รายงานฉบับสมบูรณ์ - ThaiRoadstrsl.thairoads.org/FileUpLoad/1625/170208001625.pdfช ดความร การบาดเจ บจากการใช

รายงานฉบบสมบรณ

โครงการ จดท าชดความรการบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนตในเดก ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

Motorcycle Related Injuries in Children in the South-East Asia Region

โดย

นาย สเมธ สนธกล

ไดรบทนสนบสนนโดย ศนยวชาการเพอความปลอดภยทางถนน (ศวปถ.)

มลนธนโยบายถนนปลอดภย (มนป.) ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.)

กนยายน 2559

ชดความรการบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนตในเดก ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต | i

กตตกรรมประกาศ

กระบวนการเพอจดท ารายงาน “การบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนตในเดก ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต” ไดรวบรวมขอมลจากหนวยงานทเกยวของ และกระทรวงสาธารณสขในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ภายใตการด าเนนงานจดท าโดย นางศรวรรณ สนตเจยรสกล นกวจย และ รศ. นพ.อดศกด ผลตผลการพมพ ผอ านวยการศนยวจยเพอสรางเสรมความปลอดภยและปองกนการบาดเจบในเดก ภาควชากมารเวชศาสตร คณะแพทยศาสตร โรงพยาบาลรามาธบด

ขอขอบพระคณ กลมบคคล หนวยงานทเกยวของ และกลมผเชยวชาญดานการปองกนการบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนตในเดกของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ทใหค าปรกษาและค าแนะน าทเปนประโยชนตอการจดท ารายงาน ดงมรายนามดงน

Professor Md Shamsul Hoque, Director, Accident Research Institute, Bangladesh University of Engineering and Technology (BUET), Bangladesh;

Dr. Dinesh Mohan, Professor (Biomechanics and Transportation Safety), Indian Institute of Technology, New Delhi, India;

Ms. Besty Ernani, Deputy Director (Promotion and Partnership), Ministry of Transportation, Indonesia;

Mr. Hussain Sameer, Police Chief Station Inspector, Maldives Police Service, Maldives; Mr. Mohamed Rafeeu, Deputy Director-General, Land Department, Transport Authority,

Maldives; Professor Thit Lwin, Programme Manager, Kyee-myin-dine-Orthopaedic Hospital, Yangon, Myanmar;

Dr. Ashok Ratna Bajracharya, Chief Consultant Orthopaedic Surgeon, Head of Orthopedic Department, Bir Hospital, Kathmandu, Nepal;

Mr. Abdul Majeed Nilamudeen, Principal Officer, Parliament of Sri Lanka, Sri Lanka; Dr. Adisak Plitponkarnpim, Director Child Safety Promotion and Injury Prevention Research

Center, Mahidol University, Bangkok; Dr. Witaya Chadbunchachai, Head of WHO Collaborating Centre on Trauma and Critical Care,

Khon Kaen Regional Hospital, Thailand; and Dr. Krishnan Rajam, Technical Officer, Injury and Violence Prevention, WHO Regional Office

for Western Pacific for reviewing the document.

ขอขอบคณทมงานผเกยวของในทกภาคสวน ของหนวยงานองคการอนามยโลกภาคพนเอเชยตะวนออกเฉยงใต รวมถง Dr. Chamaiparn Santikarn, Regional Adviser–Disability, Injury Prevention and Rehabilitation; Dr. Salim Mahmud Chowdhury, Temporary International Professional (Technical Officer) และ Dr. Rania Saad, Temporary International Professional (Technical Officer) ทกลาวมาในขางตนเปนอยางสงไว ณ.ทน

ชดความรการบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนตในเดก ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต | ii

สารบญ

กตตกรรมประกาศ i บทสรปผบรหาร iii บทน า 1 ความเปนมา 1 วตถประสงค 2 ระเบยบวธวจย 2 ค านยาม 2 ลกษณะทางภมศาสตรและประชากรของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต 3 อายคาดเฉลยเมอแรกเกด 3 อตราการตายของทารกในภมภาค 3 ขอคนพบ 6

1 ความส าคญและตวชวดการบาดเจบในเดก 6 1.1 สถานการณการบาดเจบในเดกทวโลก 6 1.2 สถานการณการบาดเจบในเดกของภาคภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต 8 1.3 สาเหตการบาดเจบและเสยชวตในทกชวงอาย 10 1.4 สาเหตของการบาดเจบและเสยชวตในเดกอายต ากวา 15 ป 12 1.5 การบาดเจบจากอบตเหตขนสงในเดกอายต ากวา 15 ป แบงตามประเภทผใชถนน 13 1.6 การบาดเจบทเกยวของกบการใชรถจกรยานยนตในเดก 14 2 ขอมลรถจกรยานยนต 29 3 ขอคนพบประเดนส าคญ 34

บทสรป 36 ขอเสนอแนะ 40 เอกสารอางอง 42

ชดความรการบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนตในเดก ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต | iii

บทสรปผบรหาร

ความเปนมา

สถานการณอบตเหตจราจรทางถนนเปนหนงในสาเหตส าคญทสงผลตอการบาดเจบ ทพพลภาพ และเสยชวตของประชากรทวโลก พบวาในแตละปมเดกราว 262,000 คน ทเสยชวตจากการบาดเจบจากอบตเหตจราจรทางถนน เนองจากการเดนทางดวยรถจกรยานยนตเปนรปแบบทงายและสะดวกกบเดก รวมถงบคคลในครอบครว ท าใหรถจกรยานยนตไดกลายเปนยานพาหนะทส าคญและเกยวของกบการเกดอบตเหตจราจรทางถนนมากทสดในหลายประเทศของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ส าหรบสาระส าคญของเนอหาจะเกยวของกบการทบทวน การประเมนสถานการณ ผลกระทบจากการใชรถจกรยานยนตในเดกทงผขบขและผโดยสาร และการเสนอแนะขอคนพบในประเดนการบาดเจบจากอบตเหตรถจกรยานยนตในเดก

จดประสงค 1. ทบทวนฐานขอมลลาสดดานระบาดวทยาเกยวกบ “การบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนตในเดกของ

ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต” 2. ประเมนสถานการณและขนาดของปญหา “การบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนตในเดกอายต ากวา 15

ป” 3. ระบปจจยเสยง และ 4. สงเสรมแนวทางการพฒนา รวมถงยทธศาสตรปองกนการบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนตในเดกของ

ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

ระเบยบวธวจย

รายงานผลการทบทวนและวเคราะหขอมลการใชรถจกรยานยนตทสมพนธกบการบาดเจบจากอบตเหตขนสงในเดกอายต ากวา 15 ป รวมทงการวเคราะหขอมลทตยภมทไดรวบรวมไวในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต เชนขอมลจากหนวยงานภาครฐ เครอขายเฝาระวงการบาดเจบ รวมทงการส ารวจและบทความทางวชาการ ผลการวจย

ประเทศอนเดย เนปาล ศรลงกา และประเทศไทย เปน 4 จากทงหมด 11 ประเทศภายใตองคกรอนามยภาคพนเอเชยตะวนออกเฉยงใตทคดกรองขอมลการบาดเจบในเดก ในขณะทมเพยงประเทศอนเดย และประเทศไทยทรวบรวมขอมลระบาดวทยาเกยวกบการบาดเจบจากอบตเหตรถจกรยานยนตในเดกอายต ากวา 15 ป ทงนรถจกรยานยนตเปนยานพาหนะทใชกนเปนสวนใหญบนทองถนน พบวามรถจกรยานยนตราว 90 ลานคนในภมภาคฯ คดเปนรอยละ 70 ของรถจดทะเบยนทงหมด โดยผลการส ารวจและทบทวนขอมลสามารถสรปสาระส าคญไดดงน

ชดความรการบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนตในเดก ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต | iv

รถจกรยานยนตเปนยานพาหนะทเกยวของกบการบาดเจบจากอบตเหตขนสงในเดกมากทสด คดเปนรอยละ 40-70 ของเดกผใชยานพาหนะทงหมดทบาดเจบจากอบตเหตขนสง

จ านวน 2 ใน 3 (รอยละ 68) ของผบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนตเปนเดกผชาย เดกเกอบทงหมดทไดรบบาดเจบจากการขบขรถจกรยานยนตไมสวมหมวกนรภย รอยละ 6 ของเดกอายต ากวา 15 ปทบาดเจบจากการขบขรถจกรยานยนตเกยวของกบการดมเครองดม

แอลกอฮอลกอนขบข การใชรถจกรยานยนตในเดกมความเสยงตอการเกดอบตเหตเปนอยางมากตอตวผใชเองและกลมผใช

ถนนอนๆ ในจ านวนเดกทขบขรถจกรยานยนต พบวารอยละ 60.1 ของอบตเหตรถจกรยานยนตเกดขนจากการชน

อาท ชนยานพาหนะประเภทอน, ชนพาหนะทใชสตวลากจง, ชนยานพาหนะทางเกษตรกรรม, ชนวตถขางทาง สตว และคนเดนเทา โดยคดเปนสดสวนการชนไดดงน รอยละ 34.7 ชนรถจกรยานยนตดวยกน รอยละ 30.6 ชนกระบะ รถต หรอรถบรรทกขนาดเลก รอยละ 8.6 ชนอาคารหรอวตถขางทาง ในขณะทพบวารอยละ 38.2 ของอบตเหตรถจกรยานยนตในเดกเกดจากสาเหตการพลกคว า

รอยละ 37.2 ของเดกทประสบอบตเหตรถจกรยานยนตมกไดรบบาดเจบบรเวณศรษะและคอ ในจ านวนนรอยละ 8 สมองไดรบบาดเจบรนแรง (การวดระดบความรสกตว (coma score) 3-8)

ภาวะจตวทยาทางสงคม (Psychosocial) และพฤตกรรม (Behavioral) อนเปนผลจากการอนญาตใหเดกขบขรถจกรยานยนตของบคคลในครอบครวและบคคลใกลชด ถอเปนปจจยทสงเสรมตอการเกดอบตเหตรถจกรยานยนตในเดก จนสงผลตอการบาดเจบรนแรง หรอการเสยชวต

ขอเสนอแนะ

1. ควรมการปรบปรงระบบฐานขอมลเกยวกบการบาดเจบจากอบตเหตจราจรทางถนนทต ารวจรวบรวม และระบบสถตขอมลทบนทกการเสยชวต ระบบบนทกการเขารกษาในโรงพยาบาล โดยเฉพาะขอมลการบาดเจบและเสยชวตในเดก

2. ควรมการจดตงและควบคมประสทธภาพของระบบเฝาระวงการบาดเจบ เพอประโยชนดานการวเคราะหขอมลและรายงานผลในระดบชาต ทงขอมลฐานประชากรและขอมลการบาดเจบและเสยชวตในเดก

3. ตวแทนองคกรทเกยวของควรสนบสนนการด าเนนกจกรรมในทางปฏบต รวมถงการเพมประสทธภาพการบงคบใชกฎหมายเกยวกบการใชหมวกนรภย การขบขขณะมนเมา การใชความเรวเกนกวาก าหนด และการดดแปลงสภาพรถจกรยานยนต (แบบผดกฎหมาย)

4. เจาหนาทต ารวจควรเขมงวดกบการบงคบใชกฎหมาย โดยเฉพาะเดกทขบขรถจกรยานยนตตองมใบอนญาตตามกฎหมาย และสมรรถนะเครองยนตตองเปนไปตามทกฎหมายก าหนด เพอลดความเสยงตอการเกดอบตเหตทางถนนทงกบเดกทขบขและผใชทางอนๆ

5. ผมสวนไดสวนเสยควรใหความตระหนกถงอนตรายจากการใชรถจกรยานยนตในเดกอายต ากวา 5 ป ซงปจจบนยงไมมการผลตภณฑหมวกนรภยส าหรบเดกอายต ากวา 2 ป

6. ประเทศสมาชกควรมการประสานงานรวมกนเพอพฒนามาตรฐานหมวกนรภยส าหรบเดก โดยเฉพาะการเพมมาตรฐานการออกแบบหมวกนรภยในเดกใหมประสทธผลสงขน

ชดความรการบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนตในเดก ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต | v

7. ประเทศสมาชกควรมขอบงคบทชดเจนเกยวกบหมวกนรภยใน 2 ประเดน ระหวางการจ าหนายรถจกรยานยนต และประเดนการเตอนเกยวกบการถอครองรถจกรยานยนตในเดก ทงนหากเปนไปไดควรมการก าหนดมาตรฐานหมวกนรภยส าหรบเดกดวยเชนกน

8. คณะผบรหารทงในระดบชาต ระดบภมภาค และระดบทองถน ควรด าเนนนโยบายทน าไปสแนวทางปฏบตเพอลดการใชรถจกรยานยนตในเดก อาท โรงเรยนใกลเขตทพก การเขาถงโครงสรางพนฐานดานการขนสงและระบบขนสงสาธารณะ รวมทงการดแลคาโดยสารส าหรบเดก

9. สนบสนนหวขอวจยเกยวกบการบาดเจบจากอบตเหตรถจกรยานยนตในเดกของภมภาคฯ ใหมประสทธภาพ โดยเฉพาะประเดนเรองอายทเหมาะสมตอการขบขรถจกรยานยนตอยางปลอดภย และประสทธผลของหมวกนรภย โดยเฉพาะในเดกอายต ากวา 5 ป

10. ควรพฒนาแบบจ าลองการบาดเจบจากอบตเหตรถจกรยานยนตในเดก เพอเปนตนแบบสงเสรมสงคมและวฒนธรรมดานความปลอดภยทางถนนทงในเดกและผใชทางกลมอนๆ

ชดความรการบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนตในเดก ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต | 1

บทน า

ความเปนมา สถานการณอบตเหตจราจรทางถนนเปนสาเหตหนงของการบาดเจบ ทพพลภาพ และเสยชวตของผใชทางทวโลก พบวาในแตละปมประชากรโลกราว 1.24 ลานคนเสยชวตจากอบตเหตจราจรทางถนน [1] และในป 2547 มเดกอาย 0-19 ปทวโลกราว 262,000 คนตองเสยชวตเพราะการบาดเจบจากอบตเหตฯ ขณะเดยวกนมเดกทวโลกอกกวา 10 ลานคนตองบาดเจบหรอพการจากอบตเหตดงกลาวในทกๆป ทงนรอยละ 93 ของเดกทเสยชวตจากอบตเหตทางถนนเกดในประเทศทมรายไดนอย-ปานกลาง ผลการวเคราะหขอมลในป 2547ชใหเหนวา จ านวน 2 ใน 3 ของผเสยชวตจากอบตเหตจราจรทางถนนทงหมดในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต แอฟรกา และประเทศทมรายไดนอย-ปานกลางในภมภาคแปซฟกตะวนตก คอ “เดก” [2]

ขณะทการคาดการณในป 2573 ภาพรวมสถานการณการบาดเจบจากอบตเหตจราจรทางถนน (RTIs) พบวา สงผลตอการเสยชวตของผใชทางสงเปนอนดบ 5 และเปนสาเหตใหพการหรอทพพลภาพเปนอนดบท 17 ของโลก ทงนมความเปนไปไดทสถานการณการบาดเจบจากอบตเหตดงกลาวมแนวโนมสงขนอยางมนยส าคญในภมภาคแปซฟกตะวนตก แอฟรกา และเอเชยตะวนออกเฉยงใต โดยมการคาดการณความรนแรงของสถานการณในป 2563 จะมแนวโนมการเสยชวตจากอบตเหตดงกลาวสงถงรอยละ 147 ในประเทศอนเดย และรอยละ 97 ในประเทศจน [3]

โดยสวนใหญรปแบบการเดนทางดวยรถจกรยานยนต สามารถพบเหนไดบอยในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ดงนนรถจกรยานยนต จงเปนยานพาหนะทเกยวของกบการบาดเจบจากอบตเหตจราจรทางถนนในหลายประเทศของภมภาคฯ อยางหลกเลยงไมได พบวา รอยละ 50-60 ของการบาดเจบและเสยชวตจากอบตเหตดงกลาวเกยวของกบเดกอายต ากวา 15 ปในภมภาคฯ [3,4] เชนเดยวกน ผลส ารวจในประเทศสหรฐอเมรกาเมอป 2548 รายงานวา การเสยชวตจากอบตเหตจราจรทางถนนเพมขนรอยละ 2 ขณะทผขบขมอตราการเสยชวตเพมขนรอยละ 80 เมอเทยบกบป 2538 [5] นอกจากนนหนวยเฝาระวงการบาดเจบวคตอเรย ประเทศออสเตรเลย รายงานแนวโนมการเสยชวตจากการใชรถจกรยานยนตในป 2538-2548 พบวาผขบขทอาย 0-14 ป มการเสยชวตเพมขนอยางมนยส าคญทอตรา 12 ตอประชากรแสนคนในป 2539 เปนอตรา 24 ตอประชากรแสนคนในป 2548 [6]

อยางไรกตามเดกทอายนอยเกนไปมกโดยสารรถจกรยานยนตดวยการนงไมสวนหนาหรอสวนหลงผขบข ซงถอเปนพฤตกรรมทว ๆ ไปของการใชรถจกรยานยนตเปนยานพาหนะส าหรบครอบครวในภมภาคเอเชยตะวนออก


เฉยงใต ส าหรบสถานการณการเสยชวตทเกดกบเดกในประเทศไทยป 2547 พบวาเดกทเสยชวตจากอบตเหตรถจกรยานยนตมมากเปน 14 เทาเมอเทยบกบผปวยเดกทเปนไขเลอดออกเดงก (Dengue haemorrhagic fever) [7] ขณะทแนวโนมการขบขรถจกรยานยนตจนไดรบบาดเจบบรเวณศรษะในเดกอายต ากวา 15 ปมอยางนอย 5,200 รายตอป [8]

