขาวหรอการไดมาของขาวของผสอขาวและชางภาพ รวมถงเปนคนก าหนดใหผสอขาวไปท าขาวตางๆ เชนกน ทงน บรรณาธการ ตองค านงจรยธรรมและจรรยาบรรณ รวมถงผลกระทบทเกดขนตอสาธารณชนและองคกร หากน าเสนอขาวแตละขาว ออกไป

Page 15: จริยธรรมและจรรยาบรรณสื่อในการน าเสนอข่าวยุคดิจิทัลgscm.nida.ac.th/public-action/Journal/Vol.2-59/8.pdf ·

139 วารสารการสอสารและการจดการ นดา ปท 2 ฉบบท 2 (พฤษภาคม – สงหาคม 2559)

ผสอขาวและชางภาพ เปนต าแหนงหนาท ทตองลงพนทสบเสาะแสวงหาขาวและภาพขาว รวมถงรบค าสงมาจากบรรณาธการขาวอกท มการตดตอแหลงขาวเพอสมภาษณ ใหไดขอมลทเปนจรงมากทสด แลวน ามาเรยบเรยงเขยนขาว และน าเสนอใหมความนาสนใจ โดยค านงถงหลกจรยธรรมและจรรยาบรรณสอ ไมละเมดสทธ ใหเกยรตแหลงขาวและผทตกเปนขาว ไมคว รคดแทนสาธารณชนแลวท าขาวทไรจรรยาบรรณ เพยงเพราะเหตผลทวา ประชาชนอยากร อยางไรกตาม ควรค านงถง คณคาขาว 10 ประการ กอนการท าขาวนนๆ ทงน ผสอขาวบางคน ไมไดจบการศกษาดานนเทศศาสตรมา จงอาจละเลยในเรองของจรยธรรมและจรรยาบรรณ ดงนน ผทรตววาตวเองยงขาดความรในเรองดงกลาว ควรท าความเขาใจ หรอมการอบรมเพมกบหนวยงาน เพอสรางองคความรประกอบกบน ามาใชในวชาชพ เพอกอใหเกดประโยชนแกสาธารณชนสงสด

(4) กำรแกไขปญหำจรยธรรมและจรรยำบรรณวชำชพสอในเชงกำรปลกฝงทำงกำรศกษำ

ในสวนของสถาบนการศกษา เชอแนวาทกหลกสตรทผลตบณฑตในสายงานดานนเทศศาสตรนน ตองมการเรยนการสอน และเนนย าถงความส าคญของจรยธรรมและจรรยาบรรณวชาชพสอ แตทงน อาจจะยงไมเกดการตระหนก หรอเหนความส าคญเพยงพอ เพราะปจจบนยงเกดปญหาในเรองดงกลาวเพมขนอยางตอเนอง หลายๆ หนวยงานทเกยวของกพยายามรณรงคและจดเสวนาตางๆ เพอใหวงการวชาชพน ยงคงเปนวงการวชาชพทนาเชอถอเฉกเชนเมออดตทผานมา

การสรางคนขาวรนใหมทสามารถใชทกษะดจทล และการคดอยางลมลกแบบน กขาวสบสวนสอบสวน อาจจะตองเรมตงแตชนมธยม เพราะหากปลอยใหจบจากมหาวทยาลยภายใตหลกสตรเกา และการสอนสงแบบโบราณ บคลกรทไดจะยงเปนคนขาวแบบเกาๆ ทหวงใหกาวเขาสยคขาวดจทลไมไดเลย ตองเรมสรางคนขาวรนใหมตงแตชนมธยมตน ดวยการเขยนหลกสตร การท าขาว และอธบายขาว ใหเปนสวนหนงของการเรยนรตงแตเยาวชนเรมสมผสกบขาวผานสอตางๆ ความคดสรางสรรคและนวตกรรมในวธคดนน หากปลอยใหมาถงระดบมหาวทยาลยและตองเลอกวชาสอสารมวลชน กจะชาไปเสยแลวส าหรบการสรางคนข าวรนใหม (สทธชย หยน, 2555)

อยางไรกตาม หากพจารณาจากการด าเนนชวตประจ าวนของคนไทยทกวนน จะพบวา ประชาชนทวไปตางมความผกพนกบการเปดรบสอมวลชน จนกลายเปนสงทมความส าคญในชวตทมนษยจ าเปนตองเสพ (จราภร นยยต, 2514) ภาคประชาชน และองคกรตางๆ ควรมารวมตวกนเปนสนขเฝาสอ เพอก ากบดแลไมใหสอใชสทธเสรภาพจนเกนขอบเขตจนละเลยค าวา ความรบผดชอบ และไมควรสงเสรมการกระท าทไรจรยธรรมและจรรยาบรรณ เชน การแชรตอ การแสดงความคดเหนในดานของการชนชมหรอสนบสนน เหลานลวนท าใหสอมวลชน เกดความสบสนในการเสนอขาวทไรจรรยาบรรณได

