วารสารศึกษาศาสตร์ มสธ.edu2.stou.ac.th/wp-content/uploads/5-2.pdf3.2.3 สรุป เป็นการสรุปสาระของเรื่องด้วยข้อความที่กระชบั

วารสารศกษาศาสตร มสธ. วารสารศกษาศาสตร มสธ. เปนวารสารทางวชาการของสาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช มวตถประสงคเพอ (1) ใหเปนแหลงวชาการทคณาจารย นกวชาการ และนกศกษาสาขาวชาศกษาศาสตร สามารถเผยแพรผลงานวชาการได และ (2) เปนประโยชนตอวชาชพศกษาศาสตรและสงคมแหงการเรยนรโดยจดพมพออกเผยแพรแกมวลสมาชก นกวชาการ และผสนใจทวไป ปละ 2 เลม (เลมท 1 ประมาณเดอน มถนายน และเลมท 2 ประมาณเดอนธนวาคม) โดยผลงานทางวชาการ บทความ และรายงานผลวจยทเสนอขอลงตพมพจะตองไมเคยลงทใดมากอน บทความจะตองผานการพจารณาใหความเหนชอบและตรวจแกไขทางวชาการจากคณะกรรมการกลนกรอง (Peer Review) กอนลงพมพ โดยกองบรรณาธการจะแจงความเหนและขอเสนอแนะเพอการปรบแกไขไปยงผเขยน เพอพจารณาปรบปรงแกไขตอไป และทกบทความทไดปรบปรงแลวตองผานความเหนชอบจากคณะกรรมการกลนกรอง จงสามารถน าลงตพมพได การเตรยมตนฉบบ ตนฉบบทเปนภาษาไทย หรอภาษาองกฤษ หรอทง 2 ภาษา ควรใชรปแบบของตวอกขระ (font) ชนด Angsana New ขนาด 15 พอยน พมพหนาเดยวบนกระดาษ A4 ความยาวอยระหวาง 10-20 หนา โดยประกอบไปดวย 1. ชอเรอง ตองมทงภาษาไทยและภาษาองกฤษโดยในกรณทเปนบทความภาษาไทยใหใสชอเรองภาษาองกฤษไวใตชอเรองภาษาไทย ส าหรบกรณทเปนบทความภาษาองกฤษ ใหใสชอเรองภาษาไทยไวใตชอเรองภาษาองกฤษ ชอเรองควรเปนชอทสน กะทดรด แตไดใจความตรงกบวตถประสงคและเนอหาสาระ 2. ชอผเขยน ต าแหนง และสถานทท างานทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ 3. เนอหา ส าหรบบทความภาษาไทยทมศพทภาษาองกฤษ ควรแปลศพทเปนภาษาไทยหรอทบศพทเปนภาษาไทย (ในกรณทไมสามารถแปลได) ใหมากทสด แตสามารถวงเลบค าภาษาองกฤษไวได เนอหาสาระควรใชภาษาทอานเขาใจงายมความหมายชดเจนในกรณทใชค ายอ (ท งภาษาไทยและภาษาองกฤษ) จะตองเขยนค าเตมไวครงแรกกอน และเนอหาสาระของบทความทขอรบการพจารณาลงตพมพตองประกอบไปดวย 3.1 เรองยอ หรอบทคดยอ ในกรณทเปนบทความทางวชาการ ตองมเรองยอ และกรณทเปนบทความวจยตอง มบทคดยอ ทกบทความจะตองมเรองยอ 2 ภาษา คอทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ โดยหากบทความเปนภาษาไทยใหจดเรยงเรองยอหรอบทคดยอเปนภาษาไทยไวกอนและหากเปนบทความภาษาองกฤษกใหจดเรยงเรองยอหรอบทคดยอเปนภาษาองกฤษไวกอนเสมอ เรองยอหรอบทคดยอตองมความยาวไมเกน 250 ค า โดยมลกษณะเปนรอยแกวยอหนาเดยวหรอหลายยอหนา ซงครอบคลมเนอหาสาระของเรองไวอยางครบถวน 3.2 ในกรณทเปนบทความทางวชาการ เนอหาสาระของบทความตองประกอบไปดวยสวนส าคญ ดงน 3.2.1 บทน า หรอความน า เปนการกลาวถงความส าคญและทมาของเรองหรอประเดนในบทความและวตถประสงคของบทความ 3.2.2 เนอหาแบงประเดนหวขอออกเปนสวน ๆ โดยเปนหวขอน าพมพดวยตวเลขชดขอบดานซายของกรอบ 3.2.3 สรป เปนการสรปสาระของเรองดวยขอความทกระชบ แตมความชดเจน 3.2.4 บรรณานกรม ใหใชบรรณานกรมตามตวอยาง APA Style ในเอกสารน 3.2.5 ภาคผนวก (ถาม) 3.3 ในกรณทเปนบทความวจย เนอหาสาระควรแบงเปนสวน ๆ ดงตอไปน 3.3.1 ค าน า เปนการกลาวถงความส าคญและทมาของปญหาหรอเหตผลทท าการวจย โดยควรมการอางองงานวจยอน ๆ ทเกยวของ 3.3.2 วตถประสงคการวจย 3.3.3 สมมตฐานหรอปญหาการวจย (ถาม) 3.3.4 กรอบแนวคดการวจย (ถาม) ควรเขยนเปนบทรอยแกว หรอใชภาพประกอบเพอแสดงความสมพนธของตวแปรตาง ๆ 3.3.5 วธด าเนนการวจย โดยกลาวถงประชากรและกลมตวอยาง วธสมตวอยาง แหลงทมาของขอมล เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล การเกบรวบรวมขอมล สถตทใชในการวจยและการวเคราะหขอมล 3.3.6 สรปผลการวจยและอภปรายผล เปนการน าเสนอผลการวจยตามวตถประสงค โดยมขอวจารณทอางองทฤษฎหรอมการเปรยบเทยบผลการวจยกบงานวจยชนอน ๆ ทเกยวของ 3.3.7 ขอเสนอแนะ ประกอบดวย ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช และขอเสนอแนะในงานวจยครงตอไป 3.3.8 บรรณานกรมใหใชรปแบบการเขยนบรรณานกรมตาม APA Style 3.3.9 ภาคผนวก ตาราง และภาพประกอบในภาคผนวก ควรมเฉพาะเทาทจ าเปน โดยอาจใชภาพถาย ขาว-ด า สงแนบมาพรอมตนฉบบหรอพมพรวมมาในตนฉบบทสงมาใหชดเจน ในกรณของตารางจะตองมการเรยงล าดบตาราง และมชอตารางหรอค าอธบายประกอบตารางดวย สวนภาพประกอบจะตองเรยงล าดบภาพ พรอมชอภาพหรอค าอธบายประกอบทบรเวณใตภาพดวยเชนกน

ผจดพมพ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ส านกงานกองบรรณาธการ สาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ทปรกษาบรรณาธการ ประธานกรรมการประจ าสาขาวชาศกษาศาสตร บรรณาธการ ศาสตราจารย ดร.สรวรรณ ศรพหล มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช กองบรรณาธการ ศาสตราจารย ดร.ชยยงค พรหมวงศ มหาวทยาลยกรงเทพธนบร ศาสตราจารย ดร.ผองพรรณ เกดพทกษ มหาวทยาลยเกษมบณฑต ศาสตราจารยกตตคณ ดร.นงลกษณ วรชชย จฬาลงกรณมหาวทยาลย รองศาสตราจารย ดร.ประพนธ เจยรกล มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช รองศาสตราจารย ดร.สมประสงค วทยเกยรต มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช รองศาสตราจารย ดร.นตยา ภสสรศร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช รองศาสตราจารย ดร.สมคด พรมจย มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช รองศาสตราจารย อษาวด จนทรสนธ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช รองศาสตราจารย ธนรชฏ ศรสวสด มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ผชวยศาสตราจารย พ.ต.ท หญง ดร.สขอรณ วงษทม มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

ผชวยศาสตราจารย ดร.จรลกษณ รตนาพนธ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ก าหนดเผยแพร 2 ฉบบตอป การเผยแพร มอบใหหองสมดสถาบนการศกษาและจ าหนายโดยทวไป ขอมลการตดตอ กองบรรณาธการวารสารศกษาศาสตร มสธ. สาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ปากเกรด นนทบร 11120 โทร (02)504 8501 โทรสาร (02)503 3566-7 รปเลม คณะท างานวารสารศกษาศาสตร พมพท เอส อาร พรนตง แมสโปรดกส จ ากด

บทความทกเรองจะไดรบการตรวจความถกตองทางวชาการโดยผทรงคณวฒ ขอความและบทความในวารสารศกษาศาสตร มสธ. เปนแนวคดของผเขยน มใชความคดเหนของคณะ ผจดท าและมใชความรบผดชอบของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

Publisher School of Educational Studies, STOU Editorial Office School of Educational Studies, SukhothaiThammathirat Open University Editorial Consultant Dean, School of Educational Studies Editor Professor Dr.Siriwan Sripahol Sukhothai Thammathirat Open University Editorial Board Professor Dr.Chaiyong Brahmavong Bangkokthoburi University Professor Dr.Pongpan Kerdpitak Kasem Bundit University Honorary Professor Dr.Nongluk Wiratchai Chulalongkorn University Associate Professor Dr.Prapont Jearagul Sukhothai Thammathirat Open University Associate Professor Dr.Somprasong Withayagiat Sukhothai Thammathirat Open University Associate Professor Dr.Nittaya Passornsiri Sukhothai Thammathirat Open University Associate Professor Dr.Somkid Promjouy Sukhothai Thammathirat Open University Associate Professor Usavadee Chantarasonthi Sukhothai Thammathirat Open University Associate Professor Thanarat Sirisawadi Sukhothai Thammathirat Open University Assistant Professor Pol.Col.Dr.Sukaroon Wongtim Sukhothai Thammathirat Open University Assistant Professor Dr.Jareeluk Ratanaphan Sukhothai Thammathirat Open University Periodical Publication 2 times a year Publication Distribution Distribution to a selected list of libraries in Thailand and Public Editorial Correspondence School of Educational Studies, SukhothaiThammathirat Open University, Pak Kret, Nonthaburi 11120, Thailand Tel. (02)504 8501 Fax. (02)503 3566-7 Artwork Editorial Staff Publisher SR Printing Massproduct Co.,Ltd

บทบรรณาธการ วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชเปนวารสารทางวชาการทมการพฒนาคณภาพอยางเขมขนและตอเนอง เพอท าใหเปนวารสารทมมาตรฐานสง เชอมนได วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ฉบบนมความภาคภมใจทไดน าเสนอบทความวชาการเกยวกบเรองอาเซยนหลายเรอง ไดแก ประชาคมอาเซยนและบทบาทของผบรหารสถานศกษาขนพนฐานในการพฒนาสถานศกษาเขาสปะชาคมอาเซยน การจดการศกษาปฐมวยศกษาเพอเขาสประชาคมอาเซยน : วกฤตหรอโอกาส การแนะแนวกบการกาวเขาสประชาคมอาเซยน และการจดการเรยนการสอนภาษาองกฤษของประเทศทเปนสมาชกอาเซยน วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชฉบบน ยงมโอกาสน าเสนอบทความวจยทสะทอนภาพการศกษาทหลากหลาย เชน แนวโนมของการจดการเรยนการสอนทางไกลของมหาวทยาลยสโขทยธรรมธราช การสงเคราะหงานวจยเกยวกบการนเทศการสอนในสถานศกษาขนพนฐาน และการพฒนาศนยการเรยนคณธรรมส าหรบเดกประถมศกษา นอกจากบทความทกลาวมาแลว ยงมบทความอนทมความนาสนใจเชนกน ซงไดน าเสนอใหไดอานในฉบบน กองบรรณาธการ หวงวาทานผอานจะไดรบสาระความรอยางเตมอมในวารสารศกษาศาสตร หากทานผอานมขอเสนอแนะทางกองบรรณาธการวารสารยนดนอมรบค าแนะน าจากทานผอานทกทาน เพอจะไดน าไปปรบปรงและพฒนาคณภาพของวารสารใหมมาตรฐาน และเตมดวยเนอหาสาระททรงคณคาสบไป รองศาสตราจารย ดร.สมคด พรมจย บรรณาธการ

สารบญ หนา

การพฒนาชดฝกอบรมการเขยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธ 1 บญศร พรหมมาพนธ การพฒนาศนยการเรยนคณธรรมส าหรบเดกประถมศกษา 13 วาสนา ทวกลทรพย การจดการเรยนการสอนภาษาองกฤษของประเทศทเปนสมาชกอาเซยน 25 ศตา เยยมขนตถาวร การแนะแนวกบการกาวเขาสประชาคมอาเซยน 40 นรนาท แสนสา การจดการศกษาปฐมวยศกษาเพอเขาสประชาคมอาเซยน : วกฤตหรอโอกาส 54 อรณ หรดาล แนวโนมของการจดการเรยนการสอนในระบบทางไกลของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช 63 ชนกนารถ บญวฒนกล ประชาคมอาเซยนและบทบาทของผบรหารสถานศกษาขนพนฐานในการพฒนาสถานศกษา เขาสประชาคมอาเซยน 78 ชชาต พวงสมจตร การจดกจกรรมการเรยนรเพอสงแวดลอม 87 ดรณ จ าปาทอง การสงเคราะหงานวจยเกยวกบการนเทศการเรยนการสอนในสถานศกษาขนพนฐาน 95 รตนา ดวงแกว การศกษาสถานภาพดษฎนพนธสาขาวชาการบรหารการศกษา 108 ปรชา วหคโต ปรทรรศนหนงสอ 117 สมคด พรมจย

STOU EDUCATION JOURNAL Volume 5 Number 2 July - December 2012 ISBN 1905-4653

Page Development of a Training Package on Construction and Analysis of Achievement Test 1 Boonsri Prommapun Development of Moral and Ethical Learning Center for Elementary Students 13 Wassana Taweekulsub Instructional Management in English Subject of ASEAN Member Countries 25 Sita Yiemkuntttavorn Guidance and Joining the ASEAN Community 40 Niranart Sansa Early Childhood Education and ASEAN Community: Crisis or Opportunity 54 Arunee Horadal The Trend of Distance Education Instruction Model for Sukhothai Thammathirat Open University 63 Chanoknart Boonwatthanakul ASEAN Community and Roles of Basic Education School Administrators in School Development for Joining the ASEAN Community 78 Choochat Phuangsomjit Learning Activities for Environment 87 Darunee Jumpatong Synthesis of Research on Instructional Supervision in Basic Education Schools 95 Ratana Daungkaew The Status of Dissertation in Educational Administration Program 108 Preecha Wihokto Book Review Dictionary of Education 117 Somkid Promjouy

วารสารศกษาศาสตร มสธ. การพฒนาชดฝกอบรมการเขยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธ ปท 5 ฉบบท 2 กรกฎาคม 2555 – ธนวาคม 2555 บญศร พรหมมาพนธ และคณะ

1

การพฒนาชดฝกอบรมการเขยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธ Development of a Training Package on Construction and Analysis of Achievement Test

บญศร พรหมมาพนธ* และคณะ

บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอ 1) ศกษาความตองการเกยวกบชดฝกอบรมการเขยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธ 2) พฒนาชดฝกอบรมการเขยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธ 3) ศกษาความกาวหนาทางการเรยนของผ เขารบการอบรมทใชชดฝกอบรมการเขยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธ และ 4) เพอศกษาความพงพอใจของผเขารบการอบรมทมตอชดฝกอบรมการเขยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธ กลมตวอยาง ไดแกครผ สอนระดบการศกษาขนพนฐานจากโรงเรยนในจงหวดนนทบร ปทมธาน และสมทรปราการ จ านวน 100 คน ทใชในการส ารวจความตองการการฝกอบรม และครผสอนจ านวน 51 คนทเขาร บการฝกอบรม เครองมอการวจย ประกอบดวย แบบสอบถาม ชดฝกอบรม และแบบทดสอบ การวเคราะหขอมล ไดแก รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคาทและการวเคราะหเนอหา ผลการวจย สรปไดดงน 1. กลมตวอยางมความตองการเกยวกบชดฝกอบรมโดยรวมในระดบมาก เรองทตองการในระดบมากไดแก การตรวจสอบคณภาพขอสอบกอนน าไปใช หลกการวดและประเมนผล เทคนคการเขยนขอสอบแบบคขนาน ประเภทของการวดและประเมนผล และการน าผลการวเคราะหขอสอบไปใช กลมตวอยางมความตองการการจดฝกอบรมแบบบรรยายพรอมฝกปฏบตมากทสด 2. ชดฝกอบรมการเขยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธ มความเหมาะสมระดบมาก 3. ผเขารบการฝกอบรมการเขยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธ มความกาวหนาทางการเรยนเพมขนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และ 4. ผเขารบฝกอบรมมความพงพอใจตอชดฝกอบรมการเขยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธ โดยภาพรวมอยในระดบมาก เรองทมความพงพอใจในระดบมากทสดไดแก วทยากรมความสามารถในการถายทอดความร เนอหาสาระในชดฝกอบรมสามารถน าไปใชประโยชนไดจรงและกจกรรมการฝกอบรมเปดโอกาสใหผเขาอบรมไดลงมอปฏบต

* รองศาสตราจารย ดร. ประจ าสาขาวชาศกษาศาสตร ** รองศาสตราจารย ดร.สมคด พรมจย และ รองศาสตราจารย ดร.วรรณด แสงประทปทอง


2

Abstract The objectives of this research were to : 1) find need of a training package on construction and analysis of achievement test; 2) develop the training package on construction and analysis of achievement test; 3) study trainees’ learning progress toward the training package; and 4) study trainees’ satisfaction toward the training package. The studied samples consisted of 100 teachers with basic education level from schools in Nonthaburi, Pathum Thani, and Samut Prakarn Provinces for find training need and 51 teachers who were trained by the training package. The research tools employed were a questionnaire regarding training package and achievement test. Data analysis were conducted as percentage, mean, standard deviation, t-test, and content analysis. The research findings were: 1) the studied samples needed overall of the training package at the high level. The topics needed at the high level included verification of test quality before utilizing, measurement and evaluation principle, construction technique of parallel-form tests, type of measurement and evaluation, and analytical results of test utilization. The highest need of the samples was a descriptive training package with practice; 2) the training package was appropriate at the high level; 3) the trainees had learning progress significantly increased at the .05 level ; and 4) the trainees had satisfaction toward the training package at the high level. The topics with high satisfaction were knowledgeable instructors who could convey their knowledge, content in the training package could be practical utilized and training activities allowed the trainees to have real practice


3

ความเปนมาและความส าค ญของปญหาการว จ ย ครคอผท มบทบาทส าคญย งในการพฒนาคณภาพผเรยน เพราะนอกจากจะตองรหลกการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญแลว ครจะตองมความร ความสามารถในการเข ยนและว เคราะหขอสอบวดผลสมฤทธเพอพฒนาผเรยนใหเตมศกยภาพซงเปนไปตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ทก าหนดใหสถานศกษาพฒนากระบวนการเรยนการสอนทมประสทธภาพ รวมทงการสงเสรมใหผสอนสามารถท าการประเมนผเรยนในแตละระดบการศ กษ าได อ ย างถ กต อ งต ามห ล กก ารว ด และประเมนผลการศกษา ซงสอดคลองกบแผนยทธศาสตรการพฒนาการศกษาระยะท 9 (พ.ศ. 2545-2549) ทเนนย าใหสงคมไทยเปนสงคมแหงภมปญญาและการเรยนร ท สรางโอกาสให ท กคนรจกใชข อม ลท ม อยอยางหลากหลายเพอสรางองคความรและพฒนาตนเอง การวดและประเมนผลเปนกจกรรมทส าคญอยางหนงส าหรบครและบคลากรทางการศกษาในการจดการศกษาเพราะหนาทหลกของการวดและประเมน ผลการศกษา คอ การตรวจสอบผลการเรยนการสอนเพอการปรบปรงการเรยนการสอน การวนจฉยผเรยน การสรปผลการเรยนการสอน และการตดสนผลการเรยน จากบทบาทหนาทดงกลาว จะเหนความส าคญของการวดและประเมนผลทมตอการจดการเรยนการสอนในดานการเรยนการสอน ดานการแนะแนวและการจดกจกรรมพฒนาผเรยน ดานการบรหารจดการ ดานการ ศกษาคนควาวจย การวดและประเมนนบวามความ ส าคญทใหประโยชนโดยตรงตอการจดการเรยนการสอนเพราะกระบวนการวดและประเมนผลจะชวยใหไดขอมลทเปนผลการเรยนรของผเรยน ครผสอนนบวามความส าคญตอการน าผลการเรยนรมาใชในการพฒนาการเรยนการสอนรวมทงการคดคนทดลองนวตกรรม สอเทคโนโลยทางการศกษาทเหมาะสมกบผเรยน เพอน ามาใชในการพฒนาการเรยนการสอนใหมประสทธภาพยงขน ( สมคด พรมจย, 2553 : 9)

แบบทดสอบเปนเครองมอทนยมใชมากในการวดผลสมฤทธทางการเรยน แบบทดสอบทดควรมความตรง ความเทยง ความเปนปรนย ความยากและอ านาจจ าแนก การเขยนขอสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนทด ครควรวางแผนการสรางขอสอบ ด าเนนการเขยนขอสอบตรวจสอบคณภาพขอสอบกอนน าไปใช จดพมพขอสอบและจดท าค มอการใชแบบทดสอบ อยางไรกตามการเขยนขอสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนให ม ประสทธภาพนน ครตองมความเขาใจเนอหาวชาเปนอยางด และตองรเทคนคการออกขอสอบและมความคดสรางสรรคในการเขยนขอค าถามดวย (บญศร พรหมมาพนธ,2553 : 66) การว เคราะห ขอสอบเปนการตรวจสอบคณภาพของเครองมอท าได 2 แนวทางคอ การตรวจสอบคณภาพกอนน าเครองมอไปใช และการตรวจสอบคณภาพหลงจากทน าเครองมอไปใชแลว ครผสอนสามารถตรวจสอบคณภาพของเครองมอวดดวยตนเองกได ห รอท าการตรวจสอบเค รองมอเปนรายกล ม เช น ภายในกลมวชาการ กลมสาระการเรยนร หรอองคกรทรบผดชอบในดานการวดและประเมนผลการศกษาทโรงเรยนจดตงขนกได การตรวจสอบความยากและอ านาจจ าแนกของขอสอบเปนรายขอ แบงเปนการวเคราะหขอสอบแบบองเกณฑและองกลม (วรรณด แสงป ระท ปทอง ,2553 :130)น อกจาก น ย งม ก ารวเคราะหความตรง และความเทยงของซงมวธการว เคราะห หลายว ธ ผ ว เคราะห จ งควรเล อกใชใหเหมาะสม ดงนน ครควรไดรบการพฒนาเรองการเขยนและว เคราะห ขอสอบวดผลส มฤท ธ ซ งสามารถประยกตความรมาใชในการพฒนาขอสอบใหมคณภาพ คณะผวจยจงสนใจจดท าโครงการพฒนาชดฝกอบรมการเขยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธ ซงเปน โครงการบรการวชาการแกสงคมและสนบสนนแผนแมบทของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชในการพฒนาสงคมไทยสสงคมภมปญญาและการเรยนรอยางตอเนองตลอดไป


4

วตถประสงคการวจย 1. เพอศกษาความตองการเกยวกบชดฝกอบ รมการเขยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธ 2 . เพ อพฒนาช ด ฝกอบรมการเข ยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธ 3. เพอศกษาความกาวหนาทางการเรยนของผ เข าร บการอบรมท ใชช ด ฝกอบรมการเข ยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธ 4. เพ อศกษาความพงพอใจของผเขารบการอบรมท ม ต อช ด ฝกอบรมการเข ยนและว เคราะหขอสอบวดผลสมฤทธ สมมตฐานการวจย ผเขารบการฝกอบรมมความกาวหนาทางการเรยนเพมขน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ขอบเขตการวจย 1. การวจยครงนเปนการพฒนาชดฝกอบรมเรองการเขยนและวเคราะหขอสอบ ครอบคลมเนอหา จ านวน 5 หนวยไดแก ความรพนฐานเพอการวดและการประเม นผลการเรยนการเข ยนขอสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน การสรางและตรวจใหคะแนนขอสอบความเรยง การวเคราะหคณภาพแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน และการวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนดวยโปรแกรมส าเรจรปคอมพวเตอร

2. การศกษาครงนท าการศกษากบครผสอนระดบการศกษาขนพนฐานจากโรงเรยนในจงหวดนนทบร ปทมธาน และสมทรปราการ จ านวน 100 คน ซงเปนกลมทใชในการส ารวจความตองการในการฝกอบรม และครผสอนทเขารบการฝกอบรมจ านวน 51 คน ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1. ไดทราบถงความตองการในการพฒนา

เกยวกบการเขยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธของครผสอนระดบการศกษาขนพนฐานในจงหวดนนทบร ปทมธาน และสมทรปราการ 2 . ไดชดฝกอบรมการเขยนและว เคราะหขอสอบวดผลสมฤทธทมคณภาพ 3. ครสามารถประยกตความรจากการฝกอบ รมมาใชในการพฒนาขอสอบใหมคณภาพ 4. มห าว ท ยาล ยส โขท ยธรรมาธราชไดเผยแพรความรและมบทบาทในการบรการทางวชาการแกส งคมในรปแบบทเหมาะสมและสอดคลองกบระบบการศก ษา ทางไกลและการศกษาตลอดชวต นยามศพทเชงปฎบตการ ความตองการเกยวกบชดฝกอบรมการเขยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธ หมายถงความตอง การของครผสอนระดบการศกษาขนพนฐาน เกยว กบเนอหาสาระและการฝกอบรมทครสนใจและตองการศกษาเพมเตม โดยใชแบบสอบถามในการเกบรวบรวมขอมล ชดฝกอบรม หมายถง 1) เอกสารการฝกอบ รม ทใชรปแบบต าราแบบโปรแกรมทเออตอการศกษาดวยตนเอง และการฝกอบรมทเนนกระบวนการปฏบตจรง ซงมเนอหา จ านวน 5 หนวยไดแก หนวยท 1 ความรพนฐานเพอการวดและการประเมนผลการเรยน หนวยท 2 การเขยนขอสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน หนวยท 3 การสรางและตรวจให คะแนนขอสอบความเรยง การวเคราะหคณภาพแบบทดสอบวดผลส มฤท ธทางการเรยน และหนวยท 5 การวเคราะห ขอสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนดวยโปรแกรมส าเรจรปคอมพ ว เตอร 2 ) ค ม อการฝกอบรม ซงประกอบดวยรายละเอยดการฝกอบรมและกจกรรมภาคปฏบต ค ณ ภาพของช ด ฝกอบรม หมายถ ง ช ดฝกอบรมมค ณภาพในประเด น เนอหาสาระ การน าเสนอ การน าไปใชประโยชน และความเหมาะสมของชดฝกอบรมโดยภาพรวม ผวจยท าการตรวจสอบ


5

คณภาพโดยสอบถามผทรงคณวฒและผเขารบการฝกอบรม จากเครองมอทผวจยสรางขน ซงมลกษณะเปนมาตรประมาณคา 5 ระดบ ไดแก มากทสด มาก ปานกลาง นอย และนอยทสด

ความกาวหนาทางการเรยน หมายถงความ รของผเขารบการฝกอบรมทเพมขนเมอเปรยบ เทยบคะแนนกอนและหลงการใชชดฝกอบรม โดยใชแบบ ทดสอบในการเกบรวบรวมขอมล

ความพ งพอใจของผ เข าร บการฝกอบรม หมายถง ความรสกของผเขารบการฝกอบรมทมตอชดฝกอบรมการเขยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธผ เข าร บการฝกอบรม หมายถ งครผ ส อนในระดบการศกษาขนพนฐานจากโรงเรยนในจงหวดนนทบร ปทมธาน และสมทรปราการ

กรอบแนวคดการวจย

วธด าเนนการวจย ประชากร ไดแก ครผสอนในระดบการศกษาขนพนฐานในโรงเรยนจงหวดนนทบร ปทมธาน และสมทรปราการ

กลมต วอยาง ไดแก 1. ครผ สอนระดบการ ศกษาขน พ นฐานจากโรงเรยนในจงหวดนนทบร ปทมธาน และสมทรปราการ จ านวน 100 คน ซงเปน

กลมทใชในการส ารวจความตองการในการฝกอบรม 2. ครผสอนในระดบการศกษาขนพนฐาน จ านวน 51 คน ไดมาจากการสมตวอยางแบบงายจากรายชอโรง เรยน ใน จ งห ว ดนนทบ ร ปท ม ธาน แ ละสมทรปราการ จ านวน 17 โรง ซงเปนกลมทใชในการฝกอบรม เค ร อ ง ม อ ว จ ย ป ร ะ ก อ บ ด ว ย 1 ) แบบสอบถามความตองการการฝกอบรมการเขยนและวเคราะหขอ สอบวดผลสมฤทธ 2) ชดฝกอบรมการเข ยน และว เค ร าะห ข อ ส อบ ว ด ผ ลส ม ฤท ธ 3 ) แบบทดสอบวดความรเกยวกบการเขยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธ และ 4) แบบสอบถามความพงพอใจเกยวกบการฝกอบรม ส าหรบรายละเอยด มดงน แบบสอบถาม มลกษณะเปนค าถามปลายเปดและปลายปด ทผว จยสรางขนเพอใชสอบถามความตองการการฝกอบรมการเขยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธ และความพงพอใจตอการฝกอบรมในประเด น เนอหาสาระ การน าเสนอ การน าไปใชประโยชน และความเหมาะสมของชดฝกอบรมโดยภาพรวม ซงมลกษณะเปนมาตรประมาณคา 5 ระดบ ไดแก มากทสด มาก ปานกลาง นอย และนอยทสด ส าหรบแบบสอบถามทเปนแบบมาตรประมาณคา 5 ระดบ มเกณฑในการใหคะแนน ดงน

- คาเฉลย 4.51 – 5.00 หมายถง มความตองการ/ พงพอใจ/เหมาะสม มความเหมาะสมใน ระดบมากทสด - คาเฉลย 3.51 – 4.50 หมายถง มความตองการ/ พงพอใจ/เหมาะสมในระดบมาก

- คาเฉลย 2.51 – 3.50 หมายถง มความตองการ/ พงพอใจ/เหมาะสมในระดบปานกลาง

- คาเฉลย 1.51 – 2.50 หมายถง มความตองการ/ พงพอใจ/เหมาะสมในระดบนอย

- คาเฉลย 1.00 – 1.50 หมายถง มความตองการ/ พงพอใจ/เหมาะสมในระดบนอยทสด

ครผสอนระดบการศกษาขนพนฐาน -จ.นนทบร -จ.ปทมธาน -จ.สมทรปราการ

ความตองการเกยวกบชดฝกอบรม

คณภาพชดฝกอบรม

-ความกาวหนาทางการเรยน -ความพงพอใจของผเขารบการฝกอบรม


6

แบบทดสอบ ม ลกษณะเปนแบบทดสอบคขนานชนดปรนย 5 ตวเลอก จ านวน 20 ขอ ขอละ 1 คะแนน เปนค าถามเพ อวดความรของผเขารบการฝกอบรมกอนและหลงการฝกอบรมเกยวกบการเขยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธ ส าหรบเครองมอวจย มหลกการสรางดงน 1. ทบทวนเอกสารและงานวจยทเกยวของ 2. สรางเครองมอวจยใหครอบคลมวตถประสงค 3. ตรวจสอบคณภาพดานความตรงเชงเนอหา (content validity)โดยผทรงคณวฒ จ านวน 3 ทาน และตรวจสอบความเทยงโดยการค านวณคาสมประสทธแอลฟาของครอนบค แบบสอบถามความตองการการฝกอบรมการเข ยนและว เคราะห ข อสอบวดผลสมฤทธ มคาความเทยงเทากบ .9287 4. ปรบปรงเครองมอวจยใหมคณภาพ ชดฝกอบรม มกระบวนการพฒนา ดงน 1. ตงคณะกรรมการพฒนาชดฝกอบรม 2 . ท า ก า ร ว เค ร า ะ ห เ น อ ห า ก าห น ดจดประสงคการ เรยน ร ส อการเรยนการสอน ทเห ม าะส มก บ ล ก ษ ณ ะและค ว าม ต อ งก ารข อ งก ล ม เป าห ม าย ด า เน น ก า ร ใน ล ก ษ ณ ะ ข อ งคณะกรรมการกลมผลต ประกอบดวยผเชยวชาญดานเนอหาทเกยวของกบหลกสตรฝกอบรม 3. ผลตชดฝกอบรมแบงเปน 5 หนวยครอบคลมเนอหา หนวยท 1 ความรพนฐานเพ อการวดและการประเมนผลการเรยน หนวยท 2 การเขยนขอสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน หนวยท 3 การสรางและตรวจใหคะแนนขอสอบความเรยง หนวยท 4 การวเคราะหคณภาพแบบทด สอบวดผลสมฤทธทางการเรยน หนวยท 5 การวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนดวยโปรแกรมส าเรจรปคอมพวเตอร

4. ผวจยท าการตรวจสอบคณภาพชดฝกอบรมโดยใหผทรงคณวฒ 3 คน(ดรายชอในภาคผนวก ) ท าการประเมนความเหมาะสมของชดฝกอบรม 5. ปรบปรงชดฝกอบรมใหมคณภาพ การเกบรวบรวมขอมล 1. ผวจยสงแบบส ารวจความตองการเกยวกบเนอหาการฝกอบรมใหครในจงหวดนนทบร ปทมธาน และสมทรปราการ จ านวน 100 คน ในระหวางวนท 1- 30 พฤศจกายน 2552 เพ อน าผลการวเคราะหมาก าหนดเนอหาการฝกอบรมใหตรงกบความตองการของผเขารบการอบรมอยางแทจรง 2. ท าการพฒนาชดฝกอบรมการเขยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธ 3. ท าการประเมนความรกอนและหลงการฝก อบรม และด าเนนการฝกอบรม ในระหวางวนท 21-23 เมษายน2553 ทหอง5209 อาคารสมนา 1 มหาวทยาลย สโขทยธรรมาธราช 4. การสอบถามความพงพอใจของผเขารบการอบรมตอการฝกอบรม การวเคราะหขอมล ไดแก รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคาท และการวเคราะหเนอหา สรปผลผลการวจย 1. กลมตวอยาง สวนใหญเปนเพศหญง มประสบการณการสอน 1-10 ป สวนใหญสอนอยโรงเรยนประภามนตร จ.สมทรปราการ รองลงมาไดแกโรงเรยนนวมนทราชนทศหอวงนนทบร 2. กลมตวอยางมความตองการเกยวกบเนอหาชดฝกอบรมโดยรวมในระดบมาก เรองทต องการในระดบมากเรยงตามล าด บไดแก การตรวจสอบคณภาพขอสอบกอนน าไปใช หลกการวดและประเมนผล เทคนคการเขยนขอสอบแบบคขนานประเภทของการวดและประเมนผล และการน าผลการ


7

วเคราะหขอสอบไปใช กลมตวอยางตองการใหมการจดฝกอบรมแบบบรรยายพรอมฝกปฏบต มากทสด 3.ชดฝกอบรมการเขยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธ โดยภาพรวมอยในระดบเหมาะสมมาก เรองท ม ความเหมาะสมในระดบมากท สดไดแ ก เนอหาสาระมความครอบคลมประเดนส าคญครบถวนตามหวขอหลกสตร เนอหาสาระมความเหมาะสมกบกลมเปาหมาย ความเหมาะสมของโครงเรอง / การจดล าดบเนอหา และสามารถน าไปใชในการเขยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธไดจรง นอกนนมความเหมาะสมในระดบมาก 4. ผ เข าร บ การฝกอบรมการเข ยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธ มความกาวหนาทาง การ เรยนเพม ขนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

5. ผเขารบฝกอบรมมความพงพอใจตอ ชดฝกอบรมการเขยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธ โดยภาพรวมอยในระดบเหมาะสมมาก เรองทมความพ งพ อ ใจ ใน ร ะด บ ม าก ท ส ด ไ ด แ ก ว ท ย าก ร มความสามารถในการถายทอดความร เนอหาสาระ ในชดฝกอบรมสามารถน าไปใชประโยชนไดจรงและกจกรรมการฝกอบรมเปดโอกาสใหผเขาอบรมไดลงมอปฏบต การอภปรายผลการวจย 1. กลมตวอยางมความตองการเกยวกบเนอหาชดฝกอบรมโดยรวมอยในระดบมากเรองหวขอทตอง การฝกอบรมในระดบมากเรยงตามล าดบไดแก การตรวจสอบคณภาพขอสอบกอนน าไปใช หลกการวดและประเมนผล เทคนคการเขยนขอสอบแบบคขนาน ประเภทของการวดและประเมนผล และการน าผลการวเคราะหขอสอบไปใช ทงนเปนเพราะการวดและประเมนมความส าคญตอการเรยนการสอน เพราะท าใหไดขอมลทเปนผลการเรยนรของผเรยน ครสามารถน ามาใชพฒนาการเรยนการสอนให มประสทธภาพย งขน เนองจากแบบทดสอบวดผลสมฤทธ เปนเครองมอทใชวดความรความสามารถ

ทกษะและสมรรถภาพทางสมองดานตางๆ ดงนนครจงตองมความรความสามารถในการเขยนขอสอบ โดยเรมตงแต การวางแผนสรางขอสอบ การก าหนดวตถประสงคของการสอบวดให ชดเจน ว เคราะหเนอหาสาระวชาและพฤตกรรมทจะวด จดท าตารางวเคราะหวตถประสงคเชงพฤตกรรม และแผนผงการสรางขอสอบ การด าเนนการเขยนขอสอบ โดยครควรสอนไปเขยนขอสอบไป การตรวจสอบคณภาพขอสอบกอนน าไปใช สามารถท าได 2 ลกษณะคอ ตรวจสอบคณภาพโดยหาความตรงของขอค าถามโดยใหผเชยวชาญ พจารณาวาขอค าถามวดพฤตกรรมหรอจดประสงคการเรยนรหรอไม โดยค านวณคาความตรง (IOC) เปนรายขอหรอพจารณาความตรงทงฉบบ การตรวจสอบคณภาพขอสอบโดยการวจารณเปนรายขอ เช นใชภาษาท ง ายกะทดรดหรอไม การจดพ มพขอสอบ และจดท าคมอการใชแบบทดสอบ (บญศร พรหมมาพนธ,2553: 66) สวนในเรองการเขยนขอสอบแบบคขนานเปนเรองส าคญทครจะตองรเทคนคในการวดเนอหา ระดบพฤตกรรมเดยวกน มความยากงายใกลเคยงกนในการวดความกาวหนาของผ เรยน จงท าให กล มตวอยางมความตองการฝกอบรมในเรองดงกล าว นอกจากนครจะตองทราบลกษณะขอสอบทด ซงตรงกบทสมคด พรมจย (2553 : 47 ) กลาววาขอสอบทดจะตองมความตรงหรอความเทยงตรง ความเทยงหรอความเชอมน ความเปนปรนย ความยาก และอ านาจจ าแนก 2. ชดฝกอบรมการเขยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธ มความเหมาะสมในระดบมาก เรองทมความเหมาะสมในระดบมากทสดไดแก เนอหาสาระมความครอบคลมประเดนส าคญครบถวนตามหวข อหลกสตร เนอหาสาระมความเหมาะสมกบกลมเปา หมาย ความเหมาะสมของโครงเรอง / การจดล าดบเนอหา และสามารถน าไปใชในการเขยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธไดจรง นอกนนมความเหมาะ สมในระดบมาก ทงนเปนเพราะชดฝกอบรมทพฒนา


8

ประกอบดวย 1) เอกสารการฝกอบรมทใชรปแบบต าราแบบโปรแกรมทเออตอการศกษาดวยตนเอง และการฝกอบรมทเนนกระบวนการปฏบตจรง ซงมเนอหา จ านวน 5 หนวยไดแก หนวยท 1 ความรพนฐาน เพ อการวดและการประเมนผลการเรยน หนวยท 2 การเขยนขอสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน หนวยท 3 การสรางและตรวจใหคะแนนขอสอบความเรยง การวเคราะหคณภาพแบบทดสอบวดผลสมฤทธทาง การเรยน และหนวยท 5 การวเคราะหขอสอบวดผลส มฤท ธทางการเรยนดวยโปรแกรมส าเรจรปค อ ม พ ว เต อ ร แ ล ะ 2 ) ค ม อ ก าร ฝ ก อ บ ร ม ซ งประกอบดวยรายละเอยดการฝกอบรมและกจกรรมภาคปฏบต ผลการวจยนตรงกบทสมคด พรมจยและคณะ(2549:บทคดยอ) ไดพฒนาหลกสตรฝกอบรมทางไกล เรอง การก ากบ ตดตาม และประเมนผลงานส าหรบหนวยงานภาครฐจงหวดนนทบร ผลการวจย พบวา ชดฝกอบรมทางไกลทประกอบดวยเอกสารการฝกอบรม กรณตวอยางงานประเมนและงานและโครงการ และคมอการฝกอบรมเชงปฏบตการ มความเหมาะสมในระดบมากในดานการน าเสนอชดเจน ภาษาทใชอานเขาใจงาย มความเหมาะสมระดบมาก สวนความคดเหนเกยวกบคณภาพของเอกสารชดฝกอบรมจากการส มภาษณ พบวา ช ดฝกอบรมมความสามารถในการศกษาไดดวยตนเอง มการใชภาษาเขยนทคอนขางเขาใจไดงาย การน าเสนอเนอหาแตละเรองมความเหมาะสม ตวอยางทน าเสนอมความชดเจนอานเขาใจงาย เนอหามความทนสมย สามารถน าไปปฏบต ได และสอดคลองกบ ท ช ต มา ส จจานนท และคณะ (2552 :98) ไดท าการพฒนาชดฝกอบรมเพ อพฒนาสมรรถนะบรรณารกษห องสมดประชาชน ผลการวจยพบวา ชดฝกอบรมมความเหมาะสมระดบมาก 3. ผ เข าร บ ก าร ฝ กอบ รมก าร เข ยน และวเคราะหขอสอบวดผลส มฤทธ ม ความกาวหนาทางการเรยนเพมขนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ

.05 ทงน เปน เพราะเนอหาชดฝกอบรมไดเข ยน โดยผทรงคณวฒ ท ส าเรจการศกษาระดบปรญญา เอกด านการว ดและป ระ เม น ผล และท กคน มประสบการณการสอนในระบบทางไกลทมหาวทยาลยส โ ข ท ย ธ ร ร ม าธ ร าช ม าน าน ก ว า 2 0 ป จ ง มประสบการณสงในระบบการเรยนการสอนแบบทางไกลจงค านงถงการจดล าดบเนอหาเชอมโยงทสมพนธกน ท าใหงายตอการเรยนร มแบบประเมนกอนเรยนและหลงเรยน เพ อใหผ เขารบการอบรมสามารถประเม นความกาวหน าดวยตน เอง และป ระกอบก บ ผ เข าร บ ก าร ฝกอบ รมได ม โอก าส ป ฏ บ ต จ ร ง ใ น ก จ ก ร ร ม ก า ร ฝ ก อ บ ร ม ท มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช เปนเวลา 3 วน จ านวน18 ชวโมง จงท าใหผเขารบการอบรมมความรเพมขน ซงผลการวจยสอดคลองกบงานวจยของชตมา สจจานนท และคณะ (2552:98) ไดท าการพฒนาชดฝกอบรมเพ อพฒนาสมรรถนะบรรณารกษห องสมดประชาชน พบวาผเขารบการฝกอบรมมความรเพมขนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และตรงกบสรวรรณ ศรพหล (2551) ท าการพฒนาชดฝกอบรมทางไกล เรองการจดการเรยนการสอนเพ อพฒนาลกษณะความเปนพลโลกของนกเรยน ส าหรบครสงคมศกษา พบวา ความกาวหนาในการฝกอบรมของผรบการฝกอบรมเพมขนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ตรงกบทอลสา วานชดและคณะ (2551) ท าการวจย การพฒนาชดฝกอบรมภาษาองกฤษเพ อการทองเทยว พบวา ผเขาอบรมมความสามารถและทกษะภาษาองกฤษเพอการทองเทยวเพมขนหลงการอบรมและตรงกบ นวพร ประกอบผล (2551: บทคดยอ) ท าวจยเรองการพฒนาชดการเรยนเรองการเปนมคคเทศกนอย โดยองหลกสตรทองถ นส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนโรงเรยนสมทรปราการ พบวา นกเรยนมความกาวหนาทางการเรยนเพมขนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 นอกจากนผลการวจยยงตรงกบทสมคด พรมจยและคณะ (2549:บทคดยอ) ไดพฒนาหลกสตร


9

ฝ กอบ รมท างไกล เรอ ง ก ารป ระ เม น หล กส ต รสถานศกษาและพฒนาหลกสตรเรอง การก ากบ ตดตาม และประเมนผลงานส าหรบหนวยงานภาครฐจงหวดนนทบร ผลการทดลองใชชดฝกอบรมทางไกล พบวา ความรของผเขารบการอบรม ภายหลงการฝกอบรม ม คะแนนสงกวาก อน ฝกอบรมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และสอดคลองกบทพชร ผลโยธนและคณะ(2548:บทคดยอ) ไดพฒนาหลกสตรฝกอบรมทางไกล เรอง นวตกรรมการจดการเรยนรตามแนวคอนสตรคตวสต ผลการวจย พบวา ผ เขารบการอบรมมคะแนนหลงการฝกอบรมสงกวากอนฝกอบรมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ผลการวจยทคนพบสอดคลองกบทลดดาวรรณ ณ ระนองและคณะ (2548:บทคดยอ) ไดพฒนาหลกสตรการฝกอบรมทางไกล เรอง ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนในสถานศกษา พบวา ผเขารบการอบรมมคะแนนหลงการฝกอบรมสงกวากอนฝกอบรมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และตรงกบทประภาส พมพทอง (2548 :บทตดยอ) ไดสรางชดฝกอบรม เรอง การพฒนาความรพนฐานการวจยในชนเรยน ส าห ร บข าราชการคร ส าน กงาน เขตพ น ทการศกษายโสธร เขต 1 ผลการวจยพบวา คะแนนทดสอบวดความรกอนและหลงการศกษาชดฝกอบรมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

4. ผ เขารบฝกอบรมมความพงพอใจตอชด

ฝกอบรมการเขยนและวเคราะหขอสอบ โดยภาพรวมอยในระดบมาก เรองทมความพงพอใจระดบมากทสดตอเนอหาชดฝกอบรมและวธการฝกอบรม ไดแก ว ท ยากรม ค วามสามารถในการถ ายทอดความ ร เนอหาสาระในชดฝกอบรมสามารถน าไปใชประโยชน ดานการเขยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธไดจรง และกจกรรมการฝกอบรมเปดโอกาสใหผเขาอบรมไดลงมอปฏบต ทงนเปนเพราะวทยากรทมาถายทอดความรเปนผทรงคณวฒทส าเรจการศกษาดาน

การวดและประเมนผล และทกคนมประสบการณการสอนในระบบทางไกลท มหาว ทยาลยสโขทยธรรมาธราชมากกวา 20 ป นอกจากนชดฝกอบรมไดผานขนตอนการพฒนาชดฝกอบรมในระบบทางไกลทเปนระบบทกขนตอนและกจกรรมการฝกอบรมไดเนนใหผเขารบการอบรมทกคนไดมโอกาสฝกปฏบตจรง โดยเฉพาะอยางยงเปนผ ทเขยนเนอหาเองและไดมโอกาสมาถายทอดความรดวยตนเองและเนนใหผเขารบการฝกอบรมมโอกาสป ฏ บ ต จ ร ง ใ น ก จ ก ร ร ม ก า ร ฝ ก อ บ ร ม ท มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช จงท าใหผเขารบการอบรมมความพงพอใจในระดบมากทสด

ผลการวจยนสอดคลองกบงานวจยของชตมา สจจานนท และคณะ (2552:98) ไดท าการพฒนาชดฝกอบรมเพ อพฒนาสมรรถนะบรรณารกษห องสมดประชาชน ผลการวจยพบวา ผเขารบการฝกอบรมมความพงพอใจในโครงการฝกอบรมโดยรวมอยในระดบมาก และตรงกบสรวรรณ ศรพหล (2551) ท าการพฒนาชดฝกอบรมทางไกล เรองการจดการเรยนการสอนเพ อพฒนาลกษณะความเปนพลโลกของนกเรยน ส าหรบครสงคมศกษา ผเขารบการฝกอบรมทางไกล มความเหนวาชดฝกอบรมทางไกลมความคมค า ความนาสนใจ และความเปนไปไดในการน าไปใชในระดบมาก และสอดคลองกบอลสา วานชดและคณะ (2551) ท าการวจย การพฒนาชดฝกอบรมภาษาองกฤษเพอการทองเทยว ผลการวจยพบวา ผเขาอบรมมความพงพอใจตอชดฝกอบรมทางไกลและว ธ ก าร ฝกอบ รมท างไกล และตรงก บ น วพ ร ประกอบผล (2551: บทคดยอ) ท าวจยเรองการพฒนาชดการเรยน เรองการเปนมคค เทศก น อย โดยอ งหลกสตรทองถ นส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนโรงเรยนสมทรปราการ ผลการวจยพบวา สวนใหญมความพงพอใจในชดการเรยนระดบมาก นอกจากนผลการวจยนยงสอดคลองกบทสมคด พรมจยและคณะ (2549:บทคดยอ) ไดพฒนาหลกสตรฝกอบรมทางไกล เรอง การประเมนหลกสตร


10

สถานศกษา พฒนาหลกสตรฝกอบรมเรอง การก ากบ ตดตาม และประเมนผลงานส าหรบหนวยงานภาครฐจงหวดนนทบร พบวา หวขอวชา วทยากร เนอหาทน าเสนอครอบคลมหวเรองทบรรยาย เวลาทใชในการฝกอบรมและการน าความรไปใชในการปฏบตงาน มความเหมาะสมอยในระดบมาก และตรงกบทพชร ผลโยธนและคณะ(2548:บทคดยอ) ไดพฒนาหลกสตรฝกอบรมทางไกล เรอง นวตกรรมการจดการเรยนรตามแนวคอนสตรคตวสต พบวา เนอหาทน าเสนอครอบคลมหวเรองทบรรยาย เวลาทใชในการฝกอบรมและการน าความรไปใชในการปฏบต งาน มความเหมาะสมอยในระดบมาก ว ทยากรมบ คลกภาพเหมาะสมด มความสามารถสรางบรรยากาศและเทคนคในการถายทอดความรอยในระดบมาก และสอดคลอ งกบ ล ดด าวรรณ ณ ระนองและคณะ (2548:บทคดยอ) ไดพฒนาหลกสตรการฝกอบรมทางไกล เรอง ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนในสถานศกษา ผลการวจย พบวา เรองทมความเหมาะสมในระดบมากไดแก วทยากรมบคลกภาพเหมาะสม มความสามารถสรางบรรยากาศและเทคนคในการถายทอดความร สอประกอบการบรรยายเหมาะสมกบเนอหาและกจกรรม รวมทงการเปดโอกาสซกถามและแสดงความคดเหน เอกสารการฝกอบรมทางไกล การน าเสนอชดเจน ภาษาทใชอ านเขาใจงาย และเนอหาสาระมความเหมาะสม คมอการฝกอบรมเชงปฏบตการ ในดานการน าเสนอชดเจน กจกรรมทใหฝกปฏบต เนอหาสาระอานเขาใจงาย เวลาทใชในการอบรม กจกรรมภาคปฏบตและวธการฝกอบรม รวมทงน าความรไปใชในการปฏบตงานได

ขอเสนอแนะ ก. ส าหรบการน าผลวจยไปใช

1. ผ ท น าช ด ฝ กอบรมการเข ยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธไปใช ควรจะศกษารายละเอยดของการใชชดฝกอบรมใหมความเขาใจเปนอยางด

2. ชดฝกอบรมนประกอบดวยเนอหา 5 หนวย แบบฝกปฏบต แบบประเมนตนเองกอนและหลงเรยน ผเขารบการฝกอบรมไดรบชดฝกอบรมในวนแรกและน าไปศกษาดวยตนเองพรอมกบเขารบการอบรม และพบวาชดฝกอบรมมคณภาพและเปนทพงพอใจ ดงนนชดฝกอบรมนจงเออตอการน าไปใชศกษาดวยตนเองได

3. ครท ผ านการฝกอบรมการเขยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธ ควรน าความรไปใชในการพฒนาขอสอบและท าการวเคราะหขอสอบใหมคณภาพเพอพฒนาการเรยนการสอน 4. ครท ผ านการฝกอบรมการเข ยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธในครงน ควรน า ความรไปเผยแพรแกครในโรงเรยนหรอในเขตพนทการศกษาอน 5. ค วรขยายผลโดยการพฒ น าเปน ส อออนไลน รปแบบ e-learning เพอการจดฝกอบรมทางไกลแกคร เพอสดคลองกบภารกจการจดบรการทางวชาการแกสงคมของมหาวทยาลยใหกวางขวางยงขน

ข. ส าหรบการวจยครงตอไป 1. ควรท าการตดตามผลผผานการ

ฝกอบรมการเขยนและวเคราะหขอสอบการเขยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธในการน าความรไปใชพฒนาขอสอบการเขยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธ

2. ควรท าวจยเพมเตมกบกลมครในจงหวดอนนอกเหนอจากจงหวดนนทบรปทมธานและสมทรปราการ

3. ควรท าวจยและพฒนาชดฝกอบรมทางไกลเรองอน ๆ เชน การเขยนโครงการวจย และการเขยนรายงานการวจยส าหรบคร


11

บรรณานกรม จรยา ภสฤทธ (2550) “การพฒนาความสามารถใน

การคดวเคราะหและผลสมฤทธทางการเรยนวชา

วทยาศาสตร” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการสอน มหาวทยาลยขอนแกน

ชตมา สจจานนท บญศร พรหมมาพนธ และอลสา วานชด (2552) รายงานการวจยเรองการพฒนาชดฝกอบรมเพอพฒนาสมรรถนะบรรณารกษหองสมดประชาชน นนทบร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

นคม ทาแดง (2537) “วธการและสอการฝกอบรมทางไกล” ใน ประมวลสาระชดวชาเทคโนโลยและสอสารการฝกอบรม หนวยท 10 บณฑตศกษา สาขาวชาศกษาศาสตร นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

นพนธ ศขปรด (2537) “ชดฝกอบรม” ใน ประมวลสาระชดวชาเทคโนโลยและสอสารการฝกอบรม หนวยท 11 นนทบร: สาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

บญศร พรหมมาพนธ (2553) เอกสารฝกอบรมการเขยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธ หนวยท 2 สาขาวชาศกษาศาสตร นนทบร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

(2545) “ แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน” ใน ประมวลสาระชดวชาการพฒนาเครองมอส าหรบการประเมนการศกษา หนวยท 5 บณฑตศกษา สาขาวชาศกษาศาสตร นนทบร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

พชร ผลโยธน และคณะ(2548) รายงานการวจยเรองนวตกรรมการจดการเรยนรตามแนวคอนสตรคตวสต นนทบร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. เอกสารประกอบการศกษา หลกสตรเทคนคการจดการฝกอบรม. นนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2539.

ลดดาวรรณ ณ ระนอง และคณะ (2548) ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนในสถานศกษา นนทบร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

วรรณด แสงประทปทอง (2553) เอกสารฝกอบรมการเขยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธ หนวยท 4 สาขาวชาศกษาศาสตร นนทบร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

สมคด พรมจย (2553) เอกสารฝกอบรมการเขยนและวเคราะหขอสอบวดผลสมฤทธ หนวยท 1 สาขาวชาศกษาศาสตร นนทบร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

สมคด พรมจย และคณะ (2549) การประเมนหลกสตรสถานศกษา นนทบร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

(2549) การก ากบ ตดตาม และประเมนผลงานส าหรบหนวยงานภาครฐ จงหวดนนทบร นนทบร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

สรวรรณ ศรพหล (2551) การพฒนาชดฝกอบรมทางไกล เรองการจดการเรยนการสอนเพอพฒนาลกษณะความเปนพลโลกของนกเรยน ส าหรบครสงคมศกษา คนคนวนท 25 สงหาคม 2552 จากฐานขอมลดานการศกษาทางไกล มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

อลสา วานชด และคณะ (2551) ท าการวจย การพฒนาชดฝกอบรมภาษาองกฤษเพอการทองเทยว กบบคลากรในอตสาหกรรมทองเทยวของจงหวดนนทบร

Dessler,G. (1994). Human Resource Management. 6th ed. Englewood Cliff, NJ: Prentice – Hall.


12

Eysencf, H.I. Arnold. Wand Meili, R. (1972). Encyclopedia of Psychology. Vol.1 London: Herder and Herder.

Griffitts, D.C. (1987) “The effect of activity – oriented science instruction on the development.” Dissertation Abstracts International. 5 (11), 1987 : 1102-A.

Gronlund, N.E. (1993). Constructing Achievement Tests 3rd ed. New Jercy : Prentice-Hall Inc., Englewood Cliffs.