วตถประสงค

1. ทบทวนฐานขอมลลาสดดานระบาดวทยาเกยวกบ “การบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนตในเดกของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต”

2. ประเมนสถานการณและขนาดของปญหา “การบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนตในเดกอายต ากวา 15 ป”

3. ระบปจจยเสยง และ 4. สงเสรมแนวทางการพฒนา รวมถงยทธศาสตรปองกนการบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนตในเดกของ

ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

ระเบยบวธวจย

ทบทวนและวเคราะหขอมลการบาดเจบจากอบตเหตรถจกรยานยนตในเดกอายต ากวา 15 ปจากฐานขอมลทเชอถอไดใน 11 ประเทศบนภาคพนเอเชยตะวนออกเฉยงใต เชน ขอมลจากหนวยงานภาครฐ เครอขายเฝาระวงการบาดเจบ รวมทงการส ารวจและบทความทางวชาการ ทงนองคการอนามยโลกภาคพนเอเชยตะวนออกเฉยงใตไดสงแบบฟอรมการจดเกบขอมลใหแกกระทรวงสาธารณสขของแตละประเทศสมาชก เพอใชรวบรวมขอมลในระดบชาตทเกยวของกบประเดนดงกลาว

ค านยาม

การบาดเจบจากอบตเหตจราจรทางถนน (RTIs) หมายถง การบาดเจบทท าใหเสยชวตหรอไมเสยชวต อนเปนผลมาจากอบตเหตการชนทางถนน

รถจกรยานยนต หมายถง ยานพาหนะทกประเภททเปน 2 ลอและขบเคลอนดวยเครองยนต

ผขบขรถจกรยานยนต หมายถง บคคลทขบขรถจกรยานยนต

ผโดยสารรถจกรยานยนต หมายถง ผโดยสาร ผนงทายและบคคลทนงรถจกรยานยนต แตไมสามารถควบคมรถจกรยานยนต

ผใชรถจกรยานยนต หมายถง บคคลทขบขรถจกรยานยนต บคคลโดยสาร หรอนงทายรถจกรยานยนต

ประเทศสมาชกบนภาคพนเอเชยตะวนออกเฉยงใต ส าหรบเอกสารเลมนจะประกอบดวย 11 ประเทศ ไดแก ประเทศบงกลาเทศ ประเทศภฏาน สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนเกาหล (เกาหลเหนอ) ประเทศอนเดย ประเทศอนโดนเซย ประเทศมลดฟส ประเทศเมยนมาร ประเทศเนปาล ประเทศศรลงกา ประเทศไทย และประเทศตมอร-เลสเต


ลกษณะทางภมศาสตรและประชากรของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

เอเชยเปนภมภาคทมพนทมากสด (44,579,000 ตารางกโลเมตร หรอ 17,212,000 ตารางไมล) คดเปนพนทรอยละ 8.6 ของพนททงหมดบนโลก (รอยละ 29.9 ของพนทบนแผนดนทงหมด ) และเปนภมภาคทมประชากรมากสดในโลกราว 4 พนลานคน ซงมากกวารอยละ 60 ของประชากรโลกในปจจบน (6,750 ลานคน, ประชากรโลกป 2551 [1]) ส าหรบประเทศสมาชกทงหมด 11 ประเทศบนภาคพนเอเชยตะวนออกเฉยงใตมพนทครอบคลมโดยประมาณ 6,939,168 ตารางกโลเมตร คดเปนพนทรอยละ 15.6 ของภมภาคเอเชย ในขณะทประชากรเดกอายต ากวา 15 ป มอยราว 534 ลานคน โดยมากกวา 1 ใน 4 ของประชากรเดกทวโลก (รอยละ 28.9) ทงนขอมลสดสวนเดกอายต ากวา 15 ป ขององคการอนามยโลกภาคพนเอเชยตะวนออกเฉยงใตอยระหวางรอยละ 21.6-39.4 (ตารางท 1)

อายคาดเฉลยเมอแรกเกด (Life expectancy at birth)

อายคาดเฉลยของเพศชายและหญงในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตอยระหวาง 60.8 – 73.9 ป โดยสวนใหญประเทศในภมภาคฯ มอายคาดเฉลยต ากวาเมอเทยบกบประชากรโลก (67.8 ป) และต ากวาบางประเทศของภมภาคเอเชย อยางไรกตามมเพยง 4 ประเทศทอายคาดเฉลยสงกวาคาเฉลยทวโลกท 73.9, 73.2, 73.1 และ 68.6 ป ตามล าดบ (ตารางท 1 และรปท 1)

อตราการตายของทารกในภมภาค (Infant mortality rate (IMR) in the Region)

อตราการตายของทารกในภมภาคฯ พบวาลดลงจากชวง 18 ถง 80 ตอทารกแรกเกด 100 คนในป 2541 เปน 17.6 ถง 59.0 ตอทารกแรกเกด 100 คนในป 2552 โดยในป 2541 อตราการตายของทารกต าสดในประเทศศรลงกา และสงสดในประเทศเนปาล ขณะทป 2552 ประเทศไทยมอตราการตายของทารกต าสด และสงสดในประเทศบงกลาเทศ


ตารางท 1 ขอมลประเทศสมาชกในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต และประเทศทมรายไดสง ป 2550-2552

ทมา: a Infant mortality rate (deaths/1000 live births), CIA-World Fact book 19969 b World Health Statistics 200712 c United Nations, Population Division, The 2008 revision population data base (2005-2010)13 d Census Bureau, Population Division, International Data Base. U.S. and14, 15 Population: Bhutan*, Population and Housing Census 2005, Maldives*, Centre for Community Health and Disease Control, Ministry of Health and Family, Myanmar*, Police Force 2008, Nepal*, Central Bureau of Statistics2007, Thailand*, Population of Thailand, 2008, Institute for Population and Social Research, Mahidol University, Population Gazette, http://www.ipsr.mahidol.ac.th/

ประเทศ อตราการตายของ

ทารกa จ านวนประชากรd

ทงหมด เดกอายต ากวา 15 ป เปอรเซนต บงกลาเทศ 59 154,037,902 54,003,001 35.1 ภฏาน* 49.4 672,425 209,959 31.2 สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนเกาหล

51.3 22,565,347 4,880,077 21.6

อนเดย 30.2 1,147,995,898 361,406,793 31.5 อนโดนเซย 30 237,512,355 67,518,333 28.4 มลดฟส* 29.5 298,968 93,796 34.4 เมยนมาร* 47.6 57,370,713 18,527,803 32.3 เนปาล* 47.5 22,736,934 8,948,587 39.4 ศรลงกา 18.6 21,128,773 5,091,599 24.1 ไทย 17.6 63,121,000 13,635,000 21.6 ตมอร-เลสเต 40.7 1,108,777 389,691 35.1 รวมภมภาคเอเชยตะวนเฉยงใต

1,728,549,092 534,704,639 30.9

ทวโลกc 40.9 6,750,062,000 1,847,488,000 27.4 สวเดน 2.8 9,045,389 1,448,967 16 ออสเตรเลย 4.8 21,007,310 3,941,153 18.8 ญปน 2.8 127,288,416 17,387,068 13.7


ตารางท 2 อายคาดเฉลยของประเทศในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตป 2557

ทมา: Life-expectancy at birth, The World Fact Book

70.65

68.98

69.81

67.8

72.17

75.15

65.94

67.19

76.35

74.18

67.39

68.09

บงคลาเทศ

ภฎาน

สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนเกาหล

อนเดย

อนโดนเซย

มลดฟส

เมยนมาร

เนปาล

ศรลงกา

ไทย

ตมอร-เลสเต

ทวโลก

อายคาดเฉลย (ป)


ขอคนพบ

1. ความส าคญและตวชวดการบาดเจบในเดก

1.1 สถานการณการบาดเจบในเดกทวโลก

สถานการณภาวะโรคลาสดในป 2547 พบวา การบาดเจบแบบไมตงใจเปนสาเหตส าคญตอการเสยชวตในเดกอายมากกวา 1 ป ขณะทการบาดเจบจากอบตเหตจราจรทางถนน (RTIs) และการจมน าเปน 2 สาเหตท มนยส าคญตอการเสยชวตในเดกและเยาวชน [16] โดยเมอพจารณาจากชวงอายเดก พบวาสถานการณการบาดเจบจากอบตเหตจราจรทางถนนทวโลกสงผลอยางมากในเดกอาย 5-14 ป และยงสงผลตอการเสยชวตในเดกถงรอยละ 22 เมอเทยบกบสาเหตทงหมดของการเสยชวตในเดกทอายไมเกน 17 ป ในขณะเดยวกนการบาดเจบจากอบตเหตจราจรทางถนนยงเปนสาเหตส าคญตอการเสยชวตในเดกชวงอาย 15-19 ป และเปนสาเหตรองมาในชวงอาย 5–14 ป ดงแสดงในรปท 2 และตารางท 2

รปท 2 การเสยชวตจากการบาดเจบในเดกอายไมเกน 17 ป แยกตามสาเหตในป 2547

“อบตเหตอน” ประกอบดวยการเสยชวตจากการบาดเจบในโรคทเกยวกบ ทางเดนหายใจภายนอกถกอด เชน อดปากอดจมก, การถกแรงภายนอกกดทบ, ทางเดนหายใจภายในถกอด เชน การมสงอดหลอดลม หรอ กลองเสยง, การถกกดจากสตวมพษ, สภาวะอณหภมรางกายตากวาปกต เชนเดยวกบ ภยพบตทางธรรมชาต ทมา: WHO (2008), Global Burden of Disease, 2004 update.

อบตเหตอนๆ, 31%

อบตเหตจราจรทางถนน, 22%

จมน า, 17%

ไฟไหม /สมผสวตถทบรรจความ

รอน, 9%

ถกมาตรกรรม, 6%

ท ารายตวเอง, 5%

พลดตก/หกลม, 4%

ไดรบพษ, 4% สงคราม, 2%


ตารางท 2 15 อนดบสาเหตการเสยชวตในเดกทงเพศชายและหญงในป 2547

ล าดบ ต ากวา 1 ป 1 - 4 ป 5 - 9 ป 10 - 14 ป 15 - 19 ป ต ากวา 20 ป

1 สาเหตการตาย

ปรก าเนด

โรคตดเชอเฉยบพลนระบบหายใจสวนลาง



การบาดเจบจากอบตเหตจราจร

ทางถนน

สาเหตการตายปรก าเนด

2 โรคอจจาระรวง โรคอจจาระรวง การบาดเจบจาก

อบตเหตจราจรทางถนน

การบาดเจบจากอบตเหตจราจรทาง

ถนน การท ารายตวเอง


3 โรคตดเชอ

เฉยบพลนระบบหายใจสวนลาง

โรคหด โรคมาลาเรย สาเหตการจมน า การใชความ

รนแรง โรคอจจาระรวง

4 โรคมาลาเรย โรคมาลาเรย โรคอจจาระรวง โรคมาลาเรย โรคตดเชอ

เฉยบพลนระบบหายใจสวนลาง

โรคมาลาเรย

5 ความพการแต

ก าเนด โรคเอดส เยอหมสมองอกเสบ เยอหมสมองอกเสบ สาเหตการจมน า โรคหด

6 โรคไอกรน ความพการแต

ก าเนด สาเหตการจมน า โรคเอดส วณโรค

ความพการแตก าเนด

7 โรคเอดส โรคขาดโปรตนและ

พลงงาน โรคขาดโปรตนและ

พลงงาน วณโรค

ไฟไหม/น ารอนลวก

โรคเอดส

8 โรคบาดทะยก สาเหตการจมน า โรคหด โรคอจจาระรวง โรคเอดส การบาดเจบจากอบตเหตจราจร

ทางถนน

9 เยอหมสมอง

อกเสบ การบาดเจบจากอบตเหตทางถนน

วณโรค โรคขาดโปรตนและ

พลงงาน โรคมะเรงเมด

เลอดขาว โรคไอกรน

10 โรคหด เยอหมสมอง

อกเสบ โรคเอดส การท ารายตวเอง

เยอหมสมองอกเสบ

เยอหมสมองอกเสบ

11 โรคขาดโปรตนและพลงงาน

ไฟไหม/น ารอนลวก ไฟไหม/น ารอนลวก โรคมะเรงเมดเลอด

ขาว การตกเลอดใน

มารดา สาเหตการจมน า

12 ซฟลส โรคไอกรน พลดตกหกลม ไฟไหม/น ารอนลวก พลดตกหกลม โรคขาดโปรตนและพลงงาน

13 โรคตอมไรทอ วณโรค ความพการแต

ก าเนด ภาวะสงคราม การไดรบสารพษ โรคบาดทะยก

14 วณโรค โรคตดเชอ

เฉยบพลนระบบหายใจสวนบน

โรคลมชก การใชความรนแรง ภาวะแทงบตร วณโรค

15 โรคตดเชอ

เฉยบพลนระบบหายใจสวนบน

ซฟลส โรคมะเรงเมดเลอด

ขาว โรคเหงาหลบ โรคลมชก


ทมา: WHO (2008), Global Burden of Disease: 2004 update.


1.2 สถานการณการบาดเจบในเดกของภาคภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

ผลวจยเชงส ารวจภาพตดขวางแหงชาตจากกลมตวอยางใน 2 ประเทศ (ประเทศบงกลาเทศ ป 2546, ประเทศไทย ป 2546-2547) รวมถงระบบแจงการเสยชวตในประเทศไทยป 2549 (ขอมลมรณะบตร) พบวาเดกทเสยชวตจากการบาดเจบมแนวโนมสงกวาเมอเทยบกบการเสยชวตจากโรคตดตอและไมตดตอ ในขณะเดยวกนการบาดเจบจากอบตเหตขนสงถอเปนสาเหตส าคญตอการเสยชวตในเดกอาย 10-14 ปของทง 2 ประเทศ

ประเทศบงกลาเทศ (Bangladesh)

ผลส ารวจขอมลการบาดเจบและสขภาพของประเทศบงกลาเทศในป 2546 (BHIS) [17] จากกลมตวอยางทงหมด 171,366 ครวเรอน ประชากรจ านวน 819,429 คน สามารถสรปผลไดดงน

รอยละ 43 ของประชากรกลมตวอยางเปนเดกอายไมเกน 17 ป และการบาดเจบคดเปนรอยละ 38 ของการเสยชวตทงหมดในเดกอาย 1-17 ป

การบาดเจบเปนสาเหตท าใหเดกอาย 5-9 ป และ10-14 ปเสยชวตถงรอยละ 48 และรอยละ 52 การบาดเจบจากอบตเหตขนสงเปนสาเหตการเสยชวตในเดกอาย 10-14 ป คดเปนอตรา 7.8 ตอ

ประชากรแสนคน และมสดสวนสงขนในเดกอาย 15-17 ปทอตรา 23.5 ตอประชากรแสนคน

อยางไรกตาม ผลส ารวจไดระบถงการบาดเจบจากอบตเหตจราจรทางถนนเปนสาเหตส าคญตอการเสยชวตในผปกครองของเดกอาย 0-17 ปพบวา รอยละ 29 เปนมารดา และรอยละ 36 เปนบดาทเสยชวตจากการบาดเจบ

ประเทศไทย (Thailand)

ผลส ารวจเชงภาคตดขวางแหงชาต (ความรวมมอระหวางสถาบนวจยสขภาพ (IHR) องคกรพนธมตรเพอความปลอดภยในเดก (TASC) องคกรยนเซฟประเทศไทย และกระทรวงสาธารณสข) โดยด าเนนโครงการชวงเดอนกนยายนป 2546 ถง เดอนเมษายนป 2547 จากกลมตวอยางทงหมด 100,179 ครวเรอน และประชากรจ านวน 389,531 คน สามารถสรปผลไดดงน

สาเหตจากการบาดเจบคดเปนจ านวน 2 ใน 3 (64%) ของการเสยชวตทงหมดในเดกอาย 1-17 ป การบาดเจบจากอบตเหตขนสงเปนสาเหตการเสยชวตในเดกอาย 10-14 ปทอตรา 12 ตอประชากรแสน

คน และมสดสวนสงขนในเดกอาย 15-17 ปทอตรา 61 ตอประชากรแสนคน [18]

ตามขอมลระบบแจงการเสยชวตในประเทศไทยป 2549 (ขอมลมรณะบตร) ทจ าแนกการบาดเจบตาม ICD-101 พบวา การบาดเจบเปนสาเหตการเสยชวตในเดกอายไมเกน 14 ปคดเปนอตรา 25.2 ตอประชากรแสนคน [19] (รปท 3) ขณะทสาเหตการจมน า สงผลตอการบาดเจบแลวเสยชวตในเดกอาย 1-4 ปทอตรา 15.9 ตอประชากรแสนคน และอาย 5-9 ปทอตรา 14.3 ตอประชากรแสนคน เชนเดยวกบการบาดเจบจากอบตเหตขนสงทมผลตอการเสยชวตในเดกอาย 1-4 ป และอาย 5-9 ปทอตรา 3.8 ตอประชากรแสนคน และ 3.3 ตอประชากรแสนคนเมอเทยบกบชวงอายเดยวกน ขณะทการบาดเจบจากอบตเหตขนสงในเดกอาย 10-14 ป สงผลตออตราการเสยชวตท 7.6 ตอประชากรแสนคน (สาเหตการจมน าทอตรา 6.5 ตอประชากรแสนคน) ยงไปกวานนอตราการเสยชวตจากอบตเหตขนสงมแนวโนมเพมขนอยางรวดเรวท 28.8 ตอประชากรแสนคน แตสาเหตการจมน ามอตราการเสยชวตลดลงท 4.1 ตอประชากรแสนคนในเดกอาย 15-24 ป [20]


