การมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชน ในเขตเทศบาลเมองทาใหม อ าเภอทาใหม จงหวดจนทบร

บญหยด โยธะกา

วชาการคนควาอสระนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร วทยาศาสตรมหาบณฑต (การจดการสงแวดลอม)

คณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

2556

บทคดยอ

วชาการคนควาอสระ : การมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชน ในเขตเทศบาลเมองทาใหม อ าเภอทาใหม จงหวดจนทบร ชอผเขยน : นายบญหยด โยธะกา ชอปรญญา : วทยาศาสตรมหาบณฑต (การจดการสงแวดลอม) ปการศกษา : 2556

การศกษานมวตถประสงค 1) เพอศกษารปแบบและระดบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชน 2) เพอศกษาปจจยทมความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม ของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม ไดแก ปจจยสวนบคคล ประกอบดวย เพศ อาย การศกษา และระยะเวลาทอยอาศยในชมชน ปจจยดานเศรษฐกจ ประกอบดวย อาชพ รายได ปจจยดานสงคม ไดแก การเปนสมาชกกลมทมกจกรรมเกยวกบสงแวดลอม ปจจยดานการรบรขาวสารดานสงแวดลอม และปจจยดานความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอม โดยใชเครองมอในการศกษา ไดแก แบบสมภาษณแบบมโครงสราง เกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง จ านวน 100 คน ของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม ทไดจากวธสมตวอยางอยางงาย สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คาเฉลย รอยละ สวนเบยงเบนมาตรฐาน สวนสถตทใชในการทดสอบสมมตฐาน ไดแก การทดสอบเปรยบเทยบความแตกตางระหวางคาคะแนนเฉลยของกลมประชากร 2 กลมทเปนอสระตอกน( Independent Sample t-test ) การวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว ( One Way Analysis of Variance: One Way ANOVA)

ผลการศกษาพบวา การมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม อ าเภอทาใหม จงหวดจนทบร อยในระดบปานกลาง มคาเฉลย เทากบ 1.87 คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน เทากบ 0.53 โดยมรปแบบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมดานการรบผลประโยชน เปนอนดบ 1 คาเฉลย เทากบ 2.07 และดานการตดสนใจ เปนอนดบ 2 คาเฉลย เทากบ 1.88 ปจจยดานการรบรขาวสารดานสงแวดลอม และปจจยดานความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอม ทแตกตางกนของสมาชกชมชน มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนทแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

ABSTRACT

Title of Research Paper : Participation of Community Members in Environmental of Thamai Municipal, Thamai District, Chanthaburi Province. Author : Mr. Banyud Yotaga Degree : Master of Science (Environmental Management) Year : 2013

The purpose of this study were : 1) to study of model and level of participation community members in environmental management, and 2) to study the factors relating participation community members in environmental management at Thamai municipal. These are personality factors such as gender, age, education and length of residence; Economics factors such as occupation, income; Society factors such as activity environmental members; Factors of accessibility environmental news and factors of knowledge environmental. This study conducted research through structure interviews. The research sample consisted of 100 in members of Thamai municipal were selected by random sampling. Statistical methods applied include average, percentage, standard deviation were used for data analysis. Independent sample T-test , one way ANOVA were used for hypotheses testing. The study findings revealed had a medium level of participation community members in environmental management with the mean of 1.87, standard deviation of 0.53. Character on participation community in advantage as first with the mean of 2.07 and determine as second with the mean of 1.88. And it was found that difference to accessibility environmental news and factors of knowledge environmental relating participation in community environmental management at the 0.05 significant levels.

กตตกรรมประกาศ

การศกษาคนควาอสระเรอง การมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม อ าเภอทาใหม จงหวดจนทบร ส าเรจขนไดดวยความกรณาและความอนเคราะห จากผมพระคณทงหลาย ผเขยนขอขอบพระคณเปนอยางสงไว ณ โอกาสน โดยเฉพาะอยางยง รศ.ดร.จนตนา อมรสงวนสน ซงรบหนาทเปนอาจารยทปรกษา ทกรณาใหความร ค าแนะน า ค าปรกษา และตรวจแกไข การศกษาคนคว า อสระ เ รองน ให เส รจสมบรณ ขอขอบพระคณ คณาจารยทกทานทไดใหความรทกแขนงวชา ตลอดจนใหค าแนะน าทดตลอดมา รวมทงขอขอบพระคณเจาหนาทของคณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร ทกทานทไดอ านวยความสะดวก ใหความชวยเหลอ และค าแนะน า ตลอดเวลาทขาพเจาศกษา ณ สถาบนแหงน ในการเกบขอมลภาคสนาม ผเขยนขอขอบพระคณ เจาหนาทส านกงานเทศบาลเมองทาใหม ส านกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดจนทบร และประชาชนต าบลทาใหม ต าบลยายรา อ าเภอทาใหม จงหวดจนทบร ทกๆทานทใหความอนเคราะหขอมล ตลอดจนอ านวยความสะดวกเปนอยางดยงในการประสานงาน ท าใหการเกบรวบรวมขอมลเปนไปดวยความรวดเรวและสมบรณ อนงหากการศกษาคนควาอสระดงกลาวน มขอผดพลาดประการใด ผเขยนขออภยและนอมรบเพอน าไปปรบปรงแกไขในโอกาสตอไป หากเกดกศลผลบญจากการน าผลการศกษาไปใชประโยชนขอจงมตอผมพระคณทกทานทกลาวมาขางตน ผศกษาหวงเปนอยางยงวาการศกษาครงนจะเปนประโยชนเพอใหความร หรอเปนพนฐานในการศกษาตอ หรอกอใหเกดองคความรใหมๆ อนจะน าไปสการพฒนาทองถนอยางแทจรงตอไป

บญหยด โยธะกา กมภาพนธ 2557

ประวตผเขยน

ชอ ชอสกล นายบญหยด โยธะกา

ประวตการศกษา สงเสรมการเกษตรและสหกรณบณฑต (สาขาสงเสรมการเกษตร) มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ปทส าเรจการศกษา พ.ศ. 2534 สงเสรมการเกษตรและสหกรณบณฑต (เอกสงเสรมการปาไม) มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ปทส าเรจการศกษา พ.ศ. 2537

ต าแหนงและสถานทท างาน เจาพนกงานปาไมอาวโส

ส านกงานทพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดจนทบร อ าเภอเมองจนทบร จงหวดจนทบร

(6)

สารบญ

หนา บทคดยอ (3) ABSTRACT (4) กตตกรรมประกาศ (5) สารบญ (6) สารบญตาราง (10) สารบญภาพ (13) บทท 1 บทน า 1 1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา 1 1.2 วตถประสงคของการศกษา 3 1.3 ขอบเขตของการศกษา 4 1.3.1 ขอบเขตดานเนอหา 4 1.3.2 ขอบเขตดานพนทและประชากร 4 1.3.3 ขอบเขตดานระยะเวลา 4 1.4 ประโยชนของการศกษา 4 1.5 กรอบแนวคดของการศกษา 5 1.6 สมมตฐานของการศกษา 7 1.6.1 ปจจยสวนบคคล 7 1.6.2 ปจจยดานเศรษฐกจ 7 1.6.3 ปจจยดานสงคม 7 1.6.4 ปจจยดานการรบรขาวสาร 7 1.6.5 ปจจยดานความร ความเขาใจ 8 1.7 นยามศพทเฉพาะเชงปฏบตการ 8 บทท 2 การทบทวนวรรณกรรม 10

(7)

สารบญ (ตอ)

หนา 2.1 แนวคดเกยวกบการมสวนรวมของประชาชน 10 2.1.1 ความหมายของการมสวนรวมของประชาชน 10 2.1.2 ระดบของการมสวนรวม 12

2.2 แนวคดเกยวกบการจดการสงแวดลอม 14 2.2.1 ความหมายของสงแวดลอม 14 2.2.2 ปญหา และสาเหตของปญหาสงแวดลอม 16 2.2.3 ความหมายของการจดการสงแวดลอม 17

2.2.4 หลกการจดการสงแวดลอม 18 2.2.5 เครองมอทใชในการจดการสงแวดลอม 20 2.3 งานวจยทเกยวของ 24 บทท 3 วธการศกษา 30 3.1 ประชากรและตวอยาง 30 3.2 เครองมอทใชในการศกษา 32 3.3 การทดสอบเครองมอ 34 3.3.1 การหาความเทยงตรง (Validity) 34 3.3.2 การหาความเชอมน (Reliability) 34 3.4 การเกบรวบรวมขอมล 35 3.4.1 ขอมลปฐมภม (primary data) 35 3.4.2 ขอมลทตยภม (secondary data) 35 3.5 สถตทใชในการวเคราะหขอมล 35 3.5.1 สถตเชงพรรณนา (Descriptive Statistics) 36 3.5.2 สถตเชงอนมาน (Inferential Statistic) 36 บทท 4 ผลการศกษาและบทวเคราะหผลการศกษา 38 4.1 สภาพทวไปของชมชน 38

(8)

สารบญ (ตอ)

หนา 4.1.1 ขอมลทวไปของเทศบาลเมองทาใหม 38 4.1.2 ขอมลดานการศกษา 40 4.1.3 ขอมลดานการสาธารณสข 40 4.1.4 ขอมลดานสภาพเศรษฐกจ 40 4.1.5 ขอมลดานการบรการพนฐาน 41 4.1.6 ทรพยากรธรรมชาต 42 4.2 ขอมลทวไปของสมาชกชมชน 42 4.2.1 ขอมลสวนบคคล 42 4.2.2 ขอมลดานเศรษฐกจ 44 4.2.3 ขอมลดานสงคม 45 4.2.4 ขอมลดานการรบรขาวสารดาน สงแวดลอม 46 4.3 ระดบความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมของสมาชกชมชน 47 4.4 ระดบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชน 53 4.5 ผลการทดสอบสมมตฐาน 59 4.6 สภาพปญหา และอปสรรคในการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม 74 4.6.1 สภาพปญหา และอปสรรค 74 4.6.2 ขอเสนอแนะ 75 บทท 5 สรปผลการศกษา และขอเสนอแนะ 77 5.1 สรปผลการศกษา 77 5.1.1 ปจจยทมความสมพนธกบการมสวนรวมของสมาชกชมชน 77 5.1.2 ระดบการมสวนรวมของสมาชกชมชน 78 5.1.3 ปจจยทมความสมพนธกบการมสวนรวม 79 5.2 อภปรายผล 79 5.2.1 ปจจยสวนบคคลของประชากรทท าการศกษา 81 5.2.2 ปจจยดานสงคมของประชากรทท าการศกษา 82

(9)

สารบญ (ตอ) หนา 5.2.3 ปจจยดานเศรษฐกจของประชากรทท าการศกษา 82 5.2.4 ปจจยดานการรบรขาวสารดานสงแวดลอมของประชากรทท าการศกษา 83 5.2.5 ปจจยดานความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมของประชากรทท าการศกษา 84 5.3 ขอเสนอแนะ 84 5.3.1 ขอเสนอแนะจากการศกษา 84 5.3.2 ขอเสนอแนะส าหรบหนวยงานทเกยวของ 85 5.3.3 ขอเสนอแนะส าหรบแนวทางการศกษาครงตอไป 87 บรรณานกรม 89 ภาคผนวก 92 ภาคผนวก ก 93 ภาคผนวก ข 102 ประวตผเขยน 106

(10)

สารบญตาราง

ตารางท หนา 3.1 จ านวนตวอยางทใชในการศกษาในแตละชมชน 31 4.1 ขอมลสวนบคคลของกลมตวอยาง 43 4.2 ขอมลดานเศรษฐกจของกลมตวอยาง 44 4.3 ขอมลดานสงคมของกลมตวอยาง 45 4.4 จ านวนและรอยละของความถในการไดรบขอมลขาวสารดานสงแวดลอม 46 จากสอตางๆ 4.5 จ านวนและรอยละของสมาชกชมชน จ าแนกตามระดบการไดรบขอมลขาวสาร 47 ดานสงแวดลอม 4.6 ความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมของสมาชกชมชน ซงประกอบดวยคาเฉลย 48 สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมของ สมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร เปนรายขอและรายดาน 4.7 จ านวนสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร แบงตามระดบ 52 ความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอม 4.8 สรประดบความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาล 53 เมองทาใหม จงหวดจนทบร เปนรายเฉพาะดาน 4.9 ระดบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาล 54 เมองทาใหม จงหวดจนทบร ซงประกอบดวยคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบการมสวนรวมเปนรายขอ และรายดาน 4.10 ระดบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาล 59 เมองทาใหม จงหวดจนทบร ซงประกอบดวย คะแนนเฉลย สวนเบยงเบน มาตรฐาน และระดบการมสวนรวมเปนรายดาน และโดยรวม 4.11 ความสมพนธระหวางอายกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม 61 ของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร

(11)

สารบญตาราง (ตอ)

ตารางท หนา 4.12 ความสมพนธระหวางอายกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม 62 ของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร 4.13 ความสมพนธระหวางการศกษากบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม 64 ของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร 4.14 ความสมพนธระหวางระยะเวลาทอยอาศยในชมชนกบการมสวนรวมใน 65 การจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร

4.15 ความสมพนธระหวางอาชพกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม 67 ของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร 4.16 ความสมพนธระหวางรายไดกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม 69 ของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร 4.17 ความสมพนธระหวางการเปนสมาชกกลมทมกจกรรมเกยวกบสงแวดลอมกบ 70 การมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาล เมองทาใหม จงหวดจนทบร 4.18 ความสมพนธระหวางการไดรบขอมลขาวสารดานสงแวดลอมกบการมสวนรวม 72 ในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร 4.19 ความสมพนธระหวางความรความเขาใจเกยวกบการจดการสงแวดลอมกบการม 73 สวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร 5.1 สรปปจจยทมความสมพนธตอการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของ 80 สมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม อ าเภอทาใหม จงหวดจนทบร

(12)

สารบญภาพ

ภาพท หนา 1.1 กรอบแนวคดในการศกษา 6 2.1 บนได 8 ขนของการมสวนรวม 12 4.1 แผนทแสดงอาณาเขตเทศบาลเมองทาใหม 39

1

บทท 1 บทน ำ

1.1 ควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 ใหความส าคญกบการมสวนรวมของประชาชนในการปกครองประเทศ โดยเนนใหชมชน ชมชนทองถน หรอชมชนทองถนดงเดม มสทธอนรกษหรอฟนจารตประเพณ ภมปญญาทองถน ศลปวฒนธรรมอนดของทองถนและของชาตมสวนรวมในการจดการ การบ ารงรกษา และการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมรวมทงความหลากหลายทางชวภาพอยางสมดลและยงยน ใชแนวคดการมสวนรวมของประชาชนเขามาชวยแกไขปญหาในหลายๆ ดานไมวาจะเปนดานความมนคงปลอดภย ปญหายาเสพตด ดานสขภาพอนามย และปญหาสงแวดลอม มบทบญญตก าหนดบทบาทของประชาชนทมสวนเกยวของกบการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ใหประชาชนและชมชนมสทธทจะเขามามสวนรวมในการจดการอนรกษ บ ารงรกษา และใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยทประชาชนและชมชนมเสรภาพทจะด าเนนการตามสมควร ซงเปนการสงเสรมใหประชาชนในชมชนและองคกรปกครองสวนทองถนใหมบทบาทในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมตามหลกการพฒนาทยงยน (สภารางรฐธรรมนญ, 2550: 25-38) เทศบาลเมองทาใหมเปนเทศบาลทตงชอโดยใชนามต าบลเปนส าคญ ตามหลกฐานทปรากฏเรมกอตงจากหมบานเลกๆ เมอประมาณเกอบรอยป ชาวบานทอยอาศย นอกจากจะเปนคนทองถนเดมแลวยงมผอพยพมาจากต าบลใกลเคยงและทองถนอนๆ อาชพหลกของชมชนคอการคาของปาและท าการประมงเทานนในขณะนนชมชนทมความเจรญเกยวกบการคาขายโดยเฉพาะทางเรอ อยทต าบลบางกะจะ อ าเภอเมอง จงหวดจนทบร ซงอยหางจากต าบลทาใหม ประมาณ 12 กโลเมตร ตอมาไดมชาวจนเขามาแสวงหาโชคลาภในแผนดนไทยมากขน โดยเขามาตงถนฐานท าการคาขายทางเรอรบสงสนคา โดยตรงจากกรงเทพฯ และหวเมองชายทะเลอนๆ โดยไมตองอาศยต าบลบางกะจะเปนทางผานสนคาเหมอนเชนเคย เพราะต าบลทาใหมมทาเรอแหงใหมจงไดชอวา "ทาใหม" มาจนปจจบนน เมอความเจรญไดกอตวมากยงขนประชาชนทวสารทศไดอพยพหลงไหลเขามาตงถนฐานเพมมากขน การคาขายกพลอยเจรญตามขนมา ท าใหทาใหมเปนศนยกลางของยานการคาในแถบนนและกลายเปนแหลงชมชนหนาแนน เปนทรวมสนคาพนเมองนานาชนดและสนคาจากกรงเทพฯ ตอมา

2

ทางรฐบาลไดพจารณายายทวาการอ าเภอพลอยแหวน ทตงอยทต าบลพลอยแหวน (อยหางจากต าบลทาใหมประมาณ 6 กโลเมตร) มาตงทต าบลทาใหม เมอป พ.ศ. 2450 โดยใหชอทวาการอ าเภอแหงใหมวา "ทวาการอ าเภอทาใหม" มาจนถงปจจบนน ดวยความเจรญของต าบลทาใหมทเจรญขนตามล าดบ เปนผลใหในป พ.ศ. 2482 นายปกรณ องศสงห ซงขณะนนด ารงต าแหนงหวหนาแผนกกองควบคมเทศบาล ไดเปนผรเรมแนะน าใหจดตงเทศบาล โดยตดตอขอความรวมมอจากขนพบลธนสาร คหบดของต าบลน ซงตอมาไดมพระราชกฤษฎกายกฐานะทองถนต าบลทาใหม และต าบลยายราขนเปนเทศบาล ขนานนามวา "เทศบาลต าบลทาใหม" จงหวดจนทบร เมอวนท 24 มถนายน พ.ศ. 2483 คณะผบรหารทองถนชดแรกมขนพบลธนสารเปนนายกเทศมนตรคนแรก และกระทรวงมหาดไทยไดประกาศยกฐานะใหเทศบาลต าบลทาใหมเปลยนแปลงฐานะจากเทศบาลต าบลทาใหมมาเปนเทศบาลเมองทาใหม เมอวนท 9 มนาคม พ.ศ. 2555 (ส านกงานเทศบาลเมองทาใหม, 2556) เทศบาลเมองทาใหมเปนองคกรปกครองสวนทองถนแหงหนงในจงหวดจนทบร ซงไดเปลยนแปลงฐานะจากเทศบาลต าบลเปนเทศบาลเมองอนเนองมาจากการมจ านวนประชากรเพมขนโดยในอนาคตจะส งผลกอให เก ดผลกระทบตอคณภาพของส งแวดลอม จากการใชทรพยากรธรรมชาตมากขนเชน น า ขยะอากาศและเสยง เปนตน ของเสยทเกดจากการอปโภคและบรโภคของประชาชนดงกลาว อกทงมการขยายตวทงทางเศรษฐกจและสงคมซงจะตองมการพฒนาจากการประกอบอาชพภาคเกษตรและภาคอตสาหกรรมแมวาจะไมใชอตสาหกรรมหนกกตาม เทศบาลเมองทาใหม ประกอบดวยชมชนยอย จ านวน 8 ชมชน ไดแก ชมชนตลาด ชมชนทงนอย ชมชนไผลอม ชมชนหนองโพรง ชมชนทงอนงค ชมชนหนองบว ชมชนปาแดงและชมชนทาขาม ซงมลกษณะการตงชมชนทหลากหลาย ซงการอยอาศยและกจกรรมของประชาชนจะสงผลถงปญหาสงแวดลอมในชมชนหลายดาน ไมวาจะเปนมลพษทางน า ปญหาขยะมลฝอย ปญหาน าทวม และแออดของชมชน รวมทงปญหาทางดานสงคมตางๆ ซงหากขาดความรวมมอจากประชาชนในชมชน เพอการแกไขและปองกนปญหาสงแวดลอมแลว ผลกระทบอาจแผขยายออกไปในวงกวาง เปนปญหาตอสงคมโดยรวมได แมวา แผนยทธศาสตรการพฒนาของเทศบาลเมองทาใหมไดก าหนดกลยทธ และแผนปฏบตการจดการและแกไขปญหาสงแวดลอมในแนวทางตางๆ ของชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหมไดด าเนนการสอดคลองเปนไปตามแนวทางและนโยบายของภาครฐภายใตรฐธรรมนญไดบญญตไว โดยในปจจบนเทศบาลเมองทาใหมไดมแผนปฏบตการและกจกรรมทเกยวกบการจดการสงแวดลอมโดยการมสวนรวมของประชาชนในพนท รวมถงแผนการปรบปรงชมชนทางดานกายภาพ และการรวมกลมกบชมชนหรอองคกรอน เพอการพฒนาชมชนในดานตางๆ อนไดแก การ

3

รวมมอกบฝายรกษาความสะอาดในโครงการก าจดขยะมลฝอยในพนท การรวมมอกบฝายโยธาในกจกรรมการขดลอกคคลองทผานชมชน ทางฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคมไดมโครงการเพมพนทสเขยวดวยการปลกตนไมภายในพนท และทางฝายสงแวดลอมและสขาภบาลมการปรบปรงพนทและฉดยาก าจดยงลาย การจดตงศนยสขภาพ ลานกฬาชมชน เปนตน ซงจะเหนไดวาการจะด าเนนกจกรรมใดภายในชมชนจะตองไดรบการยอมรบจากประชาชนในพนทโดยผานกระบวนการมสวนรวมนนเอง จากความส าคญของปญหาและกระบวนการมสวนรวมของชมชนในการแกปญหาดงกลาวซงผศกษาไดอาศยอยในชมชนเขตเทศบาลเมองทาใหมมานานมากกวา 20 ป มองเหนปญหาสงแวดลอมดงกลาว ทงนเปนเพราะวาเทศบาลเมองทาใหมปจจบนมจ านวนสมาชกในชมชนเพมมากขน การพฒนายอมมาควบคกบความเสอมโทรมเสมอ จงมความจ าเปนอยางยงทจะตองมการควบคม ดแล จดการเพอคณภาพสงแวดลอมทด โดยการมสวนรวมของประชาชนซงเปนสมาชกในชมชนเพอลดปญหาดานสงแวดลอมทจะเกดตามมาภายหลงตามหลกการปองกนไวกอน และหากมองคความรทเขาใจถงรายละเอยดเพอทจะเสรมสรางการมสวนรวมใหมากขนได กจะเปนรปแบบทดส าหรบการแกไขปญหาสงแวดลอมทเกดขนในแตละชมชน เมอรปแบบการสรางเสรมการมสวนรวมของประชาชนประสบผลส าเรจ กจะกลายเปนตวแบบทดส าหรบการจดการแกไขปญหาสงแวดลอมของชมชน ทงในเขตเทศบาลเมองทาใหมและการปกครองระดบชมชนอนๆ และในภาพรวมของประเทศ กจะกลายเปนรปแบบการบรหารการจดการสงแวดลอมทดและยงยนตอไป ผศกษาจงมความสนใจศกษารปแบบและระดบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมในเขตเทศบาลเมองทาใหม อ าเภอทาใหม จงหวดจนทบร วามปจจยใดบางทมผลความสมพนธกบการมสวนรวมของสมาชกชมชนอกทงจะไดรบทราบปญหาหรออปสรรคทมผลตอการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของชมชนดวย

1.2 วตถประสงคของกำรศกษำ 1.2.1 เพอศกษารปแบบและระดบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขต

เทศบาลเมองทาใหม 1.2.2 เพอศกษาปจจยทมความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชน

ในเขตเทศบาลเมองทาใหม 1.2.3 เพอศกษาปญหาและอปสรรคในการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนใน

เขตเทศบาลเมองทาใหม

4

1.3 ขอบเขตกำรศกษำ การศกษาการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม อ าเภอทาใหม จงหวดจนทบร มขอบเขตการศกษา ดงน 1.3.1 ขอบเขตดำนประชำกรและพนท ในการศกษาครงนมประชากรและพนทใชในการศกษา คอ ประชาชนในชมชนทอยในเขตเทศบาลเมองทาใหม อ าเภอทาใหม จงหวดจนทบร จ านวน 8 ชมชน รวม 10,218 คน 1.3.2 ขอบเขตดำนเนอหำ การศกษาครงนมเนอหาประกอบดวย การศกษารปแบบและระดบการมสวนรวมของสมาชกชมชนในการจดการสงแวดลอมตงแตดานการตดสนใจ ดานการปฏบตการ ดานการรบผลประโยชนและดานการประเมนผล อกทงศกษาถงปจจยตางๆทมผลตอการมสวนรวมของสมาชกชมชนในการจดการสงแวดลอม ไดแกปจจยสวนบคคล ปจจยดานสงคม ปจจยดานเศรษฐกจ ปจจยดานการรบรขาวสารและปจจยดานความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอม 1.3.3 ขอบเขตดำนเวลำ ระยะเวลาทใชในการศกษาด าเนนการโดยท าการเกบรวบรวมขอมลภาคสนามระหวางวนท 15 ธนวาคม 2556-20 มกราคม 2557

1.4 ประโยชนทคำดวำจะไดรบ

1.4.1 ท าใหทราบถงรปแบบและระดบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม 1.4.2 ท าใหทราบถงปจจยทมความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม 1.4.3 ท าใหทราบถงปญหาและอปสรรคทมผลตอการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม 1.4.4 หนวยงานทเกยวของสามารถน าผลการศกษาไปใชประโยชนในการสงเสรมใหสมาชกชมชนมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของชมชนตอไป

5

1.5 กรอบแนวคดของกำรศกษำ จากวตถประสงคของการศกษาการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม อ าเภอทาใหม จงหวดจนทบร ผศกษาไดน ามาก าหนดตวแปรและกรอบแนวคดของการศกษา ดงน 1.5.1 ตวแปรอสระ แบงออกเปน 1.5.1.1 ปจจยสวนบคคล ประกอบดวย

1) เพศ 2) อาย 3) การศกษา 4) ระยะเวลาทอยอาศยในชมชน 1.5.1.2 ปจจยดานเศรษฐกจ 1) อาชพ

2) รายได 1.5.1.3 ปจจยดานสงคม

1) การเปนสมาชกกลมทมกจกรรมเกยวกบสงแวดลอม 1.5.1.4 ปจจยดานการรบรขาวสาร 1) การไดรบขอมลขาวสารดานสงแวดลอม 1.5.1.5 ปจจยดานความร ความเขาใจ 1) ความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอม 1.5.2 ตวแปรตำม ไดแก การมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมประกอบดวยการมสวนรวมในดานตางๆ รวม 4 ดานดงน 1.5.2.1 ดานการตดสนใจ 1.5.2.2 ดานการปฏบตการ 1.5.2.3 ดานการรบผลประโยชน 1.5.2.4 ดานการประเมนผล

6

ตวแปรอสระ ตวแปรตำม

ภำพท 1.1 กรอบแนวคดในการศกษา

ปจจยสวนบคคล

1. เพศ 2. อาย 3. การศกษา 4. ระยะเวลาทอยอาศยในชมชน

ปจจยดานเศรษฐกจ

5. อาชพ 6. รายได

ปจจยดานสงคม

7. การเปนสมาชกกลมทมกจกรรมเกยวกบ สงแวดลอม 6. รายได ปจจยดานการรบรขาวสาร

8. การไดรบขอมลขาวสารดานสงแวดลอม

ปจจยดานความรความเขาใจ

9. ความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอม

สงแวดลอมสงแวดลอม

การมสวนรวม

ในกำรจดกำรสงแวดลอม

ของสมาชกชมชน

ในการจดการสงแวดลอม 1. ดานการตดสนใจ 2. ดานการปฏบตการ 3. ดานการรบผลประโยชน 4. ดานการประเมนผล

7

1.6 สมมตฐำนในกำรศกษำ จากกรอบแนวคดในการศกษาขางตน สามารถน ามาก าหนดสมมตฐานในการศกษา ปจจยทมความสมพนธกบการมสวนรวมของสมาชกชมชนในการจดการสงแวดลอมในเขตเทศบาลเมองทาใหม อ าเภอทาใหม จงหวดจนทบร ไดดงตอไปน

1.6.1 ปจจยสวนบคคล 1.6.1.1 เพศทแตกตางกนของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนทแตกตางกน 1.6.1.2 อายทแตกตางกนของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนทแตกตางกน 1.6.1.3 การศกษาทแตกตางกนของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนทแตกตางกน 1.6.1.4 ระยะเวลาทอยอาศยในชมชนทแตกตางกนของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนทแตกตางกน

1.6.2 ปจจยดำนเศรษฐกจ 1.6.2.1 อาชพทแตกตางกนของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม มความสมพนธกบ การมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนทแตกตางกน 1.6.2.2 รายไดทแตกตางกนของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนทแตกตางกน

1.6.3 ปจจยดำนสงคม 1.6.3.1 การเปนสมาชกกลมทมกจกรรมเกยวกบสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนทแตกตางกน 1.6.4 ปจจยดำนกำรรบรขำวสำร 1.6.4.1 การไดรบขอมลขาวสารดานสงแวดลอมทแตกตางกนของสมาชกชมชนใน

8

เขตเทศบาลเมองทาใหม มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนทแตกตางกน 1.6.5 ปจจยดำนควำมร ควำมเขำใจ 1.6.5.1 ความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมทแตกตางกนของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนทแตกตางกน

1.7 นยำมศพทเชงปฏบตกำรทใชในกำรศกษำ 1.7.1 เพศ หมายถงเพศของผตอบแบบสมภาษณ ซงเปนสถานภาพทไดรบมาแตก าเนด จ าแนกเปน 1) เพศชาย 2) เพศหญง 1.7.2 อาย หมายถง อายของผตอบแบบสมภาษณ ตงแตเกดจนถงปจจบนมหนวยวดเปนจ านวนป โดยจ าแนกเปนชวงดงน 1) 18-30 ป 2) 31-50 ป 3) 51-70 ป 4) 71 ปขนไป 1.7.3 การศกษา หมายถง วฒการศกษาชนสงสดทผตอบแบบสมภาษณไดรบตามระบบการศกษา ซงในการศกษาครงนแบงระดบการศกษาของกลมตวอยางออกเปน 6 ระดบ คอ 1) ไมไดรบการศกษา 2) ประถมศกษา 3) มธยมศกษา 4) สายวชาชพ (ปวช./ปวส./อนปรญญา) 5) ปรญญาตร และ 6) สงกวาปรญญาตร 1.7.4 อาชพ หมายถง กจกรรมหลก ซงผตอบแบบสมภาษณไดกระท าอนกอใหเกดรายไดประจ า ซงในการศกษาครงนไดจ าแนกอาชพ ดงน 1) รบราชการหรอรฐวสาหกจ 2) คาขาย/ธรกจสวนตว 3) พนกงาน/ลกจางโรงงาน/บรษท/หางราน 4) คาขาย/ธรกจสวนตว 5) เกษตรกร (ท านา/ท าไร/ท าสวน) 6) ประมง/เลยงปลา 7) แมบาน/ไมมอาชพ 8) นกเรยน/นกศกษา 1.7.5 รายได หมายถง เงนเดอนหรอคาจางหรอเงนทไดรบจากการคาขายไดใน 1 เดอน มหนวยเปนบาทโดยจ าแนกเปนชวงดงน 1) ไมมรายได 2) 1-10,000 บาท3) 10,001-20,000 บาท 4) 20,001-30,000 บาท และ 5) 30,001 บาทขนไป 1.7.6 ระยะเวลาทอยอาศยในชมชน หมายถง ระยะเวลาตงแตสมาชกชมชนเขามาอาศยอยในชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหมจนถงปจจบนโดยจ าแนกเปนชวง ดงน 1) นอยกวา 5 ป 2) 5 ป - 10 ป 3) 11 ป - 20 ป และ 4) เกน 20 ป

9

1.7.7 การเปนสมาชกกลมทมกจกรรมเกยวกบสงแวดลอม หมายถง การเขารวมกลมท ากจกรรมเกยวกบสงแวดลอมตางๆ ซงผตอบแบบสมภาษณไดเปนสมาชก หรอไมไดเปนสมาชกกลมใดเลย 1.7.8 ความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมหมายถง ความรความเขาใจของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหมเกยวกบสงแวดลอมในดานสงแวดลอมทวไปดานการจดการสงแวดลอมดานกฎหมายหรอมาตรการเกยวกบสงแวดลอมและดานบทบาทหนาทของสมาชกชมชน โดยตงเปนค าถามจ านวน 30 ขอ ใหผตอบแบบสมภาษณตอบวาใชหรอไมใช ถาตอบถก (1 คะแนน) ตอบผด(0 คะแนน) 1.7.9 การรบรขาวสารดานสงแวดลอมหมายถง การไดรบรขาวสารเกยวกบสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหมผานสอตางๆ ไดแก 1) โทรทศน2) วทย 3) หนงสอพมพและ 4) เจาหนาทของรฐโดยในการศกษาครงนจะวดระดบการรบรขาวสารดานสงแวดลอม ดงน 1) ไมเคยไดรบ (หมายถง 0 ครง/สปดาห) 2) เปนบางครง (หมายถง 1-3 ครง/สปดาห) และ 3)เปนประจ า (หมายถง 4-7 ครง/สปดาห) 1.7.10 การมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม หมายถง การมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม ของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหมแบงเปน 4 ดาน คอ การมสวนรวมดานการตดสนใจ การมสวนรวมดานการปฏบตการ การมสวนรวมดานการรบผลประโยชนและการมสวนรวมดานการประเมนผล ซงในการศกษาครงนจะวดระดบของการมสวนรวมดงน 1) นอย 2) ปานกลาง และ 3) มาก

10

บทท 2

การทบทวนวรรณกรรม การศกษา เรอง การมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม อ าเภอทาใหม จงหวดจนทบร ครงน ผศกษาไดท าการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของกบการศกษา ตลอดจนผลงานวจยทเกยวของจงไดน าเสนอแนวคด ทฤษฎ และหลกการ ดงตอไปน 2.1 แนวคดเกยวกบการมสวนรวมของประชาชน 2.1.1 ความหมายของการมสวนรวมของประชาชน 2.1.2 ระดบของการมสวนรวม 2.2 แนวคดเกยวกบการจดการสงแวดลอม 2.2.1 ความหมายของสงแวดลอม 2.2.2 ปญหา และสาเหตของปญหาสงแวดลอม

2.2.3 ความหมายของการจดการสงแวดลอม 2.2.4 หลกการจดการสงแวดลอม

2.2.5 เครองมอทใชในการจดการสงแวดลอม 2.3 งานวจยทเกยวของ

2.1 แนวคดเกยวกบการมสวนรวมของประชาชน การมสวนรวมมความส าคญในการด าเนนกจกรรมทางสงคม เพราะเปนกระบวนการทท าใหประชาชนในชมชนรวมมอรวมใจเปนอนหนงอนเดยวกน และเปนสงส าคญทท าใหเกดการจดการทด น าไปสการบรรลวตถประสงคทสมาชกในชมชนตงไว สรางความพงพอใจและลดความขดแยงของประชาชนทอาจเกดขนไดตลอดเวลา อกทงการมสวนรวมจะน าไปสการพฒนาทยงยนตอไปดวย 2.1.1 ความหมายของการมสวนรวมของประชาชน ยวฒน วฒเมธ (2526: 25) ใหความหมายของการมสวนรวมของประชาชน หมายถง การใหประชาชนคดรเรมในกจกรรมตางๆ ของชมชน การพจารณาตดสนใจ การรวมปฏบตและ

11

รวมรบผดชอบในเรองตางๆ อนมผลกระทบถงตวประชาชน การมสวนรวมของประชาชน เปนแนวคดทางยทธศาสตรของหลกการพฒนาชมชนทจะน าประชาชนใหบงเกดความศรทธาในตวเองเชอมนในการด าเนนงานตามโครงการพฒนาตางๆ ในชมชนซงจะน าไปสความสามารถและประสทธภาพในการปกครองตนเองตามระบอบประชาธปไตยของประชาชน

นรนดร จงวฒเวศย (2527: 185) ใหความหมายของการมสวนรวมของประชาชน หมายถง การท างานรวมกบกลม เพอใหบรรลวตถประสงคดวยความรวมมอรวมใจ โดยกระท าการดงกลาวในหวงเวลาและล าดบเหตการณททรงประสทธภาพ คอถกจงหวะและเหมาะสมกน ทงกระท าการงานดงกลาวดวยความรสกผกพนใหประจกษวาเชอถอได แสดงวาการมสวนรวมเปนผลของความรวมมอ รวมใจ การประสานงานและความรบผดชอบ

ไพรตน เตชะรนทร (2527: 36) ใหความหมายของการมสวนรวมของชมชน หมายถง กระบวนการทรฐบาลท าการสงเสรม ชกน า สนบสนน และสรางโอกาสใหประชาชนในชมชน ทงในรปสวนบคคล กลมคน ชมรม สมาคม มลนธ และองคกรอาสาสมครในรปแบบตางๆ ใหเขามามสวนรวมในการด าเนนงานเรองใดเรองหนงหรอหลายเรองรวมกน

ทนงศกด คมไขน า (2534: 76) ใหความหมายของการมสวนรวมของประชาชน คอ การทประชาชนไดเขามามสวนรวมในลกษณะของการรวมคด รวมตดสนใจ รวมวางแผน รวมปฏบต รวมรบผลประโยชน และรวมตดตามประเมนผล เปนกระบวนการทกลมเปาหมายไดรบโอกาสและใชโอกาสทไดรบแสดงออก ซงความรสก นกคด แกไขปญหาความตองการของตน โดยการชวยเหลอจากหนวยงานภายนอกนอยทสด

วฑรย ปญญากล (2535: 35) ใหความหมายของการมสวนรวมของประชาชน คอ การทประชาชนผทไดรบประโยชนหรอผลกระทบโดยตรงจากการพฒนามสทธในการก าหนดทศทางของการพฒนาได

เจรญ ภสระ (2540: 1-3) ใหความหมายของการมสวนรวมของประชาชน หรอการมสวนรวมของชมชนวา หมายถง ความพรอมและโอกาสททงฝายรฐบาลและฝายประชาชนหรอชมชนยอมรบผดชอบและกระท ากจกรรมตางๆ รวมกน ผศกษาจงไดน าความหมายของ การมสวนรวมของประชาชนทกลาวมาขางตน มาพจารณาและสรปความหมายของการมสวนรวมของประชาชนหมายถง การทประชาชนไดเขาไปมสวนรวมในกจกรรมตางๆ โดยมรปแบบ ตงแตดานการตดสนใจ ดานการปฏบตการ ดานการรบผลประโยชน และดานการประเมนผล

12

2.1.2 ระดบของการมสวนรวม

ระดบของการมสวนรวมของประชาชนน มแนวคดเพอน าไปใชในการวดโดยสรปแนวคดตางๆ ของนกวชาการ ดงตอไปน

Amstein (1969: 2 อางถงใน ธรรมจรรย ตลยธ ารง, 2546: 18-19) ไดเสนอการวดในรปแบบทเรยกวา “บนได 8 ขนของการมสวนรวม” ซง Amstein เสนอวา จะเปนการชวยลดความสบสนของการมสวนรวม อนเปนการชวยในการวเคราะหผลในขนสดทาย โดยระดบบนไดทง 8 ขนน สามารถแยกไดเปนการมสวนรวม 3 ระดบ ดงภาพท 2.1

ระดบสง 8. การควบคมโดยประชาชน (Citizen Control) ระดบอ านาจเปนของประชาชน 7. การมอบอ านาจ (Delegated Power) (Degree of Citizen Power) 6. การเปนหนสวน (Partnership) ระดบกลาง 5. การปลอบประโลม (Placation) ระดบการมสวนรวมบางสวน 4. การไดรบการปรกษาหารอ (Consultation) (Partial participation) 3. การไดรบแจงขาวสาร (Information) ระดบลาง 2. การถกบ าบดรกษา (Therapy) ระดบทไมมสวนรวม

1. การถกจดการ (Manipulation) (Non participation)

ภาพท 2.1 บนได 8 ขนของการมสวนรวม ทมา: ธรรมจรรย ตลยธ ารง (2546: 18)

จากภาพท 2.1 จะเหนไดวา ระดบท 8 การควบคมโดยประชาชน คอ ระดบของการม

สวนรวมประชาชนโดยแทจรง ระดบการมสวนรวมนจะนอยลงตามล าดบจนถงระดบ 1 การถกจดการซงไมถอวาเปนการมสวนรวมเลย

จากระดบลางของบนได คอ (1) การถกจดการ ถกเชดใหท า และ (2) การถกบ าบดรกษา ซงทง 2 ขนนถอวา ไมเปนการมสวนรวม ประชาชนจะไมสามารถมสวนรวมในการวางแผนหรอก าหนดโครงการได ซงเปนหนาทส าหรบผน าหรอผมอ านาจ ทจะใหการศกษาและใหความชวยเหลอกบผเขามามสวนรวมเทานน

13

จากระดบกลางของบนได คอ (3) การไดรบแจงขาวสาร และ (4) การไดรบการ

ปรกษา หารอ ซงถอเปนระดบของสญลกษณทผมอ านาจจะเปดโอกาสใหมสวนรวมไดฟงและคด แตจะไมมอ านาจกระท าการใดๆ สวนขนท (5) คอ การปลอบประโลมทเปนขนสงสดของระดบทผมอ านาจรถงสทธในการตดสนใจของประชาชน แตไดจ ากดอ านาจนนไว

จากระดบสงของบนได คอ (6) การเปนหนสวน ซงประชาชนสามารถเจรจาตอรอง และจดการในการสบเปลยนกบผถออ านาจเดม และขนสงสดของบนได (7) การมอบอ านาจ และ (8) การควบคม โดยประชาชน ซงประชาชนจะสามารถใชอ านาจในการตดสนใจและการจดการโดยสมบรณ

Kasperson และ Breitbank (1974: 3-4 อางถงในธรรมจรรย ตลยธ ารง, 2546: 19) ไดเสนอ การวดระดบของการมสวนรวม ซงพอสรปได 3 ประการ คอ 1. พจารณาจากการกระท าของแตละบคคล มใชเปนการกระท าโดยกลม ซงอาจจะท าใหการวเคราะห หรอไดรบขอมลทไมถกตอง เพราะการแสดงออกแตละบคคลในการมสวนรวมนน จะเหนไดถงคานยม ความรบร และพฤตกรรมของแตละบคคล กลาวคอ กรยาทถอวาเปนสวนรวมกคอกรยาทมการแสดงตอผลของการกระท านนโดยตรงของแตละบคคล 2. พจารณาจากความถหรอความหนาแนนของการกระท า ซงแสดงออกโดยการรวมกระท าทบอยครง มระยะเวลาของการกระท าทยาวนาน หรอมความผกพน และมแรงจงใจในการกระท า 3. พจารณาจากคณภาพของการเขารวม ซงพจารณาจากผลและผลกระทบของการกระท า เชน ความรบผดชอบ การตดสนใจ การเปดกวางยอมรบความสามารถ ความคดเหนของผอน และมการท าการประเมนผล Chapin (1997 อางถงในวรวฒน เตมสนตกล, 2551: 6) ไดเสนอการวดระดบการมสวนรวมของประชาชน โดยไดก าหนดระดบความส าคญ ของการมสวนรวมกจกรรมของสมาชกในองคการของชมชนไว ดงน 1. มความสนใจและเขารวมประชม ไดแก การใหความสนใจ ตดตามขาวสารตางๆ ของสวนรวม และการเขาประชมเสนอแนะตางๆ ในทประชมกจกรรมของสวนรวม 2. ใหความสนบสนนและชวยเหลอ เชน การอทศเงน เวลา ใหแกสวนรวม 3. เขาเปนสมาชกหรอกรรมการ ไดแก การอทศแรงงานในการท ากจกรรมของสวนรวมโดยการสมครสมาชก หรอเปนกรรมการของชมชน 4. เปนเจาหนาทผปฏบตงาน ไดแก การยอมรบใชในการท ากจกรรมตางๆตามทไดรบมอบหมายจากผมอ านาจสงการ

14

ผศกษาจงไดน าความหมาย ระดบของการมสวนรวมของประชาชน มาสรปแนวคดเพอใชในการศกษาได คอ การมสวนรวมของแตละบคคล จะพจารณาจาก ความถของการกระท า ระยะเวลาของการรวมกจกรรม คณภาพในการท ากจกรรม การใหการสนบสนนชวยเหลอ การเขาเปนสมาชกกลม ความสนใจตอขาวสารดานสงแวดลอม และความรความเขาใจในเรองทเกยวของ

2.2 แนวความคดเกยวกบการจดการสงแวดลอม

ปจจบนปญหาสงแวดลอม มความรนแรงมากขน อนเนองมาจากหลายสาเหตโดยเฉพาะปรมาณการเพมขนของประชากรอยางทวคณ แลวมการน าทรพยากรธรรมชาตมาใชมากขน เปนผลใหเกดมลพษมากมาย จงตองมการบรหารจดการเพอปองกนและแกไขอยางรวดเรว การจดการสงแวดลอมจะท าใหปญหาสงแวดลอมทสงผลตอมนษยมากขนสามารถลดลงได ซงจากการตรวจเอกสารมแนวคดตางๆ ทเกยวของดงตอไปน

2.2.1 ความหมายของสงแวดลอม วนเพญ สรฤกษ (2532) ไดใหความหมายของสงแวดลอมวา สงแวดลอม หมายถง สงตางๆ ทงทมชวตและไมมชวต ทงทเกดขนเองตามธรรมชาตและทมนษยสรางขนทมอยโดยรอบซงตองระวงรกษา ส านกงานนโยบายและแผนสงแวดลอม(2535) ใหความหมายของสงแวดลอมวา หมายถง สงตางๆ ทมลกษณะทางกายภาพและชวภาพทอยรอบตวมนษย ซงเกดขนโดยธรรมชาตและสงทมนษยไดท าขน Willgoose (1972 อางถงในบญจง ขาวสทธวงษ: 2539) กลาววา สงแวดลอม หมายถง สงตางๆ ทอยรอบตวเรา ในขณะทนเวศวทยาหมายถง ศาสตรทวาดวยความสมพนธของสงมชวตและสงแวดลอม เกษม จนทรแกว (2545: 2-15) ไดใหความหมายของสงแวดลอมวา หมายถง สงตางๆ ทมลกษณะทางกายภาพ ชวต และสงคม ทอยรอบตวมนษย ซงเกดขนโดยธรรมชาตและมนษยไดท าขน รวมถงไดใหความหมายของสงแวดลอมเพมเตมวา หมายถง สงทเกดขนตามธรรมชาตและทมนษยสรางขน สงทเปนรปธรรมและนามธรรม สงทเหนไดดวยตาและทไมสามารถเหนไดดวยตา สงทเปนทงคณและโทษ และไดจ าแนกสงแวดลอมออกเปน 4 มต คอ 1. มตทรพยากร (Resources dimension) หมายถง ทรพยากรทงทเปนทรพยากร ธรรมชาตและทรพยากรทมนษยสรางขน มบทบาทตอมนษยในการเออใหปจจยดานอาหาร ทอย

15

อาศย ยารกษาโรค เครองนงหม ใหความปลอดภยในชวตและทรพยสน ไดแก ทรพยากรกายภาพ ทรพยากรชวภาพ คณคาการใชประโยชนของมนษย (human use values) และคณคาคณภาพชวต (life quality values) 2. มตเทคโนโลย (Technology dimension) โดยมบทบาทและความส าคญตอการใชทรพยากรอยางมาก โดยมนษยน าเทคโนโลยหลายรปแบบทงดานการน าทรพยากรมาเพมมลคาสรางผลผลต และดานการปองกน บ าบดมลพษ ซงทงนกเพอสนองความตองการของตนเอง 3. มตของเสยและมลพษสงแวดลอม (Waste and pollution dimension) คอ เมอมการใชทรพยากรดวยเทคโนโลยใดกตาม ยอมมของเสยและมลพษเกดขนเสมอ มตทางของเสยและมลพษสงแวดลอมเปนมตทแสดงใหเหนผลของการใชทรพยากร 4. มตมนษย (Human dimension) หรอเศรษฐสงคมเกยวของกบมนษยไดสรางพฤตกรรมของมนษยตอสภาพแวดลอม ทงระบบสงแวดลอมยอย หรอทงระบบสงแวดลอม ซงมตมนษยประกอบดวย ประชากร การศกษา อนามยและสาธารณสข เศรษฐกจ โบราณสถาน ความปลอดภย การเมอง การปกครอง และการนนทนาการ ประเภทของสงแวดลอม เกษม จนทรแกว (2541: 3-5) ไดจ าแนกประเภทของสงแวดลอม ออกเปน 2 กลม ดงน 1. สงทเกดขนโดยธรรมชาต (Natural environment) หมายถง สงใดกไดทเกดขนตามธรรมชาต เชน ดน น า แร ปาไม สตว มนษย และสงทเกดขนน อาจแบงออกไดเปน 2 ประเภท คอ 1.1 สงมชวต (Biotic environment) เปนสงทเกดขนโดยธรรมชาต มลกษณะและสมบตเฉพาะตวของสงมชวตตามชนดและกรรมพนธของสงเหลานน เชน พช สตว และมนษย 1.2 สงทไมมชวต (Abiotic environment) เปนสงทเกดขนโดยธรรมชาตทไมมชวต อาจเหนอยในรปของการรวมกลมของตวมนเองหรอกระจายอยกบสงแวดลอมอนกได เชน ดน น า กาซ อากาศ เสยง เปนตน 2. สงทมนษยสรางขน (Man-made environment) อาจเปนสงทมนษยสรางขนโดยความตงใจหรอไมตงใจ เชน เมอง บาน ถนน สะพาน เครองบน วตถมพษ เปนตน ซงแบงออกเปน 2 ประการใหญๆ คอ 2.1 สงแวดลอมทางกายภาพ (Physical environment) เปนสงทมนษยสรางขนทสามารถมองเหนได โดยทสงทถกสรางนนไมมโอกาสก าหนดสถานทอยของตนไดอกทงเปนสงทยากทจะท าตนเองใหอยในภาวะแวดลอมตามทตองการได เชน บานเรอน ถนน สะพาน รถยนต เครองบน เปนตน 2.2 สงแวดลอมทางสงคม หรอนามธรรมสงแวดลอม (Social environment) หรอ

16

(Abstract environment) เปนสงทมนษยสรางขนโดยความตงใจหรอไมตงใจ หรอเปนระเบยบของการอยรวมกนอยางมความสข เชน วฒนธรรม ประเพณ กฎหมาย ศาสนา ระเบยบ ขอบงคบ กฎเกณฑ เปนตน 2.2.2 ปญหา และสาเหตของปญหาสงแวดลอม

เกษม จนทรแกว (2541: 537-539) กลาววา สภาพแวดลอมในปจจบนนนทงระดบทองถน ระดบจงหวด ระดบประเทศ ระดบภมภาค ระดบทวป และระดบโลก มความคลายคลงกนมาก นอกจากความรนแรงของแตละปญหาเทานนทมความแตกตางกน ซงปญหาเหลานนสามารถแบงไดเปน 10 ประเภท ดงน

1. การเพมของประชากร 2. การลดลงของพนทปาไม 3. การสญพนธของสตวปา 4. การขาดแคลนน า 5. การเสอมโทรมและพงทลายของดน 6. ผลทเกดจากเกษตรกรรม เชน สารพษตกคางในผลผลต ในดน และแหลงน า 7. เมองและชมชนทไมมแบบแผนทชดเจน จนกอใหเกดปญหาอาชญากรรม สลม ขยะ การจราจร น าเสย อากาศเสย

8. สาธารณสข/อนามย การแพรกระจายของเชอโรคในอากาศท าใหเปนภยตอชวต 9. การขยายตวของภาคอตสาหกรรม 10. ภาวะโลกรอน (Greenhouse effects) ทมตอดนฟาอากาศ และการผลตอาหารในอนาคต ซงสาเหตของปญหาสงแวดลอมนนอาจเกดมาจากหลายสาเหตดวยกน ดงน 1. การใชทรพยากรมากเกนความสามารถตอการปรบตวของระบบสงแวดลอม เชน การท าปาไม การท าประมง ท าเหมอง ฯลฯ

2. การน าเทคโนโลยมาใช เพอการน าทรพยากรมาใชสนองความตองการของมนษย โดยไมมประสทธภาพเพยงพอหรอเหมาะสม

3. ชวงเวลาการใชทรพยากรไมเหมาะสม แทนทจะน าทรพยากรมาใชในชวงฤดแลงกลบน ามาใชในชวงฤดฝน

4. มผใชทรพยากรมากเกนไป ทงนเพราะประชากรมอตราเพมขนอยางรวดเรว และปรมาณมาก

17

5. ผใชทรพยากรขาดความร ความเขาใจ และประสบการณ ท าใหขาดความระมดระวงในการใช นอกจากจะน ามาใชมากและไมเหมาะสมแลว ยงอาจมสวนสรางของเสย และมลภาวะเกดขนได 6. เกดมลสารใหมหรอเพมขนจากเดมจากการใชทรพยากร เชน การใชสารปราบศตรพช เกษตรกอใหเกดการตกคางในพช ดน และแหลงน า หรออาจกอใหเกดการกระตนใหสารธรรมชาตเพมขน

7.การผสมผสานระบบบรหารไมเปนไปตามทฤษฎ หรอไมมการประสานงานแตละระบบสงแวดลอม จงท าใหเกดปญหาแบบลกโซ และเพมความรนแรง แทนทจะแกไขได แตไมสามารถด าเนนการได เพราะไมมการวางแผนผสมผสานระบบบรหารงานมากอน 2.2.3 ความหมายของการจดการสงแวดลอม อ านาจ เจรญศลป (2543: 2) กลาววา การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม หมายถง การด าเนนการตอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางมประสทธภาพ เพอใหทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมสามารถเอออ านวยใหมวลมนษยมใชตลอดไป โดยมขาดแคลนและมปญหาใดๆ เกษม จนทรแกว (2544: 292-295) ไดประมวลผลจากการศกษาความหมาย และค านยามของค าวา การจดการสงแวดลอม ภายใตทรรศนะของนกวชาการตางๆ ไววา การจดกา รสงแวดลอมจะเปนอนหนงอนใดได จากขอความดงตอไปน 1. การจดการสงแวดลอม เปนเหมอนกบการอนรกษ แตตางกนทการอนรกษสงแวดลอมนนเปนเหมอนทฤษฎและหลกการไมไดมแผนงานปฏบต สวนค าวาการจดการสงแวดลอมนนเปนค าทมความหมายในเชงปฏบตได 2. การจดการสงแวดลอมเปนกระบวนการ ซงหมายความวาตองมกลไกสงแวดลอมควบคมและมขนตอนการด าเนนงานอยางมแบบแผน มใชจะท าอะไรกได กลาวคอตองมจดเรมตนและลงทายทมกลไกควบคม ดวยเหตดงน การจดการสงแวดลอมจงสามารถยอมรบไดในทางปฏบตและเปนตามหลกทางวทยาศาสตรทกประการ

3. การจดการสงแวดลอม เปนเสมอนแผนงานในการด าเนนการทางสงแวดลอม ซงการก าหนดแผนงานนตองครอบคลมนโยบาย มาตรการ แผนงาน และโครงการ หรอแผนงานปฏบต (Action plan) ทมขนตอนและกลไกควบคมใหแผนงานด าเนนไปได 4. การจดการสงแวดลอมเปนการใชทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมภายในระบบสงแวดลอมโดยตองยดหลกและวธการอนรกษวทยาซงผใชตองตระหนกดวาตองม

18

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมส าหรบมวลมนษยตอไป ทงปรมาณทเพยงพอ คณภาพเปนไปตามความตองการและเวลาทตองการและตองมใหได นอกจากนการใชทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไมใหเกดผลกระทบสงแวดลอมทงทางตรงและทางออม แตถาหลกเลยงไมได กยอมใหเกดนอยทสด หรอเกดไดตามความสามารถของธรรมชาตทจะชวยตวเองไดเทานน ถาเกดกวานแลวจะเกดมลพษส งแวดลอมไดกลาวอกนยหนงกคอ การจดการสงแวดลอม คอ การอนรกษสงแวดลอมขนแผนการปฏบต หรอหาวธการอนรกษมาประยกตใช กลาวคอ มแผนการใชและด าเนนการตอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางทก าหนดไวอยางมขนตอนและมกลไกควบคม

5. การจดการสงแวดลอม เปนแนวทางหนงของนเวศพฒนาปฏบต หรอพฒนาแบบยงยน กลาวคอ การจดการสงแวดลอมเปนหลกทเปดโอกาสใหมการใชทรพยากรได แตตองไมใหคณคาทางนเวศวทยาสญเสยไป หมายถงวาการน าทรพยากรมาใชนน ตองอยในวสยท ธรรมชาตฟอกตวเองฟนฟตวเอง ไดอยางมประสทธภาพ ถาเกนความสามารถของธรรมชาตแลวปญหาของเสยมมากเกนไปจนกลายเปนมลพษปญหาสงแวดลอมกจะตามมาอยางหลกเลยงไมได

6. การจดการสงแวดลอม เปนหลกการและแผนปฏบตใหผบรหารใชด าเนนงานตงแตเรมโครงการและด าเนนโครงการ ทงนเปนเพราะวาการจดการสงแวดลอมมกลไกทก ากบกระบวนการและแผนงานการใชทรพยากรสงแวดลอม นกบรหารสามารถจะทราบแนวคดและแนวด าเนนงานอยางมขนตอนดงกลาวกอนจงน าไปตดสนใจ ผศกษาจงไดน าความหมายของ การจดการสงแวดลอม ทกลาวมาขางตน มาพจารณาและสรปความหมายวา การจดการสงแวดลอม หมายถง การเตรยมแผน วางแผน จดสรร ใชทรพยากรตางๆ รวมถงกระท าการหรอด าเนนการใดๆ เพอการควบคม ดแลและแกไขปญหาสงแวดลอมในชมชนท าใหสงแวดลอมมคณภาพสมบรณ และเกดประโยชนตอชมชนอยางยงยน 2.2.4 หลกการจดการสงแวดลอม

นาท ตณฑวรฬห และคณะ (2528: 95-97) ไดอธบายถงหลกการบรหารทรพยากรและการอนรกษสงแวดลอม ไวดงน 1. การส ารวจตรวจหา (Survey and Identify) จะตองตรวจหาสงทเราตองการมาใชประโยชน โดยจะตองพจารณาในหลายๆ ดาน ทงในทางการคา และการใชประโยชนโดยตรง และการใชประโยชนดานอนๆ