Page 16: จริยธรรมและจรรยาบรรณสื่อในการน าเสนอข่าวยุคดิจิทัลgscm.nida.ac.th/public-action/Journal/Vol.2-59/8.pdf ·

140

Journal of Communication and Management NIDA Volume 2 Number 2 (May – August 2016)

บทสรป

แมวาปจจบน สอสงคมออนไลนและการหลอมรวมสอ สรางความสะดวกในเรองของการตดตอสอสารในโลกปจจบนและอาจหมายถงโลกในอนาคต แตกอาจน ามาซงผลกระทบทสรางความเดอดรอนแกปจเจกบคคลและสงคม เพราะปจจบนปจเจกบคคลไมไดเปนแคผรบสารเพยงอยางเดยว หากแตเปนผสงขอมลขาวสาร ภาพขาว หรอเผยแพรคลปออกไปอยางรวดเรวผานเครอขายสอตางๆ ไดเชนกน ในหลายๆครง ขอมลขาวสารขอเทจจรง ยงขาดความนาเชอถอ เนองจากอาจขาดการตรวจสอบ กอนเผยแพร และสงผลใหขาวสารไมครบถวนหรอมการบดเบอนของขอมลได และทายทสดสงคม กยอนกลบมาถามวา จรรยาบรรณสออยตรงไหน และเหตใด ปญหาการละเมดสทธตางๆ ยงคงเกดขนเรอยๆ

บรรณำนกรม

ภำษำไทย การดา รวมพม. (2557). สอมวลชนกบการรายงานขาวสทธเดก. วารสารนเทศศาสตรธรกจ

บณฑต. 8(1) , 31-53.สบคนจาก http://www.dpu.ac.th/commarts/journal /upload/issue/lkxEvMl6tw

กาญจนา แกวเทพ. (2556). สอสารมวลชน:ทฤษฏและแนวทางการศกษา. กรงเทพมหานคร: หางหนสวนจ ากดภาพพมพ.

เ กศ น . ( 2553, 11 ม ถ น า ยน ) . จ ร รย าบ ร รณ ส อ ส า รมว ลช น [บ ล อ ก ]. ส บ ค น จ า ก http://kesineelak.blogspot.com/2010/06/blog-post_11.html

ขาวสด. (2559, 19 พฤษภาคม). ดร.วนชยลน"ผมเปนคนมศกดศร" กอนลนไกยงขมบตวเอง จนท.กภยเผย

ชพจรหย ด เ ต นแล วหล ง ย ง ต ว [ข า ว ]. ส บค นจ าก http://www.khaosod.co.th/ view_newsonline.php? newsid=1463662157

ขาวสด. (2557, 8 กรกฏาคม). สดสลดพบศพ "นองแกม" แลว - ลกจางรถไฟสารภาพ ลงมอท าราย โยนรางทงจากโบก [ขาว]. สบคนจาก http://www.khaosod.co.th/view_ newsonline.php?newsid= TVRRd05EYzFNek13TlE9PQ%3D%3D

ค ม ช ด ล ก . ( 2559, 22 พ ฤ ษ ภ า ค ม ) . ต ด ต อ ค ม ช ด ล ก [เ ว บ ไ ซ ต ]. ส บ ค น จ า ก http://www.komchadluek. net/contact.php

จรวยพร ธรณนทร . (2554). ความหมายและหลกการของคณธรรม ศลธรรม จรยธรรม จรรยาบรรณ และธรรมาภบาล[เวบไซต]. สบคนจาก http://www.charuaypon torranin.com/index.php?lay=show&ac=article&Id=5375831

Page 17: จริยธรรมและจรรยาบรรณสื่อในการน าเสนอข่าวยุคดิจิทัลgscm.nida.ac.th/public-action/Journal/Vol.2-59/8.pdf ·

141 วารสารการสอสารและการจดการ นดา ปท 2 ฉบบท 2 (พฤษภาคม – สงหาคม 2559)