International Classification of Diseases and Related Health Problem 10th Revision (ICD-10) คอ บญชจ าแนกโรคระหวางประเทศ (ICD) ฉบบปรบปรงแกไขใหมครงท 10 ทระบรหสของโรคและอาการ อาการแสดงความผดปกตทตรวจพบ อาการน าสภาพสงคม หรอสาเหตภายนอกจากการบาดเจบหรอโรค จดท าขนโดยองคการอนามยโลก ทมา https://th.wikipedia.org/wiki/ICD-10, http://www.smarticd.info/html/index.php

รปท 3 10 อนดบสาเหตการเสยชวตในเดกอายต ากวา 15 ป

ทมา: Death certificates (2006), Bureau of Health Policy and Strategy, Ministry of Public Health, Thailand1 National Injury Surveillance System, Bureau of Epidemiology, Ministry of Public Health2 Thailand Mortality tabulation list 3, ICD-10 WHO Geneva

ตามขอมลสถตองคการอนามยโลกป 2550 ทบนทกในฐานระบบทะเบยนชพจาก 9 ใน 11ประเทศของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตพบวา ขอมลการเสยชวตต ากวารอยละ 25 เมอเทยบกบการเสยชวตทงหมด (ประเทศบงกลาเทศ ภฏาน อนเดย อนโดนเซย เมยรมาร เนปาล เกาหลเหนอ ศรลงกา และประเทศตมอร-เลสเต) ขณะทประเทศมลดฟสบทรอยละ 42 ในป 2546 และประเทศไทยทรอยละ 91 ในป 2545 ตามขอเทจจรง (Fact Sheet) เกยวกบการปองกนการบาดเจบในเดกของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ซงส ารวจเมอเดอนธนวาคมป 2551 พบวา 2 สาเหตส าคญทมผลตอการเสยชวตในเดกอายไมเกน 14 ปมากสด คอ การบาดเจบจากอบตเหตจราจรทางถนนและสาเหตการจมน าซงคดเปนรอยละ 12 เมอเทยบกบสาเหตอนๆ ขณะทกรณไฟไหม/น ารอนลวก และการพลดตก/หกลมพบรอยละ 9 และ 5 ตามล าดบ (รปท 4) [19]

อยางไรกตามม 7 ประเทศในภมภาคฯ ทตอบรบการใชแบบฟอรม (Template) ระบบฐานขอมลทก าหนดโดยองคการอนามยโลกภาคพนเอเชยตะวนออกเฉยงใต ซงการคดกรองขอมลตามแบบฟอรมดงกลาวไดด าเนนการ

0 1000 2000 3000 4000

V01-Y89 สาเหตภายนอก

P00-P96 ภาวะบางอยางทเรมตนในระยะปรก าเนด

R00 –R99 ความผดปกตจากทางคลนกและหองปฏบตการ

Q00-Q99 รปพการและความผดปกตของโครโมโซม

J00-J98 ระบบหายใจ

A00-B99 โรคตดเชอและโรคปรสตบางโรค

C00-D48 เนองอก

G00-G98 ระบบประสาท

I00-I99 ระบบไหลเวยนโลหต

K00-K92 ระบบยอยอาหาร

อตราการตายท 25.2 ตอประชากรแสนคน

อตราการเสยชวตจากการบาดเจบ ตอประชากรแสนคน - สาเหตการจมน า 11.5 - อบตเหตขนสง 5.5 - ถกท ารายดวยวธตาง ๆ 0.5

สดสวนการบาดเจบรนแรง , ป 2548 - อบตเหตขนสง 39.2% - พลดตกหกลม 27.6% - แรงเชงกลวตถสงของ 16.4%


ตงแตป 2546-2552 และผลทไดรบยนยนวาการบาดเจบจากอบตเหตจราจรทางบกหรอการบาดเจบจากอบตเหตขนสง เปนสาเหตส าคญทสงผลตอการเสยชวตในทกชวงอาย

1.3 สาเหตการบาดเจบและเสยชวตในทกชวงอาย

อบตเหตจราจรทางถนนเปนสาเหตการบาดเจบถงรอยละ 16.5-46.5 ใน 7 ประเทศของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต จากขอมลทมอยพบวา อบตเหตจราจรทางถนนเปนสาเหตส าคญของการบาดเจบทกชวงอายใน 5 ประเทศ ไดแก ประเทศอนเดย เมยนมาร เนปาล ศรลงกา และประเทศไทย ขณะทสาเหตดงกลาวพบเปนล าดบสองในประเทศบงกลาเทศ และอนดบสามในประเทศภฏาน ดงตารางท 3

ตารางท 3 5 อนดบสาเหตของการบาดเจบใน 7 ประเทศของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต (ทกชวงอาย) ป 2548-2552

ประเทศ (จ านวน)

1 2 3 4 5 6

บงคลาเทศ ( 2,077,735

ราย)

พลดตกหกลม (27.9%)

อบตเหตจราจรทาง

ถนน (18.2%)

การถกฟน (13.4%)

ไฟไหม (11.2%)

การจมน า (3.4%)

อนๆ (25.9%)

ภฏาน (3,255 ราย)


แรงเชงกล วตถสงของ(22.2%)


ถนน (16.5%)

ถกท ารายดวยวธตางๆ (9.5%)

การท ารายตวเองดวยวธตางๆ (6.9%)

อนๆ (25.9%)

อนเดย (32,188 ราย)

อบตเหตจราจรทางถนน (43.9%)



ไดรบสารพษ (7.8%)

ไฟไหม (3.7%)

อนๆ (9.7%)

เมยนมาร (12,644 ราย)

อบตเหตจราจรทางถนน (39%)


ไฟไหม/ น ารอนลวก (15.1%)


อนๆ (9.0%)

เนปาล (980 ราย)



แรงจากวตถไมมคม (14.7%)

บาดเจบเกยวกบการ

ท างาน (12.2%)

เลนกฬา (5.0%)

ศรลงกา (19,679 ราย)


พลดตกหกลม (22%)

วตถมคม (12.6%)


อนๆ (29%)

ไทย (158,685 ราย)

อบตเหตขนสง (46.5%)


แรงเชงกล วตถสงของ(15.6%)


การท ารายตวเองดวยวธตางๆ (3.9%)

อนๆ (7.6%)

* Work- related and sports-related categories are recommended by ICD-10 to be used as sub-classification for environmental events and circumstances as the cause of injury, poisoning and other adverse effects ทมา: Ministries of health of seven countries in the SEA Region: Bangladesh, Secondary analysis of Bangladesh Health and Injury Survey, Centre for injury Prevention and Research, 20053. Bhutan, Injury report, Bhutan Injury Surveillance, Jan- June 200819 India, Development of Feasibility Module for Road Traffic Injury Surveillance, National Transportation Planning and research Centre, NTPRC (21 hospitals, 3 months in 2007)22 Myanmar, Injury Prevention Project, Department of Health Management Information System (HMIS) 200723 Nepal, Final Report on Situation analysis to strengthen: Establish effective injury Surveillance in 6 hospitals from 2 districts Katmandu and Bhaktapur), Dec 200824 Sri Lanka, Trauma Secretariat – Ministry of Healthcare and Nutrition, six sentinel hospitals, National Injury Surveillance System 200825.


ในจ านวน 7 ประเทศ มเพยง 3 ประเทศทระบขอมลสาเหตการเสยชวตจากการบาดเจบทกชวงอายดง ตารางท 4 พบวา การบาดเจบจากอบตเหตจราจรทางถนนเปนสาเหตอนดบแรกตอการเสยชวตในประเทศไทยถงรอยละ 60.5 และเปนสาเหตอนดบสองในประเทศเมยนมาร และประเทศบงกลาเทศทรอยละ 30.1 และรอยละ 22.7 ตามล าดบ

รปท 4 รอยละการกระจายของการเสยชวตจากการบาดเจบในเดกอายไมเกน 14 ป

ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ทมา : Factsheet, Child Injury Prevention in the South-East Asia Region2 (WHO-2008: The Global Burdenof Disease, 2004 update)

ตารางท 4 5 อนดบสาเหตการเสยชวตจากการบาดเจบทกชวงอาย แยกตามประเทศ ประเทศบงคลาเทศ

(จ านวน 75,858 ราย) ประเทศเมยนมาร (ไมปรากฎขอมล)

ประเทศไทย (จ านวน 7,311 ราย)

สาเหต รอยละ สาเหต รอยละ สาเหต รอยละ การจมน า 25.5 การจมน า 50.5 อบตเหตขนสง 60.5 อบตเหตจราจรทางถนน 22.7

อบตเหตจราจรทางถนน 30.1

พลดตกหกลม 10.9

พลดตกหกลม 15.8 การฆาตวตาย 7.9 ถกท ารายดวยวธตางๆ 9.8

การฆาตวตาย 13.5

ถกท ารายดวยวธตางๆ 5.8

การท ารายตวเองดวยวธตางๆ 7.2

การใชความรนแรง 6.5 พลดตกหกลม 5.7 การจมน า 3.8 อนๆ 16 อนๆ 0 อนๆ 7.8 ทงหมด 100 100 100

ทมา: Bangladesh Health and Injury Survey-Report on Children (BHIS) 2005. Myanmar, Injury Prevention Project, Department of Health Management Information System (HMIS) 2007 Thailand, 28 sentinel hospitals, National Injury Surveillance System, Epidemiology Bureau, Department ofDisease Control, Ministry of Public Health (1 January–31 December 2009)

53%

12%

12%

9%

5%3% 3% 2% 1%

การบาดเจบแบบไมตงใจอนๆ

อบตเหตจราจรทางถนน

การจมน า


พลดตกหกลม

ไดรบสารพษ

การกระท าความรนแรงระหวางบคคล

การท ารายตวเองดวยวธตางๆ

การบาดเจบแบบตงใจอนๆ


1.4 สาเหตของการบาดเจบและเสยชวตในเดกอายต ากวา 15 ป

ในจ านวน 7 ประเทศทตอบรบการใชแบบฟอรมระบบฐานขอมลพบวา ม 4 ประเทศทคดกรองขอมลการบาดเจบจากอบตเหตจราจรทางถนนในเดกอายต ากวา 15 ปโดยอยชวงรอยละ 10.6 -37.5 ทงนผลส ารวจระบวาอบตเหตดงกลาวเปนสาเหตอนดบแรกของการบาดเจบในเดกอายต ากวา 15 ปในประเทศอนเดย เนปาลและประเทศไทย และอนดบสในประเทศบงกลาเทศ ดงตารางท 5

มเพยง 2 ประเทศในภมภาคทใหขอมลเกยวกบ 5 สาเหตส าคญตอการเสยชวตจากการบาดเจบในเดกพบวา การบาดเจบจากอบตเหตจราจรทางถนนเปนสาเหตหลกตอการเสยชวตในเดกอายต ากวา 15 ปในประเทศไทยทรอยละ 56.8 และเปนสาเหตล าดบสองของการเสยชวตในประเทศบงกลาเทศทรอยละ 11.4 เมอเทยบกบการเสยชวตจากการบาดเจบในเดกทงหมด ดงตารางท 6

ตารางท 5 5 อนดบสาเหตการบาดเจบในเดกทอายต ากวา 15 ปของประเทศในภมภาคฯระหวางป 2548-2552

ประเทศ (จ านวน)

1 2 3 4 5 6

บงคลาเทศ ( 828,175

ราย)


ไฟไหม (19.4%)

การถกฟน (13.0%)


ถนน (10.6%)

การจมน า (8.0%)

อนๆ (19.2%)

ภฏาน ไมปรากฏขอมล

อนเดย (2,357 ราย)


ถนน (35.2%)



ไดรบสารพษ (6.0%)

ถกท ารายดวยวธตางๆ

(4.2%)

อนๆ (19.2%)

เมยนมาร ไมปรากฏขอมล

เนปาล (224 ราย)


ถนน (37.5%)


แรงจากวตถไมมคม (17.8%)

บาดเจบเกยวกบการ

ท างาน (8.9%)

เลนกฬา (4.5%)

ศรลงกา ไมปรากฏขอมล

ไทย (8,867 ราย)

อบตเหตขนสง

(37.1%)


แรงเชงกลวตถสงของ (19.3%)

พษจากสตวและพช (3.9%)

แรงจากสงมชวต (3.3%)

อนๆ (9.3%)

* Work-related and sports-related categories are recommended by ICD-10 to be used as sub-classification for environmental events and circumstances as the cause of injury, poisoning and other adverse effects ทมา : Ministries of health of seven countries in the Region Bangladesh: Health and Injury Survey (BHS) Report on Child Injury 2005. India: Development of a Feasibility Module for Road Traffic Injury Surveillance, National Transportation Planning and research Center, NTPRC (21 hospitals, 3 months in 2007) Nepal: Final Report on Situation analysis to strengthen: Establish effective injury Surveillance in six hospitals from two districts Katmandu and Bhaktapur), Dec 2008 Thailand: 28 sentinel hospitals, National Injury Surveillance System, Epidemiology Bureau, Department of Disease Control, Ministry of Public Health (1 January–31 December 2009


1.5 การบาดเจบจากอบตเหตขนสงในเดกอายต ากวา 15 ป แบงตามประเภทผใชถนน

ในจ านวน 7 ประเทศ มเพยง 4 ประเทศทคดกรองขอมลแยกตามประเภทผใชถนนทอายต ากวา 15 ปพบวา สดสวนการบาดเจบจากอบตเหตขนสงของเดกทใชยานพาหนะ (ผขบขและผโดยสาร) ในประเทศไทยมมากถงรอยละ 88 ขณะทประเทศศรลงกาและเนปาลพบทรอยละ 71.3 และ17.8 เมอเทยบกบผใชถนนทกประเภท (อายต ากวา 15 ป) ทบาดเจบจากอบตเหตขนสง อยางไรกตามเกนครงหนงของเดกทบาดเจบจากอบตเหตขนสงในประเทศอนเดยเปนคนเดนเทา ดงตารางท 7

ตารางท 6 5 อนดบสาเหตการเสยชวตจากการบาดเจบในเดกอายต ากวา 15 ป ในป 2548-2549

ประเทศบงคลาเทศ (จ านวน 26,291 ราย)

ประเทศไทย (จ านวน 512 ราย)

สาเหต รอยละ สาเหต รอยละ การจมน า 62.7 อบตเหตขนสง 56.8 อบตเหตจราจรทางถนน 11.4 การจมน า 23.2 พลดตกหกลม 6.3 ถกท ารายดวยวธตางๆ 4.6 การฆาตวตาย 1.9 พลดตกหกลม 4.1 การใชความรนแรง 0.6 แรงจากสงมชวต 4.1 อนๆ 17.1 อนๆ 6.9 ทงหมด 100 100

ทมา: Ministries of health of seven countries in the Region Bangladesh Health and Injury Survey-Report on Child Injury 2005. Thailand, 28 sentinel hospitals, National Injury Surveillance System, Epidemiology Bureau, Department of Disease Control, Ministry of Public Health (1 January–31 December 2009)

ตารางท 7 การบาดเจบจากอบตเหตขนสงในเดกอายต ากวา 15 ป แบงตามประเภทผใชถนน

ประเภท ผใชถนน

ประเทศอนเดย ประเทศเนปาล ประเทศศรลงกา ประเทศไทย จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ

ผโดยสาร 208 25.1 9 7 NA 18.3 3,920 44.2 ผขบข 128 15.5 14 10.9 NA 53 3,881 43.8

คนเดนเทา 415 50.1 34 26.4 NA 28.7 985 11.1 ไมทราบ 77 9.3 72 55.8 NA - 79 0.9 ทงหมด 828 100 129 100 NA 100 8,856 100

ทมา : India (two cities data) Development of Feasibility Module for Road Traffic Injury Surveillance, National Transportation Planning and Research Centre, NTPRC, (21 hospitals, three months in 2007) Nepal: Final Report on Situation analysis to strengthen: Establish effective injury Surveillance in six hospitals from two districts Kathmandu and Bhaktapur, Dec 2008,7 Sri Lanka: Trauma Secretariat - Ministry of Healthcare and Nutrition, six sentinel hospitals, National Injury Surveillance System 2008

หมายเหต NA = ไมปรากฏขอมล


1.6 การบาดเจบทเกยวของกบการใชรถจกรยานยนตในเดก

ประเทศอนเดย เนปาล ศรลงกา และประเทศไทยเปน 4 ใน 11 ประเทศทมการคดกรองขอมลการบาดเจบ โดยเฉพาะขอมลการบาดเจบทเกยวกบการใชรถจกรยานยนตในเดกอายต ากวา 15 ปทไดจากระบบเฝาระวงการบาดเจบ อยางไรกตามประเทศเนปาลและศรล งกา ไมมการระบรายละเอยดขอมลการบาดเจบจากอบตเหตรถจกรยานยนตในเดกปฐมวย ขณะทการส ารวจดานการบาดเจบและสขภาพแหงชาตพบวา ม 2 ประเทศในภมภาคฯ รายงานผลการบาดเจบจากอบตเหตรถจกรยานยนตในเดกทเกยวกบการชน ดงน ผลส ารวจการบาดเจบและสขภาพในประเทศบงกลาเทศป 2546 ผลส ารวจการบาดเจบและสขภาพแหงชาตในประเทศไทย ในป 2546-2547

1.6.1 ผลส ารวจการบาดเจบและสขภาพแหงชาตของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

ประเทศบงกลาเทศ

ผลส ารวจการบาดเจบและสขภาพในประเทศบงกลาเทศ (BHIS) ชวงเดอนมกราคม–ธนวาคม ป 2546 จากกลมตวอยางทงหมด 171,366 ครวเรอน และประชากรจ านวน 819,429 คน ในจ านวนนรอยละ 43 คอกลมตวอยางประชากรทมอายไมเกน 17 ป สามารถสรปผลไดดงน

ผใชรถจกรยานยนตอาย 10-14 ป คดเปนรอยละ 1.1 ของการบาดเจบจากอบตเหตขนสงทเกยวของกบยานพาหนะทงหมด ขณะทคดเปนรอยละ 10 ในชวงอาย 15-17 ป [17]