19

2. การปองกนรกษา (Protection and Maintenance) เมอส ารวจทรพยากรหรอสงตางๆ ทเราตองการน ามาใชประโยชนไดแลว กตองมการปองกนมใหสงแวดลอมเหลานนเกดความเสอมโทรม เสยหาย ถกท าลาย หรอเปลยนสภาพไปเปนมลพษ 3. การใชทรพยากรใหถกประเภทและเกดประโยชนสงสด (Wise use) คอการบรโภคใหถกหลกเศรษฐกจและมประสทธภาพ โดยใชทรพยากรใหเหมาะสม ถกประเภท ถกเวลาและโอกาส 4. การปรบปรงคณภาพทรพยากร (Improvement) คอการหาวธการปรบปรงทรพยากรทเสอมโทรมหรอหมดคาไปแลวใหกลบมามคณภาพพอทจะน ามาใชประโยชนไดอก เชน การปรบปรงคณภาพน าเสย หรอดนเสอมโทรมเพอน ามาใช หรอเพาะปลกใหม 5. การใชทรพยากรททดแทนกน (Substitution) คอการน าทรพยากรทมอยเปนจ านวนมากหรอเกดใหมไดมาใชประโยชนแทนทรพยากรทหายากกวา เชน การใชพลาสตกแทนไม ใชพลงแสงอาทตยแทนน ามน เปนตน 6. การน าของเสยกลบมาใชประโยชนอก (Recycle) คอการน าของเหลอทงหรอของเสยทเกดจากการผลตและบรโภคกลบมาใชหมนเวยนอก เชน การน าเศษโลหะ แกว มาหลอมละลายใชใหม การน าขยะมาท าปย เปนตน จากหลกการดงกลาว สอดคลองกบ เกษม จนทรแกว คณะ (2545: 95-97) ทไดอธบายถงหลกการในการจดการสงแวดลอม ซงมขนตอนด าเนนการดงน หลกการทหนง การก าหนดชนด ประเภท และขอบเขตของสงแวดลอมเพอใชประโยชน หลกการขอน อาศยพนฐานสมบตเฉพาะตวของสงแวดลอม ซงม จดเดนเพอสรางรปแบบการจดการเปนตวน าแนวคดในการก าหนดชนด ประเภท กลม ระบบยอย ระบบสงแวดลอมและการก าหนดขอบเขต อาจโดยการท าการวางแผนการใชทดน หรอก าหนดขอบเขตขนมา ทงนเปนเพราะสงเหลานอยบนโลก เนองจาก พนดนผวโลกไมสามารถขยายหรอหดไปไดเทาทมอยในการใชทดนและ/หรอ กลมทรพยากรทไมถกสมรรถนะและไมเหมาะสมแลว จะสงผลกระทบตอสงแวดลอมอยางหลกเลยงไมได ดงนน การวางแผนการใชทดน ตองด าเนนการแบงทงสมรรถนะทดน คอ ลกษณะภมประเทศ และความเหมาะสมตามคณสมบตของดน และสภาพเศรษฐกจ สงคมควบคกบการสรางกฎและมาตรการใชทดนระบไวดวย หลกการทสอง การก าหนดกจกรรมเพอคงสภาพและ/หรอสรางศกยภาพความยงยนของสงแวดลอม คอ การใชทรพยากรธรรมชาต หลงจากการการวางแผนแบงเขตพนทแลว การก าหนดการใชทรพยากรในแตละประเภททอยในพนททก าหนด ตองเปนไปตามหลกวชาการในแต

20

ละสาขาทส าคญตองเปนไปตามหลกการจดการสงแวดลอม คอ เปนกระบวนการทมขนตอนก าหนดขนาดและทศทางการใชทรพยากรอยางเปนรปธรรม

หลกการทสาม การควบคมในการก าจด บ าบดของเสยและมลพษจากกจกรรมการใชทรพยากร เนองจากการน าทรพยากรมาใชไมวาลกษณะใดยอมมของเสย และมลพษเกดขนเสมอ ดงนน การใชทรพยากรในเขตพนทใดกตาม จงจ าเปนตองมการควบคม บ าบด และก าจดของเสยและมลพษใหหมดไป หรอลดนอยลงจนสงแวดลอมสามารถรองรบได และไมเปนพษภยตอสงมชวตตางๆ โดยน าเทคโนโลยเขาไปควบคม

2.2.5 เครองมอทใชในการจดการสงแวดลอม เครองมอทใชในการจดการสงแวดลอม สามารถแบงออกไดดงน 2.2.5.1 การใชระเบยบหรอมาตรการทางกฎหมาย (Command and Control) เปนการจดการสงแวดลอมโดยการก าหนดมาตรฐานสงแวดลอมแลวใชมาตรการทางกฎหมายควบคมใหการด าเนนการเปนไปตามก าหนด ซงขอดของระบบมาตรฐานคอ วธทไมซบซอนและมบรรทดฐานในการตรวจสอบตดตามคณภาพสงแวดลอมทชดเจน รวมไปถงการชวยลดแรงงานคนในการด าเนนงาน งบประมาณทใชในการจดการ และขนาดของการกอมลพษ (วฒ หวงวชรกล, 2546) จากหลกการดงกลาว จไร ทพวงษ (2536: 31-32) ทน าเสนอเครองมอทใชในการจดการสงแวดลอมทมความสอดคลองกนไวดงน 1) กฎหมายการจดการสงแวดลอมอยางมประสทธภาพและจะเกดขนได กตอเมอมการก าหนดนโยบายและวางแผนตามหลกวชาการวาดวยการจดการและการบรหารสงแวดลอม ในขณะเดยวกนกจ าเปน ตองควบคมพฤตกรรมมนษย เพอใหสามารถด าเนนการไปไดตามนโยบายและตามแผนการทก าหนดไว สงเหลานจะเกดขนไมไดเลยถาหากไมมกฎหมายเปนพนฐานในการควบคม ซงในประเทศไทยมกฎหมายตางๆ ปองกนการท าลายสงแวดลอมหลายฉบบ อกทงยงมกฎระเบยบของกฎกระทรวง ทบวง กรม ทรบผดชอบตามกฎหมายอกหลายแหง แตถงอยางไรกฎหมายกเปนเพยงตวอกษร จะมผลตามเจตนารมณหรอไมกขนอยกบการบงคบใชกฎหมายอยางมประสทธภาพ โดยเจาหนาทผเกยวของเปนหลก สวนกฎหมายสงแวดลอมระหวางประเทศนนสามารถกลาวไดวา ประเทศไทยยงขาดผเชยวชาญกฎหมายสงแวดลอมตางประเทศ ในขณะทปญหาสงแวดลอมก าลงเปนปญหาระดบระหวางประเทศมากขนมการประกาศใชกฎหมายสงแวดลอมอยางเปนทางการฉบบแรกของประเทศไทย คอพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม พ.ศ. 2518 ซงไดก าหนดใหมการแตงตงคณะกรรมการสงแวดลอม

21

แหงชาตขน แตตอมาไดมการออกพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม ฉบบท 3 พ.ศ. 2535 ทไดปรบปรงใหทนสมยและทนตอเหตการณมากยงขน 2) การก าหนดมาตรฐานคณภาพสงแวดลอม นอกเหนอไปจากงานดานบรหารทรพยากรตามโครงการตางๆ ของรฐแลว คณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตยงมหนาทรบผดชอบในการก าหนดมาตรฐานคณภพสงแวดลอม ทมไดอยในอ านาจหนาทของหนวยงานอนๆ ซงจะชวยใหรฐบาลสามารถก าหนดนโยบายทถกตอง เพอการพฒนาและปองกนการเสอมโทรมของสภาพแวดลอมควบคกนไปงานทก าหนดมาตรฐานสงแวดลอมน จะด าเนนการโดยการก าหนดมาตรฐานขนต าทเหมาะสมกบภาวะเศรษฐกจและสงคมของประเทศ ซงขอเสนอดงกลาว เปนไปในท านองเดยวกนกบ ราตร ภารา (2540: 206-211) ทไดอธบายวา การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางมประสทธภาพมากทสด โดยองคประกอบหลกอยางหนงทส าคญ คอ กฎและระเบยบ (Laws and regulation) ซงกคอกฎหมายและระเบยบตางๆ ทใชอยในปจจบน โดยจะตองพจารณาถงการควบคมการกระท าของมนษย เพอหยดยงหรอลดการท าลายสงแวดลอม เพอปองกนไมใหสงแวดลอมถกท าลาย และเพอแกไข หรอหามาตรการแกไขปญหาสงแวดลอมอยางชดเจน นอกจากนยงอธบายวธการจดการสงแวดลอมและเหตผลในการน ามาใช ดงน 1) มาตรฐานการจดการสงแวดลอม มขนเพอสนบสนนสนคาบรการทรบผดชอบตอคณภาพสงแวดลอม และตอตานการผลตสนคาบรการทท าลายคณภาพสงแวดลอม ตงแตกระบวนการออกแบบ การผลต การบรรจหบหอ การจ าหนาย และการก าจด ทไมท าลายสงแวดลอม 2) กฎหมายสงแวดลอม มความส าคญเพอการน ามาใชเปนมาตรการควบคมตรวจสอบ รกษาสงแวดลอมใหคงอย เชน กฎหมายรฐธรรมนญ พระราชบญญตรกษาความสะอาด เปนตน 2.2.5.2 การใชเครองมอทางเศรษฐศาสตร (Economic Instrument) เปนการจดการสงแวดลอมอกทางเลอกหนง โดยการใชเครองมอทางเศรษฐศาสตร ผลกภาระความรบผดชอบไปสผกอมลพษ หรอในบางกรณจะขยายไปถงการสรางจงใจใหกบผกอมลพษในการปรบปรงสงแวดลอม โดยเครองมอดงกลาวนเชอกนวาชวยใหการตดสนใจเชงนโยบายดานสงแวดลอมยดหยนและมประสทธภาพ นอกจากนยงเชอวาจะท าใหเกดการปรบปรงสงแวดลอมและวธการบ าบดทมประสทธภาพ ซงเครองมอดงกลาวสามารถสรปไดดงน (วฒ หวงวชรกล, 2546) 1) การเกบคามลพษ (Pollution Charges) หรอการเกบคาธรรมเนยม มอยหลายประเภท ไดแก คาปลอยมลพษ ทเกบจากผปลอยมลพษตามปรมาณและความเขมขนของ

22

มลพษทปลอยออกมาหรอ คาผใชบรการ เปนการเกบจากผใชบรการแหลงบ าบดมลพษสาธารณะตางๆ โดยตรง เชน คาทง (และก าจด) ขยะ หรอ คาบรหารจดการ เปนการจายคาบรการใหกบหนวยงานทเกยวกบการจดการสงแวดลอมตงแตการจดทะเบยนจนถงการควบคม และสวนตางภาษ เปนการเกบคาสงแวดลอมเพอสงเสรมการรกษาสงแวดลอม โดยการเกบภาษพเศษส าหรบสนคาทสงผลกระทบตอสงแวดลอม 2) การสรางตลาด (Market Creation) จะเปนการสรางตลาดขนมาโดยสามารถซอ “สทธ” ในการปลอยมลพษหรอสามารถขยาย “สทธ” ใหกบผทตองการ โดยมรปแบบหลกทส าคญ ไดแก ใบอนญาตทซอขายได (Marketable permits) โดยเจาหนาทก าหนดมาตรฐานคณภาพสงแวดลอมทสงคมตองการ แลวใชมาตรฐานเหลานไปก าหนดปรมาณการปลอยมลพษ ในระบบเศรษฐกจและจดสรรใหกบผเกยวของในรปของ “สทธ” ในการปลอยมลพษ ซงสทธดงกลาวสามารถโยกยายถายเทไปมาระหวางผกอมลพษได โดยความตองการในสทธตนทนในการบ าบดของแหลงปลอยมลพษ ผกอมลพษจะท าการบ าบดมลพษเองตราบใดทตนทนดงกลาวยงไมสงกวาราคาของสทธในการปลอย 3) การอดหนน (Subsidy) อาจอยในรปเงนใหเปลา เงนกอตราดอกเบยต า หรอการลดภาษเพอใหผกอมลพษลดการปลอยมลพษ รวมไปถงการสนบสนนเครองมอหรอการใชเทคโนโลยใหมๆ เพอลดมลพษจากเครองมอหรอเทคโนโลยเดม และระบบมดจ า-คนเงน (Deposit-refund systems) ซงผบรโภคเปนผเสยคามลพษในรปเงนมดจ าเมอซอสนคาทกอใหเกดผลเสยดานสงแวดลอม เมอผบรโภคคนสวนทเหลอใหกบสถานทรบคนเพอการแปรรปใหมหรอทงในทเหมาะสมกจะไดเงนคามดจ านนคน นอกจากน จไร ทพวงษ (2526: 31-32) ไดน าเสนอเครองมอจดการสงแวดลอมทมความสอดคลองกบหลกการทางเศรษฐศาสตร ในลกษณะของการสนบสนนดานงบประมาณในแผนพฒนาสงแวดลอม ทจ าเปนตองใหความส าคญในดานการเพมประสทธภาพการใชประโยชนท รพยากรธรรมชาต แต ละชนดใหม ากย ง ข น โดยใหม ก า รประสานงานการพฒนาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางมระบบ และใหอยในมาตรฐานเดยวกน เพอประโยชนการด าเนนการบรหารและจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 2.2.5.3 เครองมออนๆ ทใชในการจดการสงแวดลอม สามารถสรปไดดงตอไปน 1) การวางแผนสงแวดลอม การวางแผนสงแวดลอมในทางปฏบต หมายถง การใหมการพจารณาดานสงแวดลอมในการวางแผนเสยแตในระยะแรก ทงในระดบประเทศและระดบโครงการ โดยใหค านงถงผลดและผลเสยทางดานสงแวดลอมทจะเกดขนจากการพฒนา และจะน ามาพจารณารวมกบทางเศรษฐกจและสงคมดวย ทงน เพอชวยในดานตดสนใจของรฐบาลทจะ

23

ไดเหนผลประโยชนสวนรวมของแผนและโครงการไดชดเจนยงขน(จไร ทพวงษ, 2526: 31-32) ซงจดนสอดคลองกบราตร ภารา (2540: 207-211) ทกลาวถงวา การวางแผนจดการสงแวดลอมมขนเพอก าหนดกระบวนการและขนตอนในการด าเนนการตอสงแวดลอมทงในดานการใช การปองกน แกไข และการฟนฟ เพอการตอบสนองตอมนษยและทรพยากรอนอยางยงยนและตอเนอง มขนาดและทศทางทชดเจน ภายใตทนหรองบประมาณทมอย 2) การประเมนผลกระทบส งแวดลอม หรอ การว เคราะหผลกระทบสงแวดลอม ปญหาสงแวดลอมมขอบเขตทกวางขวางมากและจะสงผลกระทบตอสภาพแวดลอมและความเปนอยของมนษยในทสด โดยการแกไขปญหาสงแวดลอมจะเปนการแกไขปญหาเฉพาะหนาไมไดจ าเปนตองมการวางแผนควบคมปองกนไวแตเรมแรก การว เคราะหผลกระทบสงแวดลอมจะเปนวธการหนงในการจดการสงแวดลอมเปนทยอมรบและไดน ามาปฏบตกนอยางกวางขวางทงในประเทศทพฒนาแลวและประเทศก าลงพฒนา ทงนรวมถงประเทศไทยดวย โดยมวตถประสงคเพอทจะใหมการศกษาเกยวกบทรพยากรสงแวดลอม และคณคาตางๆ ทมตอมนษย ทอาจถกกระทบกระเทอนเนองจากโครงการหรอกจกรรมนนๆ พรอมทงอธบายถงผลกระทบ ทงในทางบวกในแงการสงเสรมทรพยากรสงแวดลอมและคณคาตางๆ ทมตอมนษย และผลในทางลบในแงของการท าลายสงแวดลอมและคณคาตางๆ เพอหาทางในการลดผลเสยหาย ใหเหลอนอยทสดและกอใหเกดผลดทสดดวย (จไร ทพวงษ, 2526: 31-32) ซงในจดนสอดคลองกบ ราตร ภารา (2540: 207-211) อธบายถงการประเมนผลกระทบสงแวดลอมวา คอการศกษาและคาดคะเนผลกระทบทคาดวาจะเกดขนจากโครงการหรอกจการประเภทตางๆ ตลอดจนการเสนอแนะมาตรการในการแกไขผลกระทบ ซงจะพจารณาทงดานกายภาพ ชวภาพหรอนเวศวทยา คณคาการใชประโยชนของมนษย และผลกระทบตอคณภาพชวตและสงคม 3) การศกษาประชาสมพนธ เพอท าใหประชาชนตระหนกถงปญหาและภยทอาจเกดขนถาหากไมรวมมอกนดแล โดยถาหากไดมการรวมมอกนท าการปองกนและแกไข จะเปนวธการในการปองกนและรกษาคณภาพสงแวดลอมทไดผลดทสด เพราะการด าเนนการดานสงแวดลอมในปจจบนมาจากรฐบาลเปนสวนใหญ การสงเสรมใหเกดความตระหนกดานสงแวดลอม และการใหการศกษาดานสงแวดลอม จงเปนพนฐานของการจดการสงแวดลอม (จไร ทพวงษ, 2526: 31-32) 4) บทบาทขององคกรพฒนาเอกชนและองคกรประชาชน จะมบทบาทส าคญอยางมากตอการรกษาคณภาพสงแวดลอม แนวคดการพฒนาทยงยนจะส าเรจไดจ าเปนอยางยงทจะตองใหประชาชน องคกรพฒนาเอกชน เขามามสวนรวมในกระบวนการพฒนาน กลาวคอ ประชาชนในทองถนสามารถก าหนดพนฐานอนมสวนชวยใหโครงการด าเนนการตอไปได

24

ประชาชนในทองถนเปนผดแลทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม การสรางจตส านกและทศนคตใหกบประชาชน เปนสงจ าเปนอยางยงทรฐตองกระท า (จไร ทพวงษ, 2526: 31-32) ผศกษาจงไดน าความหมายของ หลกการจดการสงแวดลอม ทกลาวมาขางตน มาพจารณาและสรปความหมายของหลกการจดการสงแวดลอม ไดวา หลกการการจดการสงแวดลอมนนจะตองด าเนนการโดยอาศยเครองมอทส าคญ ไดแก กฎระเบยบหรอมาตรการควบคม เครองมอทางเศรษฐศาสตร รวมไปถงการวางแผน และมการสนบสนนดานงบประมาณ การใหการศกษา สงเสรมประชาสมพนธ เพอสรางองคความรในทกภาคสวนทงองคกรเอกชนและองคกรประชาชน

2.3 งานวจยทเกยวของ การตรวจสอบเอกสารเกยวกบผลงานวจยทเกยวกบเรองการมสวนรวมของประชาชน ซงจะน ามาพจารณาถงรปแบบ ระดบการมสวนรวม ปญหาและอปสรรค และปจจยทมความสมพนธกบการมสวนรวม โดยมรายละเอยดดงตอไปน สมใจ เขมเจรญ (2531: บทคดยอ) ไดศกษาเรองการมสวนรวมของประชาชนในการอนรกษทรพยากรปาไม ศกษาเฉพาะกรณ ต าบลสะเอยบ อ าเภอสอง จงหวดแพร โดยศกษาปจจยทมความสมพนธกบการเขารวมอนรกษปาไมของประชาชน ซงใชขอมลเชงปรมาณเปนหลกและเสรมดวยขอมลเชงคณภาพโดยการจดสนทนากลม ผลการศกษาพบวา ประชาชนสวนใหญมฐานะยากจน ไดรบการศกษาคอนขางต า มทดนใชประโยชนไมมากและมกใชฟนและถานเปนเชอเพลงในการหงหาอาหาร และผลการวเคราะหยงพบวา ปจจยทมความสมพนธกบการมสวนรวมของประชาชนในการอนรกษทรพยากรปาไม ไดแก อาย ระดบการศกษา อาชพ รายได จ านวนทดนทใชประโยชน การไดรบขอมลขาวสารในเรองการอนรกษ และการเหนพองตองกนของเพอนบานในเรองการอนรกษทรพยากรปาไม สรย ตณฑศรสโรจน (2531: บทคดยอ) ไดศกษาการมสวนรวมในการพฒนาคณภาพสงแวดลอมของผน าเยาวชนในชมชนคลองจน เขตบางกะป กรงเทพมหานคร โดยเกบตวอยางจากกลมตวอยางทเปนเยาวชนในชมชน จ านวน 70 คน ศกษาลกษณะการมสวนรวมจากการมสวนรวมในกจกรรมทมผลตอการพฒนาสงแวดลอมในชมชนใหมคณภาพทงหมด 5 กจกรรม และวดระดบการมสวนรวมหาความสมพนธระหวางขอมลทางประชากรและสงคมกบการมสวนรวมในการพฒนาคณภาพสงแวดลอมในระดบทแตกตางกน และสถตทใชในการวเคราะห ไดแก คารอยละ คา เฉลย ไค-สแควร (Chi-square) และ Yule,s Q ผลการศกษาพบวา ผน าเยาวชนสวนใหญเปนเพศชาย อายเฉลย 19 ป การศกษาสวนมากอยในระดบมธยมศกษาตอนปลาย สวนมากมระยะเวลาอาศยใน

25

ชมชนมากกวา 5 ป มความรความเขาใจดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในเรองเสยงมากทสด รสกพอใจในดานความสะอาดของสภาพแวดลอมมากทสด และสวนใหญมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมในชมชนอยในระดบมาก ลกษณะการเขารวมสวนใหญเปนการรวมสมทบแรงงาน การรวมแสดงความคดเหนและรวมประชม สวนผลการศกษาในดานความสมพนธของลกษณะประชากรและสงคมกบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของผน าเยาวชนพบวา ระยะเวลาการอยอาศยและความรความเขาในดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มความสมพนธกบการมสวนรวมในการพฒนาคณภาพสงแวดลอมของผน าเยาวชน เบญจมาศ จนทรเอยม (2536: บทคดยอ) ไดศกษาเรองการเปรยบเทยบบทบาทของสตรในการมสวนรวมอนรกษสงแวดลอมระหวางบานสวนพลกบบานหชาง อ าเภอบานไร จงหวดอทยธาน เพอเปรยบเทยบบทบาทของสตรในการมสวนรวมอนรกษ ปจจยทมผลตอบทบาทในการมสวนรวมอนรกษสงแวดลอม ตลอดจนตดตามผลของการฝกอบรมหลกสตร โดยศกษากลมสตรทอาศยอยในบานสวนพลกบบานหชางอ าเภอบานไร จงหวดอทยธานจ านวนทงสน 473 คน การวเคราะหขอมลใชรอยละ คาเฉลยและ T-test ผลการศกษาพบวา สตรสวนใหญทอาศยอยในหมบานทงสองมอายระหวาง 40-60 ป มรายไดนอยกวา 30,000 บาทตอป ระยะเวลาในการตงถนฐานนานกวา 15 ป มการรบฟงขาวสารนอยและมสถานภาพทางสงคมเปนสวนใหญ ดานบทบาทในการมสวนรวมอนรกษสงแวดลอมทแตกตางกนอยางมนยส าคญทระดบ 0.05 สตรบานสวนพลมสวนรวมในกจกรรมการดแลรกษาสขภาพอนามยมากทสด สวนสตรบานหชางมสวนรวมในกจกรรมการปลกตนไมมากทสด สวนความรความเขาใจในการอนรกษสงแวดลอมพบวา ภายหลงการฝกอบรม สตรทงสองหมบานมความร ความเขาใจมากกวากอนการฝกอบรม และไดมการน าไปเผยแพรใหแกญาตพนองมากทสด ไดน าไปใชในชวตประจ าวนในระดบปานกลาง ปญหาอปสรรคทส าคญในการเผยแพรคอ การขาดงบประมาณ และเวลาไมอ านวย สวนปจจยทมผลตอบทบาทในการมสวนรวมอนรกษสงแวดลอม ไดแก การเขารบการฝกอบรม สถานภาพทางสงคม ระยะเวลาในการตงถนฐาน และการรบฟงขาวสาร สวรรณ คงทอง (2536: บทคดยอ) ไดศกษาการมสวนรวมของประชาชนในการอนรกษปาชายเลน ชมชนในทองทอ าเภอสเกา จงหวดตรง เพอศกษาระดบ ปจจยทมผลตอการมสวนรวม ตลอดจนปญหาและอปสรรคตอการมสวนรวมของประชาชนในการอนรกษปาชมชน ตวอยางทใช ในการวจยคอ หวหนาครวเรอน หรอผแทนหวหนาครวเรอน จ านวน 207 คน เกบขอมลโดยใชแบบสมภาษณ สถตใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คารอยละ คาเฉลย คาไค-สแควร และคาพ-สแควร ผลการศกษาพบวา ประชาชนมสวนรวมในการอนรกษปาชายเลนชมชนนอย ส าหรบปจจยทมความสมพนธกบการมสวนรวมอยางเดนชด คอ อาชพ รองลงมาไดแก การไดรบขาวสาร การเปน

26

สมาชกกลม เพศ และการศกษา ตามล าดบ สวนปญหาและอปสรรคในการอนรกษปาชายเลนชมชน ไดแก ขาดแคลนเมลดพนธ พนทปลก ขาดความรวมมอ และการแนะน าทดจากเจาหนาทไมมเวลา และอนตรายจากผมอทธพล และปญหาสตวมพษในพนท นงเยาว หลพนธ(2537: บทคดยอ) ไดศกษาเรอง การมสวนรวมของประชาชนในการพฒนาแหลงน าขนาดเลก จงหวดจนทบร พบวา อายไมมผลตอการมสวนรวมในการพฒนาแหลงน า ไพจตร ไตรวงศยอย (2538: บทคดยอ) ไดศกษาเรองการมสวนรวมของประชาชนในการจดการปาชมชน ศกษากรณ: ปาลน ต าบลบงนอย อ าเภอแมจน จงหวดเชยงราย โดยศกษาจากคนในหมบานปาลน ต าบลบงนอย อ าเภอแมจน จงหวดเชยงราย จ านวน154 ครอบครว ท าการเกบขอมลเชงคณภาพและเชงประมาณ เปรยบเทยบคาเฉลย การวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว และวเคราะหการถดถอยพหแบบขนตอน ผลการศกษาพบวา การจดการปาชมชนของหมบานเกดจากความเชอดงเดมของกลมคนอสานทอพยพไปตงถนฐานในเขตภาคเหนอของประเทศไทย โดยมกลมผอาวโสของหมบาน และพระสงฆเปนผน า สวนระดบการมสวนรวมพบวาประชาชนในหมบานมสวนรวมในการจดการปาชมชนอยระดบปานกลาง ปจจยทมอทธพลตอการมสวนรวมมากทสด ไดแก ความคดเหนและความรสกเปนเจาของปาชมชน รองลงมาไดแก การไดรบขาวสารเกยวกบปาชมชน การใชประโยชนจากปาชมชน จ านวนทดนท ากน อาย และความรเกยวกบปาชมชน นอกจากน ปญหาและอปสรรคในการจดการปาชมชน ไดแก ความแตกตางดานความคดเหนของสมาชก ความขดแยงระหวางชมชน และการไมมกฎหมายรองรบการจดการปาชมชน รอยต ารวจตรสชาต อรณวฒวงศ (2541: บทคดยอ) ไดศกษาปจจยทมผลตอการมสวนรวมของประชาชนในโครงการธรกจเพอพฒนาชนบท โดยศกษาจากสมาชกสหกรณพฒนาประชากรและชมชนล าไทรโยง อ าเภอนางรอง จงหวดบรรมย จ านวน 235 คน เกบขอมลโดยใชแบบ สอบถาม วเคราะหขอมลโดยหาคารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาT-test และ F-test ก าหนดนยส าคญทางสถตไวทระดบ 0.05 ผลการศกษาพบวา ประชาชนมสวนรวมในโครงการธรกจเพอการพฒนาชนบทอยในระดบปานกลาง จากการศกษาการมสวนรวมทง 4 ดาน ไดแก ดานการตดสนใจ ดานการปฏบตการ ดานการรบผลประโยชน และดานการประเมนผล พบวา ประชาชนมสวนรวมดานการรบผลประโยชนมากทสด รองลงมาคอดานการปฏบตการ ดานการตดสนใจและดานการประเมนผลตามล าดบ ปจจยทมผลตอการมสวนรวมของประชาชนในโครงการธรกจเพอการพฒนาชนบทอยางมนยส าคญทางสถต ไดแก การเปนสมาชกกลมในสงคม ระยะเวลาในการเปนสมาชกสหกรณ และระยะเวลาในการเขารวมโครงการ สมบรณ อ าพนพนารตน (2542: บทคดยอ) ไดศกษาเรอง การมสวนรวมของชมชนในการ

27

ปองกนไฟปา : กรณศกษาอทยานแหงชาต เขาสามหลน จงหวดสระบร พบวา เพศ ไมใชปจจยทมผลตอการมสวนรวมในการปองกนไฟปา ธวช สทธกจโยธน (2543: บทคดยอ) ไดศกษาเรอง การมสวนรวมของประชาชนในการอนรกษและฟนฟทรพยากรธรรมชาต ปาชายเลน : ศกษาเฉพาะกรณ ต าบลคลองโคน อ าเภอเมอง จงหวดสมทรสงคราม พบวา การเปนสมาชกกลม การไดรบขอมลขาวสาร และการประชาสมพนธ ความร ความเขาใจ และการคาดหวงประโยชนมผลตอการตดสนใจ ท าใหเกดความแตกตางในการมสวนรวมในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตปาชายเลน เอกฉตร ปนปก (2543: บทคดยอ) ไดศกษาเรอง การมสวนรวมในการอนรกษทรพยากรปาไมและการใชประโยชนทดนของประชาชนบานจาน ต าบลหวยทราย อ าเภอหนองแค จงหวดสระบร พบวา เพศไมมผลตอการมสวนรวมในการอนรกษทรพยากรปาไม อรณรตน หวงด (2548: บทคดยอ) ไดศกษาเรองการมสวนรวมของประชาชนในการจดการขยะ กรณศกษา เทศบาลต าบลปากแพรก อ าเภอทงสง จงหวดนครศรธรรมราช โดยท าการสมภาษณใชแบบสอบถามกบกลมตวอยาง จ านวน 303 ตวอยาง แลวน ามาวเคราะหทางสถต แจกแจงความถรอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และทดสอบสมมตฐานโดยใช T-test และ F-test ทระดบความเชอมนรอยละ 95 ผลการศกษาพบวา กลมตวอยางใหความส าคญของการจดการขยะมลฝอยในดานตางๆเรยงตามล าดบ คอ ดานการคดแยกขยะมลฝอย ดานการลดปรมาณมลฝอย ดานการรวมกจกรรมบ าเพญสาธารณประโยชนเพอรวมกนก าจดขยะมลฝอย ดานการสนบสนนการน ามลฝอยกบมาใชใหม ดานการเสนอและเรยกรองใหมการแกไขปญหาเกยวกบการจดการมลฝอย และดานการก าจดมลฝอยโดยมการจดการขยะของครวเรอนในระดบปานกลาง ซงพจารณาจากดานการจดการขยะมลฝอยพบวา สวนใหญจะมสวนรวมในการปฏบตเปนบางครง และสวนนอยมากทปฏบตทกครงและไมปฏบตเลย สวนระดบการปฏบตในการมสวนรวมในการจดการขยะมลฝอย พบวา มระดบการปฏบตเปนบางครง และผลการทดสอบสมมตฐานพบวา การรบรขอมลขาวสารเปนปจจยเดยวทมอทธพลในการจดการขยะมลฝอยโดยรวม และหากพจารณาในแตละดาน ปจจยทมอทธพลไดแก อาย การศกษา ระยะเวลาทอาศยในชมชน คาตอบแทน การเปนสมาชกกลมทางสงคม การรบรขอมลขาวสาร และความรเกยวกบการจดการขยะมลฝอย