Mehren, William A. (1979). Measurement and Evaluation in Education and Psychology. 2nd New York: Holt, Rinehart and Winston

วารสารศกษาศาสตร มสธ. การพฒนาศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรมส าหรบเดกประถมศกษา ปท 5 ฉบบท 2 กรกฎาคม 2555 – ธนวาคม 2555 วาสนา ทวกลทรพย

13

การพฒนาศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรมส าหรบเดกประถมศกษา Development of Moral and Ethical Learning Center for Elementary School Students

วาสนา ทวกลทรพย*

บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอ (1) พฒนาศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรมส าหรบเดกประถมศกษา และ (2) ทดลองใชศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรมส าหรบเดกประถมศกษา กลมตวอยางทใชในการวจย ประกอบดวย กลมท 1 เพอศกษาขอมลเบองตนในการพฒนาศนย คอ ผบรหาร 278 คน ครผสอน 417 คน นกเรยน 120 คน ผปกครอง 834 คน พระภกษ 30 คน รวมทงสน 1,679 คน ไดมาโดยการเลอกแบบเจาะจง กลมท 2 เพอระดมความเหนเกยวกบรางศนยการเรยน คอ ผเชยวชาญดานเทคโนโลยการศกษา 7 คน ดานการศกษา (ประถมศกษา) 6 คน และดานคณธรรมจรยธรรม 7 คน รวมทงสน 20 คน กลมท 3 เพอทดลองใชศนยการเรยนนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 จ านวน 40 คน ประถมศกษาปท 5 จ านวน 40 คน และประถมศกษาปท 6 จ านวน 40 คน รวมทงสน 120 คน ทเรยนในภาคการศกษาท 2/2552 ไดมาโดยเลอกเจาะจง เครองมอทใชในการวจยประกอบดวย (1) แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบศนยการเรยน (2) แบบสมภาษณความคดเหนเกยวกบศนยการเรยน (3) ศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรมส าหรบเดกประถมศกษา และ (4) แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบการใชศนยการเรยน การวเคราะหขอมลสถตทใช ไดแก คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการวเคราะหเนอหา ผลการวจย พบวา

1. ศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรมส าหรบเดกประถมศกษา ประกอบดวย (1) ปรชญา เปนแหลงความรดานคณธรรมจรยธรรม เพอใหเดกมโอกาสศกษาความรดวยตนเองตามศกยภาพแหงตน มการบรหารและจดการโดยสมาชกในชมชน (2) วสยทศน เปนศนยรวมความร ถายทอดความร สรางเครอขายคณธรรมและจรยธรรมกบชมชนอน และมสวนรวมจดการเรยนการสอนในเรองคณธรรมจรยธรรม (3) จดมงหมาย เพอถายทอดใหความรในเรองคณธรรมจรยธรรมและน าความรไปใชเสรมสรางลกษณะนสยทดใหกบตนเอง (4) นโยบาย วางแผน เตรยม และด าเนนการอยางมคณภาพในการใหความร บรการยมสอ จดกจกรรมสงเสรมคณธรรมจรยธรรม สงเสรมการมสวนรวมสมาชกในชมชน การใหค าแนะน าปรกษา และการประเมนตดตามผล (5) เปาหมายการใหบรการเดกชนประถมศกษาปท 4 – ปท 6 ในวนราชการและวนหยดราชการ ระหวางเวลา 8.30-18.00 น. (6) มาตรการท าการจดท าแผนแมบทและจดท าแผนปฏบตการ จดต งคณะกรรมการด าเนนการศนยการเรยน ประสานงานกบวด จดประชมชแจงกบสมาชกในชมชน วางแผน เตรยมการ ด าเนนการเกยวกบศนยการเรยน จดอบรม จดท าโครงการ และจดท าเครองมอ และเกณฑการประเมน (7) โครงสรางการบรหารงานของศนย ประกอบดวย งานสอสงพมพ งานสออเลกทรอนกส งานสอพนบาน งานจดกจกรรมและนทรรศการ และงานฝกอบรม (8) ระบบบรหารศนยการเรยนจดตงขนในรปของคณะกรรมการอปถมภ (9) บคลากร ประกอบดวย หวหนาศนยและเจาหนาทอาสาสมคร ไดแก ผบรหารโรงเรยน ครผสอน พระภกษสงฆ ผน าในชมชน และสมาชกในชมชน (10) สวนประกอบของศนย ประกอบดวย มมการเรยน 3 มม คอ มมสอสงพมพ มมสออเลกทรอนกส มม

*

รองศาสตราจารยประจ าแขนงวชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา สาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช


14

สอพนบาน และหงส าหรบวางชดการเรยน หองสมด หองเสวนาธรรม หองประชม คหารายบคคล ลานปฏบตกจกรรมทางศาสนา ศาลาพกใจ บรเวณทางเดนส าหรบจดนทรรศการ หองเกบวสด และหองท างาน (11) เนอหาสาระเกยวกบคณธรรมจรยธรรม (12) สอทใชในศนยอยในรปของชดการเรยนสงเสรมคณธรรมจรยธรรม ประกอบดวย แบบทดสอบกอนเรยน/เฉลย เนอหาสาระจากหนงสอนทาน หนงสอภาพ หนงสอการตน ซด และวซด กจกรรม และแบบทดสอบหลงเรยน/เฉลย (13) ขนตอนเขารวมในศนยครอบคลม สมครเปนสมาชกของศนย และเรยนรในมมตาง ๆ (ท าแบบทดสอบกอนเรยน/เฉลย ศกษาสอประเภทสงพมพ หรอสออเลกทรอนกส หรอสอพนบาน ท ากจกรรมการเรยน และเฉลยกจกรรมและท าแบบทดสอบหลงเรยนและเฉลย) (14) การจดกจกรรมในศนยประเภทแขงขน การประกวด การแสดง และการฟงการบรรยายเกยวกบคณธรรมจรยธรรม (15) การประเมน ครอบคลมประเมนกอนเรยน ประเมนระหวางเรยน และประเมนหลงเรยน และตดตามการเรยน (16) สงอ านวยความสะดวก (17) โครงสรางพนฐาน และ (18) งบประมาณ

2. การทดลองใชศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรม พบวา นกเรยนชอบชดการเรยน และชอบเรยนในศนยการเรยน

ABSTRACT Objectives: The objectives of this study were two-folds: (1) to develop a Moral and Ethical Learning Center for Elementary School Students; and (2) To tryout the use of Moral and Ethical Learning Center for Elementary Students. Methodology: Samples, obtained through purposive sampling technique, comprised four groups, namely Group I: Samples for Base-Line Information on development of a Moral and Ethical Learning Center for Elementary Students comprised 278 administrators, 417 teachers, 120 students, 834 parents, and 30 Buddhist monks totaling 1,679; Group II: Samples for focus group on brainstorming on the draft of MELCES comprised 7 experts in Educational Technology, 8 experts in Elementary Education, 7 experts in Moral and Ethics totaling 20; Group III for trying Learning Center packages comprising 40 Prathom Suksa IV students, 40 Prathom Suksa V students, 40 Prathom Suksa VI students totaling 120 who are active students in the Second Semester of Academic Year 2551. Research tools consisted of (1) questionnaires on Moral and Ethical Learning Centers, (2) Interview forms on Moral and Ethical Learning Centers, (3) the Moral and Ethical Learning Center for Elementary Students, (4) questionnaires on the use of the Moral and Ethical Learning Center for Elementary Students. Statistical tools used were percentage, average, standard deviation, and content analysis. Major Findings: 1. The Moral and Ethical Learning Center (MELCES) for Elementary Students comprises the following components: (1) Philosophy: MELCES serves as a Knowledge Center on Moral and Ethics for self-directed learning according to administration and management potentiality by the community; (2) Vision: MELCES provides one-stop


15

services for strengthening moral and ethics of elementary school students through its knowledge center, delivery system, network on moral and ethical development with other communities, and providing cooperative learning management on moral and ethics with schools and surrounding temples; (3) Purposes: To provide the knowledge and experience in moral and ethical delivery to elementary school students and help them develop good characteristics; (4) Policies: MELCES provides knowledge, borrowing services through effective planning, preparing and implementing quality management to promote moral and ethical activities, community participation, guidance and counseling, evaluation and follow-ups; (5) Targets: Providing the services to Prathom Suksa 4-6 students every day from 8:30 AM-6:00 PM; (6) Measures: Developing the Master Plan and operational plans for establishing MELCES, coordinating with nearby Buddhist temples, conducting the meetings with members of the community, conducting planning, preparation, and implementation of Learning Center; conducting training of personnel, developing projects, and constructing tools and conducting evaluation; (7) Administrative Structure: MELCES comprises Print Media Division, Electronic Media Division, Local Media, Display and Exhibition, and Training Division; (8) Learning Center Administrative System: MELCES is controlled and supervised by the Moral and Ethical Learning Center Sponsoring Committee; (9) Personnel: MELCES comprises MELCS Head and a number of volunteers, i.e. school administrators, teachers, Buddhist monks, and community leaders; (10) Components of Learning Center: MELCES comprises three Moral and Ethics Learning Corners, i.e. Print Media Corner, Electronic Media Corner, Local Media Corner supplemented by Instructional Media Center, Library, Dharma Discourse Room, Meeting Rooms, Individual Carrels, Walking and Sitting Meditation Areas, Relax Pavilion, a Walk-Way Display and Exhibition, Storage, and office rooms. (11) Learning Center Media: MELCES instructional packages consists of pretests with keys, contents in texts and books, picture books, comic books, CD/DVD and posttests with keys; (12) Steps in Participation: Steps in MELCES participation comprises two steps: Applying for Learning Center membership and Learning from various Learning Corners. Learning activities comprises: Doing pretests and checking the answers with the answer keys; Studying from provided print, electronic and local media; Carrying out learning activities and checking the feedback; Doing the provided posttests and checking the answers with answer keys; (13) Activities in Learning Center: MELCES maintains two groups of activities: Dharma lecturing and Dharma performing contests; (14) Evaluation: MELCES evaluation comprising pretest, formative, summative evaluation, and follow-ups; (15) Facilities; (16) Infrastructure; and (17) Budget. In tryout the Learning Center, it was found that the students enjoyed learning in the Learning Center. They were of the opinion that the Moral and Ethical Learning Center taught them to be good, grateful, conscious, honesty, merciful, brave, devoted, diligent, free of greed, free of anger, polite, tolerating, economical, and keep them adhering to the five precepts. Keywords: Moral and Ethical Learning Center


16

ความส าคญและทมาของปญหา การพฒนาคนใหเปนผทมความสมบรณมใชมงเนนการใหความร ควรเนนใหคนเปนคนทมคณธรรมจรยธรรม การทคนเราจะมคณธรรมจรยธรรมนนหลายสถาบนในสงคมตองมสวนเกยวของ และตองเรมปลกฝงต งแตในวยเดกดวยการใหความรความเขาใจในเรองหลกการและกรอบของคณธรรมจรยธรรม จากนนกจะเกดการน าความรไปปฏบต เพอพฒนาคณลกษณะทดงามขนในตนเอง จากการเรยนการสอนคณธรรมจรยธรรมในโรงเรยน สวนใหญยงมลกษณะเปนการเนนการอบรมปลกฝงใหนกเรยนอยในกรอบพฤตกรรมของระเบยบวนย ซงในระดบประถมศกษาคณธรรมจรยธรรมทควรมเปนเรองการประหยดและอดออม ความมระเบยบวนย ความซอสตยสจ รต การใฝ รใฝ เรยน การเสยสละ เออเฟอเผอแผ ความรบผดชอบ และการปฏบตตามหลกธรรมค าสอนของศาสนา (ศกดชย หรญทว และคณะ 2548: 5) จากการประเมนผลการจดการเรยนรทสงเสรมคณธรรมจรยธรรมผ เรยนในระดบประถมศกษาในสถานศกษาขนพนฐาน ในดานอปสรรคของการจดการเรยนการสอนเพอสงเสรมคณธรรมจรยธรรม พบวา (1) ผปกครองไมไดเขามามสวนรวมในการก าหนดคณธรรมจรยธรรมของสถานศกษาตงแตเรมตน (2) ครผสอนยงคนเคยกบการอบรมจรยธรรมดวยวธการแบบเดม ใชการบรรยายเปนหลก และ (3) ปญหาความกาวหนาทางเท คโนโลย ท าให เด กป ระถม ศกษ าสนใจ เกม สคอมพวเตอรมากกวาการคนหาความรทเปนคณธรรมจรยธรรม (ศกดชย หรญทว และคณะ 2548: 8-9) นอกจาก งานวจยทสะทอนใหเหนถงอปสรรคของการจดการเรยนการสอนเกยวกบคณธรรมจรยธรรมใหกบนกเรยนแลว ยงมปญหาทเปนอปสรรคส าคญ คอ สภาพครอบครวของเดกทขาดความรกและความอบอน

ใหกบเดก เดกจงขาดแบบอยางทดในดานคณธรรมจรยธรรม และทส าคญ คอ ขาดการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมตงแตในวยเดก ถงแมวา พระราชบญญตการศกษาแหงชาตพทธศกราช 2542 ฉบบปรบปรงแกไขเพมเตม 2545 ไดก าหนดแนวทางการจดการศกษาโดยใหสถานศกษาปลกฝงคณธรรม คานยมทดงาม คณลกษณะอนพงประสงคในทกวชาใหกบผเรยน การปลกฝงคณธรรมจรยธรรมใหกบผ เรยนโดยสถานศกษาอาจท าใหไมเพยงพอ และมขอบเขตเฉพาะในโรงเรยนเทานน แนวทางทจะแกปญหาดงกลาวได คอ การปลกฝงใหเดกประถมศกษาเหลานมความรความเขาใจในเรองคณธรรมจรยธรรม โดยจดสภาพการณทเออตอการเรยนรใหกบเดกเหลานไดเรยนดวยตนเองในรปของศนยการเรยนเปนแหลงเรยนรดานคณธรรมจรยธรรม ดงนน ผวจยจงศกษาองคความรทเกยวกบศนยการเรยนคณธรรมกบบคคลทเกยวของกบศนยการเรยน และขอความเหนของผเชยวชาญ เพอใหมนใจวาศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรมน าไปใชใหเกดประโยชนไดจรงจงตองน าไปทดลองใช วตถประสงค 1. เพอพฒนาศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรมส าหรบเดกประถมศกษา 2. เพ อทดลองใชศนยการเรยน คณธรรมจรยธรรมส าหรบเดกประถมศกษา การด าเนนการวจย 1. ประชากรและกลมตวอยาง ม 3 กลม กลมท 1 เพอศกษาขอมลเบองตนในการพฒนาศนยการเรยน โดยการตอบแบบสอบถาม ประชากร คอ ผบรหาร คร นกเรยน ผปกครอง และพระภกษในเขตพนทการศกษาจงหวดนนทบร จ านวน 139 โรงเรยน กลมตวอยางม


17

จ านวน 1,679 คน คอ ผบรหาร 278 คน ครผสอน 417 คน ผปกครอง 834 คน ไดมาโดยการเลอกแบบเจาะจง และโดยการสมภาษณ คอ พระภกษ จ านวน 30 คน และนกเรยน 120 คน ไดมาโดยเลอกแบบเจาะจง กลมท 2 เพอระดมความเหนเกยวกบรางศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรม ประชากร คอ ผเชยวชาญดานเทคโนโลยการศกษา ดานการศกษา และดานคณธรรมจรยธรรม กลมตวอยาง คอ ผเชยวชาญดานเทคโนโลยการศกษา จ านวน 7 คน ดานการศกษา จ านวน 6 คน และดานคณธรรมจรยธรรม จ านวน 7 คน รวม 20 คน กลมท 3 เพ อทดลองใช ศน ยการ เรยน คณธรรมจรยธรรม ประชากร คอ นกเรยนช นประถมศกษาป ท 4 ช นประถมศกษาปท 5 และชนประถมศกษาปท 6 จ านวน 139 โรงเรยน กลมตวอยาง คอ นกเรยนระดบช นประถมศกษาปท 4 จ านวน 40 คน ประถมศกษาปท 5 จ านวน 40 คน และประถมศกษาปท 6 จ านวน 40 คน รวม 120 คน ทเรยนในภาคการศกษาท 2/2552 ไดมาโดยเจาะจง คอ โรงเรยนคลองเกลอ เขตพนทการศกษาจงหวดนนทบร เขต 2 2. เครองมอทใชในการวจย ไดแก 2.1 เครองมอทใชในการพฒนาศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรม ประกอบดวย (1) แบบสอบถามความคดเหน เกยวกบศนยคณธรรมจรยธรรม เปนแบบสอบถามแบบเลอกตอบจ านวน 2 ฉบบ ฉบบท 1 สอบถามผบรหารและคร ฉบบท 2 สอบถามผปกครอง จ านวน 5 ตอน ตอนท 1 ขอมลทวไป ตอนท 2 ความคดเหนในดานการบรหารและการจดการของศนยการเรยน ตอนท 3 ความคดเหนในดานวชาการของศนยการเรยน ตอนท 4 ความคดเหนในดานบรการของศนยการเรยน และตอนท 5 ขอเสนอแนะ (2) แบบสมภาษณความคดเหนเกยวกบศนยคณธรรมจรยธรรมส าหรบเดกประถมศกษา และแบบสมภาษณพระภกษเปนแบบสมภาษณแบบมโครงสรางครอบคลม ดานการบรหาร

และจดการศนย ดานวชาการ และดานการบรการ (3) การพฒนาศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรม มขนตอนการสราง ดงน ขนท 1 ศกษาองคความรเพอใชในการจดตงศนย ขนท 2 รางศนยการเรยน ขนท 3 ผเชยวชาญใหความเหนเกยวกบรางศนยการเรยน ขนท 4 พฒนาศนยการเรยน ขนท 5 ตรวจสอบและรบรองศนยโดยผทรงคณวฒ และขนท 6 ทดลองใชศนยการเรยน และ (4) แบบประเมนและรบรองผ ทรงคณวฒตรวจสอบคณภาพของศนยการเรยน เครองมอทกลาวขางตนไดผานการตรวจสอบคณภาพโดยผทรงคณวฒและทดลองใชกอนน ามาใชกบกลมตวอยาง 2.2 เครองมอทใชในการทดลองใชศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรม ประกอบดวย (1) ชดการเรยนสงเสรมคณธรรมจรยธรรม อยในมมสอสงพมพและมมสออเลกทรอนกส ประกอบดวย แบบทดสอบกอนเรยน สอทใชในชดการเรยนประกอบดวย สอสงพมพ ไดแก หนงสอนทาน หนงสอภาพ และหนงสอการตน สออเลกทรอนกส ไดแก วซด และซด กจกรรมในศนยการเรยนในรปเกมส แนวตอบกจกรรม และแบบทดสอบหลงเรยน ชดการเรยนทพฒนามจ านวน 23 ชด ไดผานการตรวจสอบคณภาพและปรบปรงชดการเรยนกอนน าไปใช และ (2) แบบสอบถามความคดเหนนกเรยน เปนค าถามแบบมาตรประมาณคา 3 ระดบ และแบบเลอกตอบสงทสอบถามครอบคลม มมตางๆ ในศนย องคประกอบของชดการเรยน ผลทไดรบจากการเรยน และความรเกยวกบคณธรรมจรยธรรมทไดรบ

3. การเกบรวบรวมขอมล ประกอบดวย (1) การเกบรวบรวมขอมลเพอการพฒนาศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรม มดงน คอ เกบรวบรวมขอมลทเปนแบบสอบถามความคด เหนของผ บ รหาร คร และผ ปกครอง ใชว ธการเกบขอมลทางไปรษณย เกบรวบรวมขอมลทเปนแบบสมภาษณเกยวกบศนยการเรยนของนกเรยนช นประถมศกษาและพระภกษใช


18

วธการสมภาษณ จดระดมความเหนผ เชยวชาญเพ อพจารณารางศนยการเรยน และเกบรวบรวมขอมลแบบประเมนและรบรองคณภาพของระบบจากผทรงคณวฒโดยผวจย และ (2) การเกบรวบรวมขอมลเพอทดลองใชศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรม มดงน คอ ใหนกเรยนใชศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรมโดยเฉพาะทมมการเรยนเปนเวลา 7 วน และแจกแบบสอบถามใหนกเรยนตอบ

5. การวเคราะหขอมล หารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการวเคราะหเนอหา สรปผลการวจย 1. ผลการวจยความคดเหนของผบรหารและครเกยวกบศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรม

1) ผลการวจยดานการบ รหารและการจดการของศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรม พบวา มความเหนระดบมากทสด ในเรอง (1) ศนยควรอยในความรบผดชอบของเขตพนทการศกษา (2) ควรตงอยทวด (3) รฐบาลควรจดสรรงบประมาณสนบสนน (4) วตถประสงคของศนย คอ สงเสรมให เดกมความรคณธรรมจรยธรรมน าสการสรางเสรมลกษณะนสยทด (5) บคลากรในศนย ประกอบดวย พระภกษสงฆ ครผสอน บคคลตวอยางในชมชน ผน าชมชน ผปกครอง และประชาชนทวไป และ (6) สวนประกอบภายในศนย ป ระกอบดวย ห อ งส ม ด ม ม ส อ ส ง พ มพ ม ม ส ออเลกทรอนกส หองเสวนาธรรม คหารายบคคล หองประชม ลานปฏบตกจกรรมทางศาสนา และศาลาพกใจ 2) ผลการวจยดานวชาการของศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรม พบวา มความเหนระดบมากทสด ในเรอง ความรทเดกตองการในศนย คอ ความซอสตยสจรต ความกตญญ ความขยน ความเมตตา ความกรณา ความไมโลภ การใหอภย การมสต การท าความด การนงสมาธ พทธประวตของพระพทธเจา การสวดมนต

การเสยสละ การขมใจ การอยรวมกบผอนอยางมสต การมน าใจ การใหทาน การพดจาด การเกรงกลวตอบาป การพงพาตนเอง การท าเพอประโยชนสวนรวมมากกวาสวนตน ความอดทน ความชนชมยนดตอผ อน และพทธประวตของสาวกของพระพทธเจา (2) สอทควรมในศนย คอ หนงสอการตน (3) สวนประกอบในชดการเรยน ประกอบดวย การตอบค าถามกอนเรยน กจกรรมทท าหลงจากเรยน สอในลกษณะเกมส (4) วธเรยนในศนย คอ การใหนกเรยนเรยนทศนยและยมสอไปเรยนทบาน (5) รปแบบการเรยนในศนย คอ เรยนกบคร ผปกครอง พระภกษสงฆ และผน าชมชน (6) การประเมนในศนยมการประเมนตนเองทงกอนเรยน ระหวางเรยน และหลงเรยน (7) ค าแนะน าและความชวยเหลอทจะใหแกนกเรยนในศนย คอ การใชสอในศนย (8) บคคลทควรท าหนาทใหความรและค าปรกษาแกนกเรยนในศนยคอ พระภกษสงฆ และ (9) การน าผลการเรยนทศนยไปใช คอ การมอบวฒบตรหรอประกาศวาไดผานการเรยนในศนยมาแลว (3) ผลการวจยดานการบรการของศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรม พบวา มความเหนในระดบมากทสด คอ (1) การเปดบรการของศนยเปดทกวน (2) ควรเปดเวลา 08.30-17.00 น. และ (3) การใหบรการของศนยควรใหบรการดานค าปรกษาในการเรยนดานคณธรรมจรยธรรม 2. ผลการวจยความคดเหนของผปกครองเกยวกบศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรม

1) ผลการวจยดานการบ รหารและการจดการศน ยการเรยน คณ ธรรมจรยธรรม พบวา ผปกครองมความเหนในระดบมากทสด ดงน คอ (1) หนวยงานรบผดชอบ คอ เขตพนทการศกษา (2) ควรตงอยทวด (3) วตถประสงคของศนย คอ สงเสรมใหเดกมความรดานคณธรรมจรยธรรมเพอน าสการสรางลกษณะนสยทดตอไป (4) ผมสวนรวมในการด าเนนงาน


19

ของศนย คอ ครผสอน พระภกษสงฆ ผปกครอง ผน าชมชน ประชาชนทวไป และนกเรยน (5) สวนประกอบในศนย ประกอบดวย หองสมด มมสอสงพมพ มมสออเลกทรอนกส คหารายบคคล หองเสวนาธรรม หองประชม ลานปฏบตกจกรรม การศาสนา และศาลาพกใจ 2) ผลการวจยดานวชาการของศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรม พบวา ผ ปกครองมความเหนในระดบเหนดวยมากทสด ดงน คอ (1) ความรทควรใหแกเดก ควรประกอบดวย การนงสมาธ การท าความด ความขยน ความกตญญ การซอสตยสจรต พทธประวตของพระพทธเจา การมสต การสวดมนต เมตตา กรณา การเสยสละ การไมโลภ การมน าใจ การใหทาน ประวตของพระสาวกของพระพทธเจา การพงพาตนเอง การใหอภย การอยรวมกบผอน และการพดจาด (2) สอในศนย ไดแก หนงสอการตน (3) วธเรยนในศนยใหนกเรยนเรยนทศนยได และยมสอไปเรยนทบาน (4) บคคลทท าหนาทใหความรและค าปรกษา ไดแก พระภกษสงฆ ครผสอน เจาหนาทนกวชาการ บคคลในชมชน และผน าชมชน (5) รปแบบการเรยนในศนยควรเรยนกบคร ผ ปกครองพระภกษสงฆ ผน าชมชน เรยนกบบคคลตวอยางทางจรยธรรม เรยนกบเพอนเปนกลม และเรยนดวยตนเอง และ (6) การน าผลการเรยนทศนยไปใช โดยให ใบประกาศวาไดผานการเรยนในศนย 3. ผลการวจยความคด เหนของนก เรยนเกยวกบศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรม จากการสมภาษณ พบวา 1) ผลการวจยดานการบ รหารและการจดการของศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรม พบวา (1) ศนยการเรยนควรตงอยทวดหรอโรงเรยนประถมศกษา และ (2) วตถประสงคส าคญของศนยใหท ากจกรรมรวมกบเพอน และมความรในเรองคณธรรมจรยธรรม

2) ผลการวจยดานวชาการของศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรม พบวา (1) เนอหาสาระในศนย

เกยวกบความเมตตา กรณา การใหทาน การเสยสละ การพดจาไพเราะ การอยรวมกบผอนอยางสนต ความกตญญ การใหอภย การขมใจ การอดทน การพงพาตนเองอยางมสต การมน าใจ ความขยน การไมโลภ (2) รปแบบการเรยนในศนยตองการเรยนกบพระภกษ ครผสอน เรยนเปนกลมกบเพอน และเรยนดวยตนเอง (3) สอทตองการใหมในศนย คอ หนงสอนทาน หนงสอการตน และหนงสอภาพ (4) บคคลทควรใหความรและค าปรกษาในศนย คอ พระภกษ ครผสอน และบคคลทท าความด (5) วธการเรยนในศนยการเรยนมาเรยนทศนย และตองการใหศนยใหเดกยมสอไปอานทบาน และ (6) การประเมนศนยควรมการประเมนกอนเรยน ประเมนระหวางเรยน และประเมนหลงเรยน

3) ผลการวจยดานบรการของศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรม พบวา (1) ควรเปดใหบรการทกวนเวลา 9.00-18.00 น. (2) การใหบรการตองการใหยมสอไปศกษาทบานได และ (3) สงอ านวยความสะดวกทควรม ไดแก โทรศพทสาธารณะ รานอาหาร เครองดม ศาลาพกใจ และลานบญ

4. ผลการสมภาษณความคดเหนของพระภกษเกยวกบศนยการเรยน พบวา 1) ดานการบรหารและการจดการศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรม มดงน (1) ศนยควรอยในความรบผดชอบของกรมการศาสนา (2) ควรตงอยทวดหรอโรงเรยนประถมศกษา (3) วตถประสงคเพอสงเสรมใหเดกมความรดานคณธรรมจรยธรรม และเพอเสรมสรางลกษณะนสยท ดใหกบเดก (4) บคลากรในศนยควรประกอบดวย พระภกษสงฆ ผน าชมชน บคคลตวอยางในชมชน ครผสอน ผปกครอง และ (5) บทบาทส าคญของพระภกษในศนย คอ การเทศนหรอการอบรมสงสอนใหเปนคนด

2) ดานวชาการของศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรม มดงน (1) เนอหาสาระทควรสงสอนใหเดกม


20

คณธรรมจรยธรรม คอ การท าความด เมตตากรณา กตญญ ความซอสตย การใหทาน การเสยสละ การอยรวมกบผอนอยางสนต ความสามคค การใหอภย การขมใจ การอดทน การพงพาตนเอง การมสต การมน าใจ ความขยน การไมโลภ การท าเพอประโยชนสวนรวมมากกวาสวนตน การท าความด การเกรงกลวตอบาป พทธประวตพระพทธเจา และการนงสมาธ (2) สอทควรมในศนย คอ ชดการเรยน และหนงสอนทาน (3) บคคลทท าหนาทใหความรและค าปรกษาในศนย คอ พระภกษสงฆ บคคลในชมชน ครผสอน ผปกครอง หรอเจาหนาทในชมชน และ(5) การประเมนการเรยนในศนยดวยแบบทดสอบ

3) ดานการใหบรการของศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรม พบวา (1) ศนยควรเปดใหบรการทกวนและเวลา 9.00 ถง 17.00 น. และ (2) สงอ านวยความสะดวกทควรมใหบรการครอบคลมโทรศพทสาธารณะ เครองถายเอกสาร ศาลาพกใจ และลานสรางบญ

5. ผลการระดมความเหนของผเชยวชาญเกยวกบศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรม

ผ เชยวชาญจ านวน 20 คน ระดมความเหนเกยวกบศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรม สรปประเดนสาระส าคญ ดงน โดยภาพรวมรายละเอยดของศนยการเรยน มความชด เจนและมความเปนไปไดในการด าเนนการ ครอบคลมปรชญาของศนย วสยทศน จดมงหมายของศนย นโยบาย เปาหมาย มาตรการ โครงสรางการบรหารของศนย ระบบบรการศนย บคลากร สวนประกอบของศนย เนอหาสาระเกยวกบคณธรรมจรยธรรม สอทใชในศนย ขนตอนการเรยนในศนย การจดกจกรรมในศนย การประเมนและตดตาม สงอ าน วยความสะดวก โครงส รางม าตรฐาน และงบประมาณ นอกจากน คณะผเชยวชาญเหนเหมอนกนวา ศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรมนาจะน าใชได และเกดประโยชนกบเดกในการใหความร

6. ผลการประเมนและรบรองของผทรงคณวฒ โดยภาพรวม ศน ยก าร เร ยน คณ ธรรมจรยธรรมมคณภาพอยในระดบด สามารถน าไปจดต งเปนศนยตอไป

7. ศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรมส าหรบเดกประถมศกษา ประกอบดวย (1) ปรชญา เปนแหลงความรดานคณธรรมจรยธรรม มการบรหารและจดการโดยสมาชกในชมชน (2) วสยทศนครอบคลม ศนยรวมความร สรางเครอขายคณธรรมจรยธรรมกบชมชน และมสวน รวมจดการเรยนการสอนในเรองคณธรรมจรยธรรม (4) นโยบาย ครอบคลมการด าเนนการจดตงศนย ใหบรการยมสอการศกษา จดกจกรรมสงเสรมความร สงเสรมสมาชกในชมชนใหมสวนรวมในการด าเนนงานของศนย ใหค าแนะน าและค าปรกษา และประเมนและตดตามการเรยน (5) เปาหมายเชงปรมาณ ใหบรการกบเดกประถมศกษา เปดใหบรการในวนราชการและวนหยดราชการระหวาง 08.30-18.00 น. เปาหมายเชงคณภาพ เดกมความร มความพงพอใจ และมเจตคตทดตอศนย (6) มมาตรการจดท าแผนแมบทและจดท าแผนปฏบตการ (7) โครงสรางการบรหารงานศนย ครอบคลม งานสอสงพมพ งานสออเลกทรอนกส งานสอพนบาน งานจดกจกรรมและนทรรศการ และงานฝกอบรม (8) ระบบบรหารศนยคณธรรมจรยธรรมจดตงขนในรปของคณะกรรมการอปถมภประกอบดวย สมาชกในชมชนตอไปน คอ ผน าชมชน ภกษสงฆ ภมปญญาทองถน คร ผบรหาร ผปกครอง และบคคลทมแบบอยางทด (9) บคลากร ประกอบดวย หวหนาศนย และเจาหนาทหรออาสาสมคร (10) สวนประกอบของศนย ประกอบดวย มมการเรยน 3 มม คอ มมสอสงพมพ มมสออเลกทรอนกส มมสอพนบาน และหงส าหรบวางชดการเรยน นอกจากน ควรมหองสมด หองเสวนาธรรม หองประชม คหารายบคคล ลานปฏบตกจกรรมทางศาสนา ศาลาพกใจ บรเวณทางเดนจดนทรรศการ หอง


21

เกบวสด และหองท างาน (11) เนอหาสาระเกยวกบคณธรรมจรยธรรม เนอหาสาระจดไวมมสอสงพมพ มมสออเลกทรอนกส และมมสอพนบาน จ าแนกเปน (11.1) เนอหาสาระทเปนหลกธรรมค าสอนทใชในการด าเนนชวต และ (11.2) เนอหาสาระทเปนพระพทธประวตของพระพทธเจาและพทธประวตของสาวกของพระพทธเจา การสวดมนต และการนงสมาธ (13) สอทใชในศนยการเร ยน อ ย ใน รป ข อ ง ช ด ก าร เร ยน ป ระกอบ ด ว ย แบบทดสอบกอนเรยน/เฉลย หนงสอนทาน หนงสอภาพ หนงสอการตน ซด และวซด กจกรรม และแบบทดสอบหลงเรยน/เฉลย (14) ขนตอนการเรยนในศนย ครอบคลมสมครเปนสมาชกของศนย และเรยนรในมมตาง ๆ (ท าแบบทดสอบกอนเรยนและตรวจสอบเฉลย ศกษาสอประเภทสงพมพหรอสออเลกทรอนกส หรอสอพนบาน ท ากจกรรมการเรยนและเฉลย และท าแบบทดสอบหลงเร ยน แล ะ เฉ ล ย ) (1 5 ) ก าร จ ด ก จ ก รรม ใน ศ น ย ประกอบดวย กจกรรมการแขงขน กจกรรมการประกวด กจกรรมการแสดง และกจกรรมฟงบรรยาย (16) การประเมน ครอบคลมการประเมนกอนเรยน การประเมนระหวางเรยน และการประเมนหลงเรยน และตดตามการเรยน (17) สงอ านวยความสะดวก ไดแก เครองถายเอกสาร โทรศพทสาธารณะ รานหนงสอซดและวซด ลานสรางบญ รานอาหารและเครองดม และลานจอดรถ (18) โครงสรางพนฐาน ประกอบดวย ทดนหรอสถานท พนทของศนย และสาธารณปโภค และ (19) งบประมาณ

8. ผลการวจยเกยวกบการทดลองใชศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรม พบวา โดยภาพรวมนกเรยนมความชอบศนยการเรยนในระดบมก เมอพจารณารายขอมความชอบในระดบมากทกขอค าถามทมคาเฉลยสงสด ( x = 3.00) คอ ชอบชดการเรยนในศนยการเรยน และชอบเรยนในศนยการเรยน เพราะสอนให เปนคนด คณธรรมทไดรบจากการเรยนในศนยการเรยน คอ ความกตญญ การมสต ความซอสตย ความเมตตากรณา ความ

กลาหาญ การมศล ความสามคค การเสยสละ ความขยน การไมโลภ การไมโกหก การพดจาไพเราะ ความอดทน และการประหยด อภปรายผล

ศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรมส าหรบเดกประถมศกษาทพฒนาขนและผานการทดลองใช ผบรหาร คร ผ ปกครอง นกเรยน และภกษสงฆ และผเชยวชาญ ตางมความเหนเหมอนกนวาศนยนควรตงอยทวด ท งนอาจเปนเพราะวถชวตของคนไทยในเรองบญหรอบาป ความดหรอความชวน น สถาบนศาสนามความส าคญมาก และผทเปนพระพระภกษสงฆเปนทเคารพสงสอนใหท าความด

สวนประกอบของศนยการเรยนโดยเฉพาะ มมสงพมพ มมสออเลกทรอนกส และมมสอพนบานในแตละมมจะมสอและชดการเรยน จากการทดลองใชศนยการเรยนไดสอบถามความคดเหนของนกเรยนจ านวน 120 คน มความเหนในระดบมากทมคาเฉลยสงสดกวาทกขอวา ชอบเรยนดวยชดการเรยนและชอบเรยนในศนย ท งนอาจเปนเพราะชดการเรยนทผวจยออกแบบโดยใชหนงสอนทาน หนงสอภาพ ตามท เดกหรอนกเรยนมความตองการศกษาจากสอเหลาน เปนเนอหาสาระไดออกแบบกจกรรมในรปเกมสใหเดกไดเรยนดวยตนเองหรอเปนกลม ใชเวลาในการเลนทสน ไมมกตกาการเลนมากไมตองเคลอนไหวรางกาย ในเกมสจะใหความรเกยวกบคณธรรมจรยธรรม ซงเนอหาสาระในเกมสมาจากหนงสอนทาน หรอหนงสอภาพทเดกอาน จากการสมภาษณหรอสงเกตเดกในระหวางการทดลองใชศนยการเรยน เดกใหความเหนวา “อยากเรยนแบบนใหความรและเพลดเพลน มให เลอกมากมาย” ในระหวางการทดลองเดกจะไมสงเสยงจะอานและท าก จกรรม เม อห มด เวลาก ย งไ ม อยาก เลกใช ศ น ย นอกจากน เดกจะชอบกจกรรมในชดการเรยน เดกยงให


22

ความเหนวาเนอหาสาระในชดการเรยนสอนใหเปนคนด น าไปใชประโยชนในการเรยนการสอน และน าไปใชในชวตประจ าวนได ทงนอาจเปนเพราะเนอหาสาระในชดการเรยนไดมาจากการสมภาษณความเหนของเดกในเบองตน

นอกจากน เดกเหนวาศนยการเรยนสอนใหเปนคนด ในศนยมชดการเรยนทใหความรดานคณธรรมจรยธรรมหลายดานโดยเฉพาะ ความซอสตย กตญญ อดทน ความเสยสละ ความขยน ในประเดนนตรงกบงานวจยของ พรน าค า ปองกนภย (2548) ไดท าการวจยพฤตกรรมเชงคณธรรมจรยธรรมของนกเรยนสมมาสกขาสนตอโศกทชมชนคาดหวง ผลการวจย พบวา ชมชนสนตอโศกคาดหวงใหนกเรยนมพฤตกรรมดานคณธรรมจรยธรรม คอ ขยน ซอสตย เมตตา เสยสละ อดทน และกตญญ ซงแสดงใหเหนวาศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรมทพฒนาขนมสวนส าคญทใหความรแกเดก

ศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรมมสวนสรางเสรมหรอพฒนาคณธรรมจรยธรรมท ง (1) ทางตรง กลาวคอ ในศนยการเรยนมหองเสวนาธรรมใหเดกไดเสวนาธรรมกบพระภกษโดยตรง มลานปฏบตกจกรรมทางศาสนา ใหเดกไดสวดมนต ใสบาตร และนงสมาธ (2) ทางออม กลาวคอ ในศนยการเรยนมมมการเรยน 3 มมทใหความรผานทางตา ทางห และทางสมผส คอ มมสอสงพมพ มมสออเลกทรอนกส และมมสอพนบาน ศนยการเรยนนสรางเสรมหรอพฒนาคณธรรมจรยธรรมทางตรงและทางออม ในประเดนนสอดคลองกบนกการศกษาดานจรยธรรม คอ สมน อมรววฒน (2543:

181-185) และประยงค เนาวบตร (2548: 28-35) ทกลาววา การสรางเสรมหรอพฒนาคณธรรมจรยธรรมมท งทางตรงและทางออมโดยใหสมพนธกนท งสองวธนควบคกนไป

ศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรมสอนใหเดกมคณธรรมจรยธรรมเพอปลกฝงคณธรรมจรยธรรม ดงจะเหนไดจากมมการเรยนอยในรปชดการเรยนจะใหความรคณธรรมจรยธรรมในดานตาง ๆ เชน ความกตญญ เมตตา กรณา อดทน ซอสตย มสต พดจาไพเราะ ขยน เสยสละ สามคค ไมโลภ ไมโกหก ฯลฯ เมอเดกไดรบความรเหลานกจะปลกฝงใหเดกมคานยมในคณธรรมจรยธรรม ซงน าทฤษฎการปลกฝงจรยธรรมมาใช นอกจากน ศนยการเรยนทไดพฒนาขนอยในแนวทางการพฒนาคณธรรมจรยธรรม คอ การปลกฝงจรยธรรมดวยใหความรน าสคานยม การใหเหตผล เปนตน

ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะการน าผลการวจยไปใช

1.1 จากการวจยครงน พบวา ผบรหาร คร ผ ปกครอง นกเรยนประถมศกษา พระภกษ มความตองการใหมศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรมโดยตงอยทวดหรอโรงเรยนประถมศกษา นาจะไดน าผลการวจยครงน คอ ตนแบบชนงาน คอ ศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรมไปด าเนนการจดตงได เพราะผานการประเมนรบรองจากผทรงคณวฒ และผานการทดลองใชในระยะหนงแลว 1.2 ศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรมส าหรบเดกประถมศกษาควรจดต งทวดเปดใหบรการทกวน ตงแตเวลา 8.00-17.00 น. 1 .3 ศน ยก าร เร ยน คณธรรมจ รยธรรมจ าเปนตองมบคลากรหรอเจาหนาทในศนย อาจเปนบคคลในชมชนทเปนอาสาสมคร ทใหค าแนะน าและคอยชวยเหลอเดก ในกรณทเดกมปญหาในการเรยนทมมการเรยนโดยชดการเรยน

1 .4 ในการน าศน ยก าร เรยน คณ ธรรมจรยธรรมไปใชไมจ าเปนตองมทกสวนประกอบของ


23

ศนยการเรยน ในการวจยครงนไดด าเนนการจดมมการเรยน 2 มม คอ มมสอสงพมพ และมมสออเลกทรอนกส มกลองส าหรบวางชดการเรยน จดหองสมด หองเสวนาธรรม คหารายบคคล สวนประกอบของศนยการเรยนทเปนลานปฏบตกจกรรมทางศาสนา ศาลาพกใจ หองประชม ไมไดจดใหมขนเพราะตองใชเวลาหาสถานทและงบประมาณคอนขางมากในการจดตง 1.5 ในการทดลองใชศนยการเรยนครงน ไดจดท าชดการเรยนจ านวน 23 ชด ในแตละชดการเรยนมชดการเรยนยอย ซงพอเพยงกบนกเรยนจ านวน 40 คน เมอมาใชบรการในแตละครง 2. ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป

2 .1 ใน ก ารว จยค ร ง น ศ น ยก าร เร ยนคณธรรมจรยธรรมทพฒนาขนไดทดลองใชกบเดกประถมศกษาชวงชนท 2 คอ ระดบประถมศกษาปท 4 ปท 5 และปท 6 ซงพบวา นกเรยนชอบเรยนในศนยการเรยน ชอบเรยนดวยชดการเรยนระดบมาก (คาเฉลยสงสด = 3.00) และสอนใหเปนคนด ( x = 2.95) นาจะมการวจยครงตอไป คอพฒนาศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรม ส าหรบเดกประถมศกษาชวงชนท 1 ระดบชนประถมศกษาปท 1 ป ท 2 และปท 3 ท งน เพราะการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมควรด าเนนการตงแตยงเยาววยเพอเตบโตเปนผใหญทมคณธรรมจรยธรรม และศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรมส าหรบเดกประถมศกษาชวงชนท 1 จะแตกตางกวาชวงชนปท 2 หรอไม 2.2 ในการวจยครงน พบวา ศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรมควรตงอยทวด นาจะไดมการวจยถงความเปนไปได มการวเคราะหและประเมนสถาบนทางศาสนาวามจดแขงหรอจดแกรง จดออน โอกาส และความเสยงใดบาง เพอเปนขอมลพนฐานประกอบการตดสนใจ 2.3 ศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรมทจะจดตงขนนบคคลหลายฝายมความเหนวา ควรน าผลการ

เรยนทศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรมไปใช นาจะมการวจยครงตอไป พฒนาระบบการประเมนและเทยบโอนการเรยนในศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรมจะมวธการประเมน เครองมอทใชในการประเมน เกณฑในการประเมน การเกบรวบรวมและแนวทางการเทยบโอน ซงจะเปนประโยชนตอการพฒนาศนยการเรยนคณธรรมจรยธรรมตอไป

บรรณานกรม กระทรวงศกษาธการ (2544) หลกสตรการศกษาขน

พนฐาน พทธศกราช 2544 กรงเทพมหานคร โรงพมพวฒนาพานช ส าราญราษฎร กรณา ศรแสน และคณะ (2545) ผลของการใชหนงสอ

การตนตวแบบตอการพฒนาพฤตกรรม

จรยธรรมของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยขอนแกน

(ศกษาศาสตร) วารสารวจย มข. (บศ.) 4:

ฉบบพเศษ 2547 คณะกรรมการการศกษาแหงชาต, ส านกงาน (2546)

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 โรงพมพองคการรบสงสนคา และพสดภณฑ (ร.ส.พ.)

ชยยงค พรหมวงศ (2543) มตท 3 ทางการศกษา: สานฝนสความเปนจรง บรษทเอส.อาร.พรนตง

แมสโปรดกส ทพวลย มาแสง (2544) การพฒนาศนยการเรยนใน

ประเทศ: วเคราะหเชงเปรยบเทยบกบแนวทางขององคการสหประชาชาต กรงเทพมหานคร บรรณกจ

ประยงค เนาวบตร (2548) “การสรางเสรมคณธรรมจรยธรรมในสถาน ศกษ า” ในป ระม วลบทความ


24

ทางการศกษามตใหมทางการศกษา สาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 (2546) บรษทนานมบคสพบลเคชนส จ ากด

พรน าค า ปองกนภย (2548) งานวจยพฤตกรรมเชงคณธรรมจรยธรรมของนกเรยนสมมาสกขา

สนตอโศกทชมชนคาดหวง ศนยสงเสรมและพฒนาพลงแผนดนเชงคณธรรม (องคการ

มหาชน) ศกดชย หรญทว และคณะ (2548) “ประเมนผลการ

จดการเรยนรทสงเสรมคณธรรมจรยธรรม ผ เรยนในสถานศกษาข นพนฐาน” วารสารการศกษาไทย กรงเทพมหานคร ฉบบท 50 หนา 5-9

สทธวงศ ตนตยาพศาลสทธ (2542) “พระบรมราโชวาทเกยวกบการพฒนาคณธรรมจรยธรรม”

วารสารวชาการกรมวชาการ กระท รวงศ กษ าธก าร ป ท 2 ฉบบ ท 11

พฤศจกายน 2542 หนา 31-36 สมน อมรววฒน (2543) กระบวนการเรยนรจากแหลง

เรยนรในชมชนและธรรมชาต ส านกงาน

คณะกรรมการการศกษาแหงชาต

องคณา ราชสห (2548) งานวจยการประเมนโครงการโรงเรยนวถพทธ: กรณเฉพาะโรงเรยน

เคหะชมชน ลาดกระบง องคการสงเสรมและพฒนาพลงแผนดนเชงคณภาพ (ศนย คณธรรม)

Craft, Bettye Morgan (1993), Moral development: The effects of story dilemma discussions in the promotion of children’s moral judgments in the primary level, University of

Massachusetts Amherst, 321 pages; AAT 9420615

Miura , Seiichiro, (1992) Matushetia Tomoko, Nakamura Masayuki and Suezaki Fujimi

Lifelong Learning in Japan : An Introduction Japan : National Federation of Social Education.

วารสารศกษาศาสตร มสธ. การจดการเรยนการสอนภาษาองกฤษของประเทศทเปนสมาชกประชาคมอาเซยน ปท 5 ฉบบท 2 กรกฎาคม 2555 – ธนวาคม 2555 ศตา เยยมขนตถาวร

25

การจดการเรยนการสอนภาษาองกฤษของประเทศทเปนสมาชกประชาคมอาเซยน Instructional Management in English Subject of ASEAN Member Countries

ศตา เยยม ขนตถาวร*

บทคดยอ ปจจบนภาษาองกฤษมความส าคญมาก นอกจากเปนภาษาส าคญทางการคาหลายแหงในโลกแลว ประเทศสวน

ใหญจะมการใชภาษาองกฤษเปนภาษาท2หรอภาษาตางประเทศ ยงอาเซยนกอก าเนดขนเมอวนท 8 สงหาคม พ.ศ. 2510 ตามปฏญญากรงเทพฯ หนงในขอตกลงทมระหวางกนของประเทศสมาชกในประชาคมอาเซยนคอ “ภาษาองกฤษจะเปนภาษาทใชในการท างานของอาเซยน”ดงน น รฐบาลของทกประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใตยงตองมการสงเสรมประชาชนใหมความสามารถในการใชภาษาองกฤษเพอสอสารระหวางกนในภมภาคและนอกภมภาคอาเซยน แตท งนภาษาองกฤษเปนวชาทเปนทกษะ ตองใชเวลาในการฝกฝน การจะเกงภาษาองกฤษไดนน สวนหนงตองเกดจากการเรยนการสอนและฝกอบรม แตละชาตในอาเซยนตางมรปแบบในการจดการเรยนการสอนเฉพาะของตนเองตามบรบทและนโยบายของประเทศ

Abstract English language nowadays is very important; besides it is the dominant language in commerce in many parts

of the world; many countries have adopted English as their chosen second language or foreign language. Since the signing of ASEAN Declaration in Bangkok on 8 August 1967, English has also become a working language in ASEAN according to an agreement among ASEAN members, the governments of ASEAN member countries have to support English proficiency of their people; so they will be able to communicate within and outside ASEAN countries. Unfortunately, English is a skill subject, it takes time to practice. To be able to communicate via English language effectively, teaching and learning is one of the ways. Each nation has its own way to organize instruction pattern of English learning and teaching in schools according to its context and the nation policies.

* อาจารย ดร. ประจ าสาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช


26

บทน า นบต งแตว น ทประเทศตาง ๆ รวมลงนาม

ปฏญญาความรวมมอในกลมประเทศแถบ เอเชยตะวนออกเฉยงใต ประชาคมอาเซยนกมววฒนาการเตบโตขนตามล าดบ และในการประชมสดยอดผ น าอาเซยน ครงท 12 เดอนมกราคม พ.ศ. 2550 ทเมองเซบ ประเทศฟลปปนส ผน าอาเซยนจากชาตตาง ๆ ทเขารวมไดก าหนดใหการจดตงประชาคมแลวเสรจภายใน พ.ศ. 2558 และไดวางแผนปฏบตงานไวหลายขอ หนงในหลายแผนงานน นไดมขอตกลงเกยวกบการพฒนาทรพยากรมนษยในกลมประเทศอาเซยนและการสอสารภายในประชาคมอาเซยนไว ตามกฎบตรอาเซยนขอ 34 ทบญญตไววา “ภาษาทใชในการท างานของอาเซยน คอ ภาษาองกฤษ” (The working language of ASEAN shall be English) ดงน น ประเทศทจะแขงขนในอาเซยนได ประชาชนตองมความช านาญในการใชภาษาองกฤษเพอการสอสาร รฐบาลจงตองมการสงเสรมประชาชนชาวอาเซยนใหมความสามารถในการใชภาษาองกฤษเพอสามารถสอสารระหวางกนในภมภาคและนอกภมภาคใหได และทส าคญตองมการพฒนาและปรบปรงรปแบบของการจดการเรยนการสอนวชาภาษาองกฤษ เพอใหนกเรยนนกศกษาสามารถใชเพ อการสอสาร และสามารถน าไปใชในการประกอบอาชพเมอส าเรจการศกษาแลว

ส าหรบประเทศสมาชกทง 10 ของอาเซยนนน ถงแมจะอยในภมภาคเดยวกน แตในแตละประเทศตางมความโดดเดนในเรองประวตความเปนมา สงคม ศาสนา ภาษา และวฒนธรรม ซงทงหมดเปนบรบททส าคญทจะน าไปสเรองความสามารถในการใชภาษาองกฤษของคนในชาต และการจดการเรยนการสอนภาษาองกฤษ รวมถงแนวคดทส าคญในการจดการเรยนการสอน วธการสอน และครผสอนวชาภาษาองกฤษดวย

บทความนไดรวบรวมประเดนส าคญดงกลาวเกยวกบการจดการเรยนการสอนเฉพาะวชาภาษาองกฤษในประเทศในกลมอาเซยนทไดจากการศกษางานวจย 10 เรอง เกยวกบการศกษานโยบายและยทธศาสตรการสงเสรมการเรยนการสอนภาษาตางประเทศของประเทศในกลมอาเซยนบวกสาม: กรณศกษาแตละประเทศของอาเซยน คอ บรไน ดารสซาลาม อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร ไทย กมพชา ลาว พมา และเวยดนาม และวจยเรองการศกษาเปรยบเทยบนโยบายการสงเสรมการเรยนการสอนภาษาตางประเทศของประเทศในกลมอาเซยนบวกสามและขอเสนอเพอการประยกตใชกบประเทศไทยของ รองศาสตราจารย ดร.ฉนทนา จนทรบรรจง และคณะ (2555)

อาเซยน (ASEAN) หรอสมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (Association of Southeast Asian Nations) มประเทศสมาชกรวม 10 ประเทศ คอ อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร ไทย บรไน เวยดนาม ลาว พมา และกมพชา* แตละประเทศมเอกลกษณทโดดเดนตามภมศาสตรและประวตศาสตรอนยาวนาน ส าหรบดานการเรยนการสอนภาษาองกฤษนน เกดจากปจจยทางบรบทหลายประการ หนงในหลายประการนน คอเรองของการเคยตกอยภายใตอาณานคมประเทศองกฤษ สหรฐอเมรกา ฝรงเศส และฮอลนดา ฯลฯ กลาวคอ บางประเทศทเคยตกอยภายใตอาณานคมของประเทศองกฤษและสหรฐอเมรกา เชน สงคโปร มาเลเซย บรไน ฟลปปนส และเมยนมาร การจดการศกษาและการเรยนการสอนภาษาองกฤษน นจงมกด าเนนรอยตามระบบองกฤษและใหความส าคญในการสอนภาษาองกฤษในโรงเรยน และบางประเทศเคยอยภายใตการปกครองของฮอลนดาและฝรงเศส การจดการเรยนการสอนอาจไมเหมอนประเทศในกลมแรก ทงนยงมการเรยนการสอนภาษาองกฤษในโรงเรยน แตเพมเตมภาษาฝรงเศสดวย เปนตน ส าหรบประเทศทไมเคยตกอย


27

ภายใตการปกครองของชาตใดอยางประเทศไทย แตทงนกมความสมพนธอนดกบตางชาตมาโดยตลอด ท งความสมพนธทางการเมอง การทต และการคาขาย ซงตองมการใชภาษาองกฤษเปนสอกลาง ท าใหไทยมระบบในการจดการเรยนการสอนภาษาองกฤษทมลกษณะเปนของตนเองเชนกน แตเนองดวยบทความนตองการอธบายการจดการเรยนการสอนเฉพาะภาษาองกฤษเทาน น จงจดกลมประเทศตามลกษณะของการใชภาษาของท ง 10 ประเทศ เพอใหเหนความแตกตางและความส าคญของภาษาทใชในแตละประเทศทมผลตอการจดการเรยนการสอนภาษาองกฤษ เพราะตามหลกภาษาศาสตรแลวจะค านงถงการใชภาษาของคนในชาต กลาวคอ การเรยนการสอนภาษาในประเทศพหภาษาทมความหลากหลายทางเชอชาตและวฒนธรรมควรใหส าคญกบภาษาแมของตนกอนจงเรยนภาษาอน แตส าหรบประเทศทใชภาษาเดยวเปนหลกมกตองการใหเหนความเปนเอกภาพจงมความเดนชดในเรองการเรยนการสอนภาษาอยแลว หากแตวาจะมการเสรมภาษาตางประเทศลงในหลกสตร ดงน น ถาพจารณาในดานการใชภาษาจะท าให เราสามารถแบงประเทศออกไดเปน 2 กลมใหญ คอ กลมประเทศพหภาษา และกลมประเทศทใชภาษาเดยว

1. กลมประเทศพหภาษา หรอกลมประเทศทใชภาษามากกวา 2 ภาษาประกอบดวยประเทศสงคโปร มาเลเซย บรไนดารสซาลาม ฟลปปนส และอนโดนเซย ภาษาทใชในประเทศในกลมนนน สามารถศกษาไดจากตารางตอไปน

ประเทศ ภาษาทใช สงคโปร ภาษาองกฤษ จน

มาเลย และทมฬ มาเลเซย ภาษาองกฤษ จน

มาเลย และทมฬ บรไนดารสซาลาม ภาษามาเลย องกฤษ

และจน ฟลปปนส ภาษาฟลปปนโน

องกฤษ และ ภาษาถนถง 170 ภาษา นอกจากนยงมตางประเทศอน ๆ ทใชกนมากในประเทศฟลปปนสอก 8 ภาษา ไดแก สเปน จนฮกเกยน จนแตจว อนโดนเซย ซนด ปญจาบ เกาหล และอาหรบ

อนโดนเซย ภาษาอนโดนเซย หรอ Bahasa Indonesia (ซงมรากฐานมาจากภาษามลาย) ภาษาถนประมาณ 250 ภาษา เชน ซนดาและชวา ภาษาองกฤษ และ ภาษาเพอพฒนาประเทศ เชน ภาษาจน

จะเหนไดวา ประเทศสวนใหญมภาษามากกวา 2 ภาษา และยงมภาษาทถอวาเปนจดรวม หรอภาษาทสามารถสอสารระหวางกนได เชน จน และมาเลย


28

2. กลมประเทศทใชภาษาเดยว คอกลมทมภาษาประจ าชาตและภาษาราชการเพยงภาษาเดยวเทาน น ไดแ ก เวยดนาม เมยนมาร ลาว กมพชา และไทย ป ระช าชน ใน ก ล ม น อ าจ จ ะ ม ก ารพ ด ภ าษ า อ นภายในประเทศ แตจะมภาษาราชการเพยงภาษาเดยวและภาษาราชการนนจะถอเปนภาษาประจ าชาตดวย ภาษาทใชในประเทศในกลมนนน สามารถอธบายไดดงตารางตอไปน