ขอมลรถจกรยานยนตจดทะเบยนป 2546 พบวา มรถจกรยานยนตจดทะเบยน 329,425 คน คดเปนรอยละ 42 ของยานพาหนะทงหมดทจดทะเบยน [27] และเมอเทยบสดสวนรถจกรยานยนตจดทะเบยนในชวง 4 ปขางหนาพบวา มรถจกรยานยนตเพมขนรอยละ 15.8 (จ านวนรถจกยานยนตจดทะเบยน 525,751 คนในป 2550) เชยเดยวกบสดสวนรถจกรยานยนตทมจ านวนเพมขนรอยละ 49.9 เมอเทยบกบยานพาหนะทกประเภทบนถนน [27]

ประเทศไทย

ผลส ารวจเชงภาคตดขวางแหงชาตทไดด าเนนการระหวางเดอนกนยายน ป 2546 ถงเมษายน ป 2547 จากกลมตวอยางทงหมด 100,179 ครวเรอน และประชากรจ านวน 389,531 คน สามารถสรปผลไดดงน

อบตเหตการขบขรถจกรยานยนตสงผลตอการเสยชวตจากการบาดเจบในเดกอาย 1-17 ปทรอยละ 74 รอยละ 85 ของเดกอาย 10-17 ปทเสยชวตจากการบาดเจบในอบตเหตขนสง เปนผใชรถจกรยานยนต

(ผขบขและผโดยสาร) เดกในชวงวยรนตอนปลายสวนใหญเสยชวตจากการใชรถจกรยานยนตมากถงรอยละ 92 ของการ

เสยชวตจากการบาดเจบในอบตเหตขนสงเกยวของกบรถจกรยานยนต การใชรถจกรยานยนตเปนสาเหตทมสดสวนการบาดเจบจากอบตเหตขนสง (ไมเสยชวต) มากสดในเดก

อาย 10-14 ปทรอยละ 52 และเดกอาย 15-17 ปรอยละ 88 เมอเทยบกบผใชถนนทกประเภท [18]


1.6.2 ระบบเฝาระวงการบาดเจบในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

ตามขอมลระบบเฝาระวงการบาดเจบในป 2552 ทรวบรวมไดจากบางประเทศ2 ในภมภาคฯ พบวา การใชรถจกรยานยนตเปนสาเหตการบาดเจบในเดกอายต ากวา 15 ปคดเปนรอยละ 17.2 ในประเทศอนเดย, รอยละ 24.6 ในประเทศเนปาล และรอยละ 61.9 ในประเทศไทย เมอเทยบกบการบาดเจบจากอบตเหตขนสงในเดก [22, 24, 25, 26] ในจ านวนเดกทใชยานพาหนะพบวา การบาดเจบจากอบตเหตรถจกรยานยนตเกดขนมากสด คดเปนรอยละ 40.4 -69.7 ของผใชยานพาหนะทบาดเจบทงหมด โดยแยกตามประเทศไดดงน ประเทศอนเดยทรอยละ 40.3, ประเทศเนปาลรอยละ 42.6, ประเทศศรลงการอยละ 46.6 และประเทศไทยรอยละ 69.7 ตามล าดบ [22, 24, 25, 26]

2ระบบเฝาระวงการบาดเจบทรวบรวมขอมลทง 4 ประเทศมจ านวนดงน ระบบน ารองการเฝาระวงการบาดเจบใน 2 เมองของประเทศอนเดย ระบบน ารองการเฝาระวงการบาดเจบใน 2 เมองของประเทศเนปาล โรงพยาบาลเครอขายเฝาระวงการบาดเจบ 4 แหงในประเทศศรลงกา ระบบเฝาระวงการบาดเจบแหงชาตใน 27 จงหวด ครอบคลมโรงพยาบาลเครอขายเฝาระวง 28 แหงในประเทศไทย

1.6.3 ขอมลการบาดเจบรายประเทศ

ประเทศอนเดย

ตามขอมลศนยพฒนามาตรฐานความเหมาะสมดานการเฝาระวงการบาดเจบทางถนน รวมทงศนยวจยและแผนงานดานการขนสงแหงชาต โดยรวบรวมขอมลจาก 2 เมองทครอบคลมโรงพยาบาลทงสน 21 แหง ชวงระยะเวลา 3 เดอนในป 2550 สามารถสรปผลไดดงน

ผทบาดเจบจากอบตเหตจราจรทางถนนอายต ากวา 15 ป มจ านวน 822 คน คดเปนรอยละ 35.2 ของการบาดเจบจากสาเหตอนๆ ดงตารางท 8 ผใชรถจกรยานยนตมสดสวนทเกยวของกบอบตเหตดงกลาวมากสดทรอยละ 40.3 เมอเทยบกบผใชรถทกประเภท รองมา คอ ผใชจกรยานทรอยละ 31.4 ดงรปท 5

รอยละ 50.1 ของเดกทบาดเจบจากอบตเหตจราจรทางถนนในประเทศอนเดยคอ คนเดนเทา และ รอยละ 17.2 คอ ผใชรถจกรยานยนต [22]


รปท 5 จ านวนและสดสวนยานพาหนะทเกยวของกบการบาดเจบจากอบตเหตจราจรถนน

(ผขบขและผโดยสาร) ในเดกอายต ากวา 15 ป ประเทศอนเดย ป 2550 ทมา: Development of a Feasibility Module for Road Traffic Injury Surveillance. National Transportation Planning and Research Centre, NTPRC, (21 hospitals, 3 months 2007). India 2007.

ประเทศเนปาล

ตามขอมลระบบเฝาระวงการบาดเจบและวเคราะหเหตการณการบาดเจบใน 2 เมอง (เมองกาฐมาณฑและเมองบคตาปร) ป 2551 พบวา การบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนต (ผขบขและผโดยสาร) ในเดกอายต ากวา 15 ปมแนวโนมสงสดทรอยละ 46.6 (58/267 ครง) เมอเทยบกบการใชรถทกประเภท [24] ดงรปท 6

รปท 6 จ านวนและสดสวนยานพาหนะทเกยวของกบการบาดเจบจากอบตเหตจราจรทางถนน

(ผขบขและผโดยสาร) ในเดกอายต ากวา 15 ป ประเทศเนปาล ป 2550 ทมา : Final report “Situation Analysis to strengthen and establish effective injury surveillance system in two districts (Kathmandu and Bhaktapur), Nepal 2007”

31.4%

40.3%

8%

5.7%

14.6%

รถจกรยาน

รถจกรยานยนต

รถยนตนงขบเคลอน 4 ลอ

รถโดยสาร

รถประเภทอน

19.0%

46.6%

34.5%





ประเทศศรลงกา

ตามขอมลระบบน ารองเฝาระวงการบาดเจบจ านวน 6 แหง (six sentinel hospitals, Batticaloa-TH, Colombo South-TH, Galle-TH, Horana. GH, NHSL) ทคดกรองขอมลในชวงเดอนมกราคม – เมษายน ป 2552 พบวา ในจ านวนการบาดเจบจากการใชยานพาหนะในเดกอายไมเกน 14 ป อบตเหตรถจกรยานยนตสงผลตอการบาดเจบมากเปนอนดบ 2 ทรอยละ 42.0 (29/69 ครง) ขณะทอบตเหตรถจกรยานสงผลตอการบาดเจบสงสดทรอยละ 47.8 (33/69 ครง) เมอเทยบกบการบาดเจบจากรถทกประเภท [25] ดงรปท 7

รปท 7 จ านวนและสดสวนยานพาหนะทเกยวของกบการบาดเจบจากอบตเหตจราจรทางถนน

(ผขบขและผโดยสาร) ในเดกอายต ากวา 15 ป ประเทศศรลงกา ป 2552 ทมา: Trauma Secretariat – Sri Lanka, Ministry of Healthcare and Nutrition. 6 sentinel hospitals, National Injury Surveillance System. Sri Lanka, 2009 (Jan-2Apr)


ระบบเฝาระวงการบาดเจบแหงชาตไดกอตงขนในป 2538 ดวยความรวมมอของโรงพยาบาลหลก 5 แหง ไดแก โรงพยาบาลนครราชสมา, โรงพยาบาลนครศรธรรมราช, โรงพยาบาลลพบร, โรงพยาบาลล าปาง และโรงพยาบาลราชวถ ท าหนาทรวบรวมขอมลการบาดเจบและเสยชวตทงหมดทเกดจากสาเหตภายนอก (External Causes) ผานระบบ ICD-10 เพอจดกลมโรคและการบาดเจบแยกตามสาเหต ส าหรบภาวะการปวยและเสยชวตจากสาเหตภายนอกถกจดในกลมรหสโรค V01- Y36 ซงครอบคลมทงกรณอบตเหต, ไดรบพษ, ท ารายตวเอง และถกท ารายดวยวธตางๆ (อาการปวยตองเกดภายใน 7 วน) โดยผปวยจะไดรบการรกษาในแผนกฉกเฉนของโรงพยาบาลเครอขายเฝาระวง อยางไรกตามในป 2544 ส านกระบาดวทยาไดมการปรบปรงหลกเกณฑการคดกรองขอมล ดวยการวเคราะหขอมลผปวยทบาดเจบรนแรงเทานน ไดแก ผบาดเจบทเสยชวตกอนถงโรงพยาบาล (Dead before arrival) ผบาดเจบทเสยชวตทหองอบตเหตฉกเฉน (Dead at ER.) และผบาดเจบทรบไวสงเกตอาการ/รบไวรกษา (Admitted/ observed) เพอเปนการลดภาระงานดานการเฝาระวงและเพมประสทธภาพในการคดกรองขอมล โดยมเครอขายเฝาระวงการบาดเจบทงหมด 30 แหงกระจายอยตามภมภาค ทงนผลการคดกรองขอมลจากระบบเฝาระวงการบาดเจบสามารถสรปไดดงน

47.8%

42.0%

4.3%

5.8%



รถโดยสาร



รถจกรยานยนตเปนยานพาหนะทเกยวของกบการบาดเจบจากอบตเหตขนสงสงสดในเดกอายไมเกน 14 ป ตงแตป 2539

รายงานในป 2543 พบวา ในป 2538 สดสวนเดกทบาดเจบจากการขบขรถจกรยานยนตมสงถง รอยละ 70.7-90.7 เมอเทยบกบเดกทใชยานพาหนะทงหมด เชนเดยวกบสดสวนเดกทเสยชวตมสงถงรอยละ 66.7-100 เมอเทยบกบผใชยานพาหนะทกประเภทในชวงอายไมเกน 14 ป [28]

ผลการรายงานเกยวกบแนวโนมและระบาดวทยา (Epidemiology)3 ของการบาดเจบในชวงวยเดกของประเทศไทยป 2541-2544 และรายงานอบตเหตขนสงในเดกอายไมเกน 14 ป ในป 2545 พบวา รถจกรยานยนตเปนยานพาหนะทเกยวของกบการบาดเจบจากการขนสงสงสด [29]

3ระบาดวทยา (Epidemiology) คอ การศกษาเกยวกบการกระจาย (distribution) และปจจยก าหนด(determinant)ของ สถานะสขภาพ หรอเหตการณทเกยวของกบสขภาพใน ประชากรทก าหนดและน าผลของการศกษาตางๆเหลานน ไปใชประโยชน เพอการปองกนและควบคมปญหาสขภาพในประชากร ทมา คมอประกอบการเขาอบรม ระบาดวทยาของการบาดเจบ ( Injury epidemiology) อาจารย จงกล โพธแดง ภาควชาระบาดวทยา คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหดล

ผลขอมลทคดกรองจากโรงพยาบาลเครอขายเฝาระวงทง 29 แหงในป 2550 พบวา มผปวยเดกอายต ากวา 15 ปจ านวน 24,970 คนทบาดเจบรนแรงจากอบตเหตขนสง ในจ านวนนเกดกบผใชจกรยานยนต (ผขบขและผโดยสาร) สงสดทรอยละ 61.9 [26,30] อยางไรกตามขอมลจ านวนและสดสวนเดกทบาดเจบรนแรงจากอบตเหตรถจกรยานยนตได เพมขนจากรอยละ 64.9 เมอเทยบกบยานพาหนะทกประเภทในป 2545 เปน รอยละ 69.7 ในป 2550 ดงรปท 8


ตารางท 8 จ านวนและสดสวนการบาดเจบจากอบตเหตจราจรทางถนนทเกยวของกบรถจกรยานยนตในเดกอายต ากวา 15 ป และทกชวงอาย

ประเทศ/ผปวยทบาดเจบ

สาเหตการบาดเจบทงหมด (จ านวน)

การบาดเจบจากอบตเหตจราจรทางถนน (RTI)

การบาดเจบของผใชรถจกรยานยนต

จ านวน % RTI เทยบ

กบสาเหตทงหมด

จ านวน % RTI เทยบ

กบสาเหตทงหมด

% MC เทยบกบเดกทใชยานพาหนะ

ทงหมด อนเดย ทกชวงอาย 32,188 14,125 43.90 5,327 37.70

ต ากวา 15 ป *(Col %)

2,357 *(7.3)

822 35.20 141

*(2.6) 17.20

40.30 (141/350)

เนปาล ทกชวงอาย 980 446 45.50 216 43.30


192 *(19.6)

72 *(16.1)

37.50 16

*(8.9) 26.40

46.60 (27/58)

ศรลงกา ทกชวงอาย 19,679 5,529 28.10 NA NA


NA NA NA NA NA *42.60 (29/68)

ไทย ทกชวงอาย 158,685 73,775 46.50 5,827 79.00 82.70


23,835 *(15)

8,865 *(12)

41.7 7,830

*(13.4) 60.20

71.00 (5,556/7,83

0) * (Col %) % children of all age groups, ** Sri Lanka (January–April 2009) ทมา: India: (two cities data), Shah B. Development of Feasibility Module for Road Traffic Injury Surveillance. National Transportation Planning and research Center, NTPRC, (21 hospitals, three months 2007). India, 2007 Nepal: Final report “Situation Analysis to Strengthen and Establish Effective Injury Surveillance System in two districts (Kathmandu and Bhaktapur), Nepal 2007 Sri Lanka: six sentinel hospitals of pilot Injury Surveillance System, Ministry of Healthcare and Nutrition, Secretariat, (Batticaloa·TH, Colombo South-TH, Galle-TH, Horana·BH, Kaluthara·GH, NHSL) 2008 and *January–April 2009. Thailand: 28 sentinel hospitals, The National Injury Surveillance System (1 January–31 December 2009), Bureau of Epidemiology, Ministry of Public Health, Thailand หมายเหต NA = ไมปรากฏขอมล


รปท 8 จ านวนและสดสวนยานพาหนะทเกยวของกบการบาดเจบจากอบตเหตขนสง (ผขบขและผโดยสาร) ในเดกอายต ากวา 15 ป ประเทศไทย 2545, 2550, 2552

ทมา: 28 sentinel hospitals, National injury surveillance system, Bureau of Epidemiology, Ministry of Public Health, Thailand.

ผลขอมลการกระจายของอายผโดยสารเดกทบาดเจบรนแรงจากอบตเหตรถจกรยานยนตในประเทศไทยพบวา ในป 2552 ผโดยสารรถจกรยานยนตทบาดเจบรนแรงมอายนอยสดเพยง 1 เดอน (รายงานผล 46 กรณ) ขณะทการกระจายของอายสงสดชวงแรกท 2-4 ป และเรมลดลง จากนนมการเพมขนอยางเลกนอยจนถงชวงอาย 9 ป และเรมเพมขนอยางกาวกระโดดหลงชวงอาย 11 ป จนขนสงสดอกครงทอาย 14 ป จากนนเรมขยบเพมจนกระทงสงสดแทจรงทอาย 15-16 ป ดงรปท 9

เชนเดยวกบขอมลผขบขรถจกรยานยนตทบาดเจบรนแรงจากอบตเหตการชนในป 2552 พบวา ผขบขรถจกรยานยนตทบาดเจบรนแรงมอายนอยสดเพยง 8 ป โดยขอมลการกระจายของอายในเดกทบาดเจบรนแรงจากอบตเหตการขบขรถจกรยานยนตเรมเพมขนอยางชดเจนหลงชวงอาย 10 ป จากนนมการเพมอยางกาวกระโดดหลงชวงอาย 11 ป จนกระทงสงสดทชวงอาย 16-18 ป (รปท 9) ส าหรบขอคนพบดงกลาวไดวเคราะหและรายงานผลโดย Santikirarakul S. ในป 2546 [31]

64.9% 69.7% 71.0%

20.0% 17.7% 18.1%8.6% 6.4% 6.7%6.6% 6.2% 4.3%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2545 2550 2552

รถจกรยานยนต รถจกรยาน 2-3 ลอ รถกระบะ / รถต อนๆ


รปท 9 จ านวนผใชรถจกรยานยนตทบาดเจบ (ผขบขและผโดยสาร) ในประเทศไทย ป 2552

ทมา: 28 Sentinel hospitals, National Injury Surveillance System, Bureau of Epidemiology, Ministry of Public Health, Thailand 2009

อยางไรกตามประเทศไทยไมมกฎหมายจ ากดอายต าสดของผโดยสารรถจกรยานยนต ขณะทเดกทมสทธสอบใบอนญาตขบขรถจกรยานยนตตองมอาย 15 ปบรบรณ และอนญาตใหขบขเฉพาะรถทมเครองยนตไมเกน 110 ซซส าหรบเดกอาย 15 ปบรบรณและไมเกน 18 ป แตในสภาพปจจบนพบวา เดกอายเพยง 9 ป สามารถขบขรถจกรยานยนตไปยงสถานศกษาทงทยงไมสามารถสอบใบอนญาตขบขได