สรเดช สมใจหมาย(2551: บทคดยอ) ไดศกษาเรอง ปจจยทมผลตอระดบการมสวนรวมของประชาชนในการจดการสงแวดลอม: กรณศกษาเทศบาลต าบลเกาะสมย จงหวดสราษฎรธานผลการศกษาพบวา ปจจยทมผลตอการมสวนรวม ไดแก อาย ระดบการศกษา การเปนสมาชกกลม การไดรบการฝกอบรมเกยวกบสงแวดลอมและผลประโยชนทคาดวาจะไดรบ ในการทจะใหกลมตวอยาง เขามามสวนรวมมากขน ควรมการจดตงกลมสงแวดลอมในชมชน มการจดฝกอบรม ให

28

ความรประชาสมพนธ ตลอดจนเผยแพรผลประโยชนทจะไดจากการมามสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของประชาชน เพอใหประชาชนตระหนกถงผลประโยชนของการจดการสงแวดลอมและเขามามสวนรวมมากขน สทธพงษ โกวพฒนกจ (2552: 118-119) ไดศกษาเรอง การอนรกษแมน าเจาพระยาของประชาชนในอ าเภอปาโมก จงหวดอางทอง พบวา ระดบการศกษา รายได และระยะเวลาอาศยในพนททแตกตางกนของประชาชน มสวนรวมในการการอนรกษแมน าเจาพระยาไมแตกตางกน กตตศกด แกววาร (2553: 85) ไดศกษาเรอง การมสวนรวมของประชาชนในการอนรกษปาชมชนเขาราวเทยนทอง จงหวดชยนาท พบวา ปจจยทไมมผลตอการมสวนรวมของประชาชนในการอนรกษปาชมชนเขาราวเทยนทอง จงหวดชยนาท อยางมนยส าคญทางสถต ไดแก เพศ อาย การเปนสมาชกกลมทมกจกรรมเกยวของกบการอนรกษปาชมชน จากการศกษาผลงานวจยทเกยวของทงหมดทผานมา ผศกษาจงสามารถน าปจจยตางๆมาจ าแนกเปนตวแปรอสระบางตว ทคาดวาจะมความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม อ าเภอทาใหม จ งหวดจนทบร ซงจะน ามาใชในการศกษาครงน ไดแก 1. ปจจยสวนบคคล ประกอบดวย เพศ อาย การศกษา และระยะเวลาทอยอาศยในชมชนของสมาชกชมชน โดยคาดวานาจะมความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม 2. ปจจยดานเศรษฐกจ ประกอบดวย อาชพ และรายได ของสมาชกชมชน โดยคาดวานาจะมความสมพนธกบการมสวนรวมของสมาชกชมชนในการจดการสงแวดลอม 3. ปจจยดานสงคม ไดแก การเปนสมาชกกลมทมกจกรรมเกยวกบสงแวดลอมของสมาชกชมชน โดยคาดวานาจะมความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม 4. ปจจยดานการรบรขาวสาร ไดแก การไดรบขอมลขาวสารดานสงแวดลอมของสมาชกชมชน โดยคาดวานาจะมความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม

29

5. ปจจยดานความร ความเขาใจ ไดแก ความร ความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมของสมาชกชมชน โดยคาดวานาจะมความสมพนธ กบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม

30

บทท 3

วธการศกษา

การศกษาครงนเปนการศกษาเชงปรมาณ ผศกษาไดท าการเกบรวบรวมขอมลจากแหลงตางๆไดแก เอกสาร และงานวจยทเกยวของ รวมทงประสานงานหนวยงานตางๆ เชน ส านกงานเทศบาลเมองทาใหม ส านกงานเทศบาลเมองจนทบร ทวาการอ าเภอทาใหม เพอน าขอมลมาค านวณและวเคราะห ตามวธการสถตทใชในการวเคราะหและการประมวลผล การศกษาการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในแตละชมชนของเขตเทศบาลเมองทาใหม อ าเภอทาใหม จงหวดจนทบร ไดแบงการศกษาออกเปน 5 สวน ประกอบดวย 3.1 ประชากรและตวอยาง 3.2 เครองมอทใชในการศกษา 3.3 การทดสอบเครองมอ 3.4 การเกบรวบรวมขอมล 3.5 การวเคราะหขอมล

3.1 ประชากรและตวอยาง ประชากรทใชในการศกษาครงน ไดแก ประชาชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม อ าเภอทาใหม จงหวดจนทบร จ านวน 8 ชมชน จ านวน 10,218 คน (ส านกงานเทศบาลเมองทาใหม, 2556) ตวอยาง ทใชในการศกษาครงน ไดแก ประชากรในต าบลทาใหมและต าบลยายรา อ าเภอทาใหม จงหวดจนทบร ส าหรบการเลอกตวอยางนนไดใชวธการก าหนดตวอยางโดยใชสตร Taro Yamane (1976 อางถงในวสาขา ภจนดา, 2553: 99) ทระดบความเชอมนรอยละ 0.90 ดงน

เมอ n = ขนาดของตวอยาง N = ขนาดของประชากร e = ความนาจะเปนของความผดพลาดทยอมใหเกดไดท 0.05

31

แทนคาในสตร n = 10,218 1 + 10,218 (0.1)2 ดงนน จงไดขนาดของกลมตวอยาง จ านวน 100 คน จากน ผศกษาไดท าการค านวณหาจ านวนกลมตวอยางของแตละชมชน ตามสดสวนความเหมาะสม เพอใหเกดการกระจายของกลมตวอยางเปนไปตามสดสวนอยางเหมาะสม ni = n Ni N เมอ ni = จ านวนกลมตวอยางของชมชน i n = จ านวนกลมตวอยางทตองการทงหมด Ni = จ านวนสมาชกชมชนทงหมดของชมชน i N = จ านวนสมาชกชมชนทงหมดของชมชน i = ชมชน ล าดบท 1, 2, 3 ถงล าดบท 8 ไดจ านวนกลมตวอยางของชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหมทศกษา ดงตารางท 3.1 ตารางท 3.1 จ านวนตวอยางทใชในการศกษาในแตละชมชน รายชอของชมชน จ านวนประชากร (คน) จ านวนตวอยางแตละชมชน (คน)

1. ชมชนตลาด 3,931 38 2. ชมชนทงนอย 904 9 3. ชมขนไผลอม 787 8 4. ชมชนหนองโพรง 1,107 11 5. ชมชนทงอนงค 1,008 10 6. ชมชนหนองบว 1,248 12 7. ชมชนปาแดง 494 5 8. ชมชนทาขาม 739 7 รวมชมชนทงหมด 8 ชมชน 10,218 100

32

จากนนจงใชแบบสมภาษณท าการเกบขอมล โดยการสอบถามสมาชกชมชนทมอายตงแต 18 ปขนไป ของตวอยางในแตละชมชนทค านวณได โดยใชวธการสมตวอยางแบบงาย (Simple Random Sampling)

3.2 เครองมอทใชในการศกษา เครองมอทใชในการรวบรวมขอมลในการศกษาในครงนไดแก แบบสมภาษณแบบมโครงสราง ซงไดสรางขนจากการศกษา คนควา แนวความคด ทฤษฎ และผลงานวจยทเกยวของกบการมสวนรวมของประชาชน และการจดการสงแวดลอม โดยลกษณะค าถามจะมทงค าถามปลายปด (close-end question) และค าถามปลายเปด (open-end question) ซงแบงออกเปน 4 สวน คอ สวนท 1 เปนค าถามเกยวกบขอมลสวนบคคล ประกอบดวย ขอมลทวไปของผตอบแบบสมภาษณ จ านวน 4 ขอ ไดแก เพศ อาย การศกษา ระยะเวลาทอยอาศยในชมชน ขอมลดานเศรษฐกจ จ านวน 2 ขอ ไดแก อาชพ และรายได ขอมลทางสงคมของผตอบแบบสมภาษณ จ านวน 1 ขอ ไดแก การเปนสมาชกกลมทมกจกรรมเกยวกบสงแวดลอม เปนค าถามแบบเลอกตอบ 2 ตวเลอก ขอมลเกยวกบการรบรขอมลขาวสารดานสงแวดลอมของผตอบแบบสมภาษณ จ านวน 1 ขอ ไดแกการไดรบขอมลขาวสารดานสงแวดลอมจากแหลงทมาของขอมลขาวสารดานสงแวดลอม มลกษณะค าถามเปนค าถามปลายปด โดยใหท าเครองหมายลงในชองวาง มลกษณะค าถามเปนแบบ Rating Scale ซงเปนขอความเชงบวกทงหมด โดยมเกณฑการใหคะแนน ดงน รบรขาวสารเปนประจ า 3 คะแนน รบรขาวสารเปนบางครง 2 คะแนน ไมเคยไดรบรขาวสาร 1 คะแนน จากนนรวบรวมคะแนนทงหมดเพอหาคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ในการแปลขอมลโดยรวมและรายขอใชการองเกณฑ ซงผศกษาไดแบงคาเฉลยออกเปน 3 ระดบ คอ ต า ปานกลาง และสง ใชวธการค านวณความกวางของชน ดงน คะแนนสงสด – คะแนนต าสด = 3 – 1 = 0.67 จ านวนระดบ 3 จากเกณฑดงกลาว ผศกษาไดแปลความหมายของการรบรขอมลขาวสารทางดานสงแวดลอม ดงน

33

0.00 - 1.67 หมายถง การรบรขาวสาร ต า 1.68 - 2.33 หมายถง การรบรขาวสาร ปานกลาง 2.34 - 3.00 หมายถง การรบรขาวสาร สง สวนท 2 เปนค าถามเกยวกบความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมของผตอบแบบสมภาษณ จ านวน 30 ขอไดแก ความรความเขาใจดานสงแวดลอมทวไป ความรความเขาใจดานการจดการสงแวดลอม ความรความเขาใจดานกฎหมายหรอมาตรการดานสงแวดลอมและความร ความเขาใจดานบทบาทหนาทของสมาชกชมชน โดยลกษณะของค าถามแบบเลอกตอบ 2 ตวเลอก คอ ใช และไมใช โดยมเกณฑการใหคะแนน คอ ตอบถกให 1 คะแนน ตอบผดให 0 คะแนน จากนนรวบรวมคะแนนทงหมดเพอหาคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานในการแปลขอมลโดยรวมและรายขอใชการองเกณฑ ซงผศกษาไดแบงคาเฉลยออกเปน 3 ระดบ คอ ต า ปานกลาง และสง ใชวธ การค านวณความกวางของชน ดงน คะแนนสงสด – คะแนนต าสด = 1 - 0 = 0.33 จ านวนระดบ 3 จากเกณฑดงกลาว ผศกษาไดแปลความหมายของความรความเขาใจเกยวก บสงแวดลอม ไดดงน

0.00 – 0.33 หมายถง มความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอม ต า 0.34 – 0.66 หมายถง มความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอม ปานกลาง 0.67 – 1.00 หมายถง มความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอม สง

สวนท 3 เปนค าถามเกยวกบการมสวนรวมของสมาชกชมชนในการจดการสงแวดลอม ประกอบดวยการมสวนรวมในดานการตดสนใจ ดานการปฏบตการ ดานการรบผลประโยชน และดานการประเมนผล มค าถามจ านวน 30 ขอ ลกษณะขอค าถามเปนแบบ Rating Scale ซงเปนขอค าถามเชงบวกทงหมด โดยมหลกเกณฑการใหคะแนนดงน มสวนรวมมาก 3 คะแนน มสวนรวมปานกลาง 2 คะแนน มสวนรวมนอย 1 คะแนน ท าการรวบรวมคะแนนทไดทงหมดมาหาคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของตวอยางส าหรบการแปลขอมลในภาพรวมและรายขอ ผศกษาไดแบงคาเฉลยออกเปน 3 ระดบ คอ มสวนรวมต า มสวนรวมปานกลาง และมสวนรวมสง โดยมวธการค านวณความกวางของชน ดงน

คะแนนสงสด – คะแนนต าสด = 3 - 0 = 1 จ านวนระดบ 3

34

จากเกณฑดงกลาว ผศกษาไดแปลความหมายระดบการมสวนรวมของสมาชกชมชนในการจดการสงแวดลอมในเขตของเทศบาลเมองทาใหมได ดงน

0.00 – 1.00 หมายถง มสวนรวม ต า 1.01 – 2.00 หมายถง มสวนรวม ปานกลาง 2.01 – 3.00 หมายถง มสวนรวม สง

สวนท 4 สอบถามดานปญหาและอปสรรคดานการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมลกษณะค าถามเปนค าถามปลายเปด จ านวน 2 ขอ

3.3 การทดสอบเครองมอ ผศกษาไดท าการตรวจสอบคณภาพของเครองมอเครองใชในการศกษาครงน โดยน าไปทดสอบหาความเทยงตรงและความเชอมนของแบบสมภาษณแบบมโครงสราง ดงน 3.3.1 การหาความเทยงตรง (Validity) โดยน าแบบสมภาษณทผศกษาสรางขน ไปเสนอตออาจารยทปรกษาสารนพนธ เพอท าการตรวจสอบความถกตองเทยงตรง เชงเนอหา (Content Validity) ของค าถามในแตละขอวาตรงตามจดมงหมายของการศกษาครงนหรอไมหลงจากนนกน ามาแกไขปรบปรงเพอด าเนนการในขนตอไป 3.3.2 การหาความเชอมน (Reliability) โดยผศกษาน าแบบสมภาษณทแกไขปรบปรงแลวไปทดสอบ (pre-test) กบกลมประชากรทมลกษณะใกลเคยงกบตวอยางทศกษา จ านวน 30 คน คอ ประชาชนทอาศยอยในเขตเทศบาลเมองจนทบร ทองทอ าเภอเมอง จงหวดจนทบร หลกจากนนน าแบบสมภาษณมาวเคราะหเพอหาคาความเชอมนเปนรายขอ (Item Analysis) โดยขอสมภาษณความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอม ทมเพยง 2 ค าตอบ ใชสตรคเดอร-รชารดสน 20 (KR-20) ซงด าเนนการสอบครงเดยว และใชแบบสมภาษณชดเดยว ไดคาความเทยง (r) เทากบ 0.927 และขอสมภาษณทก าหนดเปนอตราสวนประมาณคา (Rating Scale) ไดแก ขอสมภาษณการรบรขาวสารเกยวกบสงแวดลอม และการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม หาความ เชอมนโดยใชสตรสมประสทธอลฟา (Coefficiency Alpha) ของครอนบาค (Cronbach) เพอทดสอบคาสมประสทธความเชอมนของมาตรวดตวแปรแตละตวผลปรากฏดงน ตวแปรอสระ คาสมประสทธอลฟา การรบรขาวสารเกยวกบสงแวดลอม 0.758

35

การมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม 0.995 คาความเชอมนรวม เทากบ 0.990 ซงผลทไดมคาความเชอมนอยในระดบสง (บญเรยง ขจรศลป, 2543: 168-172) ผศกษาจงน าแบบสมภาษณไปใชในการเกบรวบรวมขอมลโดยไมตองท าการปรบแกขอความ

3.4 การเกบรวบรวมขอมล การเกบรวบรวมขอมลในการท าการศกษาครงนเปนการเกบขอมลจากแหลงขอมลตางๆ แบงเปน 2 ประเภท คอ 3.4.1 ขอมลปฐมภม (primary data) เปนขอมลทไดจากการใชแบบสมภาษณแบบมโครงสรางเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล โดยการใหสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม อ าเภอทาใหม จงหวดจนทบร ซงเปนกลมตวอยางโดยใชวธการสมตวอยางแบบงาย (Simple Random Sampling) โดยขอมลทเกบรวบรวมจากแบบสมภาษณนนมลกษณะโครงสรางของขอมลทจดเกบจากกลมตวอยาง ซงไดแก ขอมลพนฐานทวไป ขอมลทางสงคม ขอมลเกยวกบการรบร ขอมลขาวสารทางดานสงแวดลอม ขอมลเกยวกบความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอม และขอมลเกยวกบการมสวนรวมของสมาชกชมชนในการจดการสงแวดลอม รวมถงขอมลเกยวกบปญหาและอปสรรคของการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชน 3.4.2 ขอมลทตยภม (secondary data) เปนขอมลเบองตนทใชในการศกษา โดยการเกบรวบรวมขอมลจากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของทมการศกษาของสวนราชการตางๆ การคนควาจากหนงสอ เอกสาร และงานวจยเกยวของจากหองสมดของสถาบนการศกษา และหนวยงานตางๆ

3.5 สถตทใชในการวเคราะหขอมล ในการศกษาครงน เมอออกท าการสมภาษณตวอยางครบทงหมดแลว ผศกษาไดท าการวเคราะหและประมวลผลขอมล โดยใชโปรแกรมส าเรจรปเพอการวจยทางวทยาศาสตร (SPSS for Windows Version 11.5) ใชสถตในการวเคราะหขอมล ดงน

36

3.5.1 สถตเชงพรรณนา (Descriptive Statistics) ใชในการวเคราะหขอมลและอธบายขอมล ดงน 3.5.1.1 คารอยละ ใชส าหรบอธบายขอมลปจจยดานบคคลของตวอยาง ไดแก เพศ อาย การศกษา อาชพ รายได ระยะเวลาทอยอาศยในชมชน การเปนสมาชกกลมทมกจกรรมเกยวกบสงแวดลอม 3.5.1.2 คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ใชส าหรบอธบายความรความเขาใจดานสงแวดลอมทวไป ความรความเขาใจดานการจดการสงแวดลอม ความรความเขาใจดานกฎหมายหรอมาตรการดานสงแวดลอมและความรความเขาใจดานบทบาทหนาทของสมาชกชมชน 3.5.2 สถตเชงอนมาน (Inferential Statistic) 3.5.2.1 ใชสถต (Independent Sample t-test) เพอทดสอบความสมพนธระหวางตวแปรอสระ และตวแปรตามในสมมตฐานตางๆ ดงน 1) ปจจยสวนบคคล 1.1) เพศทแตกตางกนของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนทแตกตางกน 2) ปจจยดานสงคม 2.1) การเปนสมาชกกลมทมกจกรรมเกยวกบสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนทแตกตางกน 3.5.2.2 การวเคราะหการผนแปร (Analysis of Variance: One- Way ANOVA) เพอทดสอบความสมพนธระหวางตวแปรอสระ และตวแปรตามในสมมตฐานตางๆ ดงน 1) ปจจยสวนบคคล 1.1) อายทแตกตางกนของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนทแตกตางกน 1.2) การศกษาทแตกตางกนของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนทแตกตางกน 2) ปจจยดานเศรษฐกจ 2.1) อาชพทแตกตางกนของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนทแตกตางกน

37

2.2) รายไดทแตกตางกนของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนทแตกตางกน 3) ปจจยดานการรบรขาวสาร 3.1) การไดรบขอมลขาวสารดานสงแวดลอมทแตกตางกนของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนทแตกตางกน 4) ปจจยดานความรความเขาใจ 4.1) ความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมทแตกตางกนของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนทแตกตางกน

38

บทท 4

ผลการศกษาและบทวเคราะหผลการศกษา การศกษาครงน เปนการศกษาการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม อ าเภอทาใหม จงหวดจนทบร ส าหรบการวเคราะหขอมลผศกษาไดแบงการน าเสนอขอมลออกเปน 6 สวน ประกอบดวย 4.1 สภาพทวไปของชมชน 4.2 ขอมลทวไปของสมาชกชมชน 4.3 ระดบความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมของสมาชกชมชน 4.4 ระดบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชน 4.5 ผลการทดสอบสมมตฐาน 4.6 สภาพปญหา และอปสรรคในการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม

4. 1 สภาพทวไปของชมชน 4.1.1 ขอมลทวไปของเทศบาลเมองทาใหม

4.1.1.1 ลกษณะทตง/อาณาเขต และเขตการปกครอง เทศบาลเมองทาใหมตงอยในอ าเภอทาใหม จงหวดจนทบร ประกอบดวย 2 ต าบล คอ ต าบลทาใหม และต าบลยายรา มเนอทประมาณ 30.40 ตารางกโลเมตร หรอ 19,000 ไร ส านกงานตงอยทถนนราชกจ อ าเภอทาใหม ในเนอท 1.80 ไร หางจากถนนสขมวทหรอทางหลวงแผนดนหมายเลขท 3 เปนระยะทางประมาณ 4 กโลเมตร และหางจากทตงศาลากลางจงหวดจนทบร ประมาณ 12 กโลเมตร หางจากกรงเทพฯ ประมาณ 239 กโลเมตร อาณาเขต ทศเหนอ ตดตอ ต าบลเขาบายศร ต าบลสองพนอง ทศใต ตดตอ ต าบลตะกาดเงา ต าบลบอพ ทศตะวนออก ตดตอ ต าบลพลอยแหวน ทศตะวนตก ตดตอ ต าบลโขมง

39

สภาพภมประเทศ ภายในเขตเทศบาลมคลองทาใหมตดผาน ปจจบนไดตนเขน สภาพพนทเปนทราบ ไมสม าเสมอ ลมๆ ดอนๆ เปนภเขาและปาชายเลน ดนเปนดนปนทราย และมเนนเขาเตยๆ ดานทศตะวนออกแถบต าบลยายรา เขตการปกครอง

ภาพท 4.1 แผนทแสดงอาณาเขตเทศบาลเมองทาใหม แหลงทมา : ส านกงานเทศบาลเมองทาใหม, 2556. 4.1.1.2 สภาพภมอากาศ อ าเภอทาใหมมสภาพภมอากาศทไมรอน หรอไมหนาวจนเกนไป อณหภมอยระหวาง 24 - 33 องศาเซลเซยส มลมมรสมตะวนออกเฉยงใตพดผานท าใหมฝนตกชก เฉลยนานถง 1 เดอน ปรมาณน าฝนเฉลยปละ 3,000 มลลเมตร อณหภมเฉลย 32 องศาเซลเซยส ประกอบดวย 3 ฤด คอ

40

ฤดรอน ตงแตเดอนกมภาพนธ - เดอนพฤษภาคม

ฤดฝน ตงแตเดอนมถนายน - เดอนตลาคม ฤดหนาว ตงแตเดอนพฤศจกายน – เดอนมกราคม

4.1.1.3 สภาพทางสงคม ประชากรในเขตเทศบาลเมองทาใหม ปรากฏดงน ป 2554 ป 2555 ป 2556

1. ประชากรชาย 4,735 4,733 4,792 2. ประชากรหญง 5,338 5,328 5,426 รวมประชากร 10,073 10,061 10,218

4.1.2 ขอมลดานการศกษา ในเขตเทศบาลเมองทาใหม มโรงเรยน จ านวน 7 โรงเรยน ดงน 4.1.2.1 โรงเรยนสงกดกรมสามญศกษา 1 แหง ไดแก โรงเรยนทาใหมพลสวสดราษฎรนกล 4.1.2.2 โรงเรยนเอกชน 2 แหง ไดแก 1) โรงเรยนยอแซฟวทยา 2) โรงเรยนประดษฐศกษา 4.1.2.3 โรงเรยนเทศบาล 4 แหง ไดแก

1) โรงเรยนเทศบาลวดบญญวาสวหาร 2) โรงเรยนเทศบาลวดหนองบว 3) โรงเรยนเทศบาลวดไผลอม 4) โรงเรยนเทศบาลบานปาแดง

4.1.3 ขอมลดานการสาธารณสข ในเขตเทศบาลเมองทาใหม (ต าบลทาใหม และต าบลยายรา) พ.ศ. 2556 ม

โรงพยาบาลรฐบาล 1 แหง มคลนก 4 แหง

4.1.4 ขอมลดานสภาพเศรษฐกจ ประชากรมหลากหลายอาชพเชน คาขาย ท าธรกจสวนตว รบจางทวไป และ

เกษตรกรรม ซงผลผลตทางการเกษตรมชอเสยง เชน ทเรยน เงาะ ลางสาด ลองกอง พรกไทย สละ

41

เปนตน เอออ านวยตอการท าอตสาหกรรมแปรรป อาหารกระปองและอนๆ ลกษณะของชมชนจะอยกนหนาแนนบรเวณใกลสถานทราชการและชมชนตลาด

4.1.5 ขอมลดานการบรการพนฐาน 4.1.5.1 การคมนาคม

เทศบาลเมองทาใหมมการคมนาคมทสะดวก คลองตว รวดเรว มถนนทสามารถตดตอกบอ าเภอและจงหวดตาง ๆ ไดหลายสาย และยงมสนามบนของกองทพเรอ ตงอยตดกบเขตเทศบาล คอ หนวยบนทพเรอ 31 ใชเฉพาะในราชการเทานน ส าหรบการคมนาคมทางน าเดมสามารถตดตอทางเรอได แตเนองจากปจจบนล าคลองน าเดมไดตนเขนและทาเทยบเรอไดถกรอถอนออกไป 4.1.5.2 ถนน

ถนนในความรบผดชอบของกรมทางหลวง จ านวน 1 สาย ลาดยาง ระยะทาง 1.200 กโลเมตร ถนนในความรบผดชอบของกรมโยธาธการและผงเมอง จ านวน 1 สาย คอนกรต ระยะทาง 0.147 กโลเมตร ถนนในความรบผดชอบของเทศบาลต าบลทาใหม จ านวน 91 สาย คอนกรต จ านวน 13 สาย ระยะทาง 2.258 กโลเมตร ลาดยาง จ านวน 66 สาย ระยะทาง 62.434 กโลเมตร ลกรง จ านวน 12 สาย ระยะทาง 5.363 กโลเมตร

4.1.5.3 การไฟฟา ประชากรในเขตเทศบาลเมองทาใหมมไฟฟาใชแทบทกครวเรอน ถนนในเขต

เทศบาลเมองทาใหมทมไฟฟาสาธารณะ จ านวน 72 สาย ถนนในเขตเทศบาลเมองทาใหมทไมมไฟฟาสาธารณะ จ านวน 21 สาย 4.1.5.4 การประปา

ประชากรในเขตเทศบาลเมองทาใหม มน าประปาใชแทบทกครวเรอน แตมบางสวนทใชน าบาดาลและน าในบอน า 4.1.5.5 โทรคมนาคม ระบบการตดตอสอสารในปจจบนมทท าการไปรษณยทาใหมอย 1 แหงตงอยถนนศรนวดตถ อ าเภอทาใหม จงหวดจนทบร คอยใหบรการแกประชาชน บรการโทรศพททชมสายทาใหมของทโอท จ านวน 1 แหง

42

บรการโทรศพทประจ าท จ านวน 2,200 เลขหมาย โทรศพทสาธารณะ จ านวน 50 เลขหมาย บรการ อนเตอรเนตความเรวสง จ านวน 120 พอรท บรการคสายเชา-วงจรเชา จ านวน 8 วงจร บรการสอสารดาวเทยม จ านวน 6 จาน บรการโทรศพทระหวางประเทศ ผานรหส 007, 008 4.1.5.6 การจราจร ในเมองทาใหมซงเปนแหลงการคา และความเจรญตางๆ เปนเมองเกา ไมมการวางระบบผงเมอง ถนน ซอย ตรอก คบแคบ สงผลใหการจราจรไมคลองตวเทาทควรสวนรอบเมองนนการจราจรคลองตวมหลายเสนทางทเชอมตดตอกบอ าเภอทาใหม 4.1.6 ทรพยากรธรรมชาต เทศบาลต าบลทาใหมมแหลงน า ดงน 4.1.6.1 สระน า 4 แหง ไดแก สระหนองสเสยด สระหนองโขยง สระหนองชากเวช และสระหนองปาแดง 4.1.6.2 หนองน า 2 แหง ไดแก หนองเสมด และหนองบว (ส านกงานเทศบาลเมองทาใหม, 2556)

4.2 ขอมลทวไปของสมาชกชมชน การศกษาขอมลทวไปของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบรในการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม ไดท าการศกษาขอมลดงน คอ ขอมลสวนบคคล ดานเศรษฐกจ ดานสงคม และดานการรบรขาวสารดานสงแวดลอม 4.2.1 ขอมลสวนบคคล ในการศกษาปจจยสวนบคคลของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร ประกอบดวย การศกษาขอมลทางดานเพศ อาย การศกษา และระยะเวลาทอยอาศยในพนทของสมาชกชมชน ดงตารางท 4.1