ประเทศ ภาษาราชการ หรอ ภาษา

ประจ าชาต เวยดนาม ภาษาเวยดนาม เมยนมาร ภาษาพมา ลาว ภาษาลาว

กมพชา ภาษาเขมร ไทย ภาษาไทย

การใชภาษาของประชากรในกลมน จงมงเนนไปทภาษาประจ าชาตเปนหลก แตอยางไรกตาม นอกจากการสอนภาษาประจ าชาตหรอภาษาราชการนแลว ในแตละป ระ เทศต าง มน โยบ ายให เร ยนภาษ าอน เพ อผลประโยชนดานตาง ๆ ของประเทศ และอาจมการจดการศกษาทสบตอมาจากยคอาณานคมในบางประเทศดวย จะเหนไดวาท งสองกลมมความแตกตางกนอยางเหนไดชดในเรองการใชภาษา แตในแตละประเทศยงมจดแตกตางกนอกมากมายในดานการจดการเรยนการสอนภาษาองกฤษถงแมจะมลกษณะในการใชภาษาทเปนพหภาษาหรอภาษาเดยวกตาม ในบทความนจงจะอธบายบรบทของประเทศทมงสการจดการเรยนการสอนของแตละประเทศตามล าดบของกลมทจดไว

1. การจดการเรยนการสอนภาษาองกฤษของประเทศในกลมพหภาษาในประชาคมอาเซยน

1.1 ประเทศสงคโปร (The Republic of Singapore)

1.1.1 บรบทดานการเมองและสงคมสการเรยนการสอนภาษาองกฤษของสาธารณรฐสงคโปร

ในอดต สงคโปรเปนหนงในประเทศทเคยตกอยภายใตอาณานคมของหลายประเทศ คออยภายใตการปกครองของชวาในศตวรรษท 14 ของสยามประเทศในศตวรรษท 15 ของโปรตเกสในตอนปลายศตวรรษท 16 ของฮอลนดาในศตวรรษท 17 และตกอยภายใตอาณานคมอนยาวนานของประเทศองกฤษตงแต พ.ศ. 2362 กอนประกาศอสรภาพเมอพ.ศ. 2508

ดวยความหลากหลายทางวฒนธรรมของคนในชาต รฐบาลสงคโปรจงมงเนนเรองการอยรวมกนของคนหลายเชอชาต และใชนโยบายการพฒนาประเทศแบบ Knowledge Based Economy สงเสรมศกยภาพของคนใหสามารถแขงขนไดและก าหนดใหมการเรยนการสอนแบบ 2 ภาษา และใชภาษาองกฤษเพอการสอสาร ในการเรยนการสอนนนไดจดใหเรยนภาษาองกฤษเปนภาษาแรก แลวจงเรยนภาษาแมของตน จนกระทงในระดบมธยมศกษาจงจะสามารถเลอกเรยนภาษาท 3 คอ ภาษาฝรงเศส เยอรมน และญปนได

1.1.2 ดานการจดการเรยนการสอนภาษาองกฤษ

ประเทศสงคโปรมนโยบายในการสรางหลกสตรส าหรบภาษาองกฤษโดยเฉพาะ และมการสงเสรมใหพฒนาอยางตอเนอง มาตรฐานการเรยนรภาษาองกฤษตามหลกสตรของสงคโปรนนมงเนนใหนกเรยนมสมรรถภาพดานภาษา 3 ดาน คอ

1. เพอการใหขอมลดานตาง ๆ (Language for Information)

2. เพอการปฏสมพนธกบคนในสงคม (Language for Social Interaction)


29

3. เพอแสดงความคดเหนและแสดงความเปนอตลกษณ (Language for Literary Response and Expression) แตอยางไรกด ในแตละระดบชนนน มการ

มงเนนเปาหมายทางภาษาตางกน เชน ในระดบประถมศกษา เนนทกษะการสอสาร

ขนพนฐาน คอ ฟงและพด ในระดบมธยมศกษา เนนทกษะการสอสาร

เพอการโตตอบและเพอแสดงความคดเหน ในระดบอดมศกษา เนนทกษะเพอการ

ประกอบอาชพ

ในดานวธการสอนจะใชหลกสตรการสอนแบบบรณาการเนนความแตกตางของผเรยน วธการสอนนนจะใชวธการคดแบบแกปญหาและการเรยนรดวยตนเองเปนหลก

1.1.3 มาตรฐานดานครผสอนภาษาองกฤษ

ครผสอนภาษาองกฤษทกคนในสงคโปรตองไดรบใบประกอบวชาชพครโดยสถาบนการศกษานานาชาต และตองมความสามารถสอนไดทงสองภาษา คอ ภาษาองกฤษและภาษาแม กระทรวงศกษาธการจะเปนผคดเลอกต าแหนงครทกต าแหนง ทงครในประเทศและครจากตางประเทศ

1.2 ประเทศมาเลเซย (Malaysia) 1.2.1 บรบทดานการเมองและสงคม

สการเรยนการสอนภาษาองกฤษของประเทศมาเลเซย ประเทศมาเลเซยเปนประเทศเพอน

บานทตดตอกบประเทศไทยทางภาคใต ประชากรสวนใหญเปนชาวเชอสายมาเลย รองมาคอจนและชนพนเมองตามล าดบ ในอดตเคยตกอยภายใตอาณานคมของประเทศองกฤษ และไดรบเอกราชเมอวนท 31 สงหาคม

พ.ศ. 2500 ดงน น นโยบายหลกของประเทศจงเปนนโยบายแบบชาตนยม เนนเศรษฐกจแบบพงตนเอง ในดานระบบการศกษาไดรบอทธพลโดยตรงจากประเทศองกฤษ แตมการก าหนดวา ถาสถานศกษาใดทไมไดสอนดวยภาษาประจ าชาต คอภาษามลาย จะตองสอนภาษาประจ าชาตเปนวชาบงคบอกหนงวชา


รฐบาลมาเลเซยก าหนดให มการจดการเรยนการสอนวชาภาษาองกฤษต งแตระดบชนอนบาลเพอเปนการปพนฐาน และจะมาเนนทกษะดานการฟงและพดในระดบประถมศกษา สวนในระดบมธยมศกษานนจะเนนทกษะการอานและการเขยน ในระดบอดมศกษาน นจะเนนความ รเฉพาะทางเพ อประกอบอาชพ การปฏบตงานจรง และการคนควาความรสสากล

1.2.3 ม าต ร ฐ าน ด าน ค ร ผ ส อ นภาษาองกฤษ

รฐบาลมาเลเซยตองการยกระดบการสอนวชาภาษาองกฤษในฐานะภาษาท 2 และยกระดบครผ สอนโดยจดให มโครงการป รบป รงการสอนภาษาองกฤษ รวมกบสถาบนค รศาสตร ชอ ESOL Improvement in Public Schools and Teacher Training Institutes เพอเตรยมครและอบรมครใหมคณภาพ

1.3 บรไนดารสซาลาม (Brunei Darussalam)

1.3.1 บรบทดานการเมองและสงคมสการเรยนการสอนภาษาองกฤษของประเทศบรไนดารสซาลาม

ประเทศบรไนเปนประเทศขนาดเลกท มความอดมสมบรณมากประเทศหนงในโลก มประชากรเพยง 400,000 คนโดยประมาณ ในอดตเคยตกอยในอาณานคมของประเทศองกฤษเปนเวลา 95 ป และ


30

ไดรบเอกราชเมอวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2527 ดงน น ถงแมบรไนจะเปนประเทศมสลมทมภาษาประจ าชาตและภาษาราชการเดยวกน คอภาษามาเลย แตบรไนมการใชภาษาองกฤษเปนภาษาท 2 ดวย นอกเหนอจากภาษาถนอน ๆ

นโยบายดานการศกษาภาษาในประเทศบรไนนนเปนนโยบายทมงสรางความเขมแขงใหกบภาษาถนและภาษาประจ าชาตของผเรยนในระดบประถมศกษา และมงใหมการเรยนการสอนภาษาท 2 คอ ภาษาองกฤษในระดบมธยมศกษา นอกจากทงสองภาษาแลว บรไนยงสนบสนนการเรยนภาษาท 3 ซงเปนภาษาท ใช เพ อพฒนาประเทศในระดบอดม ศกษาและอาชวศกษา ไดแก ภาษาจน ฝรงเศส และเยอรมน


จากนโยบายดานการศกษาภาษาของประเทศบรไนดงทไดกลาวมาแลว สามารถสรปการจดการเรยนการสอนตามระดบชนเรยนของบรไนไดตามตารางตอไปน

ระดบชน วชาบงคบ หรอ

วชาแกน วชาบงคบเลอก

วชาเลอก

เกรด 1-3 วชาภาษามาเลย (Bahasa Malayu) และภาษาองกฤษ

ความรในเรองศาสนาอสลาม

-



-

เกรด 7-8 วชาภาษามาเลย (Bahasa

ความรในเรอง

ภาษาอาหรบ/

Malayu) และภาษาองกฤษ

ศาสนาอสลาม

ฝรงเศส/ จนกลาง



ภาษาอาหรบ/ฝรงเศส/ จนกลาง

จากตารางถงแมทกระดบชนจะตอง

เรยนภาษาองกฤษเปนวชาบงคบ แตจ านวนชวโมงในการเรยนจะไมเทากน การจดการเรยนการสอนเฉพาะวชาภาษาองกฤษนน สามารถแบงตามระดบการจดการศกษาไดดงน

ในเกรด 1-3 ใหเรยนภาษาองกฤษคขนานกบภาษามาเลย

ในเกรด 4-6 ใหเรยนสปดาหละ 10 คาบ คาบละ 30 นาท

ในเกรด 7-8 ใหเรยนสปดาหละ 7 คาบ คาบละ 35 นาท

ในเกรด 9-11ใหเรยนสปดาหละ 6-8 คาบ คาบละ 35 นาท

สวนดานวธการสอนนนบรไนเนนการสอนภาษาองกฤษแบบผสมเขาไปกบเนอหาวชาอน (Immersion) และการสอนแบบเนนเนอหา (Content Based Language Education)

1.3.3 มาตรฐานดานครผสอนภาษาองกฤษ

ครในบรไนมการปรบบทบาทจากผใหความรไปสผสรางการเรยนรบนฐานการจดสภาพแวดลอมส าหรบการเรยนร รฐบาลไดสงเสรมการพฒนาสมรรถนะครดวยการใหทนไปพฒนาศกยภาพทสาธารณรฐสงคโปรและประเทศองกฤษเพอใหมความสามารถในการสอนภาษาองกฤษทงในลกษณะทเปนภาษาท2 และภาษาตางประเทศ


31

1.4 สาธารณรฐฟลปปนส (Republic of the Philippines)

1.4.1 บรบทดานการเมองและสงคมสการเรยนการสอนภาษาองกฤษของสาธารณรฐฟลปปนส

สาธารณรฐฟลปปนส เปนประเทศทมหมเกาะมากกวา 7,000 เกาะ และมภาษาถนกวา 170 ภาษา ในอดตเคยตกอยภายใตการปกครองของประเทศสเปน 333 ป ประเทศสหรฐอเมรกา 50 ป และประเทศญปน 2-3 ป ดวยความหลากหลายของชนเผาในหมเกาะนอยใหญในประเทศ ผนวกกบการมภาษาถนมากมาย ฟลปปนสจงมเอกลกษณในการเรยนการสอนภาษาทไมเหมอนชาตอนในกลมอาเซยน กลาวคอ ฟลปปนสจดนโยบายการเรยนการสอนแบบทวภาษา โดยบางวชาจะสอนเปนภาษาองกฤษ และบางวชาจะสอนเปนภาษาฟลปปนโนซงเปนภาษาประจ าชาต


เนองจากฟลปปนสเปนอกประเทศหนงทมความตนตวในการเขาสประชาคมอาเซยน จงไดวางนโยบายและยทธศาสตรการจดการเรยนการสอนภาษาองกฤษแบบใหม และจะเรมใชต งแต พ.ศ. 2555 มงเนนใหใชหลกสตรแบบ 3 ภาษา คอ ภาษาถนทเปนภาษาแม ภาษาประจ าชาต คอ ภาษาฟลปปนโน และภาษาตางประเทศ คอภาษาองกฤษ โดยเพมความเขมขนของเนอหาภาษาองกฤษมากขนเรอย ๆ เรยกวาแบบ Spiral Approach ศกษาบทบาทของการใชภาษาแตละภาษาในการเรยนการสอนตามตารางตอไปน ระดบชน บทบาท

ภาษาแม บทบาทภาษาฟลปปนโน

บทบาทภาษาองกฤษ

เกรด 1 -3 ใหใช ใชเพอสอน ใชเพอสอน

ระดบชน บทบาทภาษาแม

บทบาทภาษาฟลปปนโน

บทบาทภาษาองกฤษ

ภาษาแมเปนสอการสอนทกสาระวชา

วชาภาษา ฟลปปนโนเทานน

ภาษาองกฤษเทานน

เกรด 4 เปนตนไป

หยดการเรยนการสอนภาษาแม

ใชสอนสาระการเรยนรสงคมศกษา จรยศกษา และกจกรรมสรางเสรมบคลกภาพ

ใชสอนสาระการเรยนรวชาวทยาศาสตรและคณตศาสตร

เกรด 4-5 - ใชสอนสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ดนตร พลศกษา และสขศกษา

-

เกรด 6- 10 - - ใชสอนสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ดนตร พลศกษา และสขศกษา


32

ส าหรบการจดเวลาเรยนภาษาองกฤษนน จะเพมเวลามากขนตามระดบชนทศกษา คอ

เกรด 1 จดใหเรยน วนละ 30 นาท เกรด 2-3 จดใหเรยน วนละ 50 นาท เกรด 4-5 จดใหเรยนวนละ 2 ชวโมง เกรด 6 จดใหเรยนวนละ 4 ชวโมง เกรด 7–10 จดใหเรยนวนละ 4 ชวโมง

แตนอกจาก เรยนวชาภาษ าองกฤษแลว ย งให ใชภาษาองกฤษในการเรยนการสอนวชาอน ๆดวย


ครผสอนทกคนและทกระดบชนจะควบคมมาตรฐานดวยจรรยาบรรณวชาชพ และตองไดใบประกอบวชาชพครของฟลปปนส ซงนโยบายนรวมถงครชาวตางชาตดวย

1.5 สาธารณ รฐอน โดน เซ ย (Republic of

Indonesia) 1.5.1 บรบทดานการเมองและสงคม

สการเรยนการสอนภาษาองกฤษของสาธารณอนโดนเซย อนโดนเซยเปนประเทศทเปนหม

เกาะทใหญทสดในโลก และมภาษาถนประมาณ 250 ภาษา เปนประเทศทมความเจรญรงเรองมาชานาน แตใน พ.ศ. 2485 ตองตกอยภายใตอาณานคมของประเทศเนเธอรแลนดประมาณ 301 ป และดวยความทตองอยภายใตการปกครองของตางชาตเปนเวลานานจงตองการอสรภาพไมขนอยกบชาตใดอกตอไป กอปรกบการทตองการสรางประเทศใหเปนหนงเดยวภายใตค าขวญ “ประเทศเดยว ชาตเดยว ภาษาเดยว” ดงนน ในดานภาษา อนโดนเซยจงก าหนดใหบาฮาซา อนโดนเซย (Bahasa Indonesia) เปนภาษาประจ าชาต สวนดานการเรยนการสอนภาษาองกฤษนน ถกจดใหมความส าคญเปนอนดบ3รองจากภาษาถนและภาษาประจ าชาต


จากนโยบายของประเทศท าใหการจดล าดบความส าคญของการเรยนการสอนภาษาในอนโดนเซยมลกษณะดงน

ระดบประถมศกษา ใหจดการเรยนการสอนมงเนนทภาษาถน ไดแก ภาษาซนดา และภาษาชวา รวมถงภาษาประจ าชาตดวย

ระดบมธยมศกษา ใหจดการเรยนการสอนภาษาองกฤษเปนภาษาท 2

ระดบมธยมศกษาและอาชวศกษา ใหจดการเรยนการสอนมงเนนทภาษาตางประเทศอน ๆเพอสรางความเขมแขงในการพฒนาประเทศ ไดแก ภาษาจน ฝรงเศส และเยอรมน

ดานวธสอนน น ในอนโดนเซยมวธการสอนทหลากหลาย แตวธการสอนหนงซงโดดเดนมากคอ Genre Based Approach หรอการสอนแบบอรรถลกษณะ ซ งเป นแนวการสอนจากประเทศออสเตรเลย มจดเนนคอ การใชภาษาเพอสอความหมายจากบรบททตางกนตามกาลเทศะ สงคม และชมชน


ปญหาใหญของอนโดนเซยคอ การขาดแคลนครผสอน สวนจดเดนทางดานครผสอนในอนโดนเซยกคอเรอง “ความเชอ” ครในอนโดนเซยมความเชอวา สอการเรยนการสอนและเทคโนโลยทสรางขนมานนมประสทธภาพมากกวาครเจาของภาษา ดงนน ในการแกปญหาเรองการขาดแคลนคร รฐบาลจงจดงบประมาณจ านวนมากในการผ ลต สอ เพ อสอนภาษาตางประเทศมากกวาทจะใหครชาวตางชาตมาสอน ครทสอนภาษาองกฤษจงมกเปนชาวอนโดนเซยเทานน และจดใหมหลกสตรพฒนาวชาชพคร เรยกวา Teacher Professional Development Program โ ด ย ก ร ะ ท ร ว ง


33

ศ ก ษ า ธ ก า ร ไ ด อ น ญ าต ให อ า จ า ร ย ท ส อ น ในระดบอดมศกษาเปนผ ฝกสอนครภาษาองกฤษตามหลกสตรน

2. การจดการเรยนการสอนภาษาองกฤษของประเทศในกลมภาษาเดยวในประชาคมอาเซยน

2.1 สาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม (The Socialist Republic of Vietnam)

2.1.1 บรบทดานการเมองและสงคมสการเรยนการสอนภาษาองกฤษของสาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม

เว ย ด น าม เป น อ ก ป ร ะ เท ศ ท มวฒนธรรมอนหลากหลาย เนองจากการเขามาของคนตางชาตหลากหลายเชอชาต ในอดตประเทศเวยดนามเคยอยภายใตการปกครองอนยาวนานของจนและฝรงเศส ในระหวางทอยภายใตการปกครองของฝรงเศสนนมการสงเสรมการศกษาและวฒนธรรมฝรงเศสใหแพรหลายในเวยดนาม

ดงน น การเขามาของคนจนและฝรงเศสไดสงผลตอการใชภาษาในประเทศเวยดนามอยางเหนไดชด ถงแมประเทศเวยดนามจะใชภาษาเวยดนามเปนภาษาราชการ แตกมค ายมจากภาษาจน ในดานระบบการเขยนของภาษาเวยดนามน น แตเดมใชตวเขยนจนทเรยกวา "จอญอ" ตอมาชาวเวยดนามไดพฒนาตวเขยนจนเพอใชเขยนภาษาเวยดนาม เรยกวา "อกษรจอโนม" จากนนจงมการพฒนาใชตวอกษรโรมนทพฒนาขนโดยมชชนนารชาวฝรงเศสและใชมาจวบจนในปจจบน ในดานภาษาองกฤษนนเรมมการเรยนการสอนตงแตอยภายใตการปกครองของฝรงเศส โดยมการสนบสนนใหเรยนภาษาองกฤษควบคกบภาษาฝรงเศสดวย


เวยดนามสอนภาษาองกฤษ เปนภาษาตางประเทศ โดยใหความส าคญกบภาษาองกฤษเปนท2รองจากภาษาเวยดนาม หลกสตรทใชสอนเนนแบบ ใช เน อห าเป น ฐ าน (Content Based Language Education) และจะจดเวลาเรยนและเนนความส าคญของการเรยนภาษาองกฤษในแตระดบชนตางกนดงน

ระดบปฐมวย ไมก าหนดให เรยนภาษาองกฤษในหลกสตร แตจะมการรองเพลงและท ากจกรรมภาษาองกฤษ

ระดบประถมศกษา ก าหนดใหภาษาองกฤษเปนวชาบงคบ นกเรยนจะเรยนสปดาหละ 4 คาบ คาบละ 35 นาท และจะเนนทกษะดานการฟงและพด

ระดบมธยมศกษาแบงออกเปนระดบมธยมศกษาตอนตน ปท 1-4 จดใหเรยนภาษาองกฤษเปนจ านวน 3/3/3/2 คาบตอสปดาหตามล าดบ สวนในระดบมธยมศกษาตอนปลายจดให เรยน 3 คาบตอสปดาห และจะ

ระดบมหาวทยาลย มการก าหนดใหเรยนวชาภาษาองกฤษไมนอยกวารอยละ 10 ของหนวยกตทตองเรยนทงหมดจะเนนทกษะการสอสารและทางวชาการเพอสงเสรมใหผเรยนน าไปใชตอยอดในการเรยนระดบสง และใหสามารถน าภาษาองกฤษไปใชในการสมมนาเชงวชาการและการประชมนานาชาตตาง ๆ ได

ใน ด าน ว ธ ก ารส อ น น น จ ะ ใชหลกสตรทเนนการสอสารตามนโยบายดานการเรยนการสอนภาษาองกฤษระยะยาว 10 ป คอ “Teaching and learning foreign languages in the National Former Educational System in the period of 2008-2020”



34

เนองจากการขาดแคลนคร ดงน นเวยดนามจงสนบสนน ใหมการพฒนาสมรรถนะครโดยใช เกณ ฑ ข อ งป ระ เท ศ ยโ รป (Common European Framework of Reference for Language) เปนหลก โดยมเป าหมายวาครผ สอนภาษาองกฤษตองผาน เกณฑมาตรฐานครผสอนภาษาองกฤษและมประสบการณการสอนภาษาตางประเทศมากอน

2.2 สหภาพเมยนมาร (Union of Myanmar) 2.2.1 บรบทดานการเมองและสงคม

สการเรยนการสอนภาษาองกฤษของสหภาพเมยนมาร เมยนมารเปนประเทศเพอนบานทอย

ใกลประเทศไทยเรามาก โดยมอาณาเขตตดตอกนทางทศตะวนออก ในประวตศาสตรเมยนมารเคยตกเปนอาณานคมของประเทศองกฤษประมาณ 60 ป การเขามาขององกฤษน นมนยในดานการขยายตวทางการคา การขยายตวของแหลงปลกขาว และทรพยากร และมการเปดเสนทางเขาเขาสประเทศจนผานเมยนมาร ในชวงเวลา 60 ปทอยภายใตการปกครองของประเทศองกฤษน น ระบบการเรยนการสอนของเมยนมาร จงเปนระบบองกฤษและมการสอนภาษาองกฤษในโรงเรยน แตหลงจากยคสนยคอาณานคม เมยนมารไดปฏรปรปแบบของประเทศใหม มการยดโรงเรยนทเปนของมชชนนารใหกลบมาเปนโรงเรยนของรฐตามเดม และใหมการใชภาษาพมาในการเรยนการสอนเทาน น ตอมาใน พ.ศ. 2524 ภาษาองกฤษกลบมามบทบาทอกครง มการน ากลบมาสอนในโรงเรยน และถกก าหนดใหเปนสอการสอนในสายวชาวทยาศาสตรและเศรษฐศาสตร ทงในระดบโรงเรยนและมหาวทยาลย


เมยนมารมการก าหนดใหจดการเรยนการสอนภาษาองกฤษเปนภาษาตางประเทศ ในการเขาสประชาคมอาเซยนนน เมยนมารมการตนตวขนมาก

และมวสยทศนทจะสรางสงคมแหงการเรยนรขนโดยมการวางแผนระยะยาวถง 30 ป และมแผนระยะสน 4 ปเกยวของกบการจดการศกษา โดยมเปาหมายจะยกระดบมาตรฐานการศกษาตงแตขนพนฐานจนถงขนอดมศกษา ในการศกษาขนพนฐานมการปรบการเรยนการสอนภาษาองกฤษใหมากขนกวาเดมดงน

ระดบประถมศกษา 5 ป (อนบาล 1 ป และประถมศกษา 4 ป) ใหเรยนวชาภาษาองกฤษสปดาหละ 4 คาบ คาบละ 30 นาท

ระดบมธยมศกษาตอนตน 4 ป (ม.5- ม.8) ใหเรยนวชาภาษาองกฤษเพมขนเปน 6 คาบตอสปดาห

ระดบมธยมศกษาตอนปลาย 2 ป (ม.9- ม.10) ใหเรยนวชาภาษาองกฤษ 5 คาบ แตใหมกลมวชาเลอกเพมเตม โดยแตละกลมวชาเลอกจะมวชาภาษาองกฤษรวมอยดวยในทกกลม

ดานวธการสอนภาษาองกฤษนน แตเดมจดออนของการเรยนการสอนภาษาองกฤษของเมยนมาร คอ การ เนน การท องจ า เม อ มการเขาม าของประชาคมอาเซยนท าใหเมยนมารเปลยนแปลงนโยบายการเรยนการสอนใหมใหเปนแบบนกเรยนเปนศนยกลาง (student- Centered) และใหนกเรยนไดมโอกาสปฏบตจรง โดยเนนทการเรยนภาษาเพอการใชประโยชน


เม ยน ม า รน น ได ม น โ ยบ าย ใหพฒนาการฝกหดครต งแต พ.ศ. 2541 โดยใหครทกคนเรยนภาษาองกฤษและวธสอนภาษาองกฤษ และใหมการฝกสอนภาษาองกฤษอยางนอย 64 ชวโมงตอ1ภาคเรยนเปนเวลา 1 ป แตถาจะสอนในระดบมธยมศกษาตองมชวโมงการฝกสอนเพมขน โดยจะตองเขาฝกอบรมวชา English Proficiency และวชาสมรรถนะภาษาองกฤษ รวมทงวธสอนวชาภาษาองกฤษดวย


35

2.3 สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว (สปป.ลาว) (The Lao People's Democratic Republic/ Lao PDR)

2.3.1 บรบทดานการเมองและสงคมสการเรยนการสอนภาษาองกฤษของสปป.ลาว

ประเทศลาวเปนอกหนงประเทศทไมเคยตกอยภายใตอาณานคมของประเทศองกฤษ แตตกอยภายใตการปกครองของประเทศฝรงเศส และไดรบเอกราชสมบรณใน พ.ศ. 2496 ในประเทศลาวไมมนโยบายเรองการเรยนการสอนภาษาองกฤษทเดนชด แตคนลาวกลบสามารถพดภาษาองกฤษไดเนองจากสาเหตใหญ 2 ประการดงน

1 . ร ฐบ าล ให ส ท ธ ศ กษ าธ ก าร เข ตห รอศกษาธการแขวงในการพจารณาใบอนญาตใหเอกชนจดตงโรงเรยนสอนภาษาตางประเทศโดยไมมเงอนไข ดงนนจงมโรงเรยนภาษาของเอกชนอยทวไปในเขตเมอง

2. มการชวยเหลอจากองคกรระหวางประเทศในดานภาษา ดงนนจงมมลนธตาง ๆ เขาไปสอนภาษาทประเทศลาวมากมาย

2.3.2 ในดานการจดการเรยนการสอนภาษาองกฤษ

ประเทศลาวไมมการสงเสรมการเรยนการสอนภาษาองกฤษอยางชดเจน แตจดใหมการเรยนการสอนภาษาตางประเทศทงในระดบมธยมศกษาตอนตนและตอนปลาย ในปจจบนหลกสตรการเรยนการสอนภาษาองกฤษในลาวนนเนนแบบใชเนอหาเปนฐาน (Content Based Language Education) แ ล ะ ย ง ค ง ใ ชวธการบรรยาย แตขณะนลาวก าลงปรบปรงหลกสตรใหม คาดวาจะแลวเสรจภายใน 3 ป และจะมงเนนวธการสอนเพอการสอสาร


ดานนยงคงเปนปญหาในการเรยนการสอนภาษาองกฤษของประเทศลาว เพราะสวนใหญครจะไมมวฒทางดานภาษาองกฤษ โดยเฉพาะโรงเรยนในเขตชนบท จงมนโยบายทจะพฒนาครใหมวฒทางครศาสตรโดยเฉพาะขน

2.4 ราชอาณาจกรกมพชา (Kingdom of Cambodia)

2.4.1 บรบทดานการเมองและสงคมสการเรยนการสอนภาษาองกฤษของราชอาณาจกรกมพชา

กมพชาเปนหนงในประเทศเพอนบานของประเทศไทยโดยมพรมแดนทศตะวนตกตดตอกน เนองจากในอดตกมพชาเคยตกเปนอาณานคมของประเทศฝรงเศส ในกลางครสตศตวรรษท 19 กมพชาและไดรบเอกราชใน พ.ศ. 2496 ดงนน นอกจากการเรยนการสอนภาษาเขมรแลวนกเรยนกมพชาจะตองเรยนภาษาฝรงเศสและภาษาองกฤษดวยแมกระทงในปจจบน แตในความนยมแลว นกเรยนชาวกมพชาจะนยมเรยนภาษาองกฤษมากกวาภาษาฝรงเศส

2.4.2 ในดานการจดการเรยนการสอนภาษาองกฤษ

เน อ งจ ากป ระ เท ศกมพ ช าไ ม มนโยบายทชดเจนในดานการเรยนการสอนภาษาองกฤษแตมการจดใหเรยนในการศกษาขนพนฐาน โดยการเรยนการสอนภาษาองกฤษของประเทศกมพชาเรมเรยนในระดบประถมศกษา เกรด 5-6 หรอมธยมศกษาตอนตน ขนอยกบโรงเรยน โดยใหเลอกเรยนระหวางภาษาองกฤษหรอภาษาฝรงเศสเปนภาษาตางประเทศ และใหมชวโมงการเรยนการสอนเทากบการเรยนวชาภาษาเขมร ส าหรบระดบมธยมปลายใหเรยนเลอกเรยนภาษาองกฤษหรอภาษาฝรงเศสเปนภาษาตางประเทศเชนเดม แตมการระบใหเรยน 4 คาบตอสปดาหเทานน


36


ดานนเปนปญหาใหญของกมพชาเนองจากครสวนนอยทมวฒครดานภาษาองกฤษ จงสงเสรมใหมการฝกอบรมคร ครทไดรบการอบรมนอยกวา (รอยละ 30) จะถกจดใหสอนระดบมธยมศกษาตอนตน ครทไดรบการอบรมมากกวา (รอยละ 45) จะจดใหสอนในระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย

2.5 ราชอาณาจกรไทย (Kingdom of Thailand)

2.5.1 บรบทดานการเมองและสงคมสการเรยนการสอนภาษาองกฤษของราชอาณาจกรไทย

ประเทศไทยมความสมพน ธอนยาวนานกบตางชาต ในดานภาษาองกฤษนนในระยะแรกของก าร เร ยน ภ าษ าจะ เร ม จ ากก ลมชน ช น ส ง มจดมงหมายเพอการตดตอสอสารและการปองกนเอกราช ในประเทศไทยจดใหการเรยนการสอนภาษาองกฤษเปนการเรยนการสอนภาษาตางประเทศ

2.5.2 ดานการจดการเรยนการสอนภาษาองกฤษ ในการจดหลกสตรการศกษาขนพนฐานวชาภาษาองกฤษนนก าหนดใหมสาระส าคญ 4 ดาน คอ ภาษาเพอการสอสาร ภาษาและวฒนธรรม ภาษากบความสมพนธกบกลมสาระการเรยนรอน และภาษากบความสมพนธกบชมชนและโลก

ดานหลกสตรมการจ าแนกหลกสตรออกเปน 3 ลกษณะ

1. หลกสตรทวไป มการจดการเรยนการสอนวชาภาษาองกฤษในชวงชนท 1-4

2 . ห ลก ส ต รและการสอนแบบภาษาไทยควบคภาษาองกฤษ หรอกงภาษาองกฤษ จะก าหนดใหจดการเรยนการสอนภาษาองกฤษไมเกน 50 คาบตอสปดาห

3. หลกสตรนานาชาต เปนหลกทสอนทกกลมสาระวชาเปนภาษาองกฤษ ยกเวนสาระการเรยนรภาษาไทยและประวตศาสตรไทย

วธการสอนภาษาองกฤษของไทยมความหลากหลายขนอยกบครผสอน แตสวนใหญนนไมเนนการสอสาร ตอมามการเปลยนวธการสอนแบบใหมใหมงเนนแบบการสอสาร (Communicative Approach) เพอใหนกเรยนสอสารไดมากขน

เมอตองการพฒนาประเทศเพอสอาเซยน ประเทศไทยจงจดใหมโครงการพฒนาการเรยนก า ร ส อ น ใ น โ ร ง เ ร ย น ต า ม น โ ย บ า ย ข อ งกระทรวงศกษาธการ (ศธ.) ทไดประกาศให พ.ศ. 2555 เปนปของการสงเสรมการสอสารภาษาองกฤษ หรอโครงการ English Speaking Year 2012 เพอสงเสรมการใชภาษาองกฤษในการสอสารใหมากขน และมการก าหนดใหสถานศกษาในทกระดบและทกระบบในสงกดใหใน1สปดาห จะตองม 1 วน ทครนกเรยนและน ก ศ กษ าไดท า ก จ ก ร รม ต าง ๆ ร วม กน โด ยใชภาษาองกฤษ เชน การจดพนททเปนมมภาษาองกฤษในโรงเรยน หรอทเรยกวา การจดมมภาษาองกฤษ หรอหมบานภาษาองกฤษในโรงเรยน การสรางหลกสตรมค ค เทศกนอยเพ อ ฝกใหนก เรยน เปนมค ค เทศกภาษาองกฤษ และสามารถน าเทยวชมสถานททองเทยวและวฒนธรรมประเพณในเขตและจงหวดของตน กระทรวงศกษาธการยงสรางแรงจงใจใหกบโรงเรยนเสมอนเปนการเสรมแรงกระตนใหโครงการนมความเปนไปได เชน หากโรงเรยนใดสามารถด าเนนการไดสมฤทธผล กจะมการให ทน เพอไปศกษาดงานในประเทศอาเซยน ดงนน โรงเรยนสวนใหญขานรบและพรอมเขารวมโครงการน แตท งนโรงเรยนทมความพรอมกอนจะทยอยด าเนนการไปกอนแลวจงจะขยายไปตอยงโรงเรยนอน ๆ


37

ก ร ะ ท ร ว ง ศ ก ษ า ธ ก า ร ย ง ไ ดตงเปาหมายใหนกเรยนทจบระดบชนประถมศกษาปท 6 ทกคนตองสามารถสอสารเปนภาษาองกฤษได และสามารถใชภาษาองกฤษเพอคนควาหาความรจากสอตาง ๆ โดยเฉพาะสออนเทอรเนต โดยมการเรงผลกดนนโยบายหลายประการเกยวกบคร เชน สรางศนยอ านวยการทใหครผเปนเจาของภาษาทเปนอาสาสมครจากประเทศทพดภาษาองกฤษเปนภาษาแมมาสอน มการพฒนารปแบบการสอนใหเปนแบบบรณาการ เชน ใหมก ารสอนภาษ าองกฤษ ในวช าวท ยาศ าสต รและคณตศาสตร ดงน น วธการสอนภาษาองกฤษในยคป จ จบน จ ง เนน เรองการใชภ าษ าองกฤษมาก ขน โดยเฉพาะภาษาองกฤษระดบสอสาร การฟงและพด เพอใหสามารถสอสารกบชาวตางชาตทเขามาในประเทศทงทมาทองเทยว เปนเพอนรวมงาน และเปนลกคาชาตอาเซยนไดในอนาคต

2.5.3 ดานครผสอนภาษาองกฤษ ประเทศไทยมปญหาเรองการขาด

แคลนครทตรงวฒเชนเดยวกบชาตอน แตเพอการกาวสประชาคมอาเซยน ประเทศไทยมนโยบายสนบสนนใหเพมความสามารถของครภาษาองกฤษ โดยในระดบการศกษาขนพนฐานสงเสรมใหมการพฒนาครและเครอขายครผสอนภาษาองกฤษผานศนยพฒนาการเรยนการสอนภาษาองกฤษ (ERIC) และมโครงการอบรมครภาษาองกฤษเพอใหครยคใหมสอสารเปนภาษาองกฤษไดอยางมประสทธภาพ โดยมการจดต งโครงการจดอบรมครทวประเทศให เพ อใหค ร มทกษะการใชภาษาองกฤษท งในการสอสารและการเรยนการสอน โดยจะด าเนนการกจกรรมตามโครงการรวมกบสถานทต องคกรตางประเทศ หรอตวแทนจากสถาบนภาษาเขารวม เชน AUA และ British Council

นอกจากจะใหครใชภาษาองกฤษในการสอสารแลว ยงมงเนนใหครสามารถน าภาษาองกฤษ

ทไดจากการอบรมไปสอนวชาตาง ๆ รวมทงสาขาเฉพาะทางดวย เชน ศพทชางของนกเรยนอาชวศกษา

สรป จากการศกษาบรบททางดานการใช

ภาษาของประเทศและการเรยนการสอนภาษาองกฤษของประเทศทง 2 กลม สามารถสรปไดดงน

1. ส าหรบดานการจดการเรยนการสอนนนขนอยกบบรบทของแตละประเทศ แตโดยสวนใหญประเทศท ง 2กลมมนโยบายในการเรยนการสอนภาษาตางประเทศทชดเจนและมการจดการเรยนการสอนตามนโยบายและบรบทประเทศของตน ยกเวนกมพชาและลาวทไมมนโยบายท เดนชดเรองน ในดานการจดการเรยนการสอนนน ประเทศในกลมแรกสวนใหญ จดใหเรยนภาษาองกฤษเปนภาษาท 2 ยกเวนอนโดนเซยและฟลปปนส สวนในกลมท 2 ทกประเทศจดใหมการเรยนการสอนภาษาองกฤษเปนภาษาตางประเทศ ปญหาใหญทเกอบทกประเทศประสบเหมอนกนในการจดการเรยนการสอนคอเรองการขาดแคลนครผสอนทมวฒภาษาองกฤษ ซงแตละประเทศมวธการแกปญหาตางกนขนอยกบบรบทและความเชอของประเทศ มการก าหนดมาตรฐานคร การจดอบรมภาษาองกฤษ การจางครชาวตางชาต และการใชสอภาษาองกฤษเขามาแทน ดานวธการสอน สวนใหญเนนทเนอหา (Content Based) แตเพอการเขาสประชาคมอาเซยน หลายประเทศจงพยายามปรบเปลยนใหเนนการใชภาษาเพอการสอสารเพมมากขน

2. ส าหรบการเตรยมความพรอมเพอกาวเขาสการเปนประชาคมอาเซยนในดานการใชภาษาเพอการสอสารนน กลมพหภาษา คอประเทศสงคโปร มาเลเซย บรไน ฟลปปนส และอนโดนเซย จดอยในกลมประเทศทไมนาเปนหวงเพราะประเทศในกลมนมภาษาทใชอยในประเทศมากกวา 2 ภาษาขนไป และคนในชาตสามารถสลบใชไปมาระหวางภาษาองกฤษ ภาษาถนและ


38

ภาษาราชการของประเทศตนได รวมถงภาษาทมการใชรวมกน คอภาษามาเลยและภาษาจน โดยเฉพาะภาษาจนซงนบวาเปนภาษาทส าคญมากเนองจากมประชากรในโลกพดไดมากทสดภาษาหนง สวนกลมทมการใชภาษาเดยวนนขนอยกบความตนตวของคนในชาต เวยดนามและเมยนมารเปนประเทศทมความตนตวในการเขารวมประชาคมอาเซยนสง และเรมมการเรยนภาษาองกฤษกนมากขน รวมถงภาษาตางประเทศและภาษาเพอนบาน ส าหรบประเทศไทยนนเรมมความตนตวมากขนหลงจากทไดมการประกาศโครงการ English Speaking Year 2012 นอกจากหนวยงานรฐบาลแลวมหนวยงานเอกชนมาผนกก าลงจดโครงการอบรมภาษาองกฤษมากขน โดยมงเนนไปทผ ประกอบการเปนกลมแรก เชน คนขบแทกซ รานคา รานอาหาร ฯลฯ

บรรณานกรม ฉนทนา จนทรบรรจง (2555) การศกษาเปรยบเทยบ

นโยบายและยทธศาสตรการสงเสรมการเรยนการสอนภาษาตางประเทศ ของประเทศในกลมอาเซยนบวกสาม และขอเสนอเพอการประยกตใชกบประเทศไทย โครงการความรวมมอระหวางส านกงานเลขาธการสภาการศกษาและมหาวทยาลยนเรศวร

______. (2555) การศกษานโยบายและยทธศาสตรการสงเสรมการเรยนการสอนภาษาตางประเทศ ของประเทศในกลมอาเซยนบวกสาม: กรณศกษาประเทศฟลปปนส โครงการความรวมมอระหวางส านกงานเลขาธการสภาการศกษาและมหาวทยาลยนเรศวร

ทกษ อดมรตน (2555) การศกษานโยบายและยทธศาสตรการสงเสรมการเรยนการสอนภาษาตางประเทศ ของประเทศในกลมอาเซยนบวกสาม: กรณศกษาประเทศมาเลเซย

โครงการความรวมมอระหวางส านกงานเลขาธการสภาการศกษาและ มหาวทยาลยนเรศวร

ภาณวฒน ภกดวงศ (2555) การศกษานโยบายและยทธศาสตรการสงเสรมการเรยนการสอนภาษาตางประเทศของประเทศในกลมอาเซยนบวกสาม: กรณศกษาประเทศบรไน ดารสซาลาม โครงการความรวมมอระหวางส านกงานเลขาธการสภาการศกษาและมหาวทยาลยนเรศวร

วรนทร บญยง (2555) การศกษานโยบายและยทธศาสตรการสงเสรมการเรยนการสอนภาษาตางประเทศ ของประเทศในกลมอาเซยนบวกสาม: กรณศกษาประเทศเวยดนาม โครงการความรวมมอระหวางส านกงานเลขาธการสภาการศกษาและมหาวทยาลยนเรศวร

______. การศกษานโยบายและยทธศาสตรการสงเสรมการเรยนการสอนภาษาตางประเทศ ของประเทศในกลมอาเซยนบวกสาม: กรณศกษาประเทศสงคโปร โครงการความรวมมอระหวางส านกงานเลขาธการสภาการศกษาและมหาวทยาลยนเรศวร

วรช นยมธรรม (2555) การศกษานโยบายและยทธศาสตรการสงเสรมการเรยนการสอนภาษาตางประเทศ ของประเทศในกลมอาเซยนบวกสาม: กรณศกษาประเทศเมยนมารโครงการความรวมมอระหวางส านกงานเลขาธการสภาการศกษาและมหาวทยาลยนเรศวร

สมาน อศวภม (2555) การศกษานโยบายและยทธศาสตรการสงเสรมการเรยนการสอนภาษาตางประเทศ ของประเทศในกลมอาเซยนบวกสาม: กรณศกษาประเทศสาธารณรฐ


39

ประชาธปไตยประชาชนลาว โครงการความรวมมอระหวางส านกงานเลขาธการสภาการศกษาและมหาวทยาลยนเรศวร

______. (2555) การศกษานโยบายและยทธศาสตรการสงเสรมการเรยนการสอนภาษาตางประเทศ ของประเทศในกลมอาเซยนบวกสาม: กรณศกษาประเทศกมพชา โครงการความรวมมอระหวางส านกงานเลขาธการสภาการศกษาและมหาวทยาลยนเรศวร

สกญญา แชมชอย (2555) การศกษานโยบายและยทธศาสตรการสงเสรมการเรยนการสอนภาษาตางประเทศ ของประเทศในกลมอาเซยนบวกสาม: กรณศกษาประเทศไทย โครงการความรวมมอระหวางส านกงานเลขาธการสภาการศกษาและมหาวทยาลยนเรศวร

วารสารศกษาศาสตร มสธ. การแนะแนวกบการกาวเขาสประชาคมอาเซยน ปท 5 ฉบบท 2 กรกฎาคม 2555 – ธนวาคม 2555 นรนาท แสนสา

40

การแนะแนวกบการกาวเขาสประชาคมอาเซยน Guidance and Joining the ASEAN Community

นรนาท แสนสา* บทคดยอ

การแนะแนวเปนกจกรรมทมความส าคญตอการพฒนาผเรยนใหเปนคนด คนเกง และมความสขโดยมปรชญาของการแนะแนววาผเรยนทกคนลวนมคณคา มศกดศร มความแตกตาง ควรไดรบการสงเสรมใหมพฒนาการทกชวงวย บนพนฐานของการมสทธและหนาทในการตดสนใจเลอกพฒนาและแกปญหาตางๆ ดวยตนเองเพอการกาวเขาสประชาคมอาเซยนอยางเตมตามศกยภาพของแตละบคคล การด าเนนงานแนะแนวทมประสทธภาพเพอใหบงเกดผลดแกผเรยน มภารกจส าคญ 3 ประการ คอ ประการแรก ภารกจดานการบรหาร ทตองจดใหมปจจยเออตอการด าเนนงาน ไดแก การมหนวยงานแนะแนวทจดตงขนในสถานศกษาอยางเปนรปธรรม มคร/บคคลากรทางการแนะแนวทมความรความช านาญ มอาคารสถานท วสดอปกรณเครองมอทางการแนะแนว ตลอดจนงบประมาณสนบสนนโครงการ/กจกรรมทางการแนะแนว ประการทสอง ดานการบรการ ตองยดหลกการใหบรการททวถง เทาเทยม มบรการครบถวนทง 5 บรการ ไดแก บรการศกษาขอมลนกเรยนเปนรายบคคล บรการสนเทศ บรการใหการปรกษา บรการจดวางตวบคคล และบรการตดตามและประเมนผล รวมทงตองครอบคลมทงดานการศกษา อาชพ และสวนตว-สงคม ประการทสาม ดานวชาการเปนการพฒนาหนวยงาน แนะแนวใหเปนแหลงความรดานการแนะแนวดวยการสรางองคความรใหม และการน าองคความรไปใชใหเกดประโยชนสงสดแกนกเรยน สถานศกษา ชมชน และหนวยงานทเกยวของกบการเปลยนแปลงเขาสประชาคมอาเซยน

Abstract Guidance is an important educational service for development of learners to be good, able and happy persons. The philosophy of guidance is that each and every learner is valuable, dignified and unique, and should be enhanced to develop toward full potential in each development stage based on the underlying principle of each individual having the right and duty to make his/her decisions on choices for development and problem solving in order to develop into a competent and happy person ready for joining the ASEAN community. The efficient operation of guidance service to be beneficial to learners comprises three main functions. The first function is the administrative function to provide factors that facilitate the operation of guidance service, namely, the establishment of a substantive guidance service work unit in school comprising qualified guidance teachers/personnel, office space and facilities, guidance materials and equipment, and budgets in support of guidance projects/activities. The second function is the service function based on the principle of service provision that is thorough and equitable, and comprises all of the five services, namely, individual inventory service, information service, counseling service, placement service, and follow-up and evaluation service. The service function must also cover educational guidance, vocational guidance, and personal and social guidance. The third function is the academic function to develop the guidance service work unit to be a resource for guidance knowledge by creating new body of knowledge and utilizing it *อาจารย ดร. ประจ าสาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช


41

to benefit the students, school, community, and concerned work agencies for joining the ASEAN community บทน า

กระแสขอมลขาวสารเกยวกบการเตรยมตวเขาสประชาคมอาเซยน(ASEAN Community) ไดรบการเผยแพรอยางกวางขวางไปยงทกภาคสวนของสงคม นบต งแต ระดบ ป จ เจกบ คคล ครอบค รว ชมชน หนวยงาน องคกร สถาบนทางสงคมท งภาครฐและเอกชน โดยเฉพาะอยางยง การก าหนดใหประเทศสมาชกในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต 10 ประเทศ ไดแก อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร ไทย บรไนดารสซาลาม เวยดนาม ลาว พมา และ กมพชา กาวเขาสความเปนอนหนงอนเดยวกนในประชาคมอาเซยน โดยสมบรณ ใน ป พ .ศ . 2558 (กรมอาเซ ยน และส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน 2555) ซง

จะสงผลตอการเปลยนแปลงด าน ก าร เม อ ง เศ รษ ฐ ก จ สงคมและวฒนธรรม โดยได มการจดต งประชาคม จ านวน 3 ประชาคมซงจะเป น เส าห ลก รอ ง รบ ก ารเปลยนแปลงอยางรอบดาน ดงน

เสาหลกท 1 ประชาคมการเมองและความม น ค ง อ า เ ซ ย น (ASEAN Political and Security Community หรอ APSC) มเปาหมายมงสงเสรมความรวมมอในดานการเมองและความมนคงเพอเสรมสรางและธ ารงไวซงสนตภาพและความมนคงของภมภาค เพอใหประเทศในภมภาคอยรวมกนอยางสนตสข และสามารถแกไขปญหาและความขดแยงโดยสนตวธ

เสาหลกท 2 ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ( ASEAN Economic Community ห ร อ AEC) มเปาหมายใหอาเซยนมตลาดและฐานการผลตเดยวกน

และมการเคลอนยายยสนคา บรการ การลงทน เงนทน และแรงงานฝมออยางเสร

เสาหลกท 3 ประชาคมสงคมและวฒนธรรมอ า เซ ย น (ASEAN Socio-Cultural Community ห ร อ ASCC) มเปาหมายใหเปนประชาคมทมประชาชนเปนศนยกลาง มสงคมทเอออาทรและแบงปน ประชากรอาเซยนมสภาพความเปนอยทด มการพฒนาในทกดานเพอยกระดบคณภาพชวตของประชาชน สงเสรมการใชทรพยากรธรรมชาตอยางย งยน รวมท งสงเสรมความเป น อตลกษ ณ อาเซยน (ASEAN Identity) ภายใตสงคมและวฒนธรรมทครอบคลมหลายประการ ไดแก เยาวชน การศกษาและการพฒนาทรพยากรมนษย สทธมนษยชน สาธารณสข วทยาศาสตรและเทคโนโลย ส งแวด ลอม ส ตร แรงงาน ก ารข จด ค วาม ยาก จน สวสดการสงคมและการพฒนา วฒนธรรมและสารนเทศ กจการพ ล เรอ น การต รวจคน เขาเม อ งและกงส ล ยาเสพตด การจดการภยพบต และสทธมนษยชน

กลาวไดวา การรวมตวกนเปนหนงเดยวของประชาคมอาเซยนไดสงผลใหเกดการเปลยนแปลงท งดานการเมอง เศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมซงผ เกยวของทกฝายตองใหความรวมมอขบเคลอนสความส าเรจตามเปาหมายทประชาคมก าหนดไว

ในสวนภาคการศกษา ประเทศไทยไดเขารวมรบรองปฏญญาดานการศกษากบประชาคมอาเซยน ในคราวประชมคณะมนตรประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน ครงท 2 (The Second ASEAN Socio-Cultural Community Council) ภ า ย ใ ต ค า ข วญ “เ ช อ ม โ ย งประชาคม เสรมสรางประชาชน” โดยทประชมคณะมนตรฯ ไดรบรองเอกสาร 3 ฉบบ ห นงในน น คอ ปฏญญาชะอ า-หวหน วาดวยการเสรมสรางความรวมมอดานการศกษาเพอบรรลประชาคมอาเซยนทเอออาทร


42

แ ล ะ แ บ ง ป น (Cha-am Hua Hin Declaration on Strengthening Cooperation on Education to Achieve ASEAN Caring and Sharing Community) ซ ง มวตถประสงคเพอชวยสงเสรมการพฒนาสการเปนประชาคมอาเซยนและสรางความเชอมโยงระหวางอดตและป จ จบน (ส าน กความส มพน ธต างป ระ เท ศ ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ 2552 อางถงใน นรนาท แสนสา 2555)

สาระส าคญของปฏญญาชะอ า-หวหนวาดวยการเสรมสรางความรวมมอดานการศกษาเพอบรรลประชาคมอาเซยนทเอออาทรและแบงปน ประกอบดวยการก าหนดบทบาทใหภาคการศกษาเขามามสวนรวมในการขบเคลอนยทธศาสตรสความส าเรจ ดงน

1. บทบาทของภาคการศกษาในเสาการเมองและความมนคง ม 4 ประการ ดงน

1.1 สน บ ส น นความ เขาใจและความตระหนกรบรเรองกฎบตรอาเซยนใหมากขนโดยผานหลกสตรอาเซยนในโรงเรยน และเผยแพรกฎบตรอาเซยนทแปลเปนภาษาตางๆ ของชาตในอาเซยน

1.2 ใหเนนในหลกการแหงประชาธปไตยใหมากขน เคารพในสทธมนษยชน และคานยมในเรองแนวทางทสนตภาพในหลกสตรของโรงเรยน

1.3 สน บ ส น นความ เขาใจและความตระหนกรบ รในความหลากหลายทางวฒนธรรมประเพณและความเชอในภมภาคในหมอาจารยทผานการฝกอบรม โครงการแลกเปลยน และการจดตงขอมลพนฐานออนไลนเกยวกบเรองน

1.4 จดใหมการประชมผน าโรงเรยนอยางสม าเสมอในฐานะทเปนพนฐานส าหรบการแลกเปลยนขอ คด เห น เก ยวกบประเดน ใน ภ มภาคอาเซ ยน ทหลากหลาย การสรางศกยภาพและเครอขาย

2. บทบาทของภาคการศกษาในเสาเศรษฐกจ ม 4 ประการ ดงน

2.1 พฒนากรอบทกษะภายในประเทศของแตละประเทศสมาชกเพอชวยสนบสนนการมงไปสการจดท าการยอมรบทกษะในอาเซยน

2.2 สนบสนนการขบเคลอนของนกเรยน นกศกษาใหมากขนโดยการพฒนาบญชรายการระดบภมภาคของอปกรณสารนเทศดานการศกษาทประเทศสมาชกอาเซยนจดหาได

2.3 สนบสนนการเคลอนยายแรงงานมฝมอในภมภาคอาเซยน โดยผานกลไกความรวมมอในระดบภมภาคระหวางประเทศสมาชกอาเซยน ซงจะตองด าเนนควบคไปกบความพยายามในการปกปองและปรบปรงมาตรฐานทางดานการศกษาและวชาชพ

2.4 พฒนามาตรฐานดานอาชพบนพนฐานของความสามารถใน ภ มภาคอาเซยนโดยมงการสนบสนนการพฒนาทรพยากรมนษยเพอใหสามารถแขงขนไดท งในระดบภมภาคและระดบโลก และเพอสนองตอบตอความตองการของภาคอตสาหกรรม โดยประสานกบกระบวนการกรอบการประชมรฐมนตรอาเซยนดานแรงงาน

3.บทบาทของภาคการศกษาในเสาสงคมและวฒนธรรม ม 11 ประการ ดงน

3.1 พฒนาเนอหาสาระรวมในเรองอาเซยนส าหรบโรงเรยนเพอใชอางองส าหรบการฝกอบรมและการสอนของครอาจารย

3.2 เสน อ ให มหลก ส ตรป รญญ าดานศลปวฒนธรรมอาเซยนในมหาวทยาลย

3.3 เสนอใหมภาษาประจ าชาตอาเซยนใหเปนภาษาตางประเทศวชาเลอกในโรงเรยน

3.4 สนบสนนโครงการระดบภมภาคทมงเนนทการสงเสรมการตระหนกรบรเกยวกบอาเซยนใหแก เยาวชน เชน การน าเท ยวโรงเรยนอาเซยน โครงการแลกเปลยนนกเรยนนกศกษาอาเซยน การประชมเยาวชนอาเซยนดานวฒนธรรม การประชมสด


43

ยอดเยาวชนนกศกษาระดบมหาวทยาลยอาเซยน การประชมเครอขายมหาวทยาลยอาเซยน และการประกวดสนทรพจนระดบเยาวชน

3.5 สนบสนนการเรยนรตลอดชวตในประเทศสมาชกอาเซยนโดยการสนบสนนการศกษาส าหรบทกคน

3.6 จด ใหมการประชมวจยท างดานการศกษาอาเซยนเพอสงเสรมความรวมมอทางการวจยและพฒนาในภมภาคใหเปนเวทส าหรบนกวจยจากประเทศสมาชกเพอแลกเปลยนมมมองในประเดนและเรองทเกยวของของภมภาค

3.7 สน บ ส น น ความ เขาใจและการตระหนกรบรในประเดนและเรองราวตางๆ เกยวกบสงแวดลอมในภมภาคอาเซยนโดยการบรณาการใหอยในหลกสตรในโรงเรยน และการมอบรางวลโรงเรยนสเขยวอาเซยน

3.8 เฉลมฉลองวน อาเซ ยน (วน ท 8 สงหาคม) ในโรงเรยนโดยเฉพาะในเดอนสงหาคมผานกจกรรมทหลากหลาย เชน การรองเพลงชาตอาเซยน การจดการแขงขนเรองประวตศาสตรและวฒนธรรมอาเซยน การจดแสดงเครองหมายและสญลกษณอนๆของอาเซยน การจดคายเยาวชนอาเซยน เทศกาลเยาวชนอาเซยน และวนเดกอาเซยน

3.9 เหนชอบ ท จะเสนอในรฐสมาชกอาเซยนแบงปนทรพยากรแกกน และพจารณาการจดตงกองทนพฒนาดานการศกษาของภมภาคเพอใหมนใจวาจะไดรบการสนบสนนทางการเงนอยางเพยงพอในการปฏบตการตางๆ ไดตามทไดรบการเสนอแนะมา

3.10 มอบหมายใหองคกรระดบรฐมนตรรายสาขาของอาเซยนทเกยวของและเลขาธการอาเซยนด าเนนการปฏบตตามปฏญญานโดยการใหแนวทางและสนบสนนแผน 5 ปของอาเซยนวาดวยเรองการศกษา รวมท งขอตกลงในการควบ คม ดแล ท ได รบการ

สนบสนนโดยคณะกรรมการผแทนถาวรและรายงานตอทประชมสดยอดอาเซยน โดยผานคณะมนตรประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยนทราบผลการคบหนาของการด าเนนการ

3.11 ปฏญาณวาความมงมน และขอผกพนของผน าอาเซยนในการเสรมสรางความเขมแขงดานการ ศกษ าเพ อ ให เก ดป ระชาคมอาเซ ยน ท ม ก ารเค ลอนไหว ประชาคมท มความเชอมโยงกน และประชาคมของประชาชนอาเซยนและเพอประชาชนอาเซยน

กลาวไดวา "การศกษา" เปนปจจยส าคญส าห รบการขบ เค ลอนยทธศาสต ร สความส าเรจ สอดคลองกบวสยทศนของผน าอาเซยนทง 10 ประเทศทกลาววา