โดยสวนใหญการบาดเจบจากรถจกรยานยนตในเดกมสาเหตจากอบตเหตจราจรทางถนนพบวา ผขบขรถจกรยานยนตทอายต ากวา 15 ปเกดการบาดเจบจากอบตเหตคดเปนรอยละ 71.7 เมอเทยบกบผขบขรถทกประเภทในชวงอายเดยวกน ขณะทผโดยสารคดเปนรอยละ 70.2 เมอเทยบกบผโดยสารรถทกประเภทในชวงอายเดยวกน และรอยละ 60.8 เปนการบาดเจบจากอบตเหตรถจกรยานยนตชนคนเดนเทา เมอเทยบกบรถทกประเภทชนคนเดนเทา ดงรปท10

รปท 10 การบาดเจบจากอบตเหตขนสงในเดกอายต ากวา 15 ป

แบงตามประเภทของผใชทางในประเทศไทย ป 2552 ทมา : Sentinel hospitals, National Injury Surveillance System, Bureau of Epidemiology, Ministry of Public Health, Thailand

ผขบข44%

ผโดยสาร44%

คนเดนเทา11%

ไมระบ1%

คนเดนเทาทบาดเจบจากอบตเหตการชนแยกไดดงน รถจกรยานยนตชน 60.8% รถกระบะชน 25.4% รถจกรยานชน 5.3% รถเกงชน 1.9% รถประเภทอน 6.6% ผโดยสารทบาดเจบแยกไดดงน รถจกรยานยนต 70.2% รถกระบะ 13.3% รถจกรยาน 8.5% รถเกง 2.0% รถประเภทอน 6.1%

ผขบขทบาดเจบแยกไดดงน รถจกรยานยนต 71.7% รถจกรยาน 27.7% รถกระบะ 0.2% รถประเภทอน 0.4%


1.6.4 พฤตกรรมเสยงตอการบาดเจบจากอบตเหตจราจรทางถนนของประเทศในภมภาคเอเชยตะวนออก เฉยงใต

1.6.4.1 การขบขรถจกรยานยนตในเดกทไมมใบอนญาตขบข

ตามรายงานทเกยวของกบการบาดเจบพบวา อายผขบขรถจกรยานยนตและพฤตกรรมเสยง เชน การไมสวมหมวกนรภย การขบรถขณะมนเมา มผลอยางมากตอความรนแรงของการบาดเจบจากอบตเหตการชน อยางไรกตามจ านวน 2 ใน 11 ประเทศของภมภาคฯ ทไดรวบรวมขอมลเกยวกบปจจยทไดกลาวไวในขางตน โดยมรายละเอยดดงน


ตามรายงานศนยเฝาระวงการบาดเจบจากอบตเหตจราจรทางถนน ทมการศกษาใน 2 เมองค รอบคลมโรงพยาบาลทงสน 21 แหง ในระยะเวลาศกษา 3 เดอนของป 2550 และขอมลศนยวจยดานแผนงานการขนสงแหงชาต (NTPRC) ในเมองธรวนนทะปรม (Thiruvananthapuram) รฐเกรละ ประเทศอนเดย พบวา ในเดกอายต ากวา 15 ป จ านวน 828 คนทไดรบบาดเจบจากอบตเหตจราจรทางถนน มอย 108 คนเปนผใชรถจกรยานยนตทอาย 5–15 ป และในจ านวนนเปนผบาดเจบจากการขบขรถจกรยานยนตรอยละ 15.7 (17/108 คน) อยางไรกตามในรายงานไมไดระบอายต าสดของเดกทบาดเจบจากการขบขรถจกรยานยนต

จากการศกษาในเมอง Yamunanagar รฐหรยาณา ประเทศอนเดย ครอบคลมกลมตวอยางนกเรยนชายในโรงเรยนจ านวน 1,760 คนทมอายระหวาง 10–16 ป (คาเฉลยอายท 12.54 คาเบยงเบนมาตรฐาน(SD) 1.24 ตพมพในป 2550) โดยรอยละ 15 ของหวขอการประเมนเกยวของกบอบตเหตขณะขบขรถจกรยานยนต สามารถสรปผลไดดงน (ตารางท 9)

นกเรยนชายทขบขรถจกรยานยนตอายนอยสดเพยง 8 ป นกเรยนชายทขบขรถจกรยานยนตและเคยเกดอบตเหตการชนมจ านวนใกลเคยงกนในระดบชน (Grade)

6 และ 7 ขณะทจ านวนเพมขนเกอบเทาตวในระดบชน (Grade) 8 เมอเทยบกบระดบชน (Grade) 6 และ 7

สดสวนนกเรยนชายทขบขรถจกรยานยนตและเคยเกดอบตเหตการชนคดเปนรอยละ 12 ในระดบชน (Grade) 6, รอยละ 16 ในระดบชน (Grade) 7 และรอยละ 17 ในระดบชน (Grade) 8 เมอเทยบกบกลมตวอยางทไมเคยเกดอบตเหต [32]

ผลส ารวจประเดนการเกยวของกบอบตเหตการชนพบมแนวโนมสงขนรอยละ 20-25 ในกลมท มประสบการณขบขมากกวา 3 ป ใชความเรวมากกวา 40 กม./ชม. ขบขรถจกรยานยนต 5-7 วนตอสปดาห และระยะทางขบขมากกวา 400 กโลเมตรตอสปดาห ซงลวนแตเปนปจจยเสยงทมนยส าคญ (อตราสวน OR แตละปจจยอยท 1.5 หรอมากกวา)

ปจจยดานประสบการณขบขมผลตออบตเหตการชนทเพมขนพบ รอยละ12.6 ในกลมทมประสบการณขบขนอยกวา 1 ป, รอยละ 18.6 ในกลมมประสบการณขบข 2 ป และรอยละ 23.4 ในกลมท มประสบการณขบขตงแต 3 ปขนไป


ตารางท 9 กลมตวอยางผขบขทเกยวของกบอบตเหตการชนและอบตเหตทวไป แบงตามระดบชน (Grade) ในเมอง Yamunangar ประเทศอนเดย

ระดบชน (Grade)

จ านวนผขบข รอยละ ของอบตเหตทเกยวของในแตละระดบชน อบตเหตทวไป อบตเหตทเกยวของ

6 435 57 12 7 416 77 16 8 644 131 17

ทมา: Chandrasekar Rathinam a,1, Nandakumaran Nair b, Ankur Gupta a, Shabnam Joshi a, Sneh Bansal a. Self-reported motorcycle riding behaviour among school children in India. Accident Analysis and Prevention 39 (2007)

ผลวเคราะหทางสถตดานปจจยความถการขบขทเกยวของกบอบตเหตการชนพบวา มความแตกตางไมมากระหวางความถการขบขท 1-3 วนตอสปดาห และ 3-5 วนตอสปดาห แตในกลมตวอยางทมความถการขบข 5-7 วนตอสปดาหมแนวโนมเพมขนชดเจนรอยละ 21.6 อยางมนยส าคญ (Adjusted OR 1.68) ขณะทเมอปรบคาปจจยอนๆ พบวามนยส าคญทางสถตในการวเคราะหแบบพหตวแปร (Multivariate Analysis)

ปจจยดานพฤตกรรมมนยส าคญเกยวของกบอบตเหตการชน เชน การขบขกระชนชด การรสกโกรธผขบขคนอน พฤตกรรมขบขไมเหมาะสม การเผชญหนากบต ารวจ และการถกเตอนเมอขบข ไมปลอดภย โดยหากเกยวของกบอบตเหตการชนจะระบวา “ใช” ในพฤตกรรมนน พบวา แตละพฤตกรรมมสวนเกยวของมากกวารอยละ 20 (Unadjusted OR >1.5) โดยเฉพาะพฤตกรรมขบขไมเหมาะสมมสวนเกยวของรอยละ 39 และพฤตกรรมเผชญหนากบต ารวจทรอยละ 43 เมอท าการวเคราะหแบบพหตวแปร (Multivariate Analysis) พบวาทง 2 ปจจยมผลอยางนยส าคญทางสถต Adjusted OR 2.89 และ 3.11 ขณะทปจจยการถกเตอนเมอขบขไมปลอดภยใหผลทางสถต Adjusted OR 1.91 [32]

จากกลมตวอยางทศกษาพบวา ผปกครองและสงคมรอบขาง รบร และสนบสนนใหเดกผ ชายขบขรถจกรยานยนต โดยเดกรอยละ 55 ฝกขบขรถจกรยานยนตกบผปกครอง และรอยละ 23 ฝกขบขกบคนสนทรอบขาง ทงนกลมตวอยางรอยละ 32.7 (568/1,738 คน) ถกตกเตอนเมอขบขไมปลอดภยจากคนในครอบครว ขณะทปจจยการเคยเผชญหนากบต ารวจอยางนอย 3 ครงมผลทางสถตท OR 3.11 เมอเทยบกบการไมเคยเผชญหนากบต ารวจ แตการบนทกของต ารวจไมพบการขนลงทะเบยนผขบขทอายต ากวากฎหมายก าหนด มเพยงการตกเตอนไมใหขบขรถจกรยานยนต


ในป 2538 ไดมการรายงานผลการบาดเจบในเดกทคดกรองโดยโรงพยาบาลเครอขายเฝาระวง 4 แหงตอกระทรวงสาธารณสขพบวา เดกอายต ากวา 15 ปทบาดเจบจากอบตเหตขนสงมจ านวน 3,440 คน ในจ านวนนมเดกทขบขรถจกรยานยนตและอายต ากวา 10 ปทบาดเจบจากอบตเหตจราจรทางถนนรวมดวย [28] เชนเดยวกบรายงานการบาดเจบรนแรงในเดกอายต ากวา 15 ป ระหวางป 2547 และ 2548 ในประเทศไทย ยนยนวา เดกอายนอยสดทไดรบบาดเจบจากการขบขรถจกรยานยนตมอายเพยง 7 ป [28] ดงรปท 11


รปท 11 จ านวนเดกทบาดเจบจากการขบขรถจกรยานยนตทเกยวของกบอบตเหตขนสง

แบงตามอายในประเทศไทย ป 2552 ทมา : 28 Sentinel hospitals, National Injury Surveillance Systems, Bureau of Epidemiology, Ministry of Public Health, Thailand

1.6.4.2 การไมสวมใสหมวกนรภย


ตามรายงานของโรงพยาบาลเครอขายเฝาระวง 21 แหง เกยวกบขอมลการบาดเจบจากอบตเหตจราจรทางถนน ในชวงระยะเวลา 3 เดอนของป 2550 พบวา รอยละ 95.7 (45 /47 ครง) ของเดกอายต ากวา 15 ปทบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนต ไมสวมหมวกนรภยขณะเกดอบตเหตหรอเกดการชน [22]


ตามรายงานขอมลโรงพยาบาลเครอขายเฝาระวง 29 แหง (2 แหงในกรงเทพมหานคร และอก 27 แหงในจงหวดส าคญ) ทรวบรวมในชวงป 2538-2550 พบวา มากกวารอยละ 95 ของเดกทบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนต (ผขบขและผโดยสาร) ไมสวมใสหมวกนรภย ขณะทอตราการไมสวมหมวกนรภยลดลงจากรอยละ 99.3 ในป 2538 เปนรอยละ 95 ในป 2548 อยางไรกตาม การวจยเพอออกแบบหมวกนรภยส าหรบเดกอาย 3 -15 ป ไดเรมโดยศนยวจยเพอสรางเสรมความปลอดภยและการปองการบาดเจบในเดก (CSIP) โดยมศนยอ านวยการความปลอดภยทางถนน ซงเปนตวแทนองคกรดานความปลอดภยในประเทศไทยใหการสงเสรมและสนบสนนนโยบายผลตหมวกนรภยในเดกและณรงคการสวมหมวกนรภยในระหวางป 2547-2548 โดยมองคกรภาครฐทเกยวของ อาท กระทรวงสาธารณสข กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงมหาดไทย กระทรวงคมนาคม และกระทรวงศกษาธการ สนบสนนการด าเนนงานของศนยอ านวยการความปลอดภยทางถนน โดยคาดหวงวานโยบายดงกลาวจะท าใหเดกทใชรถจกรยานยนตสวมใสหมวกนรภยเพมข นภายในป 2548 ทงนประเทศไทยมบรษทผผลตหมวกนรภยไดมาตรฐานส าหรบเดกอยทงสน 6 แหง อยางไรกตามพฤตกรรมการไมสวมหมวกนรภยขณะขบขมแนวโนมสงขนอกครงทรอยละ 95.1 ในป 2549 และรอยละ 96.4 ในป 2550 ซงอาจเปนไปไดวาการบงคบใชกฎหมายยงเขมงวดไมเพยงพอ

ตามรายงานผลส ารวจของ CSIP ในป 2548 (คณะแพทยศาสต ร โรงพยาบาลรามาธบด และมหาวทยาลยมหดล) ไดส ารวจกลมตวอยางนกเรยน 10,000 คนใน 14 โรงเรยนของเขตพนทการศกษา


กรงเทพมหานครพบวา จ านวน 7 ใน 10 คนของนกเรยนทปกตเดนทางมาโรงเรยนดวยรถจกรยานยนตไมสวมหมวกนรภย ในขณะทผลการศกษาลาสดพบวา มากกวารอยละ 73 ของนกเรยนทใชรถจกรยานยนตแลวไมใสหมวกนรภยเปนการเดนทางมาพรอมผปกครองหรอเดนทางดวยรถจกรยานยนตทจดทะเบยน [35]

1.6.4.3 การเกยวของกบเครองดมแอลกอฮอลตอการบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนตในเดก


ตามขอมลในป 2538 ของระบบเฝาระวงการบาดเจบแหงชาต ส านกระบาดวทยา กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข พบวารอยละ 5.6 ของผขบขรถจกรยานยนตทงหมดทอายต ากวา 15 ปแลวไดรบบาดเจบจากอบตเหตการชนเปนการขบขหลงจากดมเครองดมแอลกอฮอล [28] เชนเดยวกบสดสวนการเกยวของกบเครองดมแอลกอฮอลกบการบาดเจบจากอบตเหตรถจกรยานยนตในเดกอาย 7-14 ป มแนวโนมเพมขนในระหวางป 2547-2548 ทรอยละ 7.4 และ รอยละ 6.7 ของอบตเหตการชน ขณะทในป 2549 กลบมแนวโนมลดลงเลกนอยทรอยละ 6.3 ยงไปกวานนสดสวนการเกยวของกบเครองดมแอลกอฮอลกบการบาดเจบจากอบตเหตรถจกรยานยนตในเดกอาย 15-17 ป มแนวโนมเพมขนในแตละชวงอายดงน

รอยละ 20.6 พบในเดกอาย 15 ป เมอเทยบกบผขบขรถจกรยานยนตทงหมดทบาดเจบในชวงอายเดยวกน



1.6.5 กลไกการบาดเจบจากอบตเหตรถจกรยานยนต


ตามรายงานขอมลระบบเฝาระวงการบาดเจบแหงชาตในป 2550 พบวาการบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนตสวนใหญเกดจากอบตเหตการชน เชน ชนยานพาหนะประเภทอน ชนพาหนะทใชสตวลากจง, ชนยานพาหนะทางเกษตรกรรม, ชนวตถขางทาง สตว และคนเดนเทา โดยคดเปนรอยละ 58.5 ของผใชรถจกรยานยนตทงหมดทบาดเจบรนแรง รองมาเปนอบตเหตทไมเกดการชนรอยละ 39.9 [26] เชนดยวกน รายงานสถานการณและแนวโนมการบาดเจบรนแรงในป 2548 ไดระบการบาดเจบรนแรงในเดกอายต ากวา 15 ป พบวา ในจ านวนเดกทขบขรถจกรยานยนต มถงรอยละ 60.1 เปนอบตเหตรถจกรยานยนตทเกดจากการชน และรอยละ 38.2 เปนอบตเหตรถพลกคว า [33,34] โดยในจ านวนอบตเหตทเกดจากการชนพบวา รอยละ 34.7 ชนรถจกรยานยนตดวยกน รอยละ 30.6 ชนรถกระบะ รถบรรทกขนาดเลกหรอรถต และรอยละ 8.6 ชนอาคารหรอวตถขางทาง


1.6.6 ผลทตามมาจากการใชรถจกรยานยนตทงผขบขและผโดยสาร

1.6.6.1 ภาวะจตวทยาทางสงคมและการแสดงออกทางพฤตกรรม

ผลการวจยเชงคณภาพทศกษาโดย chammansuk. P กบกลมตวอยางเดกวยรนอาย 13-18 ปทขบรถจกรยานยนตซงในจงหวดแถบภาคตะวนออกของประเทศไทยจ านวนมากกวา 50 คน ใชระยะเวลาศกษา 3 ป ไดเสนอขอเทจจรงเกยวกบประเดน “เดกทขบขรถจกรยานยนตตวเองไปโรงเรยน ไดกลายเปนรปแบบการเดนทางปกตในสงคมชนบทของประเทศไทย” ผปกครองยนดซอรถจกรยานยนตใหกบบตรหลานเพอขบขไปยงโรงเรยน โดยบางคนตงใจซอให ในขณะทผปกครองบางสวนถกเกลยกลอมจากเดก สถานการณการใชรถจกรยานยนตในเดกจงพบเหนไดบอยในจงหวดทอยไกลจากเขตเมองหลวง เนองดวยการเดนทางในระยะทางไกลของเดกจากทพกไปยงโรงเรยนระดบมธยมศกษา ประกอบกบรถโดยสารสาธารณะมไมเพยงพอหรออาจหาไมไดในบางพนท และคาใชจายตอเดอนในการใชรถโดยสารสาธารณะคอนขางใกลเคยงหรอสงกวาเลกนอยเมอเทยบกบการซอรถจกรยานยนตแบบผอนช าระ ดงนนผปกครองจะรสกไดประโยชนมากกวาหากไดเปนเจาของรถจกรยานยนตหลงมการผอนช าระรายเดอนหรอรายป อยางไรกตามเมอเดกมรถจกรยานยนตเปนของตวเอง พฤตกรรมเดกไดมการปรบเปลยน โดยเรมมาโรงเรยนสายกวาเวลาปกต มความอสระมากขนสามารถขบขรถจกรยานยนตเดนทางไปไดทกท และเรมดดแปลงสภาพรถและเครองยนตหลงจากซอ (แบบผดกฎหมาย) จนสงผลตอปญหาตางๆตามมา อาท การแขงรถ การพนน ผลการเรยนตก มเพศสมพนธกอนวยอนควร อาชญากรรม และการรวมกลมแสดงออกในพฤตกรรมไมเหมาะสม