43

ตารางท 4.1 ขอมลสวนบคคลของกลมตวอยาง (n = 100) ขอมล จ านวน รอยละ

1. เพศ ชาย 39 39.00 หญง 61 61.00 2. อาย ไมเกน 30 ป 28 28.00 31 – 50 ป 41 41.00 51 – 70 ป 23 23.00 71 ปขนไป 8 8.00 3. การศกษา ไมไดรบการศกษา 3 3.00 ประถมศกษา 18 18.00 มธยมศกษา 21 21.00 สายวชาชพ(ปวช./ปวส./อนปรญญา) 22 22.00 ปรญญาตร 21 21.00 สงกวาปรญญาตร 15 15.00 4. ระยะเวลาทอยอาศยในชมชน นอยกวา 5 ป 10 10.00 5 - 10 ป 22 22.00 11 - 20 ป 39 39.00 มากกวา 20 ป 29 29.00 จากตารางท 4.1 สามารถทจะอธบายขอมลสวนบคคลของกลมตวอยางไดดงน 1. เพศ พบวา สมาชกชมชนเปนกลมตวอยางทใชในการศกษาครงน มจ านวนเพศหญงมากกวาเพศชาย คอ รอยละ 61.00 และ 39.00 ตามล าดบ 2. อาย พบวา สมาชกสวนใหญอยในวยกลางคน การกระจายคอนขางปกต โดยมอาย อยในชวง 31 ป ถง 50 ป มากเปนอนดบทหนง คดเปนรอยละ 41.00 อนดบทสองคอ ชวงอายไมเกน 30 ป คดเปนรอยละ 28.00 อนดบทสามคออายชวง 51 ถง 70 ป คดเปนรอยละ 23.00 และอนดบทสคอชวงอาย 71 ปขนไป คดเปนรอยละ 8.00

44

3. การศกษา พบวา สมาชกชมชนมการศกษาหลากหลาย โดยสวนใหญจบสายวชาชพ(ปวช./ปวส./อนปรญญา) คดเปนรอยละ 22.00 รองลงมาคอระดบมธยมศกษาและปรญญาตร มรอยละ 21.00 ระดบประถมศกษา รอยละ 18.00 และระดบสงกวาปรญญาตรอกรอยละ 15.00 ซงถอไดวาสมาชกชมชนสามารถอานออกเขยนไดและรบรขาวสารตางๆ ไดเปนอยางด 4. ระยะเวลาทอยอาศยในชมชน พบวา สมาชกชมชนตงถนฐานคอนขางนานเปนสวนใหญ โดยอยในชวง 11-20 ป คดเปนรอยละ 39.00 รองลงมาคอ ชวงมากกวา 20 ป ซงมรอยละ 29.00 ชวง 5-10 ป คดเปนรอยละ 22.00 และนอยกวา 5 ป คดเปนรอยละ 10.00 4.2.2 ขอมลดานเศรษฐกจ การศกษาขอมลทางดานเศรษฐกจของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร ประกอบดวยการศกษาเกยวกบการประกอบอาชพและรายไดของสมาชกชมชนโดยน าเสนอดงตารางท 4.2

ตารางท 4.2 ขอมลดานเศรษฐกจของกลมตวอยาง (n=100) ขอมล จ านวน รอยละ

1. อาชพ รบราชการหรอรฐวสาหกจ 10 10.00 คาขาย/ธรกจสวนตว 22 22.00 พนกงาน/ลกจางโรงงาน/บรษท/หางราน 10 10.00 รบจางทวไป 20 20.00 เกษตรกร (ท านา ท าไร ท าสวน) 21 21.00 ประมง /เลยงปลา 2 2.00 แมบาน/ไมมอาชพ 5 5.00 นกเรยน/นกศกษา 10 10.00 2. รายได

ไมมรายได 15 15.00 1–10,000 บาท 28 28.00

10,001–20,000 บาท 31 31.00 20,001–30,000 บาท 17 17.00 30,001 บาทขนไป 9 9.00

45

จากตารางท 4.2 สามารถทจะอธบายขอมลดานเศรษฐกจของกลมตวอยางไดดงน 1. อาชพ พบวา สมาชกชมชนมหลากหลายอาชพ ทงในภาครฐ เอกชน และกจการสวนตว โดยประกอบอาชพคาขาย/ธรกจสวนตวมากทสด คดเปนรอยละ 22.00 รองลงมาคอเกษตรกร (ท านา ท าไร ท าสวน) ซงใกลเคยงกบอาชพคาขาย/ธรกจสวนตวคอรอยละ 21.00 สวนรบจางทวไปคดเปนรอยละ 20.00 สวนอาชพรบราชการหรอพนกงานรฐวสาหกจ พนกงาน/ลกจางโรงงาน/บรษท/หางราน และนกเรยน/นกศกษา คดเปนรอยละ 10.00 เทากน 2. รายได พบวา สมาชกชมชนมรายไดในระดบกลาง โดยสวนใหญมรายไดอยในชวง 10,000 ถง 20,000 บาท รอยละ 31.00 รองลงมาคอรายไดในชวง 1 ถง 10,000 บาท รอยละ 28.00รายไดทมากกวา 20,000 บาท มจ านวนไมมากนก คอ รายไดในชวง 20,001 ถง 30,000 บาท และรายไดมากกวา 30,000 บาท มเพยงรอยละ 17.00 และ 9.00 ตามล าดบ 4.2.3 ขอมลดานสงคม เปนการศกษาขอมลดานสงคม ประกอบดวย การศกษาเกยวกบการเปนสมาชกกลมทมกจกรรมเกยวกบสงแวดลอม โดยน าเสนอดงตารางท 4.3 ตารางท 4.3 ขอมลดานสงคมของกลมตวอยาง (n=100) ขอมล จ านวน รอยละ การเปนสมาชกกลมทมกจกรรมเกยวกบสงแวดลอม เปน 26 26.00 ไมเปน 74 74.00 จากตารางท 4.3 สามารถทจะอธบายขอมลดานสงคมของกลมตวอยางไดดงน การเปนสมาชกกลมทมกจกรรมเกยวกบสงแวดลอม พบวา สมาชกชมชนสวนใหญไมเปนสมาชกกลมทมกจกรรมเกยวกบสงแวดลอมในชมชน ถงรอยละ 74.00 สวนทเปนสมาชกกลมทมกจกรรมเกยวกบสงแวดลอม เชนเครอขายอาสาสมครพทกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดจนทบร คณะกรรมการชมชน กลมอาสาสมครพฒนาชมชน เปนตน มเพยงรอยละ 26.00

46

4.2.4 ขอมลดานการรบรขาวสารดานสงแวดลอม การศกษาดานการรบรขาวสารดานสงแวดลอมของสมาชกชมชน ไดแก การไดรบขอมลขาวสารดานสงแวดลอม โดยน าเสนอดงตารางท 4.4 ตารางท 4.4 จ านวนและรอยละของความถในการไดรบขอมลขาวสารดานสงแวดลอมจากสอตางๆ (n=100) ความถในการไดรบขอมลขาวสาร

แหลงขอมลขาวสาร เปนประจ า เปนบางครง ไมเคยไดรบ

(รอยละ) (รอยละ) (รอยละ) 1. โทรทศน 71 25 4 (71.00) (25.00) (4.00) 2. วทย 27 42 31 (27.00) (42.00) (31.00) 3. หนงสอพมพ 46 33 21 (46.00) (33.00) (21.00) 4. เจาหนาทของรฐ 12 34 54 (12.00) (34.00) (54.00) จากตารางท 4.4 สามารถอธบายการไดรบขอมลขาวสารดานสงแวดลอมจากสอตางๆ ได ดงน 1. การรบขอมลขาวสารทางโทรทศน กลมตวอยางสวนใหญไดรบขอมลขาวสารเปนประจ าทางโทรทศนมากทสด คดเปนรอยละ 71.00 คอการรบขอมลขาวสารเปนประจ า รองลงมาคอ เปนบางครง รอยละ 25.00 สวนกลมตวอยางทไมเคยไดรบ มนอยทสดคอรอยละ 4.00 2. การรบขอมลขาวสารทางวทย กลมตวอยางไดรบขอมลขาวสารทางวทยเปนบางครง คดเปนรอยละ 42 รองลงมาคอ ไมเคยไดรบ รอยละ 31.00 สวนกลมตวอยางไดรบเปนประจ า มนอยทสดคอรอยละ 27.00 3. การรบขอมลขาวสารทางหนงสอพมพ กลมตวอยางสวนใหญไดรบเปนประจ า คดเปนรอยละ 46.00 รองลงมาคอ ไดรบเปนบางครง รอยละ 33.00 สวนกลมตวอยางทไมเคยไดรบ มนอยทสดคอรอยละ 21.00

47

4. การรบขอมลขาวสารจากเจาหนาทของรฐ กลมตวอยางสวนใหญไมเคยไดรบ คดเปน รอยละ 54.00 รองลงมาคอไดรบเปนบางครง รอยละ 34.00 สวนกลมตวอยางทไดรบเปนประจ ามนอยทสด คอรอยละ 12.00 เมอพจารณาถงแหลงขอมลขาวสารทสมาชกชมชนไดรบทง 4 ชนด พบวา โทรทศนและหนงสอพมพเปนเครองมอสอสารหลกทสมาชกชมชนใชรบขอมลขาวสารเปนประจ า สวนวทยเปนเครองมอสอสารรองลงมา ในขณะทเจาหนาทของรฐแทบจะไมมบทบาทเลย โดยเมอน าความถในการไดรบขอมลขาวสารของสมาชกชมชนจากแหลงขอมลตางๆ มาจ าแนกตามระดบการไดรบขอมลขาวสารโดยรวม ตามตารางท 4.5 ดงตอไปน ตารางท 4.5 จ านวนและรอยละของสมาชกชมชน จ าแนกตามระดบการไดรบขอมลขาวสารดาน สงแวดลอม (n=100) ระดบการไดรบขอมลขาวสารดานสงแวดลอม จ านวน รอยละ ต า 21 21.00 ปานกลาง 54 54.00 สง 25 25.00 รวม 100 100.00

จากตารางท 4.5 พบวา สมาชกชมชนสวนใหญ ไดรบขอมลขาวสารดานสงแวดลอมอยในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 54.00 รองลงมาคอระดบสงคดเปนรอยละ 25.00 สวนสมาชกชมชนทไดรบขอมลขาวสารดานสงแวดลอมระดบต ามนอยทสด รอยละ 21.00

4.3 ระดบความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมของสมาชกชมชน การศกษาความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมของสมาชกชมชน ไดแบงระดบของความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมออกเปน 3 ระดบ คอ ระดบความรความเขาใจสง ระดบความรความเขาใจปานกลาง และระดบความรความเขาใจต า ซงแสดงไวดงตารางท 4.6

48

ตารางท 4.6 ความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมของสมาชกชมชน ซงประกอบดวยคาเฉลยสวน เบยงเบนมาตรฐาน และระดบความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมของสมาชกชมชน ในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร เปนรายขอ และรายดาน (n=100) ขอความ ตอบถก ตอบผด คะแนน สวนเบยงเบน ระดบความร เฉลย มาตรฐาน ความเขาใจ

ความรความเขาใจดานสงแวดลอมทวไป 1. สงแวดลอม หมายถง สงทเกดขนเองตาม 78 22 0.78 0.47 สง ธรรมชาต รวมทงสงทมนษยสรางขน ซงม (22.00) (78.00) ลกษณะเปนทงรปธรรมและนามธรรม 2. สภาพทางดานเศรษฐกจและสงคม ไมได 71 29 0.71 0.46 สง สงผลตอคณภาพชวตของมนษย (71.00) (29.00) 3. วฒนธรรม วธการด าเนนชวตของคนใน 63 37 0.63 0.49 ปานกลาง ชมชน ไมจดเปนสงแวดลอมทางสงคม (63.00) (37.00) 4. การเพมขนของประชาชนอยางรวดเรวเปน 83 17 0.96 0.20 สง สวนหนงทกอใหเกดปญหาสงแวดลอม (83.00) (17.00) 5. ปญหาขยะนอกจากจะกอใหเกดกลนเหมน 90 10 0.83 0.37 สง และเปนแหลงแพรเชอโรคแลว ยงท าลาย (90.00) (10.00) ทศนยภาพของชมชนดวย 6. มลพษทกชนดทเกดจากพนทบรเวณใกล 63 37 0.65 0.48 ปานกลาง เคยง ไมสามารถสงผลกระทบมายงอกเขตของ (63.00) (37.00) ทานได 7. การอนรกษ คอ การไมน าทรพยากร 56 44 0.58 0.49 ปานกลาง ธรรมชาตและสงแวดลอมมาใชประโยชน (56.00) (44.00) รวม 0.72 0.33 สง ความรความเขาใจดานการจดการสงแวดลอม 8. การทงขยะในบรเวณบานเรอน เชน 96 4 0.96 0.20 สง ใตถนบาน โดยไมมการจดเกบยอม (96.00) (4.00) เปนบอเกดเชอโรค และแพรกระจาย ไปสชมชน 9. การฝงกลบขยะมลฝอย ตองผงกลบต า 79 21 0.79 0.41 สง กวาระดบน าใตดน (79.00) (21.00)

49

ตารางท 4.6 (ตอ) (n=100) ขอความ ตอบถก ตอบผด คะแนน สวนเบยงเบน ระดบความร เฉลย มาตรฐาน ความเขาใจ

10. แบตเตอรทเสอมสภาพถอวาเปนของเสย 88 12 0.88 0.33 สง อนตรายทตองจดเกบเปนพเศษ (88.00) (12.00) 11. กระปองฉดยาฆาแมลงทอดลมหรอแกส 67 33 0.67 0.47 สง เมอใชหมดแลวสามารถโยนทงหรอเผากบ (67.00) (33.00) ขยะมลฝอยประเภทอนได 12. การแยกขยะเปยก ขยะแหง ขยะมพษ 96 4 0.96 0.20 สง ท าใหการก าจดท าไดงายขน (96.00) (4.00) 13. การสงเสรมใหมการแยกขยะมลฝอยและ 97 3 0.97 0.17 สง จดแหลงรองรบขยะมลฝอยในชมชนมสวน (97.00) (3.00) ปองกนปญหาสงแวดลอมได 14. การรกษาความสะอาดคคลองภายในเขต 89 11 0.89 0.31 สง ชมชนจะชวยบรรเทาปญหาน าทวม (89.00) (11.00) 15. หากแหลงน ายงสามารถฟนฟตนเองได 71 29 0.71 0.46 สง น าเสยทปลอยลงแหลงน าไมจ าเปนตอง (71.00) (29.00) ท าการบ าบด 16. การปลกตนไมรมทางเปนการเพมพนท 90 10 0.90 0.30 สง สเขยวใหกบชมชน (90.00) (10.00) 17. การมหองสขาทถกสขลกษณะ ไมมสวน 68 32 0.68 0.47 สง ชวยปองกนปญหาโรคตดตอ (68.00) (32.00) 18. การปรบปรงสงแวดลอมในปจจบน 62 38 0.62 0.49 ปานกลางจะด าเนนการไปในดานกายภาพเทานน (62.00) (38.00) 19. การจดการสงแวดลอม ไมมสวนเกยวของ 70 30 0.70 0.46 สง กบการพฒนาชมชน (70.00) (30.00) 20. การจดการสงแวดลอมจะตองค านงถง 80 20 0.80 0.40 สง ศกยภาพและขอจ ากดของชมชน (80.00) (20.00) รวม 0.81 0.21 สง

50

ตารางท 4.6 (ตอ) (n=100) ขอความ ตอบถก ตอบผด คะแนน สวนเบยงเบน ระดบความร เฉลย มาตรฐาน ความเขาใจ

ความรความเขาใจดานกฎหมายหรอมาตรการเกยวกบสงแวดลอม 21. ปจจบนประเทศไทยใชพระราชบญญต 75 25 0.75 0.44 สง สงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม (75.00) (25.00) พ.ศ.2535 เปนกฎหมายหลกในการดแล รกษาสงแวดลอม 22. ประชาชนในชมชนไมมสทธฟองรอง 74 26 0.74 0.44 สง โรงงานทปลอยน าเสยลงสแมน า ทท าให (74.00) (26.00) เกดผลกระทบตอตนเอง 23. ปจจบนหนวยงานหลกทดแลทรพยากร 72 28 0.72 0.45 สง ธรรมชาตและสงแวดลอม คอ กระทรวง (72.00) (28.00) ศกษาธการ 24. การทใหผกอมลพษของเสยเปนผจายคา 84 16 0.84 0.37 สง ด าเนนการในการจดการของเสยเปน (84.00) (16.00) แนวทางทควรน ามาใชในการด าเนนงาน ดานสงแวดลอม รวม 0.76 0.31 สง ความรความเขาใจดานบทบาทหนาทของสมาชกชมชน 25. การดแลรกษาสาธารณสมบตทใช 81 19 0.81 0.39 สง ประโยชนรวมกน เชน ถนน ทอระบายน า (81.00) (19.00) เปนหนาทของเทศบาลเทานน 26. ประชาชนในชมชน ไมจ าเปนตองเขามาม 81 19 0.81 0.39 สง สวนรบผดชอบในการแกปญหาสงแวดลอม (81.00) (19.00) 27. ประชาชนในชมชนเปนสวนหนงในการ 89 11 0.94 0.23 สง พฒนาชมชน เชน การปรบปรงบรเวณ (89.00) (11.00) บานเรอนและทางเทา เปนตน 28. สมาชกชมชน เปนก าลงส าคญในการ 89 11 0.96 0.19 สง สนบสนนใหมการรวมกลมเพอพฒนา (89.00) (11.00) สงแวดลอมในชมชน

51

ตารางท 4.6 (ตอ) (n=100) ขอความ ตอบถก ตอบผด คะแนน สวนเบยงเบน ระดบความร เฉลย มาตรฐาน ความเขาใจ

29. สมาชกในชมชนแตละทาน สามารถม 94 6 0.94 0.24 สง สวนชวยในการเผยแพรขาวสารเกยวกบสง (94.00) (6.00) แวดลอมหรอการพฒนาตางๆ ในชมชนจาก เทศบาลหรอหนวยงานอนๆ ใหคนใน ชมชนทราบได 30. ประชาชนในชมชน ไมมสทธในการ 78 22 0.78 0.42 สง พดคย ปรกษาเกยวกบปญหาทเกดขนใน (78.00) (22.00) ชมชนกบกรรมการชมชน หรอเจาหนาทรฐ รวม 0.87 0.23 สง รวม 0.79 0.22 สง

จากตารางท 4.6 เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ความรความเขาใจดานสงแวดลอมทวไปของสมาชกชมชนอยในระดบสง โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 0.72 คะแนน เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา มความเขาใจในดานการเพมขนของประชาชนอยางรวดเรวเปนสวนหนงทกอใหเกดปญหาสงแวดลอมสงทสด คอมคะแนนเฉลยท 0.96 รองลงมาคอ ผลกระทบของปญหาขยะตอสวนรวม มคะแนนเฉลยท 0.83 คะแนน สวนขอทมผตอบถกนอย ไดแก ความหมายของการอนรกษสงแวดลอมทางสงคม และการกระจายมลพษ มคะแนนเฉลยท 0.58, 0.63 และ 0.65 คะแนนตามล าดบ ในสวนของความรความเขาใจดานการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนนนอยในระดบสงเชนกน โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 0.81 คะแนน เมอพจารณาเปนรายขอพบวา มความเขาใจในดานการคดแยกขยะมลฝอยเพอปองกนปญหาสงแวดลอมชมชนสงทสด มคะแนนเฉลยท 0.97 คะแนน รองลงมาคอการแยกขยะเปยก ขยะแหง ขยะมพษท าใหการก าจดท าไดงายขน มคะแนนเฉลยท 0.96 คะแนน สวนขอทมผตอบถกนอย ไดแก มตของการปรบปรงสงแวดลอม 0.62 คะแนน การก าจดขยะอนตราย 0.67 คะแนน และการจดการหองสขา 0.68 คะแนน

52

สวนความรความเขาใจดานกฎหมายหรอมาตรการทเกยวกบสงแวดลอมของสมาชกชมชนอยในระดบสง โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 0.76 คะแนน เมอพจารณาเปนรายขอพบวา มความเขาใจในมาตรการจดการสงแวดลอมทเหมาะสมสงทสด คอ มคะแนนเฉลยท 0.84 คะแนน รองลงมาคอ กฎหมายหลกในการจดการสงแวดลอม ม 0.75 คะแนน สทธในการเรยกรองความเปนธรรมเกยวกบสงแวดลอมม 0.74 คะแนน และหนวยงานทดแลทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ม 0.72 คะแนน ตามล าดบ และในสวนความรความเขาใจดานบทบาทหนาทในฐานะสมาชกชมชน อยในระดบสง โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 0.79 คะแนน เมอพจารณาเปนรายขอพบวา มความตระหนกในดานการสนบสนนใหมการรวมกลมเพอพฒนาสงแวดลอมชมชนสงทสด มคะแนนเฉลยท 0.96 คะแนน รองลงมาคอ ความตระหนกในดานการพฒนาชมชนและการมสวนรวมในการเผยแพรขาวสารสชมชน มคะแนนเฉลยเทากนท 0.94 คะแนน สวนความเขาใจในดานสทธในการตดตอสอสารกบบคคลจากหนวยงานภายนอกหรอผน าชมชนมนอยทสด ท 0.78 คะแนน จากระดบความรความเขาใจ และคะแนนทออกมา สามารถจดกลมตวอยาง ปรากฏผลตามตารางท 4.7 ดงน ตารางท 4.7 จ านวนสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร แบงตามระดบความร ความเขาใจเกยวกบสงแวดลอม (n=100) ระดบความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอม จ านวน รอยละ ต า คะแนน 0.00 – 0.33 1 1.00 ปานกลาง คะแนน 0.34 – 0.66 25 25.00 สง คะแนน 0.67 – 1.00 74 74.00 รวม 100 100.00

จากตารางท 4.7 แสดงใหเหนวา สมาชกชมชนเกอบทงหมด มความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมสง มเพยงสวนนอยมากทยงไมมความรความเขาใจดงกลาว นอกจากนแลว ยงมความรในดานตางๆ เกยวกบสงแวดลอมเปนอยางด ทงในดานการจดการ กฎระเบยบ และบทบาทหนาทของชมชน ตามตารางท 4.8 ดงตอไปน

53

ตารางท 4.8 สรประดบความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาล เมองทาใหม จงหวดจนทบร เปนรายเฉพาะดาน (n=100)

ความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอม คะแนน เฉลย

สวนเบยงเบน มาตรฐาน

ระดบความร ความเขาใจ

ดานสงแวดลอมทวไป 0.72 0.33 สง ดานการจดการสงแวดลอม 0.81 0.21 สง ดานกฎหมายหรอมาตรการเกยวกบสงแวดลอม 0.76 0.31 สง ดานบทบาทหนาทของสมาชกชมชน 0.79 0.22 สง จากตารางท 4.8 แสดงใหเหนวา สมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร เมอแยกความร ความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมออกเปนแตละดานแลวผลปรากฏวา อยในระดบสงทงสน โดยมความรความเขาใจดานการจดการสงแวดลอมสงทสด รองลงมาคอดานบทบาทหนาทของสมาชกชมชน ดานกฎหมายหรอมาตรการเกยวกบสงแวดลอมและดานสงแวดลอมทวไปตามล าดบ โดยสรปในการศกษาปจจยดานความร ความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมของสมาชกชมชน พบวา สมาชกชมชนสวนใหญมระดบความรและความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมอยในระดบสง แตทงนเปนเพยงผลทไดจากขอค าถามแบบสมภาษณเทานน ซงจ าเปนทจะตองหากระบวนการพจารณาดานอนๆ ทจะสะทอนถงความร ความเขาใจของสมาชกชมชนอกดวย

4.4 ระดบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชน การศกษาการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร ท าการศกษาการมสวนรวมใน 4 ดาน คอ การมสวนรวมดานการตดสนใจ การมสวนรวมดานการปฏบตการ การมสวนรวมดานการรบผลประโยชน และการมสวนรวมดานการประเมนผล การศกษาระดบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมทง 4 ดานทกลาวมาน ไดแบงระดบการมสวนรวมออกเปน 3 ระดบ คอ ระดบการมสวนรวมสง ระดบการมสวนรวมปานกลาง และระดบการมสวนรวมต า ซงแสดงไวในตารางท 4.9 ดงตอไปน

54

ตารางท 4.9 ระดบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมอง ทาใหม จงหวดจนทบร ซงประกอบดวยคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบ การมสวนรวมเปนรายขอ และรายดาน (n=100)

ขอความ มาก ปาน กลาง

นอย คาเฉลย สวนเบยงเบน ระดบการม มาตรฐาน สวนรวม

การมสวนรวมดานการตดสนใจ 1.เมอเกดปญหาสงแวดลอม ทานจะเขารวมการประชมใน การวางแผนแกไขปญหาอยาง สม าเสมอ 2.ทานมสวนรวมในการน าเสนอ โครงการทเปนประโยชนหรอ สามารถแกปญหาของชมชนในท ประชม 3.ทานรวมพดคยหรอประชม รวมพจารณาความเปนไปไดของ กจกรรมส าหรบชมชน 4.ทานมสวนรวมในการพจารณาผล ทจะเกดขนของกจกรรมวาจะเกด ประโยชนแกชมชนมากทสด 5.ทานมสวนรวมในการเสนอ ความเหนในการปรบปรงแนว ทางในการด าเนนงานกจกรรม ตางๆ 6.ในกรณทมการตดสนใจเลอก โครงการทไมสอดคลองกบ สภาพปญหา ทานแสดงความ คดเหนโตแยงอยางมเหตผล

22 (22.00)

19

(19.00) 17

(17.00) 19

(19.00)

34 (34.00)

19

(19.00)

58 (58.00)

52

(52.00) 54

(54.00) 55

(55.00) 50

(50.00) 49

(49.00)

20 (20.00)

29

(29.00) 29

(29.00) 26

(26.00) 16

(16.00) 32

(32.00)

2.02

1.90

1.88

1.93

1.82

1.87

0.65

0.69

0.67

0.67

0.69

0.71

สง

ปานกลาง

ปานกลาง

ปานกลาง

ปานกลาง

ปานกลาง

55

ตารางท 4.9 (ตอ) (n=100)

ขอความ มาก ปาน กลาง

นอย คาเฉลย สวนเบยงเบน ระดบการม มาตรฐาน สวนรวม

7.ทานเคยปรกษา แลกเปลยน ความรกบวทยากรในการ ฝกอบรมดานสงแวดลอม แกคนในชมชน รวม การมสวนรวมดานการปฏบตการ 8.ทานมสวนรวมในการ ประชาสมพนธหรอเผยแพร ขอมลขาวสารแกคนในชมชน 9.ทานเขารวมฟงค าชแจง รายละเอยดของขนตอนการ ปฏบตการของโครงการดาน สงแวดลอมตางๆ 10.ทานมสวนรวมในการ สนบสนนเพอการด าเนนงาน กจกรรมในดานแรงงาน เชน การเกบขยะ การขดลอกคคลอง เปนตน 11.ทานมสวนรวมในการ สนบสนนเพอการด าเนนงาน กจกรรมในดานอนๆ เชน เงนทน หรอวสดอปกรณ เปนตน 12.ทานเขารวมด าเนนกจกรรม ดานสงแวดลอมในชมชน อยเสมอ 13.ทานมสวนรวมในการชแจง และท าความเขาใจเมอเกดความ ขดแยงเกยวกบตวโครงการ

13

(13.00) 17

(17.00) 18

(18.00)

19 (19.00)

9

(9.00) 17

(17.00) 9

(89.00)

49

(49.00) 49

(49.00) 52

(52.00) 56

(56.00) 52

(52.00) 57

(57.00) 50

(50.00)

38

(38.00) 34

(34.00) 30

(30.00)

25 (25.00)

39

(39.00) 26

(26.00) 41

(41.00)

1.75

1.88

1.83

1.88

1.94

1.70

1.91

1.68

0.67

0.62

0.70

0.69

0.66

0.63

0.65

0.63

ปานกลาง

ปานกลาง

ปานกลาง

ปานกลาง

ปานกลาง

ปานกลาง

ปานกลาง

ปานกลาง

56

ตารางท 4.9 (ตอ) (n=100)

ขอความ มาก ปาน กลาง

นอย คาเฉลย สวนเบยงเบน ระดบการม มาตรฐาน สวนรวม

14.ทานมสวนในการรบผดชอบ หากโครงการประสบปญหา ในการด าเนนการ 15.ทานใหความรวมมอในการ ท ากจกรรมดานสงแวดลอม กบเจาหนาทของรฐ หรอ หนวยงานอนๆ รวม การมสวนรวมดานการรบผลประโยชน 16.ปญหาดานขยะมลฝอย ในชมชนของทานลดลง 17.การระบายน าทงในชมชน ของทานดขน 18.ชมชนของทานมสงแวดลอม ทดขน เชน ชมชนมความสะอาด เปนระเบยบ คนในชมชนม สขภาพทด 19.ทานมความรดานสงแวดลอม มากขนจากการมสวนรวมในการ จดการสงแวดลอม 20.ทานและคนในครอบครว มคณภาพชวตทดขนจาก โครงการหรอกจกรรมดานสงแวดลอม 21.ทานสามารถน าความรทได จากการเขารวมกจกรรมดาน สงแวดลอมมาใชประโยชนใน ชวตประจ าวน

7

(7.0) 21

(21.0) 25

(25.0) 24

(24.0) 24

(24.0) 24

(24.0) 22

(22.0) 27

(27.0)

48

(48.0)

53 (53.0)

60 (60.0) 61

(61.0) 65

(65.0) 64

(64.0) 64

(64.0) 56

(56.0)

45

(45.0) 26

(26.0) 15

(15.0) 15

(15.0) 11

(11.0) 12

(12.0) 14

(14.0) 17

(17.0)

1.62

1.95

1.81

2.10

2.09

2.13

2.12

2.08

2.10

0.62

0.69

0.59

0.62

0.62

0.58

0.59

0.60

0.66

ปานกลาง

ปานกลาง

ปานกลาง

สง

สง

สง

สง

สง

สง

57

ตารางท 4.9 (ตอ) (n=100)