"ความรวมมอดานการศกษาเปนหวใจส าคญในการเพมขดความสามารถของประเทศสมาชก และเปนมตทส าคญของเสาหลกทงสามดานของประชาคมอาเซยน และไดย าถงบทบาทของการศกษาในการเพมความตระหนกในความเปนอาเซยนและอตลกษณของอาเซ ยน รวมท งการสงเส รมความ เข าใจในความหลากหลายทางวฒนธรรมในอาเซยนดวย"

จากความส าคญของภาคการศกษาดงกลาว "การแนะแนว" เปนสวนหนงทมความส าคญและมความจ าเปนอยางยงทสามาถน ามาเปนแนวทางในการพฒนาเยาวชนไทยซงจะเปนทรพยากรมนษยทมคณคาตอการพฒนาสงคม ประเทศชาต และประชาคมอาเซยนในอนาคต (กระทรวงศกษาธการ 2551)

ตอไปนผเขยนจะไดกลาวถงแนวคด/หลกการ

และแนวทางการด าเนนงานแนะแนวเพอเปนประโยชนตอการประยกตใชในการจดกจกรรมพฒนาผเรยนในยคแหงการเป ลยนแปลงเขาสประชาคมอาเซยน ซ งป ระ ก อบ ด ว ยป ระ เด น ห ล ก 3 ป ระก าร ได แ ก


44

1) ความหมายและความส าคญของการแนะแนวกบการกาวเขาสประชาคมอาเซยน 2) ปรชญาพนฐานของการแน ะแน ว และ 3 ) ภ าร ก จก ารแน ะแน วเพ อ เพ มประสทธภาพการพฒนาผเรยน โดยมสาระส าคญในแตละประเดน ดงน ความหมายและความส าคญของการแนะแนวกบการกาวเขาสประชาคมอาเซยน

การแนะแนว (Guidance) เปนกระบวนการชวยใหผเรยนรจกและเขาใจตนเองอยางถองแทเกยวกบความร ความสามารถ ความถนด ความสนใจ บคลกภาพของตนเองท งในดานการศกษา ดานอาชพ และดานสวนตว-สงคม รวมทงชวยใหผเรยนรจกสภาพแวดลอมรอบตวในทกมตท งระดบครอบครว โรงเรยน ชมชน โดยเฉพาะอยางยงการเปลยนแปลงของประเทศเขาสประชาคมอาเซยน ทงนเพอเออใหผเรยนมความสามารถตดสนใจเลอกอยางชาญฉลาดและสามารถปรบตวและด ารงตนอยในประชาคมอาเซยน ไดอยางถกตองเหมาะสม เปนคนด คนเกง และมความสขเตมตามศกยภาพของผเรยนแตละคน

การแนะแนวจงเปนกจกรรมส าคญทหากมการด าเนนการใหบรการแกผเรยนไดอยางทวถง เทาเทยม และเตมรปแบบตามหลกวชาชพการแนะแนว จะมประโยชนตอผ เรยนโดยสรป 3 ประการ (นรนาท แสนสา 2554) ไดแก

ประการแรก เปนการสงเสรมและพฒนาผเรยนใหเขาใจตนเอง เหนคณคา รกและพงพอใจในความเปนตวของตวเอง รจกเปนผ ให -ผ รบ สามารถปรบตว มสมพนธภาพทดกบผอน ตลอดจนมการพฒนาตนเพอกาวเขาสประชาคมอาเซยนอยางมคณภาพ

ประการทสอง เปนการปองกนปญหาตางๆทจะเกดขนกบผเรยน โดยเฉพาะอยางยงในสถานการณการเป ลยนแปลงเขาสประชาคมอาเซยนท มความ

หลากหลายทางดานเชอชาต ศาสนา วฒนธรรม ซงอาจกอใหเกดปญหาเรองการถกลอลวงการใชแรงงานขามชาต การละเมดสทธสวนบคคล การแพรระบาดยาเสพตด การกระท าความรนแรง ตลอดจนปญหาเรองการศกษาตอ หรอการประกอบอาชพในกลมประชาคมอาเซยน เปนตน ปญหาตางๆ ดงกลาวผเรยนมโอกาสตกเปนเหยอตอสถานการณตาง ๆ ซงการปองกนปญหาจะส าเรจไดน นนอกจากปจจยภายในตวผเรยนทจะตองตระหนกและรเทาทนแลว พอแม ผปกครอง คร และบคลากรตางๆ ท เกยวของลวนมความส าคญตอการด าเนนการแนะแนวเพอชวยกนปองกนปญหาใหแกผเรยนดวย

ประการทสาม เปนการแกไขปญหาใหกบผ เรยน ไมวาจะเปนเรองการเรยน การศกษาตอ การประกอบอาชพ การพฒนาบคลกภาพ การปรบตวในสถานการณตางๆทผเรยนอาจประสบเมอประเทศไทยเขารวมเปนหนงเดยวกบประชาคมอาเซยน ซงการ แนะแนวสามารถจดกจกรรมท งแบบรายบคคล หรอแบบกลมเพอชวยใหผเรยนมความสามารถเผชญและกาว

พนปญหาอปสรรค สามารถพฒนาตนกาวสประชาคมอาเซยนไดเตมตามศกยภาพยงขน


45

ปรชญาพนฐานของการแนะแนว การด าเนนงานแนะแนวเพอพฒนาผเรยนใหมความร ทกษะ และเจตคตทดตอการเปดโลกทศนเพอกาวเขาสประชาคมอาเซยนทมความหลากหลายทางเชอชาต ศาสนาและวฒนธรรมน น การด าเนนงาน แนะแนวจะตองยดหลกปรชญาพนฐานทใหความส าคญแกผเรยนทกคน (ลดดาวรรณ ณ ระนอง และคณะ 2554) ดงน 1. ผ เรยนทกคนลวนมคณคา จากหลกคดดงกลาวการด าเนนงานแนะแนวตองเสรมสรางความมคณคาของผ เรยนใหพฒนายงๆขนไปท งตอตนเอง ตอครอบครว ตอสงคมประเทศชาต ตอประชาคมอาเซยน รวมท งตอสงคมโลก ในฐานะทจะเปนผรวมสรางสรรคคณประโยชนใหแกทกฝายไดอยางมคณคา

2. ผเรยนทกคนลวนมศกดศรแหงความเปนคน การแนะแนวตองด าเนนการบนพนฐานการยอมรบและใหเกยรตแกผเรยนวาทกคนลวนเปนสวนหนงของสงคม และมงสงเสรมใหสามารถด ารงตนอยในประชาคมอาเซยนไดอยางอยางทดเทยมกบผอน

3. ผเรยนแตละคนลวนมความแตกตาง ดงนนในการด าเนนงานแนะแนวตองค านงถงความแตกตาง และใหการยอมรบในความแตกตางน นท งสวนดและสวนดอย

4. ผเรยนทกคนควรไดรบการสงเสรมพฒนาในทกดานตามศกยภาพอยางเหมาะสม

5. ผเรยนทกคนควรมสทธและหนาทในการตดสนใจเลอกพฒนา และแกปญหาตางๆดวย ตนเอง จากปรชญาพนฐานของการแนะแนวดงกลาว การด าเนนงานแนะแนวจะตองยดหลกวาผเรยนทกคนลวนมคณคา มศกดศร มความแตกตาง ควรไดรบการสงเสรมพฒนาในทกดานตามศกยภาพของแตละบคคลอยางเหมาะสม และมสทธและหนาทในการตดสนใจเลอกพฒนาและแกปญหาตางๆ ดวยตนเอง ท งนเพอเสรมสรางความแขงแกรงของผเรยนส าหรบการฟนฝา

อปสรรคต างๆ เมอตองเผ ชญในสถานการณ การเปลยนแปลงท งทางเศรษฐกจ การเมอง สงคมและวฒนธรรมอนอาจเกดขนเมอทกประเทศกาวเขาสการเปนประชาคมอาเซยนอยางเตมรปแบบ ภารกจการแนะแนวเพอเพมประสทธภาพการพฒนาผเรยน

ในสถานการณการเปลยนแปลงของประเทศเพอเขาสประชาคมอาเซยน การด าเนนงานแนะแนวทประสบผลส าเรจทสามารถชวยสงเสรม/พฒนา ปองกน และแกไขปญหาใหกแกผเรยน มภารกจหลกส าคญ 3 ประการ คอ ภารกจดานการบรหาร ดานการบรการ และดานวชาการ ซงจะไดกลาวถงสาระส าคญแตละดานเพอเปนแนวทางในการน าไปประยกตใช ดงน

1. ภารกจดานการบรหารงานแนะแนว ปจจยส าคญทสถานศกษาหรอหนวยงานทมงหวงใหมการแนะแนวทมประสทธภาพ สามารถใหบรการแกผเรยนไดรบประโยชน สงสด ควรมองคประกอบส าคญในการบรหารงานแนะแนว (นรนาท แสนสา 2554) ดงน

- มหนวยงานแนะแนวทไดรบจดต งขนอยางเปนรปธรรมในสถานศกษาหรอในองคกร

- มโครงสรางการบรหารงานและรปแบบการสอสาร การประสานงานอยางมประสทธภาพ

- มส านกงาน อาคารสถานททชดเจนทผเรยนสามารถเขาใชบรการไดโดยสะดวก

- ม ว ส ด อ ป กร ณ และ เค ร อ ง ม อท างก าร แนะแนวทมคณภาพไดมาตรฐานในการใหบรการ

- ม งบประมาณสนบสนนโครงการห รอกจกรรมส าคญทางการแนะแนวอยางเพยงพอ

- ม เค รอข ายของการแนะแนวท ใหความรวมมอดานจดการศกษา อาชพ และสวนตว-สงคม ท งในสถานศกษาและชมชน หากเปนไปไดควรบรหาร


46

จดการใหมเครอขายการแนะแนวกบสถานศกษาในกลมประเทศอาเซยนดวย

ยงไปกวานน ปจจยส าคญทสดทขาดไมไดและก าลงเปนปญหาในปจจบน คอ ตองมคร/บคลากรทางการแนะแนว ทนอกจากจะตองมความรความช านาญในวชาชพการแนะแนวแลว ยงตองมอตราสวนระหวางคร/บคลากรทางการแนะแนวตอจ านวนผเรยนทเหมาะสมดวย ซ งหากผ บ รหารสถานศกษาใดใหความส าคญกจะสงเสรมใหมครแนะแนวมาบรรจประจ าการ หรอสงเสรมใหครทท าหนาทแนะแนวไดเขารบการศกษาฝกอบรมเพมเตมจนเกดความรความช านาญซงกจะท าใหการแนะแนวบงเกดผลดแกผเรยนไดมากขน แตหากสถานศกษาใดไมสามารถด าเนนการดงกลาวได กเปนทนาเสยดายทผเรยนอาจขาดโอกาสอนดในการไดรบบรการ และอาจสงผลเสยหายตอพฒนาการดานการศกษา ดานอาชพ ตลอดจนพฒนาการดานสวนตว-สงคมของผเรยนได

2. ภารกจดานการบรการแนะแนว ภารกจนเปนหวใจหลกทจะท าใหเกดผลดตอผเรยนทจะไดรบการดแลชวยเหลอใหเกดการพฒนาเตมตามศกยภาพของแตละบคคลท งนเพอรองรบกบการกาวเขาสประชาคมอาเซยนอยางสมภาคภม การบรการแนะแนวทตองจดใหแกผเรยนสามารถแสดงไดดงภาพตอไปน

ภาพท 1 ภารกจดานการบรการแนะแนว 5 บรการ

จากภาพดงกลาว บรการแนะแนว 5 บรการมความเชอมโยงสมพนธกนในการใหบรการแกผเรยนซงสามารถใหบรการไดทงรปแบบเปนรายบคคล และเปนกลม ใหบรการไดทงในชนเรยนและนอกชนเรยน ขนอยกบลกษณะกจกรรม และความเหมาะสมกบผ เรยน บรการทง 5 บรการมสาระส าคญ ดงน

2.1 บรการศกษาขอมลนกเรยนรายบคคล มความส าคญท งตอนกเรยน ผ ปกครอง สถานศกษา ชมชน และประเทศชาต ซงหากมการด าเนนการไดอยางถกตองครบถวนและจดเกบอยางเปนระบบ จะท าใหไดฐานขอมลเพอน ามาด าเนนการพฒนานกเรยนกาวเขาสประชาคมอาเซยนไดอยางมประสทธภาพยงขน

วธการศกษาและรวบรวมขอมลเพอการบรการแนะแนวควรด าเนนการเกบและบนทกขอมลของนกเรยนในทกมต กระท าอยางละเอยดรอบคอบ และน าขอมลทรวบรวมไดมาวเคราะหและจดเกบใหเปนระบบเพอใหเกดความปลอดภยของขอมล และสะดวกในการสบคนเมอตองการใชขอมล กจกรรมส าคญส าหรบการศกษาและรวบรวมขอมลเพอการแนะแนวทพงประสงค ม 3 ประการ คอ

ก. การจดหาเครองมอเพอรวบรวมขอมล ครแนะแนวสามารถจดหาเครองมอไดสองลกษณะ คอ การสรางเครองมอดวยตนเอง และการใชเครองมอมาตรฐาน ส าหรบการสรางเครองมอดวยตนเอง ควรออบแบบใหเหมาะสมกบการใชงานและควรหาคณภาพของเค รองมอกอนน าไปใช เค รองมอ เห ลานอาจ

ประกอบดวยแบบส ารวจ แบบสอบถาม แบบสมภาษณ ฯลฯ เพอท าความเขาใจขอมล ความร ความจรงเกยวกบผเรยนท งดานการศกษา อาชพ

สวนตว -สงคม ท งน เพอใหการจดบรการเปนไปอยางมประสท ธภาพและตรงตามความ

ตองการของผเรยนในยคเปลยนแปลงเขาสประชาคมอาเซยน


47

ส าหรบเครองมอมาตรฐาน ปจจบนมแบบส ารวจ/แบบทดสอบทางจตวทยาเปนจ านวนมากทครแนะแนวสามารถสบคนและจดท าฐานขอมลเครองมอเหลานนเพอการใชงานทเหมาะสม ซงหากเปนเครองมอมาตรฐานทสรางโดยองคกรวชาชพตางๆ เชน องคกรวชาชพทางจตวทยาการแนะแนว จตวทยาคลนค จตแพทย ฯลฯ ผใชตองไดรบอนญาตจากองคกรวชาชพผสรางเครองมอ และจะตองผานการฝกฝนในการใชเครองมออยางช านาญและค านงถงจรรยาบรรณอยางเครงครดกอนน าเครองมอมาใช

ข . ก าร เกบ ข อม ลและ จดท าระ เบ ยนฐานขอมลนกเรยน รปแบบและรายละเอยดของระเบยนฐานขอมลทจดท าขนในแตละสถานศกษาจะมความแตกตางกนขนอยกบนโยบายและความตองการของสถาน ศกษา และควรค าน งถ งหลกสามประการ ประกอบดวย 1) ความสมบรณของขอมล 2) ความปลอดภยของขอมล และ3) การพทกษสทธสวนบคคลของเจาของขอมล

นอกจากน ระเบยนฐานขอมลทดควรจดท าอยางตอเนอง เรมต งแตนกเรยนเรมเขาเรยน มการทบทวนขอมลใหเปนปจจบนโดยครอบคลมท งดานป ระ ว ต ส วน ต ว ค รอ บ ค ร ว ก าร เร ยน ก าร ฝ กประสบการณวชาชพ ประวตสขภาพกายสขภาพจต ฯลฯ เพอน ามาวเคราะหเปนแนวทางในการดแลชวยเหลอใหนกเรยนสามารถตดสนใจไดอยางถกตองเหมาะสมกบบรบทของสงคมทหลากหลายทางวฒนธรรมเมอทกคนตองเชอมโยงเขาหากนในภมภาคอาเซยน

ค. การวเคราะหสภาพปญหา และความตองการของนกเรยน เปนการน าขอมลจากระเบยนฐานขอมลและผลการวเคราะหขอมลจากเครองมอตางๆ มาวเคราะหหาปญหาและความตองการของนกเรยนทมตอการจดบรการ ซงหากประเทศไทยกาวเขาสประชาคมอาเซยนอาจมปญหาคณลกษณะของผเรยนหลายประการ

ทตองแกไข เชน ปญหาทางการเรยน การศกษาตอ การประกอบอาชพ บคลกภาพ ความรบผดชอบ ความมวนยในตนเอง การปรบตวในสงคม(สววฒ วงศทางสวสด 2553) ซงมความจ าเปนตองไดรบการชวยเหลอแกไขจากบรการแนะแนว นอกจากนยงมปญหาอนๆทสงผลตอปญหาสงคมอกมากมาย เชน ปญหาการตดยาเสพตด การมเพศสมพนธในวยเรยน การตงครรภไมพงประสงค การกระท าความรนแรงหรอการยกพวกตกน เปนตน ปญหาตางๆ ลวนสงผลกระทบตอการเตรยมตวเขาสประชาคมอาเซยนของประเทศ หากครแนะแนวมขอมลทถกตองครบถวนกจะสามารถน ามาเปนแนวทางจดบรการไดตรงตามสภาพปญหาและความตองการไดมากขน

กลาวไดวา บ รการศกษาและรวบรวมขอมลนกเรยนเปนรายบคคล ชวยใหค รแนะแนว สามารถชวยใหนกเรยนไดรจกและเขาใจตวเองในทกมต น าไปสการพฒนาจดแขง ขจดจดออน และสามารถน าศกภาพทมอยมาใชอยางสรางสรรคท งในดานการเรยน การประกอบอาชพ และการด าเนนชวตในสงคมแหงการเปลยนแปลงของประชาคมอาเซยนไดอยางสมดล

2.2 บรการสนเทศ มความส าคญตอนกเรยนโดยเฉพาะอยางยงในสถานการณการกาวเขาสประชาคมอาเซยนซงครแนะแนวควรมความรความเขาใจและจดบรการสนเทศใหครอบคลมขอบขาย 3 ดานเพอใหเกดประโยชนสงสดแกนกเรยน ดงน

ก. การใหบรการสนเทศดานการศกษา ขอสนเทศทตองจดใหแกนกเรยนควรประกอบดวยขอสนเทศเกยวกบโอกาสและแนวทางศกษาตอ หรอการฝกอบรมเพอเพมพนความร ความสามารถ รวมทงแหลงทนการศกษาหรอฝกอบรมวชาชพตางๆ ทงในประเทศไทยและประเทศเพอนบานในนอกจากนอาจทขอมลทจ าเปนอนๆ เชน แหลงศกษาอาชพทตองการของอาเซยน


48

ทกษะภาษาองกฤษ หรอภาษาของประเทศเพอนบานทจ าเปนตอการตดตอสอสารระหวางกน เปนตน

ข . ก ารใ ห บ รก ารสน เท ศ ด าน อ าชพ ขอสนเทศทควรจดใหแกนกเรยน ควรประกอบดวย ลกษณะของอาชพทงในประเทศไทยและประเทศเพอนบ าน ในอาเซ ยน ท ไดก าหนด รวมกน ว าส ามารถเคลอนยายไปท างานไดโดยไมมการปดกน เชน อาชพแพทย พยาบาล บญช สถาปนก วศวกร ทนตแพทย นกส ารวจ ผใหบรการการทองเทยว และธรกจบรการตางๆ เปนตน ในอาชพตางๆดงกลาวน นครแนะแนวตองใหขอสนเทศเกยวกบการเตรยมความพรอมและพฒนาตนเพอเขาสอาชพ ลกษณะทดของผประกอบอาชพ เทคนคการท างาน เป น ทม แน วท างการป ฏบ ต ตน เพ อความกาวหนาและความมนคงในการประกอบอาชพ การปรบตวเขากบ เพอนรวมงานทสอดคลองกบสงคม วฒนธรรมทแตกตางหลากหลายของประเทศตางๆในประชาคมอาเซยน

ค. การใหบรการสนเทศดานสวนตว-สงคม ขอสนเทศทควรจดใหแกนกเรยนไดแก การพฒนาบคลกภาพ การดแลสขภาพกาย/สขภาพจต การปรบตว และแนวทางการเสรมสรางมนษยสมพนธทดกบผคนรอบขางท งในระดบครอบครว สถานศกษา การท างาน ตลอดจนการด าเนนชวตประจ าวนทสรางสรรคและเปนปกตสข

การจดกจกรรมใหบรการสนเทศทง 3 ดานดงกลาว สามารถท าไดในรปแบบเปนรายบคคล และแบบเปนกลม โดยการใหบรการสนเทศแบบเปนกลม

สามารถจดในรปแบบกจกรรมตาง ๆ เชน การจดปฐมนเทศนกเรยนใหม การปจฉมนเทศส าหรบผส าเรจการศกษา การจดนกเรยนศกษาดงานนอกสถานททงในประเทศไทยและกลมประเทศเพอนบานในอาเซยน การจดปายสนเทศ การจดเสยงตามสาย รวมท งการจดกจกรรมพเศษเนองในโอกาสวนส าคญตาง ๆ เปนตน สวนบรการสนเทศแบบเปนรายบคคล ครแนะแนวสามารถมอบหมายใหนกเรยนไปศกษาขอมลทสนใจใครรแลวน ามาสนทนาแลกเปลยนเพอใหไดขอมลชดเจนขน หรออาจจะเปนการใหขอสนเทศโดยใชสอทเปนสงคมออนไลนทนกเรยนแตละคนสามารถสบคนตามความสนใจได

สรปไดวา การใหบรการสนเทศเพอการแนะแนวสามารถจดบ รการไดท งแบบกลม และรายบคคลเพอมงชวยเหลอนกเรยนใหไดรบขอสนเทศทมคณภาพ ดวยบรการทประทบใจ และสามารถน าขอสนเทศทงในดานการศกษา อาชพ และดานสวนตว-สงคม ไปใชประโยชนในการตดสนใจเลอกอยางชาญฉลาด และพฒนาตนเองเพอกาวเขาสประชาคมอาเซยนไดอยางเหมาะสม

2.3 บรการใหการปรกษา มความส าคญและจ าเปนอยางยง เนองจากการเขาสการเปนประชาคมอาเซยนท าใหเกดการเปลยนแปลงท งดานการเมอง เศรษฐกจ และสงคม อาจสงผลใหนกเรยนตองเผชญกบปญหาอปสรรคมากมายท งเรองการศกษา อาชพ และ การปรบตวในสงคม ซงหากครแนะแนวสามารถใหการปรกษาอยางมประสทธภาพกจะชวยใหนกเรยนมแนวทางแกไขปญหา สามารถด าเนนชวตและศกษาเลาเรยนไดเตมตามศกยภาพอยางมความสข

แนวทางการใหบ รการการป รกษาแกนกเรยน สามารถใหบรการปรกษาท งแบบรายบคคล (Individual Counseling) และการป รกษ าแบบก ล ม (Group Counseling) ซ ง ก า ร ให ก า ร ป ร ก ษ าแ บ บ


49

รายบคคลเปนสมพนธภาพแหงการชวยเหลอแบบตวตอตวระหวางผใหและผรบการปรกษา มขอดทผรบการปรกษาสามารถบอกเลาเรองราวไมบายใจไดอยางละเอยดลกซง ซงเรองบางเรองทผรบการปรกษาไมสามารถใหคน อนๆรบรได การใหค าป รกษาแบบรายบคคลกจะชวยใหผรบการปรกษากลาเปดเผยเพอใหผใหการปรกษาชวยรบฟงและชวยคนหาแนวทางแกไขไดอยางมประสทธภาพ (Gibson, 2008)

สวนการบรการปรกษาแบบกลมเปนการจดกลมนกเรยนในสถานศกษาทอาจมปญหา หรอประเดนทสนใจรวมกนเขารวมเปนสมาชกกลม(Corey, 2009) เชน ประเดนเรองการตดสนใจศกษาตอ การเลอกประกอบอาชพ การปรบตวเมอนกเรยนตองเขาเปนสวนหนงประชาคมอาเซยน เปนตน ท งนโดยมครแนะแนวทมความช านาญใหการปรกษาท าหนาทเปนผ เออ (Facilitator)ใหนกเรยนทเปนสมาชกกลมไดเกดการเรยนร เปดเผย ส ารวจเรองราว รบฟงและชวยเหลอซงกนและกนในการหาแนวทางการเสรมสราง/พฒนา หรอแกไขปญหาใหแตละบคคลเกดการพฒนาตนเตมตามศกยภาพยงขน ขอดของการปรกษาแบบกลมคอการทมนกเรยนหลากหลายความคดรวมกนรบฟง รวมกนคดวเคราะห และรวมกนใหขอคดเหน หรอขอเสนอแนะทมคณคาแกกลม ซงกจะกอใหเกดแนวทางการแกไขปญหา หรอวธพฒนาตนเพอไปสเปาหมายทนกเรยนแตละคนคาดหวงไดอยางเหมาะสม

เ งอน ไขส าคญ ส ค วามส า เร จ ใน การใหบรการปรกษา คอครทจะท าหนาทใหการปรกษาตองผานการศกษาอบรม และฝกฝนตนเองจนมทกษะความรความช านาญ รวมท งตองเต รยมเงอนไขตางๆใหเหมาะสมกบการใหบรการปรกษา เชน ชวงเวลา สถานท และสงแวดลอมอนๆทเออใหการปรกษาด าเนนไปอยางมประสทธภาพ ซงจะสงผลใหสามารถชวยเหลอ

นกเรยนทมปญหา ไมวาจะเปนปญหาทวไป หรอปญหาวกฤตกาวพนจากปญหาเหลานนได

2.4 บรการจดวางตวบคคล เมอสถานศกษารบนกเรยนเขามาเปนสวนหนงของสถานศกษาแลวสงส าคญทครแนะแนวพงด าเนนการเกยวกบการจดวางตวบคคล(นกเรยน)ทงในระหวางการศกษาจนกระทงถงวนส าเรจการศกษา มประเดนส าคญดงน

ก. ชวยเหลอใหนกเรยนไดรบการศกษา เรยนร และฝกฝนอบรมในหลกสตรตางๆ ตรงตามความ

เหมาะสมของนกเรยนแตละคน ข. ชวยเหลอใหนกเรยนไดมโอกาสฝก

ประสบการณวชาชพ หรอท างานท เหมาะสมตามความสามารถ ความถนด และความสนใจของนกเรยน

ค. ชวยเหลอใหนกเรยนมโอกาสเขารวมกจกรรมพเศษตางๆทสถานศกษา หรอหนวยงานตางๆจดขนตามความถนด ความสามารถ และความสนใจ เพอเปนการชวยเหลอพฒนา และสงเสรมใหนกเรยนเกดความมนใจในการเลอกศกษาตอ และการเขาสการท างานอาชพมากยงขน

ง. ชวยเหลอนกเรยนใหใชเวลาวางท างานพเศษหรอท างานตามทตนเองถนดโดยไมกระทบตอการ


50

เรยน ท งนเพอเปนการเพมรายไดและชวยแกไขปญหาดานดานเศรษฐกจแกนกเรยน

จ. ชวยใหนกเรยนรจกวางแผนการตางๆ ในการเรยน การปฏบตงานทเหมาะสมกบตนเองอยางชาญฉลาดและสามารถปฏบตตามแผนทวางไว ซงจะสงผลตอความส าเรจของชวตในภายหนา

สรปไดวา การบรการจดวางตวบคคลใหแกนกเรยนเปนกจกรรมทครแนะแนวชวยเหลอใหนกเรยนไดศกษาเลาเรยน ฝกประสบการณวชาชพ ตลอดจนสามารถท างานท เหมาะสมกบความถนดความสามารถ ความสนใจของแตละคน รวมท งชวยเหลอใหนกเรยนไดวางแผน และด าเนนการตามแผนการพฒนาตนเองเพอเพมขดความสามารถในการปรบตวอยในประชาคมอาเซยนไดอยางเตมศกยภาพยงขน

2.5 บ รการต ดต ามและประเมนผล เป นกจกรรมทชวยใหครแนะแนวทราบถงผลสะทอนกลบจากการใหบรการแนะแนวและสามารถน ามาพฒนาการใหบ รการไดดย ง ขน แนวทางในการตดตามและประเมนผลการแนะแนวสามารถท าไดท งในระหวางกระบวนการใหบรการ และหลงจากการใหบรการเสรจสนแลวไปแลว ปรชา วหคโต (2549) ไดกลาวถงแนวทางการตดตามและประเมนผลไวอยางนาสนใจ ผเขยนจงไดน าม าก าหนด เปนแนวทางการตดตามและประเมนผลการแนะแนวโดยจ าแนกเปน 3 ประเดนหลก ดงน

ประเดน ท 1 การศกษาคณลกษณะทพ งป ระสงคข อ งน ก เรยน ห รอผ ส า เร จการ ศกษ า ทสถานศกษาก าหนดไว ท งนเพอก าหนดเปนเปาหมายหรอกรอบแนวทางในการตดตามและประเมนผล เชน มาตรฐานดานคณลกษณะผ เรยน ตวบงช เกณฑการประเมน ซงเปาหมายดงกลาวครแนะแนวควรศกษาความตองการของสถานประกอบการ ชมชน ตลอดจน

องคกรวชาชพทงในประเทศไทยและประเทศเพอนบานในอาเซยนมารวมเปนเปาหมายดวย ท งน เพอใหเกดความชดเจนในเปาหมายหลกทครแนะแนวจะตองตดตามและประเมนผล

ประ เดน ท 2 การด าเน นการ ตดตามและประเมนผล สงทครแนะแนวตองปฏบตเพอใหสามารถไดผลสะทอนกลบจากการใหบรการแนะแนว เพอน าผลการศกษามาใชประโยชน ไดแก 1) ก าหนดแหลงขอมล เชน นกเรยน คร ผปกครอง บคคลในชมชน หรอสถานประกอบการท งในประเทศไทยและกลมประเทศในอาเซยนทมสวนเกยวของกบการเปนผรบนกเรยนเขาศกษาตอหรอเขาท างาน 2) ก าหนดเครองมอทใชเกบรวบรวมขอมล เชน แบบสอบถาม แบบส ารวจ แบบสมภาษณ จดหมาย โทรศพท รวมท งปจจบนสามารถเกบขอมลดวยระบบอนเทอรเนตของสถานศกษาไดสะดวก รวดเรว และประหยดงบประมาณยงขน 3) ก าหนดวธวเคราะหขอมล เชน การหาคาความถ รอยละ คาเฉลย ฯลฯ 4) ก าหนดวธสรปผล ซงอาจเปนผลสรปทงเชงปรมาณและเชงคณภาพ ซงเมอครแนะแนวไดผลการตดตาม และผลของการประเมนทถกตองสะทอนความเปนจรงของบรการแนะแนวแลวกสามารถทจะน ามาเปนแนวทางในการจดบรการแนะแนวในคราวตอไปเพอสงเสรม พฒนา ปองกน หรอแกไขปญหาใหแกนกเรยนในสถานศกษาไดอยางมประสทธภาพยงขน ซงจะน าไปสการบรรลตามเปาหมายคณลกษณะทพงประสงคของผเรยนทสถานศกษาไดก าหนดไวในประเดนท 1

ประเดนท 3 การใหการชวยเหลอหลงการตดตามและประเมนผล ไดแก การน าผลการตดตามและประเมนผลทไดมาเปนแนวทางในการจดกจกรรมเพอใหความชวยเหลอแกผทยงไมสามารถพฒนาตนเองไดตามคณลกษณะทสถานศกษาก าหนด รวมท งชวยเหลอให


51

นกเรยนเหลานนสามารถด าเนนชวตสวนตวและสงคมไดอยางราบรนประสบผลส าเรจดวย

กลาวไดวา ภารกจดานการบรการแนะแนวในสถาน ศกษ าจะเกด ขน ไดอยางป ระสบผลส าเรจสถานศกษาตองมโยบายทชดเจน สงเสรมใหมหนวยงานแนะแนวอยางเปนรปธรรม ผทท าหนาทใหบรการตองมงมนต งใจด าเนนการอยางเตมรปแบบ โดยน าบรการหลก 5 บรการของการแนะแนวมาประยกตใช ซงประโยชนทไดไมเพยงแตเกดผลดแกนกเรยนเทานน แตย งส งผลดตอครอบครว สถาน ศกษา ชมชน และประเทศชาตเมอตองกาวเขาสประชาคมอาเซยนดวย

3. ภารกจดานวชาการงานแนะแนว การด าเนนงานดานวชาการงานแนะแนว

หมายถง การพฒนาห น วยงานแนะแนวท อยในสถานศกษาใหเปนแหลงความรดานการแนะแนวดวยการสรางองคความรใหมๆและการน าองคความรไปใชใหเกดประโยชนสงสดแกนกเรยน สถานศกษาและหนวยงานตางๆทเกยวของ (นรนาท แสนสา 2554)

จากความหมายการด าเนนงานดานวชาการดงกลาวสะทอนใหเหนถงภารกจส าคญ 2 ประการเมอตองกาวเขาสประชาคมอาเซยน คอ การสรางองคความร และการน าองคความรไปใชในการพฒนางานแนะแนว ดงน

3.1 การสรางองคความร ครแนะแนว ควรมการพฒนาผลงานทางวชาการ ผลงานการวจย หรอการสรางนวตกรรมทางการแนะแนวในสถานการณการเปลยนผานสประชาคมอาเซยน ซงครแนะแนวสามารถสรางไดหลายรปแบบนอกจากการวจยแลวยงสามารถใชกระบวนการจดการความร (Knowledge Management หรอ KM) เพอแบงปนแนวปฏบต ท ดจากผ ประสบความส าเรจในการจดกจกรรมแนะแนวแลวน ามาสรปเปนความรทสะทอนถงการปฏบตทด ซงวธการสรางองคความรเหลานนครแนะแนวตองด าเนนการอยางเปน

ระบบและเชอถอไดโดยมการก าหนดประเดนการศกษาทชดเจน ก าหนดเครองมอทใชในการศกษา ก าหนดแหลงขอมล เครองมอทใชรวบรวมขอมล วธวเคราะหขอมล วธสรปและการเขยนรายงานผลการศกษา ซงผลงานทเปนองคความรทไดนนถอวามความส าคญอยางยงตอการน าไปใชประโยชนไดอยางเหมาะสมและสอดคลองกบบรบททางสงคมและวฒนธรรมของอาเซยนทก าลงเปลยนไป

3.2 การน าองคความรไปใช เมอครแนะแนวสามารถผลตผลงานทางวชาการทเปนองคความรใหมๆ เชนรายงานผลการวจย นวตกรรมทางการแนะแนว รวมท งความรเกยวกบแนวปฏบตท ดเกยวกบโครงการ /กจกรรมตางๆ ครแนะแนวสามารถน าองคความรเหลานนไปใชไดในลกษณะส าคญ 4 ประการ ดงน

ก. ใชส าห รบพฒนาการป ฏบ ต งาน แนะแนวในสถานศกษา โดยน ามาเปนแนวทางในการพฒนา ปรบปรง แกไขใหการด าเนนงานแนะแนวบรรลผลส าเรจยงขน ซงจะสงผลตอการสงเสรม/พฒนา หรอชวยปองกน และแกไขปญหาใหแกนกเรยนไดดยงขนดวย

ข. ใชส าหรบเปนองคความรพนฐานส าหรบการพฒนางานวชาการครงตอๆไป ทงนเนองจากการพฒนางานวชาการทด ควรมการศกษาพฒนาตอยอดขนไป เรอยๆ เพ อให เกดผลงาน ท ม คณค า และมประโยชนสงสดตอการน าผลงานการศกษาไปใชในสถานการณการปฏบตงานแนะแนวจรง ซงการจะด าเนนการดงก ลาวได จ า เปนอยางย ง ท จะตองมฐานความรเดมเพอเปนแนวทางในการศกษาและพฒนาในครงตอๆไป

ค. ใชส าหรบเผยแพรเปนองคความรทางการแนะแนว เพอเปนการใหความรแกบคคล หรอหนวยงานแนะแนวของสถานศกษาอน ๆ ส าหรบเปน


52

แนวทางในการน าความรนไปประยกตใชกบหนวยงานแนะแนวของตน

ง. ใชส าหรบการประชาสมพนธผลการท างานของงานแนะแนวในสถานศกษา ท งนเพอสรางความเชอถอ ศรทธา เกดความเชอมน และเหนประโยชนตอการเขามามสวนรวมทงในฐานะเปนผรวมด าเนนการใหบรการ และในฐานะเปนผรบบรการงานแนะแนวดวย

บทสรป การตงเปาหมายของประเทศไทยและประเทศเพอนบานเพอรวมเปนหนงเดยวกนเปนประชาคมอาเซยนโดยสมบรณ ในป พ.ศ. 2558 นบ เปนการเปลยนแปลงส าคญททกฝายตองเตรยมการเพอรองรบการเปลยนแปลงทจะเกดขน ซงการจะพฒนาผเรยนใหมความพรอมส าหรบการเขาสประชาคมอาเซยนอยางมคณภาพนน การแนะแนวนบเปนกจกรรมทมคณคาตอการพฒนาผเรยนใหเปนคนด คนเกง และมความสขโดยตงอยบนปรชญาพนฐานของการแนะแนววาผเรยนทกคนลวนมคณคา มศกดศร มความแตกตาง ควรไดรบการสงเสรมพฒนาในทกดานเตมตามศกยภาพเพอการกาวเขาสประชาคมอาเซยนอยางมคณภาพ การด าเนนงานแนะแนวใหประสบผลส าเรจบงเกดผลดตอผ เรยนเพอด ารงตนอยในประชาคมอาเซยนไดอยางมนคง การแนะแนวตองยดมนภารกจหลกส าคญ 3 ประการ คอ ประการแรก ภารกจดานการบรหารทตองจดใหมปจจยส าคญเออตอการด าเนนงาน ได แ ก ก าร มห น วยงาน แน ะแน ว ท จด ต ง ข น ในสถานศกษาอยางเปนรปธรรม มคร/บคคลากรทางการแนะแนวทมความรความช านาญเกยวกบอาเซยน มอาคารสถานท วสดอปกรณ เครองมอทางการแนะแนว ตลอดจนงบประมาณสนบสนนโครงการ/กจกรรมทรองรบการด าเนนงานเพ อการปรบตวสประชาคมอาเซยน ประการทสอง ดานการบรการ ตองยดหลกการใหบรการททวถง เทาเทยม มบรการครบถวน 5 บรการ

เพอสงเสรมพฒนาการของผ เรยนท งดานการศกษา อาชพ และสวนตว-สงคมทสอดคลองกบคณลกษณะทพงประสงคของพลเมองในประชาคมอาเซยน และ ประการทสาม ดานวชาการเปนการพฒนาหนวยงานแนะแนวใหเปนแหลงความรดานการแนะแนวดวยการวจย สรางองคความรใหมๆรวมทงน าองคความรไปใชใหเกดประโยชนสงสดเพอเตรยมความพรอมผเรยนกาวสประชาคมอาเซยนอยางมคณภาพ กลาวไดวา หากงานแนะแนว และสถานศกษา สามารถด าเนนการดงกลาวขางตนไดส าเรจลลวงกเปนทหวงไดวาผเรยนทก าลงเตบโตไปเปนอนาคตของชาตจะสามารถน าพาตนเอง ครอบครว ชมชน และประเทศชาตกาวเขาสประชาคมอาเซยนไดอยางประสบผลส าเรจตามททกฝายตงเปาหมายไว

บรรณานกรม กรมอาเซยน และ ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขน

พนฐาน (2555) แนะน าใหรจกอาเซยน กรงเทพมหานคร

กระทรวงศกษาธการ (2551) หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย กรงเทพมหานคร

นรนาท แสนสา (2554) “สมมนาการแนะแนวและการปรกษาเชงจตวทยาในองคกร” ใน ประมวลสาระชดวชาการสมมนาทางการแนะแนวและการปรกษาเชงจตวทยา ฉบบปรบปรงครงท 1 หนวยท 6 นนทบร สาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

นรนาท แสนสา (2555) “วฒนธรรม มนษยสมพนธ และการสอสารในองคการ” ใน เอกสารการสอนชดวชาพนฐานวชาชพศกษาศาสตร หนวยท


53

10 นนทบร สาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

ปรชา วหคโต (2549) “การใหบรการสนเทศเพอการแนะแนวในองคกร” ใน ประมวลสาระชดวชาการแนะแนวในองคกร หนวยท 13 นนทบร สาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

ลดดาวรรณ ณ ระนอง ประดนนท อปรมย และ โกศล มคณ (2554) “แนวคดเกยวกบการแนะแนวและการปรกษาเชงจตวทยา” ใน ประมวลสาระชดวชาแนวคดทางการแนะแนวและทฤษฎการปรกษาเชงจตวทยา ฉบบปรบปรงครงท 1 หนวยท 1 นนทบร สาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

สววฒ วงศทางสวสด (2553) “การบรการสขภาพจตทางอนเทอรเนต : ลกษณะปญหาของผมารบบรการและประสบการณของผใหบรการผานโปรแกรมเอมเอสเอน” วทยานพนธปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาการปรกษา คณะจตวทยา จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ (2553) โรงเรยนมาตรฐานสากล : คมอการสรางเครอขายรวมพฒนาและการสงเสรมศกยภาพผ เรยน กรงเทพมหานคร: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จ ากด

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2545) พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท2) พ.ศ. 2545. กรงเทพมหานคร : บรษทพรกหวานกราฟฟค จ ากด

Corey, G. (2009) Theory and Practice of Counseling and Psychotherapy. 8th edition.

California : Brooks/Cole Publishing Company.

Fall, K. A. ; Holden, J. M. & Marquis, A. (2010) Theoretical Models of Counseling and Psychotherapy. 2nd edition. New York : Talor and Francis Group, LLc.

Gibson, R. L & Mitchell, M. H. (2008) Introduction to Counseling and Guidance. 7th edition. New Jersey : Pearson Prentice Hall.

Jacobs, E.E., Masson, E.Robert, L. & Harvill, R.L. (2009) Group Counseling : Strategies and Skills. 6th edition. California : Thomson Brooks/Cole Publishing Company.

Newman, B.M. and Newman, P.R. (2009). Development Through Life A Phychological Approach. 10 thed. Wadsworth : Cengage Learning.

http://www.google.co.th/imgres?q=การศกษาอาเซยน http://www.google.co.th/imgres?q=การศกษา

อาเซยน&num=10&hl=th&biw=1024&bih=505&tbm=isch&tbnid=KvdVBCT0VyINJM:&imgrefurl=http://203.172.142.8/en/index.

http://region4.prd.go.th/ewt_news.php?nid=11654&filename=index

http://www.google.co.th/imgres?q=นกเรยน&num=10&hl=th&biw=1024&bih=505&tbm=isch&tbnid=6MkFdCY3dCG-qM:&imgrefurl

http://www.dek-d.com/content/admissions/28111/8-สาขาฮตไมตกงาน-ตามเทรนดอาเซยน-2558-

http://www.aseanthailand.org/index.php

http://www.google.co.th/imgres?q=การศกษาอาเซยน%20

http://www.google.co.th/imgres?q=การศกษาอาเซยน&num=10&hl=th&biw=1024&bih=505&tbm=isch&tbnid=KvdVBCT0VyINJM:&imgrefurl=http://203.172.142.8/en/index.












http://www.aseanthailand.org/index.php

วารสารศกษาศาสตร มสธ. การศกษาปฐมวยกบการเขาสประชาคมอาเซยน : วกฤตหรอโอกาส ปท 5 ฉบบท 2 กรกฎาคม 2555 – ธนวาคม 2555 อรณ หรดาล

54

การศกษาปฐมวยกบการเขาสประชาคมอาเซยน: วกฤตหรอโอกาส Early Childhood Education and ASEAN Community: Crisis or Opportunity

อรณ หรดาล*

บทคดยอ การเตรยมเดกปฐมวยเพอเขาสประชาคมอาเซยนของครปฐมวยในปจจบนมแนวคดและแนวทางปฏบตทหลากหลาย เนองจากกระทรวงศกษาธการยงไมไดมนโยบายในสวนของการศกษาระดบปฐมวยทชดเจน แนวทางหนงทครสามารถท าได คอ ก าหนดคณลกษณะทพงประสงคทจะเตรยมเดกปฐมวยเขาสประชาคมอาเซยน โดยการวเคราะหและสงเคราะหแนวคดหลกของโลกศกษา คณลกษณะเดกไทยในประชาคมอาเซยน และทกษะทส าคญและจ าเปนในศตวรรษท 21 ซงมลกษณะใกลเคยงและสมพนธเกยวของกนมาเปนกรอบในการก าหนดคณลกษณะเดกปฐมวยในประชาคมอาเซยน และปรบแนวคดดงกลาวใหมความเหมาะสมกบการน ามาพฒนาเดกวย 3-5 ป โดยค านงถงหลกการพฒนาเดกตามหลกสตรการศกษาปฐมวย พทธศกราช 2546

Abstract At present, concepts and practices to get preschool children ready for entering ASEAN community have variably ways because Ministry of Education has no ASEAN learning standards in Early Childhood Education. The possibly way for teachers is to set the desirable ASEAN characteristic of preschool children which can analyze and synthesize main concepts in Global Education, Characteristic of Thai Children in ASEAN Community, and 21st Century Skills then adapt and simplify to suit for the development of preschool children. To develop ASEAN characteristic for preschool children, the teachers have to regard to the principles in Early Childhood Education Curriculum in 2546 B.E.

* รองศาสตราจารย ดร. ประจ าสาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช


55

การจดการศกษ าปฐมวยใน ป จ จบน ใหความส าคญกบการเตรยมเดกปฐมวยเพอเขาสประชาคมอาเซยนเชนเดยวกบการจดการศกษาระดบอนๆ ซงการพฒนาเดกทจะใหประสบความส าเรจ จ าเปนตองก าหนดจดมงหมาย หรอคณลกษณะทพงประสงคของเดกทจะเข า ส ป ระช าคมอ าเซ ยน ท งด าน ความ ร ท กษ ะ /กระบวนการ และเจตคต เพอใหครใชเปนกรอบและทศทางในการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวย ในการพฒนาเดกใหมความพรอมทจะอยในสงคมภมภาคอาเซยนไดอยางมความสข จ าเปนอยางยงทจะตองใหเดกได รบ รความ เปนจ รงต างๆ ของโลกโลกาภว ตน (Globalized world) ดงน น การจดการศกษาปฐมวยจงควรพฒนามาจากขอเทจจรงทวา มนษยในปจจบนมความเปนอยและมปฏสมพนธกนในโลกโลกาภวตนมากขน การจดการศกษาควรกระตนใหเดกไดตระหนกถงความส าคญของการรวมมอกนสรางโลกทมความชอบธรรม เสมอภาค และเคารพสทธของกนและกน รวมถงความเขาใจเกยวกบการพฒนาทย งยน สนตภาพ การปองกนความขดแยง และการศกษาระหวางวฒนธรรม ตลอดจนความเปนพลโลก การเตรยมเดกปฐมวยเขาสประชาคมอาเซยน: แนวคดและแนวปฏบตทหลากหลาย การพฒนาเดกปฐมวยใหมความพรอมทจะอยในประชาคมอาเซยนทมลกษณะเปดกวางสประตโลกโลกาภวตนไดอยางมความสข มความส าคญและจ าเปนอยางยง ท งนเนองจากบคลกภาพของเดกในวยนจะเปนพนฐานทส าคญของบคลกภาพเมอเดกเตบโตเปนผใหญตอไปในอนาคต (Freud, 2012) นอกจากนเดกปฐมวย ยงเปนวยทพฒนาการดานสตปญญาก าลงพฒนาอยางเตมท เปนวยทเดกเกดการเรยนรไดมากทสดชวงหนง เดกจะมความกระตอรอรน อยากรอยากเหนสงตางๆ ทผานเขามาในชวต และชางสงเกต แตเนองจากขณะน นโยบายของกระทรวงศกษาธการในสวนของการเตรยมเดก

ปฐมวยเพอเขาสประชาคมอาเซยนยงขาดความชดเจน ท าใหค รไม ม ทศทางและแนวทางในการก าหนดเปาหมายและแนวทางการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยทชดเจน เทาทผเขยนไดมโอกาสพานกศกษาระดบบณฑตศกษาไปศกษาดงานในโรงเรยนทจดการศกษาเพอเตรยมเดกปฐมวยเขาสประชาคมอาเซยน และจากการพดคยกบครปฐมวยพบวา ครสวนใหญใชคณลกษณะเดกไทยในประชาคมอาเซยนส าหรบผเรยนใ น ร ะ ด บ ป ร ะ ถ ม ศ ก ษ า แ ล ะ ม ธ ย ม ศ ก ษ า ทกระทรวงศกษาธการก าหนดไว เปนแนวทางการพฒนาเดกปฐมวย ดงน น การจดสภาพแวดลอมในหองเรยนและการจดประสบการณการเรยนรใหแกเดกปฐมวยจงมลกษณะคลายกบระดบประถมศกษาและมธยมศกษา กลาวคอ มการประดบธงชาตและดอกไมประจ าชาตของประเทศสมาชกอาเซยนในหองเรยน สอนใหเดกพดทกทายกนตอนเชากอนเรมกจกรรมประจ าวนเปนภาษาของแตละชาตสมาชกอาเซยน สอนใหเดกจดจ าชอประเทศสมาชกอาเซยนทง 10 ประเทศ ใหจ าธงชาตและดอกไมประจ าชาตของแตละประเทศ ใหเดก (รวมทงคร) แตงตวประจ าชาตตางๆ ในโอกาสพเศษทสถานศกษาจดขน สงเหลานปรากฏใหเหนอยทวไปในหองเรยนระดบอนบาลศกษา ทส าคญกวาน น ครสวนมากสอนภาษาองกฤษใหเดกทองจ าค าศพท พดทกทายและสนทนาเปนภาษาองกฤษโดยเขาใจวา ภาษาองกฤษคอสญญลกษณอยางหนงทแสดงใหเหนวาเดกพรอมทจะเขาสประชาคมอาเซยน เดกตองสามารถพดภาษาองกฤษไดต ง แต ระดบป ฐมวย รวม ถ งผ ป กค รอง ก เป นแรงผลกดนส าคญทท าใหครตองสอนภาษาองกฤษใหเดกตงแตเรยนในชนอนบาล สงเหลานปรากฏมาตงแตยงไมมกระแสของการเตรยมเดกเขาสประชาคมอาเซยนดวยซ าไป และเมอสงคมมการตนตวในการเตรยมเดกเขาสประชาคมอาเซยน ผปกครองยงเรยกรองใหครสอนภาษาองกฤษใหบตรหลานของตนมากขน ขณะเดยวกน


56

ยงมครปฐมวยอกจ านวนหนงทยงไมแนใจในการเตรยมเดกปฐมวยเขาสประชาคมอาเซยน จงยงไมปรบเปลยนแนวทางการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยอยางชดเจน หากครปฐมวยไตรตรองและทบทวนถงลกษณะของการจดการศกษาดงกลาว จะเหนไดวาเปนการจด กจกรรมทใหความส าคญในเชงสญลกษณมากกวาการมงพฒนาตวเดกอยางแทจรง หากพจารณาถงความเหมาะสมกบวยและวถการเรยนรของเดกวยน ทเรยนรจากสงทอยใกลตว ผานการเลน การไดใชประสาทสมผสทงหาดวยการลงมอท า ไดส ารวจ ทดลอง คนควาสงทตนสนใจ ครจะเขาใจไดวาการพยายามสอนใหเดกรบรและจดจ าเนอหาความรเกยวกบประเทศสมาชกอาเซยน ต งแตการทองจ าชอประเทศสมาชกอาเซยน และขอมลส าคญตางๆ เกยวกบประเทศสมาชกอาเซยน มประโยชนหรอชวยใหเดกวยนมความพรอมทจะเขาสประชาคมอาเซยนไดมากนอยเพยงใด ครตองไมลมวาเดกวยนยงมประสบการณจ ากดอยในวงแคบเฉพาะสงทอยใกลตว เดกไมรวาประเทศทครกลาวถงคออะไร อยทไหน และเดกกไมสนใจ ไมอยากร ไมเขาใจค าวาอาเซยน แตทเดกสามารถจดจ าสงทครสอนได เปนผลมาจากการไดทองจ าย าทวนบอยๆ เมอไรกตามทเดกไมไดทบทวนสงเหลาน กจะลมไปในทสด เพราะสงททองจ า ไมมความหมาย และทส าคญเดกไมสามารถน าสงทครสอนไปใชประโยชนในการด าเนนชวตประจ าวนได ส าหรบการสอนภาษาองกฤษใหกบเดกในวยน มขอวพากษวจารณและถกเถยงกนมากถงความเหมาะสมและไมเหมาะสมท งในกลมนกวชาการดานปฐมวยกนเอง และในกลมของผปกครอง ซงผเขยนเหนวามประเดนทควรพจารณาอย 3 ประเดน คอ ประเดนแรก ความรความสามารถของครผสอน ครปฐมวยในปจจบนมความพรอม ถาจะพดอยางตรงไปตรงมากคอ มความรความสามารถเกยวกบภาษาองกฤษเพยงใด ตงแต

การพด การอาน และการเขยน ถาครสอนในสงทไมถกตอง เดกกจะไดเรยนรในสงทผด ซงยากแกการแกไขในภายหลง หรอบางครงอาจไมสามารถแกไขไดเลยตลอดชวต ดงขอมลเชงประจกษทเหนอยโดยทวไปวาคนไทยอานหรอพดพยญชนะภาษาองกฤษบางตว หรอบางค าไมถกตอง และไมสามารถแกไขไดถงแมจะรวาไมถกตอง ประเดนทสอง วธการจดประสบการณทางภาษาของครมความเหมาะสมกบวยของเดกเพยงใด บว บชา (2541:110) ไดกลาวถงการจดประสบการณการเรยนรทางภาษาไววา “กระบวนการรบรภาษาตามธรรมชาตมประสทธภาพและไมเครยด แตกระบวนการรบรภาษาในโรงเรยนมกฎเกณฑมากมาย เดกเรยนอานและเขยนอยางเครงครด เพราะเนนความถกตองและสวยงาม เดกจงเรยนภาษาดวยความรสกยากล าบากและเครงเครยด การน าวธสอนระดบประถมศกษามาใชกบเดกอาย 4-6 ป นบวาอนตรายอยางยง โดยเฉพาะในเดกทสายตาและมอยงไมพรอม ควรหรอทเดกตองเรยนรรสชาตของความผดหวงต งแตยงออนยงเยาว เดกจะคอยๆ สะสมความ รสกวาตน เองไร คณค าและไรความสามารถไวเตมหวใจ เดกเหลานจะมโอกาสเปนคนทเชอมนในตนเองและรกการเรยนรไดอยางไร? ความผดพลาดในการใหการศกษาแกเดกปฐมวยเปนความผดท ฝ งลก ซ งมผลตอความส าเรจในการเรยนระดบประถมศกษา รวมท งบคลกภาพของเดกดวย และแนนอนทสดทความรสกตอการเรยนนยอมสงผลตอความส าเรจในอนาคต” และประเดนสดทาย การน าสงทไดเรยนรไปใชประโยชน เดกเรยนรภาษาองกฤษในหองเรยนแลวมโอกาสไดพด ไดฟง เมอกลบไปบานหรอเมออยในชมชนเพยงใด การเรยนรภาษาเปนเรองของทกษะทตองมโอกาสไดใช ไดฝกฝนจนเกดความช านาญ ถาเรยนแลวไมไดใชกจะลมไปในทสด เหมอนทคนไทยเปนอยในทกวนน เรยนภาษาองกฤษในระบบโรงเรยนมานบ สบป แตไมสามารถฟง พด อาน และเขยน


57

ภาษาองกฤษได อยางไรกตาม มหลายคนอางถงประเทศเพอนบานทสอนภาษาองกฤษตงแตระดบปฐมวย การมองแตเพยงวาทอนเขาสอนกนได เรากนาจะสอนไดนนไม เพยงพอ สงทตองพจารณาตอไปกคอ ประเทศเหลานนใชภาษาอะไรในการตดตอสอสารกน ถาเดกมโอกาสไดใชภาษาองกฤษสอสารกบคนในครอบครว กบเพอนบาน หรอกบคนในชมชน กเปนสงทเหมาะสม และสามารถท าได เพราะเดกเรยนแลวมโอกาสไดใช ไดฝกฝน ซงเปนสงจ าเปนส าหรบการด าเนนชวตประจ าวน การสอนภาษาองกฤษในลกษณะน เปนการสอนภาษาองกฤษในฐานะท เปนภาษาทสอง (Teaching English as a Second Language) ซงตางจากบานเราทเดกไดเรยนรภาษาองกฤษเฉพาะในหองเรยน โอกาสทจะไดใช ไดฝกฝนนอกหองเรยนมนอยมากหรอส าหรบบางคนไมมโอกาสไดใชเลย การสอนภาษาองกฤษในลกษณะน เปนการสอนภาษาองกฤษในฐานะทเปนภ าษ าต า งป ระ เท ศ (Teaching English as a Foreign Language) ซงอาจไมเหมาะทจะสอนกบเดกในระดบปฐมวย ซงยงเรยนรภาษาไทยซงเปนภาษาแมไมดพอ การเรยนรภาษาสองภาษาในเวลาเดยวกนอาจท าใหเดกสบสนได ดงผลงานวจยของชฮย ยงบง และฮวอง (Shouhui, Yongbing and Huaqing, 2007) ท ไ ด ศ ก ษ าความสามารถในการพดภาษาจนแมนดารนของเดกปฐมวยในประเทศสงคโปร โดยศกษากบเดกปฐมวยทมอายระหวาง 5-6 ป จ านวน 600 คน ประกอบดวยเดกชาย 300 คน และเดกหญ ง 300 คน ทก าลงศกษาอยในสถานศกษาปฐมวยและศนยพฒนาเดกของรฐบาล 17 แหง ขององคการทางศาสนา 10 แหง และของเอกชน 9 แหง ผลการวจยพบวา เดกปฐมวยทมาจากครอบครวพดภาษาองกฤษมความสบสนในการพดภาษาจนแมนดารนมากทสด และมการสลบภาษาพดระหวางภาษาองกฤษและภาษาจนแมนดารนมากกวาเดกทมาจากครอบครวพ ด ภ าษ าจน และค รอบ ค รว ท พ ด ภ าษ าจน และ