จราภร นยยต, (2514). บทบาทการน าเสนอขาวของหนงสอพมพเพอลดปญหาการละเมดสทธเดก(วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยธรรมศาสตร, กรงเทพมหานคร. ส บ ค น จ า ก http://tdc.thailis.or.th/tdc/browse.php?option= show&browse_type=title&titleid=185350&query=%BA%B7%BA%D2%B7%A1%D2%C3%B9%D3%E0%CA%B9%CD%A2%E8%D2%C7%A2%CD%A7%CB%B9%D1%A7%CA%D7%CD%BE%D4%C1%BE%EC%E0%BE%D7%E8%CD%C5%B4%BB%D1%AD%CB%D2%A1%D2%C3%C5%D0%E0%C1%D4%B4%CA%D4%B7%B8%D4%E0%B4%E7%A1&s_mode=any&d_field=&d_start=0000-00-0 0 &d_end=2 5 5 9 -0 5 -2 3 &limit_lang=&limited_lang_code= &order=&order_by=&order_type=&result_id=1&maid=1

ชตสนต เกดวบลยเวช. (2558). นวตกรรมสอดจทลใหมส าหรบนเทศศาสตร. วารสารนเทศศาสตรและนวตกรรม นดา, 2(2), 55-70.

ชชพ ปณฑะสร . (2525) . การละเมดสทธสวนตว (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต ) .มหาวทยาลยธรรมศาสตร. สบคนจาก http://tdc.thailis.or.th/tdc/browse.php? option=show&browse_type=title&titleid=194713&query=%A1%D2%C3%C5%D0%E0%C1%D4%B4%CA%D4%B7%B8%D4%CA%E8%C7%B9%B5%D1%C7 &s_mode=any&d_field=&d_start=0 0 0 0 -0 0 -0 0 &d_end=2 5 5 9 -0 5 -23&limit_lang=&limited_lang_code=&order=&order_by=&order_type=&result_id=1&maxid=1

ดรณ หรญรกษ และคณะ. (2558). จรยธรรมสอ. กรงเทพมหานคร: บรษท จรลสนทวงศการพมพ จ ากด.

ทมขาวในประเทศโพสตทเดย (2559, 23 มกราคม). จวางมาตรฐานสอ จรรยาบรรณส าคญกวาเรตตง [ขาว]. สบคนจาก http://www.posttoday.com/analysis/report/411876

พรณฐ ภพทกษรตนกล, (2553). การรบประโยชนตอบแทนของนกหนงสอพมพและผลกระทบตอการเสนอขาวสาร. วารสารรามค าแหง, 27(3) , 403-417. สบคนจาก http://tdc.thailis.or.th/tdc/dccheck.php?Int_code=53&RecId=13224&obj_id=81532&showmenu=no

ภบดนทร ภสวรรณ. (2521). การเละเมดสทธสวนบคคลของหนงสอพมพบนเทงทมตอนกแสดงและนกรอง(วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยธรรมศาสตร. สบคนจาก http://tdc.thailis.or.th/tdc/browse.php?option=show&browse_type=title&titleid=188932&query=%C0%D9%BA%B4%D4%B9%B7%C3%EC%20%C0%D9%E8%CA%D8%C7%C3%C3%B3&s_mode=any&d_field=&d_start=0000-00-

Page 18: จริยธรรมและจรรยาบรรณสื่อในการน าเสนอข่าวยุคดิจิทัลgscm.nida.ac.th/public-action/Journal/Vol.2-59/8.pdf ·

142

Journal of Communication and Management NIDA Volume 2 Number 2 (May – August 2016)

0 0 &d_end=2 5 5 9 -0 5 -2 3 &limit_lang=&limited_lang_code=&orde r=&order_by=&order_type=&result_id=1&maxid=1

ม ต ช น . ( ม . ป . ป . ) . ว ส ย ท ศ น แ ล ะ พ น ธ ก จ [เ ว บ ไ ซ ต ]. ส บ ค น จ า ก http://info.matichon.co.th/report/index.php?page=mission

วฒณ ภวทศ, (2556). บทบาทเชงจรยธรรมของนกหนงสอพมพในการรายงานขาวสารหนาหนงในหนงสอพมพรายวนภาษาไทย. วารสารวจยราชภฎเชยงใหม. 15(1), 97-107. สบคนจากhttp://www.research.cmru.ac.th/2014/journal/file/15-01-009.pdf

ศรวรรณ อนนตโท. (2558). จรยธรรมวชาชพสอมวลชน:การศกษาในประเทศไทยและภมภาคอ า เ ซ ย น . ว า ร ส า ร อ ศ ร า ป ร ท ศ น . 4( 6) , 7-25. ส บ ค น จ า ก http://www.presscouncil.or.th/%E0%B8%94%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%99%E0%B9%8C%E0%B9%82%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%94/%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%AD%E0%8%B4%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%BB4%E0%B8%97%E0%B8%B1%E0%B8%A8%E0%B8%99%E0%B9%8C%E0%B8%89%E0%B8%9A-3/