“การมรถจกรยานยนตชวยเปดโลกใหเดก เดกขบขรถจกรยานยนตเพอเดนทางไปยงสถานททตองการและเรมมเครอขายสงคมเพมขน เปนผลใหเกดการหยดเรยนและมปญหาอนๆตามมา” ดงทระบในรายงานการศกษาของ chammansuk. P

“ผมเคยเปนเดกดจนกระทงขนระดบชนมธยมศกษาปท 1 (เกรด 7) ปนดดา เดกอาย 14 ปหนงในกลมสมาชกขบรถจกรยานยนตซงกลาวไว รถจกรยานยนตท าใหผมแสดงออกในพฤตกรรมไมเหมาะสม รปแบบการใชชวตเรมเปลยน เรมเปดโลกสสงคมกลมเพอนมากขน

เชนเดยวกน ตามรายงานไดระบวา การรวมกลมขบรถจกรยานยนตซงของเดกเรมตนตงแตเทยงวน และแยกยายกนประมาณ 3 ถง 4 นาฬกาใกลเชาวนถดไป โดยกจวตรประจ าวน เดกกลมดงกลาวออกจากทพกเพอพบปะเพอนและออกเทยวกนกอนค า โดยเรมขบขรถจกรยานยนตกอกวนเพอนบานในชวงเยน ขณะทเดกบางคนมเพอนผหญงนงซอนทาย จนอาจเสยงตอการมกจการทางเพศตามมา และนดรวมกลมกนอกครงชวงประมาณ 19:00 – 20:00 จากนนจะเรมตระเวณขบขรถจกรยานยนตไปรอบๆเมอง โดยเมอเรมลาจะหยดและท ากจกรรมสงสรรค และเมอไดเวลาประมาณ 23:00 ถงเทยงคนจะรวมกลมเทยวสถานบนเทงจนกระทงปด และออกมาขบขรถจกรยานยนตซงอกครงกอนแยกยายกลบชวงเวลา 4 นาฬกาใกลเชาของวนนนๆ อยางไรกตามผลจากงานวจยไดน าเสนอใหเหนวา การใชยานพาหนะเปนเสมอนจดเรมสปญหาตางๆ อาท พฤตกรรมเมาแลวขบ ความรนแรงทางถนน อาชญากรรมและการมเพศสมพนธโดยไมปองกน

ในแงภาวะจตวทยาทางสงคม การใชรถจกรยานยนตเปดโลกของเดกสความเปนอสระมากขน ขณะทผใหญเหนวาการใชรถจกรยานยนตเพมโอกาสเสยงตอปญหาตางๆ ดงนนจงควรมมาตรการควบคมและหยดยงเพอลดปญหาตางๆทตามมา อยางไรกตามเดกทขบขรถจกรยานยนตกบมองวา การเปนเจาของและขบขรถจกรยานยนตน ามาซงการเปลยนแปลงตวเองตอมมมองของเพอนรอบขาง เดกจะดมฐานะและเปนทจบจอง


รวมถงไดรบความสนใจจากเพอนรอบขางหากตวเองเปนเจาของหรอมรถจกรยานยนต ส าหรบเดกผชายการมรถจกรยานยนตท าใหไดรบความสนใจจากเพศตรงขามมากขน ท าใหดมคณคา มความหมายและใหประโยชนในดานอนๆมากกวาเมอเทยบกบบทบาทดานการขนสง ในขณะทเดกผชายทดมพฤตกรรมแยทงทโรงเรยนและบาน รถจกรยานยนตเปนเพยงสงเดยวทชวยเดกกลมนใหมพนททางสงคม [36]

ในขณะทผประกอบการรถจกรยานยนต เรมปรบกลยทธการขายเพอใหกลมลกคาเดกและวยรนสามารถเปนเจาของรถจกรยานยนตไดงายขน ผซอสามารถวางเงนดาวนเพยง 900 บาท และผอนรายเดอนดวยจ านวนเงนเพยงพนตนๆ ดงนนวยรนทตงใจเปนเจาของรถจกรยานยนตสามารถหาซอไดงายแมไมมเงนหลกหมน

การบาดเจบจากอบตเหตจราจรทางถนนในเดก เปนการบงบอกถงปญหาใหญของสงคมทดเหมอนจะสรางความรนแรงมากกวาเมอเทยบกบการทกขทรมานในเดกจากสาเหตอนๆ ในขณะท มาตรการเพอลดการเสยชวตและการบาดเจบหรอการรณรงคขบขปลอดภย ไมสามารถแกไขปญหากบกลมวยรนทขบขรถจกรยานยนตได ยงไปกวานนปญหาการใชรถจกรยานยนตในเดกยงสงผลตอปญหาอนๆตามมา อยางไรกตามหากผทเกยวของเขาใจถงภาพรวมของปญหา การเสนอแนะแนวทางปองกนในรปแบบใหมๆ อาจชวยลดปญหาดงกลาวลงได มฉะนนสภาพปญหายอมเกดแบบวนซ าๆ จนยากทจะแกไขใหลดลง ตามทระบในรายงานผมสวนเกยวของมกใหความส าคญกบปญหาการดมเครองดมแอลกอฮอล และการสบบหรของวยรน แตปญหาการขายรถจกรยานยนตแกวยรน การจดกลยทธเพอดงดดลกคากลมวยรนและความสะดวกในการซอหาไมไดมการกลาวถง ทงนในรายงานไดเสนอแนะเพมเตม ใหผบงคบใชกฎหมายเขมงวดกบการสวมใสหมวกนรภยมากขน กลาวโดยสรปการใชรถจกรยานยนตในเดกถอเปนสาเหตส าคญทน าไปสปญหาตางๆตามมา บคคลสวนใหญมกมองขามสาเหตดงกลาว ทงทอาจสงผลกระทบตอเนองสปญหาความรนแรงทางสงคมและอาชญากรรม [36]

1.6.6.2 ผลทตามมาจากอบตเหตรถจกรยานยนต

ตามรายงานระบบเฝาระวงการบาดเจบแหงชาตในป 2546 และป 2550 ทคดกรองดวยระบบวดระดบความรนแรงการบาดเจบ (The International Injury Severity Scoring(ISS)) โดยการใหคะแนนระดบความรนแรงการบาดเจบ (Abbreviated Injury Scale (AIS))4 ระบบดงกลาวไดรบการพฒนาอยางตอเนองโดยสมาคมเพอความกาวหนาทางการแพทยยานยนต (Association for the Advancement of Automotive Medicine (AIS-85)) พบวา ในจ านวนเดกทบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนตมากถง รอยละ 37.3 (1,829/4,919 ราย) ไดรบบาดเจบบรเวณศรษะ และในจ านวนนรอยละ 8.3 สมองไดรบบาดเจบรนแรง (การวดระดบความรสกตว (coma score) 3-8) [14] โดยจ านวนเกอบ 1 ใน 4 (รอยละ 24.4) ของเดกทบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนตทงผขบขและผโดยสารไดรบบาดเจบรนแรงในระดบความรายแรง 3 (AIS score 3 = มากแตไมคกคามชวต) และระดบความรนแรง 6 (AIS score 6 = มากคกคามชวต – รนแรงทสด) [26]

4AIS (Abbreviated Injury Scale) หมายถง ระบบการจดระดบความรนแรงของการบาดเจบในแตละสวนของรางกายและใหคะแนน จากนอยไปมาก (1-6) อางองตามขอมล AIS 85


วน เวลา ของการเกดเหตในเดก

การบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนต สวนใหญเกดในชวงสดสปดาหรอยละ 38.0 และระหวางชวงเวลา 16 :00 – 19:59 ท รอยละ 40.3 รองมา คอ ชวงเวลา 12 :00 – 15:59 ทรอยละ 23.0 และชวงเวลา 08:00 – 11:59 ทรอยละ 17.4 ตามล าดบ [31]

การบาดเจบในผปวยเดก

ผบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนตสวนใหญเปนเพศชาย โดยจากผลการคดกรองขอมลพบทรอยละ 68 ในประเทศอนเดย ศนยเฝาระวงการบาดเจบจากการจราจรทางถนนของประเทศไทย และระบบเฝาระวงการบาดเจบของกระทรวงสาธารณสข [22,30]


2. ขอมลรถจกรยานยนต

2.1 จ านวนผใชรถจกรยานยนต

รถจกรยานยนตเปนยานพาหนะทมมากสดและมสดสวนการจดทะเบยนมากสดเมอเทยบกบยานพาหนะทางถนนทกประเภทในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต จากขอมลลาสดพบวา มรถจกรยานยนตมากถง 90 ลานคนทจดทะเบยนใน 9 จาก 11 ประเทศของภมภาคฯ (ไมปรากฏขอมลของสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนเกาหลและประเทศตมอร-เลสเต) และคดเปนรอยละ 69.5 ของยานพาหนะทกประเภททจดทะเบยนในภมภาคฯ ในจ านวนนมกวา 23 ลานคนทสงกวาคาประมาณขององคการอนามยโลกในป 2549 ทประมาณรถจกรยานยนตจดทะเบยนในภมภาคฯไวท 67 ลานคนระหวางชวงป 2547-2552 ดงตารางท 10

ขอมลทไดรบจาก 9 ใน 11 ประเทศของภมภาคฯ พบวา สดสวนการจดทะเบยนรถจกรยานยนตคดเปนรอยละ 18.8 - 81.8 ของยานพาหนะทจดทะเบยนทงหมด และแนวโนมจาก 8 ใน 9 ประเทศทไดรบขอมล แสดงใหเหนวารถจกรยานยนตมสดสวนการจดทะเบยนสงสดทรอยละ 50.3 - 81.8 เมอเทยบกบยานพาหนะทกประเภท ทงนประเทศภฏาน มสดสวนรถจกรยานยนตจดทะเบยนต าสดเมอเทยบกบยานพาหนะทกประเภท ในขณะทประเทศเนปาลมสดสวนดงกลาวสงสด ถดมาคอ ประเทศมลดฟลรอยละ 79.9, ประเทศอนโดนเซยรอยละ 75.2, ประเทศอนเดยรอยละ 71.4 และประเทศเมยนมารรอยละ 63.8 ตามล าดบ นอกจากนนยงพบวา สดสวนรถจกรยานยนตจดทะเบยนของ 3 ประเทศมแนวโนมสงในรอบ 10 ปดงน ประเทศอนเดยรอยละ 68.8 – 71.4 ประเทศศรลงการอยละ 47.8 -50.3 และประเทศไทยรอยละ 67.9 – 65.3 อยางไรกตามประเทศไทยมจ านวนรถจกรยานยนตจดทะเบยนตอประชากรเดกสงสดทอตรา 1,205 ตอประชากรเดกอายต ากวา 15 ป 1,000 คน ขณะทสดสวนของประเทศอนในภมภาคฯอยในชวงอตรา 0.3-335 ตอประชากรเดก 1,000 คนดงตารางท 10

2.2 การเพมขนของรถจกรยานยนตในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

ตามรายงานจากหลายประเทศในภมภาคฯ พบวา ในชวง 10 ปทผานมาจ านวนรถจกรยานยนตจดทะเบยนมการเพมขนอยางชดเจน โดยเฉพาะในประเทศอนเดย จ านวนรถจกรยานยนตจดทะเบยนเพมขนจาก 21,734,000 คน เปน 72,718,000 คนจากชวงป 2534 ถงป 2547 ซงคดเปนการเพมขนทรอยละ 340 เชนเดยวกบประเทศไทย จ านวนรถจกรยานยนตจดทะเบยนเพมขนจาก 7,117,298 คนเปน 23,958,454 คนจากชวงป 2533 ถงป 2549 ซงคดเปนรอยละทเพมขน 336 ส าหรบขอมลในประเทศศรลงกาทรวบรวมจากป 2533 ถงป 2549 พบวาจ านวนรถจกรยานยนตจดทะเบยนเพมขนรอยละ 363 จากจ านวน 391,732 คนเปน 1,422,140 คน ดงนนโดยภาพรวม พบวา รถจกรยานยนตในภมภาคฯ มแนวโนมเพมขนอยางรวดเรวและตอเนองในทกๆป ดงรปท 12 – รปท 14


ตารางท 10 จ านวนรถจดทะเบยนสะสม จ านวนรถจกรยานยนตตอประชากรและประชากรเดกในภมภาค เอเชยตะวนออกเฉยงใตระหวางป 2547-2552

ทมา : Bangladesh Road Transport Authority 2007 Road Safety and Transport Authority, Bhutan, Feb 2009, *Santikarn C. CS CDC-ICMR Rider protection, Aug 28, 2007 (Ppt. presentation) Road traffic injury prevention in India (2004–2005) Centre for Community Health and Disease Control, Ministry of Health and Family, Maldives, 2007 Myanmar Police Force 2008 Department of Vehicle and Transport management, Nepal, 2007 Department of Motor Traffic, Sri Lanka, 2006 ** ESCAP, Toward a Ministerial Declaration on Road Safety in Asia and the Pacific, Network: regional experiences and lessons for financing highway infrastructure and improving road safety, 8–10 May 2006, Bangkok, Study reports of the ASEAN Road Safety Program, and ADB projecthttp://www.unescap.org/ Policy and Planning, Ministry of Transport, Thailand, 2008 Population data source: Bhutan* Population and Housing Census 2005, Maldives*, Centre for Community Health and disease Control, Ministry of Health and Family, Myanmar*, Police Force 2008, Nepal*, Central Bureau of Statistics 2007, Thailand*, Population of Thailand, 2008, Institute for Population and Social Research, Mahidol University, Population Gazette, http://www.ipsr.mahidol.ac.th/

ประเทศ จ านวนรถจด

ทะเบยนสะสม (คน)

รถจกรยาน ยนตจดทะเบยน

(คน)

รอยละรถจกรยานยนตตอรถทกประเภท

อตรารถจกรยาน

ยนตตอประชากร 1000 คน

อตรารถจกรยาน

ยนตตอประชากร เดก1000

คน

สดสวนรถทกประเภทตอประชากรเดก 1000

คน บงคลาเทศ 1,054,057 525,751 49.9 3.4 9.7 19.5 ภฏาน 41,262 7,740 18.8 11.5 36.9 196.5 อนเดย 72,718,000 51,922,000 71.4 45.2 143.7 201.2 อนโดนเซย* 24,995,000 18,796,000 75.2 0.1 0.3 278.4 มลดฟส 39,338 31,414 79.9 105.1 334.9 419.4 เมยนมาร 1,032,842 658,997 63.8 11.5 35.6 55.7 เนปาล 88,735 72,568 81.8 3.2 8.1 9.9 ศรลงกา** 2,827,000 1,422,140 50.3 67.3 279.3 555.2 ไทย 26,417,353 16,425,262 62.2 260.2 1,204.60 1,937.50 สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนเกาหล

ไมปรากฏขอมล






ตมอร-เลสเต







รวม 9 ประเทศ

129,213,587 89,861,872 69.5 52.7 169.7 244.1


รปท 12 สดสวนรถจดทะเบยนทงหมดในประเทศอนเดย ระหวางป 2539-2547

(รถจดทะเบยนทงหมดในป 2547 ประมาณ 72,718,000 คน) ทมา : Ministry of Road Transport, India

รปท 13 สดสวนรถจดทะเบยนทงหมดในประเทศศรลงกา ระหวางป 2533-2549

(รถจดทะเบยนทงหมดในป 2549 ประมาณ 2,827,902 คน) ทมา : Department of Motor Traffic, Sri Lanka

68.8% 68.9% 69.2% 69.8% 69.8% 70.1% 70.6% 70.9% 71.4%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547

รถจกรยานยนตจดทะเบยน รถประเภทอนทจดทะเบยน

47.8 49.8 51.2 52.5 52.2 51.4 50.8 50.4 49.8 49.2 48.9 48.8 48.8 48.7 49.4 50.1 50.3

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2533 2534 2535 2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549

รถจกรยานยนตจดทะเบยน รถประเภทอนทจดทะเบยน


รปท 14 สดสวนรถจดทะเบยนทงหมดในประเทศไทย ระหวางป 2532-2551

ทมา : Department of Land Transportation, Ministry of Transport, Thailand

รปท 15 จ านวนรถจกรยานยนตจดทะเบยนสะสมในประเทศอนเดย ระหวางป 2539 - 2547

ทมา : Ministry of Road Transport, India

67.9 67.1 69.3 69.6 69.0 68.9 69.3 69.6 68.9 68.9 68.5 69.0 70.0 71.0 71.3 66.7 67.0 65.3 64.8 62.2 61.5

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2532

2533

2534

2535

2536

2537

2538

2539

2540

2541

2542

2543

2544

2545

2546

2547

2548

2549

2550

2551

2552

รถจกรยานยนต รถกระบะ/รถต รถยนตเกง รถประเภทอน


รปท 16 จ านวนรถจดทะเบยนสะสมในประเทศไทย ระหวางป 2532 - 2551

ทมา : Department of Land Transportation, Ministry of Transport, Thailand 2008

รปท 17 จ านวนรถจกรยานยนตจดทะเบยนสะสมในประเทศศรลงกา ระหวางป 2533 - 2549

ทมา : Department of Motor Traffic, Sri Lanka

0

2,000,000

4,000,000

6,000,000

8,000,000

10,000,000

12,000,000

14,000,000

16,000,000

18,000,000

20,000,000

2532

2533

2534

2535

2536

2537

2538

2539

2540

2541

2542

2543

2544

2545

2546

2547

2548

2549

2550

2551

รถจกรยานยนต รถกระบะ รถต รถยนตเกง รถประเภทอน

จ านวนรถจดทะเบยนสะสม (คน)