ภาษาองกฤษปนกน การสอนภาษาองกฤษในระดบปฐมวยสามารถท าได ถาครปรบจดมงหมายของการสอนภาษาองกฤษเหมาะสมกบวยและบรบทของสงคมและวฒนธรรม เชน การสรางเสรมใหเดกมเจตคตทดตอภาษาองกฤษแทนการใหเดกทองจ าค าศพท หรอทองประโยคตางๆ เปนตน สงส าคญทครและผเกยวของกบเดกปฐมวยควรพจารณากคอความเหมาะสมกบวยและสงทเดกจะไดประโยชนมากทสด การเตรยมเดกปฐมวยเพอเขาสประชาคมอาเซยน : ทางเลอกส าหรบคร จด มงหมายของการจดการศกษาระดบปฐมวยทก าหนดไวในหลกสตรการศกษาปฐมวย พ ท ธศกราช 2546 ให ค วามส าคญ กบการพฒ น าคณลกษณะทพงประสงคไมใชมงใหเดกมความรความเขาใจในเนอหาวชา ดงนนการเตรยมเดกปฐมวยเพอเขาสประชาคมอาเซยน กควรมการก าหนดจดมงหมายในรปของคณลกษณะทพงประสงคทตองการปลกฝงและสรางเสรมใหกบเดกในวยนเชนเดยวกบหลกสตร ทงนเพอเปนรากฐานของการพฒนาคณลกษณะดงกลาวตอไปเมอเดกไดศกษาในระดบทสงขน เพอชวยใหสามารถปรบตวและด าเนนชวตอยในสงคมภมภาคอาเซยนทเปดกวางไดอยางมความสข ในการพจารณาก าหนดคณลกษณะทพงประสงคของเดกปฐมวยดงกลาว ครอาจศกษาจากเอกสารขอมลตางๆ ท งในสวนของแนวคดหลกของโลกศกษา คณลกษณะเดกไทยในประชาคมอาเซยนทกระทรวงศกษาธการไดก าหนดไว และทกษะทส าคญและจ าเปนในศตวรรษท 21 เพอเปนฐานคดในการก าหนดจดมงหมายในการพฒนาเดก ดงตวอยางตอไปน 1. แนวคดหลกของโลกศกษา โลกศกษาเปนสหวทยาการ (Interdisciplinary) ไมมงเนนการสอนเนอหาใหมๆ แตเนนการเพมพนความร ความคดรวบยอด และเนอหาสาระของกลมสาระการเรยนรตางๆ ทเกยวของ


58

กบการพฒนาในมตทขยายกวางระดบโลก โลกศกษามมตของโลก (Global Dimension) ทเปนแนวคดหลกซงสมพนธเชอมโยงกน 8 ดาน (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน 2555) ดงน 1.1 ความเปนพลโลก (Global Citizenship) ไดแก ความรความเขาใจเกยวกบแนวคด หลกการ และสถาบนการมบทบาททเกยวของในฐานะสมาชกของสงคมท งในระดบทองถน ประเทศ และระดบโลก ตลอดจนการมสวนรวมรบผดชอบในฐานะพลเมองทดของสงคม ทค านงถงสทธมนษยชน และอดมการณประชาธปไตย 1.2 ความยตธรรมในสงคม (Social Justice) ไดแกความส านกตระหนกในความส าคญของความเสมอภาค และความยตธรรมในสงคม มบทบาทและมสวนรวมในการสรางความเทาเทยมและความเปนธรรมในสงคม 1.3 สทธมนษยชน (Human Rights) ไดแก ความรความเขาใจเกยวกบสทธมนษยชน การเคารพและยดมนในสทธและศกดศรของความเปนมนษย 1.4 การแกปญหาความขดแยง (Conflict Resolution) ไดแก ความรความเขาใจในธรรมชาตของความขดแยง มขนต อดทน อดกลนตอความแตกตาง ความขดแยงสามารถเจรจาตอรอง เชอมประสานเพอลดปญหาหรอคลายปมขดแยงโดยปราศจากการใชความรนแรง 1.5 การพฒ น าอ ย างย งยน (Sustainable Development) ไดแก ความรความเขาใจ ห รอความจ าเปนในการจรรโลง รกษาและพฒนาคณภาพชวต โดยปราศจากการท าลายโลกเพอความอยรอดของชวตในรนตอไป โดยค านงถงการพฒนาทย งยน 1.6 คานยมและการสมผสรบร (Values & Perceptions) ไดแก ความสามารถในการประเมนคณคาเกยวกบประเดนส าคญระดบโลก และผลทกระทบตอ

เจตคตและคานยมของผ คนทเกยวของ โดยค านงถงความส าคญและคานยมดานสทธมนษยชน 1.7 ความหลากหลาย (Diversity) ไดแ ก ความรความเขาใจ การยอมรบและตระหนกในความหลากหลายทางเชอชาต เผาพนธ สงคม วฒนธรรม ขนบธรรมเนยมประเพณ รวมท งความหลากหลายทางชวภาพ ตลอดจนผลกระทบของสภาพแวดลอมทมตอเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม 1.8 การพงพาอาศยกน (Interdependence) ไดแก ความเขาใจ ตระหนกรถงความสมพนธเชอมโยงระหวางกนของผ คน ถนฐาน เศรษฐกจ ธรรมชาตสงแวดลอมทตองพงพาอาศยซงกนและกน เขาใจสภาวการณในระดบโลก สามารถเรยนรทจะจดการกบความซบซอนได 2. คณลกษณะเดกไทยในประชาคมอาเซยน ส านกงานคณะกรรมการการศกษาข น พนฐาน ไดก าหนดคณลกษณะของเดกไทยในประชาคมอาเซยนส าหรบผเรยนในระดบประถมศกษาและมธยมศกษา ไว 3 ดาน (กระทรวงศกษาธการ 2554) ดงน 2.1 ดานความร 2.1.1 มความรเกยวกบประเทศอาเซยนในดานการเมอง เศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม 2.1.2 มความรเกยวกบกฎบตรอาเซยน 2.2 ดานทกษะ/กระบวนการ 2.2.1 ทกษะพนฐาน 1) ส อ ส า ร ไ ด อ ย า ง น อ ย 2 ภ าษ า (ภาษาองกฤษ และภาษาในอาเซยนอกอยางนอย 1 ภาษา) 2) ม ท ก ษ ะ ใน ก าร ใช เท ค โน โล ยสารสนเทศ 3) มความสามารถในการแกปญหาอยางสนตวธ 4) มความสามารถในการท างานและอยรวมกบผอน


59

2.2.2 ทกษะพลเมอง/ความรบผดชอบตอสงคม 1) เคารพและยอมรบความหลากหลายทางวฒนธรรม 2) มภาวะผน า 3) เหนปญหาสงคมและลงมอท า เพอน าไปสการเปลยนแปลง 2.2.3 ทกษะการเรยนรและการพฒนาตน 1) เหนคณคาความเปนมนษยเทาเทยมกน 2) มสวนรวมในการแสดงความคดเหนและแลกเปลยนเรยนร 3) มความสามารถในการคดวเคราะหอยางมเหตผล มวธคดอยางถกตอง 4) ม ค วามส าม ารถ ใน การจด ก าร ควบคมตนเอง 2.3 ดานเจตคต 2.3.1 มความภมใจในความเปนไทย/ความเปนอาเซยน 2.3.2 รวมกนรบผดชอบตอประชาคมอาเซยน 2.3.3 มความตระหนกในความเปนอาเซยน 2. 3.4 มวถชวตประชาธปไตย ยดมนในหลกธรรมาธบาล 2.3.5 ยอมรบในความแตกตางในการนบถอศาสนา 2.3.6 ด าเนนชวตตามหลกการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 3. ทกษะทส าคญและจ าเปนในศตวรรษท 21 ป ระกอบ ด ว ย ค ณ ลก ษ ณ ะ ท ส าคญ 8 ป ระก าร (Partnership for 21st Century Skills, 2012) ) ดงตอไปน 3.1 ค ว าม ร บ ผ ด ช อ บ ใน ห น า ท แ ล ะความสามารถในการปรบตว หรอความสามารถในการ

ด ด แ ป ล ง ใ ห เห ม า ะ ส ม ไ ด (Accountability and adaptability) 3.2 ท กษ ะก าร ส อ ส าร (Communication skills) 3.3 ค ว าม ค ด ส ร า ง ส ร ร ค แ ล ะ ค ว า มกระตอรอรน หรอความอยากรอยากเหนทางปญญา (Creativity and intellectual curiosity) 3.4 การคดเชงวพากษและการคดอยางเปนระบบ (Critical thinking and systems thinking) 3.5 ขอ มลและทกษะการอ าน เข ยน สอ (Information and media literacy skills) 3.6 ทกษะระหวางบคคลและการรวมมอประสานกน (Interpersonal and collaborative skills) 3.7 การระบปญหา การก าหนดและการแ ก ป ญ ห า (Problem identification, formulation and solution) 3.8 การก ากบตนเอง (Self-direction) และความรบผดชอบตอสงคม (Social responsibility) จากทกลาวมาจะเหนไดวา แนวคดหลกของโลกศกษา คณลกษณะเดกไทยในประชาคมอาเซยน และทกษะทส าคญและจ าเปนในศตวรรษท 21 อธบายถงคณลกษณะและทกษะส าคญทบคคลจ าเปนตองมเพอใหสามารถปรบตวและใชชวตอยในสงคมอนาคตไดอยางมความสข ทส าคญกวาน นคอบคคลท มคณลกษณะดงกลาวจะเปนรากฐานของการพฒนาสงคมทย งยน ชวยสงเสรมความผาสขของมวลสมาชกในสงคมนนๆ ซงหากพจารณาแนวคดดงกลาวอยางละเอยดจะเหนไดวามคณลกษณะและทกษะหลายอยางทรวมกนและสมพนธเกยวของกน สามารถน ามาปรบเปนกรอบในการพฒนาเดกได เชน ความรบผดชอบในฐานะทเปนสมาชกของสงคม การเคารพและยอมรบในความหลากหลายทางเชอชาต เผาพนธ สงคม วฒนธรรม และขนบธรรมเนยมประเพณ การอดทน อดกลน และยอมรบฟงความคดเหน


60

ทแตกตาง การเหนคณคาของความเทาเทยมและความเปนธรรมในสงคม การแกปญหาอยางสนตวธ ฯลฯ ดงน นในการพฒนาเดกปฐมวยเพอเตรยมพรอมเขาสป ระชาคมอาเซ ยน ค รปฐมวยส ามารถว เคราะ ห สงเคราะห และปรบคณลกษณะดงกลาวใหมความเหมาะสมกบการน ามาพฒนาเดกวย 3-5 ป เพอใชเปนกรอบในการก าหนดคณลกษณะเดกปฐมวยทตองการได โดยค านงถงสงทส าคญ 2 ประการ คอ 1. การพฒนาตองมงใหเดกไดรบการพฒนาทงดานรางกาย อารมณ จตใจ สงคม และสตปญญาไปพรอมกนอยางเหมาะสมกบวย และวฒภาวะ เพอใหเดกสามารถพฒนาไดตามศกยภาพและความแตกตางระหวางบคคล 2. เป าหมายในการพฒนาควรมความสอดคลองกบมาตรฐานคณลกษณะทพงประสงค ซงเปนจดหมายในการพฒนาเดกปฐมวยทหลกสตรการศกษาปฐมวย พทธศกราช 2546 ไดก าหนดไว โดยมงเนนทการพฒนาคณลกษณะและเจตคตของเดก ไมใชเนอหาสาระทเดกจะตองเรยนรเหมอนในระดบประถมศกษาและมธยมศกษา เมอก าหนดคณลกษณะทพงประสงคในการพฒนาเดกปฐมวยเพอเขาสประชาคมอาเซยนไดแลว ครปฐมวยตองพจารณาเปาหมายของหลกสตรการศกษาปฐมวยทก าหนดเปนมาตรฐานคณลกษณะทพงประสงคของเดกปฐมวยไวท ง 12 มาตรฐาน จากนนจงวเคราะหมาตรฐานคณลกษณะทพงประสงคในแตละมาตรฐาน เพอพจารณาสอดแทรกหรอบรณาการคณลกษณะของเดกปฐมวยทจะเขาสประชาคมอาเซยนทสอดคลองกบคณลกษณะทพงประสงคในหลกสตรการศกษาปฐมวยใหมความชดเจน และเปนรปธรรมมากขน ดงตวอยางตอไปน

มาตรฐานคณลกษณะทพงประสงคตามจดหมายของหลกสตร

คณลกษณะเดกปฐมวยในประชาคมอาเซยน

มฐ.4 มคณธรรม จรยธรรม และมจตใจทดงาม

-ด าเนนชวตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง -ใหความเคารพ ชวยเหลอ และพงพาอาศยซงกนและกน -เหนคณคาของเพอนและคนอนๆ

มฐ.7 รกธรรมชาต สงแวดลอม วฒนธรรม และความเปนไทย

-มความภมใจในความเปนไทย -มความรความเขาใจในการรกษาและพฒนาคณภาพชวตโดยปราศจากการท าลายสงแวดลอม -เขาใจถงความสมพนธเชอมโยงระหวางกนของผคนและธรรมชาตสงแวดลอมทตองพงพาอาศยซงกนและกน


61



มฐ.8 อยรวมกบผอนไดอยางมความสขและปฏบตตนเปนสมาชกทดของสงคมในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข

-มทกษะระหวางบคคล สามารถรวมมอท างานประสานกน และอยรวมกบผอน -เขาใจและยอมรบความหลากหลายทางวฒนธรรม ขนบธรรมเนยมประเพณ และความหลากหลายทางชวภาพ -ยอมรบความแตกตางในการนบถอศาสนา -เหนคณคาความเปนมนษยเทาเทยมกน -มสวนรวมในการแสดงความคดเหนและ แลกเปลยนเรยนร -มความสามารถในการควบคมและก ากบตนเอง -เคารพในสทธของตนเองและผอน -มความรความเขาใจบทบาทในฐานะสมาชกของสงคม

มฐ.10 มความสามารถในการคดและการแกปญหาไดเหมาะสมกบวย

-มความสามารถในการแกไขปญหาขอขดแยงโดยปราศจากการใชความรนแรง -มความสามารถในการคดวเคราะห มวธคดทถกตอง -มความสามารถในการ



ระบปญหา การก าหนด และแกปญหา

เมอก าหนดจดหมายในการพฒนาเดกปฐมวยเพอเขาสประชาคมอาเซยนในรปของคณลกษณะทพงประสงคเรยบรอยแลว ครปฐมวยตองน ามาวเคราะหสาระการเรยนร ซงครอบคลมประสบการณส าคญและสาระทควรเรยนรจากหลกสตรการศกษาปฐมวย เพอใชเปนแนวทางในการออกแบบการจดประสบการณโดยบรณาการในกจกรรมหลก 6 กจกรรม เพอพฒนาใหเดกปฐมวยมความพรอมทจะเขาสประชาคมอาเซยน ซงเปนกระบวนการยอยหลกสตรสการปฏบตทครปฐมวยคนเคยและท ากนเปนประจ าอยแลว อยางไรกด ในพฒนาเดกปฐมวยใหมคณลกษณะดงกลาว ครปฐมวยตองใหความส าคญกบกระบวนการพฒนาเพอใหบรรลเปาหมายทก าหนด โดยใหความส าคญกบการใหเดกไดรบรเรองราว และเหตการณตางๆ อยางหลากหลาย แตเหมาะสมกบวย จากนนก าหนดประเดนใหเดกอภปราย และแสดงความเหนอยางอสระ ในบรรยากาศทอบอนเปนกนเอง ปราศจากการประเมนถก-ผดจากคร เพอใหเดกกลาพด กลาแสดงความคดเหน ทส าคญครตองเปนแบบอยางทดใหกบเดก จากแนวทางการก าหนดจดหมายในการพฒนาเดกปฐมวยเพอเขาสประชาคมอาเซยนดงกลาว จะเหนไดวาครปฐมวยสามารถบรณาการคณลกษณะทพงประสงคของเดกปฐมวยในประชาคมอาเซยนในมาตรฐานคณลกษณะทพงประสงคของหลกสตรการศกษาปฐมวย พทธศกราช 2546 ได อยางไรกตาม แนวทางดงกลาว เปนเพยงตวอยางการวเคราะห


62

ในมมมองของผเขยนเทานน ครปฐมวยแตละคนอาจมมมมองทแตกตางกน ดงนนการก าหนดจดมงหมายของหลกสตรการศกษาปฐมวยเพอเขาสประชาคมอาเซยนของครแตละคนอาจแตกตางกนได แตทงนตองอยบนหลกการทวาจดมงหมายของหลกสตรการศกษาปฐมวย พทธศกราช 2546 ตองยงคงอยอยางครบถวนทง 12 มาตรฐาน ครสามารถบรณาการ หรอเพมเฉพาะในสวนของคณลกษณะทพงประสงคของเดกปฐมวยในประชาคมอาเซยนทตองการพฒนาเดกเพมเตมจากหลกสตรการศกษาปฐมวยระดบชาตเทานน บรรณานกรม กระทรวงศกษาธการ (2546) หลกสตรการศกษาปฐมวย

พทธศกราช 2546 ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กรงเทพมหานคร โรงพมพครสภาลาดพราว

กระทรวงศกษาธการ (2554) แนวการจดการเรยนรสประชาคมอาเซยน ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กรงเทพมหานคร โรงพมพครสภาลาดพราว

บว บชา (2541) ภาษาเรมตนตงแตหนไหน นตยสารรก ลก หนา 110-112

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (2555) โลกศกษา (Global Education) จาก http://school.obec.go.th/sunthorn_cpm/version2%20ge.pdf คนคนเมอวนท 2 กรกฎาคม 2555

Freud, Sigmund (2012) Personality Development. Retrived on June 13, 2012 from http://psychology.about.com/sitesearch.htm?q=freud+personality+development&SUName= psychology

Partnership for 21st Century Skills (2012) Retrived on November 23, 2012 from www.21centuryskills.org

Shouhui, Zhao, Yongbing, Liu and Huaqing, Hong (2007) “Singaporean Preschoolers’ Oral Competence in Mandarin” Language Policy. 6:73-94 DOI10.1007/s10993-006-9044-1

http://school.obec.go.th/sunthorn_cpm/version2%20ge.pdf

http://school.obec.go.th/sunthorn_cpm/version2%20ge.pdf

http://psychology.about.com/sitesearch.htm?q=freud+personality+development&SUName

http://psychology.about.com/sitesearch.htm?q=freud+personality+development&SUName

http://www.21centuryskills.org/

วารสารศกษาศาสตร มสธ. แนวโนมของการจดการเรยนการสอนในระบบการศกษาทางไกล ปท 5 ฉบบท 2 กรกฏาคม 2555 – ธนวาคม 2555 ของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

ชนกนารถ บญวฒนะกล

63

แนวโนมของการจดการเรยนการสอนในระบบการศกษาทางไกลของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช The Trend of Distance Education Instruction Model for Sukhothai Thammathirat Open University

ชนกนารถ บญวฒนะกล*

บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาสภาพการด าเนนการดานการเรยนการสอนในระบบการศกษาทางไกลในอดตและปจจบนของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชและศกษาแนวโนมของรปแบบการเรยนการสอนในระบบการศกษาทางไกลของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช การวจยแบงเปน 3 ขนตอน คอ 1) ศกษาแนวโนมของรปแบบการเรยนการสอนในระบบการศกษาทางไกลของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช โดยศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ 2) น าขอมลจากการศกษามาวเคราะหและสง เคราะห เพ อพฒนาเปนกรอบแนวโนมของรปแบบการเรยนการสอน ในระบบการศกษาทางไกลของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช โดยผทรงคณวฒจ านวน 5 ทาน ทมความเชยวชาญและประสบการณดานการศกษาทางไกลในสถาบนอดมศกษาดานการศกษาทางไกล 3) ศกษาความเหมาะสมและความเปนไปไดของกรอบแนวโนม โดยกลมผเชยวชาญดานการศกษาทางไกลในมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช จ านวน 19 คน ประกอบดวยผบรหาร และคณาจารย ดวยวธเดลฟาย สถตทใชในการวเคราะหขอมล คอ คาฉลย คามธยฐานและคาพสยระหวางควอไทล ผลการวจยคอ 1)สภาพการด าเนนการดานการเรยนการสอนในระบบการศกษาทางไกลในอดตและปจจบนของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชคอ สภาพการด าเนนการดานการเรยนการสอนในระบบการศกษาทางไกลในอดตและปจจบนของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชในดานการพฒนาหลกสตร ดานระบบการสอนทางไกล ดานการผลตชดวชา ดานการจดสอบและการประเมนผล ดานการพฒนาสอการสอน มการด าเนนการและมการพฒนาอยางตอเนองตามศกยภาพของคณาจารยและบคลากร แตดานการพฒนาการเรยนการสอนตามกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาตไดเพมขนมาในปพ.ศ.2552 และ 2) แนวโนมของรปแบบการเรยนการสอนในระบบการศกษาทางไกลของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ทมความเปนไปไดในการน าไปปฏบตในระดบมาก ( X = 4.26) จ านวน 31 ขอจากค าถามทงหมด 32 ขอ โดยแนวโนมของรปแบบการเรยนการสอนในระบบการศกษาทางไกลทกลมผ เชยวชาญเหนวาเปนไปไดมากทสดในอนาคต คอ 1) ดานการพฒนาหลกสตร หลกสตรทพฒนาจะมความหลากหลายตรงกบความตองการของกลมเปาหมาย จะมการพฒนาหลกสตรนานาชาตเพอใหเทยบโอนเขาศกษาในสถาบนอดมศกษาในภมภาคอาเซยน และสถาบนชนน าในระดบสากล 2) ดานระบบการสอนทางไกล การเรยนการสอนในสถาบนอดมศกษาของรฐและเอกชนจะมการพงพากนมากขนเนองจากระบบการศกษาทสามารถถายโอนกนไดท งการศกษาในระบบ การศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย ท าใหสามารถเทยบโอนหลกสตรและรายวชาทคลายคลงกนได 3) ดานการผลตชดวชา จะมการวางแผนออกแบบเนอหาชดวชาโดยใหมการใชสอหลากหลายชนด เพอใหผเรยนเลอกตามความถนดและความสนใจ มการวางแผนการผลตชดวชาทกระชบ มคณภาพ และทนเวลา 4) ดานการจดสอบและการประเมนผล จะมการพฒนาระบบการจดสอบออนไลนในหลกสตรตางๆ และสามารถลงทะเบยนสอบลวงหนาไดเปนรายบคคลตาม




64

ความพรอมของผเรยน 5) ดานการพฒนาสอการสอน จะมการพฒนาคลงสออเลกทรอนกสทผเรยนสามารถเลอกเรยนไดตลอดจนพฒนาสอในรปแบบสอผสมและหนงสออเลกทรอนคส และ 6) ดานการพฒนาการเรยนการสอนตามกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต จะมการประเมนผลภายใตบรบทของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช โดยออกแบบการเรยนการสอนทางไกลทสอดคลองกบกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต

Abstract The purpose of this research were 1) to study the condition of distance instruction in the past and present and 2) to study the trend of distance education instruction model for Sukhothai Thammathirat Open University. The study was conducted in three stages which were 1) studied the trend of the model by reviewing the related documents and researches; 2) analyzed and synthesized data from the first stage in order to develop a conceptual model of the trend of distance education instruction by five experts, who were experienced in distance education and 3) studied the appropriation and possibility of the conceptual model of the trend of distance education instruction by a panel of nineteen experts in distance education from Sukhothai Thammathirat Open University, comprised the administrators and instructors, using the Delphi Technique. The statistics employed were mean, median and inter-quartile range. The finding were 1) the condition of distance instruction in the past and the present in the curriculum development, distance teaching system, texts product, exame and evaluation, and learning media development were developed continuously according to instructions and personal capacities but the Thai Qualiftcations Framework for Higher Education was added and began in 2009; 2) the trend of distance education model of Sukhothai Thammathirat Open University was at the very possible level ( X = 4.26) which were 31 items from 32 items of the questionnaire. The trend of the distance education which the group of experts considered possible the most were : 1) the curriculum development aspect: the developed curriculum would be varied to meet the need of the target group and would be the international curriculum to be able to transfer to study in Asian region and international higher education level; 2) the distance education instruction aspect: distance education instruction in government and private higher education institutions would rely on each other more because the formal, nonformal, and informal education system which encourage the transference of the credit and subjects; 3) the subject unit production: there would be planned a series of designs using various media for the learners to choose according to one’s ability and interest and planned for subject unit production to be concise, have good quality, and available on time; 4) the examination and evaluation aspect: the system would be developed for every curriculum to be taken on-line exam and be able for individual to register for examination ahead of time according to the learners need ; 5) the instructional media aspect: there would be the development of the electronic media resources, multi-media and electronic book for the learner to choose; and 6) the instructional development according to Thai Qualifications Framework for Higher Education aspect: there would be an evaluation



65

under the Sukhothai Thammathirat Open University context which designed the distance education instruction to be in accordance with the Thai Qualifications Framework for Higher Education. ความเปนมาและความส าคญของปญหา ในการพฒนาชวตความเปนอยของผคนจะตองด าเนนไปควบคกบการใหการศกษาเพมขนแกประชาชน อยางนอยกเพอเตรยมความพรอมของประชาชนใหสามารถซมซบประโยชนจากการพฒนานนๆได และคนทกคนควรจะไดรบความรใหมๆวธการหนงคอ การกระจายโอกาสทางการศกษาใหทวถง สรางระบบทเปนธรรมทางการศกษา และการศกษาทางไกลควรจะไดมการสงเสรมใหมขนอยางกวางขวางไปตลอด (คกฤทธ ปราโมช.2531: 6-7) จะเหนไดวาการศกษาทางไกลเขามามบทบาทอนส าคญยงตอการจดการศกษาและในขณะเดยวกนในหลายๆประเทศตางกประสบปญหาเชนเดยวกบประเทศไทยในเรองความพยายามทจะกระจายโอกาสทางการศกษาใหกบประชาชนไดอยางทวถง ดงนนการศกษาทางไกลจงเปนสงทตองน ามาใช การศกษาทางไกลไดทวความส าคญมากขนเปนล าดบ โดยเฉพาะอยางยงในสงคมปจจบน ทขบเคลอนความรดวยปญญาเปนส าคญ อกทงเปนสงคมแหงการเรยนร และมความเจรญกาวหนาทางดานเทคโนโลยและการคมนาคมทกาวไกลอยางมาก (นฤมล ตนธสรเศรษฐ และ สมประสงค วทยเกยรต.2534) จากบทความทางการศกษาในหลายฉบบมความเหนตรงกนวา การศกษาทางไกลเปนการจดการเรยนการสอนรปแบบหนง ซงผเรยนมความหลายหลายในดานอายและประสบการณเดม วธการศกษาทใชสามารถท าไดท งแบบทเปนการศกษารายบคคลและการศกษาเปนกลม เนนการศกษาดวยตน เองโดยท าการศกษาอยกบบานดวยการใชสอตางๆและใหมวธวธการสอสารสองทางระหวางผ เรยนและผ สอน ใน

หลายปทผานมาไดมสงบงชหลายประการทแสดงใหเหนความตองการในการจดการศกษาทางไกลอยางชด เจนมากขนเรอยๆ สงบ งช เห ลาน ไดแก ความเปลยนแปลงของสภาพเศรษฐกจและสงคม การขยายตวของวทยาการตางๆทเกดขนอยางมากมายและเปลยนไปไดอยางรวดเรว และความเจรญเตบโตทมอตราเพมขนอยางกาวหนาของจ านวนประชากรในประเทศตาง ๆ สงเหลานท าใหระบบการศกษาเดมไมสามารถสนองความตองการของประชาชนทมอยมากมายและมความหลากหลายตามสภาพเศรษฐกจและสงคมทเปลยนไป ระบบการศกษาทางไกล เปนรปแบบการศกษาหนงทสามารถสนองความตองการของสงคม และไดรบความนยมมากขนเรอยๆ โดยเฉพาะอยางยงในสงคมปจจบนทเปนสงคมแหงการเรยนร ความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลย ตลอดจนการสอสารทไรพรหมแดน ท าใหผทอยในแวดวงการศกษาทางไกลเรมตระหนก ใหความส าคญและค านงถงบทบาทของการท าใหการศกษาขยายไปใหกวางขวางมากยงขนกวาเดม เพอกาวใหทนตอการเปลยนแปลงของเทคโนโลยทเจรญรดหนาอยางยง

ม ห าว ท ย าล ย ส โ ข ท ย ธ ร ร ม า ธ ร าช เป นมหาวทยาลยเปด ทเปดสอนดวยวธเรยนทางไกลและมการพฒนาในเรองการจดการเรยนการสอนมาตลอด ปจจบนมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชไดน านวตกรรมทางการศกษามาเปนเครองสนบสนนการใหบรการทางการศกษา ไดแก E-learning โดยจดใหมการเรยนผานสออเลกทรอนกส นกศกษาสามารถเรยนรดวยตนเอง เรยนตามความสามารถและความสนใจของตนเองเปนการเพมชองทางการเรยนรดวยตนเองอกชองทางหนง



66

ซงท าใหมหาวทยาลยตองมองไปในอนาคตขางหนา ถงแนวทางการจดการเรยนการสอนในระบบการศกษาทางไกลของมหาวทยาลยจะมรปแบบการเรยนสอนไปในทศทางอยางไร และมลกษณะอยางไรบางใน 10 ป ขางหนาเพอจะเปนประโยชนตอการวางแผน เตรยมการและห าแนวท างด า เน นการไวล วงหน า เพ อ เพ มประสทธภาพในการจดการศกษาทางไกลตอไป วตถประสงคการวจย

1. เพอศกษาสภาพการด าเนนการดานการเรยนการสอนในระบบการศกษาทางไกลในอดต และปจจบนของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช 2. เพอศกษาแนวโนมของรปแบบการเรยนการสอน ในระบบการศกษาทางไกลของ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชใน 10 ปขางหนา (พ.ศ.2553-2563) ขอบเขตของการวจย 1. การวจยครงนศกษาแนวโนมของรปแบบการเรยนการสอนในระบบการศกษาทางไกลของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ใน 10 ปขางหนา (พ.ศ.2553-2563) โดยมกลมประชากรทศกษาคอ

1.1 ผทรงคณวฒ 1.2 ผเชยวชาญ 1.3 ผบรหาร 1.4 คณาจารย

2. การสอบถามความคดเหนจากผเชยวชาญจะใชเทคนคเดลฟาย (Delphi Techniques)

3. จะศกษาแนวโนมของรปแบบการเรยนการสอนในระบบการศกษาทางไกลภายในกรอบทก าหนดคอ

3.1 ด า น ก า ร พ ฒ น าห ล ก ส ต ร ข อ งมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

3.2 ดาน ระบบการสอนท างไกลของ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

3.3 ด า น ก า ร ผ ล ต ช ด ว ช า ข อ งมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

3.4 ดานการจดสอบและการประเมนผลของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

3.5 ดานการพฒ น าส อการสอน ของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช 3.6 ดานการพฒนาการเรยนการสอน ตามกรอบมาตรฐานคณวฒ ระดบอดมศกษ าแหงชาต(TQF)ของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช วธด าเนนการวจย ขนตอนท 1 วเคราะหและสงเคราะห แนวโนมของรปแบบการเรยนการสอนในระบบการศกษาทางไกลของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชโดยศกษาวเคราะหเอกสารและงานวจยทเกยวของ ผ วจยศกษาขอมลทเกยวของกบ รปแบบการเรยนการสอนในระบบการศกษาทางไกลของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช และการเรยนการสอนในระบบการศกษาทางไกลจากสถาบนการศกษาอนๆ ท งในประเทศและตางประเทศ และศกษาจากทฤษฎ เอกสาร ต ารา งานวจย วทยานพนธ และระบบขอมล สบคนทางอน เตอร เนต รวมท งฐานขอมลตางๆทเกยวของ ข น ตอนท 2 น าขอม ลจ ากก าร ศ กษ าม าวเคราะหและสงเคราะห เพอพฒนาเปนกรอบแนวโนมของรปแบบการเรยนการสอนในระบบการศกษาทางไกลของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช โดยกลมผทรงคณวฒทมความเชยวชาญดานการศกษาทางไกล



67

และมประสบการณ ในสถาบนอดมศกษาทปฏบตงานดานการศกษาทางไกล จ านวน 5 ทาน

ขนตอนท 3 การศกษาความเหมาะสมและเปนไปได โดยกลมผเชยวชาญดานการศกษาทางไกลในมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ประกอบดวยผบรหาร และคณาจารย การก าหนดประชากรและการเลอกกลมตวอยาง

ประชากรและกลมตวอยาง มรายละเอยดดงตอไปน

ประชากรทใชในการวจยครงนม 2 กลมคอ 1. กลมผทรงคณวฒ ท าการคดเลอกผทเกยวกบ

การศกษาทางไกล มเกณฑดงตอไปนคอ 1.1 เปนผมประสบการณในการท างาน

ดานการศกษาทางไกล 1.2 มผลงานดานการศกษาทางไกล 1.3 เปนนกวชาการทปฏบตงานดาน

การศกษาทางไกล จากเกณฑดงกลาวขางตน ผ วจยคด เลอกผ ทรงคณวฒ เกยวกบการศกษาทางไกล ท ใหการสมภาษณ 5 ทานเพอเปนการศกษาน าเกยวกบการพฒนากรอบแนวคดของรปแบบการเรยนการสอนในระบบการศกษาทางไกล และแนวโนมในอนาคต

2. กลมผเชยวชาญซงเปนบคคลทมสวนเกยว ของกบรปแบบการเรยนการสอนในระบบการศกษาทางไกลของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชผ วจยคดเลอกกลมผ เชยวชาญจ านวน 19 ทาน ท เกยวกบการศกษาทางไกลโดยใชเทคนคการวจยแบบเดลฟาย(Delphi Technique) ซงเปนการเกบรวบรวมขอมลจากผ เชยวชาญด าเนนการ 3 รอบคอ ในรอบท 1ใชแบบสมภาษณตามความพ รอมและความสะดวกของผ เ ช ยวช าญ โดยรวบ รวมผลการส มภ าษ ณ และ

แบบสอบถามในรอบท 1 ทกประเดนทผเชยวชาญไดกลาวถง เพอใชเปนขอมลในการท าเครองมอในรอบท 2 สวนรอบท 2 ใชแบบสอบถามประมาณคา 5 ระดบ ซงคด เลอกมาจากแบบสอบสมภาษณและแบบสอบถามในขอทผเชยวชาญเหนดวยรอย 60 ขนไป จากในรอบท 1 ในรอบท 3 เปนแบบสอบถามประมาณคา 5 ระดบ ซงมเนอหาสาระเชนเดยวกบรอบท 2 พรอมท งแสดงคาสถตโดยไดแสดงคามธยฐาน (Median) และคาพสยระหวางควอไทล (Interquartile Range) ของกลมและความคดเหนเดมของผตอบเพอใหผตอบไดทบทวนค าตอบเดมของตนอกครง ผลการวจย ผลการวจยสรปไดดงน

1. ดานการพฒนาหลกสตรของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช การพฒนาหลกสตรการศกษาทางไกลจะสอดคลองกบความตองการของกลมเปาหมายเฉพาะตางๆมากขน และมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชจะพฒนาหลกสตรทหลากหลายตรงกบความตองการของกลมเป าหมายทขยายตวมากขน และมการพฒนาหลกสตรรวมกบหนวยงานอนในเชงธรกจมากขนโดยทผเรยนสามารถน าประสบการณจากการท างานมาเทยบโอนหนวยการเรยนในระบบการศกษาทางไกลได มการพฒนาหลกสตรนานาชาตเพอใหเทยบโอนเขาศกษาในสถาบนอดมศกษาในภมภาคอาเซยน และสถาบนชนน าในระดบสากล กจกรรมการเรยนการสอนจะเปนการตดตอสอสารสองทางมากขน จะเกดสถาบนการศกษาซงท าหนาทในการพฒนาหลกสตร สอการเรยนการสอนในเชงธรกจใหหนวยงานจดการศกษาทางไกลตางๆ ในอนาคตจะมการสรางความ รวมมอในการพฒนา



68

หลกสตรกบสถาบนอดมศกษาในภมภาคอาเซยน และสถาบนชนน าในระดบสากล ในขณะทหลกสตรในระยะส นหรอหลกสตรสมฤทธบตร ควรใหมโครงสรางทกวาง เพอ งายตอการเทยบโอนเขาไป ศกษาตอในหลกสตรอนๆได หรอเรยนสะสมหนวยกตเพอเทยบโอนเขาศกษาตอในมหาวทยาลยสทยธรรมาธราชได

2. ดานระบบการสอนทางไกลของ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช การเรยนการสอนในสถาบนอดมศกษาของรฐและเอกชนจะโนมเขาหากนและมการพงพากนมากขน อนเนองมาจากระบบการศกษาทสามารถถายโยงกนไดท งการศกษาในระบบ การศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย สถาบนของรฐและเอกชน ตองสามารถเทยบเคยงหลกสตรและรายวชาทคลายคลงกนได ขณะเดยวกน การเรยนรตามอธยาศยจะมบทบาทตอการเรยนการสอนในระบบการศกษาทางไกลเพมขน เพราะทกคนสามารถเรยนไดตลอดเวลา 24 ชวโมง และเขาถงกลมเปาหมายทหลากหลายมากขน เชน ผพการ ผตองขง ผดอยโอกาส ผสงอายและประชาชนในพนทห างไกล กส ามารถ เรยนการศกษ าท างไกลของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชได เพราะฉะน นศนยวทยพฒนา ของมหาวทยาลยทง 10 ศนยจะมความส าคญตอการจดการเรยนการสอนการศกษาทางไกลมากยงขน โดยเปนการกระจายอ านาจไปสระดบ ศนยอยางมประสทธภาพมากขน

3. ดานการผลตชดวชาของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช การศกษาทางไกลจะเนนเนอหาความรพนฐานทจ าเปนในการด ารงชวต วชาการเฉพาะดาน การพฒนาอาชพ และขอมลขาวสารทเปนประโยชนและทนสมย โดยวางแผนออกแบบเนอหาชดวชาโดยสามารถใชสอไดหลากหลายชนด (convergence media) เพอผเรยนจะ

ไดเลอกตามความถนดและความสนใจ มการวางแผนการผลตชดวชาทกระชบ มคณภาพ และทนเวลาในการเปดสอนแตละภาคเรยน ในสวนของประมวลสาระในชดวชา รปเลมตองปรบรปแบบการพมพ (print-based )ใหมรปลกษณททนสมยและนาสนใจในการเปดอานมากยงขน นอกจากนนอาจจะเพมชองทางโดยใหบรการดาวนโหลดเอกสารการสอนในรปแบบไฟลเอกสารและไฟลเสยงใหแกนกศกษา เพมเตมได

4. ดานการจดสอบและการประเมนผลของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ในดานการจดสอบและการประเมนผล จะพฒนาพฒนาระบบการจดสอบออนไลน (online) ในหลกสตรออนไลน(online) และหลกสตรตางๆ เพอเพมชองทางใหนกศกษาไดรบความสะดวกมายงขน หรออาจจะใหมการ walk in exam ในชดวชาทมการสอบไมผานสงเพอชวยนกศกษาอกทางหนงได นอกจากน นอาจจะสามารถลงท ะเบ ยนสอบ ลวงหน าได เป นรายบคคลตามความพรอมของผเรยน ในสวนของการประเมนผลอาจจะเพมคะแนนเกบในระดบปรญญาตรเพอชวยนกศกษาใหสามารถสอบผานไดมากขน และพฒนารปแบบการประเมนทหลากหลายตามศาสตรทแตกตางกน เชนการสอบภาคทฤษฎ การสอบภาคปฏบต หรอการจดสอบในรปแบบการสมมนา เปนตน

5. ดานการพฒนาสอการสอน ของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช น า ICT เขาไปใชในกจกรรมการสอนโดยในระดบ ป รญ ญ าต ร ใช เป น ส อ ค ข น าน ใน ระดบบ ณ ฑ ต ศ ก ษ าใช เ ป น ส อ ห ล ก พฒ น าค ล ง ส ออเลกทรอนกสทผเรยนสามารถเลอกเรยนไดตามอธยาศยตลอดจนพฒนาสอในรปแบบหนงสออเลกทรอนกส(multimedia book/ e-book )โดยสามารถอานไดจากเครองมอพกพาเชน โทรศพทมอถอ สมาทโฟนไอแพด



69

(ipad) กาแลคซ(galaxy) เครองอานอเลกทรอนกส(e-reader) พฒนาการจดการเรยนการสอนเสมอนจรง(virtual experience based activity) ในระบบการศกษาทางไกลสระบบออนไลน( online) โดยสอทจะเปนสอหลกในการจดการศกษาทางไกลในอนาคตไดแก - สอสงพมพ - วทย - โทรทศน - คอมพวเตอร - ดาวเทยม หรอทกสอผสมผสานกนไป ตามความถนดและความสนใจของนกศกษา และประเดนทส าคญทสดคอพฒนาระบบเครอขายคอมพวเตอรใหเสถยร เขาถงงาย รวดเรว กวางไกล เพอใหผสอนและผเรยนใชงานไดอยางสะดวก และรวดเรว

6. ดานการพฒนาการเรยนการสอน ตามกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต(TQF)ของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

รวบรวมกรณศกษาทประสบความส าเรจ( best practice) จากตางประเทศในภมภาคอาเซยนและทวโลกมาใชในการพฒนา การเรยนการสอนและการวจย และพฒนาการเรยนการสอน ตามกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต (TQF)แตประเมนผลภายใตบรบทของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชเอง โดยออกแบบการเรยนการสอนทางไกลทสอดคลอง กบกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต (TQF) ซงใน ชดวชาทออกแบบการเรยนการสอนทางไกลทสอดคลองกบกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต(TQF)ไดยากใหสอดแทรกมาตรฐานการเรยนรไวในแผนกจกรรมประจ าชดวชาแทนได การสอบถามความคดเหนของผเชยวชาญดานการศกษาทางไกลของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

จ านวน 19 คนทมตอแนวโนมของรปแบบการเรยนการสอนในระบบการศกษาทางไกล ดวยเทคนคการวจยแบบเดลฟาย จ านวน 3 รอบ พบวาผเชยวชาญทงหมดมความเหนสอดคลองไปในทางเดยวกน ในรอบท 2 ผเชยวชาญมความคดเหนตอรปแบบการเรยนการสอนใ น ร ะ บ บ ก า ร ศ ก ษ า ท า ง ไ ก ล ข อ งมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชในระดบมาก โดยมคาเฉลย( X = 4.24) และในรอบท 3 ผเชยวชาญมความคดเหนตอรปแบบการเรยนการสอนในระบบการศกษาทางไกล ของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชในระดบมาก โดยมคาเฉลย( X = 4.26) อภปรายผล

1. ดานการพฒนาหลกสตรของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

จากผลการศกษาพบวา กลมผเชยวชาญแสดงความคดเหนทคลายกนวาในอนาคตหลกสตรตางๆของมหาวทยาลยตองมการเปลยนแปลงไปตามเทคโนโลยและวทยาการทกาวหนา การพฒนาหลกสตรการศกษาทางไกลจะสอดคลองกบความตองการของกลมเปาหมายเฉพาะตางๆ อยางทวถงและเปนการศกษาตลอดชวต ซงถาเราพจารณาถงรปแบบการจดการศกษาทางไกล ซงเปนระบบการศกษาทผ สอนถายทอดความ รและประสบการณตางๆไปยงผเรยน โดยอาศยสอประเภทตางๆ โดยผ สอนและผ เรยนไมไดเผชญหนากน เมอเทคโนโลยเจรญกาวหนาและมความทนสมยมากขน ทกคนกจะมโอกาสเขาถงการศกษาไดมากขนเชนเดยวกน สอดคลองกบชยยงค พรหมวงศ(2531) ไดกลาวถงหลกการส าคญของการจดการศกษาทางไกล มลกษณะเปดในเรองตอไปน

1. เป ด ห ลก ส ต ร ค อ เป ด ส อนห ล ายสาขาวชา เพอผเรยนสามารถเลอกไดตามความตองการ



70

ซงเปนการตอบสนองความตองการของสงคมทงในดานวชาการ วชาชพ และวชาเฉพาะ

2. เปดวธการ ใชวธการน าเสนอความรหลายรปแบบ เชน การสอนทางไปรษณย การสอนทางวทยกระจายเสยง การสอนทางวทยโทรทศน และการสอนเสรม

3. เปดการใชสอ คอใชสอหลายประเภท ทงสอสงพมพ สอมวลชน สอบคคล และแหลงทรพยากรชมชนในภมภาค เพอเสรมสรางสภาพการเรยนรทดใหแกผเรยน

4. เปดสถานท คอใหการเรยนรเกดขนไดทกแหง

5. เปดเวลา คอใหการเรยนรเกดขนไดทกเวลาตามความสะดวกของผเรยน โดยใหผเรยนก าหนดตารางเวลาเรยนเองตามความสมครใจ

6. เปดบรการ คอใหมบรการเพอการศกษาทจดขนเพอสนบสนนการเรยนการสอน ใหผเรยนไดใช

7. เพมพนความรมากขน เชนบรการสอนเสรม บรการใหค าปรกษา บรการของศนยบรการ การศกษา ฯลฯ

8. เปดใจ คอพรอมทจะรบแนวคดใหมและการเปลยนแปลง ยดหยนตามกาลเวลาทเปลยนแปลงไป

2. ดานระบบการสอนทางไกลของ

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ผลการวจยในดานระบบการสอนทางไกลของ

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ผเชยวชาญมความเหนสอดคลอ งกน ว า ก าร เร ยน การสอน จะ เป น ก ารปฏสมพนธแบบสองทางมากขน เนอหาสาระความรจะเปนการน าความรไปใชในการประกอบอาชพและพฒนาคณภาพชวตของผ เรยนไดมากขน โดยสอคลองกบแนวคดด ง เด มของระบบการสอนทางไกลของ

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช มการจดการเรยนการสอนทางไกลดงน(มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2534 : 6-9)

1. ผเรยนและผสอนอยหางไกลกน การเรยนรจะเกดจากสอ การตดตอโดยตรงระหวางผเรยนและผสอนจะนอยกวาการศกษาตามระบบปกต

2. เนนผเรยนเปนจดศนยกลางของการเรยน โดยผเรยนจะมอสระในการเลอกเรยนวชา เลอกเวลาเรยนตามทเหนสมควร นอกจากนยงก าหนดสถานทเรยนของตนเองได พรอมท งก าหนดวธการเรยนและควบคมการเรยนดวยตนเอง

3. ใชสอและเทคโนโลยเปนเครองมอหลกในการบรหารและบรการ โดยจะไมใชสอบคคลเปนหลกในการจดการเรยนการสอนเหมอนการศกษาปกต แตจะใชเปนสอเสรม สอและเทคโนโลยการศกษาทใชในระบบการ ศกษ าท างไกล ไดแ ก ส อ ส ง พ มพ ส อวทยกระจายเสยง สอวทยโทรทศน สออเลกทรอนกส สอคอมพวเตอร และสอการสอนทางโทรศพท เปนตน

4. ด าเนนงานและควบคมคณภาพในรปของคณะบคคล มการสรางระบบและองคกรขนรบผดชอบในการพฒนาหลกสตรและผลตสอการสอนประเภทตางๆ โดยมไดอยภายใตบคคลหรอองคกรเดยวเฉพาะ แตเปนการจดการศกษาทมการด าเนนงานในรปองคคณะบคคล และมองคกรหลายองคกรรบผดชอบจงสามารถควบคมและตรวจสอบไดทกขนตอน

5. ม ก าร จด ก าร ศ กษ าอ ย า ง เป น ระบ บ กระบวนการพฒนาหลกสตรและผลตเอกสาร ตลอดจนสอการสอน จะคดเลอกผเชยวชาญหลายฝายทงในดานเนอหา ดานสอ และดานการจดและประเมนผล เพอใหมการด าเนนงานและผลตผลงานทเปนระบบ

6. ใชกระบวนการทางอตสาหกรรมในการถายทอดเนอหาสาระไปสผเรยนจ านวนมาก เนองจาก



71

การศกษาทางไกลเปนการสอนทใหแกผเรยนจ านวนมากในเวลาเดยวกน ฉะน นการด าเนนงานในดานการผลต การเตรยมและจดสงสอการศกษา จงตองจดท าในรปของกจกรรมทางอตสาหกรรม กลาวคอมการน าเอาเทคนค วธการผลตและการด าเนนงานเปนขนตอนตามระบบอตสาหกรรมมาใช

7. เนนดานการผลตและจดสงสอการสอนมากกวาการท าการสอนโดยตรง นอกจากนสถาบนจะ รบผดชอบดานการจดสงเอกสารและสอการศกษา การประเมนผลเรยนและการจดสอนเสรมในศนยภมภาค

8. มการจดต งหนวยงานและโครงสรางขนสนบสนนการสอนและบรการผเรยน เชนจดตงศนย การศกษาประจ าทองถน หรอประจ าภาคขน ดวยการเชญบคลากรทองถนหรอใชทรพยากรทองถนเปนสวนเสรมของการจดการศกษา

9. ใชการตดตอสอสารแบบสองทาง แมจะใชสอในการจดการเรยนการสอน แตการตดตอระหวางผสอนกบผเรยนกยงคงเปนไปในรปของตดตอแบบสองทาง โดยจดหมายและโทรศพทนอกจากนทางสถาบนยงจดใหมการตดตอกบผ เรยนดวยการจดสอนเสรมแกนกศกษา ณ ศนยบรการการศกษา ตามชวงเวลาและวชาทสถาบนก าหนด

ในประเดนของการจดการเรยนการสอน ผเชยวชาญยงคงเหนถงความส าคญของการจดการเรยนการสอนในลกษณะเดมนนมมาตรฐานทดแลว แตสงทควรพฒนาคอ สถาบนของรฐและเอกชน ตองสามารถเทยบเคยงหลกสตรและรายวชาทคลายคลงกนได ขณะเดยวกน การเรยนรตามอธยาศยจะมบทบาทตอการเรยนการสอนในระบบการศกษาทางไกลเพมขน

3. ดานการผลตชดวชาของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

ในการผลตชดวชากลมผเชยวชาญแสดงความคดเหนทคลายกนวา ในเรองของการวางแผนออกแบบเนอหาชดวชาโดยสามารถใชสอไดหลากหลายชนด (Convergence Media) เพอผเรยนจะไดเลอกตามความถนดและความสนใจ มการวางแผนการผลตชดวชาทกระชบ มคณภาพ และทนเวลาในการเปดสอนแตละภาคเรยน ผเรยนสามารถใชบรการดาวนโหลดไฟลเอกสารชดวชาได เมอไมไดรบเอกสารชดวชา หรอผลตชดวชาไมทน และสามารถศกษาชดวชาจากโมดลประจ าชดวชา จ านวน 10 โมดลเพอชวยใหนกศกษาไดรบความรเสรมจากชดวชาอกทางหนงดวย

4. ดานการจดสอบและการประเมนผลของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

ผลการวจยพบวา กลมผเชยวชาญแสดงความคดเหนเกยวกบการจดสอบและการประเมนผลไวสอดคลองกน วาระบบการจดสอบของมหาวทยาลยสโขทยมระบบการจดสอบและการประเมนผลทมมาตรฐานชนน าของประเทศ ใหคงรปแบบการจดสอบและการประเมนผลรปแบบเดมไว แตใหเพมชองทางใหม รองรบการพฒนาทางดานเทคโนโลย เชน การจดสอบ Online ส าหรบนกศกษาทมความพรอม การจดสอบตามความพรอมของนกศกษาโดยสอบผานระบบเครอขายคอมพวเตอร เปนตน ในการวดและประเมนผลการศกษาของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชมลกษณะดงนคอ(สมาล สงขศร 2549) ในระดบปรญญาตรและประกาศนยบตร มหาวทยาลยแบงลกษณะเนอหาชดวชาออกเปน 2 ประเภท คอ ชดวชาทฤษฎ และชดวชาเชงปฏบต

1. ชดวชาเชงทฤษฎการวดผลระหวางภาค จะวดผลจากรายงานหรอกจกรรม



72

ทผสอนมอบหมายใหนกศกษาท าสงโดยมคะแนนไมเกนรอยละ 20 การวดผลปลายภาคจะวดจากการสอบโดยมคะแนนไมนอยกวารอยละ 80

2. ช ด ว ช า เ ช ง ป ฏ บ ต ก า ห น ด ก า รประเมนผลการศกษา โดยถอคะแนนฝก

ปฏบต เปนส าคญ และคะแนนสอบไลประจ าภาคการศกษาเปนสวนประกอบโดยสาขาวชาจะก าหนดสดสวนของคะแนนตามความเหมาะสมของแตละชดวชา ก าหนดการสอบไลประจ าภาคการศกษา มหาวทยาลยจะแจงใหนกศกษาทราบพรอมกบเอกสารการลงทะเบยน เรยนในแตละภาคการศกษา การประเมนผลกจกรรมวชาชพจะก าหนดตามความเหมาะสมของแตละกจกรรม การประเมนผลการศกษา มหาวทยาลยใหล าดบข นการแสดงความสามารถในการเรยนรของนกศกษาแตละชดวชา ดงนคอ ระดบปรญญาตร ล าดบช น H คะแนน 76 – 100 ความหมาย เก ยร ต น ยม (honour) ล าดบ S คะแนน 60 – 75 ความหมาย ผาน (satisfactory) ล า ด บ ช น U ค ะ แ น น ต า ก ว า 6 0 ความหมาย ไมผ าน (unsatisfactory) ล าดบช น I ความหมายคอไมสมบรณ (incomplete) การนบชดวชาสะสมเพอใหครบหลกสตร มหาวทยาลยจะนบเฉพาะชดวชาทนกศกษาสอบไลล าดบชน H และ S เทานน โดยแตละชดวชา H มคาเทากบ 4.00 และ S มคาเทากบ 2.30 และในระดบบณฑตศกษา (ปรญญาโทและประกาศนยบตรบณฑต)ระดบบณฑตศกษา ประเมนจาก ผลงานทมอบหมายใหท า การสอบชดวชาประจ าภาคการศกษา การสอบวทยานพนธส าหรบ แผน ก หรอ การสอบประมวลความรและการศกษาคนควาอสระส าหรบ แผน ข หาก

นกศกษาทสอบไมผานในครงแรกจะมสทธสอบอกหนงครงหากสอบครงทสองไมผาน จะถอวาพนสภาพการเป น น ก ศ กษ า ก าร เข า รบ ก ารอบ รม เขม เส ร มประสบการณมหาบณฑตหรอประสบการณวชาชพมหาบณฑต ประกาศนยบตรบณฑต ประเมนจาก ผลงานทมอบหมายใหท า การสอนชดวชาประจ าภาคการศกษา และการเขารบการอบรมเขมเสรมประสบการณประกาศนยบตรบณฑต หรอประสบการณวชาชพประกาศนยบตรบณฑต

5. ดานการพฒนาสอการสอน ของ

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ผลการวจยพบวา กลมผเชยวชาญแสดงความ

ค ด เห น เ ก ย ว ก บ ก า ร พ ฒ น า ส อ ก าร ส อ น ข อ งมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชสอดคลองกนคอ น า ICT เขาไปใชในกจกรรมการสอนโดยในระดบปรญญาตรใชเปนสอคขนาน ในระดบบณฑตศกษาใชเปนสอหลก พฒนาคลงสออเลกทรอนกสทผเรยนสามารถเลอกเรยนไดตามอธยาศยตลอดจนพฒนาสอในรปแบบหน งส อ อ เล กท รอ นก ส (multimedia book/ e-book) สอดคลองกบนคม ทาแดงและคณะ(2546) ไดกลาวถง การจดรปแบบการศกษาทางไกลโดยยดโครงสรางสอการศกษาสามารถแบงไดเปน 3 รปแบบหลก คอ 1) รปแบบทยดสอสงพมพเปนสอแกนกลาง สอสงพมพเปนสอหลกและอาจมสออน เชน วทยกระจายเสยง เทปเสยง การสอนเสรม การฝกปฏบตเปนสอเสรม 2) รปแบบทยดสอแพรเสยงและภาพเปนสอแกนกลาง นนกคอมสอประเภทรายการวทยกระจายเสยง รายการวทยโทรทศน เปนสอหลก แลวมสออน เชน สอสงพมพ เทปเสยง ภาพชด การสอนเสรมเปนสอเสรม และ 3) รปแบบทยดสอคอมพวเตอรเปนสอแกนกลาง นนกคอ



73

ใชคอมพวเตอรเปนสอหลกในการถายทอดเนอหาในลกษณะตาง ๆ แลวใชสออน ๆ เสรม เชน สอสงพมพ การสอนเสรม การฝกปฏบต เปนตน

จากการศกษารปแบบของการศกษาทางไกล พบวาสามารถจดแบงไดหลายลกษณะขนอยกบวาจะใชเกณฑใดบางแบงดงรายละเอยดทกลาวขางตน ในปจจบนน นจะพบวาทการใชเกณฑผสมผสานกน คอสวนใหญจะแบงเปนการศกษาทางไกลแบบเดยวหรอแบบเปด การศกษาทางไกลแบบคขนาน และการศกษาทางไกลแบบผสมผสานแลวในแตละแบบในสวนทเปนการเรยนการสอนแบบทางไกลยงแบงตามประเภทของสอท ใชอกโดยแบงเปนแบบ ทใชสอ สงพมพ เปนแกนกลาง แบบทใชสอภาพและเสยงเปนสอแกนกลาง และแบบทใชคอมพวเตอรเปนสอแกนกลาง

6. ดานการพฒนาการเรยนการสอน ตามกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต(TQF)ของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