ขอความ มาก ปาน กลาง

นอย คาเฉลย สวนเบยงเบน ระดบการม มาตรฐาน สวนรวม

22.ทานมโอกาสแสดงความร ความสามารถเพอพฒนาชมชนของทาน 23.ทานมสวนรวมในการท ากจกรรม กบครอบครวและชมชนมากขน รวม การมสวนรวมในการประเมนผล 24.ทานไดศกษาผลการด าเนนงาน ของโครงการดานสงแวดลอมใน ชมชนวาไดผลตามทตองการหรอไม 25.ทานไดปรกษาหารอกบคณะ กรรมการชมชนหรอเจาหนาท ของรฐเพอตดตามผลการด าเนนงาน ตามโครงการเมอแลวเสรจ 26.ทานไดรบมอบหมายใหเปน ผรบผดชอบในการประเมนผล ในการด าเนนกจกรรมดาน สงแวดลอมในชมชน 27.ทานมสวนในการตรวจสอบ งบประมาณของกจกรรมท ด าเนนงานในชมชนทาน 28.ทานมสวนในการประเมนผล การด าเนนงานดานสงแวดลอม 29.ทานใหความรวมมอในการใหขอมล หรอตอบแบบสอบถามเพอประเมนผล กจกรรมดานสงแวดลอมในชมชน 30.ทานไดมสวนรวมในการตดตาม ผลการปฏบตงานของหนวยงาน ภาครฐดานสงแวดลอม รวม

19 (19.0) 21

(21.0)

10 (10.0)

13

(13.0) 10

(10.0) 6

(6.0) 9

(9.0) 17

(17.0) 12

(12.0)

53 (53.0)

62 (62.0)

55 (55.0)

48

(48.0)

45 (45.0)

44

(44.0) 51

(51.0) 61

(61.0) 53

(53.0)

28 (28.0)

17 (17.0)

35

(35.0) 39

(39.0) 45

(45.0) 50

(50.0) 40

(40.0) 22

(22.0) 35

(35.0)

1.91

2.04

2.07

1.75

1.74

1.65

1.56

1.69

1.65

1.77

1.73

0.68

0.62

0.58

0.63

0.68

0.66

0.61

0.63

0.63

0.65

0.56

ปานกลาง

สง

สง

ปานกลาง

ปานกลาง

ปานกลาง

ปานกลาง

ปานกลาง

ปานกลาง

ปานกลาง

ปานกลาง

58

จากตารางท 4.9 พบวา ระดบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมดานการตดสนใจของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร โดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง มคาเฉลยเทากบ 1.88 จากผลการศกษา แสดงใหเหนวา ในการมสวนรวมดานการตดสนใจ สมาชกชมชนสวนใหญจะเขารวมประชมอยเสมอ คดเปนรอยละ 22.0 และมสวนในการน าเสนอโครงการทเปนประโยชนหรอสามารถแกปญหาของชมชนในทประชม รอยละ 19.0 นอกจากนสมาชกชมชนยงมสวนรวมในการพจารณาผลทจะเกดขนของกจกรรมวาจะเกดประโยชนแกชมชนมากทสดคดเปนรอยละ 19.0 ระดบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมดานการปฏบตการ ของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร โดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง มคาเฉลยเทากบ 1.81จากผลการศกษา แสดงใหเหนวา สมาชกชมชนสวนใหญใหความรวมมอในการท ากจกรรมดานสงแวดลอมกบเจาหนาทของรฐ หรอหนวยงานอนๆ คดเปนรอยละ 21.0 และมสวนรวมในการสนบสนนเพอการด าเนนงานกจกรรมในดานแรงงาน คดเปนรอยละ 19.0 นอกจากนยงใหความรวมมอในการเขารวมฟงค าชแจงรายละเอยดของขนตอนการปฏบตการของโครงการดานสงแวดลอมตางๆ รอยละ 18.0 ระดบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมดานการรบผลประโยชนของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร โดยภาพรวมอยในระดบสง มคาเฉลยเทากบ 2.07 จากผลการศกษา แสดงใหเหนวา สมาชกชมชนสวนใหญสามารถน าความรทไดจากการเขารวมกจกรรมดานสงแวดลอมมาใชประโยชนในชวต ประจ าวน คดเปนรอยละ 27.0 ปญหาดานขยะมลฝอยในชมชนของทานลดลง รอยละ 25.0 การระบายน าทงในชมชนของทานดขน ท าใหภายในชมชนมสงแวดลอมทดขน เชน ชมชนมความสะอาด เปนระเบยบ คนในชมชนมสขภาพทด และมความรดานสงแวดลอมมากขนจากการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมเทากน ระดบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมดานการประเมนผลของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร โดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง มคาเฉลยเทากบ 1.73 จากผลการศกษา แสดงใหเหนวา สมาชกชมชนสวนใหญมสวนรวมในการประเมนผล โดยการใหความรวมมอในการใหขอมลหรอตอบแบบสอบถามเพอประเมนผลกจกรรมดานสงแวดลอมในชมชน คดเปนรอยละ 17.0 และมการปรกษาหารอกบคณะกรรมการชมชน หรอเจาหนาทของรฐเพอตดตามผลการด าเนนงานตามโครงการเมอแลวเสรจรอยละ 13.0 เมอแยกการศกษาระดบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมออกเปนรายดาน ทง 4 ดาน คอ ดานการตดสนใจ ดานการปฏบตการ ดานการรบผลประโยชน และดานการประเมนผล ผลการศกษาปรากฏตามตารางท 4.10 ดงตอไปน

59

ตารางท 4.10 ระดบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมอง ทาใหม จงหวดจนทบร ซงประกอบดวย คะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และ ระดบการมสวนรวมเปนรายดาน และโดยรวม

(n=100) การมสวนรวม คะแนนเฉลย สวนเบยงเบน ระดบการม มาตรฐาน สวนรวม ดานการตดสนใจ 1.88 0.62 ปานกลาง ดานการปฏบตการ 1.81 0.59 ปานกลาง ดานการรบผลประโยชน 2.07 0.58 สง ดานการประเมนผล 1.73 0.56 ปานกลาง รวม 1.87 0.53 ปานกลาง

จากตารางท 4.10 พบวา ระดบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร โดยภาพรวมทงหมดอยในระดบปานกลาง โดยมคาเฉลยรวมเทากบ 1.87 โดยระดบการมสวนรวมดานรบผลประโยชนมากทสด คอมคาเฉลย 2.07 รองลงมาคอ ระดบการมสวนรวมการตดสนใจ และระดบการมสวนรวมดานปฏบตการ มคาเฉลยเทากบ 1.88 และ 1.81 ตามล าดบ และมระดบการมสวนรวมดานการประเมนผลนอยทสด คอคาเฉลยเทากบ 1.73 โดยสรป การศกษาระดบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร นน อยในระดบปานกลาง ซงถอไดวาจ าเปนทจะตองมการสงเสรมพฒนาเพอเพมระดบการมสวนรวมของสมาชกชมชนใหมากขน ซงทงนตองมการเขามาปรบปรงและสงเสรมในดานตางๆ เพอทจะจงใจใหเกดการมสวนรวมของสมาชกในการจดการสงแวดลอมเพมยงขนไป

4.5 ผลการทดสอบสมมตฐาน การศกษาครงนไดท าการทดสอบสมมตฐาน โดยการเปรยบเทยบความแตกตางของตวแปร อสระทมตอตวแปรตาม และการวเคราะหความสมพนธระหวางตวแปรอสระและตวแปรตามทมผลตอการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร สถตทน ามาใชในวเคราะหไดแก Independent Sample t-test และการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (Analysis of Variance: ANOVA : One-Way ANOVA)

60

โดยสมมตฐานทตงไววา การมสวนรวมของสมาชกชมชนในการจดการสงแวดลอม จะมความสมพนธกนนน อนเปนผลเนองมาจากปจจยทง 5 ปจจย ประกอบดวย ปจจยสวนบคคล ปจจยดานสงคม ปจจยดานเศรษฐกจ ปจจยดานการรบรขาวสารดานสงแวดลอม ปจจยดานความร ความเขาใจเกยวกบสงแวดลอม ซงในการทดสอบสมมตฐานไดปรากฏผลการทดสอบสมมตฐาน ดงน สมมตฐานท 1 ปจจยสวนบคคลทแตกตางกนของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนทแตกตางกน สมมตฐานท 1.1 เพศทแตกตางกนของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนทแตกตางกน สามารถเขยนสมมตฐานทางสถตเพอการทดสอบ ไดดงน H0: เพศทแตกตางกนของสมาชกชมชน มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมฯ ทไมแตกตางกน H1: เพศทแตกตางกนของสมาชกชมชน มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมฯ ทแตกตางกน สถตทใชในการทดสอบสมมตฐาน ใชการเปรยบเทยบความแตกตางระหวางคาคะแนนเฉลยของกลม 2 กลม ทเปนอสระตอกน (Independent Sample t-test) โดยใชระดบความเชอมนรอยละ 90 ดงนน จะปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) กตอเมอ 2–tailed Prob. (p) มคานอยกวา 0.05 ผลการทดสอบสมมตฐานทางสถต พบวา จากการวเคราะหเปรยบเทยบความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนโดยรวม มความนาจะเปน (p) เทากบ 0.42 ซงมากกวา 0.05 นนคอ ยอมรบสมมตฐานหลก (H0) และปฏเสธสมมตฐานรอง (H1) หมายความวา เพศทแตกตางกนของสมาชกชมชน มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนทไมแตกตางกน และพบวา การมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม ดานการปฏบตการ ดานการประเมนผล ดานการรบผลประโยชน และดานการตดสนใจ มความนาจะเปน (p) เทากบ 1.00, 0.56, 0.26 และ 0.20 ตามล าดบ ซงมากกวา 0.05 นนคอ ยอมรบสมมตฐานหลก (H0) และปฏเสธสมมตฐานรอง (H1) หมายความวา เพศทแตกตางกนของสมาชกชมชนมความสมพนธกบ

61

การมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชน ทง 4 ดาน ทไมแตกตางกน ดงตารางท 4.11 ตารางท 4.11 ความสมพนธระหวางเพศกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม ของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร (n = 100)

การมสวนรวม เพศชาย เพศหญง t-value P X S.D. X S.D. ดานการตดสนใจ ดานการปฏบตการ ดานการรบผลประโยชน ดานการประเมนผล

1.99 1.81 2.16 1.77

0.78 0.80 0.71 0.76

1.81 1.81 2.01 1.70

0.48 0.42 0.48 0.40

1.31 0.004 1.13 0.58

0.20 1.00 0.26 0.56

โดยรวม 1.94 0.72 1.83 0.37 0.81 0.42

* มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 จงสรปไดวา เพศของสมาชกในชมชน ไมวาเพศชายหรอเพศหญง กไมมความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชน สมมตฐานท 1.2 อายทแตกตางกนของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนทแตกตางกน สามารถเขยนสมมตฐานทางสถตเพอการทดสอบ ไดดงน H0: อายทแตกตางกนของสมาชกชมชน มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมฯ ทไมแตกตางกน H1: อายทแตกตางกนของสมาชกชมชน มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมฯ ทแตกตางกน สถตทใชในการทดสอบสมมตฐาน ใชการเปรยบเทยบความแตกตางระหวางคาคะแนนเฉลยของกลมตวอยางทมมากกวา 2 กลม โดยการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (Analysis of Variance: ANOVA : One-Way ANOVA) โดยใชระดบความเชอมนรอยละ 90 ดงนน จะปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) กตอเมอ 2 – tailed Prob. (p) มคานอยกวา 0.05

62

ผลการวเคราะหความแปรปรวนการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนโดยรวม จ าแนกตามอาย โดยใชสถตการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (Analysis of Variance: ANOVA : One-Way ANOVA) มคา F-Prob. เทากบ 1.61 ซงมากกวา 0.05 นนคอ ยอมรบสมมตฐานหลก (H0) และปฏเสธสมมตฐานรอง (H1) หมายความวา อายทแตกตางกนของสมาชกชมชน มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมฯ ทไมแตกตางกน และพบวา การมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม ดานการรบผลประโยชน ดานการประเมนผล ดานการปฏบตการ และดานการตดสนใจ มความนาจะเปน (p) เทากบ 0.52, 0.18, 0.12 และ 0.05 ตามล าดบ ซงมากกวา 0.05 นนคอ ยอมรบสมมตฐานหลก (H0) และปฏเสธสมมตฐานรอง (H1) หมายความวา อายทแตกตางกนมความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม ดานการตดสนใจ ดานการปฏบตการ ดานการรบผลประโยชน และดานการประเมนผล ทไมแตกตางกน ดงตารางท 4.12

ตารางท 4.12 ความสมพนธระหวางอายกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม ของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร (n = 100)

การมสวนรวม คาความแปรปรวน SS. df MS. F-Ratio P ดานการตดสนใจ ดานการปฏบตการ

ระหวางกลมภายในกลม

รวม ระหวางกลม ภายในกลม

2.93 34.75 37.68 2.06 32.77

3 96 99 3 96

0.98 0.36

0.69 0.34

2.70

2.01

0.05

0.12

ดานการรบผลประโยชน ดานการประเมนผล

รวม ระหวางกลมภายในกลม

รวม ระหวางกลมภายในกลม

รวม

34.83 0.77 32.80 33.57 1.56 29.79 31.34

99 3 96 99 3 96 99

0.26 0.34

0.52 0.31

0.75

1.67

0.52

0.18

โดยรวม ระหวางกลมภายในกลม

รวม

1.35 26.90 28.25

3 96 99

0.45 0.28

1.61 0.19

* มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

63

จงสรปไดวา อายของสมาชกในชมชน ไมวาอายมากหรอนอย กไมมความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชน สมมตฐานท 1.3 การศกษาทแตกตางกนของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนทแตกตางกน สามารถเขยนสมมตฐานทางสถตเพอการทดสอบ ไดดงน H0: การศกษาทแตกตางกนของสมาชกชมชน มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมฯ ทไมแตกตางกน H1: การศกษาทแตกตางกนของสมาชกชมชน มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมฯ ทแตกตางกน สถตทใชในการทดสอบสมมตฐาน ใชการเปรยบเทยบความแตกตางระหวางคาคะแนนเฉลยของกลมตวอยางทมมากกวา 2 กลม โดยการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (Analysis of Variance: ANOVA : One-Way ANOVA) โดยใชระดบความเชอมนรอยละ 90 ดงนน จะปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) กตอเมอ 2 – tailed Prob. (p) มคานอยกวา 0.05 ผลการวเคราะหความแปรปรวนการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนโดยรวม จ าแนกตามการศกษา โดยใชสถตการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (Analysis of Variance: ANOVA : One-Way ANOVA) มคา F-Prob. เทากบ 0.66 ซงมากกวา 0.05 นนคอ ยอมรบสมมตฐานหลก (H0) และปฏเสธสมมตฐานรอง (H1) หมายความวา การศกษาทแตกตางกนของสมาชกชมชน มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมฯ ทไมแตกตางกน และพบวา การมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม ดานการรบผลประโยชน ดานการตดสนใจ ดานการปฏบตการ และดานการประเมนผล มความนาจะเปน (p) เทากบ 0.86, 0.67, 0.47 และ 0.28 ตามล าดบ ซงมากกวา 0.05 นนคอ ยอมรบสมมตฐานหลก (H0) และปฏเสธสมมตฐานรอง (H1) หมายความวา การศกษาทแตกตางกน มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม ดานการตดสนใจ ดานการปฏบตการ ดานการรบผลประโยชน และดานการประเมนผล ทไมแตกตางกน ดงตารางท 4.13

64

ตารางท 4.13 ความสมพนธระหวางการศกษากบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม ของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร (n = 100)

การมสวนรวม คาความแปรปรวน SS. df MS. F-Ratio P ดานการตดสนใจ ดานการปฏบตการ

ระหวางกลมภายในกลม

รวม ระหวางกลม ภายในกลม

1.25 36.43 37.68 1.62 33.21

5 94 99 5 94

0.25 0.39

0.32 0.35

0.64

0.92

0.79

0.48

ดานการรบผลประโยชน ดานการประเมนผล

รวม ระหวางกลมภายในกลม

รวม ระหวางกลมภายในกลม

รวม

34.83 0.66 32.91 33.57 2.00 29.34 31.34

99 5 94 99 5 94 99

0.13 0.35

0.40 0.31

0.38

1.28

0.86

0.28

โดยรวม ระหวางกลมภายในกลม

รวม

0.95 27.31 28.26

5 94 99

0.19 0.29

0.65 0.66

* มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

จงสรปไดวา การศกษาของสมาชกในชมชน ไมวาสงหรอต า กไมมความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชน

สมมตฐานท 1.4 ระยะเวลาทอยอาศยในชมชนทแตกตางกนของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนทแตกตางกน สามารถเขยนสมมตฐานทางสถตเพอการทดสอบ ไดดงน H0: ระยะเวลาทอยอาศยในชมชนทแตกตางกนของสมาชกชมชน มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมฯ ทไมแตกตางกน H1: ระยะเวลาทอยอาศยในชมชนทแตกตางกนของสมาชกชมชน มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมฯ ทแตกตางกน

65

สถตทใชในการทดสอบสมมตฐาน ใชการเปรยบเทยบความแตกตางระหวางคาคะแนนเฉลยของกลมตวอยางทมมากกวา 2 กลม โดยการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (Analysis of Variance: ANOVA : One-Way ANOVA) โดยใชระดบความเชอมนรอยละ 90 ดงนน จะปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) กตอเมอ 2 – tailed Prob. (p) มคานอยกวา 0.05 ผลการวเคราะหความแปรปรวนการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนโดยรวม จ าแนกตามระยะเวลาทอยอาศยในชมชน โดยใชสถตการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (Analysis of Variance: ANOVA : One-Way ANOVA) มคา F-Prob. เทากบ 0.88 ซงมากกวา 0.05 นนคอ ยอมรบสมมตฐานหลก (H0) และปฏเสธสมมตฐานรอง (H1) หมายความวา ระยะเวลาทอยอาศยในชมชนทแตกตางกนของสมาชกชมชน มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมฯ ทไมแตกตางกน และพบวา การมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม ดานการประเมนผล ดานการปฏบตการ ดานการรบผลประโยชน และดานการตดสนใจ มความนาจะเปน (p) เทากบ 0.98, 0.90, 0.84 และ 0.66 ตามล าดบ ซงมากกวา 0.05 นนคอ ยอมรบสมมตฐานหลก (H0) และปฏเสธสมมตฐานรอง (H1) หมายความวา ระยะเวลาทอยอาศยในชมชนทแตกตางกนมความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม ดานการตดสนใจ ดานการปฏบตการ ดานการรบผลประโยชน และดานการประเมนผล ทไมแตกตางกน ดงตารางท 4.14 ตารางท 4.14 ความสมพนธระหวางระยะเวลาทอยอาศยในชมชนกบการมสวนรวมในการจดการ สงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร (n = 100)

การมสวนรวม คาความแปรปรวน SS. df MS. F-Ratio P ดานการตดสนใจ ดานการปฏบตการ

ระหวางกลมภายในกลม

รวม ระหวางกลม ภายในกลม

0.62 37.05 37.68 0.21 34.62

3 96 99 3 96

0.21 0.39

0.07 0.36

0.54

0.19

0.66

0.90

ดานการรบผลประโยชน

รวม ระหวางกลมภายในกลม

รวม

34.83 0.29 33.28 33.57

99 3 96 99

0.10 0.35

0.28

0.84

66

ตารางท 4.14 (ตอ) (n = 100)

การมสวนรวม คาความแปรปรวน SS. df MS. F-Ratio P ดานการประเมนผล ระหวางกลม

ภายในกลม รวม

0.07 31.28 31.34

3 96 99

0.02 0.33

1.67 0.98

โดยรวม ระหวางกลมภายในกลม

รวม

0.19 28.06 28.25

3 96 99

0.07 0.29

0.22 0.88

* มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 จงสรปไดวา ระหวางระยะเวลาทอยอาศยในชมชนของสมาชกในชมชน ไมมความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชน สมมตฐานท 2 ปจจยดานเศรษฐกจทแตกตางกนของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนทแตกตางกน สมมตฐานท 2.1 อาชพทแตกตางกนของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนทแตกตางกน สามารถเขยนสมมตฐานทางสถตเพอการทดสอบ ไดดงน H0: อาชพทแตกตางกนของสมาชกชมชน มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมฯ ทไมแตกตางกน H1: อาชพทแตกตางกนของสมาชกชมชน มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมฯ ทแตกตางกน สถตทใชในการทดสอบสมมตฐาน ใชการเปรยบเทยบความแตกตางระหวางคาคะแนนเฉลยของกลมตวอยางทมมากกวา 2 กลม โดยการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (Analysis of Variance: ANOVA : One-Way ANOVA) โดยใชระดบความเชอมนรอยละ 90 ดงนน จะปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) กตอเมอ 2 – tailed Prob. (p) มคานอยกวา 0.05 ผลการวเคราะหความแปรปรวนการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนโดยรวม จ าแนกตามอาชพ โดยใชสถตการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (Analysis of Variance:

67

ANOVA : One-Way ANOVA) มคา F-Prob. เทากบ 0.86 ซงมากกวา 0.05 นนคอ ยอมรบสมมตฐานหลก (H0) และปฏเสธสมมตฐานรอง (H1) หมายความวา อาชพทแตกตางกนของสมาชกชมชน มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมฯ ทไมแตกตางกน และพบวา การมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม ดานการรบผลประโยชน ดานการปฏบตการ ดานการประเมนผล และดานการตดสนใจ มความนาจะเปน (p) เทากบ 0.78, 0.46, 0.26 และ 0.25 ตามล าดบ ซงมากกวา 0.05 นนคอ ยอมรบสมมตฐานหลก (H0) และปฏเสธสมมตฐานรอง (H1) หมายความวา อาชพทแตกตางกน มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม ดานการตดสนใจ ดานการปฏบตการ ดานการรบผลประโยชน และดานการประเมนผล ทไมแตกตางกน ดงตารางท 4.15

ตารางท 4.15 ความสมพนธระหวางอาชพกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม ของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร (n = 100)

การมสวนรวม คาความแปรปรวน SS. df MS. F-Ratio P ดานการตดสนใจ ดานการปฏบตการ

ระหวางกลมภายในกลม

รวม ระหวางกลม ภายในกลม

3.44 34.24 37.68 2.38 32.45

7 92 99 7 92

0.49 0.37

0.34 0.35

1.32

0.96

0.25

0.46

รวม 34.83 99 ดานการรบผลประโยชน ดานการประเมนผล

ระหวางกลมภายในกลม

รวม ระหวางกลมภายในกลม

รวม

1.41 32.26 33.57 2.83 28.51 31.34

7 92 99 7 92 99

0.20 0.35

0.41 0.31

0.58

1.31

0.78

0.26

โดยรวม ระหวางกลมภายในกลม

รวม

1.74 26.52 28.26

7 92 99

0.25 0.29

0.86 0.54

* มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

68

จงสรปไดวา อาชพของสมาชกในชมชน ไมวาจะประกอบอาชพใด กไมมความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชน สมมตฐานท 2.2 รายไดทแตกตางกนของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนทแตกตางกน สามารถเขยนสมมตฐานทางสถตเพอการทดสอบ ไดดงน H0: รายไดทแตกตางกนของสมาชกชมชน มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมฯ ทไมแตกตางกน H1: รายไดทแตกตางกนของสมาชกชมชน มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมฯ ทแตกตางกน สถตทใชในการทดสอบสมมตฐาน ใชการเปรยบเทยบความแตกตางระหวางคาคะแนนเฉลยของกลมตวอยางทมมากกวา 2 กลม โดยการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (Analysis of Variance: ANOVA : One-Way ANOVA) โดยใชระดบความเชอมนรอยละ 90 ดงนน จะปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) กตอเมอ 2 – tailed Prob. (p) มคานอยกวา 0.05 ผลการวเคราะหความแปรปรวนการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนโดยรวม จ าแนกตามรายได โดยใชสถตการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (Analysis of Variance: ANOVA : One-Way ANOVA) มคา F-Prob. เทากบ 0.19 ซงมากกวา 0.05 นนคอ ยอมรบสมมตฐานหลก (H0) และปฏเสธสมมตฐานรอง (H1) หมายความวา รายไดทแตกตางกนของสมาชกชมชน มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมฯ ทไมแตกตางกน และพบวา การมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม ดานการตดสนใจ ดานการรบผลประโยชน ดานการปฏบตการ และดานการประเมนผล มความนาจะเปน (p) เทากบ 0.62, 0.35, 0.03 และ 0.01 ตามล าดบ หมายความวา รายไดทแตกตางกน มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม ดานการตดสนใจ และดานการรบผลประโยชน ทไมแตกตางกน แตมความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม ดานการปฏบตการ และดานการประเมนผล ทแตกตางกน ดงตารางท 4.16

69

ตารางท 4.16 ความสมพนธระหวางรายไดกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม ของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร (n = 100)

การมสวนรวม คาความแปรปรวน SS. df MS. F-Ratio P ดานการตดสนใจ ดานการปฏบตการ

ระหวางกลมภายในกลม

รวม ระหวางกลม ภายในกลม

1.02 36.65 37.68 3.66 31.17

4 95 99 4 95

0.26 0.39

0.92 0.33

0.66

2.79

0.62

0.03

รวม 34.83 99 ดานการรบผลประโยชน ดานการประเมนผล

ระหวางกลมภายในกลม

รวม ระหวางกลมภายในกลม

รวม

1.52 32.05 33.57 4.15 27.19 31.34

4 95 99 4 95 99

0.38 0.34

1.04 0.29

1.13

3.63

0.35

0.01

โดยรวม ระหวางกลมภายในกลม

รวม

1.74 26.51 28.25

4 95 99

0.44 0.28

1.56 0.19

* มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 จงสรปโดยรวมไดวา รายไดของสมาชกในชมชน ไมวาจะรายไดสงหรอต า กไมมความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชน สมมตฐานท 3 ปจจยดานสงคมทแตกตางกนของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนทแตกตางกน สมมตฐานท 3.1 การเปนสมาชกกลมทมกจกรรมเกยวกบสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนทแตกตางกน สามารถเขยนสมมตฐานทางสถตเพอการทดสอบไดดงน

70

H0: การเปนสมาชกกลมทมกจกรรมเกยวกบสงแวดลอมของสมาชกชมชน มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมฯ ทไมแตกตางกน H1: การไมเปนสมาชกกลมทมกจกรรมเกยวกบสงแวดลอมของสมาชกชมชน มความ สมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมฯ ทแตกตางกน สถตทใชในการทดสอบสมมตฐาน ใชการเปรยบเทยบความแตกตางระหวางคาคะแนนเฉลยของกลม 2 กลม ทเปนอสระตอกน (Independent Sample t-test) โดยใชระดบความเชอมนรอยละ 90 ดงนน จะปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) กตอเมอ 2–tailed Prob. (p) มคานอยกวา 0.05 ผลการทดสอบสมมตฐานทางสถต พบวา จากการวเคราะหเปรยบเทยบความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนโดยรวม มความนาจะเปน (p) เทากบ 0.76 ซงมากกวา 0.05 นนคอ ยอมรบสมมตฐานหลก (H0) และปฏเสธสมมตฐานรอง (H1) หมายความวา การเปนสมาชกกลมทมกจกรรมเกยวกบสงแวดลอมของสมาชกชมชน มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนทไมแตกตางกน และพบวา การมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม ดานการปฏบตการ ดานการรบผลประโยชน ดานการตดสนใจ และดานการประเมนผล มความนาจะเปน (p) เทากบ 1.00, 0.88, 0.87 และ 0.15 ตามล าดบ ซงมากกวา 0.05 นนคอ ยอมรบสมมตฐานหลก (H0) และปฏเสธสมมตฐานรอง (H1) หมายความวา การเปนสมาชกกลมทมกจกรรมเกยวกบสงแวดลอมของสมาชกชมชนมความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนท ทง 4 ดาน ทไมแตกตางกน ตามตารางท 4.17

ตารางท 4.17 ความสมพนธระหวางการเปนสมาชกกลมทมกจกรรมเกยวกบสงแวดลอมกบการม สวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร (n = 100)

การมสวนรวม ไมไดเปนสมาชก เปนสมาชก t-value P X S.D. X S.D. ดานการตดสนใจ ดานการปฏบตการ ดานการรบผลประโยชน ดานการประเมนผล

1.89 1.81 2.07 1.77

0.65 0.65 0.62 0.61

1.86 1.81 2.09 1.62

0.53 0.44 0.48 0.39

0.17 -0.64 -0.15 1.44

0.87 1.00 0.88 0.15

โดยรวม 1.88 0.58 1.85 0.39 0.30 0.76

* มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

71

จงสรปไดวา สมาชกในชมชนจะเปนสมาชกกลมทมกจกรรมเกยวกบสงแวดลอมหรอไม กไมมความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชน สมมตฐานท 4 ปจจยดานการรบรขาวสารดานสงแวดลอม สมมตฐานท 4.1 การไดรบขอมลขาวสารดานสงแวดลอมทแตกตางกนของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนทแตกตางกน สามารถเขยนสมมตฐานทางสถตเพอการทดสอบ ไดดงน H0: การไดรบขอมลขาวสารดานสงแวดลอมทแตกตางกนของสมาชกชมชน มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมฯ ทไมแตกตางกน H1: การไดรบขอมลขาวสารดานสงแวดลอมทแตกตางกนของสมาชกชมชน มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมฯ ทแตกตางกน สถตทใชในการทดสอบสมมตฐาน ใชการเปรยบเทยบความแตกตางระหวางคาคะแนนเฉลยของกลมตวอยางทมมากกวา 2 กลม โดยการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (Analysis of Variance: ANOVA : One-Way ANOVA) โดยใชระดบความเชอมนรอยละ 90 ดงนน จะปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) กตอเมอ 2 – tailed Prob. (p) มคานอยกวา 0.05 ผลการวเคราะหความแปรปรวนการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนโดยรวม จ าแนกตามการไดรบขอมลขาวสารดานสงแวดลอม โดยใชสถตการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (Analysis of Variance: ANOVA : One-Way ANOVA) มคา F-Prob. เทากบ 0.02 ซงนอยกวา 0.05 นนคอ ยอมรบสมมตฐานรอง (H1) และปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) หมายความวา การไดรบขอมลขาวสารดานสงแวดลอมทแตกตางกนของสมาชกชมชน มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมฯ ทแตกตางกน และพบวา การมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม ดานการปฏบตการ ดานการตดสนใจ ดานการประเมนผล และดานการรบผลประโยชน มความนาจะเปน (p) เทากบ 0.06, 0.01, 0.002 และ 0.00 ตามล าดบ หมายความวา การไดรบขอมลขาวสารดานสงแวดลอมทแตกตางกน มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม ดานการปฏบตการ ทไมแตกตางกน แตมความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม ดานการตดสนใจ ดานการรบผลประโยชน และดานการประเมนผล ทแตกตางกน ตามตารางท 4.18