3. ขอคนพบประเดนส าคญ

ขอมลทตยภมจากผลการศกษา การคดกรองจากระบบเฝาระดบการบาดเจบ โรงพยาบาลเครอขายเฝาระวงการบาดเจบ รวมทงการวจยเชงปรมาณและคณภาพทสบคนไดจากหลายประเทศในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต สามารถสรปขอคนพบส าคญทเกยวของกบการบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนตในเดก แยกตามประเดนไดดงน

I. ประเดนขอมล

ประเทศอนเดย เนปาล ศรลงกา และประเทศไทย เปน 4 ประเทศทมฐานขอมลการบาดเจบในเดก โดยประเทศอนเดย(ขอมลใน 2 เมอง) และประเทศไทย (ขอมลระบบเฝาระวงการบาดเจบแหงชาต) ไดท าการวเคราะหขอมลดานระบาดวทยาเกยวกบการบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนตในเดกอายต ากวา 15 ป

II. ประเดนยานพาหนะ

รถจกรยานยนตเปนยานพาหนะทใชกนมากทสดในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต เนองดวยเปนรถขนาดเลก เหมาะกบการใชความเรวสง และราคาไมแพง

ผขบขรถจกรยานยนตมความเสยงถง 26 เทาตอการเสยชวตจากอบตเหตจราจรทางถนน รถจกรยานยนตคดเปนรอยละ 70 ของรถจดทะเบยนทงหมดในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต โดยพบ

ทรอยละ 80 ในประเทศมลดฟส, รอยละ 75 ในประเทศอนโดนเซย และรอยละ 71 ในประเทศอนเดย

III. ประเดนกลมเสยงผใชทาง

รถจกรยานยนตเปนยานพาหนะทเกยวของกบการบาดเจบจากอบตเหตขนสงในเดกมากทสด คดเปนรอยละ 40-70 ของเดกผใชยานพาหนะทงหมดทบาดเจบจากอบตเหตขนสง ในขณะทจ านวน 2 ใน 3 (รอยละ 68) ของเดกทบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนตเปนเพศชาย

เดกเกอบทงหมดทไดรบบาดเจบจากการขบขรถจกรยานยนตไมสวมหมวกนรภย โดยพบวารอยละ 96 ของเดกทบาดเจบจากอบตเหตรถจกรยานยนตในป 2550 ไมสวมหมวกนรภย

รอยละ 6 ของเดกทบาดเจบจากการขบขรถจกรยานยนตเกยวของกบการดมเครองดมแอลกอฮอล และจากผลส ารวจพบวา การใชรถจกรยานยนตในเดกมความเสยงตอการเกดอบตเหตเปนอยางมากตอตวผใชเองและกลมผใชถนนอนๆ

ในจ านวนเดกทขบขรถจกรยานยนต พบวารอยละ 60 ของอบตเหตรถจกรยานยนตเกดขนจากการชน อาท ชนยานพาหนะประเภทอน ชนพาหนะทใชสตวลากจง ชนยานพาหนะทางเกษตรกรรม, ชนวตถขางทาง สตว และคนเดนเทา โดยคดเปนสดสวนการชนไดดงน รอยละ 35 ชนรถจกรยานยนตดวยกน รอยละ 31 ชนกระบะ รถต หรอรถบรรทกขนาดเลก รอยละ 9 ชนอาคารหรอวตถขางทาง ขณะทพบวารอยละ 38 ของอบตเหตดงกลาวเกดจากสาเหตการพลกคว า

รอยละ 37 ของเดกทประสบอบตเหตรถจกรยานยนตมกไดรบบาดเจบบรเวณศรษะและคอ ในจ านวนนรอยละ 8 สมองไดรบบาดเจบรนแรง (การวดระดบความรสกตว (coma score) 3-8)


ตามขอมลระบบเฝาระวงการบาดเจบแหงชาตของประเทศไทยทรวบรวมตงแตป 2548 พบวา การบาดเจบจากอบตเหตขนสงในเดกอายต ากวา 15 ป เกยวของกบการใชรถจกรยานยนตเปนสวนใหญ ไมวาจะเปนผขบข ผโดยสาร หรอคนเดนเทาทถกชน

เดกอายต ากวา 15 ป ไดรบการฝกฝนและอนญาตจากผปกครองหรอผใกลชดรอบขางในการขบขรถจกรยานยนต แมวาตองเผชญหนากบต ารวจ (โดยเฉพาะกรณการขบขทมความเสยงตอการเกดอบตเหตทางถนน) ทงนไมมการหามเดกไมใหขบขรถจกรยานยนต มเพยงการตกเตอนไมใหขบขรถจกรยานยนตเทานน

แมวาเดกไดรบการตกเตอนเกยวกบพฤตกรรมการขบขรถจกรยานยนตจากคนในครอบครว แตยงคงขบขรถจกรยานยนต โดยไมมการหามขบข

IV. ประเดนผลทตามมาจากการใชรถจกรยานยนตของผขบขหรอผโดยสาร

ภาวะจตวทยาทางสงคม (Psychosocial) ผลทตามมาจากการอนญาตใหเดกขบขรถจกรยานยนตและผลหลงการชนรวมถงการบาดเจบ ท าใหเกดผลทรนแรงมากพอตอทงชวตและอนาคตของเดก โดยผลทตามมาจากปญหาดงกลาวกอใหเกดผลกระทบตอสงคมอยางชดเจน ขณะเดยวกนกลยทธทางการตลาดในบางประเทศชวยเปนปจจยสนบสนนใหเดกสามารถเปนเจาของรถจกรยานยนตไดงายขน

คาใชจายดานระบบขนสงสาธารณะทสงในหลายประเทศของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต โดยเฉพาะคาเดนทางจากทพกไปยงโรงเรยนทตองจายหลายรอยบาทตอวน เปนปจจยสนบสนนใหเดกตองการเปนเจาของรถจกรยานยนต หรอผปกครองซอใหเพอใชเดนทางมายงโรงเรยน ยงไปกวานนพฤตกรรมการถอครองหรอเปนเจาของรถจกรยานยนตยงไดรบการสงเสรมดวยโฆษณาและการตลาดทไมเหมาะสมจากบรษทผผลต


บทสรป

I. การขาดรายละเอยดขอมลการเสยชวตจากการบาดเจบในอบตเหตจราจรทางถนนกบยานพาหนะทเกยวของ

โดยสวนใหญ ประเทศในภมภาคฯมกไมมขอมลการบาดเจบของเดกทมรายละเอยดมากพอ เชน การออกใบมรณะบตร พบวา สวนใหญมรายละเอยดขอมลการเสยชวตทงหมดครอบคลมเพยงไมถงรอยละ 25 และขาดขอมลทระบอายทชดเจน รวมทงประเภทยานพหานะทเกยวของกบการบาดเจบ นอกจากนความแตกตางจากการล าดบความส าคญของอบตเหตรถจกรยานยนต สงผลท าใหขาดมาตรการปองกนการบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนตทพอเพยงในประเทศก าลงพฒนา

รถจกรยานยนตเปนยานพาหนะประจ าครอบครวของประชากรสวนมากในประเทศบนภาคพนเอเชยตะวนออกเฉยงใต ดงนนผมสวนเกยวของควรตดตามปญหาการบาดเจบจากการใชรถจกยานยนตอยางใกลชด รวมทงควรก าหนดแนวทางปองกนใหเหมาะสมกบสถานการณ อยางไรกตามอาจไมใชประเดนทงายนกกบการจดการปญหาดงกลาวในประเทศก าลงพฒนา เนองดวยจ านวนรถจกรยานยนตทมมากเมอเทยบกบรถประเภทอน และมาตรฐานในเชงประสทธภาพดานระบบความปลอดภยทางถนน

II. ปญหาการบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนตในเดกทก าลงเพมขน

ตามขอมลทสบคนได พบวาประเดนการกระจายของการบาดเจบรนแรงจากอบตเหตรถจกรยานยนตในเดกเรมมแนวโนมเพมขนในชวงอาย 10 ป และเพมสงสดในชวงอาย 17-18 ป นอกเหนอจากนนการกระจายของชวงอายตอการบาดเจบบรเวณศรษะในเดกทไดรบบาดเจบจากอบตเหตรถจกรยานยนต มแนวโนมเพมขนตามชวงอายเชนเดยวกนกบประเดนกอนหนา [37,38]

การใชรถจกรยานยนตในเดกอายต ากวา 15 มโอกาสเสยงสงตอการเกดอนตรายอยางมาก โดยปญหาดงกลาวไมเปนประเดนส าคญเฉพาะประเทศทมรายไดนอย–ปานกลาง (รวมถงประเทศในภมภาคแอฟรกาและตะวนออกกลาง) แตในประเทศทมรายไดสงเชน ประเทศสหรฐอเมรกา ออสเตรเลย และแคนนาดา แมมจ านวนรถจกรยานยนตจดทะเบยนเพยงรอยละ 2-3 เมอเทยบกบยานพาหนะทงหมด แตอบตเหตเกยวกบการบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนตในเดกถอวารนแรง ในขณะทรายงานผลการศกษาในชวงป 2541-2548 ไดคดกรองขอมลเดกอายต ากวา 15 ปทเขารบการรกษาในโรงพยาบาล Orange Base ประเทศนวซแลนด พบการบาดเจบในเดกอายต ากวา 5 ปทนงบรเวณดานหนาคนขบ เชนเดยวกบผลการศกษาการบาดเจบในเดกพบวา เดกทบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนตมอายนอยสดเพยง 2 ป (ผโดยสาร) รอยละ 95 ของเดกทบาดเจบจากการใช


รถจกรยานยนตคอผขบข ขณะทรอยละ 49 ของผบาดเจบเกดเหตในพนทกสกรรม รอยละ 25 เกดเหตในพนทพกอาศย และรอยละ 4.1 เกดบนถนน [39] ส าหรบโรงพยาบาลเดกในประเทศแคนนาดา (the Cincinnati Children’s Hospital Medical) ไดมการรวบรวมขอมลชวงป 2538-2544 พบวา เดกอายต ากวา 16 ปถงรอยละ 35.5 ขบขรถจกรยานยนตเปนประจ าบนถนนสาธารณะ โดยสวนมากไมใสหมวกนรภยรอยละ 53.9 และพฤตกรรมดงกลาวน าไปสการบาดเจบรนแรงทเพมขนอยางมนยส าคญ [40]

การวจยเชงวเคราะหยอนหลงของการบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนตในเดกอายไมเกน 16 ป โดยรวบรวมฐานขอมลจากแผนกฉกเฉนทวทงรฐ ในระยะเวลาตงแต 1 กรกฎาคม ป 2546 ถง 30 มถนายน ป 2547 พบวา สถานการณการบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนตมแนวโนมเพมขนในเดก แมวาการบาดเจบในเดกสวนใหญเปนการบาดเจบทเกดขางทาง แตกระนนกมความจ าเปนเรงดวนเกยวกบการปรบเปลยนกฎหมายและการเสรมสรางองคความรทถกตองแกเดก เพอลดการบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนต

สถานการณในประเทศท มรายไดนอย รถจกรยานยนตถกใชเปนยานพาหนะส าหรบครอบค รว โดยรถจกรยานยนตสวนใหญในประเทศบนภาคพนเอเชยตะวนออกเฉยงใตมสมรรถนะเครองยนตท 100 -150 ซซ ราคาถก และขนาดเลก เมอเทยบกบรปแบบอนๆของรถจกรยานยนต ส าหรบประเทศไทยรถจกรยานยนตทใชในครอบครวและในเดกอายต ากวา 15 ปสวนใหญเปนรปแบบทวไป พบทรอยละ 78 ในป 2548 และรอยละ 56 ในป 2549 [42] ยงไปกวานนเดกทใชรถจกรยานยนต (ผขบขและผโดยสาร) ถกพบในทกประเทศของภมภาคเอเซยตะวนออกเฉยงใต โดยเฉพาะในเขตชนบท เดกเลอกขบขรถจกรยานยนต เพราะเปนรถขนาดเลก เหมาะกบการใชความเรวสง ราคาไมแพง และการออกแบบรปทรงชวยใหขบข ไดคลองตวเมอเทยบกบรถยนตและรถบรรทก สามารถเขาสระบบจราจรไดโดยไมมใบอนญาตขบข และละเลยตอการสวมหมวกนรภยท รอยละ 96 ในขณะเดยวกนเดกทใชรถจกรยานยนตในประเทศทมรายไดนอย–ปานกลาง มโอกาสไดรบบาดเจบจากอบตเหตการชนมากกวา เมอเทยบกบประเทศทมรายไดสง ทงนปญหาส าคญคอการขาดขอมลการบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนตในเดกจาก 9 ใน 11ประเทศของภมภาคฯ รวมทงการขาดขอมลและงานวจยทสนบสนนตอการก าหนดนโยบายเพอปองกนการบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนตในเดกของภมภาคฯ

III. แนวโนมการเพมขนของปญหาการบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนตในเดกและการเสยชวตทเชอมโยงกบยอดขายรถจกรยานยนตทเพมขน

ผลการคดกรองขอมลทแยกเฉพาะกลมการบาดเจบแบบไมตงใจซงรวบรวมโดย Leonard J., Paulozzi LJ. Of the Division of Unintentional Injury Prevention, National Centre for Injury Prevention and Control, Centers for Disease Control and Prevention, Atlanta, ในประเทศสห รฐอ เ มรกา พบว ายอดขายรถจกรยานยนตในประเทศสหรฐอเมรกาชวงป 2543-2546 มความเชอมโยงกบการเสยชวตจากการใชรถจกรยานยนตในป 2546 โดยม 2 แนวโนมทอธบายความสมพนธทเกยวของกนระหวางยอดจ าหนายทเพมขนและอตราการเสยชวต ดงน

1) เมอมการซอรถจกรยานยนตใหม สงผลตอความนยมในการใชรถจกรยานยนตทกวางขวางขน 2) ผใชรถจกรยานยนตมประสบการณขบขนอยหรอรปแบบเฉพาะตวของรถจกรยานยนต

นอกจากนน ผลการศกษาไดกลาวถงแนวโนมทเพมขนของผขบขทเสยชวตจากการใชรถจกรยานยนต พบวาเปนผลสบเนองจากความส าเรจดานผลก าไรของภาคอตสาหกรรมรถจกรยานยนต โดยจากขอมลทระบในป 2548 ของหนวยงาน The National Highway Traffic Safety Administration (NHTSA)5 และระบบวเคราะหรายงาน


การบาดเจบ Fatality Analysis Reporting System (FARS) พบวา การเสยชวตจากอบตเหตจราจรทงหมดในประเทศสหรฐอเมรการอบ 10 ปยอนหลงมสดสวนเพมขนรอยละ 2 ขณะทผขบขรถจกรยานยนตทเสยชวตกลบเพมขนรอยละ 80 เมอเทยบกบป 2538 [45]

5National Highway Traffic Safety Administration (NHTSA) เปนหนวยงานซงท าหนาทรวบรวมขอมลอบตเหตจราจรทางบกทเกดขนบนถนนทางหลวงของประเทศสหรฐอเมรกา และวางนโยบายเพอลดอตราการเสยชวต, บาดเจบและความสญเสยเชงเศรษฐกจจากอบตเหตจราจรทางบก ทมา http://www.hiso.or.th/hiso/picture/reportHealth/pro4-part1_chapter3(6).pdf

ตามขอมลทถกบนทกไวของบรษทชนน าทท าธรกจดานการผลตรถจกรยานยนตของโลก พบวา ไทยเปนประเทศแรกในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตและเอเชยใตทมการใชรถจกรยานยนต จากนนเรมตามมาดวยประเทศอนๆในป 2510 ; ตามดวยประเทศมาเลเซยในป 2510 ประเทศอนโดนเซยในป 2514 ประเทศฟลปปนสในป 2516 ประเทศอนเดยในป 2528 ประเทศจนในป 2535 และประเทศเวยดนามในป 2540 โดยขอมลระบาดวทยาเกยวกบเดกทไดรบบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนตเรมมการรวบรวมและรายงานผลในประเทศไทย และมแนวโนมอาจขยายกรอบการด าเนนกจกรรมดานขอมลไดยงประเทศเพอนบาน

IV. ความเชอมโยงระหวางผขบข รปแบบการขบข และประเภทรถจกรยานยนต

ตามขอมลของ NHTSA ในประเดนระยะไมลเดนทางตอยานพาหนะ พบวา ผขบขมโอกาสเสยงตอการเสยชวตจากอบตเหตการชนมากถง 35 เทาเมอเทยบกบผโดยสารรถจกรยานยนต และเสยงถง 8 เทาตอการบาดเจบเมอเทยบระหวางผใชรถจกรยานยนตทง 2 กลม [44] ในขณะทขอมลจากศนย Naval Safety Center ระบวา ผขบขรถจกรยานยนตมแนวโนมตอการบาดเจบมากถง 20 เทาเมอใชยานพาหนะดงกล าวเทยบกบการใชรถยนต อยางไรกตามการใหสทธประโยชนส าหรบสมาชกเดกดวยการจงใจทงดานราคาขายและสมรรถนะรถจกรยานยนต ยอมสงผลตอการตดสนใจเปนเจาของ และการยอมรบความเสยงทอาจเกดขน [45]