ผลการวจยพบวา กลมผเชยวชาญแสดงความคดเหนเกยวกบการพฒนาการเรยนการสอน ตามกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต(TQF) ของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชไวดงนคอพฒนาการเร ย น ก าร ส อ น ต าม ก ร อ บ ม าต ร ฐ าน ค ณ ว ฒระดบอดมศกษาแหงชาต(TQF) แตประเมนผลภายใตบรบทของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชเอง โดยออกแบบการเรยนการสอนทางไกลทสอดคลอง กบกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต (TQF) ซงในชดวชาทออกแบบการเรยนการสอนทางไกลทสอดคลองกบกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต (TQF) ไดยากใหสอดแทรกมาตรฐานการเรยน รไวในแผน กจกรรมประจ าชดวชาแทนได

การวจยครงทท าใหไดแนวโนมของรปแบบการเรยนการสอนในระบบการศกษาทางไกลของ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

แนวโนมของรปแบบ

การเรยนการสอนใน

ระบบการศกษาทางไกล

ของมหาวทยาลย

สโขทยธรรมาธราช

ดานระบบการสอนทางไกลของ

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

ดานการผลตชดวชาของ


ดานการจดสอบและ การประเมนผลของ


ดานการพฒนาสอการสอน ของ


ดานการพฒนาหลกสตรของ

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ดานการพฒนาการเรยนการสอน ตามกรอบ

มาตรฐานคณวฒ ระดบอดมศกษาแหงชาต

(TQF)ของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช



74

แนวโนมของรปแบบการเรยนการสอนในระบบการศกษาทางไกลของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ดานท 1 ดานการพฒนาหลกสตรของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ขอท 1. การพฒนาหลกสตรการศกษาทางไกลจะสอดคลองกบความตองการของกลมเปาหมายเฉพาะ ตางๆมากขน

2. จะเกดสถาบนการศกษาซงท าหนาทในการพฒนาหลกสตร สอการเรยนการสอนในเชงธรกจใหหนวยงานจดการศกษาทางไกลตางๆ

3. ผเรยนสามารถน าประสบการณจากการท างานมาเทยบโอนหนวยการเรยนในระบบการศกษาทางไกลได

4. ก จกรรมการ เร ยนการสอน จะ เป น การตดตอสอสารสองทางมากขน

5. ม ก ารส ร างค วาม รวม ม อใน การพฒ น าหลกสตรกบสถาบนอดมศกษาในภมภาคอาเซยน และสถาบนชนน าในระดบสากล

6. มการพฒนาหลกสตรนานาชาตเพอใหเทยบโอนเขาศกษาในสถาบนอดมศกษาในภมภาคอาเซยน และสถาบนชนน าในระดบสากล

7. พฒนาหลกสตรทหลากหลายตรงกบความตองการของกลมเปาหมายทขยายตวมากขนและมการพฒนาหลกสตรรวมกบหนวยงานอนในเชงธรกจมากขน

8. พฒนาหลกสตรสมฤทธบตร ใหมโครงสรางทกวาง เพอ งายตอการเทยบโอนเขาไป ศกษาตอในหลกสตรอนๆ ดานระบบการสอนทางไกลของมหาวทยาลย สโขทยธรรมาธราช

1. การเรยนการสอนในสถาบนอดมศกษาของรฐและเอกชนจะโนมเขาหากนและมการพงพากนมากขน

2. การเรยนรตามอธยาศยจะมบทบาทตอการเรยนการสอนในระบบการศกษาทางไกลเพมขน

3. ศนยวทยพฒนา มสธ.ทง 10 ศนยจะมความส าคญตอการจดการเรยนการสอนการศกษาทางไกลมากยงขน โดยเปนการกระจายไปสระดบศนยอยางมประสทธภาพ

4. เขาถงกลมเปาหมายทหลากหลายมากขน เชน ผพการ ผตองขง ผดอยโอกาส ผสงอายและประชาชนในพนทหางไกล เปนตน

5. สรางชองทางการศกษาออนไลนเพมขน(second-life ) กบการศกษาบนโลกอนเทอรเนต ดานการผลตชดวชาของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

1. วางแผนออกแบบเนอหาชดวชาโดยสามารถใชสอไดหลากหลายชนด (convergence media) เพอผเรยนจะไดเลอกตามความถนดและความสนใจ

2. การศกษาทางไกลจะเนนเนอหาความรพนฐานทจ าเปนในการด ารงชวต วชาการเฉพาะดาน การพฒนาอาชพ และขอมลขาวสารทเปนประโยชนและทนสมย

3. ปรบรปแบบการพมพ (print-based )ใหมรปลกษณททนสมยและนาสนใจในการเปดอานมากยงขน

4. ใหบรการดาวนโหลดเอกสารการสอนในรปแบบไฟลเอกสารและไฟลเสยงใหแกนกศกษา

5. มการวางแผนการผลตชดวชาทกระชบ มคณภาพ และทนเวลา ดานการจดสอบและการประเมนผลของมหาวทยาลย สโขทยธรรมาธราช

1. จดสอบเมอผเรยนมความพรอม (walk in exam) ในชดวชาทมการสอบไมผานสง

2. พฒนาระบบการจดสอบออนไลน (online )ในหลกสตรออนไลน( online) และหลกสตรตางๆ



75

3. สามารถลงทะเบยนสอบลวงหนาไดเปนรายบคคลตามความพรอมของผเรยน

4. มรปแบบการประเมนทหลากหลายมากขนตามศาสตรทแตกตางกน ดานการพฒนาสอการสอน ของมหาวทยาลย สโขทยธรรมาธราช

1. น าเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ICT) เขาไปใชในกจกรรมการสอนโดยในระดบปรญญาตรใชเปนสอคขนาน ในระดบบณฑตศกษาใชเปนสอหลก

2. จดกจกรรมการเรยนการสอนเสมอนจรง(virtual experience based activity )ในระบบการศกษาทางไกลสระบบออนไลน( online)

3. พฒนาสอในรปแบบหนงสออเลกทรอนกส (multimedia book/ e-book) โดยสามารถอานไดจากเครองมอพกพาเชน โทรศพทมอถอ, สมาทโฟนตางๆ ไอแพด(ipad) กาแลคซ(galaxy) หรออาจจะพฒนาเครองมอสอสารใหมๆไดอกในอนาคตเปนเครองอานอเลกทรอนกส (e-reader)

4. พฒนาคลงสออเลกทรอนกสทผเรยนสามารถเลอกเรยนไดตามอธยาศย

5. สอทจะเปนสอหลกในการจดการศกษาทางไกลในอนาคตไดแก

-สอสงพมพ -วทย -โทรทศน -คอมพวเตอร -ดาวเทยม

6. พฒนาระบบเครอขายคอมพวเตอรใหเสถยร เขาถงงาย รวดเรว กวางไกล เพอใหผสอนและผเรยนใชงานไดอยางสะดวก และรวดเรว

ดานการพฒนาการเรยนการสอน ตามกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต (TQF) ของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

1. รวบรวมกรณศกษาทประสบความส าเรจ (best practice) จากตางประเทศในภมภาคอาเซยนและทวโลกมาใชในการพฒนา การเรยนการสอนและการวจย

2. พฒนาการเรยนการสอน ตามกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต(TQF) แตประเมนผลภายใตบรบทของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชเอง

3. ออกแบบการเรยนการสอนทางไกลทสอดคลองกบกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต(TQF)

4. ในชดวชาทออกแบบการเรยนการสอนทางไกลทสอดคลองกบกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต(TQF)ไดยากใหสอดแทรกมาตรฐานการเรยนรไวในแผนกจกรรมประจ าชดวชา ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะเพอน าผลการวจยไปใช

1. ใน อน าคตการ ศ กษ าท างไกลจะ เป นการศกษาทมบทบาทสงมาก ในการทจะเปนรปแบบการศกษาทสงเสรมการศกษาตลอดชวต จงนาจะมการขยายการจดการศกษาท างไกลให ครอบคลม ถ งกลมเปาหมายใหไดรบโอกาสทางการศกษาอยางเทาเทยมกนและเกดความรสกวา การศกษาคอชวตและชวตคอการศกษา คนทกสามารถเขาถงการศกษาไดทกชวงชวต 2. ควรมการจดการเรยนการสอน ทมหลกสตรและกจกรรมทหลากหลาย ใหสอดคลองกบสภาพสงคมและ ส งแวดลอม และตรงกบความตองการของตลาดแรงงาน เพอทผเรยนจะน าความรไปใชประกอบอาชพ และพฒนาคณภาพชวตตนเองได



76

ขอเสนอแนะส าหรบการท าวจยในครงตอไป 1. ควรมการศกษาวจยเพอพฒนารปแบบและ

วธการศกษาทางไกลแบบตางๆ ใหเหมาะสมกบ กลมเปาหมายทแตกตางกน เพอเตรยมความพรอม รองรบการเทคโนโลยทมการพฒนาอยางตอเนอง

2. พฒนางานวจยเพ อพฒนาบคลากร ท มความสามารถทางเทคโนโลยทแตกตางกน ใหสามารถเขาถงและใชงาน เพอพฒนาการเรยนการสอนในระบบการศกษาทางไกลได

3. ควรศกษาวจยเพอตดตามผลบณฑต เพอน าผลมาปรบปรงและพฒนาการจดการศกษาทางไกลใหตอบสนองความตองการของผเรยนไดอยางเหมาะสม

บรรณานกรม จตรนภา รจระชาตกล (2540) “การศกษารปแบบการ

สอนเสรมในระบบการสอนทางไกล” วทยานพนธครศาสตรอตสาหกรรมมหาบณฑต เทคโนโลยเทคนคศกษา สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

จรรตน เมฆจนทรสม (2546) “การสรางสอการเรยนการสอนทางไกลบนเครอขายอนเทอรเนต แบบหองเรยนเสมอนจรงส าหรบนกศกษาทเรยนวชาโทรทศนและวดทศนเพอ การศกษาส าหรบนกเรยนชนปท 3 มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร” วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาเทคโนโลยการศกษา มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

ชยยงศ พรหมวงศ (2531) การพฒนาระบบการสอนทางไกล ใน 10 ป มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช พ.ศ.2521-

2531 นนทบร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

นฤมล ตนธสรเศรษฐและคณะ (2535) แนวโนมของการศกษาทางไกลของประเทศไทย มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

นกล กระฐนทอง (2553) “ความพงพอใจของอาจารยผสอนตอระบบการเรยนการสอนทางไกลของมหาวทยาลยรามค าแหง” ปรญญาศลปศาสตร

มหาบณฑต สาขาเทคโนโลยสอสารมวลชน มหาวทยาลยรามค าแหง

นคม ทาแดงและคณะ (2546) รายงานการวจยเรองการจดการเรยนการสอนทางไกลในระบบเปด อางองในwww.stou.ac.th/nursing/nursingonline/Upload/บทท%203.doc คนคนเมอ วนท 2 กรกฏาคม 2555

นระมล เหลาเลศ (2546) “การประเมนการจดการเรยนการสอนทางไกลของศนยการเรยน ชมชนในจงหวดอบลราชธาน” ปรญญาครศาสตรมหาบณฑต การพฒนาหลกสตรและการเรยนการสอน มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน

ประมวญ บญยะโหตระ และคณะ (2531) เอกสารการสอนชดวชาประสบการณวชาชพนเทศ ศาสตร นนทบร โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

ภทรฤด สพฒโสภณ (2536) “การวเคราะหบทบาทของอาจารยมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช”วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาอดมศกษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช (2534) เอกสารการสอนชดวชาการศกษาทางไกล เลม 1 และ 2สาขาวชาศกษาศาสตร

http://www.stou.ac.th/nursing/nursingonline/Upload/บทท%203.doc%20คน

http://www.stou.ac.th/nursing/nursingonline/Upload/บทท%203.doc%20คน



77

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช นนทบร โรงพมพ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

วจตร ศรสอาน (2529) การศกษาทางไกล นนทบร โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

วจตร ศรสอาน และคณะ (2534) การศกษาทางไกล นนทบร โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

สมาล สงขศร (2549) การศกษาทางไกล โครงการสงเสรมการแตงต ารามหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชนนทบร

โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช สวฒน วฒนวงศ (2548) รวมบทความแนวคดทาง

อาชวศกษาและการศกษาผใหญ โรงพมพพ.เอส.พรนท

สมประสงค วทยเกยรต (2544) การเรยนการสอนทางไกล ใน การศกษาทางไกลใระดบอดมศกษาของไทย โครงการสงเสรมการแตงต ารา มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช นนทบร โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2543) ยทธศาสตรการเรยนรตลอดชวตในศตวรรษท 21: สหราชอาณาจกร พศวาส ปทมตตรงษ,แปล กรงเทพมหานคร : สกศ

ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (2552) กรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต พ.ศ.2552 กรงเทพมหานคร ม.ป.ท.

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (2553) แนวทางการพฒนานโยบายการเรยนรนอกระบบโรงเรยนและการเรยนรตามอธยาศยเพอการสรางสงคมแหงการเรยนรตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยงและภมปญญาไทย : กรงเทพมหานคร

อดม อนกล (2540) “การใชสอการสอนนกศกษาผใหญวธเรยนทางไกลของครประจ ากลมในศนยการศกษานอกโรงเรยนจงหวดเพชรบร” วทยานพนธครศาสตรอตสาหกรรมมหาบณฑต เทคโนโลยเทคนคศกษา สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

Elizabeth Wedemeyer (1977) Theory and Distance Education : At a Glance อางองใน http://www.google.co.th/books?hl=th&lr=&id=t0y88TMRUaUC&oi=fnd&pg=PR9&dq= Elizabeth คนคนเมอวนท 29 มถนายน 2555

Gagne Briggs and Wager (1992) Conditions of Learning อางองในhttp://www.instructionaldesign.org/theories/conditions-learning.html คนคนเมอวนท 29 มถนายน 2555

Greville Rummble and Keith Harry (1982) The Distance Teaching Universities อางองใน http://books.google.co.th/books/about/The_Distance_Teaching_Universities.html คนคนเมอวนท 29 มถนายน 2555

Kabwaba and Kaunda (1973) Correspondence Education in Africa. 2nd ed. London : Routledge Norman Mckenzie and others (1975) Open Learning United Kingdom : Unesco Press

Perry Walter (1977) The Open University San Francisco : Jossey-Bass Inc.,

Williams Marcia L.and others (1999) Distance Learning : The Essentail Guide London : SAGE Publications

http://www.google.co.th/books?hl=th&lr=&id=t0y88TMRUaUC&oi=fnd&pg=PR9&dq=%20%20%20Elizabeth%20%20คนคนเมอวนท



http://www.instructionaldesign.org/theories/conditions-learning.html%20คนคนเมอวนท%2029

http://www.instructionaldesign.org/theories/conditions-learning.html%20คนคนเมอวนท%2029

http://books.google.co.th/books/about/The_Distance_Teaching_Universities.html%20คน

http://books.google.co.th/books/about/The_Distance_Teaching_Universities.html%20คน

วารสารศกษาศาสตร มสธ. ประชาคมอาเซยนและบทบาทของผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน ปท 5 ฉบบท 2 กรกฎาคม 2555 – ธนวาคม 2555 ในการพฒนาสถานศกษาเขาสปะชาคมอาเซยน

ชชาต พวงสมจตร

78

ประชาคมอาเซยนและบทบาทของผบรหารสถานศกษาขนพนฐานในการพฒนาสถานศกษาเขาสประชาคมอาเซยน ASEAN Community and Roles of Basic Education School Administrators in School Development for

Joining the ASEAN Community ชชาต พวงสมจตร*

บทคดยอ

สมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต เกดขนครงแรกโดยปฏญญากรงเทพ เมอวนท 8 สงหาคม 2510 และก าลงพฒนาไปส “ประชาคมอาเซยน” ในป 2558 น โดยสมาชกทง 10 ประเทศไดบรรลขอตกลงใหใชกฎบตรอาเซยน ทประกอบดวยความรวมมอ 3 ดาน คอ ดานการเมอง ใหจดตงประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน ดานเศรษฐกจ ใหจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยน และ ดานสงคมและวฒนธรรม ใหจดตงประชาคมสงคมและวฒนธรรม ผลของการเปนประชาคมอาเซยนกอใหเกดความเปลยนแปลงกบชวตความเปนอยของประเทศสมาชก โดยเฉพาะดานเศรษฐกจ ก าหนดพมพเขยวของประชาคมเศรษฐกจอาเซยน วาอาเซยนจะเปนตลาดและฐานการผลตเดยวกน เปนภมภาคทมขดความสามารถในการแขงขนสง มการพฒนาทางเศรษฐกจทเทาเทยมกน และเปนมการบรณาการเขากบเศรษฐกจโลก ผลกระทบเหลานท าใหประเทศไทยตองเตรยมตวเพอเขาสประชาคมอาเซยน โดยสงทใชเปนเครองมอส าคญในการเตรยมความพรอมคอ ระบบการศกษา โดยกระทรวงศกษาธการไดก าหนดนโยบายหลก 5 ประการเพอการปรบตวเขาสประชาคมอาเซยน และสถานศกษาขนพนฐานคอหนวยปฏบตการส าคญทจะชวยใหนโยบายดงกลาวประสบความส าเรจ

ผเขยนไดเสนอถงบทบาทของผบรหารสถานศกษาขนพนฐานซงเปนบคคลส าคญในการน านโยบายหลกทง 5 ประการไปสการปฏบต โดยบทบาททผบรหารสถานศกษาขนพนฐานควรปฏบตประกอบดวยบทบาท 12 ประการไดแก 1) การก าหนดทศทางการปฏบตงาน 2) การเปนนกวางแผน 3) การเปนผน าการเปลยนแปลง 4)การเปนผจดองคกร 5) การเปนผตดสนใจ 6) การแกปญหาและปองกนปญหา 7) การประสานงานและการสอสาร 8) การจดระบบงาน 9) การบรหารการเรยนการสอน 10) การบรหารทรพยากรทางการศกษา 11) การประเมนผล และ 12)การเปนนกประชาสมพนธ

Abstract

The Association of Southeast Asian Nations was established by the Bangkok Declaration on August 8, 1967 and is now in the process to become the "ASEAN Community" in 2015. The members of the 10 countries have agreed to use the “ASEAN Charter” for collaboration among the member countries in establishing the ASEAN Community in three areas, namely, the establishment of the ASEAN Political-Security Community in the political-security area, the establishment of the ASEAN Economic Community in the economic area, and the establishment of the ASEAN Socio-Cultural Community in the social and cultural area.

* ผชวยศาสตราจารย ดร. ประจ าสาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช



79

The results of becoming members of the ASEAN community have various impacts that cause the changes in the way of life of member country peoples. Especially in the economic area, the economic blueprint of the ASEAN Community stipulates that ASEAN will become a single market and production base, with highly competitive capacity, with equal level of economic development among individual members, and with full integration into the global economy. To cope with these impending changes, Thailand must be well prepared for joining the ASEAN Community. The important tool for readiness preparation of the country is its education system for which the Ministry of Education has set five main policies for joining the ASEAN Community and has assigned basic education schools as the main operation units to successfully implement such policies. The author has proposed the roles of basic education school administrators as the key personnel to successfully implement the five policies. The proposed 12 roles of basic education school administrators are the following: (1) the role in determination of practice directions; (2) the role in planning; (3) the role as the transformational leader; (4) the role in organizational management; (5) the role as the decision maker; (6) the role in problem prevention and resolution; (7) the role in coordination and communications; (8) the role as the system organizer; (9) the role in instructional management; 10) the role in educational resources management; (11) the role in evaluation; and (12) the role in public relations.



80

เกรนน า เมอประเทศไทยตองเขาสประชาคมอาเซยนในป 2558 น ความเปลยนแปลงและผลกระทบทงดานบวกและดานลบยอมตดตามมาอยางหลกเลยงไมได สงหนงทเราใชเปนเครองมอในการเตรยมความพรอมและปรบตวเพอเขาสประชาคมอาเซยนคอ “การศกษา” โดยผบรหารการศกษาคอบคลากรทมบทบาทส าคญทจะชวยใหประเทศชาตมความพรอมและสามารถปรบตวเขากบการเปนประชาคมอาเซยนไดอยางด บทความนมงเสนอถงความเปนมาของอาเซยนและบทบาทของผบรหารสถานศกษาข นพนฐานในการพฒนาสถานศกษาสประชาคมอาเซยน โดยน าเสนอสาระส าคญเปน 4 ประเดน คอ 1) จดก าเนดของอาเซยนและประชาคมอาเซยน 2) ความเปลยนแปลงทจะเกดขนเมอเขาสประชาคมอาเซยน 3) สงทการศกษาไทยตองเตรยมตว และ 4) บทบาทของผบรหารสถานศกษาขนพนฐานในการพฒนาสถานศกษาเพอเขาสประชาคมอาเซยน ดงรายละเอยดตอไปน จดก าเนดของอาเซยนและประชาคมอาเซยน สมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใ ต ( Association of Southeast Asian Nations ห ร อ ASEAN) เกดขนครงแรกโดยปฏญญากรงเทพ (The Bangkok Declaration) เมอวน ท 8 สงหาคม 2510 ในสมยทพนเอก(พ เศษ) ถนด คอมนตร เปนรฐมนตรตางประเทศของไทย มประเทศสมาชกผกอตง 5 ประเทศ คอ อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร และ ไทย โดยชวงเรมการกอตงมจดประสงคเพอความมนคงในภมภาคทตองการปองกนภยคกคามจากคอมมวนสต โดยตอมามสมาชกเพมเตม คอ บรไนดาลสซาลาม(2527) เวยดนาม (2538) ลาว(2540) พมา(2540) และกมพชา (2542) ตามล าดบ ท าใหอาเซยน มสมาชกครบ 10 ประเทศ

ในปพ.ศ. 2546 (ค.ศ. 2003) มการประชมสดยอดอาเซยนครงท 9 ทบาหลประเทศอนโดนเซย และประเทศสมาชกไดรบรองเอกสารวสยทศนอาเซยน 2020 ทก าหนดเปาหมายหลก 4 ประการเพอมงพฒนาอาเซยนไปส “ประชาคมอาเซยน”(ASEAN Community) ใหเปนผลส าเรจในป ค.ศ. 2020 (พ.ศ. 2563) โดยเปาหมายหลก 4 ประการประกอบดวย 1) วงสมานฉนทแหงเอเซยตะวนออกเฉยงใต 2) หนสวนเพอการพฒนาอยางมพลวต 3) มงปฏสมพนธกบประเทศภายนอก และ 4) ชมชนแหงสงคมทเอออาทร โดยการประชมครงน ไดมการเหนชอบราง “กฎบตรอาเซยน” ทใชเปนธรรมนญในการบรหารกลมอาเซยนท ง 10 ประเทศใหเปนหนงเดยวกน แบงเปนความรวมมอ 3 ดาน หรอ 3 เสาหลก คอ ดานการเมอง ใหจดตงประชาคมการเมองและความม น ค ง อ า เ ซ ย น (APSC: ASEAN Policy Security Community) ด าน เศ รษฐก จ ให จด ต งป ระช าคมเ ศ ร ษ ฐ ก จ อ า เ ซ ย น (AEC: ASEAN Economic Community) และ ดานสงคมและวฒนธรรม ใหจดต งป ระชาคมส งคมและวฒ นธรรม (ASEAN Socio – Cultural Community) โดยกฎบตรดงกลาวมหลกการพนฐานของความรวมมอ 3 ประการ คอ 1)ใหใชการตดสนใจโดยหลกฉนทามต 2)การไมแทรกแซงกจการภายในของกนและกน และ 3) เนนการพฒนาความเปนอยของประชาชน และตอมาในการประชมสดยอดสดยอดผ น าอาเซยนครงท 12 ท เมองเซบ ประเทศฟลปปนส เมอเดอนมกราคม 2550 ผน าอาเซยนเหนชอบใหเรงรดการเปนประชาคมอาเซยนใหเรวขนกวาเดม 5 ป ท าใหประชาคมอาเซยนจะตองเกดขนโดยสมบรณภายในป ค.ศ. 2015(พ.ศ. 2558) น ความเปลยนแปลงทจะเกดขน เมอ เขาสประชาคมอาเซยน



81

ในบรรดา 3 เสาหลกแหงความรวมมอ เสาหลกทไดรบความสนใจมากทสด คอ เสาหลกดานเศรษฐกจ ทก าหนดใหจดต งเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซ ยน (AEC) โดยก าหนดแบบ พมพ เข ยว (AEC Blueprint) ทส าคญไว 4 ประการ คอ

1. การเปนตลาดและฐานการผลตเดยวกน ท งนเพอเสรมสรางใหอาเซยนมความสามารถในการแขงขนสงขน ประกอบดวย 5 องคประกอบหลก คอ 1) การเคลอนยายสนคาเสร 2) การเคลอนยายบรการเสร 3) การเคลอนยายการลงทนเสร 4) การเคลอนยายเงนทนเสร และ 5) การเคลอนยายแรงงานฝมอเสร โดยเฉพาะประเดนสดทาย อาเซยนลงนามในขอตกลงรวมกน(MRAs: Mutual Recognition Agreements) ไป แลวว า ให 7 สาขาอาชพตอไปน เปนแรงงานฝมอทสามารถเคลอนยายไดอยางเสร ไดแก แพทย ทนตแพทย พยาบาล นกบญช สถาปนก วศวกร และ นกส ารวจ

2. การเปนภมภาคทมขดความสามารถในการแขงขน สง เปนการด าเนนงาน รวมกน เพ อความเจรญรงเรองของภมภาคและมเสถยรภาพทางเศรษฐกจ สงทตองด าเนนการประกอบดวย 6 องคประกอบ คอ 1) นโยบายการแขงขน 2) การคมครองผบรโภค 3) สทธในทรพยสนทางปญญา 4) การพฒนาโครงสรางพนฐาน 5) มาตรการดานภาษ และ 6) พาณชยอเลกทรอนกส โดยประเทศสมาชกมขอผกพนทจะน ากฎหมายและนโยบายการแขงขนมาบงคบใชเพอท าใหเกดการแขงขนทเทาเทยมกน น าไปสการขยายตวทางเศรษฐกจของภมภาคในระยะยาว

3. การเปนภมภาคทมการพฒนาทางเศรษฐกจท เท าเท ยมกน มขอผกพน ทประเทศสมาชกตองด าเนนการใน 2 เรอง คอ 1) การพฒนาวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม(SME) และ 2) ความรเรมในการรวมกลมของอาเซยนทงในระดบ SME และเสรมสราง

การรวมกลมของประเทศสมาชกใหสามารถด าเนนการตามพนธกรณ และเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของอาเซยน

4. การเปนภมภาคทมการบรณาการเขากบเศรษฐกจโลก เปนการด าเนนการเพอใหอาเซยนสามารถแขงขนไดในตลาดระหวางประเทศ โดยสงทตองด าเนนการม 2 ประการ คอ 1) การจดท าเขตการคาเสร (FTA) และความเปนหนสวนทางเศรษฐกจอยางใกลชดกบประเทศนอกอาเซยน และ 2) การมสวนรวมในเครอขายหวงโซอปทางของโลก

ส าหรบเสาหลกดานการเมอง มสงทประเทศสมาชกตองด าเนนการรวมกน เพ อความสงบสข แขงแกรงพรอม ท จะตอสกบ ปญหา มพลวตและปฏสมพนธกบโลกภายนอก สวนเสาหลกดานสงคมและวฒนธรรม อาเซยนตองด าเนนการรวมกนเพอใหอาเซยนเปนประชาคมทมประชาชนเปนศนยกลาง สงคมทเอออาทรและแบงปน ประชากรของอาเซยนมความเปนอยทด มการพฒนาในทกดานเพอยกระดบคณภาพชวตของประชาชน สงเสรมการใชทรพยากรธรรมชาตอยางย งยน รวมทงสงเสรมอตลกษณของอาเซยน

จากความเป ลยนแปลงขางตน ส านกงานปลดกระทรวงมหาดไทย(ม.ป.ป.: 52 – 60) ไดสรปถงแนวโนมทจะเกดขนในสงคมไทย สรปไดดงน

1. ปญหาความมนคงรปแบบใหมจะเกดขน เชน อาชญากรรมขามชาต การลกลอบน าเขา/เคลอนยายสนคาผดกฎหมาย เปนตน

2. การคาขายชายแดนขยายตว เนองจากการไมมภาษน าเขาหวางประเทศสมาชก ท าใหเกดการขนถายสนคา น าเขาวตถดบ/สนคาจากประเทศอนทมตนทนถกกวา



82

3. การปรบเปลยนอาชพ ความเปลยนแปลงเรองรายไดและการวางงานของประชาชน เน อ ง จ าก ผ ป ร ะ ก อ บ ก ารส าม าร ถเคลอนยายฐานการผลตไดสะดวกมากขน อาชพมใหเลอกมากขน รวมท งขอตกลงเรองการเคลอนยายแรงงานเสร จะเปนทงโอกาสและผลกระทบทางลบส าหรบประชากรวยแรงงาน โดยแรงงานฝมอทเปนความตองการจะไดโอกาสมงานท าและมรายไดสงขน ขณะทแรงงานไรฝมออาจถกนายจางเลกจางเพอจางแรงงานตางชาตทมคาแรงถกกวา

4. การจดตงเขตเศรษฐกจพเศษเพอเพมขดความสามารถในการบรหารและแสวงหาประโยชนทางเศรษฐกจ สงผลใหเกดการขยายตวของเมองและการขยายตวทางเศรษฐกจในเขตนนๆ

5. ความตองการดานสาธารณปโภคเพมขน เนองจากการขยายตวทางเศรษฐกจยอมตองการสาธารณปโภคมากขนตามไปดวย ทงระบบคมนาคม การสอสาร ไฟฟา ประปา การบรการทางการแพทย ฯลฯ

6. เกดความขดแยงในสงคมมากขน ท งในระดบองคกร กลมบคคล และบคคล เน องจากการพฒนาทางเศรษฐกจ ทขยายตวขนอาจไดรบการตอตาน รวมทงความขดแยงทเกดจากการอยรวมกนของประชาชนทมคานยม/วฒนธรรมตางกน เปนตน

7. ภาษาองกฤษ และภาษาอาเซยนจะทวค ว า ม ส า ค ญ ม า ก ข น เ น อ ง จ า กภาษาองกฤษเปนภาษาอาเซยน และการ

ประกอบธรกจขามชาตทเสรมากขนท าใหภาษาตางๆ ในกลมอาเซยนมความส าคญมากขน

8. การสรางความสมพนธอนดกบประเทศเพอนบาน มความจ าเปนมากขน เนองจากประชาชน ในก ลมป ระ เทศอาเซ ยนสามารถเคลอนยาย/ทองเทยวไดอยางเสร

9. การสงเส รมประชาธปไตยและสท ธมนษยชน ท ง น เพ อให เกดมาตรฐานเดยวกนในการปฏบตระหวางประชาชนตางชาตทงในอาเซยนและนอกประชาคมอาเซยน

สงทการศกษาไทยตองเตรยมตว จากความเปลยนแปลงทจะเกดขนจากการเขาสประชาคมอาเซยน ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ( ม.ป.ป.: 111 - 13) เสนอวาระบบการศกษาไทยควรตองเตรยมตวเพอรองรบความเปนประชาคมอาเซยนในแตละเสาหลกสรปไดดงน

1. เสาหลกดานเศรษฐกจ สงทการศกษาไทยควรเตรยมตว คอ 1.1 จดท ากรอบทกษะในอาเซยนและ

ระบบเทยบโอนหนวยกต โดยเฉพาะดานอาชวศกษา เพอการยอมรบในมาตรฐานเดยวกนและการผลตก าลงแรงงานทสอดรบกบความตองการของอาเซยน

1.2 การสงเสรมใหมการถายโอนนกเรยนดวยการจดท าระบบแสดงขอมลดานการศกษาทก าลงเปดสอนในกลมประเทศอาเซยน

1.3 สนบสนนการถายโอนแรงงานทมความช านาญการในภมภาคอาเซยน ดวยการสงเสรมใหมการรวมปฏบตงานหรอฝกอบรมในภาคอตสาหกรรมและหนวยงานตางๆ



83

1.4 พฒนามาตรฐานอาชพทเนนศกยภาพในอาเซยนโดยมวตถประสงคเพอสงเสรมทรพยากรมนษยใหมศกยภาพในระดบภมภาคและระดบโลก 2. เสาหลกดานการเมอง สงทการศกษาไทยควรเตรยมตว คอ 2.1 สงเสรมความเขาใจและตระหนกถงคณคาของกฎบตรอาเซยน โดยบรรจความรเรองอาเซยนในหลกสตรโรงเรยน และใหมการเผยแพรความรเรองกฎบตรอาเซยนดวยการแปลเปนภาษาประจ าชาตของประเทศตางๆ ในอาเซยน 2 .2 ใ ห ค ว าม ส า ค ญ ต อ ห ล ก ก า รประชาธปไตย และการเคารพตอหลกการสทธมนษยชนและคณคาของสนตภาพโดยใหบรรจเนอหาดงกลาวไวในหลกสตรของโรงเรยน 2.3 สงเสรมใหครมความเขาใจอนดและตระหนกถงคณคาของวฒนธรรม และจารตประเพณทแตกตาง ตลอดจนความศรทธาของศาสนาตางๆ ในภมภาค 2.4 จดการประชมผ น าโรงเรยนอยางสม าเสมอเพอเปนเวทในการแลกเปลยนประเดนตางๆ เกยวกบอาเซยนในภมภาค 2.5 จดงานฉลองวนอาเซยน (วน ท 8 สงหาคม) ในชวงเดอนสงหาคม เพอเฉลมฉลองและเผยแพรความรความเขาใจเกยวกบอาเซยน 3. เสาหลกดานสงคมและวฒนธรรม 3 .1 สนบส นนการจดการ ศกษ าท มคณภาพในชมชนชนบท ดวยการจดโครงการอาเซยนส าหรบเยาวชน อาสาสมครเพอสนบสนนศนยการเรยนรในชมชนและชนพนเมองในประเทศสมาชก 3.2 สนบสนนหลกสตรระดบปรญญาตร เกยวกบศลปะและวฒนธรรมอาเซยนในมหาวทยาลย

3.3 สนบสนนภาษาอาเซยนใหเปนวชาเลอกในการเรยนภาษาตางประเทศในโรงเรยน 3.4 สงเสรมโครงการระดบภมภาคโดยมงสงเสรมการสรางความตระหนกเกยวกบอาเซยนในหมเยาวชน เชน โครงการ ASEAN Schools Tour โครงการแลกเปลยนนกเรยนมธยมอาเซยน โครงการวฒนธรรมส าหรบเยาวชนอาเซยน โครงการประชมสดยอดผน าเยาวชนอาเซยนโครงการการศกษาเครอขายมหาวทยาลยอาเซยน และการประกวดสนทรพจนอาเซยน 3.5 จดการประ ชมดานการวจยท างการศกษาในอาเซยนดวยการสงเสรมการท าวจยรวมกนและการพฒนาดานการวจยและการพฒนาในภมภาค เพอใหเปนเวทส าหรบนกวจย ในอาเซยนในการแลกเปลยนความคดเหนเกยวกบประเดนตางๆ ในภมภาค 3.6 สงเสรมความเขาใจอนด และการสรางความตระหนกเกยวกบประเดนดานสงแวดลอมและประเดนอนๆ ทเกยวของในอาเซยน ดวยการบรณาการความรเกยวกบเรอง ดงกลาวไวในหลกสตรของโรงเรยน และใหมการมอบรางวลโครงการโรงเรยนสเขยวในอาเซยน 3.7 สงเสรมการเรยน รตลอดชวตในประเทศสมาชกอาเซยน เพ อสนบสนนโครงการการศกษาเพอปวงชน 3.8 จดท าเนอหาความรเกยวกบอาเซยนรวมกนส าหรบใชในโรงเรยนเพอเปนแหลงอางองส าหรบการฝกอบรมและการสอนของคร นอกจากขอเสนอขางตน กระทรวงศกษาธการ(ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2555: ฐ –ฑ) ยงไดก าหนดนโยบาย 4 ประการ ในการด าเนนตามปฏญญาอ า เซ ยน ด าน ก าร ศ ก ษ าโ ด ยน โ ยบ ายด ง ก ล าว ประกอบดวย



84

นโยบายท 1 การเผยแพรความร ขอมลขาวสารและเจตคตทดเกยวกบอาเซยน เพอสรางความตระหนกและเตรยมความพรอมของคร อาจารย และบคลากรทางการศกษา นกเรยน นกศกษา และประชาชน เพอกาวสประชาคมอาเซยน ภายในป 2558

นโยบายท 2 การพฒนาศกยภาพของนกเรยน นกศกษา และประชาชนใหมทกษะทเหมาะสม เพอเตรยมความพรอมในการกาวสประชาคมอาเซยน เชน ความ รภาษาองกฤษ ภาษาเพ อนบาน เทคโนโลยสารสนเทศ ทกษะและความช านาญการทสอดคลองกบการปรบตวและเปลยนแปลงทางอตสาหกรรมและการเพมโอกาสในการหางานท าของประชาชนรวมท งการพจารณาแผนผลตก าลงคน

นโยบายท 3 การพฒนามาตรฐานการศกษา เพอสงเสรมการหมนเวยนของนกศกษา คร และอาจารยในอาเซยน รวมทงเพอใหมการยอมรบในคณสมบตทางวชาการรวมกนในอาเซยน การสงเสรมความรวมมอระหวางสถาบนการศกษาตาง ๆ และการแลกเปลยนเยาวชน การพฒนาระบบการศกษาทางไกล ซงชวยสนบสนนการศกษาตลอดชวต การสงเสรมและปรบปรงการศกษาดานอาชวศกษาและการฝกอบรมทางอาชพทงในขนตนและขนตอเนอง ตลอดจนสงเสรมและเพมพนความรวมมอระหวางสถาบนการศกษาของประเทศสมาชกของอาเซยน

นโยบายท 4 การเตรยมความพรอมเพอเปดเสรการศกษาในอาเซยน เพอรองรบการกาวสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ประกอบดวย การจดท าความตกลงยอมรบรวมดานการศกษา การพฒนาความสามารถ ประสบการณในสาขาวชาชพส าคญตาง ๆ เพอรองรบการเปดเสรการศกษาควบคกบการเปดเสรดานการเคลอนยายแรงงาน

นโยบายท 5 การพฒนาเยาวชน เพ อ เปนทรพยากรส าคญในการกาวสประชาคมอาเซยน บทบาทของผบรหารสถานศกษาขนพนฐานในการพฒนาสถานศกษาเพอเขาสประชาคมอาเซยน ผบรหารสถานศกษาขนพนฐานเปนผน าของหนวยปฏบตการทางการศกษาทมบทบาทและอทธพลตอการพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษาน นๆ มากทสด หากผบรหารสถานศกษาผน นเปนผมความรบผดชอบ มความ รความสามารถต งใจจ รงและปฏบตงานตามบทบาทหนาทไดอยางสมบรณ สามารถพยากรณไดวาสถานศกษาแหงนนนาจะมคณภาพดกวาสถานศกษาทมผบรหารทไมปฏบตตามบทบาทหนาทใหครบถวน การพฒนาสถานศกษาเพอเขาสประชาคมอาเซยน เปนการปฏบตตามนโยบาย 5 ประการ ของกระทรวงศกษาธการ ดงทกลาวถงไวแลวขางตน ผเขยนขอเสนอบทบาทของผบรหารสถานศกษาขนพนฐานในการพฒนาสถานศกษาเพอเขาสประชาคมอาเซยน ดงน

1. บ ท บ าท เป น ผ ก าห น ด ท ศ ท าง ก า รปฏบตงาน ไดแก การก าหนดวสยทศนและนโยบายเพอน าพาสถานศกษาเขาสประชาคมอาเซยนไดอยางมป ร ะ ส ท ธ ภ า พ ส อ ด ร บ ก บ น โ ย บ า ย ข อ งกระทรวงศกษาธการและนโยบายของรฐบาล

2. บทบาทเปนนกวางแผน โดยผบรหารตองแสดงบทบาทในการคาดคะเนเหตการณในอนาคตของประชาคมอาเซยน รวมท งเตรยมความพรอมใหกบสถานศกษาท งในดานบคลากร งบประมาณ วสดอปกรณและระบบบรหารจดการ นอกจากนจะตองสามารถจดล าดบความส าคญของสงทจะตองด าเนนการวาสงใดควรท ากอน หลง สงใดทตองด าเนนการไปพรอมๆ กน เนองจากสงทสถานศกษาตองด าเนนการม



85

หลายประการทงการสรางความรความเขาใจ /เจตคตตอบคลากร นกเรยน และชมชน การพฒนาศกยภาพดานภาษาองกฤษ ภาษาอาเซยน และเทคโนโลยทเหมาะสม การพฒนาคณภาพการศกษาใหมมาตรฐานเปนทยอมรบ เปนตน

3. บทบาทเปนผน าการเปลยนแปลง โดยผ บรหารตองแสดงบทบาทในการกระต น จงใจใหบคลากรในสถานศกษาเหนความส าคญและยอมรบตอการเปลยนแปลง รวมทงแสดงความเปนผน าในการพาสถานศกษาเขาสประชาคมอาเซยน

4. บทบาทเปนผจดองคการ เนองจากการน าพาสถานศกษาเขาสประชาคมอาเซยน มสงทตองด าเนนการหลายประการ ผบรหารจงตองมบทบาทในการจดองคกรดวยการก าหนดโครงสรางองคกร การจดสายการบงคบบญชาและการสอสารในองคกร ใหเหมาะสม ท งนโดยมความรความเขาใจถงภาระงาน บทบาทหนาท และพฤตกรรมของบคคลในองคกรเปนพนฐาน

5. บทบาทเปนผตดสนใจ โดยผบรหารตองตดสนใจอยางถกตองเหมาะสมตอการพฒนาสถานศกษาสประชาคมอาเซยน ดงนนผบรหารตองมความรความเขาใจในหลกการ แนวคด ในการตดสนใจเปนพนฐาน

6. บทบาทของผแกปญหาและผ ปองกนปญหา เนองจากเปนเรองปกตทอาจตองมปญหาเกดขนในการด าเนนงาน ดงนนผบรหารจงตองมบทบาทในการแกปญหา ท งปญหาจากความขดแยงและปญหาจากความขาดแคลนทรพยากร แตถาผ บ รหารเปนผ มวสยทศนและวางแผนไดอยางรอบคอบรดกมกจะชวยปองกนปญหาไดระดบหนง

7. บทบาทเปนผประสานงานและผสอสาร เนองจากการด าเนนงานเพอพฒนาสถานศกษาเขาสประชาคมอาเซยน จ าเปนตองประสานงานท งภายใน

และภายนอกองคกร ท งระดบบคคลและระดบองคกร ทงนผบรหารตองมความสามารถในการสอสารทงดานการพด การเขยน การใชสอตางๆ ใหเปนประโยชนจงจะสามารถประสานงานไดมประสทธภาพยงขน

8. บทบาท เปน เปน ผจดระบบงาน โดยผบรหารตองมความสามารถในการวเคราะหระบบและองคประกอบทเกยวของรวมท งสามารถน าหลกการทฤษฎทางการบรหารมาใชใหเปนประโยชนในการจดระบบงานใหสะดวก ราบรนและมประสทธภาพ

9. บทบาทเปนผบรหารการเรยนการสอน นบ เปนบทบาทส าคญอนดบตนๆ ของการน าพาสถานศกษาเขาสประชาคมอาเซยน โดยผบรหารตองมความรความเขาใจในระบบการเรยนร พฒนาการของเดก การพฒนาหลกสตร การน าหลกสตรไปใช เทคนคการสอนตางๆ รวมท งการใชเทคโนโลยทางการศกษาเพอการบรหารและการเรยนการสอน จงจะสามารถเปนผบรหารการเรยนการสอนทมประสทธภาพได

10. บทบาท เปน ผบ รหารท รพยากรทางการศกษา ไดแก ทรพยากรบคคล ทรพยากรเงน วสดอปกรณและครภณฑ ทดน สงกอสราง รวมทงเวลาทเปนทรพยากรทส าคญชนดหนง ทงนโดยค านงถงหลกความเหมาะสม คมคา มประสทธภาพและประสทธผลสงสด

11. บทบาทเปนผประเมนผล โดยผบรหารตองมความสามารถในการวดและประเมนผลการด าเนนงานของสถานศกษาไดอยางถกตอง เหมาะสม ทนเวลา และสามารถน าผลการประเมนไปใชปรบปรงพฒนาการน าพาสถานศกษาเขาสประชาคมอาเซยนไดอยางเหมาะสม

12. บทบาทเปนนกประชาสมพนธ ท ง นเพอใหการพฒนาสถานศกษาเขาสประชาคมอาเซยนไดรบการยอมรบ การสนบสนน การเผยแพรชอเสยง และการสรางขวญก าลงใจใหกบบคลากรและผมสวน



86

เก ยวของ ผ บ รห ารจะตองแสดงบทบาทของนกประชาสมพนธไดอยางดดว

โดยสรปแลว ประชาคมอาเซยนทก าลงจะเกดขนอยางจรงจงในปลายป พ.ศ. 2558 น เปนการรวมกลมกนของประเทศในภมภาคเอเซยตะวนออกเฉยงใต 10 ประเทศเพอสนตภาพและความมนคงรงเรองทางเศรษฐกจ ดวยการรวมมอกนของประเทศสมาชกทงดานการเมอง เศรษฐกจ และสงคมวฒนธรรม โดยขณะนทกประเทศในกลมอาเซยนตางเตรยมความพรอมเพอเขาสความเปนประชาคมอาเซยน และเครองมอส าคญทใชในการเตรยมความพรอมคอ “การศกษา” ส าหรบประเทศไทย การศกษาข น พนฐาน เปนการศกษาท เขาถ งประชาชนไดกวางขวางทวถงมากทสด และผบรหารสถานศกษาขนพนฐานคอผทมบทบาทส าคญในการพฒนาสถานศกษาเขาสความเปนประชาคมอาเซยน การทผบรหารจะสามารถพฒนาสถานศกษาไดส าเรจมากนอยเพยงใดขนกบความรความสามารถในการปฏบตตามบทบาททควรปฏบต ไดแก บทบาทในการก าหนดทศทางการปฏบตงาน การเปนนกวางแผน การเปนผน าการเปลยนแปลง การเปนผจดองคกร การเปนผตดสนใจ การแกปญหาและปองกนปญหา การประสานงานและการสอสาร การจดระบบงาน การบรหารการเรยนการสอน การบรหารทรพยากรทางการศกษา การประเมนผล และ การเปนนกประชาสมพนธ

บรรณานกรม

ประณต ขระนะ (ม.ป.ป.) “ประชาคมอาเซยนหนงเดยว กบปญหาไมงายนกส าหรบประเทศไทย”. สบคนจาก http://www.thai-aec.com/200 สบคนเมอ 2 มถนายน 2556 เวลา 16.00 น.

ส านกงานปลดกระทรวงมหาดไทย (ม.ป.ป.) รายงานการศกษาโอกาสและผลกระทบของประชาคมเศรษฐกจอาเซยนตอกระทรวงมหาดไทยส านกงานปลดกระทรวงมหาดไทย กระทรวงมหาดไทย

ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ (ม.ป.ป.) การศกษา: การสรางประชาคมอาเซยน 2555ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ กระทรวงศกษาธการ

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (2555) การศกษาเพอเตรยมความพรอมดานการผลตและพฒนาก าลงคนเพอการรองรบการเคลอนยายแรงงานเสรภายใตกรอบประชาคมเศรษฐกจอาเซยนกรงเทพมหานคร: สกศ

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (2553) การบรรยายทางวชาการเพอสรางความตระหนกเรอง การกาวเขาสประชาคมอาเซยน กรงเทพฯ: พมพดการพมพ

เสรมศกด วศาลาภรณ (2521) พฤตกรรมผน าทางการศกษา พษณโลก: ฝายวชาการ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ พษณโลก

http://www.thai-aec.com/200

วารสารศกษาศาสตร มสธ. การจดกจกรรมการเรยนรเพอสงแวดลอม ปท 5 ฉบบท 2 กรกฎาคม 2555 – ธนวาคม 2555 ดรณ จ าปาทอง

87

การจดกจกรรมการเรยนรเพอสงแวดลอม Learning Activities for Environment

ดรณ จ าปาทอง*

บทคดยอ สถานการณภยพบตทมนษยเผชญทกวนนประจกษชดวา ธรรมชาตและสงแวดลอมของโลกไดแสดงศกยภาพของตวมนเอง โดยสงผลกระทบตอความเปนอยของมนษยอยางส าคญ ท าใหทกคนเหนถงมหนตภยของปญหาสงแวดลอมทมตอความอยรอดของคนในสงคมนและในโลกใบนชดเจนขน ส าหรบประเทศไทยนน ไดเผชญปญหาภยธรรมชาตอยางรนแรงทงน าทวม ฝนแลง สภาพความเสอมโทรมของสงแวดลอมและภาวะการขาดแคลนทรพยากรอนเปนพนฐานของการพฒนาประเทศ ซงนบวนปญหาจะทวความรนแรงมากขน ปญหาสงแวดลอมเปนสาเหตของภาวะโลกรอนท าใหอณหภมของโลกเพมสงขน 0.7 องศาเซลเซยสในปจจบน โดยนกวทยาศาสตรเชอวาหากโลกมอณหภมสงขน 1.5-2 องศาเซลเซยส จะเกดผลกระทบอยางรนแรงตอชวตความเปนอยของมนษย การสรางความตระหนกในปญหาสงแวดลอมเปนสงส าคญมาก ดงนน บทบาทของครในการฝกอบรมเยาวชนของชาตหลายลานคนในวนนยอมสงผลกระทบเชงบวกตอสภาพแวดลอมและการด ารงชพรวมกนของเราในอนาคตอยางแนนอน

The disasters that people have been continuously facing are obvious, indicating that the nature has expressed its enormous impact to the survival of human. Thailand has been encountering various natural disasters at times: flooding, draught, environmental deterioration and shortages of natural resources, which is the basis for the country development. Those environmental problems are violently growing. Also, they have become the main cause of the increasing of the global warming. The NASA indicates that the world temperature has climbed 0.7 degree Celsius currently. The scientists believed that if the world temperature would climb 1.5-2.0 degree Celsius, it would dangerously affect the mankind. Increase awareness of environmental issues is important. Thus, the teachers’ role of training millions students nowadays could certainly have positive impact to our living and environment in the future.