72

ตารางท 4.18 ความสมพนธระหวางการไดรบขอมลขาวสารดานสงแวดลอมกบการมสวนรวมใน การจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร (n = 100)

การมสวนรวม คาความแปรปรวน SS. df MS. F-Ratio P ดานการตดสนใจ ดานการปฏบตการ

ระหวางกลมภายในกลม

รวม ระหวางกลม ภายในกลม

6.59 31.09 37.68 4.59 30.24

7 92 99 7 92

0.94 0.34

0.66 0.33

2.79

1.99

0.01

0.06

ดานการรบผลประโยชน ดานการประเมนผล

รวม ระหวางกลมภายในกลม

รวม ระหวางกลมภายในกลม

รวม

34.83 8.38 25.19 33.57 6.55 24.79 31.34

99 7 92 99 7 92 99

1.20 0.27

0.94 0.27

4.37

3.47

0.00

0.002

โดยรวม ระหวางกลมภายในกลม

รวม

4.60 23.66 28.26

7 92 99

0.66 0.26

2.55 0.02

* มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 จงสรปไดวา การรบรขาวสารดานสงแวดลอมของสมาชกชมชน มความสมพนธการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชน สมมตฐานท 5 ปจจยดานความร ความเขาใจ สมมตฐานท 5.1 ความร ความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมทแตกตางกนของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนทแตกตางกน สามารถเขยนสมมตฐานทางสถตเพอการทดสอบ ไดดงน H0: ความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมทแตกตางกนของสมาชกชมชน มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมฯ ทไมแตกตางกน

73

H1: ความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมทแตกตางกนของสมาชกชมชน มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมฯ ทแตกตางกน สถตทใชในการทดสอบสมมตฐาน ใชการเปรยบเทยบความแตกตางระหวางคาคะแนนเฉลยของกลมตวอยางทมมากกวา 2 กลม โดยการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (Analysis of Variance: ANOVA : One-Way ANOVA) โดยใชระดบความเชอมนรอยละ 90 ดงนน จะปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) กตอเมอ 2 – tailed Prob. (p) มคานอยกวา 0.05 ผลการวเคราะหความแปรปรวนการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนโดยรวม จ าแนกตามความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอม โดยใชสถตการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (Analysis of Variance: ANOVA : One-Way ANOVA) มคา F-Prob. เทากบ 0.01 ซงนอยกวา 0.05 นนคอ ยอมรบสมมตฐานรอง (H1) และปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) หมายความวา ความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมทแตกตางกนของสมาชกชมชน มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมฯ ทแตกตางกน และพบวา ความรความเขาใจเกยวกบการจดการสงแวดลอมดานการปฏบตการ ดานการประเมนผล ดานการตดสนใจ และดานการรบผลประโยชน มความนาจะเปน (p) เทากบ 0.30, 0.23, 0.003 และ 0.00 ตามล าดบ หมายความวา ความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมทแตกตางกน มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม ดานการปฏบตการ และดานการประเมนผล ทไมแตกตางกน แตมความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม ดานการตดสนใจ และดานการรบผลประโยชนทแตกตางกน ดงตารางท 4.19

ตารางท 4.19 ความสมพนธระหวางความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมกบการม สวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร (n = 100)

การมสวนรวม คาความแปรปรวน SS. df MS. F-Ratio P ดานการตดสนใจ ดานการปฏบตการ

ระหวางกลมภายในกลม

รวม ระหวางกลม ภายในกลม

20.17 17.50 37.68 13.11 21.72

34 65 99 34 65

0.59 0.27

0.39 0.33

2.20

1.15

0.003

0.30

รวม 34.83 99

74

ตารางท 4.19 (ตอ) (n = 100)

การมสวนรวม คาความแปรปรวน SS. df MS. F-Ratio P ดานการรบผลประโยชน ดานการประเมนผล

ระหวางกลมภายในกลม

รวม ระหวางกลมภายในกลม

รวม

22.25 11.32 33.57 12.33 19.01 31.34

34 65 99 34 65 99

0.65 0.17

0.36 0.29

3.76

1.24

0.00

0.23

โดยรวม ระหวางกลมภายในกลม

รวม

14.11 14.14 28.25

34 65 99

0.42 0.22

1.91 0.01

* มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 จงสรปไดวา ความร ความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมของสมาชกชมชน มความสมพนธการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชน

4. 6 สภาพปญหา อปสรรคและขอเสนอแนะการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม สภาพปญหา อปสรรคและขอเสนอแนะในการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม จะแบงการน าเสนอออกเปน 2 ตอน ดงตอไปน 4.6.1 สภาพปญหา และอปสรรค เปนการอธบายถงปญหาและอปสรรคท เกดขนในการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชน ซงมอยหลายประการ สามารถแยกออกเปนดานตางๆ ดงน ดานการประสานงานนนสมาชกชมชนสวนใหญเหนวา การประสานงานระหวางสมาชกกบคณะกรรมการชมชนยงไมมประสทธภาพ เจาหนาทระดบทองถนและองคกรเอกชน ทเกยวของดานสงแวดลอมยงไมมบทบาทเทาทควร ประชาชนบางสวนในชมชนยงไมคอยใหความรวมมอ และยงขาดความพรอมเพรยงในการท ากจกรรมตางๆ ในชมชนท าใหกจกรรมหรองานในดานการพฒนาชมชนไมบรรลตามเปาหมายทวางไว

75

ดานปญหาและอปสรรคในการตดสนใจ สมาชกชมชนมความเหนวา เมอมโครงการหรอกจกรรมตางๆ ทใหคนในชมชนเขาฟงและแสดงความคดเหน คนในชมชนสวนใหญจะไมคอยแสดงความคดเหน หรอรวมตดสนใจเทาทควร หรออาจไมรบรถงโครงการหรอกจกรรมนนเลย ซงควรสงเสรมใหความรความเขาใจผานกระบวนการฝกอบรม และประชาสมพนธโครงการ และเสรมสรางบทบาทประชาชนในการตดตามประเมนผลของโครงการ ดานการปฏบตการ สมาชกชมชนมความเหนวา คนในชมชนยงขาดความรความเขาใจในบทบาทหนาทของตนเองในชมชน และสวนใหญ การด าเนนการรวมกบเจาหนาทรฐและองคกรเอกชน คอ คณะกรรมการชมชน และการเผยแพรขาวสารไปยงสมาชกชมชนยงไมทวถงและสม าเสมอ อกทงคนในชมชนยงมขอจ ากดในเรองเวลา ท าใหไมสามารถเขามาปฏบตการไดอยางเตมท ดานการรบผลประโยชนทคาดวาจะไดรบ สมาชกชมชนมความเหนวา การจดสรรผลประโยชนยงไมทวถงกน เชน คณะกรรมการชมชน หรอคนในชมชนบางกลมเปนผ รบผลประโยชนแตเพยงฝายเดยว ท าใหประโยชนทไดไมเปนไปตามเปาหมายทคาดหวง และในดานการประเมนผลนน โครงการหรอกจกรรมทด าเนนการ ยงไมมการประเมนผลทเปนระบบและสม าเสมอ สมาชกชมชนไมมบทบาทในการประเมน ทงน อาจเนองจากสมาชกชมชนยงขาดความรและเครองมอทจะใชในการประเมนผล 4.6.2 ขอเสนอแนะ จากการประมวลขอความในสวนของขอเสนอแนะของสมาชกชมชน พบวา สมาชกชมชนมขอเสนอแนะสรปได ดงน 1. การสนบสนนดานเงนทนและงบประมาณ ซงสมาชกชมชนตองการใหเทศบาลสนบสนนดานเงนทนเพมขน รวมถงคาตอบแทนอาสาชมชนตางๆ ทปฏบตงานเพอเปนการเพมขวญก าลงใจในการท างานและลดภาระทางการเงนใหแกสมาชกชมชน 2. การพฒนาดานสาธารณปโภคพนฐานใหทวถงในทกชมชน เชน การปรบปรงทางเทาและถนนหนทางในการเขาชมชน การปรบปรงหรอจดหาพนทวางเพอใชในการพกผอนและกจกรรมนนทนาการ การกฬา หรอกจกรรมงานประเพณตางๆ ของทางชมชน การจดตงททงขยะมลฝอยหรอถงขยะใหเพยงพอ รวมทงวสดอปกรณ สาธารณปโภคพนฐานอนๆ เชน วทยเสยงตามสายตดตงระบบแสงสวางตามเสาไฟฟา เปนตน 3. การสนบสนนทางดานวชาการ โดยสมาชกชมชนตองการใหมการจดฝกอบรม

76

โดยเฉพาะเยาวชน ใหความรเกยวกบการจดการสงแวดลอมในชมชน เชน เรองปญหาขยะมลฝอย ปญหาน าทวม ความเปนระเบยบของบานเรอน รวมถงปญหายาเสพตด เปนตน เพอใหคนในชมชนไดเขาใจและตระหนกถงปญหาสงแวดลอมตางๆ 4. การประชาสมพนธ สมาชกในชมชนมความตองการใหมการจดตงสอเพอการประชาสมพนธขาวสารของทางเทศบาลและชมชนใหครบถวนทกชมชน เชน บอรดหรอปายประกาศ วทยเสยงตามสาย เปนตน

77

บทท 5

สรปผลการศกษา และขอเสนอแนะ การศกษาครงนเปนการศกษาการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม อ าเภอทาใหม จงหวดจนทบร โดยศกษาความสมพนธระหวางปจจย สวนบคคล ปจจยดานสงคม ปจจยดานเศรษฐกจ ปจจยดานการรบรขอมลขาวสารดานสงแวดลอมและปจจยดานความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอม กบการมสวนรวมของสมาชกชมชนในการจดการสงแวดลอมในชมชนเขตเทศบาลเมองทาใหม การศกษาในครงน กลมตวอยางทใชในการศกษาคอ สมาชกชมชนทอยอาศยในชมชนของเขตเทศบาลเมองทาใหม จ านวน 100 คน ซงไดจากการใชวธสมตวอยางอยางงาย และใชแบบสมภาษณแบบมโครงสรางเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล จากนนน าขอมลทไดจากการส ารวจไปวเคราะหผลทางสถต โดยสถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน ส าหรบสถตทใชในการทดสอบสมมตฐาน ไดแก การทดสอบเปรยบเทยบความแตกตางระหวางคาคะแนนเฉลยของกลม 2 กลม (Independent Sample t-test) และการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (Analysis of Variance: ANOVA : One-Way ANOVA) โดยก าหนดคานยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 จากการศกษาดงกลาวสามารถน ามาสรปผลการศกษา อภปรายผล และขอเสนอแนะ ซงมรายละเอยดประกอบดวย 5.1 สรปผลการศกษา 5.2 อภปรายผล 5.3 ขอเสนอแนะ

5.1 สรปผลการศกษา 5.1.1 ปจจยทมความสมพนธกบการมสวนรวมของสมาชกชมชน ในการศกษาดานปจจยทมความสมพนธกบการมสวนรวมของสมาชกชมชนในการจดการสงแวดลอมนน ศกษาเพอใหทราบวามปจจยใดบางทมความสมพนธกบการมสวนรวมของสมาชกชมชนในการจดการสงแวดลอม โดยสรปผลไดดงน 5.1.2.1 ลกษณะทวไปของสมาชกชมชน

78

การศกษาลกษณะทวไปของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม ในสวนของปจจยสวนบคคลซงประกอบดวย เพศ อาย การศกษา และระยะเวลาทอาศยอยในชมชน ผลการศกษาพบวา กลมตวอยางมจ านวนเพศหญงมากกวาเพศชาย สมาชกในชมชนสวนใหญมอายอยในชวง 31 ถง 50 ป การศกษา พบวา สมาชกในชมชนสวนใหญจบสายวชาชพ(ปวช./ปวส./อนปรญญา) รองลงมาซงอยในระดบใกลเคยงกนคอระดบมธยมศกษาและระดบปรญญาตร ระยะเวลาทอยอาศยในชมชน พบวา สวนใหญอาศยอยในชมชน เปนระยะเวลา 11 - 20 ป 5.1.2.2 ปจจยดานสงคมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม พบวา สมาชกชมชนสวนใหญไมไดเปนสมาชกกลมทมกจกรรมเกยวกบสงแวดลอมในชมชน มเพยงสวนนอยทเปนสมาชกกลมทมกจกรรมเกยวกบสงแวดลอมเชนเครอขายอาสาสมครพทกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดจนทบร คณะกรรมการชมชน กลมอาสาสมครพฒนาชมชน เปนตน 5.1.2.3 ปจจยดานเศรษฐกจของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม พบวาสมาชกชมชนสวนใหญประกอบอาชพคาขาย/ธรกจสวนตว เกษตรกรรม และรบจางทวไป ซงอยในระดบใกลเคยงกน ในสวนของรายได พบวารายไดสวนใหญของสมาชกชมชนอยในชวง 10,001 ถง 20,000 บาทตอเดอน รองลงมาคอรายไดในชวง 1 ถง 10,000 บาทตอเดอน กลาวไดวาชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหมเปนชมชนทมรายไดอยในระดบปานกลาง 5.1.2.4 ปจจยดานการรบรขาวสารดานสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม พบวา สมาชกชมชนไดรบขอมลขาวสารทางโทรทศนเปนประจ ามากทสด รองลงมาคอ การรบรขอมลขาวสารทางหนงสอพมพ และการรบรขอมลขาวสารทางวทย ตามล าดบ ในสวนการรบรขอมลขาวสารจากเจาหนาทของรฐ กลมตวอยางสวนใหญไมเคยไดรบ 5.1.2.5 ปจจยดานความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอม พบวา สมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม สวนใหญมความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมอยในระดบสง 5.1.2 ระดบการมสวนรวมของสมาชกชมชน จากการศกษาระดบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม พบวา ระดบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมโดยรวมและรายดานของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม อยในระดบปานกลาง เมอเปรยบเทยบระดบการมสวนรวมแตละดาน พบวา ระดบการมสวนรวมดานรบผลประโยชนสงทสด รองลงมาคอ ระดบการมสวนรวมดานการตดสนใจ ระดบการมสวนรวมดานการปฏบตการ และระดบการมสวนรวมดานการประเมนผล ตามล าดบ ผลการศกษาในครงนชใหเหนวา ยงมความจ าเปนทจะตองหาแนวทางพฒนาเพอเพมระดบการมสวนรวมของสมาชกชมชนในการจดการสงแวดลอมในเขตเทศบาลเมองทาใหมให

79

มากขนได ทงนเทศบาลจะตองมการเขามาสนบสนนและสงเสรมองคความรในดานตางๆ เพอทจะท าใหการเขามามสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกในชมชนเพมมากขน 5.1.3 ปจจยทมความสมพนธกบการมสวนรวม จากการศกษาและการวเคราะหเพอหาความสมพนธระหวางปจจยดานตางๆ กบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม พบวา ปจจยดานการรบรขาวสารดานสงแวดลอม และปจจยดานความรความเขาใจ เกยวกบสงแวดลอม มความสมพนธตอการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชน สวนปจจยสวนบคคลซงประกอบดวย เพศ อาย การศกษา และระยะเวลาทอยอาศยในชมชน ปจจยดานสงคม ไดแก การเปนสมาชกกลมทมกจกรรมเกยวกบสงแวดลอม และปจจยดานเศรษฐกจของสมาชกในชมชน ประกอบดวย อาชพ และรายได ไมมความสมพนธตอการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม

5.2 อภปรายผล การศกษา “การมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม อ าเภอทาใหม จงหวดจนทบร” ครงน ผศกษาจงไดน าผลการวเคราะหและการประมวลผลขอมลมาสรปปจจยทมความสมพนธตอการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม อ าเภอทาใหม จงหวดจนทบร ดงตารางท 5.1

80

ตารางท 5.1 สรปปจจยทมความสมพนธตอการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชก ชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม อ าเภอทาใหม จงหวดจนทบร ปจจย ความสมพนธตอการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมฯ คาทางสถต significance ผลตอการมสวนรวม 1. ปจจยสวนบคคล ไดแก 1.1 เพศ 1.2 อาย 1.3 การศกษา 1.4 ระยะเวลาทอยอาศยในชมชน 2. ปจจยดานเศรษฐกจ ประกอบดวย 2.1 อาชพ 2.2 รายได 3. ปจจยดานสงคม ไดแก 3.1 การเปนสมาชกกลมทมกจกรรม เกยวกบสงแวดลอม 3. ปจจยดานการไดรบขอมลขาวสาร ดานสงแวดลอม 4. ปจจยดานความรความเขาใจเกยวกบ สงแวดลอม

0.81t 1.61F 0.65F 0.22F

0.86F 1.56F

0.30t

2.55F

1.91F

0.42 0.19 0.66 0.88

0.54 0.19

0.76

0.02

0.01

ไมม ไมม ไมม ไมม

ไมม ไมม

ไมม

ม ม

หมายเหต * มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 t ใชวธ t-test โดยการเปรยบเทยบความแตกตางระหวางคาคะแนนเฉลยของกลม 2 กลม ทเปนอสระตอกน (Independent Sample t-test) ในการทดสอบสมมตฐาน F ใชวธ F-test โดยการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (Analysis of Variance: ANOVA : One-Way ANOVA) ในการทดสอบสมมตฐาน

81

5.2.1 ปจจยสวนบคคลของประชากรทท าการศกษา ปจจยสวนบคคลซงประกอบดวย เพศ อาย การศกษา และระยะเวลาทอาศ ยอยในชมชน ไมมความสมพนธตอการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม ซงสรปแตละปจจย ไดดงน 5.2.1.1 เพศของสมาชกในชมชน ไมวาเพศชายหรอเพศหญง กไมมความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชน ทงน อาจเปนเพราะไมวาเพศหญงหรอเพศชายลวนมความสนใจในดานสงแวดลอม จงมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมทไมแตกตางกน ผลการศกษาครงนสอดคลองกบการศกษาของนายสมบรณ อ าพนพนารตน (2542: บทคดยอ) ศกษาการมสวนรวมของชมชนในการปองกนไฟปา : กรณศกษาอทยานแหงชาต เขาสามหลน จงหวดสระบร พบวา เพศ ไมใชปจจยทมผลตอการมสวนรวมในการปองกนไฟปา และสอดคลองกบการศกษาของนายเอกฉตร ปนปก (2543: บทคดยอ) ศกษาการมสวนรวมในการอนรกษทรพยากรปาไมและการใชประโยชนทดนของประชาชนบานจาน ต าบลหวยทราย อ าเภอหนองแค จงหวดสระบร พบวา เพศไมมผลตอการมสวนรวมในการอนรกษทรพยากรปาไม 5.2.1.2 อายของสมาชกในชมชน ไมวาอายมากหรอนอย กไมมความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชน ทงน อาจเปนเพราะทกวยลวนมความสนใจในดานสงแวดลอม จงมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมทไมแตกตางกน ผลการศกษาครงนสอดคลองกบการศกษาของนายสมบรณ อ าพนพนารตน (2542: บทคดยอ) ศกษาการมสวนรวมของชมชนในการปองกนไฟปา : กรณศกษาอทยานแหงชาตเขาสามหลน จงหวดสระบร พบวา อายไมใชปจจยทมผลตอการมสวนรวมในการปองกนไฟปาและสอดคลองกบการศกษาของนางนงเยาว หลพนธ(2537: บทคดยอ) ศกษาการมสวนรวมของประชาชนในการพฒนาแหลงน าขนาดเลก จงหวดจนทบร พบวา อายไมมผลตอการมสวนรวมในการพฒนาแหลงน า 5.2.1.3 การศกษาของสมาชกในชมชน ไมวาสงหรอต า กไมมความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชน ทงน อาจเปนเพราะการศกษาครงนประชากรทท าการศกษาสวนใหญมความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมสง จงมความสนใจในการมสวนรวมการจดการสงแวดลอมทไมแตกตางกน ผลการศกษาครงนสอดคลองกบการศกษาของนายสทธพงษ โกวพฒนกจ (2552: 118-119) ไดศกษา การอนรกษแมน าเจาพระยาของประชาชนในอ าเภอปาโมก จงหวดอางทอง พบวา ระดบการศกษา รายได และระยะเวลาอาศยในพนททแตกตางกนของประชาชน มสวนรวมในการการอนรกษแมน าเจาพระยาไมแตกตางกนและสอดคลองกบการศกษาของนายสรเดช สมใจหมาย (2551: 91) ไดศกษาปจจยทมผลตอระดบการมสวนรวมของประชาชน

82

ในการจดการสงแวดลอม : กรณศกษาเทศบาลต าบลเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน พบวา ปจจยทไมมผลกบการมสวนรวมไดแก เพศ อาชพ รายได และระยะเวลาในการอยอาศย 5.2.1.4 ระยะเวลาทอยอาศยในชมชนของสมาชกในชมชน ไมมความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนทงน อาจเปนเพราะการศกษาครงนประชากรทท าการศกษา สวนใหญอาศยอยในชมชนเปนเวลานานเกนกวา 10 ปขนไป ท าใหมจตส านกรกถนฐาน มความตระหนกในปญหาสงแวดลอมของชมชนทตนเองอาศยอย จงมความสนใจในการมสวนรวมการจดการสงแวดลอมทไมแตกตางกน ผลการศกษาครงนสอดคลองกบการศกษาของนายสทธพงษ โกวพฒนกจ (2552: 118-119) ไดศกษา การอนรกษแมน าเจาพระยาของประชาชนในอ าเภอปาโมก จงหวดอางทอง พบวา ระดบการศกษา รายได และระยะเวลาอาศยในพนททแตกตางกนของประชาชนมสวนรวมในการการอนรกษแมน าเจาพระยาไมแตกตางกนและสอดคลองกบการศกษาของนายสรเดช สมใจหมาย (2551: 91) ไดศกษาปจจยทมผลตอระดบการมสวนรวมของประชาชนในการจดการสงแวดลอม : กรณศกษาเทศบาลต าบลเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน พบวา ปจจยทไมมผลกบการมสวนรวมไดแก เพศ อาชพ รายได และระยะเวลาในการอยอาศย 5.2.2 ปจจยดานสงคมของประชากรทท าการศกษา การเปนสมาชกกลมทมกจกรรมเกยวกบสงแวดลอมของสมาชกชมชน ไมมความสมพนธตอการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมอง ทาใหม 5.2.2.1 สมาชกในชมชนจะเปนสมาชกกลมทมกจกรรมเกยวกบสงแวดลอมหรอไม กไมมความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชน ทงน อาจเปนเพราะสมาชกชมชนมความสนใจในดานสงแวดลอมมาก ท าใหมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม ซงไมแตกตางกน ผลการศกษาครงนสอดคลองกบการศกษาของนายกตตศกด แกววาร (2553: 85) ไดศกษา การมสวนรวมของประชาชนในการอนรกษปาชมชนเขาราวเทยนทอง จงหวดชยนาท พบวา ปจจยทไมมผลตอการมสวนรวมของประชาชนในการอนรกษปาชมชนเขาราวเทยนทอง จงหวดชยนาท อยางมนยส าคญทางสถต ไดแก เพศ อาย การเปนสมาชกกลมทมกจกรรมเกยวของกบการอนรกษปาชมชน 5.2.3 ปจจยดานเศรษฐกจของประชากรทท าการศกษา ปจจยดานเศรษฐกจของสมาชกในชมชน ไดแก อาชพ และรายได ไมมความสมพนธตอการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม

83

5.2.3.1 อาชพของสมาชกในชมชน ไมวาจะประกอบอาชพใด กไมมความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชน ทงน อาจเปนเพราะสมาชกชมชนประกอบอาชพทหลากหลาย มสดสวนกระจดกระจาย ทงอาชพคาขาย อาชพรบจางทวไป และเกษตรกรมความสนใจในดานสงแวดลอมมาก ท าใหการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนไมแตกตางกน ผลการศกษาครงนสอดคลองกบการศกษาของนายสรเดช สมใจหมาย (2551: 91) ไดศกษาปจจยทมผลตอระดบการมสวนรวมของประชาชนในการจดการสงแวดลอม : กรณศกษาเทศบาลต าบลเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน พบวา ปจจยทไมมผลกบการมสวนรวมไดแก เพศ อาชพ รายได และระยะเวลาในการอยอาศย 5.2.3.2 รายไดของสมาชกในชมชน ไมวาจะรายไดสงหรอต า กไมมความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชน ทงน อาจเปนเพราะสมาชกในชมชนมความสนใจในดานสงแวดลอมมาก ผลการศกษาครงนสอดคลองกบการศกษาของนายสรเดช สมใจหมาย (2551: 91) ไดศกษาปจจยทมผลตอระดบการมสวนรวมของประชาชนในการจดการสงแวดลอม : กรณศกษาเทศบาลต าบลเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน พบวา ปจจยทไมมผลกบการมสวนรวมไดแก เพศ อาชพ รายได และระยะเวลาในการอยอาศย 5.2.4 ปจจยดานการรบรขาวสารดานสงแวดลอมของประชากรทท าการศกษา การไดรบรขอมลขาวสารดานสงแวดลอม มความสมพนธตอการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม 5.2.4.1 การรบรขาวสารดานสงแวดลอมของสมาชกชมชน มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชน ผลการศกษาครงนสอดคลองกบการศกษาของนายธวช สทธกจโยธน (2543: บทคดยอ) ศกษาการมสวนรวมของประชาชนในการอนรกษและฟนฟทรพยากรธรรมชาต ปาชายเลน : ศกษาเฉพาะกรณ ต าบลคลองโคน อ าเภอเมอง จงหวดสมทรสงคราม พบวา การเปนสมาชกกลม การไดรบขอมลขาวสาร และการประชาสมพนธ ความร ความเขาใจ และการคาดหวงประโยชนมผลตอการตดสนใจ ท าใหเกดความแตกตางในการมสวนรวมในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตปาชายเลน และสอดคลองกบการศกษาของนางสมใจ เขมเจรญ (2531: บทคดยอ) ไดศกษาการมสวนรวมของประชาชนในการอนรกษทรพยากรปาไม : ศกษาเฉพาะกรณ ต าบลสะเอยบ อ าเภอสอง จงหวดแพร พบวา การไดรบขอมลขาวสารและความรเรองการอนรกษทรพยากรปาไม ของประชาชนมความสมพนธกบการมสวนรวมในการอนรกษทรพยากรปาไม

84

5.2.5 ปจจยดานความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมของประชากรทท าการศกษา ความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอม มความสมพนธตอการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม 5.2.5.1 ความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมของสมาชกชมชน มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชน ผลการศกษาครงนสอดคลองกบการศกษาของนายธวช สทธกจโยธน (2543: บทคดยอ) ศกษาการมสวนรวมของประชาชนในการอนรกษและฟนฟทรพยากรธรรมชาต ปาชายเลน : ศกษาเฉพาะกรณ ต าบลคลองโคน อ าเภอเมอง จงหวดสมทรสงคราม พบวา การเปนสมาชกกลม การไดรบขอมลขาวสาร และการประชาสมพนธ ความร ความเขาใจ และการคาดหวงประโยชนมผลตอการตดสนใจ ท าใหเกดความแตกตางในการมสวนรวมในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตปาชายเลน และสอดคลองกบการศกษาของนางสมใจ เขมเจรญ (2531: บทคดยอ) ไดศกษาการมสวนรวมของประชาชนในการอนรกษทรพยากรปาไม : ศกษาเฉพาะกรณ ต าบลสะเอยบ อ าเภอสอง จงหวดแพร พบวา การไดรบขอมลขาวสารและความรเรองการอนรกษทรพยากรปาไม ของประชาชนมความสมพนธกบการมสวนรวมในการอนรกษทรพยากรปาไม

5.3 ขอเสนอแนะ จากการศกษา “การมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม อ าเภอทาใหม จงหวดจนทบร” ผศกษามขอเสนอแนะ ดงน 5.3.1 ขอเสนอแนะจากการศกษา 5.3.1.1 จากการศกษา พบวา ปจจยสวนบคคล ไดแก เพศ อาย การศกษาและระยะเวลาอยอาศยในชมชน ปจจยดานเศรษฐกจ ไดแก อาชพ รายได และปจจยทางดานสงคมซง ไดแก การเปนสมาชกกลมทมกจกรรมเกยวกบสงแวดลอมทแตกตางกนของสมาชกในชมชนมความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหมทไมแตกตางกนแตจากการศกษาพบวา ระดบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม จงหวดจนทบร ภาพรวมทงหมดอยในระดบปานกลาง มคาเฉลยรวมเทากบ 1.87 โดยระดบการมสวนรวมดานรบผลประโยชนมากทสด คอมคาเฉลย 2.07 รองลงมาคอ ระดบการมสวนรวมการตดสนใจ และระดบการมสวนรวมดานปฏบตการ มคาเฉลยเทากบ 1.88 และ 1.81 ตามล าดบ และมระดบการมสวนรวมดานการประเมนผลนอยทสด คอ