V. ประเดนดานการเรยกเกบภาษการจ าหนายรถจกรยานยนตและสทธการครอบครอง

ในขณะทอตสาหกรรมผลตรถจกรยานยนตประสบผลส าเรจดานยอดขาย เปนผลใหสถานการณทเกยวของกบรถจกรยานยนตในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงมมากขนตามมา โดยเฉพาะการรวมกลมขบรถจกรยานยนตซงและการบาดเจบของผขบขรถจกรยานยนต ดงนนประเดนดานการเรยกเกบภาษการจ าหนายรถจกรยานยนตและสทธการครอบครองควรไดรบการพจารณาจากภาครฐส าหรบประเทศทก าลงพฒนาเพอเปนการเพมประสทธภาพของระบบใหเชอมโยงกบ ขอมลการใชรถจกรยานยนต การเตอนดานความปลอดภยจากยานพาหนะ และการออกแบบถนนทมความปลอดภยกบการใชรถจกรยานยนต เปนตน

VI. ความเชอมโยงระหวางอายเรมตนทอนญาตใหขบขและการลดความเสยงอบตเหตรถจกรายานยนตในผใหญอาจไมสามารถปรบใชในเดกและวยรน

จากการศกษาในเมอง Yamunanagar ประเทศอนเดย พบวาเดกทมประสบการณขบขรถจกรยานยนตมาก จะมแนวโนมตออตราการเกดอบตเหตการชนสง โดยผลการศกษาไดสนบสนนวา อตราการชนทสงขนมความเชอมโยงกบความถในการขบขตอวนและระยะทางขบขทมากขน ส าหรบงานวจยของ Lin และคณะในป 2546 พบวาจากอบตเหตการชนรถจกรยานยนตของนกเรยนระดบเตรยมอดมศกษาในประเทศไตหวน มกมโอกาสเสยงตอการชนสงขน เมอจ านวนวนขบขเและระยะทางเฉลยในการขบขเพมขน [46]


การใชความเรวสงในการขบข เปนสาเหตหลกของการเกดอบตเหตและถอเปนพฤตกรรมขบขทวไปในเดกและวยรน [46,47,48,49] จากการศกษาในเมอง Yamunanagar ไดสนบสนนขอสรปดงกลาว แมวาขอมลทไดรบจากประเทศสวนใหญไมมากพอ จนไมสามารถใชเปนตวแทนกลมตวอยางในประเทศและแสดงแนวโนมทควรเปนไปได อยางไรกตามเปนททราบกนดวาปญหาสขภาพทเกดขนใหมจะไดรบการปองกนจากประเทศแรกท เกดปญหาดงกลาว เมอเวลาผานไปปญหาดงกลาวกลบถกพบในประเทศตางๆทวโลกตามมา ส าหรบประเทศไทย ผขบขรถจกรยานยนตทบาดเจบไดถกบนทกขอมลและรายงานผลในรปแบบอตราสงสดของผประสบเหตจากอบตเหตการชนในทกกลมอายตงแตป 2538 ซงปจจบนประเทศอนๆในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตไดเรมรายงานผลในรปแบบดงกลาวเชนกน บรบททางสงคมถอเปนปจจยทชวยกระตนเดกใหขบขรถจกรยานยนตทงในประเทศไทยและประเทศอนเดย โดยผลทตามมาจากภาวะจตวทยาทางสงคมและพฤตกรรมของเดก เมอขบข/เปนเจาของรถจกรยานยนต รวมถงผลทตามมาจากการบาดเจบและทพพลภาพ สงผลตอการน าองคความรดานชวการแพทยมาประยกตใชกบผปวย และมแนวโนมในการปรบใชกบประเทศอนๆในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต เพอปองกนสถานการณการบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนตในเดก


ขอเสนอแนะ

1. ควรมการปรบปรงระบบฐานขอมลเกยวกบการบาดเจบจากอบตเหตจราจรทางถนนทต ารวจรวบรวม

และระบบสถตขอมลทบนทกการเสยชวต ระบบบนทกการเขารกษาในโรงพยาบาล โดยเฉพาะขอมลการบาดเจบและเสยชวตในเดก

2. ควรมการจดตงและควบคมประสทธภาพของระบบเฝาระวงการบาดเจบ เพอประโยชนดานการวเคราะหขอมลและรายงานผลในระดบชาต ทงขอมลฐานประชากรและขอมลการบาดเจบและเสยชวตในเดก

3. ตวแทนองคกรทเกยวของควรสนบสนนการด าเนนกจกรรมในทางปฏบต รวมถงการเพมประสทธภาพการบงคบใชกฎหมายเกยวกบการใชหมวกนรภย การขบขขณะมนเมา การใชความเรวเกนกวาก าหนด และการดดแปลงสภาพรถจกรยานยนต

4. เจาหนาทต ารวจควรเขมงวดกบการบงคบใชกฎหมาย โดยเฉพาะเดกทขบขรถจกรยานยนตตองมใบอนญาตตามกฎหมาย และสมรรถนะเครองยนตตองเปนไปตามทกฎหมายก าหนด เพอลดความเสยงตอการเกดอบตเหตทางถนนทงกบเดกทขบขและผใชทางอนๆ

5. ผมสวนไดสวนเสยควรใหความตระหนกถงอนตรายจากการใชรถจกรยานยนตในเดกอายต ากวา 5 ป ซงปจจบนยงไมมการผลตภณฑหมวกนรภยส าหรบเดกอายต ากวา 2 ป

6. ประเทศสมาชกควรมการประสานงานรวมกนเพอพฒนามาตรฐานหมวกนรภยส าหรบเดก โดยเฉพาะการเพมมาตรฐานการออกแบบหมวกนรภยในเดกใหมประสทธผลสงขน

7. ประเทศสมาชกควรมขอบงคบทชดเจนเกยวกบหมวกนรภยใน 2 ประเดน (หากเปนไปไดควรมการก าหนดมาตรฐานหมวกนรภยส าหรบเดก) ระหวางการจ าหนายรถจกรยานยนต และประเดนการเตอนเกยวกบการถอครองรถจกรยานยนตในเดกอายต ากวา 5 ป ซงเปนวยทมโอกาสเสยงสงตอการอบตเหตการชนเมอเทยบกบผใหญ เชนเดยวกนประเดนดานการเรยกเกบภาษการจ าหนายรถจกรยานยนตและสทธการครอบครอง ควรถกพจารณาในประเทศทมอตราเสยงสงตอการเกดอบตเหตรถจกรยานยนตทสมพนธกบการบาดเจบและการเสยชวต

8. คณะผบรหารทงในระดบชาต ระดบภมภาค และระดบทองถน ควรด าเนนนโยบายทน าไปสแนวทางปฏบตเพอลดการใชรถจกรยานยนตในเดก อาท โรงเรยนใกลเขตทพก การเขาถงโครงสรางพนฐานดานการขนสงและระบบขนสงสาธารณะ รวมทงการดแลคาโดยสารส าหรบเดก


9. สนบสนนหวขอวจยเกยวกบการบาดเจบจากอบตเหตรถจกรยานยนตในเดกของภมภาคฯ ใหมประสทธภาพ โดยเฉพาะประเดนเรองอายทเหมาะสมตอการขบขรถจกรยานยนตอยางปลอดภย และประสทธผลของหมวกนรภย โดยเฉพาะในเดกอายต ากวา 5 ป

10. ควรพฒนาแบบจ าลองการบาดเจบจากอบตเหตรถจกรยานยนตในเดก เพอเปนตนแบบสงเสรมสงคมและวฒนธรรมดานความปลอดภยทางถนนทงในเดกและผใชถนนกลมอนๆ


เอกสารอางอง

1 World Health Organization. Global status report on road safety 2013. Geneva: WHO, 2013.http://www.who.int/violence_injury_prevention/road_safety_status/ 2013/en/ - accessed 20 August 2014.

2 World Heath Organization, World report on child injury prevention. Geneva: WHO, 2008. 3 World Health Organization, South-Eats Asia Regional Office. Child injury prevention in the South-East Asia Region. Fact sheet. New

Delhi: WHO-SEARO, December 2008. http://www.who.int/violence_injury_prevention/child/injury/world_report/CIP_SEARO.pdf - accessed 20 August 2014.

4 Review of childhood injuries in Malaysia. University of Malaya Consultancy Unit. Kuala Lumpur. 5 National Highway Traffic Safety Administration. Fatality analysis reporting system (FARS). Washington DC: NHTSA, 2005. http://www-

fars.nhtsa.dot.gov/Main/index.aspx - accessed 20 August 2014. 6 Cassell E, Clapperton A. Preventing unintentional injury in Victorian children aged 0-14 years: a call to action. Victorian Injury

Surveillance Unit (VISU). 65th edition. Victoria: Monash University, 2007. p. 25. http://www.monash.edu.au/ - accessed 20 August 2014.

7 Santikarn C. Injury prevention receiving increased attention in the South-East Asia Region. New Delhi: World Health Organization, Regional Office for South-East Asia.

8 World Health Organization, Regional Office for South-East Asia. Report of technical discussion prior to RC 2010-2011. New Delhi: WHO-SEARO.

9 Central Intelligent Agency. CIA-World fact book 2008. Total Area - sq km 2008 Country Ranks. https://www.cia.gov/ - accessed 21 August 2014.

10 World Health Organization. Regional Office for South-East Asia, Countries in WHO South-East Asia Region. http://www.who.int - accessed 21 August 2014.

11 Central Intelligent Agency. CIA-World fact book 2009. Infant mortality rate (deaths/1000 live births). https://www.cia.gov/- accessed 21 August 2014.

12 World Health Organization. World health statistics 2007. Geneva: WHO, 2007. http://www.who.int/whosis/whostat2007/en/ - accessed 21 August 2014.

13 Economics and Social Affair Population Division, 2009. http://www.un.org/esa/population/United Nations. World population prospects: the 2008 revision. New York: Department of publications/wpp2008/wpp2008_highlights.pdf - accessed 21 August 2014.

14 U.S. Census Bureau, International data base. World population by age and sex. Population Division. http://www.census.gov/idb/worldpopinfo.html - accessed 21 August 2014.

15 United Nations. World population prospects: the 2008 revision. New York: Department of Economics and Social Affair Population Division, 2009. http://www.un.org/esa/population/publications/wpp2008/wpp2008_highlights.pdf - accessed 21 August 2014.

16 World Health Organization. Global burden of disease 2004 update. Geneva: WHO, 2008. 17 Rahman A, Fazlur Rahman AKM, Shafinaz S, Linnan M. Bangladesh health and injury survey report on children (BHIS). Dhaka: DGHS,

MH&FH, 2005. http://www.unicef.org/bangladesh/ Bangladesh_Health_and_Injury_Survey-Report_on_Children.pdf - accessed 21 August 2014.

18 Sitthi-amorn C, et al. Child injury in Thailand: a report on the Thai national injury survey. Bangkok: Institute of Health Research, 2006.

19 World Heath Organization, Regional Office for South-East Asia. Child Injury prevention in the South-East Asia Region: fact sheet. New Delhi: WHO-SEARO, 2008. http://www.who.int/violence_injury_prevention/child/injury/world_report/ CIP_SEARO.pdf - accessed 21 August 2014

20 Gerdmongkolkarn S. Ten leading causes of injury death by age group, 2006 Thailand: death certificates, Non-communicable Disease Control, Bureau of Health Policy and Strategy. Bangkok: Ministry of Public Health, 2006.

21 Doma K. Injury report (Bhutan Injury Surveillance, Jan-June 2008). Thimphu, 2008. 22 Shah B. Development of a feasibility module for road traffic injury surveillance. ICMR Bulletin.2009 Oct-Dec;39(10-12).

http://icmr.nic.in/bulletin/english/2009/ Oct_ dec.pdf – accessed 21 August 2014. 23 Thit Lwin. Injury prevention project. Yangon: Department of Health Management Information System, 2007. 24 Joshi SK. Final report on situation analysis to strengthen and establish effective injury surveillance system in two districts

(Kathmandu and Bhaktapur). Kathmandu: Ministry of Health and Population, 2008. http://member.wnso.org/ drsunilkj/Injury_and_Violence_Prevention_in_Nepal.pdf - accessed 21 August 2014.

25 Trauma secretariat - Sri Lanka, Ministry of Healthcare and Nutrition. 6 sentinel hospitals,National Injury Surveillance System, Sri Lanka, 2008.

26 Techakamolsuk P. National injury surveillance system: 28 -sentinel hospitals. Bangkok: Bureau of Epidemiology, Ministry of Public Health, 2010.

27 The status on road safety problems in Bangladesh: the Bangladesh country paper. Report and Workshop Paper on Improving Road Safety on the Asian Highway organized by UNESCAP,21-22 June 2007. Bangkok, 2003.

28 Sitthi-amorn C, et al. Child injury in Thailand: a report on the Thai national injury survey. Bangkok: Institute of Health Research, 2006.


29 Shah B. Development of a feasibility module for road traffic injury surveillance. ICMR Bulletin. 2009 Oct-Dec;39(10-12). http://icmr.nic.in/bulletin/english/2009/ Oct_ dec.pdf – accessed 21 August 2014.

30 Joshi SK. Final report on situation analysis to strengthen and establish effective injury surveillance system in two districts (Kathmandu and Bhaktapur). Kathmandu: Ministry of Health and Population, 2008. http://member.wnso.org/ drsunilkj/Injury_and_Violence_Prevention_in_Nepal.pdf - accessed 21 August 2014.

31 Techakamolsuk P, et al. National injury surveillance system: thirty-sentinel hospitals. Bureau of Epidemiology, Department of Disease Control, Ministry of Public Health, 2007.

32 Sri Lanka, Ministry of Healthcare and Nutrition. Trauma secretariat - 6 sentinel hospitals. Colombo: National Injury Surveillance System, 2008.

33 Pooltavee S, Santikarn C. Injury surveillance report, Thailand 1995-1999: the child injury surveillance report 1995. Bangkok: Epidemiology Division, Ministry of Public Health, 2000.

34 Santijiarakul S, Santikarn C. Motorcycle accident is the major cause of sever and fatal injuries in children under 15 years old (Transport injuries in children under 15 years old). Paper resented in the 7th World Conference on Injury prevention and Safety Promotion in Vienna,Austria. June 6 – 9, 2004). Bangkok: Epidemiology Division, Ministry of Public Health, 2002.

35 Dumnarkkaew K. Situation and trends of severe injury: severe injury in children under 15 years old. Bangkok: Bureau of Epidemiology, Department of Disease Control, Ministry of Public Health, 2008.

36 Santijiarakul S. Trends and epidemiology of child head injury in Thailand, 1998-2001. Presented at First Asia Pacific Injury Prevention Conference and 6th National Conference on Injury Prevention and Control 16-18 March 2003. Perth, Australia.

37 Rathinam, Chandrasekar; Nair, Nandakumaran; Gupta, Ankur; Joshi, Shabnam; Bansal, Sneh 2007: Self-reported motorcycle riding behaviour among school children in India. Accident Analysis and Prevention 39(2): 334-339.

38 Thailand, Ministry of Public Health. Situation and trends of severe injury: severe injury in children under age 15 in 2002-2004. Bureau of Epidemiology, National Injury Surveillance System, 2005.

39 World Health Organization, Regional Office for South-East Asia. Bi-regional workshop on injury surveillance: child injury in Thailand 2005, Chiang Mai, Thailand. New Delhi: WHO-SEARO, 2006.

40 Plitpolkarnpim A. Child safety promotion and injury prevention Research Center Survey. Bangkok: Faculty of Medicine, Ramathibodi Hospital, Mahidol University, 2005.

41 Chammansuk P. Speed, violence and sex: marginality, identity and road traffic injuries among young motorcyclists. Bangkok: Mahidol University, 2007. http://www.li.mahidol.ac.th/thesis/2550/cd402/4537435.pdf - accessed 21 August 2014.

42 Thailand. Situation and trends of severe injury: severe injury in children under age 15 in 2002-2004: national injury surveillance system. Bangkok: Bureau of Epidemiology, Ministry of Public Health, 2005.

43 World Health Organization, Regional Office for South-East Asia. Bi-regional workshop on injury surveillance: child injury in Thailand 2005, Chiang Mai, Thailand. New Delhi: WHO-SEARO,2006

44 Kerrigan A. Childhood motorcycle injuries. Orange Base Hospital (OBH). Motor bike injuries in children aged less than 15 years (April 1998-May 2005). New Zealand.

45 Feuer J. Severe injuries on the rise among children and adolscents riding motorbikes. Circinnati Children’s Hospital Medical Center, 7 May 2005. http://www.cincinnatichildrens.org/news/release/2005/3-motorbikes/ - accessed 21 August 2014.

46 Catherine AB, Franz EB, Penny B, Lisa NS. The increasing problem of motorcycle injuries in children and adolescents, Australia 2004 (1 July 2000 – 30 June 2004). MJA. 2008;189(1):17-20.

47 The legend of motorcycle: the task force for road traffic injuries prevention in the pilot provinces. (8th National Seminar on Road Injuries 10-12 October 2007). Nonthaburi: Thai Health Promotion Foundation, 2008.

48 Leonard J, Paulozzi LJ. The role of sales of new motorcycles in a recent increase in motorcycle mortality rates. Asia Pac J Public Health. 2007;9(2):6-22.

49 NHTSA’s National Center for Statistics and Analysis. Triffic Safety Facts: 2007 data. Washington DC, 2007. 50 Naval Sefety Center. The decision to ride: accepting the risk. http://www.floridabiker.com/ Safety/1-

AcceptingRisk/decision_to_ride_acceptin.htm – accessed 18 March 2013. 51 Lin MR, Chang SH, Pai L, Keyl PM. A longitudinal study of risk factors for motorcycle crashes among junior college students in

Taiwan. Accid Anal Prev. 2003 Mar;35:243-252. 52 Lourens PF, Vissers JA, Jessurun M. Annual mileage, driving violations, and accident involvement in relation to drivers’ sex age and

level of education. Accid Anal Prev. 1999 Sept;31(5):593-597.

Documents

รายงานฉบับสมบูรณ์ - ThaiRoadstrsl.thairoads.org/FileUpLoad/1625/170208001625.pdfช ดความร การบาดเจ บจากการใช