88

บทความนมความประสงคน าเสนอแนวคดการจดการเรยน รสงแวดลอมและน าเสนอตวอยางการจดการเรยนรสงแวดลอมศกษาแบบบรณาการระหวางกลมสาระหรอสหวทยาการโดยมกลมสาระสงคมศกษาเปนแกน และเสนอตวอยางการจดกจกรรมทเปนประโยชนในการจดการเรยนการสอนสงแวดลอมของครทสามารถประยกตใชตามบรบททเหมาะสม ทงน เพอใหนกเรยนไดบรรลเปาหมายการเรยนรทก าหนด อยางไรกตาม การเรยนการสอนสงแวดลอมศกษาทไดผลมกเรมตนจากการใหนกเรยนมประสบการณตรงหรอเรยนรในสงแวดลอมจรงเกยวกบมโนมตหรอประเดนปญหาสงแวดลอม แลวใหนกเรยนไดสงเกต วเคราะหและสะทอนความคดเหนตอประเดนทศกษา และหาแนวทางแกไขปญหา การเรยนลกษณะนจะท าใหนกเรยนมความเขาใจอยางลกซงเกยวกบระบบธรรมชาต และผลกระทบทมนษยสรางขน และการใหนกเรยนไดสะทอนความคดเหนตอประเดนสงแวดลอมตาง ๆ ท าใหนกเรยนไดรบขอมล หรอความเหนตางๆ อยางรอบดานมากขน และสามารถดงความเหนรวม (common ideas) เกยวกบประเดนปญหาได

1. แนวคดส าคญการจดการเรยนรสงแวดลอมศกษา 1.1 ส ง แ ว ด ล อ ม ศ ก ษ า ม ง เน นวตถประสงคทส าคญในการพฒนานกเรยน 5 ประการ คอ ดานความรความเขาใจ ความตระหนก เจตนคตและคานยม ทกษะ และการมสวนรวม ดงน 1) ความ ร ความ เข าใจ เก ยวกบพ น ฐ าน ก ารท าง าน ขอ งธรรมช าต ระบบ น เวศ ความสมพนธระหวางมนษยกบสงแวดลอม สาเหตของปญหาสงแวดลอม ผลกระทบทเกดจากการกระท าของมนษย รวมทงแนวทางในการปองกนและแกไขปญหา 2) ความตระหนกถงปญหาและผลกระทบสงแวดลอม รวมไปถงความรสกรก หวงแหน

ม จ ตส า น ก และ เห น ถ ง คณ ค าค ว ามส าคญ ข อ งทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 3) เจ ต ค ต แ ล ะ ค า น ย ม ท ด ต อสงแวดลอม เปนความตงใจจรงและมงมนทจะปกปอง รกษาคณภาพสงแวดลอมใหคงสภาพทด แกไขปญหาสงแวดลอมทเปนอย และปองกนปญหาใหมทอาจเกดขนในอนาคต 4) ทกษะส าคญดาน สงแวดลอมศกษา ไดแก ทกษะการสงเกต การชบงปญหา การเกบขอมล การตรวจสอบ การวางแผน การคดวเคราะห การแกปญหา รวมถงทกษะในการตดสนใจซงเปนทกษะทส าคญอยางยงส าหรบสถานการณปญหาความขดแยงดานสงแวดลอมของสงคมในปจจบน และ 5) การมสวนรวมทงในระดบบคคลและในระดบสงคม ซงจะชวยใหมนษยมประสบการณในการน าความรและทกษะทไดรบมาใชในการปองกนและแกไขปญหาสงแวดลอม และสามารถท างานรวมกบผอนไดอยางมประสทธภาพ 1.2 ก าร จ ด ก าร เร ย น ก าร ส อ นสงแวดลอมศกษามใชเปนเพยงแคการใหขอมล ความร หรอใหการศกษาเกยวกบสงแวดลอมทอยรอบ ๆ ตวเราเทานน แตจะครอบคลมถงการใชเทคนค วธการ หรอ กระบวนการทจะพฒนาคนใหเกดจตส านกหวงใยตอปญหาสงแวดลอมทเกดขน มเจตคตทด มความตงใจและมงมนทจะปองกนและแกไขปญหาสงแวดลอม โดยก าหนดประเดนหรอเนอหาสาระใหสอดคลองและเหมาะสมกบกลมเปาหมาย เนองจากในแตละบคคลคนจะมระดบความสามารถในการรบรและเรยนรทแตกตางกน ขนอยกบอาย และระดบความสนใจ ตลอดจนการเลอกใชว ธการห รอกระบวนการให เหมาะสมกบกลมเปาหมาย 1.3 การจดกจกรรมการเรยนรเพอพฒนามโนมตและหลกการในวชาสงแวดลอมศกษาใน


89

วชาสงคมศกษาทไดผลมกเรมตนจากการใหนกเรยนมประสบการณตรงหรอเรยนรในสงแวดลอมจรงเกยวกบมโนมตหรอประเดนปญหาสงแวดลอม แลวใหนกเรยนไดสงเกต วเคราะหและสะทอนความคดเหนตอปญหา หาแนวทางแกไขปญหา และการเรยนการสอนจะไดผลทนทและมความยงยนเมอนกเรยนมการลงมอปฏบตและเรยนรรวมกนทงโรงเรยน (whole school commitment) 2. หลกสตรเกยวกบสงแวดลอมศกษา การจดสงแวดลอมศกษาในระดบก า ร ศ ก ษ าข น พ น ฐ าน ข อ ง ป ร ะ เท ศ ไ ท ย น น กระทรวงศกษาธการไดใหความส าคญในสงแวดลอมศกษาโดยก าหนดไวในหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 เพอเปนหลกประกนวาอยางนอยทสดนกเรยนทกคนควรไดเรยนรและมทกษะสงแวดลอมศกษาตามทก าหนด หลกสตรแกนกลางการศกษาข นพนฐาน พทธศกราช 2551 เปนหลกสตรองมาตรฐาน (Standard-based curriculum) ไมใชหลกสตรองเนอหา (Content-based curriculum) เ ห ม อ น ใ น อ ด ต กระทรวงศกษาธการจงก าหนดเฉพาะเปาหมายการเรยนรของนกเรยนวา “นกเรยนควรรอะไร และท าอะไรได” โดยก าหนดเปนมาตรฐานและตวชวดการเรยนรเทานน ส าหรบเนอหาและวธการจดการเรยนการสอนถอเปนการตดสนใจของครและโรงเรยน เพอใหเกดความยดหยน เหมาะสมกบบรบท สงแวดลอม และวฒนธรรมของนกเรยน โดยครผสอนควรก าหนดหรอออกแบบหนวยการเรยนรอยางบรณาการและสอดคลองกน เพอใหนกเรยนไดรบการพฒนาอยางรอบดาน เปนองครวม (Individual holistic development) สงแวดลอมศกษาถกก าหนดไวในมาตรฐานการเรยนรในกลมสาระการเรยนรตาง ๆ หลายกลม เชน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร การงาน

อาชพและเทคโนโลยและโดยเฉพาะอยางยงในสาระท 5 ภ ม ศ าสต ร ในก ลมสาระการ เรยน รส งคม ศกษ า มาตรฐาน ส. 5.2 เขาใจปฏสมพนธระหวางมนษยกบสภาพแวดลอมทางกายภาพทกอใหเกดการสรางสรรควฒนธรรม มจตส านกและมสวนรวมในการอนรกษทรพยากรและสงแวดลอม เพอการพฒนาทย งยน

แนวความคดเกยวกบสงแวดลอมศกษา มงหวงใหนกเรยนเกดความร ความเขาใจเกยวกบพฤตกรรมมนษยทมผลกระทบตอธรรมชาตสงแวดลอม ขณะเดยวกน นบเปนความส าคญอยางยงดวยเชนกนทจะตองเรยนรเกยวกบธรรมชาตและสงแวดลอมทสงผลกระทบตอจตส านกและความเปนอยของมนษย เชน ธรรมชาตอนสงบและสวยงามชวยรกษา ฟนฟจตใจของมนษยใหสดชน และคลายเครยด เปนตน ดงน น สงแวดลอมศกษาจงมงพฒนานกเรยน สาระส าคญ ดงน

1. เพอสงเสรมใหนกเรยนไดพฒนาองคความรเกยวกบธรรมชาตสงแวดลอม โดยเฉพาะอยางย ง เก ยวกบการท างานของระบบน เวศ และผลกระทบจากการกระท าของมนษยตอธรรมชาตสงแวดลอม

2. เพอสรางเสรมทศนคตทดเกยวกบคณคาของธรรมชาตสงแวดลอม 3. เพอสรางหรอพฒนาอปนสยใหเปน

มตรตอสงแวดลอม (eco-friendly habits) เชน กจกรรมรไซเคล การพลงงานอยางประหยด และการลดปรมาณขยะใหนอยลง

4. เพ อ ด งด ดให น ก เรยน ม งมน ในโครงการหรอกจกรรมทางสงแวดลอม

5. เพอปลกฝงใหนกเรยนเกดความผกพนกบธรรมชาตสงแวดลอม


90

3. การจดการเรยนรสงแวดลอมศกษา

โรงเรยนและค รสามารถจดการเรยนรสงแวดลอมศกษาทส าคญ 3 ลกษณะไดแก 1) การจดการ เรยนการสอนในรายวชาพนฐาน 2) การจดการ เรยนการสอนในรายวชาเพมเตม 3) การจดการเรยนรโดยผานกจกรรมพฒนาผเรยน อยางไรกตาม ในบทความน จะน าเสนอตวอยางเฉพาะการกจกรรมการเรยนการสอนในชนเรยนตามมาตรฐานและตวชวดทหลกสตรไดก าหนดเปน เปาหมายของการเรยนการสอน และตวอยางกจกรรมตางๆ เพอเปนแนวทางในการออกแบบการเรยนร ซงครจ าเปนตองก าหนดเปาหมายของการเรยนการสอนของแตละหนวยการเรยนวาตองการใหนกเรยน “รอะไร และท าอะไรได” ตวอยางท 1 การจดกจกรรมการเรยนรแบบบรณาการในสงแวดลอมศกษา

หลกการ 1. การพงพาสงแวดลอม และท รพยากร ธรรมชาตในการสนองความ ตองการพนฐานของ มนษย และการประกอบอาชพ (สงคมศกษา) 2. เมอง และชนบทมความแตกต างกน (สงคมศกษา) 3. นกเรยนสามารถเขยนบรรยายเกยวกบสงใดสงหนงไดอยางชดเจน (ภาษาไทย) 4. สงของเครองใชสามารถน ากลบมาใชซ าได (การงาน อาชพ และเทคโนโลย) มโนมต

1. ลกษณะของเมอง และชนบท

2. ความหมายของ ส งแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต

3. ความตองการพนฐานของมนษย 4. การประกอบอาชพ 5. การน าสงของเครองใชกลบมาใชใหม 6. ทกษะการเขยนบรรยาย

กจกรรมการเรยนร (กจกรรมน าสการเรยน กจกรรมพฒนาการเรยนร กจกรรมรวบยอด) กจกรรมน าสการเรยน

1. ใหนกเรยนชมวดทศน หรอ คลป เกยวกบการด ารงชวตของคนเมอง และในชนบท พรอมทงน าสนทนาเกยวกบการด าเนนชวตของนกเรยน และครอบครว

2. ครใหนกเรยนสงเกตดลกษณะเฉพาะทแสดงความเปนเมอง และลกษณะเฉพาะทแสดงความเปนชนบทตลอดจนการสนทนาเพมเตมเกยวกบด ารงชวตของคน ท เกยวของกบ สงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตในการตอบสนองตอความตองการพนฐานของคน และการประกอบอาชพตาง ๆ

3. ใชค าถามเพอกระตนใหนกเรยนคด และเชอมโยงเขาสเนอหาทจะใหนกเรยนไดเรยนร ตวอยางค าถาม เชน

- นกเรยนเหนวา ความเปนเมองมลกษณะเปนเชนไร และความเปนชนบทมลกษณะเปนเชนไร

- นกเรยนเหนวา ปจจยพนฐานของการด ารงชวตของคน คอ อะไรบาง

- การใชทรพยากรในการด ารงชวตของคนในปจจบนเปนเชนไร

- คนในทอง ถนประกอบอาชพ อะไรบาง


91

กจกรรมพฒนาการเรยนร

1. แบงนกเรยนออกเปน 4 กลมศกษาคนควาในหองสมด หรอจากอนเทอรเนตเกยวกบประเดน ดงน

- ลกษณะของเมอง และชนบท - ความหมายของสงแวดลอม

และทรพยากรธรรมชาต - ความตองการพนฐานของ

มนษย - การประกอบอาชพของคนใน

ภมภาคตาง ๆ ของประเทศไทย

2. ใหนกเรยนน าเสนอผลการศกษาคนควาของกลม ครชวยน าสนทนาและสรปบทเรยนจากการรายงาน

3. นกเรยนแตละคนบนทกสรปสงทเพอนรายงาน

4. น านกเรยนออกไปสงเกตการณสภาพชมชน ท งดานกายภาพ และสภาพการด ารงชวตดวยส งแวดลอมและท รพยากรธรรมชาตในการตอบสนองความตองการพนฐาน และการประกอบอาชพ

5. นกเรยนและครรวมอภปรายอาชพตาง ๆของสมาชกชมชน และการน าทรพยากรมาใชเพออาชพนน ๆ

6. แบงนกเรยนออกเปน 4 กลมน าประสบการณ ท ไดจากขอ 4 และศกษาคนควาในหองสมด หรอจากอนเทอรเนตเกยวกบประเดนการพงพงทรพยากรในการ

ตอบสนองความตองการพนฐานของคน ดงน

- ดานอาหาร

- ดานเครองนงหม - ดานทอยอาศย - ดานยารกษาโรค

7. ใหนกเรยนแตละกลมน าเสนอรายงาน ผลการศกษาคนควา

8. นกเรยนแตละคนบนทกสรปสงทเพอนรายงาน และครแจกใบความร (ภาษาไทย)

9. ใหนกเรยนน าขอมลท งหมดจากมาออกแบบเพอจดนทรรศการหนาหองเรยน โดยน าว สดอปกรณในชวตประจ าว น ท เกยวของมาแสดง โดยเฉพาะอยางยงการน าเศษวสดเหลอใช หรอสงของทใชแลวน ามาประยกตใชในการจดนทรรศการ (การงานอาชพ และเทคโนโลย)

10. ใหนกเรยน เชญชวนคร และนกเรยนชนอน ๆ ชมนทรรศการ

11. ใหนก เรยนท าแบบทดสอบเกยวกบความแตกตางของเมองและชนบท และการพงพาสงแวดลอมและทรพยากรในการสนองความตองการพนฐานของมนษยและการประกอบอาชพ จ านวน 10 ขอ กจกรรมรวบยอด ใหนกเรยนแตละกลม ออกแบบและจดนทรรศการ หวขอ “สงแวดลอมและทรพยากรเพอชวต” ซงแสดงใหเหนถงคณคาท เกดจากการพงพาสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต ในการสนองความตองการพนฐานของมนษยท งในเมองและชนบท และการประกอบอาชพของคนใน ภ มภาคต าง ๆ ท มทรพยากรและสงแวดลอมตางกน ท งน ใหนกเรยนออกแบบการน าสงของเครองใชกลบมาใชซ า หรอการน าเศษวสดมาประยกตใชในการจดนทรรศการ


92

ตวอยางการประเมนผล 1. การประเมนภาระงาน (รวบยอด)

น าหนกคะแนน /เกณฑ

3 2 1

- การใหขอมลดานการใชทรพยากรเพอตอบสนองความตองการพนฐาน

ใหขอมลดานการใชทรพยากรเพอตอบสนองความตองการพนฐานอยางชดเจนมาก

ใหขอมลดานการใชทรพยากรตอบสนองความตองการพนฐานอยางชดเจนพอควร

ใหขอมลดานการใชทรพยากรตอบสนองความตองการพนฐานอยางชดเจนเพยงเลกนอย

- การน าเสนออาชพตาง ๆ อยางหลากหลาย โดยแสดงใหเหนความสมพนธกบสงแวดลอม

น าเสนออาชพตาง ๆ อยางหลากหลาย โดยแสดงใหเหนความสมพนธกบสงแวดลอม 5 อาชพขนไป

น าเสนออาชพตาง ๆ อยางหลากหลาย โดยแสดงใหเหนความสมพนธกบสงแวดลอม 3-4 อาชพ

น าเสนออาชพตาง ๆ อยางหลากหลาย โดยแสดงใหเหนความสมพนธกบสงแวดลอมเพยง 1-2 อาชพ

- การใหขอมลแสดงความแตกตางระหวางเมองกบชนบทได

ใหขอมลแสดงความแตกตางระหวางเมองกบชนบทไดชดเจน และ

ใหขอมลแสดงความแตกตางระหวางเมองกบชนบทไดชดเจน แต

ใหขอมลแสดงความแตกตางระหวางเมองกบชนบทไดไมชดเจน

น าหนกคะแนน /เกณฑ

3 2 1

สมเหตผลมาก

ไมสมเหตผลนก

และไมสมเหตผล

- การจดนทรรศการไดอยางสรางสรรค โดยน าสงของเครองใชกลบมาใชซ า

จดนทรรศการไดอยางแปลกใหม มความคดรเรม นาสนใจมาก

จดนทรรศการไดอยางแปลกใหม มความคดรเรม นาสนใจพอควร

จดนทรรศการไดอยางนาสนใจเลกนอย

2) การท าแบบทดสอบ จ านวน 2 ชด ๆ ละ 10 ขอ นอกจากการจดกจกรรมการเรยนรในหองเรยนแลว นกเรยนควรไดเรยนรทกษะทางสงแวดลอมผานกจกรรมการเรยนรลกษณะตางๆโดยการปฏบตจรง และสามารถน าไปประยกตใชในวถชวตประจ าวน การออกแบบการเรยนรจงเปนสงส าคญและสามารถท าไดหลากหลายรปแบบ เชน การเรยนรแบบโครงงาน (project- based learning) แบบ เนนประสบการณ (experiential learning) ห รอแบบเนนสถานทใดทหนงเปนฐาน (place-based learning) ซงเปนการเรยนการสอนทท าใหนกเรยนรและมสวนรวมในวถชวตของชมชน เปนตน ท งน นกเรยนควรไดรบการปลกฝงท งความร ความตระหนก ทศนคตและคานยม ทกษะ และการมสวนรวมแกไขปญหา เชน - ใหนกเรยนวเคราะหพฤตกรรมของตนเองทยงเปนปญหาตอสงแวดลอม และควรปรบปรงแกไขปญหาอยางไร


93

- ใหนกเรยนวเคราะหพฤตกรรมของคนในชมชนทยงเปนปญหาตอสงแวดลอม และควรรวมกนแกปญหาอยางไร - ใหนกเรยนจดโครงการเพอรณรงคการแกไขปญหาสงแวดลอมในชมชนดานตางๆ ดวยรปแบบหลากหลาย - ใหนกเรยนวเคราะหพฤตกรรมของนกเรยนในโรงเรยนวา พฤตกรรมใดทยงเปนปญหาตอสงแวดลอม และควรรวมกนแกปญหาอยางไร - ใหนกเรยนวเคราะหพฤตกรรมของคนในครอบครวทยงเปนปญหาตอสงแวดลอม และควรรวมกนแกปญหาอยางไร ฯลฯ

นกเรยนควรไดรบการปลกฝงการส ง เกตและว เค ราะ ห พฤ ตกรรม ท เป น ปญห าต อสงแวดลอมของตนเอง ของคนในครอบครว โรงเรยน และชมชน และนกเรยนควรไดการลงมอปฏบตงานเพอแกไขปญหาสงแวดลอม การหาทางเลอกใหมในการปฏบตตน เชน หลกเลยงการใชกระปองฉด ลดการใชโฟมและถงพลาสตค ใชพลงงานอยางประหยด ลดปรมาณขยะ ประดษฐสงของจากวสดเหลอใช มการรไซเคล เปนตน โดยตระหนกรวา

- การเลอกท าหรอไมท าสงใด ยอมกระทบตอสงแวดลอม

- การเลอกท าหรอไมท าสงใดชวยรกษา ห รอท ารายสงแวดลอมอยางไร

- สงทเขาจ าเปนตองท าทงโดยสวนบคคลหรอในฐานะสมาชกของชมชนจะรกษาทรพยากรและสงแวดลอมอยางย งยนเพอการมคณภาพชวตทดจนถงลกหลาน

ทงน ลกษณะการตระหนกรดงกลาวถอวาเปนคณสมบตของบคคลท รเรองสงแวดลอม (Environmental literate person) ต วอ ย างท 2 ก าร ก จ กรรมก าร เร ยน รสงแวดลอมศกษา หลกการ ปญหาสงแวดลอมในชมชนสามารถแกไขได หากทกคนหาสาเหตของปญหา และรเรมลงมอ แกไข มโนมต 1. ปญหาสงแวดลอมในชมชน 2. สาเหตของปญหา 3. วธการแกไข กจกรรม

1. ครใหนกเรยนดวดทศน หรอคลป เกยวกบปญหาสงแวดลอมในชมชนตาง ๆ

2. ครแบงนกเรยนออกเปนกลม ๆ โดยสมาชกของแตละกลมมบานอยละแวกเดยวกน แลวใหนกเรยนแตละกลมระบปญหาสงแวดลอมในบรเวณทอาศยอย

3. ใหนกเรยนแตละกลมสงเกตการณสภาพบรเวณทอยอาศยของตนเอง โดยใหบนทกขอมลตอไปน

ปญหาสงแวดลอม

สาเหต แนว

ทางแกไข

วธการลงมอปฏบต

(ดวยตนเอง/ กลม)

1 ……

…… ……

2

4. ใหนกเรยนน าเสนอรายงานในชน

โดยกระตนใหนกเรยนชวยแกปญหารวมกน


94

5. ใหนกเรยนจดแสดงผลการศกษาของแตละกลมทปายนเทศของโรงเรยนวาแตละพนทในชมชนมปญหาสงแวดลอมอยางไร และนกเรยนไดเสนอแนวทางแกไขปญหาอยางไร โดยควรมการลงมอปฏบตอยางไร ซงโรงเรยนอาจตอยอดท าเปนโครงการของโรงเรยนรองรบเพอแกปญหาสงแวดลอมในชมชนตอไป กจกรรมการเรยนการสอนยงมอกมากมาย ซงขนอยกบครสามารถออกแบบการเรยนการสอนให น าสนใจ และตอบสนองกบสภาพปญหาสงแวดลอมของแตละชมชนโดยใหนกเรยนไดลงมอปฏบตจรงได และโรงเรยนควรใหการสนบสนนและตอยอดโดยจดเปนโครงการสงแวดลอมของโรงเรยน ซงหลายโรงเรยนไดด าเนนโครงการตางๆไดประสบผลส าเรจและควรด าเนนโครงการอยางตอเนองและจรงจงตอไป เชน โครงการรไซเคลกระดาษใชแลวท าเปนกระดาษสาสสนตางๆใชในโรงเรยน โครงการจตอาสาดแลสภาพแวดลอมของชมชน โครงการแยกขยะ โครงการประดษฐของใชจากเศษวสด โครงการปยหมก การจดภมทศนของโรงเรยนอยางสวยงาม สะอาด รมรน ปลอดภย เปนตน การด าเนนการจดการเรยนรและกจกรรมสงแวดลอมศกษาลกษณะตางๆ นนเพอปลกฝงให น ก เ ร ย น เป น บ ค ค ล ท ร เ ร อ ง ส ง แ ว ด ล อ ม (Environmental literate person) แ ล ะ ถ อ ไ ด ว า เ ป นแนวคดการศกษาเพอการพฒนาทย งยน (Education for Sustainable Development) ไดอยางแทจรง

บรรณานกรม Gopal,G.V. and Anand ,V.V. Environmental Education

in School Curriculum an Overall Perspective. Retrieved July 1, 2011 from

www.wgbis.ces.iisc.ernet.

Krasny, M. and Tidball, K. (2008) System Theory in Environmental Education: Participation, Self-organization, and Community Interaction. A paper presented at American Educational Research Association.

Neill, J. (2011) Environmental Education: Definition, Theory, Research and Links. Retrieved June 20, from http://widerdom.com/environment.

New Zealand Ministry of Education. The Key Concepts Underlying Environmental Education

Retrieved July 11, 2011 from http://efs.tki.org.nz/ Curriculum-resources-and-tools/.

New Zealand Ministry of Education. Environmental Education and Social Studies in the New Zealand Curriculum. Retrieved July 11, 2011 from http://efs.tki.org.nz/ Curriculum-resources-and-tools/.

Palmer, J.A. (2003) Environmental Education in the 21st Century, Theory, Practice, Progress and Promise. New York: Routledge.

Schultz, P.W. (2000) “Empathizing with Nature: The Effect of Perspective Taking on Concern for

Environmental Issues.” Journal of Social Issues, Vol. 56 No. 3.

Thathong, K. (2009) Study of Suitable Environmental Education Process for Thai Schools Context, Khon Kaen University.

http://widerdom.com/environment

http://efs.tki.org.nz/

http://efs.tki.org.nz/

วารสารศกษาศาสตร มสธ. การสงเคราะหงานวจยเกยวกบการนเทศการเรยนการสอนในสถานศกษาขนพนฐาน ปท 5 ฉบบท 2 กรกฏาคม 2555 – ธนวาคม 2555 รตนา ดวงแกว และคณะ

95

การสงเคราะหงานวจยเกยวกบการนเทศการเรยนการสอนในสถานศกษาขนพนฐาน Synthesis of Research on Instructional Supervision in Basic Education Schools

รตนา ดวงแกว และคณะ*1

บทคดยอ การศกษาครงนมวตถประสงคเพอวเคราะหและสงเคราะหงานวจยเกยวกบการนเทศการเรยนการสอนใน

สถานศกษาขนพนฐาน

กลมตวอยาง ไดแก วทยานพนธและดษฎนพนธทเกยวของกบการนเทศการเรยนการสอนในสถานศกษาขนพนฐานของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ มหาวทยาลยศลปากร และจฬาลงกรณมหาวทยาลย ทจดพมพระหวางป พ.ศ. 2547 ถง พ.ศ. 2552 จ านวน 37 เรอง เครองมอทใชในการรวบรวมขอมลประกอบดวย แบบประเมนคณภาพงานวจยและแบบสรปงานวจย การวเคราะหขอมลคณลกษณะทวไปของงานวจยใชการแจกแจงความถและรอยละ สวนผลการศกษาทคนพบใชการสงเคราะหเนอหา

ผลการศกษาทส าคญไดแสดงใหเหนวา ลกษณะของงานวจยสวนใหญมเนอหาเกยวของกบการใชรปแบบการนเทศและความตองการในการนเทศ วธวจยทใชในการศกษาเปนวธการวจยแบบกงทด ลองและแบบส ารวจ โดยตวแปรทศกษาเปนตวแปรอสระหรอตวแปรตนและตวแปรตามอยางละ 1 ตวแปร เครองมอทใชวดตวแปรเปนแบบสอบถามและแบบทดสอบมากทสด และผลจากการสงเคราะหไดแสดงใหเหนวา ผลการใชการนเทศการเรยนการสอนเพอพฒนาสมรรถนะของครมความสอดคลองกน โดยเฉพาะอยางยง ครสามารถพฒนาการเรยนการสอนของตนเองได มทศนคตทดตอการนเทศ และชวยปรบปรงการเรยนรของนกเรยน อยางไรกตาม ครกยงมความตองการการนเทศทเกยวกบการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ นอกจากนยงพบปญหาส าคญเกยวกบการนเทศ ใน 3 ประการ ไดแก การเตรยมการนเทศอยางเปนระบบ การปฏบตการนเทศ และการประเมนผลการนเทศ การ ศกษาครงนมขอเสนอแนะวา การนเทศการเรยนการสอนเปนเครองมอทส าคญทชวยใหผบรหารสถานศกษาพฒนาคณภาพการสอนของคร

ค าส าคญ การสงเคราะหงานวจย การนเทศการเรยนการสอน สถานศกษาขนพนฐาน

ABSTRACT

The purposes of this study were to analyze and to synthesize research on instructional supervision in basic education schools. The sample consisted of 37 theses and dissertations submitted to 4 outstanding universities during the 2004 – 2009 academic years. Research instruments were a research quality assessment form and a research conclusion form. Data obtained were analyzed by the means of frequency, percentage, and content analysis. The main findings revealed that the majority of research contents involved the use of supervision models and the needs for supervision. The

1 คณะผวจยประกอบดวยอาจารย ดร.รตนา ดวงแกว อาจารย ดร.เขมทอง ศรแสงเลศ ผชวยศาสตราจารย ดร.วฒนา มคคสมน และรองศาสตราจารย ผสด กฏอนทร สาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช


96

methods of the studies mostly were of the quasi-experimental and survey types dealt with one independent variable and one dependent variable measured mostly via questionnaires and tests. Moreover, the synthesis results showed that the uses of instructional supervision to develop the teacher competencies were in congruence, especially the teachers being able to develop their own instructions, having good attitudes toward supervision, and helping their students’ learning improvement. However, the teachers highly needed supervision on the learner-centered instructional management. Regarding supervision problems, three aspects of the problems were found including systematic preparation for supervision, supervision practice, and evaluation of supervision. The study suggests that instructional supervision should be an effective tool for school administrators to develop their teachers’ teaching behaviors. Keywords: Research synthesis, Instructional supervision, Basic education school


97

ความส าคญของปญหา

การปฏรปการเรยนรเปนเจตนารมณทส าคญยงดานหนงของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไข เพม เตม (ฉบบ ท 2) พ .ศ . 2545 ทสถานศกษาในทกระดบจะตองน าลงสการปฏบตใหเปนรปธรรม พรอมทงจดใหมกลไกส าคญในการพฒนาคร คอ การนเทศการเรยนการสอนเพอชวยใหครไดปรบการเรยนเป ลยนการสอนอนจะสงผลตอการยกระดบผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน จากเหตผลดงกลาว ท าใหสถานศกษาระดบขนพนฐานเหนความส าคญของการยกระดบคณภาพของการเรยนการสอนของครดวยกระบวนการนเทศการการเรยนการสอน และสถาบนการผลตครหลายแหงใหความส าคญกบการศกษาวจยเกยวกบการนเทศการเรยนการสอนเพมมากขน อยางไรกตาม ถงแมวาวา การนเทศการเรยนการสอนไดรบความสนใจอยางกวางขวาง แต รายงานการศกษาทผานมาไดแสดงใหเหนวา คณภาพของครยงไมเปนทพอใจของสงคมซงสะทอนไดจาก คะแนนเฉลยจากผลการทดสอบทางการศกษาแหงชาตขนพนฐาน (O-NET) ของนกเรยนใน เกอบทกวชาหลกต ากวารอยละ 50 นอกจากน ผลสมฤทธในระดบนานาชาตทประเมนโดยโครงการ Program for International Student Assessment (PISA) ของนกเรยนยงออนดอยทงในดานการอาน คณตศาสตร และการแกปญหา รวมท งการเตรยมความพรอมยงไมเพยงพอส าหรบเดกทจบการศกษาภาคบงคบ (ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2551) อกทงมรายงานการวจยทแสดงใหเหนวา กลไกการพฒนาครทผานมายงไมประสบความส าเรจ ครยงไมไดรบการฝกอบรมครประจ าการอยางเปนระบบ และยงมครทมวฒไมตรงกบวชาทสอนเปนจ านวนมาก ครผ สอนสวนใหญขาดความรความเขาใจเกยวกบหลกสตรอยางลกซงและไมสามารถแปลงหลกสตรไปสการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ โดยเฉพาะอยางยง ครขาดการนเทศ

ตดตามและประเมนผลอยางเปนระบบ (ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา 2551, 2552)

สภาพแวดลอมของส งคม เป ลยนแปลงตลอดเวลา ความพยายามของการศกษาไทยทจะยกระดบคณภาพของครดวยกระบวนการนเทศการเรยนการสอนควรมการพฒนาอยางตอเนองใหสอดคลองกบการเปลยนแปลง ดวยเหตน คณะผวจยจงเหนความส าคญของการรวบรวมและสงเคราะหองคความ ร และความกาวหน าในการน เทศการเรยนการสอนในสถานศกษาขนพนฐาน เพอใหไดองคความรเกยวกบการนเทศการเรยนการสอนทผบรหารสถานศกษาและครไดน าไปประยกตใชเพอยกระดบคณภาพการศกษาใหสอดคลองกบสภาพปญหาและความตองการของสถานศกษาและใหทนตอการเปลยนแปลงของสงคม

วตถประสงคของการวจย

1. เพอวเคราะหคณลกษณะของงานวจยเกยวกบการนเทศการเรยนการสอนในสถานศกษาขนพนฐาน

2. เพอสงเคราะหงานวจยเกยวกบการนเทศการเรยนการสอนในสถานศกษาขนพนฐาน

ขอบเขตการวจย

1. การสงเคราะหงานวจยครงนเปนการสงเคราะหวทยานพนธหรอดษฎนพนธเฉพาะทเกยวกบการนเทศการเรยนการสอนในสถานศกษาขนพนฐาน ทพมพเผยแพรในประเทศไทย ระหวางป พ.ศ. 2547 ถง พ.ศ. 2552 ทงทเปนงานวทยานพนธและดษฎนพนธของคณะศกษาศาสตร หรอคณะครศาสตรจากมหาวทยาลย จ านวน 4 แหง ไดแก มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช มหาวทยาลยศรนครน ทรวโรฒ มหาวทยาลยศลปากร และจฬาลงกรณมหาวทยาลย


98

2. เนอหาเกยวกบการนเทศการเรยนการสอนในสถานศกษาขนพนฐานทใชในการศกษา ครงน แบงออกเปน 5 ดาน คอ 1) ความตองการการนเทศ 2)รปแบบการนเทศ 3) การศกษาเชงความสมพนธ 4) ทกษะการนเทศและพฤตกรรมผน าของผนเทศ และ 5) การปฏบตการนเทศ

3. ระยะเวลาท าการวจ ย ใชเวลา 12 เด อน โดยเรมต งแต เด อนตลาคม 2552 ถ ง เดอน กนยายน 2553

วธด าเนนการวจย

1. ขนตอนการด าเนนการวจย

ใน การด า เน น ก ารว จย เพ อ ให บ รรลวตถประสงคดงกลาว คณะผวจยไดก าหนดรายละเอยดและขนตอนการด าเนนการวจยโดยแบงเปน 3 ขนตอนดงน

ขนตอนท 1 ศกษางานวจยทเกยวของกบงานวจยการนเทศการเรยนการสอนในระดบการศกษาข น พนฐานของนกศกษาระดบมหาบณ ฑตท เปนวทยานพนธหรอดษฎนพนธของมหาวทยาลยทเปนกลมเปาหมาย รวมท ง ต ารา ขอมล วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของกบการนเทศการศกษา การสงเคราะหงานวจย และการสรางเครองมอ

ขนตอนท 2 น าเครองมอทสรางขนไปเกบรวบรวมขอมลจากกลมประชากรของการวจย ทก าหนด แลวน าขอมลทไดมาวเคราะหคณลกษณะและสงเคราะห

ขนตอนท 3 เปนขนตอนทคณะผวจยจดท ารางรายงานการวจยเพอเสนอตอสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช เพอตรวจสอบความสมบรณ ถกตอง ป รบป รงแกไขขอบกพ รองตาม

ขอเสนอแนะ พมพและสงรายงานผลการวจยฉบบสมบรณ

2. ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรในการวจย ไดแก วทยานพนธ ในระดบมหาบณฑตและและดษฎนพนธ ในระดบดษฎบณฑต จากคณะศกษาศาสตรทจดพมพระหวางป พ.ศ. 2547 ถง พ.ศ. 2552 ทศกษาเกยวกบการนเทศการเรยนการสอนในสถานศกษาขนพนฐาน

กลมตวอยาง ไดแก วทยานพนธ ในระดบมหาบณฑตและและดษฎนพนธ ในระดบดษฎบณฑตจาก 4 มหาวทยาลย ไดแก คณะศกษาศาสตรของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช มหาวทยาลยศรนค รนทรวโรฒ มหาวทยาลยศลปากร และคณะครศาสตร ของจฬาลงกรณมหาวทยาลย ทจดพมพระหวางป พ.ศ. 2547 ถง พ.ศ. 2552 ทศกษาเกยวกบการนเทศการเรยนการสอนในสถานศกษาขนพนฐาน ทคณะผวจยสามารถสบคนหาอานไดจากมหาวทยาลยดงกลาวและทผานการประเมนคณภาพ รวมจ านวนขนาดกลมตวอยาง 37 เรอง

3. เครองมอการวจย

การวจยครงนมเครองมอการวจย 2 ชนด ประกอบดวย แบบประเมนคณภาพงานวจย และ แบบสรปงานวจย

4. การสรางและพฒนาเครองมอ

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลงานวจยครงนไดด าเนนการสรางและพฒนาโดยมขนตอนดงน

ข น ท 1 ศ กษ าเอกสารและงาน วจย ทเกยวของกบการสงเคราะหงานวจยเพอเปนแนวทางในการสรางและพฒนาเครองมอ


99

ขนท 2 สรางเครองมอในการเกบรวบรวมขอมลคอ 1) แบบประเมนคณภาพงานวจยซงคณะผวจยจดท าขนเพอประเมนความชดเจนถกตองของปญหาการวจย ค าถามการวจย สมมตฐาน การวจย ตวแปร นยามศพท การออกแบบการวจย การสม/เลอกกลมตวอยาง เครองมอการวจย การเกบรวบรวมขอมล การวเคราะหขอมล และการสรปผลการวจย โดยก าหนดเกณฑในการตดสนคณภาพไวทรอยละ 80 2) แบบสรปงานวจยซงคณะผวจยจดท าขนเพอบนทกสาระเนอหาจากงานวจยทไดผานการประเมนซงประกอบดวยขอมล 3 ลกษณะ ตามรายละเอยด ดงน

ตอนท 1 เปนแบบส ารวจขอม ลพนฐานของงานวจย ไดแก ชองานวจย ชอผวจย ป ทพมพเผยแพร สถาบนทท าการวจย และประเดนทท าวจย

ตอนท 2 เปนแบบส ารวจขอม ลเก ยวกบ เน อห าการวจย ไดแ ก ป ระ เภทการวจย สมมตฐานการวจย วธการเลอกกลมตวอยาง ตวแปรทศกษา เค รองมอทใชในการวจย เค รองมอทใชเกบรวบรวมขอมล การตรวจสอบคณภาพ และสถตทใชในการวเคราะหขอมล

ตอนท 3 เปนแบบบนทกขอมลทเปนขอคนพบจากการวจย

ขนท 3 น าเครองมอทง 2 ฉบบมาพจารณาโดยผเชยวชาญดานการนเทศการเรยนการสอน ดานการวจยและประเมนผล และดานการบรหารการศกษา เพอตรวจสอบความตรงตามเนอหา (content validity) เพอปรบแกใหเนอหามความสมบรณ

ข น ท 4 น าเค รองมอมาปรบปรงแกไขเพอใหมความถกตองเหมาะสมแลวน าเครองมอดงกลาวไปใชในการสงเคราะหงานวจยเกยวกบการนเทศการเรยนการสอน จ านวน 37 เลม

5. การเกบรวบรวมขอมล

ในการศกษาครงน คณะผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมล ดงน

1. คณะผวจยส ารวจและประเมนคณภาพงานวจยทางการศกษาทเกยวกบการนเทศ การเรยนการสอนจากวทยานพนธ ในระดบมหาบณฑตและหรอดษฎนพนธ ในระดบดษฎบณฑตทจดพมพระหวางปพ.ศ. 2547 ถง พ.ศ. 2552 ของมหาวทยาลย 4 แหง ไดแก มหาวทยาลยสโขทย ธรรมาธราช มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ มหาวทยาลยศลปากร และจฬาลงกรณมหาวทยาลย ซงพบวา มงานวจยทตรงตามเกณฑในการคดเลอก จ านวน 37 เลม และทกเลมมความเหมาะสมกบการน ามาสงเคราะห

2. วเคราะหเนอหาโดยใชเค รองมอคอ แบบสรปงานวจย เปนกรอบในการพจารณาวาเนอหาของวทยานพนธในแตละเรองตรงกบองคความรกลมใดแลวด าเนนการบนทก

3. สรปเนอหาสาระทไดจากขอคนพบจากวทยานพนธและดษฎนพนธทกเลม เพอน ามาจ าแนกแจกแจงตามประเภทเนอหา

4. ตรวจสอบความถกตองและความสมบรณครบถวนของขอมลเพอวเคราะหขอมลตอไป

6. วธการวเคราะหขอมล

ในการด าเนนการวเคราะหขอมล ไดแบงวธการวเคราะหออกเปน 2 สวน ไดแก

1. วเคราะห คณลกษณะทวๆ ไป ของวทยานพนธและดษฎนพนธทเกยวของกบการนเทศการเรยนการสอนในสถานศกษาขนพนฐาน โดยการแจกแจงความถและรอยละ


100

2. วเคราะหผลการศกษาทคนพบในวทยานพนธและดษฎนพนธ โดยการวเคราะหเนอหา และบรรยายสรปผลการวจย ตามลกษณะของการนเทศการเรยนการสอนทศกษา

7. สรปผลการวจย

การศกษาครงนไดแบงการน าเสนอผลการวจยเพอตอบวตถประสงคของการวจยใน 2 ประเดนหลก ดงน

1. ผลการวเคราะหคณลกษณะของวทยานพนธและดษฎนพนธ

1.1 เน อ ห าท ศ ก ษ าว จ ย พ บ ว า งานวจยมเนอหาทศกษาใน 5 ประเดนเรยงตามล าดบจากมากไปหานอย ดงน 1) รปแบบการน เทศ 2) ความตองการการนเทศ 3) การศกษาความสมพนธระหวางการน เทศ สขภาพองคการ บ รรยากาศองคการ และประสทธภาพการสอนของคร 4) ทกษะการนเทศและพฤตกรรมผน าของผนเทศ และ 5) การปฎบตการนเทศ

1.2 ประเภทงานวจยทใชศกษา พบวา งานวจยไดใชวธการศกษาเรยงตามล าดบจากมากไปหานอย ดงน 1) งานวจยแบบกงทดลอง ใชศกษาเกยวกบรปแบบการนเทศ 2) งานวจยเชงส ารวจ ใชศกษาเกยวกบความตองการการนเทศ ทกษะการนเทศและพฤตกรรมผน าทางวชาการของผนเทศ และการปฏบตการนเทศ 3) งานวจยเชงสหสมพนธ ใชศกษาความสมพนธระหวางการนเทศ สขภาพองคการ บรรยากาศองคการ และประสทธภาพการสอนของคร และ 4) งานวจยและพฒนาใชศกษาเกยวกบการพฒนารปแบบการนเทศ

1.3 งานวจยทศกษาความสมพนธระหวางตวแปรตนและตวแปรตาม พบวา 1) สวนใหญศกษาตวแปรตน 1 ตวแปรซงเปนตวแปรดานรปแบบการนเทศ โดยเฉพาะการนเทศแบบเพอนนเทศเพอน 2)

ตวแปรตาม พบวา สวนใหญศกษาตวแปรตามเพยง 1 ตวแปร ซงเกยวของกบดานผ น เทศ ครผ รบการน เทศ นกเรยน และองคการ 3) ตวแปรเชงคณลกษณะ สวนใหญเปนดานคณวฒและประสบการณการสอนหรอการท างาน 4) เครองมอทใชวดตวแปรตนหรอตวแปรจดกระท า มการตรวจสอบคณภาพโดยผเชยวชาญ สวนเครองมอทใชวดตวแปรตามใชเครองมอในการวจย 9 ประเภท ประกอบดวย แบบทดสอบ/แบบวด แบบประเมน แบบสอบถาม แบบตรวจสอบรายการ แบบรายงานตนเอง แบบสมภาษณ แบบสงเกต แบบบนทก และการสนทนากลม โดยพบวาใชแบบสอบถามมากทสด รองลงมาคอ แบบทดสอบ แบบประเมน และแบบสมภาษณ สวนเครองมอทใชนอยทสด คอ การสนทนากลม 5) ตวบงชคณภาพของเครองมอวจย ม 7 ตวบงช ไดแก การตรวจสอบความสอดคลองของผ ประเมน ความเทยงแบบ KR20/21 ความเทยงแบบสมประสทธอลฟา ความตรงเชงเนอหา(ผเชยวชาญ) ความตรงเชงโครงสราง คาความยาก และคาอ านาจจ าแนก ตวบงชทใชมากทสด คอ ความตรงเชงเนอหาโดยผ เชยวชาญ รองลงมาคอ ความเทยงแบบ KR20/21 ความเทยงแบบสมประสทธอลฟา และคาอ านาจจ าแนก สวนตวบงชทใชนอยทสด คอการตรวจสอบความสอดคลองของผ ประเมน

2. ผลการวเคราะหผลการศกษาทคนพบในวทยานพนธและดษฎนพนธ

2.1 งานวจยท ศกษาเป รยบ เทยบความสามารถในการจดการเรยนรของคร หรอการพฒนาครดวยการนเทศรปแบบตางๆ พบวา ผลจากงานวจยแตละเรองไมแตกตางกน ครมพฒนาการในการจดการเรยนการสอนของตนมากขน มทศนคตทดตอการนเทศมากขน และผลการเรยนรของนกเรยนดขน และรปแบบทใชในการศกษามากทสดคอรปแบบการนเทศแบบเพอนนเทศเพอน


101

2.2 งาน วจยท ศ กษ าการพฒ น ารปแบบการนเทศ ม 2 เรอง เปนการวจยและพฒนาจากดษฎนพนธ ผลการศกษาพบวา มการพฒนารปแบบการนเทศการเรยนการสอน 2 รปแบบ ไดแก 1) APFIE Model เปน รปแบบการน เทศการเรยนการสอนครวทยาศาสตรเพ อพฒนาศกยภาพนก เรยน ท มแววความสามารถพเศษทางวทยาศาสตร ซงประกอบดวยกระบวนการด าเนนงาน 5 ขนตอน คอ ขนตอนท 1 ศ กษ าส ภ าพ ป จ จบ น และค ว าม ตอ งก ารจ า เป น (Assessment Needs: A) ขนตอนท 2 จดการใหความรกอนการนเทศ (Providing Information: P) ขนตอนท 3 วางแผนการนเทศ (Formulating Plan: F) ขนตอนท 4 ปฏบตการน เทศ (Implementing: I) และขนตอนท 5 ประเมนผลการนเทศตลอดภาคเรยน (Evaluating : E) 2) รปแบบการนเทศพพไออ (PPIE) ส าหรบการนเทศนกศกษาฝกประสบการณวชาชพคร ซงประกอบดวย 4 ขนตอน คอ ขนตอนท 1 เตรยมความร /เทคนควธการจดการเรยนร (Preparing - P) ขนตอนท 2 เตรยมวางแผนการนเทศ (Planning - P) ขนตอนท 3 ด าเนนการน เทศ (Implementing - I) ข นตอน ท 4 ประเมนผล(Evaluating - E) รปแบบการน เทศท งสองรปแบบ สามารถชวยพฒนาครทเปนกลมเปาหมายของการนเทศ ใหมความสามารถในการจดการเรยนการสอนไดบรรลตามวตถประสงค และชวยพฒนาผลสมฤทธของผเรยนใหสงขน ท าใหทงผนเทศและผรบการนเทศพงพอใจ

2.3 งานวจยท ศกษาความตองการการนเทศ พบวา งานวจยสวนใหญสนใจศกษาความตองการในการนเทศของครเกยวกบการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ โดยครอบคลมองคประกอบ 7 ดาน คอ 1) หลกสตรและการน าหลกสตรไปใช 2) การวางแผนการสอน 3) การเตรยมการสอน (ทกษะและเนอหาวชา) 4) การจดการเรยนร 5) การใช/ผลตสอ

การเรยนการสอน 6) การวดประเมนผล และ 7) การสงเสรมการวจยในชนเรยน

2.4 งานวจยทศกษาทกษะการนเทศและพฤตกรรมผน าของผนเทศ พบวา ผ น เทศควรมทกษะการนเทศ 2 ทกษะ คอ ทกษะระหวางบคคล 6 ดาน ไดแก 1) พฤตกรรมปฏสมพน ธระหวางบคคล 2) คณลกษณะเฉพาะของผนเทศ 3) การเลอกใชทกษะตามความแตกตางระหวางบคคล 4) ทกษะดานมนษยสมพนธ 5) ทกษะดานการเปนผน า และ 6) ทกษะดานการบรหารบคคล และทกษะทางเทคนค 4 ดาน ไดแก 1) ทกษะการประเมนและการวางแผน 2) ทกษะการสงเกต 3) ทกษะการวจยและประเมนผล และ 4) ทกษะดานเทคโนโลยการศกษา สวนพฤตกรรมผน าทางวชาการของผนเทศ พบวา ควรพฒนาในประเดน ดงน 1) การกระตนใหครมความตระหนกในการใชกลยทธ 2) การสรางสงจงใจใหคร 3) การตดตามดแลความกาวหนา 4) ก ารใชท รพ ยากรอยางส ร างส รรค 5) การส รางสภาพแวดลอมใหปลอดภยและเปนระเบยบ 6) การดแลการปฏบตการสอน และ 7) การสงเกตการสอนของคร

2.5 งานวจยทศกษาการปฏบตการนเทศภายในโรงเรยน พบวา โรงเรยนมการนเทศใน 3 ระดบ ดงน 1) การนเทศในระดบโรงเรยน พบวาสวนใหญมการด าเนนการนเทศ 3 ขนตอนโดยครมสวนรวมทกข นตอน คอ 1) ข นการเตรยมการน เทศ 2) ข นปฏบตการนเทศ และ3) ขนการประเมนผลการนเทศ 2) การน เทศในระดบผ บ รหารโรงเรยน พบวา มการปฏบตการนเทศภายในระดบปานกลางถงระดบมาก โดยมขนตอนการนเทศภายใน5 ขนตอน คอ ขนท 1 วางแผนการน เทศ ข น ท 2 เต รยมการ น เท ศ ข น ท 3 ปฏบตการนเทศ ขนท 4 สรางขวญก าลงใจ และขนท 5 ประเมนผลการนเทศ 3) การนเทศในระดบคร พบวา ครสวนใหญไดปฏบตการน เทศระดบปานกลาง โดยพจารณาจาก 5 ดาน คอ ดานการวางแผนการสอน ดาน


102

การเตรยมการสอน ดานการจดการเรยนการสอน ดานการใช สอการเรยนการสอน และดานการวดและประเมนผล

2.6 งานวจยทศกษาความสมพนธ เปนการศกษาความสมพนธระหวางการนเทศภายในกบสขภาพองคก าร ห รอ บ รรยากาศองคก าร ห รอประสท ธภาพการสอนของคร โดยพบวา 1) การปฏบตงานนเทศ สามารถท านายสขภาพองคการโดยรวมได 2) การปฏบตการนเทศภายในแบบเยยมชนเรยนมความสมพนธเชงเสนตรงกบบรรยากาศขององคการ 3) ก ารป ฏ บ ต ก าร น เท ศ ภ าย ใน แบ บ ม ส วน รวม มความสมพนธเชงเสนตรงกบประสทธภาพการสอนของคร และ4) สมรรถนะการนเทศของผบรหารสามารถท านายผลการปฏบตงานนเทศในโรงเรยนโดยรวมได

2.7 ป ญ ห าแ ล ะ ข อ เส น อ แน ะเกยวกบการนเทศของงานวจยทศกษา พบวาม 3 ดาน ไดแ ก 1) ปญ ห าดานการ เต รยมการน เท ศ โดย มขอเสนอแนะใหมการเตรยมการนเทศอยางเปนระบบและเนนการมสวนรวมของผทเกยวของ โดยเฉพาะอยางยงตองตอบสนองความตองการของผรบการนเทศ 2) ปญหาดานการปฏบตการนเทศ โดยมขอเสนอแนะใหคดเลอกผ นเทศอยางเหมาะสม ท าความเขาใจกบผ ทเกยวของ และพฒนาผนเทศใหสามารถท าหนาทไดอยางมประสทธภาพ และ3) ปญหาดานการประเมนผลการนเทศ โดยมขอเสนอแนะใหด าเนนการก ากบตดตามการนเทศอยางเปนระบบและตอเนองโดยมผรบผดชอบอยางชดเจน และใหจดท ารายงานผลการนเทศเปนสวนหนงของการนเทศ

8. อภปรายผล จากผลการสงเคราะหงานวจยเกยวกบการนเทศการเรยนการสอนในสถานศกษาขนพนฐานใน

ระหวางปพ.ศ. 2547 ถง 2552 มประเดนทควรน ามาอภปราย ดงน

1. คณ ล กษณ ะของงานวจ ยท น าม าสงเคราะห จากผลการสงเคราะหงานวจยพบวา สวนใหญเปนงานวจยเชงกงทดลองทศกษาเกยวกบรปแบบการนเทศการเรยนการสอนเพอพฒนาสมรรถภาพการสอนของคร โดยรปแบบทไดรบการศกษามากทสดคอการน เทศแบบเพอนนเทศเพอน สวนการน เทศในรปแบบอนแมจะเรยกชอตางกน แตเมอวเคราะหแลวพบวา มแนวคดทสอดคลองกน คอ เปนกจกรรมการนเทศเพอพฒนาทกษะการสอนของคร มงเนนใหครไดชวยเหลอซงกนและกน ซงตางจากการนเทศแบบคลนกทตองอาศยความเชยวชาญของผ น เทศในการพฒนาครผานกระบวนการนเทศทเนนการเขาเยยมชนเรยนเพอสงเกตการเรยนการสอนอยางเปนระบบ (Beach และ Reinhartz, 2000) รองลงมาเปนงานวจยเชงส ารวจทเปนการศกษาเชงเปรยบเทยบแตไมไดศกษาถงความเปนเหตเปนผลของตวแปรตนและตวแปรตาม มสวนนอยทเปนงานวจยทศกษาเชงความสมพนธ และงานวจยและพฒนาท ศกษาการพฒนารปแบบการน เทศ การทงานวจย ส วน ให ญสนใจศกษาตวแปรท เก ยวกบสมรรถภาพในการจดการเรยนรของคร ผลสมฤทธของผเรยน สมรรถภาพการนเทศของผนเทศ และการนเทศงานวชาการของผบรหาร แสดงวา ผวจยสวนใหญใหความส าคญกบการศกษาวจยเกยวกบเรองดงกลาว ซงสอดคลองกบรายงานการสงเคราะหงานวจยทางการศกษาของนงลกษณ วรชชย และสวมล วองวาณช (2541: 190-191) และเจตนารมณของการปฏรปการเรยนร ทระบใหการนเทศการเรยนการสอนเปนกลไกส าคญ เพอชวยใหครไดปรบการเรยนเปลยนการสอน อนจะสงผลตอการยกระดบผลสมฤทธทางการเรยนของผ เรยน (กระทรวงศกษาธการ, 2553)


103

2. ผลการวเคราะหผลการศกษาทคนพบในวทยานพนธและดษฎนพนธ จากผลการสงเคราะหงานวจยพบวา

2.1 การพฒนาครโดยใชการนเทศในรปแบบตางๆ ท าใหครสามารถออกแบบการเรยนรและใชเทคนคการสอนทหลากหลาย สอดคลองกบ เนอหาวชาและระดบช นของผ เรยนไดอยางมประสทธภาพมากขน มทศนคตทดตอการนเทศการเรยนการสอน และสามารถสงผลใหผ เรยนมผลสมฤทธท างการ เรยน ส ง ขน สอดคลอ งกบ งาน วจยขอ ง นภสวรรณ ทศนาญชล (2552); จตรงค ธนะสลงกร (2547); โสภาพร ไสยแพทย (2550); อดศกด พงศพษณ (2550); และสามารถ ทมนาค (2545) อยางเหนไดชด จงอาจกลาวไดวา การนเทศการเรยนการสอนสามารถปรบเปลยนพฤตกรรมการสอนของครเพอใหสงผลตอผลสมฤทธของผเรยน และการนเทศการเรยนการสอนไมวาจะเปนรปแบบใด ตางกเปนเครองมอส าคญในการบรหารงานวชาการของผบรหารโรงเรยน ซงสอดคลองกบ Beach และ Reinhartz (2000) ทไดน าเสนอการนเทศการเรยนการสอนรปแบบตางๆ เพอใหครและผบรหารโรงเรยนไดเลอกใชใหเหมาะสมกบบรบทของตน เชน การนเทศแบบคลนก การนเทศแบบประเมนตนเอง การนเทศแบบรวมพฒนา และการนเทศแบบพฒนาตนเอง นอกจากน สมน อมรววฒน (2547) ไดน าเสนอการนเทศแบบกลยาณมตรนเทศทเนนการใหใจ การรวมใจ การตงใจ และการเปดใจ โดยเหนวาเปนรปแบบการนเทศทเห ม าะกบ ส งค ม ไท ยและ เห ม าะกบ ส ภ าพ ก ารเปลยนแปลงของสงคมทตองการการท างานรวมกนแบบกลยาณมตร อยางไรกตาม พบวา ยงมปญหาอปสรรคในการขบเคลอนการนเทศการเรยนการการสอนหลายประการ สอดคลองกบรายงานการวจยสภาพปญหาและแนวทางการแกปญหาการจดการเรยนการสอนทสงผลตอการพฒนาคณภาพผ เรยนในระดบการศกษาข น

พนฐาน โดยส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (2552) ทระบวากระบวนการน เทศ ทผ านมายงไมประสบความส าเรจ เพราะครยงไมไดรบการพฒนาความรและทกษะเกยวกบหลกสตร ไมไดรบการพฒนาใหสามารถจดการเรยนรอยางมประสทธภาพ การนเทศตดตามและประเมนผลการพฒนาครยงไมตอเนอง อกท งครสวนใหญไมไดรบการนเทศจากศกษานเทศกทมความรช านาญเฉพาะทาง มแตเพยงการนเทศภายในทโรงเรยนด าเนนกนเองและยงไมมประสทธภาพ ซงสอดคลองกบรายงานการวจยของยเนสโก โดย De Grauwe (2000) เกยวกบการนเทศในโรงเรยนของกลมประเทศอาเซยน 5 ประเทศ ไดแกบงคลาเทศ อนเดย เกาหล เนปาล และศรลงกา ทพบวา โดยภาพรวมของการนเทศในทกประเทศยงไมมประสทธภาพ อน เนองมาจากสาเหตหลายประการ

2.2 ความตองการการน เทศ จากการสงเคราะห พบวาสอดคลองกบสภาพปญหาตางๆ ดงกลาวขางตน กลาวคอ ครยงขาดความรความเขาใจในเรองหลกสตรและการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ รวมทงการวจยเชงปฏบตการในชนเรยน ทงผบรหารและครผนเทศไมมความรและทกษะเกยวกบการจดการเรยนรเพยงพอทจะนเทศคร และมภาระงานมากจนไมมเวลาพอเพยงทจะท าใหกระบวนการนเทศด าเนนการใหบรรรลวตถประสงคได นอกจากน ครยงไมใหความรวมมอซงอาจเปนเพราะวาไมเขาใจและอาจคดวาเปนการจบผด และประการส าคญคอครผรบการนเทศไมไดรบผลสะทอนการนเทศจากผนเทศ ขอมลดงกลาวสอดคลองกบการรายงานของส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (2552) ทพบวาการจดการเรยนการสอนในระดบการศกษาขนพนฐาน ยงไมสงผลตอการพฒนาคณภาพผเรยน ท งน เนองจากปญหาทส าคญ คอครผสอนยงไมไดรบการพฒนาทสอดคลองกบปญหาและความตองการอยางแทจรง


104

2.3 ท ก ษ ะ ก า ร น เท ศ แ ล ะพฤตกรรมผน าของผนเทศ จากการสงเคราะห พบวาทกษะทจ าเปนของผ น เทศม 2 ทกษะ ไดแก ทกษะระหวางบคคล ซงเปนความสามารถของผ น เทศทจะเขาใจถงความรสกและความแตกตางของผรบการนเทศและสามารถสรางความสมพนธทดกบผรบการนเทศได กบทกษะดานเทคนค ซงเปนความสามารถของผนเทศในเชงการปฏบตการ ผลการศกษาสอดคลองกบขอคนพบของพชรนทร แกวเจรญ (2545) ทพบวา ผนเทศควรมคณลกษณะทพงประสงค 4 ดาน คอ มบคลกภาพทนาเชอถอ มความสามารถและรอบรในเชงวชาการและวชาชพ มความรความสามารถทจะท าการนเทศได และมความ รความสามารถใน เชงบ รหารจดการ และสอดคลองกบแนวคดของนกการศกษาหลายทานทเสนอวา ผนเทศทมประสทธภาพจะตองมความร 4 ทกษะ 4 ไดแก มความรในเรองการบรหารจดการ พฤตกรรมมนษย หลกสตรและการสอน และการพฒนาองคการ ส าหรบทกษะ 4 ไดแก มทกษะทางเทคนค การครองคน การจดการศกษา และการสรางความคด (กรมสามญศกษา, 2539) เมอพจารณาผบรหารโรงเรยนในฐานะเปนผน าการนเทศภายในโรงเรยน พบวาผบรหารโรงเรยนจ าเปนตองมทกษะการน เทศดงกล าว และควรมพฤตกรรมภาวะผน าทางวชาการเพอจะไดสรางศรทธาและแรงจงใจใหแกครในการพฒนาการเรยนการสอน เพราะจากการสงเคราะหพบวาปญหาส าคญในการนเทศการเรยนการสอน คอผนเทศและผบรหารโรงเรยนมขอจ ากดท งในเรองความรและทกษะการนเทศ จากขอคนพบของ Kowal และSteiner (2007) สะทอนใหเหนวา ท งผบรหารและผนเทศในฐานะ Instructional coach ตองมคณลกษณะ 3 ประการ คอ มความรในศาสตรการสอน เปนผเชยวชาญในเนอหาสาระ และเปนผทมมนษยสมพนธ

2.4 การปฏบตการนเทศ จากการสงเคราะห ไดสะทอนให เหนวา โรงเรยน ท มประสทธภาพทกโรงเรยนมกระบวนการนเทศทชดเจน และมลกษณะคลายคลงกน แตอาจมบางกจกรรมทแตกตางกนไปตามบรบทและเปาหมายของโรงเรยน ซงกระบวนการนเทศดงกลาวเปนกระบวนการท สงด อทรานนท (2530) ไดเสนอวาเหมาะกบสงคมไทย โดยแบงออกเปน 5 ขนตอน คอ 1) วางแผนการนเทศ 2) ใหความรในสงทจะตองท า 3) ปฏบตการนเทศ 4) สรางขวญและก าลงใจ และ5) ประเมนผลผลตของการด าเนนการ ซงในแตละขนตอนตางมความส าคญ ดงนน กระบวนการนเทศจงตองมความชดเจน เปนรปธรรม และสามารถน าไปปฏบตไดจรง และสงทส าคญคอ การสรางขวญและก าลงใจทงของผนเทศและผรบการนเทศ ตลอดจนการตดตามประเมนผลการนเทศและสะทอนขอมลใหผเกยวของไดรบทราบเพอการปรบปรงแกไขและพฒนาอยางตอเนอง นงลกษณ วรชชย และสวมล วองวาณช (2542) พบวากระบวนการนเทศในโรงเรยนทไมประสบความส าเรจสวนใหญเปนปญหาในขนการปฏบตการนเทศ ดวยเหต น ผ บรหารจงตองก าหนดโค รงส ร างระบ บ ก าร น เท ศ ข อ งโร ง เร ยน แ ล ะคณะกรรมการนเทศทรบผดชอบ พรอมทงระบบทบาทหนาทอยางชดเจน

9. ขอเสนอแนะ

1. ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช 1.1 ผลการส งเคราะห งานวจยท

พบวา ประสทธภาพของการนเทศการเรยนการสอนขนอยกบความตระหนกของบคลากรทางการศกษาทงผนเทศและผรบการนเทศเกยวกบความส าคญของผเรยน และความพรอมทจะรวมมอกนเพอยกระดบคณภาพของผเรยน โดยมความเชอมนวากระบวนการนเทศเปนกลไกส าคญของการพฒนาครเพอยกระดบผเรยน จากขอคนพบดงกลาว จงมขอเสนอแนะดงน


105

1) หนวยงานระดบนโยบายควรสรางความตระหนกตอความส าคญของการนเทศทมตอการยกระดบคณภาพการศกษาของผเรยน ดวยการก าหนดเปนนโยบาย เปาหมายและแผนงานเพอใหโรงเรยนน าไปปฏบต

2) โ ร ง เ ร ย น ค ว ร บ ร ร จแผนงานการนเทศภายในเปนหนงในแผนงานหลกของงานวชาการ และผ บรหารโรงเรยนควรมการประชมชแจงท าความเขาใจกบผ เกยวของทกฝาย พรอมท งก ากบ ตดตามและประเมนผลการด าเนนการอยางสม าเสมอ

3) ผ บ รห ารโรง เร ยน ควรกระตนใหครตระหนกถงความส าคญของผลทเกดกบผเรยน โดยก าหนดเปนนโยบายอยางชดเจนวาจะใชกระบวนการนเทศการเรยนการสอนเปนกลไกส าคญในการยกระดบคณภาพการสอนของคร เพอน าไปสการยกระดบคณภาพการศกษาของผเรยน

4) ผ บ ร ห า ร โ ร ง เร ย น ค ว รกระตนใหครเกดความตองการในการนเทศ และเตมใจรบการนเทศ ดวยการจดกจกรรมสงเสรมความรความเขาใจทถกตองเกยวกบการนเทศ สรางแรงจงใจในการพฒนาตนเองและเพอนรวมวชาชพ ตลอดจนสนบสนนสงเสรมใหครไดมสวนรวมในการปฏบตการนเทศทกขนตอน

1.2 ผลการส งเคราะห งานวจยทพบวา การนเทศทกรปแบบชวยพฒนาการสอนของครใหมประสทธภาพได และม รปแบบการน เทศทมประสทธภาพและกระบวนการนเทศทเหมาะสมส าหรบการน าไปใชในบรบทตางๆ อยางหลากหลาย จากขอคนพบดงกลาว จงมขอเสนอแนะดงน

1) โรงเรยนควรน ารปแบบการนเทศทมประสทธภาพและกระบวนการน เทศจากงานวจยไปประยกตใชหรอทดลองความนาจะเปนให

สอดคลองกบปญหาและความตองการของตน เพอประโยชนในการพฒนาการเรยนการสอนของคร และระบบการนเทศการเรยนการสอนของโรงเรยน

2) ผ บรหารโรงเรยนควรเปดโอกาสใหครไดมสวนรวมในการศกษา วเคราะห และทดลองใชการน เทศแตละรปแบบ เพอคนหาแนวทางการนเทศทเหมาะสมและสอดคลองกบสภาพปญหาและความตองการของคร

3) ผ บ ร ห าร โ ร ง เร ย น ค ว รจดระบบและรปแบบการนเทศภายในทเหมาะสมกบบรบทของโรงเรยน พรอมทงจดระบบการพฒนาผนเทศใหมความรและทกษะการนเทศอยางมคณภาพ มการเสรมสรางขวญและก าลงใจ ตลอดจนอ านวยความสะดวกเกยวกบปจจยในการด าเนนการน เทศอยางพอเพยงและเหมาะสม

1.3 ผลการส งเคราะห งานวจยทพบวา งานวจยเกยวกบการนเทศการเรยนการสอนยงไมกระจายตามระดบการศกษาและเนอหาสาระอยางเหมาะสม และลกษณะปญหาการวจยสวนใหญเปนการศกษาสภาพตวแปรทยงใหสารสนเทศทไมลกซงเทาทควร ท าใหโรงเรยนขาดขอมลสารสนเทศในการวางแผนพฒนาครใหสอดคลองกบสภาพปญหาและความตองการทแทจรงของโรงเรยน จากขอคนพบดงกลาว จงมขอเสนอแนะดงน

1) ส า น ก ง า น เข ต พ น ทการศกษาและหนวยงานทเกยวของควรด าเนนการท าวจยและพฒนาเกยวกบการนเทศการเรยนการสอนในประเดนทมความลกซงและซบซอนขนโดยเฉพาะอยางยงสามารถใหค าอธบายไดในเชงความเปนเหตเปนผลเกยวกบปจจยทสงผลตอประสทธภาพการนเทศการเรยนการสอน เพอใหขอคนพบจากการวจยมประโยชนตอการพฒนาการเรยนการสอนไดอยางจรงจงและยงยน


106

2) ส า น ก ง า น เข ต พ น ทการศกษาและหนวยงานทเกยวของควรสงเสรมใหโรงเรยนทกระดบในเขตพนท ท าการวจยเกยวกบการนเทศการเรยนการสอนเพอหาแนวปฏบตทดของตนเอง ซงจะสงผลในการกระตนใหครเหนความส าคญของการนเทศ เกดการพฒนาเทคนควธการสอนของตนเองและของกลมสาระการเรยนร

3) โรงเรยน และหนวยงานทเกยวของควรสงเสรมสนบสนนใหครการท าวจยเกยวกบการน เทศการเรยนการสอน พ รอมท งสนบสนนงบประมาณและจดฝกอบรมการท าวจย ตลอดจนจดสมมนาเผยแพรงานวจยใหครบวงจร

2. ขอเสนอแนะเพอการท าวจยตอไป 2.1 ควรมการศกษาวจยและพฒนา

รปแบบการนเทศ หรอตวแปรทเกยวของในเชงลกโดยใชศาสตรอนทเกยวของมารวมพจารณา

2.2 ควรมการศกษาวเคราะหปจจยทสงเสรมและปจจยทเปนอปสรรคตอประสทธภาพของการนเทศการเรยนการสอนภายในโรงเรยนขนาดตางๆ กน

2.3 ควรใชการวจยแบบผสมผสานระหวางการวจยเชงปรมาณและการวจยเชงคณภาพเพอศกษาเกยวกบอทธพลของการนเทศการเรยนการสอนในรปแบบตางๆ กบประสทธผลการสอนของครและผลสมฤทธของผเรยน

2.4 ควรมการศกษาวจยตดตามผลการนเทศการเรยนการสอนภายในโรงเรยนทเปนการศกษาระยะยาว เพอจะไดทราบปญหาอปสรรคทแทจรงของการนเทศการเรยนการสอนและแนวทางการพฒนาใหการนเทศการเรยนการสอนเปนเครองมอของผบรหารโรงเรยนในการพฒนาครอยางย งยน

บรรณานกรม กรมสามญศกษา (2539) แนวทางการนเทศการศกษา.