85

คาเฉลยเทากบ 1.73 จงมความจ าเปนทจะตองมการสงเสรมและพฒนาองคความรทงทางดานวชาการและกระบวนการบรหารงานใหแกสมาชกชมชน โดยพจารณาเปนรายดาน เพอเพมระดบการมสวนรวมของสมาชกชมชนใหมากขน อกทงยงตองรณรงคใหสมาชกชมชนมความตระหนกถงปญหาสงแวดลอมทจะเกดผลกระทบทางตรงกบชมชนของตนเองและจะขยายผลตอไปในพนทใกลเคยงเพราะปญหาสงแวดลอมเปนปญหาไรพรมแดน โดยสมาชกชมชนทกคนจะตองมจตอาสาเขาไปมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของชมชนตงแตเรมตนคอ การมสวนรวมดานการปฏบตการ การมสวนรวมดานการตดสนใจ การมสวนรวมดานรบผลประโยชนตลอดจนการมสวนรวมดานการประเมนผล เพอเปนการเฝาระวง ปองกนปญหาสงแวดลอมทจะตามมา อกทงยงตองเรงสรางและปลกฝงจตส านกใหกบสมาชกชมชนในการรกษาคณภาพสงแวดลอมตอไปดวย 5.3.1.2 จากการศกษาโดยสรป พบวาระดบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหม อ าเภอทาใหม จงหวดจนทบร อยในระดบปานกลาง ซงถอไดวามความจ าเปนทจะตองมการสงเสรมและพฒนาองคความรทงทางดานวชาการและกระบวนการบรหารงานใหแกสมาชกชมชน เพอเพมระดบการมสวนรวมของสมาชกชมชนในดานตางๆทงทางดานการตดสนใจ ดานปฏบตการ ดานการรบผลประโยชนและดานการประเมนผล ใหมากขนโดยเฉพาะอยางยงจากการศกษา พบวา ปจจยดานการรบรขอมลขาวสารเกยวกบสงแวดลอมและปจจยดานความรความเขาใจเก ยวกบสงแวดลอม ทแตกตางกนของสมาชกชมชนมความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชนในเขตเทศบาลเมองทาใหมทแตกตางกน จงเหนสมควรด าเนนการโดยเนนท าการประชาสมพนธ เผยแพรความรขอมลขาวสารทางวชาการดานสงแวดลอมใหแกชมชนตางๆ ใหมากขนและตอเนองสม าเสมอ ประชาสมพนธเผยแพรการจดกจกรรมทเกยวของทางดานสงแวดลอมเพอแสวงหาแนวรวมเชงปฏบต ส าหรบสอทควรใชท าการประชาสมพนธ เผยแพรขอมลขาวสารดานสงแวดลอมใหแกสมาชกในชมชนเชน เสยงตามสาย โทรทศน วทย แผนพบ โครงการฝกอบรม ทงนควรทจะค านงถงสภาพของชมชน เวลาและโอกาสทสมาชกในชมชนจะไดรบรขอมลขาวสารดวย 5.3.2 ขอเสนอแนะส าหรบหนวยงานทเกยวของ

5.3.2.1 ดานนโยบาย

1) ควรก าหนดนโยบายทชดเจนตอการสงเสรมและพฒนาการมสวนรวมใน

การจดการสงแวดลอมใหแกสมาชกชมชนทกคน เพอใหการพฒนาครอบคลมถงบคคลทม

ความสมพนธกบกลมตวอยางทศกษา

86

2) ควรมนโยบายทมงเนนความส าคญตอการยกยองสมาชกชมชนทมสวน

รวมในการจดการสงแวดลอม รวมทงสนบสนนการด าเนนกจกรรมทเปนประโยชนตอสงคมใน

ชมชนพรอมทงสนบสนนงบประมาณ

3) ควรประสานความรวมมอกบหนวยงานทเกยวของเพอสรางเครอขาย

ความรวมมอในการสงเสรมและพฒนาการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม และรวมกนผลกดน

ใหเกดเปนวฒนธรรมในระดบองคกร และระดบประเทศตอไป

5.3.2.2 ดานแผนงาน

1) ควรวางแผนกจกรรมทสรางองคความรทางดานสงแวดลอมทงทางดาน

วชาการและการบรหารใหแกสมาชกชมชนโดยเนนกลมแกนน าเปนล าดบแรกและมการขยายผล

ไปสสมาชกชมชนครบถวนตอไป

2) ควรจดท าแผนงบประมาณสนบสนนกจกรรมทเปนประโยชนตอการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมโดยเรมตงแตการมสวนรวมดานการตดสนใจ การมสวนรวมดานการปฏบตการ การมสวนรวมดานการรบผลประโยชนและการมสวนรวมในการประเมนผล 3) ควรก าหนดเปาหมายและแผนงานในการแสวงหาเครอขายทด าเนน

กจกรรมเกยวสงแวดลอมเพอการพฒนาการมสวนรวมของสมาชกชมชน

4) ควรจดท าแผนงานประชาสมพนธเพอสรางความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมใหแกสมาชกชมชน เชน ความรความเขาใจดานสงแวดลอมทวไป ดานการจดการสงแวดลอม ดานกฎหมายหรอมาตรการเกยวกบสงแวดลอมและดานบทบาทหนาทของสมาชกชมชน ประชาสมพนธกจกรรมตางๆในชมชนทเกยวของสงแวดลอมเพอเปนการกระตนใหสมาชกชมชนมความสนใจในการจดการสงแวดลอมของชมชนมากยงขน 5.3.2.3 ดานการปฏบต 1) ควรจดหลกสตรในการอบรมเจาหนาท เดกและเยาวชนและครอบครว

ผน าชมชน ใหมความร ความเขาใจในเรองของสงแวดลอม

2) ควรใหความร หรอสรางแรงจงใจใหกบสมาชกชมชน สงเสรมใหเหน

คณคาของการท าความด และชวยใหเกดการปฏบตไดจรง เชน จดท าสมดสะสมความดและสามารถ

น าแตม (ความด) มาจดล าดบรบรางวลจากผมเกยรตยศและชอเสยง เพอกอใหเกดแรงจงใจและเปน

กาวแรกในการสงเสรมใหสมาชกชมชนท าความด

87

3) ควรจดกจกรรมพฒนาสมาชกชมชนอยางสม าเสมอ ปรบรปแบบ

กจกรรมใหสามารถสงเสรมศกยภาพใหกบสมาชกชมชนครบทกดานไมวาจะเปน ดานอารมณ

สตปญญา และประสบการณทางสงคมโดยเนนการมสวนรวมและสรางความตระหนกในปญหา

สงแวดลอม

4) ควรสนบสนนงบประมาณในการจดกจกรรมทสมาชกชมชนรวมกบ

ชมชนขอรบการสนบสนน โดยพจารณาจากกจกรรมทท าแลวตองการการมสวนรวม และเปน

ประโยชนรวมกนตอสงคมโดยรวม

5) ควรตดตอประสานงานกบหนวยงานตางๆ เพอสรางความรวมมอหรอ

พนธมตรรวมในการท ากจกรรมพฒนาสงเสรมสรางการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม

6) ควรสรางเครอขายระหวางสถาบนตางๆ และองคกรทเกยวของกบการ

พฒนาพฤตกรรมการมสวนรวม และสงเสรมแกนน าสมาชกชมชนทมสวนรวมในการจดการ

สงแวดลอม

7) ควรประชาสมพนธเผยแพรกจกรรมทเปนประโยชนตอสงคม และ

ขอความยกยอง ชมเชย หรอเผยแพรบคคลส าคญในสงคมเพอเปนแบบอยางในการท าความด

5.3.3 ขอเสนอแนะในการศกษาครงตอไป 5.3.3.1 ควรมการขยายการศกษาไปถงสมาชกชมชนทมอายต ากวา 18 ป หรอเยาวชนในชมชนดวย เนองจากเยาวชนในชมชนกถอเปนก าลงส าคญในการจดการสงแวดลอมในชมชนในอนาคต 5.3.3.2 ควรมการศกษาเปรยบเทยบบทบาทของคณะกรรมการชมชน สมาชกชมชนชมชนและเจาหนาทของรฐ ทมตอการดแลสงแวดลอมในชมชน เพอทจะไดมาซงปญหาทแทจรง และแนวทางการแกไขเพอสรางรปแบบการบรหารจดการดานสงแวดลอมในชมชนใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงอยางรวดเรว 5.3.3.3 ควรมการศกษาถงความตองการของประชาชนในชมชนทมตอการพฒนา

ชมชนในดานตางๆ เพอใหทราบถงความตองการทแทจรงของประชาชน เพอทจะน าไปสการ

พฒนาทเหมาะสมสอดคลองกบความตองการของประชาชน

5.3.3.4 ควรมการเพมเตมปจจยทใชในการศกษาใหหลากหลายมากขน เชน จ านวน

88

สมาชกในครวเรอน การไดรบการฝกอบรมเกยวกบสงแวดลอม ประสบการณในการท างานเกยวกบชมชน ขนาดของชมชน เปนตน ซงจะท าใหเกดการวเคราะหการมสวนรวมของสมาชกชมชน มความเทยงตรงมากขน

89

บรรณานกรม

กตตศกด แกววาร . 2553. การมสวนรวมของประชาชนในการอนรกษปาชมชนเขาราวเทยนทอง

จงหวดชยนาท.วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการทรพยากรปาไม มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

เกษม จนทรแกว. 2541. เทคโนโลยสงแวดลอม. กรงเทพมหานคร: โครงการสหวทยาการ บณฑตศกษา สาขาวทยาศาสตรสงแวดลอม บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย

เกษตรศาสตร. จไร ทพวงษ. 2536. “การจดการสงแวดลอม: สงทาทายมนษยชาต”. เอกสารประกอบการประชม ทางวชาการเรองมนษยกบสงแวดลอม. เชยงใหม: มหาวทยาลยเชยงใหม. เจรญ ภสระ. 2540 “การมสวนรวมของประชาชนในการด าเนนงานของรฐ”. วารสารสมาคมรฐ ประศาสนศาสตรแหงประเทศไทย. 12 (พฤษภาคม 2540): 1-3. ทนงศกด คมไขน า. 2534. การพฒนาชมชนเชงปฏบต. กรงเทพมหานคร: บพธการพมพ. ธวช สทธกจโยธน, พ.ต.ต.2543. การมสวนรวมของประชาชนในการอนรกษและฟนฟ

ทรพยากรธรรมชาตปาชายเลน: ศกษากรณ ต าบลคลองโคน อ าเภอเมอง จงหวด

สมทรสงคราม. วทยานพนธปรญญาโท มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ธรรมจรรย ตลยธ ารง. 2546. การมสวนรวมของคณะกรรมการชมชนในการจดการสงแวดลอม: กรณศกษาเทศบาลภายในเขตอ าเภอบางประอน จงหวดพระนครศรอยธยา. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการทรพยากร มหาวทยาลย เกษตรศาสตร.

นงเยาว หลพนธ.2537. การมสวนรวมของประชาชนในการจดท าโครงการพฒนาแหลงน า

ขนาดเลกในจงหวดจนทบร. วทยานพนธปรญญาโท มหาวทยาลยมหดล.

นาท ตณฑวรฬห และพลทรพย สมทรสาคร. 2528. วทยาศาสตรสงแวดลอมและการบรหาร ทรพยากร. กรงเทพมหานคร: ส านกพมพไทยวฒนาพานช จ ากด. นรนดร จงวฒเวศย. 2527. “กลวธ แนวทาง วธการสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในการ

พฒนาชนบท” : การมสวนรวมของประชาชนในงานพฒนา. กรงเทพมหานคร: ศกดโสภาการพมพ.

90

บญจง ขาวสทธวงษ. 2539. “การวเคราะหดานสงแวดลอม”. วารสารพฒนบรหารศาสตร.36

(เมษายน-มถนายน 2539): 160. บญเรยง ขจรศลป. 2543. วธวจยทางการศกษา. กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. เบญจมาศ จนทรเอยม. 2536. การเปรยบเทยบบทบาทสตรในการมสวนรวมอนรกษสงแวดลอม

ระหวาง บานสวนพลกบบานหชาง อ าเภอบานไร จงหวดอทยธาน. วทยานพนธ วทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ไพจตร ไตรวงศยอย. 2538. การมสวนรวมของประชาชนในการจดการปาชมชน: ศกษาเฉพาะ กรณบานปาลน ต าบลบงนอย อ าเภอแมจน จงหวดเชยงราย. วทยานพนธ สงคมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาสงแวดลอม มหาวทยาลยมหดล.

ไพรตน เตชะรนทร. 2527. “นโยบายและกลวธการมสวนรวมของชมชนในยทธศาสตรการพฒนา ปจจบน”. การมสวนรวมของประชาชนในงานพฒนา. กรงเทพมหานคร: ศกดโสภาการพมพ.

ยวฒน วฒเมธ. 2526. หลกการพฒนาชมชนและการพฒนาชนบท. กรงเทพมหานคร: ไทยอนเคราะหไทยการพมพ.

ราตร ภารา. 2540. ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. กรงเทพมหานคร: บรษท อษราพพฒน จ ากด.

วนเพญ สรฤกษ. 2523. การอนรกษสงแวดลอม. เชยงใหม: คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลย เชยงใหม.

วฑรย ปญญากล. 2535. การพฒนาตองมาจากประชาชน. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร สถาบนชมชนทองถนพฒนา.

วสาขา ภจนดา. 2553. ระเบยบวธวจยและสถตดานสงแวดลอม. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร : บางกอกบลอก. วรวฒน เตมสนตกล. 2551. การมสวนรวมของสมาชกชมชนในการจดการสงแวดลอม: ศกษา

เฉพาะกรณชมชนในเขตบางซอ จงหวดกรงเทพมหานคร. วทยานพนธ วทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการทรพยากร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

วฒ หวงวชรกล. 2546. เศรษฐศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเกษตร. ภาควชาเศรษฐศาสตรเกษตรและทรพยากร คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลย เกษตรศาสตร. สภารางรฐธรรมนญ. 2550. รางรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ฉบบลงประชามต. กรงเทพมหานคร: โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร. สมใจ เขมเจรญ. 2531. การมสวนรวมของประชาชนในการอนรกษทรพยากรปาไม: ศกษาเฉพาะ

91

กรณต าบลสะเอยบ อ าเภอสอง จงหวดแพร. วทยานพนธสงคมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาสงแวดลอม มหาวทยาลยมหดล.

สมบรณ อ าพนพนารตน.2542. การมสวนรวมของชมชนในการปองกนไฟปา: กรณศกษาอทยาน

แหลงชาตเขาสามหลน จงหวดสระบร. วทยานพนธปรญญาโท

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

สชาต อรณวฒวงศ. 2541. ปจจยทมผลตอการมสวนรวมของประชาชนในโครงการธรกจเพอการพฒนาชนบท. วทยานพนธสงคมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาพฒนาสงคม มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

สรเดช สมใจหมาย. 2551. ปจจยทมผลตอระดบการมสวนรวมของประชาชนในการจดการ สงแวดลอม : กรณศกษาเทศบาลต าบลเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน. วทยานพนธ

วทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการทรพยากร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. สรย ตณฑศรสโรจน. 2531. การมสวนรวมในการพฒนาคณภาพสงแวดลอมของผน าเยาวชน

ชมชนคลองจน เขตบางกะป กรงเทพมหานคร. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

สวรรณ คงทอง. 2536. การมสวนรวมของประชาชนในการอนรกษปาชายเลนชมชนในทองท อ าเภอสเกา จงหวดตรง. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวทยาศาสตรสงแวดลอม มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ส านกงานนโยบายและแผนสงแวดลอม. 2535. พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพ สงแวดลอม แหงชาต พ.ศ. 2535. กรงเทพมหานคร: ส านกงานนโยบายและแผน สงแวดลอม กระทรวงวทยาศาสตรเทคโนโลยและสงแวดลอม. ส านกงานเทศบาลเมองทาใหม. 2556. ขอมลเทศบาลเมองทาใหม. จนทบร. อรณรตน หวงด. 2548. การมสวนรวมของประชาชนในการจดการขยะ กรณศกษา เทศบาลต าบล

ปากแพรก อ าเภอทงสง จงหวดนครศรธรรมราช. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการทรพยากร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

เอกฉตร ปนปก, ร.ต.อ. 2543. การมสวนรวมในการอนรกษทรพยากรปาไมและการใชประโยชน

ทดนของประชาชนบานจาน ต าบลหวยทราย อ าเภอหนองแค จงหวดสระบร.

วทยานพนธปรญญาโท มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

อ านาจ เจรญศลป. 2543. การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. กรงเทพมหานคร: โอ.เอส.พรนตง เฮาส

92

ภาคผนวก

93

ภาคผนวก ก

94

ภาคผนวก ข

92

ภาคผนวก

93

ภาคผนวก ก

แบบสมภาษณทใชในการศกษา

94

ล าดบชดท

แบบสมภาษณ การศกษา เรอง การมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชน

ในเขตเทศบาลเมองทาใหม อ าเภอทาใหม จงหวด จนทบร ชอผใหสมภาษณ (นาย/นาง/นางสาว)......................................นามสกล.....................................

บานเลขท.............................หมท................ชอหมบาน.............................................................

ต าบล………………………. อ าเภอทาใหม จงหวดจนทบร

ชอผสมภาษณ..............................................................วนทสมภาษณ..........................................

ตอนท 1 ขอมลปจจยสวนบคคล

1. เพศ 1) ชาย 2) หญง

2. ปจจบนทานมอาย 1) 18- 30 ป 2) 31-50 ป 3) 51-70 ป 4) 71 ปขนไป

3. การศกษาชนสงสดของทาน 1) ไมไดรบการศกษา 2) ระดบประถมศกษา 3) ระดบมธยมศกษา 4) สายวชาชพ (ปวช./ปวส./อนปรญญา) 5) ระดบปรญญาตร 6) สงกวาระดบปรญญาตร

4. ทานเขามาอยอาศยในชมชนเปนระยะเวลา 1) นอยกวา 5 ป 2) 5 ป - 10 ป 3) 11 ป - 20 ป 4) เกน 20 ป

95

ขอมลดานเศรษฐกจ

5. ปจจบนทานประกอบอาชพหลก 1) รบราชการหรอรฐวสาหกจ 2) คาขาย/ธรกจสวนตว 3) พนกงาน/ลกจางโรงงาน/บรษท/หางราน 4) รบจางทวไป 5) เกษตรกร (ท านา/ท าไร/ท าสวน) 6) ประมง/เลยงปลา 7) แมบาน/ไมมอาชพ 8) นกเรยน/นกศกษา

6. ทานมรายไดจากการประกอบอาชพตอเดอน

1) ไมมรายได 2) 1-10,000 บาท 3) 10,001-20,000 บาท 4) 20,001-30,000 บาท 5) 30,001 บาทขนไป

ขอมลทางสงคม

7. ทานเปนสมาชกกลมทจดตงขนในจงหวดจนทบรทมกจกรรมเกยวของกบสงแวดลอมหรอไม

1) ไมเปน

2) เปน (โปรดระบชอกลมททานเปนสมาชก)

……………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………..

96

ขอมลดานการรบร ขาวสารทางดานสงแวดลอมของสมาชกชมชน

ทานไดรบขอมลขาวสารดานสงแวดลอมจากสอตางๆ เหลานมากนอยเพยงใด

สอ เปนประจ า

(4-7 ครง/สปดาห) เปนบางครง

(1-3 ครง/สปดาห) ไมเคยไดรบ

(0ครง/สปดาห) โทรทศน วทย หนงสอพมพ เจาหนาทของรฐ

สวนท 2 ขอมลดานความร ความเขาใจเกยวกบสงแวดลอม

ขอความ ใช ไมใช

2.1 ความร ความเขาใจดานสงแวดลอมทวไป

1. สงแวดลอม หมายถง สงทเกดขนเองตามธรรมชาตรวมทงสงทมนษยสรางขน ซงมลกษณะเปนทงรปธรรมและนามธรรม

2. สภาพทางดานเศรษฐกจและสงคม ไมไดสงผลตอคณภาพชวตมนษย 3. วฒนธรรม วถการด าเนนชวตของคนในชมชน ไมจดเปนสงแวดลอมทางสงคม 4. การเพมขนของประชากรอยางรวดเรวเปนสวนหนงทกอใหเกดปญหาสงแวดลอม 5. ปญหาขยะนอกจากจะกอใหเกดกลนเหมน และเปนแหลงแพรเชอโรคแลว ยง

ท าลายทศนยภาพของชมชนดวย

6. มลพษทกชนดทเกดจากพนทบรเวณใกลเคยง ไมสามารถสงผลกระทบมายงอกเขตของทานได

7. การอนรกษ คอ การไมน าทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมมาใชประโยชน

97

ขอความ ใช ไมใช

2.2 ความร ความเขาใจดานการจดการสงแวดลอม

8. การทงขยะในบรเวณบานเรอน เชน ใตถนบาน โดยไมมการจดเกบยอมเปนบอเกดเชอโรค และแพรกระจายไปสชมชน

9. การฝงกลบขยะมลฝอย ตองฝงกลบต ากวาระดบน าใตดน 10. แบตเตอรทเสอมสภาพถอวาเปนของเสยอนตรายทตองจดเกบเปนพเศษ 11. กระปองฉดยาฆาแมลงทอดลมหรอแกส เมอใชหมดแลวสามารถโยนทงหรอเผา กบขยะมลฝอยประเภทอนได

12. การแยกขยะเปยก ขยะแหง ขยะมพษ ท าใหการก าจดท าไดงายขน 13. การสงเสรมใหมการแยกขยะมลฝอยและจดแหลงรองรบขยะมลฝอยในชมชนม สวนปองกนปญหาสงแวดลอมได

14. การรกษาความสะอาดคคลองภายในเขตชมชนจะชวยบรรเทาปญหาน าทวม 15. หากแหลงน ายงสามารถฟนฟตนเองได น าเสยทปลอยลงแหลงน าไมจ าเปนตอง ท าการบ าบด

16. การปลกตนไมรมทางเปนการเพมพนทสเขยวใหกบชมชน 17. การมหองสขาทถกสขลกษณะ ไมมสวนชวยปองกนปญหาโรคตดตอ 18. การปรบปรงสงแวดลอมในปจจบน จะด าเนนการไปในดานกายภาพเทานน 19. การจดการสงแวดลอม ไมมสวนเกยวของกบการพฒนาชมชน 20. การจดการสงแวดลอมจะตองค านงถงความเหมาะสมและขอจ ากดของชมชน 2.3 ความร ความเขาใจดานกฎหมายหรอมาตรการเกยวกบสงแวดลอม

21. ปจจบนประเทศไทยใชพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม พ.ศ.2535 เปนกฎหมายหลกในการดแลรกษาสงแวดลอม

22. ประชาชนในชมชนไมมสทธฟองรองโรงงานทปลอยน าเสยลงสแมน า ทท าให เกดผลกระทบตอตนเอง

23. ปจจบนหนวยงานหลกทดแลทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม คอ กระทรวงศกษาธการ

24. การทใหผกอมลพษหรอของเสยเปนผจายคาด าเนนการในการจดการของเสยเปน แนวทางทควรน ามาใชในการด าเนนงานดานสงแวดลอม

98

ขอความ ใช ไมใช

2.4 ความร ความเขาใจดานบทบาทหนาทของสมาชกชมชน

25. การดแลรกษาสาธารณสมบตทใชประโยชนรวมกน เชน ถนน ทอระบายน า เปน หนาทของเทศบาลเทานน

26. สมาชกชมชน ไมจ าเปนตองเขามามสวนรบผดชอบในการแกปญหาสงแวดลอมท เกดขนในชมชนเลย

27. สมาชกชมชน เปนสวนหนงในการพฒนาชมชน เชน การปรบปรงบรเวณ บานเรอนและทางเทา เปนตน

28. สมาชกชมชน เปนก าลงส าคญในการสนบสนนใหมการรวมกลมเพอพฒนา สงแวดลอมในชมชน

29 .สมาชกชมชนแตละทานสามารถมสวนชวยในการเผยแพรขาวสารเกยวกบ สงแวดลอมหรอการพฒนาตางๆ ในชมชนจากเทศบาลหรอหนวยงานอนๆ ใหคน ในชมชนทราบได

30. สมาชกชมชนไมมสทธในการพดคย ปรกษาเกยวกบปญหาทเกดขนในชมชนกบ กรรมการชมชน หรอเจาหนาทรฐ

สวนท 3 ขอมลดานการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม

การมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม มาก ปานกลาง นอย

3.1 การมสวนรวมดานการตดสนใจ

1. เมอเกดปญหาสงแวดลอม ทานจะเขารวมการประชมในการวางแผน แกไขปญหาอยางสม าเสมอ

2. ทานมสวนรวมในการน าเสนอโครงการทเปนประโยชนหรอสามารถ แกปญหาดานสงแวดลอมของชมชนในทประชม

3. ทานรวมพดคยหรอประชมรวมพจารณาความเปนไปไดของกจกรรม ส าหรบชมชน

4. ทานมสวนในการพจารณาถงผลทจะเกดขนของกจกรรมตางๆ วาจะ เกดประโยชนแกชมชนมากทสด

5. ทานมสวนรวมในการเสนอความเหนในการปรบปรงแนวทางในการ ด าเนนงานกจกรรมตางๆ

99

การมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม มาก ปานกลาง นอย

6. ในกรณทมการตดสนใจเลอกโครงการดานสงแวดลอมทไม สอดคลองกบสภาพปญหา ทานแสดงความคดเหนโตแยงอยาง มเหตผล

7. ทานเคยปรกษา แลกเปลยนความรกบวทยากรเพอจดการฝกอบรม ดานสงแวดลอมใหแกคนในชมชน

3.2 การมสวนรวมดานการปฏบตการ

8. ทานมสวนรวมในการประชาสมพนธหรอเผยแพรขอมลขาวสาร ดานสงแวดลอมแกคนในชมชน

9. ทานเขารวมฟงค าชแจงรายละเอยดของขนตอนการปฏบตการ ของโครงการดานสงแวดลอมตางๆ

10. ทานมสวนรวมในการสนบสนนเพอการด าเนนงานกจกรรม ในดานแรงงานเชน การเกบขยะ การขดลอกคคลอง เปนตน

11. ทานมสวนรวมในการสนบสนนเพอการด าเนนงานกจกรรม ในดานอนๆ เชน เงนทน หรอวสดอปกรณ เปนตน

12. ทานเขารวมด าเนนกจกรรมดานสงแวดลอมในชมชนเพยงใด 13. ทานมสวนรวมในการชแจง และท าความเขาใจเมอเกดความขดแยง เกยวกบตวโครงการ

14.ทานมสวนรวมในการรบผดชอบหากโครงการทเกยวของกบ สงแวดลอมซงผานความเหนชอบของทานประสบปญหาในการ ด าเนนการ

15. ทานใหความรวมมอในการท ากจกรรมดานสงแวดลอมกบเจาหนาท ของรฐ หรอหนวยงานอนๆเชน การคดแยกขยะ การปลกตนไมใน วนส าคญตางๆ

3.3การมสวนรวมดานการรบผลประโยชน

16. ปญหาดานขยะมลฝอยในชมชนของทานลดลง

17. การระบายน าทงในชมชนของทานดขน

100

การมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม มาก ปานกลาง นอย

18. ชมชนของทานมสงแวดลอมทดขน เชน ชมชนมความสะอาด เปนระเบยบ คนในชมชนมสขภาพทด

19. ทานมความรดานสงแวดลอมมากขนจากการมสวนรวมในการ จดการสงแวดลอม

20. ทานและคนในครอบครวมคณภาพชวตทดขนจากโครงการหรอ กจกรรมดานสงแวดลอม

21. ทานสามารถน าความรทไดจากการเขารวมกจกรรมดานสงแวดลอม มาใชประโยชนในชวตประจ าวน

22. ทานไดมโอกาสในการแสดงความร ความสามารถเพอพฒนาชมชน ของทาน

23.ทานมสวนรวมในการท ากจกรรมกบครอบครวและชมชนมากขน 3.4 การมสวนรวมในการประเมนผล

24. ทานไดศกษาผลการด าเนนงานของโครงการดานสงแวดลอมใน ชมชนหลงเสรจสนกจกรรม

25. ทานไดปรกษาหารอกบคณะกรรมการชมชน หรอเจาหนาทของรฐ เพอตดตามผลการด าเนนงานตามโครงการเมอแลวเสรจ

26. ทานไดรบมอบหมายใหเปนผรบผดชอบในการประเมนผลในการ ด าเนนกจกรรมดานสงแวดลอมในชมชน

27. ทานมสวนในการตรวจสอบงบประมาณของกจกรรมทด าเนนงาน ในชมชนทาน

28. ทานมสวนในการประเมนผลการด าเนนงานดานสงแวดลอม 29. ทานใหความรวมมอในการใหขอมลหรอตอบแบบสอบถามเพอ ประเมนผลกจกรรมดานสงแวดลอมในชมชน

30. ทานไดมสวนรวมในการตดตามผลการปฏบตงานของหนวยงาน ภาครฐดานสงแวดลอม

101

สวนท 4 ขอมลดานปญหา และอปสรรคในการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม

ทานมปญหาและอปสรรคจากการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมในชมชนของทาน

หรอไม หากมมอะไรบาง และทานมแนวทางหรอขอเสนอแนะในการแกไขปญหาอยางไร

4.1 ปญหา

…………………………………………………………………………………………......

………………………………………………………………………………………………….......

………………………………………………………………………………………………….......

………………………………………………………………………………………………….......

………………………………………………………………………………………………….......

………………………………………………………………………………………………….......

………………………………………………………………………………………………….......

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

4.2 ขอเสนอแนะ

……………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

-------------------------------------------------

102

ภาคผนวก ข

ภาพประกอบการศกษา

103

ภาพผนวกท 1 การมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชน ดานการปฏบตการ ในเขตเทศบาลเมองทาใหม แหลงทมา : ส านกงานเทศบาลเมองทาใหม, 2556.

104

ภาพผนวกท 2 การมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชน ดานการประเมนผล ในเขตเทศบาลเมองทาใหม แหลงทมา : ส านกงานเทศบาลเมองทาใหม, 2556.

105

ภาพผนวกท 3 การมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของสมาชกชมชน ดานการตดสนใจ ในเขตเทศบาลเมองทาใหม แหลงทมา : ส านกงานเทศบาลเมองทาใหม, 2556.