สภาการหนงสอพมพแหงชาต. (2559). สภาการ นสพ.ทบทวนขอบงคบจรยธรรม เนนดแลกนเองเพมศกยภาพสมาชก ใหความส าคญผบรโภคส อมากขน [ขาว]. สบคนจาก http://www.presscouncil.or.th/

สมาคมนกขาวนกหนงสอพมพแหงประเทศไทย, (2557). สมาคมนกขาวนกหนงสอพมพแหงประเทศไทย-ความเปนมา [เวบไซต]. สบคนจาก http://www.tja.or.th/index.php ?option=com_content&view=article&id=2 5 6 9 : 2 0 1 1 -0 7 -2 8 -0 7 -0 7 -12&catid=133:2011-03-25-09-28-42&Itemid=76

ส ย า ม ร ฐ . ( 2553) . ป ร ะ ว ต ส ย า ม ร ฐ [เ ว บ ไ ซ ต ]. ส บ ค น จ า ก http://www.siamrath.co.th/web/?q=about-us

สกญญา บรณเดชาชย. (2549). การสอสารมวลชน แนวคด ทฤษฏ และสถานการณในประเทศไทย.ภาควชานเทศศาสตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยบรพา.

สมน อยสน และคณะ. (2554). เอกสารการสอนชดวชาความรเบองตนเกยวกบสอมวลชน . นนทบร: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

สทธชย หยน. (2555). อนาคตของขาว. สมทรปราการ: บรษทดบบลวพเอส ประเทศไทย จ ากด. ส านกขาวไทย. (2557). สมาคมนกขาวฯเตอนสอระมดระวงเสนอภาพนองแกม [ขาว]. สบคนจาก

http://www.mcot.net/site/content?id=53bbab8cbe04709dbc8b4583#.Vzswmvl97De

Page 19: จริยธรรมและจรรยาบรรณสื่อในการน าเสนอข่าวยุคดิจิทัลgscm.nida.ac.th/public-action/Journal/Vol.2-59/8.pdf ·

143 วารสารการสอสารและการจดการ นดา ปท 2 ฉบบท 2 (พฤษภาคม – สงหาคม 2559)

ส านกงานสถตแหงชาต. (2558). สรปผลทส าคญ ส ารวจการมการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในครวเรอน พ.ศ. 2558. กรงเทพมหานคร: ส านกงานสถตแหงชาต.

อศวน เนตรโพธแกว, ยบล เบญจรงคกจ, บวรสรรค เจยด ารง, ปรดา อครจนทโชต. (2553). แนวทางการปฏรปสอ ในการศกษาความคดเหนของนกวชาการนเทศศาสตรทมตอสอมวลชนไทย (รายงานผลการวจย). จฬาลงกรณมหาวทยาลย, กรงเทพมหานคร.

อรอนงค สวสดบร และ พงศภทร อนมตราชกจ. (2554). ผลกระทบของสอตอวกฤตชาต. วาสารว ช า ก า รมหา ว ท ยาล ย หอกา รค า ไทย , 31(4) , 69-84. ส บค น จ าก http://www.utcc.ac.th/ public_ content/files/001/31_4-5.pdf

Chamoii Boxza. (2559, 21 มกราคม). นกขาวเปน าเงน เจอดรามาหนก กรณท าขาว ปอ ทฤษฎ จ น ส ม า ค ม น ก ข า ว ต อ ง ข อ โ ท ษ แ ท น [ข า ว ]. ส บ ค น จ า ก http://news.boxza.com/view/47713

ภำษำองกฤษ Delia Gavriliu , (2012). From the Print Press to Online Press: Constraints and

Libertiesof the Journalistic Discourse. Procedia - Social and Behavioral Sciences. 63, 263-270. Retrieved from http://www.sciencedirect.com/ science/article/pii/S1877042812047702

Jesús Díaz-Campo and Francisco Segado-Boj, (2015). Journalism ethics in a digital environment: How journalistic codes of ethics have been adapted to the Internet and ICTs in countries. Telematics and Informatics, 32(4), 735-744. Retrieved from http://www.sciencedirect.com/science/article/ pii/S0736585315000258

Marian Petcu, (2014). Mass Media and the Internet Challenges – Romanian Experience. Procedia - Social and Behavioral Sciences. 163, 7-11. Retrieved from http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1877042814063800

Perterson Theordore. (1973). “The Social Responsibility of the Press.” Four Theory of the Press. University of Illinois Press, Urbanana.