กรงเทพฯ : หนวยศกษานเทศก กรมสามญศกษา

กระทรวงศกษาธการ (2553) การนเทศแนวใหม: กลไกปฏรปการศกษา. คนคนวนท 20 ธนวาคม2553 จาก http://www.moe.go.th/ websm/2010/dec/444.html

จตรงค ธนะสลงกร (2547) การนเทศคลนกเรองการจดกจกรรมพฒนาทกษะการพดของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 5 โดยใชหองปฏบตการทางภาษา

นภสวรรณ ทศนาญชล (2552) รปแบบการนเทศใหครใชไตรสกขาในการสอน. เอกสารการประชมทางวชาการของครสภาครงท 5 เรอง การวจยเพอพฒนานวตกรรมการเรยนรและการบรหารการศกษา (หนา 391-400) จดโดยส านกงานเลขาธการครสภา กรงเทพมหานคร: บรษท ส เจรญการพมพจ ากด

นงลกษณ วรชชย และสวมล วองวานช (2541) การสงเคราะหงานวจยทางการศกษาดวยการวเคราะหอภมานและการวเคราะหเนอหา . กรงเทพมหานคร: ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต ส านกนายกรฐมนตร

พชรนทร แกวเจรญ (2545) คณลกษณะทพงประสงคของผนเทศภายในวทยาลยเทคนคในภาคใต

คนคนวนท 20 กรกฎาคม 2553 จากhttp://www.thaiedresearch.org/thaied/?q=thaied_results

สงด อทรานนท (2530) การนเทศการศกษา: หลกการทฤษฎและการปฏบต กรงเทพมหานคร: โรงพมพมตรสยาม

http://www.moe.go.th/%20websm/2010/dec/444.html

http://www.moe.go.th/%20websm/2010/dec/444.html

http://www.thaiedresearch.org/thaied/?q=thaied_results



107

สามารถ ทมนาค (2545) “การนเทศการสอนแบบเพอนรวมพฒนาวชาชพ เพอพฒนาสมรรถภาพการอานในวชาภาษาไทย ชนประถมศกษาปท 1 – 3” วทยานพนธระดบปรญญามหาบณฑต คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร

สมน อมรวว ฒน (2547) กลยาณมตรน เทศส าห รบผ บ รห าร : กลยท ธในการน เทศเพอสรางโรงเรยนใหเขมแขง. กรงเทพมหานคร: หางหนสวนจ ากดภาพพมพ

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (2551) รายงานการศกษาไทยในเวทโลก พ.ศ. 2549 กรงเทพมหานคร: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (2552) รายงานการวจยสภาพปญหาและแนวทางการแกปญหาการจดการเรยนการสอนทสงผลตอการพฒนาคณภาพผ เรยนในระดบการศกษาขนพนฐานกรงเทพมหานคร: หางหนสวนจ ากด ว.ท.ซ.คอมมวนเคชน

ส ารอง ไกรเพชร (2550) การนเทศภายในโดยใชครเปนฐานเพอพฒนาความสามารถในการท าวจยในชนเรยนของครโรงเรยนบานจงเกา อ.ส าโรงทาบ จ.สรนทร คนคนวนท 20 กรกฎาคม 2553 จาก http://www.thaiedresearch.org/ thaied/?q=thaied_results

โสภาพร ไสยแพทย (2550) ผลการใชกระบวนการนเทศแบบมสวนรวมทมตอการพฒนาพฤตกรรมการประเมนผลการเรยนรตามสภาพจรงแบบยงยนของครคณตศาสตร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาเชยงราย เขต 3 คนคนวนท 20 กรกฎาคม 2553 จาก http://www.thaiedresearch.org/thaied/?q=thaied_results.

อดศกด พงศพษณ (2550) ผลการนเทศแบบมสวนรวมทมตอพฤตกรรมการจดการเรยนรแบบใชค าถามของครปฐมวยในโรงเรยน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาเชยงราย เขต 3

คนคนวนท 20 กรกฎาคม 2553 จาก http://www.thaiedresearch.org/thaied/?q=thaied_results.

Beach, D. M. & Reinhartz, J. (2000). Supervisory leadership: Focus on instruction. Boston: Allyn & Bacon.

De Grauwe, A. (2000). “Supervision and support services in five countries:

A comparative analysis”. In UNESCO (IIEP), Improving school efficiency: The Asian experience. pp. 95-110. Retrieved September 18, 2007, from

http://www.unesco.org/iiep. Kowal, J. & Steiner, L. (September, 2007).

Instructional coaching. Retrieved October 10, 2008, from

www.centerforcsri.org.

http://www.thaiedresearch.org/%20thaied/?q=thaied_results

http://www.thaiedresearch.org/%20thaied/?q=thaied_results





http://www.unesco.org/iiep

http://www.centerforcsri.org/

วารสารศกษาศาสตร มสธ. การศกษาสถานภาพดษฎนพนธสาขาวชาบรหารการศกษา ปท 5 ฉบบท 2 กรกฎาคม 2555 – ธนวาคม 2555 ปรชา วหคโต

108

การศกษาสถานภาพดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษา The Status of Dissertation in Educational Administration Program.

ปรชา วหคโต*

บทคดยอ

การวจยเรอง “การศกษาสถานภาพดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษา” มวตถประสงคเพอศกษา 1) ขอมลทวไปของดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษา และ2).องคประกอบหลกของงานวจย ดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษา กลมตวอยางทศกษาครงน เปน ดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษา ของสถาบนการศกษาตางๆ ทพมพเผยแพร ในชวงป พ.ศ. 2549 - 2553 ผานเครอขายทางอนเตอรเนต จ านวน 86 เรอง เครองมอทใชในการวจยเปน แบบส ารวจงานวจย ทผวจยสรางขน ด าเนนการเกบรวบรวมขอมลโดยเรมจากการส ารวจรวบรวมรายชอและบทคดยองานดษฎนพนธสาขาวชาการบรหารการศกษา แลวจงศกษารายละเอยดในประเดนทก าหนดจากรายงานการวจย ฉบบสมบรณ จากนนท าการวเคราะหขอมลดวยคาความถ และคารอยละ ผลการวจย พบวา

1. ขอมลทวไปของดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษาทเปนกลมตวอยางพบวา ดษฎนพนธบรหารการศกษาสวนใหญเปนของมหาวทยาลยขอนแกน รองลงไปคอ มหาวทยาลยบรพา และปทท าวจย/พมพเผยแพรมากทสดคอ ปพ.ศ. 2550 รองลงไปคอ ป พ.ศ. 2552

2. องคประกอบหลกของานวจย ดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษา พบดงน 2.1 ระเบยบวธวจยของดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษาสวนใหญ คอ การวจยเชงพฒนา รองลงไป

คอ การวจยเชงสหสมพนธ 2.2 วตถประสงคการวจยของดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษาสวนใหญ คอ เพอพฒนารองลงไป

คอ เพอศกษาบรบท/สภาพและปญหา 2.3 ประชากรและกลมตวอยางของดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษาสวนใหญ คอ ผ บรหาร

สถานศกษา รองลงไปคอ ผสอน/บคลากรในสถานศกษาและ ผเชยวชาญ/ผทรงคณวฒ 2.4 เครองมอ/วธการทใชในการเกบรวบรวมขอมลของดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษาสวนใหญ

คอ แบบสอบถาม รองลงไปคอ แบบสมภาษณ และ แบบบนทก/แบบวเคราะหเอกสาร 2.5 ขนตอนการด าเนนงานวจยของดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษาสวนใหญ คอ ศกษาสภาพ

บรบท/ปจจบนและปญหา รองลงไปคอ ศกษาเอกสาร/ขอมลพนฐานเพอก าหนดกรอบแนวคด ประเมน/ตรวจสอบความเหมาะสมและเปนไปไดและสราง/พฒนารปแบบ ตวบงช

*รองศาสตราจารย ดร.ขาราชการบ านาญ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ประจ าสาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยเวสเทรน


109

2.6 คาสถตทใชในการวเคราะหขอมลของดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษาสวนใหญ คอ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน รองลงไปคอ คารอยละ คาความถ การวเคราะหองคประกอบ(Factor Analysis) และการวเคราะหเนอหา

2.7 ตวแปรทศกษาของดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษาสวนใหญ คอ ประสทธผลขององคการ รองลงไปคอ การจดการความร ภาวะผน า และ การน านโยบายฯไปปฏบตในสถานศกษา การเปนองคการแหงการเรยนร การบรหารจดการ และ การประกนคณภาพการศกษา

Abstract

The purposes of a study of dissertation status were : 1) to find out the general data of dissertation on educational administration ; 2) to find out the principle factors of dissertation on educational administration. The study sample were the dissertation on educational administration of the institutions which disseminated during 2006-2010 through network about 86 topic. The research tool was a survey which the researcher designed for conducing and collecting the data the study start by collecting the topics and abstracts then focus on

Based upon the finding , it was concluded that : 1. The most dissertations on educational administration was Khongan University and Burapha University

respectively. The researching year and the most dissemination was 2007 the second was 2009. 2. The principle factors of dissertation on educational administration were :

2.1 The research methodology was the research for development and mix research respectively. 2.2 The purpose of research was on educational administration were development and the second were

study on environment, situation and problem. 2.3 The population and sample of dissertation on educational administration were school directors, school

teachers, educational human resources, and some expert. 2.4 The research instrument were a quesionaire, interviews, tape record, and document analysis. 2.5 The step in conducting research was the study on situation, environment and problems. The second was

study on document and basic data in order to set up the conceptual frame work, evaluation and check the possibility, development the model and index.

2.6 The analysis of the data was accomplished by computation of the mean and standard deviation. The second was percentage, frequency, factor analysis, and content analysis. 2.7 The variable study were the organizational efficiency. The second was the knowledge management, leadership and the applied policy. Besides, organization of knowledge, organization management and educational quality assurance were also employed.


110

ความเปนมาและความส าคญของปญหา ดษฎนพนธ เปนเอกสารงานวจยทเขยนโดย

นสตนกศกษาในระดบดษฎบณฑต ในเอกสารงานวจยนจะก าหนดวตถประสงค วธการศกษา และผลการศกษา ไวอยางเปนระบบ มแบบแผนทถกตองตามหลกวชาการ ส าหรบนกศกษาในสถาบนอดมศกษา ดษฎนพนธเปนเอกสารงานวจยบงคบในการขอส าเรจการศกษา มการเรยกชอเอกสารงานวจยทเขยนโดยนกวจย นกศกษา หรอนกวชาการไวแตกตางกน ไดแกค าวา วทยานพนธและดษฎนพนธ โดยวทยานพนธ จะใชเรยกเอกสารทนสตนกศกษา ระดบมหาบณฑตหรอปรญญาโท ซงค าวาวทยานพนธตรงกบในภาษาองกฤษวา ทซส (thesis) มาจากภาษากรกค าวา θέσις ส าหรบเอกสารงานวจยของนสตนกศกษาระดบดษฎบณฑตหรอปรญญาเอกจะเรยกวา ดษฎนพนธ ตรงกบภาษาองกฤษค าวา ดเซอะเท-ฌน (dissertation) โดยทวไปวทยานพนธและดษฎนพนธ มกระบวนการเขยนคลายกน อยางไรกตามความแตกตางทส าคญจะอยทขอบเขตและความซบซอนของงานเทานน แนวคดนเปนทนยมในสหรฐอเมรกาแตในองกฤษมกจะใชค าวา “thesis” เหมอนกนทงวทยานพนธระดบปรญญาโทและปรญญาเอก ส าหรบในภาษาไทย ในปจจบนน วทยานพนธจะใชกบเอกสารทเขยนของนสตนกศกษาระดบบณฑตศกษาหรอระดบปรญญาโท สวนวทยานพนธระดบดษฎบณฑตหรอปรญญาเอกนนใชค าวา “ดษฎนพนธ” และในท นจะใชค าวา“ดษฎนพนธ”หรอ”วทยานพนธปรญญาเอก”โดยถอวามความหมายเดยวกน ดษฎนพนธ จงเปนเอกสารงานวจยสดทายของการเรยนปรญญาเอก ดงนนการเขยนดษฎนพนธจงเปนหวใจของการเรยนปรญญาเอก และเนองจากวาการเรยนปรญญาเอกเปนการผลตนกวจยมออาชพ ทไดรบการยอมรบเขาเปนสมาชกชมชนวชาการระดบโลก ดษฎนพนธจงตองไดมาตรฐานเปนทยอมรบ

โดยทวไปของนานาชาต เพอให เปนทแนใจไดวามหาวทยาลยไดท าการผลตดษฎบณฑตทมคณภาพไดมาตรฐาน และเปนทยอมรบของชมชนวชาการระหวางประเทศ ท าใหมหาวทยาลยตองก าหนดเกณฑมาตรฐานคณภาพดษฎนพนธเอาไวเปนการลวงหนา ทงนเพอใหนกศกษาไดทราบตงแตตน และถอปฏบตในการท าดษฎนพนธของตน และมอบใหคณะกรรมการหรอผ ท าหนาทเปนกรรมการหรอผเชยวชาญ หรอผทรงคณวฒจากภายนอกใชเปนแนวทางในการตรวจพจารณาตดสน ขนสดทายในการสอบดษฎนพนธ

สาขาวชาการบรหารการศกษาไดด าเนนเปดสอนในระดบดษฎบณฑตเปนครงแรกทมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เมอป พ.ศ.2529 และไดขยายเพมในสถาบนอดมศกษาทมความพรอมหรอสถาบนทไดเปดสอนในระดบมหาบณฑตอยกอนหนานแลว ซงในปจจบนมสถาบน อดมศกษาทด าเนนการสอนในระดบดษฎบณฑตสาขาวชาการบรหารการศกษา มท งทเปนสถาบนการศกษาของรฐและเอกชนเปนจ านวนมาก ภายหลงจากทไดรบการจดการเรยนการสอนในระดบดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษาแลว จงมดษฎนพนธทพมพแลวจ านวนมาก ทมขอบเขตเนอหา องคความ ร ท กวางขวางมากและได รบการน ามาประยกตใชในการปฏบตงานดานการบรหารการศกษาในทกระดบของการจดการศกษาของประเทศ ดษฎนพนธทมคณคาเหลาน ไดมการรวบรวม มการวเคราะหในรปแบบทแตกตางกน บางครงเปนการรวบรวมโดยน สตนกศกษา ห รอนกวชาการทสนใจเพ อน าไปประยกตใชในงาน แตการรวบรวมเหลานจะไดผลงานทตางกนไปตามวตถประสงคของการศกษา

จงกลาวไดวา ดษฎนพนธเปนเอกสารทางวชาการทมคณคาทใหองคความรเกยวกบสถานภาพของดษฎนพนธในสาขาวชาการบรหารการศกษา ท งในฐานะเปนแบบอยางใหนกวจยไดน ามาเปนกรณศกษา

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A3

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%A8%E0%B8%B6%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%B2

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%A2&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%A8%E0%B8%B6%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%B2

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%8A%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%8D%E0%B8%8D%E0%B8%B2%E0%B9%82%E0%B8%97

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A9%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%81

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%8D%E0%B8%8D%E0%B8%B2%E0%B9%80%E0%B8%AD%E0%B8%81&action=edit&redlink=1


111

และนสตนกศกษาทก าลงศกษาอย น ามาวเคราะหเพอหาอ งค ค ว าม ร ช าย แ ด น (Frontier of Knowledge) ว าชายแดนของความรในปจจบนอย ณ จดใด สรปเปนองคความรไดหรอไม ถาไมไดตองศกษาตอไป หรอขยายองคความรท งระเบยบวธวจย และเรองทจะท าดษฎนพนธใหมๆ ตอไป

ดวยเหต นผ วจยจงมความสนใจทจะศกษาสถานภาพของดษ ฎ นพน ธ สาขาวชาการบ รหารการศกษา ของสถาบนการศกษาในประเทศไทย วาม 1) ขอมลทวไปของดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษา มอะไรมากนอยเทาไร และ 2) องคประกอบหลกของงานวจย ดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษา มจ านวนมากนอยเทาไร และมลกษณะอยางไร ทงนเพอจะไดน าไปประกอบการพจารณาสงเสรมใหเกดดษฎนพนธดานการบรหารการศกษา ทครอบคลมท งเรองและระเบยบวธวจย อนจะประโยชนตอการศกษาและการวจยทางดานการบรหารการศกษาของผสอน ผเรยน และผน าผลการวจยไปใชตอไป

วตถประสงคการวจย

การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษา 1. ขอมลทวไปของดษฎนพนธ สาขาวชาการ

บรหารการศกษา 2. องคประกอบหลกของงานวจย ดษฎนพนธ

สาขาวชาการบรหารการศกษา ขอบเขตของการวจย

ขอบเขตของการวจย ครงนมดงน 1. ประชากรทศกษาครงน เปน ดษฎนพนธ

สาขาวชาบรหารการศกษา ของสถาบนการศกษาตางๆ ทพมพ เผยแพรทางออนไลน (Online) ผาน เค รอขาย

อนเตอรเนต (Internet) เวปไซต(Website) ของโครงการเค รอ ข ายห อ งส ม ด ใน ป ระ เท ศ ไท ย ส าน ก งานคณะกรรมการการอดมศกษา(ThaiLIS-Thai Library Integrated System ; http:// www.thailis.or.th)

2. เนอหาทศกษาครงนไดแก 1) ขอมลทวไปของดษ ฎ นพน ธ ส าขาวช าการบ รห ารการศกษ า ประกอบดวย สถาบนหรอมหาวทยาลยทผลตดษฎบณฑต และ ปทท าวจย/พมพเผยแพรดษฎนพนธและ 2) องคประกอบหลกของงานวจย ดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษา ประกอบดวย ระเบยบวธวจย ว ตถประสงคการวจย ประชากรและกลมตวอยาง เครองมอ/วธการทใชในการเกบรวบรวมขอมล ขนตอนการด าเนนงานวจย คาสถตทใชในการวเคราะหขอมล และตวแปรทศกษา

3. ระยะเวลาด าเนนการวจย คอ 1 มกราคม – 31 ธนวาคม 2554 ประโยชนของการวจย

1. ไดความรให มทางวชาการ (Advance of

Knowledge) ท ง 1 . ขอ มลท วไปของดษ ฎ น พน ธ สาขาวชาการบรหารการศกษา และ 2. องคประกอบหลกของงานวจย ดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษา

2 . ได ค ว าม ร น าไป แก ป ญ ห า (Problem Solving) ของผสอน และผเรยนทมปญหาเกยวกบเรองและระเบยบวธวจยวาควรท าดษฎเรองนหรอไม และถาท าจะใชระเบยบวธวจยอยางไร

3 . ได แ น วท างก ารป ร ะ ย ก ต ใ ช (Apply Knowledge) ผบรโภคงานวจย สามารถประยกตระเบยบวธวจยไปใชกบชอเรองการวจยอน ทมวตถประสงคการวจยทคลายๆ กนไมวาจะก าหนดวตถประสงค การวจย ก าหนดสมมตฐาน ออกแบบวจย กลยทธในการเกบ

http://www.thailis.or.th/


112

รวบรวมขอมล วธการเลอกตวอยาง และการวเคราะหขอมล การสรปผลวจย การอภปรายผล และการใหขอเสนอแนะ เพอน ามาใชในการพฒนาทฤษฎทางการบรหารการศกษา หรอเพอประโยชนในการบรหารการศกษาในอนาคต วธด าเนนการวจย

การศกษาสถานภาพดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษาครงน ผ วจยใชวธการวจยเอกสาร(Documentary Research) โดย เรมจากการรวบรวมงานวจยดษฎนพนธ จากน น จงน ามาวเคราะหและสงเคราะหแลวสรปเพอตอบวตถประสงคของการวจย ซงมขนตอนการด าเนนการวจย ดงน

ข นท 1 รวบรวมงานวจยท เปนดษฎนพนธสาขาวชาการบรหารการศกษาของสถาบนอดมศกษาในประเทศไทย ทพมพเผยแพรทางออนไลน (Online) ผานเครอขายอนเตอรเนต (Internet) เวปไซต(Website) ของโครงการเครอขายหองสมดในประเทศไทย ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา(ThaiLIS-Thai Library Integrated System ; http:// www.thailis.or.th)

ข น ท 2 ศกษางานวจยฉบบสมบรณ และบทคดยอ และท าการวเคราะหขอบเขตหวเรอง และเนอเรองของดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษา ดวยการจ าแนกจ านวนดษฎนพนธในประเดนขอมลทวไป และองคประกอบหลกของงานวจย ทก าหนดตามวตถประสงคการวจย

ข น ท 3 สรปและน าเสนอผลการวเคราะหงานวจยดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษาในประเดนขอมลทวไป และองคประกอบหลกของงานวจยทก าหนดตามวตถประสงคการวจย การด าเนนการวจยใน 3 ขนตอนดงกลาว มประชากรและกลมตวอยาง เครองมอทใชในการเกบ

รวบรวมขอมล วธการเกบรวบรวมขอมล และการวเคราะหขอมล ดงน ประชากรทใชในการวจยครงนคอ ดษฎนพนธสาขาวชาการบรหารการศกษาของสถาบนอดมศกษาในประเทศไทย ทพมพเผยแพรในชวงป พ.ศ. 2549 - 2553 และกลมตวอยางทใชคอ ดษฎนพนธสาขาวชาการบรหารการศกษา ของสถาบนการศกษาตางๆ ไดแก จฬาลงกรณมหาวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร มหาวทยาลยศลปากร มหาวทยาลยบรพา และมหาวทยาลยขอนแกน ระหวางป พ.ศ. 2549-2553 ทพมพเผยแพรออนไลน)online) ผานเครอขายอนเตอรเนต )internet( เวปไซต(website) ของโครงการเครอขายหองสมดในประเทศไทย ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา(ThaiLIS-Thai Library Integrated System ; http:// www.thailis.or.th) จ าน วน 86 เรอง

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลครงน เปนแบบส ารวจงานวจย ทผวจยไดสรางขนม 2 ตอน ดงน ตอนท 1 ขอมลทวไปของดษฎนพนธ ประกอบดวย สถาบนการศกษา และปทท าวจย/พมพเผยแพร ตอนท 2 ขอมลองคประกอบหลกของงานวจยดษฎนพนธ ประกอบดวย ระเบยบวธวจย ว ตถประสงคการวจย ประชากรและกลมตวอยาง เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ขนตอนการด าเนนการวจย สถตทใชในการวเคราะหขอมล และตวแปรทศกษา

การเกบรวบรวมขอมล ผวจยด าเนนการศกษา คนควา รวบรวมดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษา ของสถาบนการศกษาตางๆ ไดจ านวน 86 เรอง และบนทกและรวบรวมขอมลจากดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษาทรวบรวมมาได โดยใช




113

แบบส ารวจงานวจยทสรางขน และตรวจสอบความสมบรณของขอมลแลวน ามาก าหนดรหส (code) เพอด าเนนการวเคราะหขอมลดวยโปรแกรมส าเรจรปคอมพวเตอรตอไป การว เค ร าะ ห ขอ ม ล ค าส ถ ต ท ใช ได แ ก คาความถ และคารอยละ โดยการจ าแนกขอมลตามขอบเขต หวเรองและประเดนทศกษาไดแก 1) ขอมลทวไปของดษฎนพนธ ประกอบดวย สถาบน การศกษา และปทท าวจย/พมพเผยแพร 2) ขอมลองคประกอบหลกของงานวจยดษฎนพนธ ประกอบดวย ระเบยบวธวจย ว ตถประสงคการวจย ประชากรและกลมตวอยาง เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ขนตอนการด าเนนการวจย สถตทใชในการวเคราะหขอมล และตวแปรทศกษา สรปผลการวจย

ผลการวเคราะหขอมลการวจย สรปไดดงน 1. ขอมลทวไปของดษฎนพนธสาขาวชาการ

บรหารการศกษาทเปนกลมตวอยาง พบวา สวนใหญเปนของมหาวทยาลยขอนแกน รองลงไปคอ มหาวทยาลยบรพา และปทท าวจย/พมพเผยแพรมากทสดคอ ปพ.ศ. 2550 รองลงไปคอ ปพ.ศ. 2552

2. องคประกอบหลกของงานวจยดษฎนพนธสาขาวชาการบรหารการศกษา พบดงน

2 .1 ระ เบ ยบ ว ธ ว จยขอ งดษ ฎ น พน ธ สาขาวชาการบรหารการศกษาสวนใหญ คอ การวจยเชงพฒนา รองลงไปคอ การวจยเชงสหสมพนธ

2.2 วตถประสงคการวจยของดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษาสวนใหญ คอ เพอพฒนา รองลงไปคอ เพอศกษาบรบท/สภาพและปญหา

2.3 ประชากรและกลมตวอยางของดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษาสวนใหญ คอ

ผบรหารสถานศกษา รองลงไปคอ ผสอน/บคลากรในสถานศกษา และ ผเชยวชาญ/ผทรงคณวฒ

2.4 เค รองมอ /ว ธการ ท ใชในการ เกบรวบรวมขอมลของดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษาสวนใหญ คอ แบบสอบถาม รองลงไปคอ แบบสมภาษณ และ แบบบนทก/แบบวเคราะหเอกสาร

2.5 ขนตอนการด าเนนงานวจยของดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษาสวนใหญ คอ ศกษาสภาพบรบท/ปจจบนและปญหา รองลงไปคอ ศกษาเอกสาร/ขอมลพนฐานเพอก าหนดกรอบแนวคด ประเมน/ตรวจสอบความเหมาะสมและเปนไปได และสราง/พฒนารปแบบ

2.6 คาสถตทใชในการวเคราะหขอมลของดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษาสวนใหญ คอ คาเฉลย และ สวนเบยงเบนมาตรฐาน รองลงไปคอ คารอยละ คาความถ การวเคราะหองคประกอบ(factor analysis) และ การวเคราะหเนอหา

2 .7 ตวแป ร ท ศ กษ าของดษ ฎ น พน ธ สาขาวชาการบรหารการศกษาสวนใหญ คอ ประสทธผลขององคการ รองลงไปคอ การจดการความร ภาวะผน า และ การน านโยบายฯไปปฏบตในสถานศกษา การเปนองคการแหงการเรยนร การบรหารจดการ และ การประกนคณภาพการศกษา อภปรายผล

การท าดษ ฎนพนธ สาขาวชาการบ รหาร

การศกษามว ตถประสงคหลก เพอแสดงถงความรความสามารถและความคดรเรมทกอใหเกดองคความรใหม เพอสามารถน าไปใชในการแกปญหาหรอพฒนานกบรหารมออาชพทางการบรหารการศกษา และจากกผลการวจยทพบวา องคประกอบหลกของงานวจย ดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษา พบวา ระเบยบวธ


114

วจยสวนใหญทใช ไดแกการวจยเชงพฒนาเปนสวนใหญ ซ งก ารว จย เช งพฒ น าเป น กระบ วนการว จย ท มวตถประสงคเพอใหนสตนกศกษามความรความสามารถและความคดรเรมท กอให เกดองคความรใหม เพอสามารถน าไปใชในการแกปญหา หรอพฒนานกบรหารมออาชพทางการบรหารการศกษา

ดงน นจากผลการวจย จงพบวาดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษาสวนใหญท าในทศทางน ดงจะเหนจากการก าหนดวตถประสงคและระเบยบวธวจย ดงผลสรปการวจยในขอท 2.1 และ 2.2 ดงน

1) วตถประสงคการวจยของดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษาสวนใหญ คอ เพอพฒนา

2) ระเบยบวธวจยของดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษาสวนใหญ คอ การวจยเชงพฒนา

จากผลการวจย ท พบ วา ระ เบ ยบว ธ วจย( research methodology) ใน ร ะ ด บ ด ษ ฎ บ ณ ฑ ต มวตถประสงคการวจยเพอพฒนา และใชระเบยบวจยไดแก การวจยเชงพฒนา ซงกระบวนการวจยเชงพฒนา ดงผลการวจยในสรปผลการวจยขอ ท 2.5 พบวา ขนตอนการด าเนนการวจยทน ามาใชสวนใหญเปนดงน

“ขนตอนการด าเนนงานวจยของดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษาสวนใหญ คอ ศกษาสภาพบรบท/ปจจบนและปญหา รองลงไปคอ ศกษาเอกสาร/ขอมลพนฐานเพอก าหนดกรอบแนวคด ประเมน/ตรวจสอบความเหมาะสมและเปนไปได และสราง/พฒนารปแบบ”

ซงหากเขยนเปนขนตอนการด าเนนการวจย จะเปนดงน

ขนท 1 ศกษาแนวคด ทฤษฎ และเอกสารทเกยวของ

ขนท 2 ศกษาสภาพบรบทปจจบน ขนท 3 พฒนารปแบบ หรอนวตกรรมใหม

ขนท 4 ประเมนรปแบบ หรอนวตกรรมใหม

ขนท 5 ปรบปรง ทดลองใช และน าเสนอรปแบบ

เมอศกษาผลการวจยในขอตอไปๆ จะพบวาม นอกจากนจะพบวา ประชากรและกลมตวอยางทศกษา เครองมอทใชในการวจย และคาสถตทใชในการวเคราะหขอมล จะเปนดงน

ประชากรและกลมตวอยางทศกษาในขนท 2 สวนใหญ คอ ผบรหารสถานศกษา รองลงไปคอ ผสอน/บคลากรในสถานศกษา และ ผเชยวชาญ/ผทรงคณวฒ

เค รองมอ /วธการทใชในการเกบรวบรวมขอมลในขนท 2 คอ แบบสอบถาม รองลงไปคอ แบบสมภาษณ และ แบบบนทก/แบบวเคราะหเอกสาร

คาสถตทใชในการวเคราะหขอมลของดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษา สวนใหญ คอ คาเฉลย และ สวนเบยงเบนมาตรฐาน รองลงไปคอ คารอยละ คาความถ การวเคราะหองคประกอบ (factor analysis) และ การวเคราะหเนอหา ขอเสนอแนะ

ขอเสนอแนะม 2 ประเดน ไดแก ขอเสนอแนะเพอการน าผลการวจยไปใช และขอเสนอแนะเพอการท าวจยครงตอไป ดงน

1. ขอเสนอแนะเพอการน าผลการวจยไปใช

ขอเสนอแนะเพอการน าผลการวจยไปใชในครงน ไดแก ระเบยบวธวจยเชงพฒนา ซงประกอบดวย 5 ขนตอนดงน

ขนท 1 ศกษาแนวคด ทฤษฎ และเอกสารทเกยวของ

ขนท 2 ศกษาสภาพบรบทปจจบน


115

ขนท 3 พฒนารปแบบ หรอนวตกรรมใหม ขนท 4 ประเมนรปแบบ หรอนวตกรรม

ใหม ขนท 5 ปรบปรง ทดลองใช และน าเสนอ

รปแบบ นอกจากนในการก าหนดวตถประสงค

ประชากรและกลมตวอยาง เครองมอ วธการรวบรวมขอมล และคาสถตทใชในการวเคราะหขอมล จะใชหลกการดงผลการวจยทสรปในขอท 2.3-2.4 และ 2.6

นอกจากน ไดเสนอสถานภาพเกยวกบระเบยบวธวจยเฉพาะแตละเรองไวในภาคผนวก ซงจะเปนการแนวทางในการเลอกก าหนดวตถประสงค ประชากรและกลมตวอยาง เครองมอ วธการรวบรวมขอมล คาสถตทใชในการวเคราะหขอมลใหสอดคลองถกตองตามหลกการวจยในแตละเฉพาะเรองตอไป

2. ขอเสนอแนะเพอการท าวจยครงตอไป ขอเสนอแนะเพอการท าวจยค รงตอไป

ไดแก ตวแปรทจะศกษา ซงในการวจยครงนพบวา ตวแปรท ศกษาของดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษาสวนใหญ คอ ประสทธผลขององคการ รองลงไปคอ การจดการความร ภาวะผน า และ การน านโยบายฯไปปฏบตในสถานศกษา การเปนองคการแหงการเรยนร การบรหารจดการ และ การประกนคณภาพการศกษา (ดงขอสรปผลการวจยขอ 2.7) ซงตวแปรทศกษาทพบในครงนมท งตวแปรอสระและตวแปรตาม ประเดนทควรท าวจยครงตอไป ไดแก

2.1 ตวแปรอสระและตวแปรตาม ตวแปรอสระ ควรมการศกษาวา ตว

แปรอสระทน ามาใช ไดใชกรอบแนวคดทฤษฎใด และทฤษฎใดน ามาใชมาก ทฤษฎใดน ามาใชนอย และควรน าทฤษฎใดมาทดลองใช และรปแบบของแตละทฤษฎทน ามาใชมลกษณะอยางไร

ต ว แ ป ร ต าม ค ว ร ม ก า ร พ ฒ น าองคประกอบ ตวชวด ของเครองมอทวดตวแปรตาม เพอใหสามารถน าไปวดตวแปรตามไดอยางเหมาะสม

2.2 ระเบยบวธวจย ระเบยบวธวจยทใชเพอหาความรใหม

ซงปจจบนพบวา เปนแบบปรมาณ แบบคณภาพ ในการวจยครงตอไปน นาจะใชระเบยบวธวจยทเปนแบบผสมระหวางการวจยแบบปรมาณ และการวจยแบบคณภาพมากขน

บรรณานกรม

จารพรรณ ทพยศภลกษณ (2545) “การวเคราะห

วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยสงขลานครนทรระหวางป พ.ศ.2533-2542” วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยสงขลานครนทร ปตตาน

นงลกษณ วรชชย และสวมล วองวานช (2541) การสงเคราะหงานวจยทางการศกษาดานการวเคราะหอภมานและการวเคราะหเนอหาส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต ส านกนายกรฐมนตร

ปองสน วเศษศร (2546) การสงเคราะหวทยานพนธ

ระดบมหาบณฑต ภาควชาการบรหาร

การศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย ปการศกษา 2535-2544 ภาค

วชาการบรหารการศกษา คณะครศาสตร

จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ราชบณฑตยสถาน (2546) พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 กรงเทพมหานคร : ศนยสารสนเทศ ราชบณฑตยสถาน


116

วระวฒน อทยรตน (2539) แนวคดในการบรหารสถานศกษา : ทฤษฎและการปฏบต กรงเทพมหานคร : ภาควชาบรหารการศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ศรยภา พนสวรรณ (2539) การวเคราะหอภมานการสราง

องคความรจากการวจย. พฒนาศกษาศาสตร :

ศาสตรแหงการเรยนรและถายทอดการพฒนา

กรงเทพมหานคร: แปลนโมทฟ

สยาม กาวละ (2550) “การสงเคราะหงานวจยทเกยวของกบการประกนคณภาพการศกษาของนกศกษา” ระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลยเชยงใหม วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยเชยงใหม

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2543) แนว

ทางการประกนคณภาพภายในสถานศกษา :

เพอพรอมรบการประเมนภายนอก

กรงเทพมหานคร : พมพด

สชาต ประสทธรฐสนธ (2546) ระเบยบวธการวจยทาง

สงคมศาสตร (พมพครงท 16)

กรงเทพมหานคร : เฟองฟาพรนตง

สวฒนา สวรรณเขตนคม (2531) การวเคราะหแบบ

เมตตา : แนวคดในการบรณาการผลการวจย

เชงประจกษ. บทความเกยวกบการวจยทาง

การศกษา เลม 2 กองวจยทางการศกษา

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต

อทมพร (ทองอไทย) จามรมาน (2527) การสงเคราะห

งานวจย : เชงปรมาณ กรงเทพมหานคร : คณะ

ครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

. (2531) การวเคราะหขอมลเชงคณลกษณะ.

กรงเทพมหานคร : ฟนนพบบลชชง

. (2531) การสงเคราะหงานวจย: เชงปรมาณ

เนนวธวเคราะหเมตตา กรงเทพมหานคร: ฟน

นพบบลชชง

117

ปรทรรศนหนงสอ สมคด พรมจย*

หนงสอ “พจนานกรมศพทศกษาศาสตรฉบบราชบณฑตยสถาน” ซงเปนการรวบรวมศพทศกษาศาสตร ในสาขาตางๆ ทราชบณฑตยสถาน ไดจดพมพเผยแพร ครงแรกในป พ.ศ. 2555 จ านวน 2,000 เลม หนงสอ“พจนานกรมศพทศกษาศาสตรฉบบราชบณฑตยสถาน” เปนโครงการทเรมด าเนนงาน เมอ พ.ศ. 2546 เนองจากราชบณฑตยสถานพจารณาเหนวา ศกษาศาสตรเปนสาขาวชาทเกยวของกบสาขาวชาอนทหลากหลายสาขา หนวยงานหลายหนวยงานไดบญญตศพทศกษาศาสตร จากภาษาตางประเทศในภาษาไทยขนใชในหนวยงานของตน ท าใหศพทเดยวกนมศพทภาษาไทยใชแทนไดหลากหลาย กอใหเกดความสบสนแก ผใชดวย เหตน ราชบณฑตยสถานซงเปนหนวยงานทมหนาทรบผดชอบ

โดยตรงในการบญญตศพท จงไดจดท าศพทบญญตสาขาวชาศกษาศาสตรพรอมท งจดท าค าอธบายใหในรปแบบพจนานกรมเพอใหเขาใจความหมายของศพทไดกระจางชดยงขน ขอบเขตของพจนานกรมศพทศกษาศาสตรฉบบราชบณฑตยสถาน ประกอบดวยศพทศกษาศาสตรสาขาตางๆ ไดแก ปรชญาการศกษา การบรหารการศกษา หลกสตรและการสอน การวดผลประเมนผลการศกษา จตวทยาการศกษา สถตและการวจยการศกษา การแนะแนว เทคโนโลยและสอสารการศกษา การศกษานอกระบบ การศกษาตามอธยาศย และการศกษาพเศษ ประกอบดวยค าศพทประมาณ 2,000 ศพท พรอมศพทบญญตและค าอธบาย หลกการบญญตศพท ใชวธการบญญตศพทของราชบณฑตยสถาน ดงน 1) วธคดค าขนใหม คอ พดค าหรอสรางค าขนใหม โดยพยายามใชค าไทยกอนตอเมอหาค าไทยทเหมาะสม และตรงกบความหมายของศพทไมได จงผกค าหรอสรางค าจากภาษาบาลและสนสกฤตทมใชอยแลว ในภาษาไทย การคดค าใหมใชหลกเกณฑดงน (1) ผกค าขนจากค าไทยใหมจ านวนค านอยทสดเทาทจะท าไดเพอใหเปนศพทบญญตทกระทดรด ไมมลกษณะเปนการนยามศพทหรอแปลศพท และ (2) ผกค าจากค าบาล และสนสกฤต 2) วธทบศพท คอ การเขยนศพทในภาษาตางประเทศเปนภาษาไทยโดยวธถายเสยง และถอดเสยงในการทบศพทใชหลกเกณฑการทบศพทของราชบณฑตยสถาน กาจดท าค าอธบายมหลกการอธบาย ดงน 1) การจดท าค าอธบายศพทจะอธบายความหมายใหชดเจนพอเขาใจ อาจมตวอยาง หรอรปภาพ ประกอบเพอใหเขาใจความหมายของศพทชดเจนยงขน 2) ศพททแตกตางกนแตมความหมายเหมอนกน จะเขยนอธบายไวเพยงแหงเดยวทศพทซงรจกกนแพรหลาย หรอใชมากกวา แลวระบวา “[มความหมายเหมอนกบ...........]” ขางทายค าอธบาย สวนศพททใชนอยกวาใหไปดค าอธบายทศพทซงรจกกนแพรหลาย หรอใชมากกวานน โดยจะไมเขยนค าอธบายซ าอกและระบวา “ด............”

* รองศาสตราจารย ดร. ประจ าสาขาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

118

3) ศพททไมไดมความหมายเหมอนกน แตอาจมความหมายใกลเคยงกนมความหมายเกยวเนองกน หรอมความหมายตรงกนขามกน ซงค าอธบายศพทประสงคใหดประกอบ เพอใหมความรเพมเตม จะระบวา “[ด.......................ประกอบ]” 4) ค าศพททมค ายอ และนยมใชค ายอ จะวงเลบค ายอไวทายศพทภาษาองกฤษ และศพทบญญตการตงศพทในครงเดยวกนจะมทงค าเตมและค ายอก ากบไวคกน และเกบตามล าดบอกษรนนๆ ทกค า การจดรปแบบศพท มการจดด าเนนการดงน 1) การเรยงล าดบศพท เรยงตามล าดบอกษร A – Z โดยไมค านงวา ศพทนนจะเขยนตดตอกน แยกกน 2) ศพททแตกตางกนแตมความหมายเหมอนกน และใชศพทบญญตเดยวกนจะต งศพทไวคกนโดยใชเครองหมายอฒภาค คอ เครองหมายรป ; คน และเกบ ตามล าดบอกษรนน ๆ ทกค า เชน Global citizenship education ; พลโลกศกษา citizenship education

school council ; student council สภานกเรยน 3 ) ศพ ท บญ ญ ต ท ใช เค ร อ งห ม าย จ ลภ าค ค อ เค ร อ งห ม าย รป , คน แ ต ล ะศพ ท ห ม ายค ว าม ว า ศพท บญญตนนมความหมายเหมอนกน หรอ คลายคลงกน ผใชจงเลอกใชไดตามความเหมาะสม เชน Faculty of Education ; คณะศกษาศาสตร, คณะครศาสตร School of Education Term paper ภาคนพนธ, สารนพนธ 4) ศพทบญญตทมเลขก ากบอยหนาศพท หมายความวา ศพทบญญตแตละค ามความหมาย ตางกน เชน

Abstract 1. บทคดยอ 2. นามธรรม

ในภาคผนวกของพจนานกรมศพท ศกษาศาสตร ฉบบราชบณฑตยสถาน ไดน าเสนอไว 2 เรอง คอ ชดค าศกษาศาสตร และค าเทยบองกฤษ – ไทย และค าเทยบไทย – องกฤษ ส าห รบชดค าศกษาศาสตร ไดรวบรวมศพทประเภทเดยวกนไวเปนชดเพอสะดวกในการสอบคนประกอบดวยชดค า 20 ชด คอ

1) หลกสตร (curriculum) 2) การศกษา (education) 2) การเรยนการสอน (instruction) 4) การเรยนร (learning) 5) การสอน (teaching) 6) งาน (job) 7) จดหมาย (aim) และวตถประสงค (objective) 8) ผสอน (teacher professor) 9) โรงเรยนสถานศกษา (academy, school) 10) การวด (measurement และ การประเมนผล (evaluation) 11) แหลงเรยนร (learning resources) 12) การประกนคณภาพ (Quality assurance) 13) การวจย (research) 14) สอและเทคโนโลย (media and educational technology) 15) การศกษาคนควา (study studies) 16) การอาน (reading) 17) การบรหาร (administration) 18) ผเรยน (student, learner) 19) ปรญญา (degree) และประกาศนยบตร (certificate) 20) การคด (thinking)

119

กลาวโดยสรป หนงสอพจนานกรมศพท ศกษาศาสตรฉบบราชบณ ฑตยสถาน เปนการรวบรวมคด เลอกศพท ศกษาศาสตรทส าคญจากต ารา และหนงสออางองภาษาตางประเทศมาบญญตศพท เปนภาษาไทยและจดท า อธบายตามรปแบบพจนานกรมนบเปนเอกสารทมคณคา และมประโยชนตอการศกษาคนควาในทางศกษาศาสตร และเปนการตอบสนองความตองการของคณาจารย นกวชาการ นสต นกศกษา ตลอดจนประชาชนทวไปรวม ทงมศพทบญญตศกษาศาสตรใชเปนแนวทางเดยวกน

รายชอคณะกรรมการกลนกรอง (Peer Review) ของวารสารศกษาศาสตร มสธ.

1. ศาสตราจารย ดร.ชยยงค พรหมวงศ 2. ศาสตราจารย ดร.ผองพรรณ เกดพทกษ 3. ศาสตราจารย ดร.ศรชย กาญจนวาส 4. ศาสตราจารย ดร.สรวรรณ ศรพหล 5. ศาสตราจารย ดร.สมาล สงขศร 6. ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.นงลกษณ วรชชย 7. ศาสตราจารย ศรยา นยมธรรม 8. รองศาสตราจารย ดร.กญจนา ลนทรตนศรกล 9. รองศาสตราจารย ดร.เกยรตศกด พนธล าเจยก 10. รองศาสตราจารย ดร.เจยรนย ทรงชยกล 11. รองศาสตราจารย ดร.เตอนใจ เกตษา 12. รองศาสตราจารย ดร.ทว นาคบตร 13. รองศาสตราจารย ดร.ทวศกด จนดานรกษ 14. รองศาสตราจารย ดร.ทองอนทร วงศโสธร 15. รองศาสตราจารย ดร.ทพยเกสร บญอ าไพ 16. รองศาสตราจารย ดร.นฤมล ตนธสรเศรษฐ 17. รองศาสตราจารย นรา สมประสงค 18. รองศาสตราจารย ดร.นคม ทาแดง 19. รองศาสตราจารย ดร.บญเลศ สองสวาง 20. รองศาสตราจารย ดร.ประจวบจตร ค าจตรส 21. รองศาสตราจารย ดร.ประพนธ เจยรกล 22. รองศาสตราจารย ดร.ปรชา คมภรปกรณ 23. รองศาสตราจารย ดร.ปรชา วหคโต 24. รองศาสตราจารย ดร.พชรา ทววงศ ณ อยธยา 25. รองศาสตราจารย ดร.พชร ผลโยธน 26. รองศาสตราจารย ดร.รญจวน ค าวชรพทกษ 27. รองศาสตราจารย ดร.ลดดาวรรณ ณ ระนอง 28. รองศาสตราจารย ดร.วรรณด แสงประทปทอง 29. รองศาสตราจารย ดร.วรางคณา โตโพธไทย 30. รองศาสตราจารย ดร.วาสนา ทวกลทรพย 31. รองศาสตราจารย ดร.ศศกาญจน ทวสวรรณ 32. รองศาสตราจารย ดร.สมคด พรมจย 33. รองศาสตราจารย ดร.สมประสงค วทยเกยรต 34. รองศาสตราจารย ดร.สจนต วศวธรานนท 35. รองศาสตราจารย ดร.สนนทา มนเศรษฐวทย

36. รองศาสตราจารย ดร.เสาวนย เลวลย 37. รองศาสตราจารย ดร.อาชญญา รตนอบล 38. รองศาสตราจารย ดร.อรณ หรดาล 39. รองศาสตราจารย ธนรชฏ ศรสวสด 40. รองศาสตราจารย ธดา โมสกรตน 41. รองศาสตราจารย นภาลย สวรรณธาดา 42. รองศาสตราจารย วรรณา บวเกด 43. รองศาสตราจารย สมร ทองด 44. รองศาสตราจารย สมประสงค นวมบญลอ 45. รองศาสตราจารย สมนทพย บญสมบต 46. รองศาสตราจารย อษาวด จนทรสนธ 47. ผชวยศาสตราจารย ดร.นนทล พรธาดาวทย 48. ผชวยศาสตราจารย วาทพนตร ดร.นพดล เจนอกษร 49. ผชวยศาสตราจารย ดร.กมลวรรณ ตงธนกานนท 50. ผชวยศาสตราจารย ดร.ชนชนก โควนท 51. ผชวยศาสตราจารย ดร.นธพฒน เมฆขจร 52. ผชวยศาสตราจารย ดร.วลย อศรางกร ณ อยธยา (ผานช) 53. ผชวยศาสตราจารย ดร.สรอยสน สกลรกษ 54. ผชวยศาสตราจารย ดร.อรรณพ จนะวฒน 55. อาจารย ดร.กลยา สวรรณกาย 56. อาจารย ดร.เขมทอง ศรแสงเลศ 57. อาจารย ดร.จ ารอง นกฟอน 58. อาจารย ดร.ชลทตย เอยมส าอาง 59. อาจารย ดร.ชนสา ตนตเฉลม 60. อาจารย ดร.ทองอย แกวไทรฮะ 61. อาจารย ดร.ปราโมทย บญญสร 62. อาจารย ดร.ปาน กมป 63. อาจารย ดร.เพชรผอง มยขโชต 64. อาจารย ดร.รงนภา นตราวงศ 65. อาจารย ดร.กดรตน ชณหโชต 66. อาจารย ดร.วรนาท รกสกลไทย 67. อาจารย ดร.วรจ กจนนทววฒน 68. อาจารย ดร.ศตา เยยมขนตถาวร 69. อาจารย ดร.สวธดา จรงเกยรตกล 70. อาจารย ดร.อนชย รามวรงกล

ตวอยางการเขยนบรรณานกรม (แบบ APA Style) 1) ต ำรำของ มสธ. รปแบบ : ชอผเขยน(ปทพมพ)“ชอหนวย” ในชอต ำรำ หนวยท ครงทพมพ (ถำม) เลขหนำทปรำกฏ จำกหนำใดถงหนำใด จงหวด สำขำทผลต

มหำวทยำลยสโขทยธรรมำธรำช ก) ต ำรำระดบปรญญำตร

ชยยงค พรหมวงษ วจตร ภกดรตน และนภำ เงนทอง (2538) “กำรศกษำตำมเอกตภำพและกำรศกษำมวลชน” ในเอกสารการสอนชด วชาวชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา หนวยท 10 (พมพครงท 15) หนำ 617-711 นนทบร สำขำวชำศกษำศำสตร มหำวทยำลยสโขทยธรรมำธรำช ข) ต ำรำระดบบณฑตศกษำ สฤษดพงษ ลมปษเฐยร (2540) “ระบบคอมพวเตอร” ในประมวลสาระชดวชาระบบสารสนเทศ เพอการจดการและเทคโนโลยการ บรหารการศกษา หนวยท 4 หนำ 1-59 นนทบร มหำวทยำลยสโขทยธรรมำธรำช บณฑตศกษำศำสตร สำขำวชำศกษำศำสตร

2) หนงสอ รปแบบ : ชอผแตง (ปทพมพ) ชอหนงสอ ครงทพมพ (กำรพมพมำแลวมำกกวำ 2 ครง) ชอชดหนงสอ ล ำดบท (ถำม) สถำนทพมพ ส ำนกพมพ ก) ตวอยำงภำษำไทย ส ำนกบณฑตศกษำ (2546) คมอการพมพวทยานพนธ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2546 พมพครงท 2 นนทบร มหำวทยำลยสโขทยธรรมำธรำช ข) ตวอยำงภำษำองกฤษ Rosenberg. Marc J. (2001) E-learning : strategies for delivering knowledge in the digital age. U.S.A. : McGraw-Hill 3) บทควำมในหนงสอ รปแบบ : ชอผเขยน (ปทพมพ) “ชอบทควำม” ในชอหนงสอเลขหนำทปรำกฏจำกหนำใดถงหนำใด ชอบรรณำธกำร (ถำม) สถำนทพมพ ส ำนกพมพ ก) สมหวง พธยำนวฒน (2534) “กำรวจยเชงบรรยำย” ในการวจยทางการศกษา : หลกและวธการส าหรบนกวจย หนำท 178-207 ไพฑรย สนลำรตน และส ำล ทองธว บรรณำธกำร พมพครงท 3 กรงเทพมหำนคร ส ำนกพมพจฬำลงกรณมหำวทยำลย ข) Brassil, Allen C. (1984) “Health Legislation Source.” In Introduction to Reference Source in the Health Science.2nd ed.pp. 265-286. IL : Medical Library Association. 4) บทควำมและรำยงำนกำรวจยในวำรสำร รปแบบ : ชอผเขยนหรอผวจย (ปพมพ) “ชอบทควำมหรองำนวจย” ชอวำรสำร เลขปท เลขฉบบท (เดอน) : เลขหนำทปรำกฏจำกหนำใดถงหนำใด

ก) ประภำวด สบสนธ (2533) “พฒนำกำรงำนวจยทำงบรรณำรกษศำสตรและสำรนเทศศำสตรในประเทศไทย” วารสารหองสมด 34 (ตลำคม-ธนวำคม) : 14-31 ข) Anderson, Ronald E. and Sara Dexter. (2005) “School Technology Leadership : An Empirical Investigation of Prevalence and Effect.” Education Administration Quarterly. Vol.40, No 1 (February): 49-82. 5) เวบไซต รปแบบ : ชอผเขยน (ปทเขยน) “ชอบทควำม” วน เดอน ป ทสบคน จำก URL Kim Komando (2005) “Practice Safe e-mail: Four Thing Every Outlook Use Should Know. Retrieved on December 11, 2005 from http://money.cnn.com/2004/10/18 technology/komando/outlook_tips/index.html. 6) กำรสมภำษณ รปแบบ : ชอผใหสมภำษณ (ป วนท เดอน) ต ำแหนงหนำทกำรงำน (ถำม) สมภำษณโดย นตยำ ภสสรสร (2549, 5 กมภำพนธ) รองศำสตรำจำรยประจ ำแขนงวชำบรหำรกำรศกษำ สำขำศกษำศำสตร มหำวทยำลยสโขทยธรรมำธรำช สมภำษณโดย สฤษดพงษ ลมปษเฐยร สำขำวชำศกษำศำสตร มหำวทยำลยสโขทยธรรมำธรำช อ.ปำกเกรด จ.นนทบร

http://money.cnn.com/2004/10/18

Documents

วารสารศึกษาศาสตร์ มสธ.edu2.stou.ac.th/wp-content/uploads/5-2.pdf3.2.3 สรุป เป็นการสรุปสาระของเรื่องด้วยข้อความที่กระชบั