JARINRUT WONGSOMBAT

ผลของการประยกตใชทฤษฎการดแลของสแวนสนตอความเศราโศก จากการแทงของสตรมบตรยาก

The effect of a nursing care program based on Swanson’s caring theory for grieving after abortion among infertile women

จรนรตน วงษสมบต

โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต Thammasat University Hospital หนวยงาน ศนยรกษาผมบตรยาก

Thammasat Fertility Center ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2558

Fiscal Year 2015

โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต Thammasat University Hospital

โครงการวจยเพอพฒนางานของโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต Thammasat University Hospital Research Project for Performance Development

ของ Of

จรนรตน วงษสมบต

JARINRUT WONGSOMBAT

เรอง Subject

ผลของการประยกตใชทฤษฎการดแลของสแวนสนตอความเศราโศกจากการแทง

ของสตรมบตรยาก The effect of a nursing care program based on Swanson’s

caring theory for grieving after abortion among infertile women

ไดผานการตรวจสอบและอนมตทนสนบสนนจาก โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต

Be verified and approved by the Thammasat University Hospital ปงบประมาณ 2558 Fiscal Year 2015

เมอวนท 1 มถนายน 2558 Date 1 June 2015

ประธานกรรมการโครงการ Chair Of Committee ( ) ผชวยศาสตราจารย นายแพทยฉตรชย มงมาลยรกษ อาจารยทปรกษาโครงการ Project Advisor ( )

ผชวยศาสตราจารย ดร. มยร นรตธราดร ผอ านวยการ Director ( ) รองศาสตราจารย นายแพทยพฤหส ตออดม

ก

บทคดยอ

วตถประสงคของการวจย : เพอศกษาผลของการประยกตใชทฤษฎการดแลของสแวนสนตอความเศราโศกจากการแทงของสตรมบตรยาก

ว ธการศกษา : การวจยค รงน เปนการวจย ก งทดลอง (quasi experimental design) เปนการ

เปรยบเทยบความเศราโศกจากการแทงของสตรมบตรยากทไดรบการพยาบาลโดยประยกตใช

ทฤษฎการดแลของสแวนสนรวมกบการพยาบาลตามปกต (กลมทดลอง) กบกลมทไดรบการ

พยาบาลตามปกตเพยงอยางเดยว (กลมควบคม) ทมารกษาทศนยรกษาผมบตรยาก โรงพยาบาล

ธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต เลอกกลมตวอยางโดยการสมแบบเจาะจง (Purposive Sampling) จาก

ผทมคณสมบตตามเกณฑทก าหนดจ านวนทงหมด 60 ราย แบงเปนกลมทดลอง 30 รายและกลม

ควบคม 30 ราย เกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบสอบถามขอมลสวนบคคล แบบบนทกขอมลทวไปท

ไดจากการใหการพยาบาล แบบวดความเศราโศกจากการแทงของสตรมบตรยาก วเคราะหขอมล

โดยใชสถตเชงพรรณนา การทดสอบไคสแควร และเปรยบเทยบคาเฉลยคะแนนความเศราโศกจาก

การแทงระหวางกลมทดลองและกลมควบคมดวยสถตท

ผลการศกษา : ผลการวจยพบวาภายหลงไดรบการพยาบาลโดยประยกตใชทฤษฎการดแลของสแวนสนรวมกบการพยาบาลตามปกต กลมทดลองมคะแนนคาเฉลยความเศราโศกเทากบ 1.88 คออยในระดบคอนขางนอย ต ากวากลมควบคมทมคะแนนคาเฉลยความเศราโศกเทากบ 2.78 ซงอยในระดบเศราโศกปานกลาง อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ p < .05 สรปและขอเสนอแนะ : การพยาบาลโดยประยกตใชทฤษฎการดแลของสแวนสนรวมกบการพยาบาลตามปกตสามารถชวยลดระดบความเศราโศกจากการแทงของสตรมบตรยากไดอยางมนยส าคญ เมอเทยบกบการใหการพยาบาลตามปกต ดงนน พยาบาลควรจะใหการพยาบาลกลมสตรมบตรยากทแทงบตรโดยประยกตใชทฤษฎการดแลของสแวนสนรวมดวย ค าส าคญ : ทฤษฎการดแลของสแวนสน สตรมบตรยาก ความเศราโศก การแทง

ข

ABSTRACT

Objective: This study aimed to examine the effects of a nursing care program based on Swanson’s Caring Theory for grieving after abortion among infertile women Methodology : The participants were 60 women who were admitted to Thammasat Hospital after abortion. The study sample was recruited by mean of purposive sampling. They were divided into control and experimental group, 30 women in each group. The paticipants in the control group received only routine nursing care, whereas those in the experimental group received a nursing care program based on Swanson’s Caring Theory coupled with routine nursing care. Data were collected using a demographic characteristics questionnaire,a perinatal grief scale, and an anecdotal record. Data were then analyzed by means of descriptive statistics, Chi-square test, t-test. Result : The finding revealed that the mean scores of grief in the experimental group who received the nursing care program based on Swanson’s Caring Theory ( = 1.88 and SD = .24) coupled with routine nursing care was lower than that of the control group who received only routine nursing care ( = 2.78 and SD = .60) with statistically significantly difference (p < . 05). Discussion : The results of the study suggested that nurses should provide a nursing care program to infertile women with abortion to help them through the grieving process. Keyword : Swanson’s caring theory, infertile women, grief, abortion

ค

กตตกรรมประกาศ

วจยนส าเรจไดดวยความเมตตาจาก รองศาสตราจารยนายแพทยจตตนดด หะวานนท ผอ านวยการโรงพยาบาลธรรมศาสตร เฉลมพระเกยรต ทอนญาตใหเกบขอมลผใชบรการทมาท าการรกษาภาวะมบตรยากจากแฟมเวชระเบยน ผวจยขอกราบขอบพระคณมา ณ โอกาสน

ขอกราบขอบพระคณ ผชวยศาสตราจารย ดร.มยร นรตธราดร ทปรกษางานวจยทกรณาใหขอคดเหน ค าแนะน า ค าชแนะทเปนประโยชนทกขนตอนของการท าวจย

ขอขอบพระคณคสมรสทเขารบการรกษาภาวะมบตรยากและแฟมขอมลประวตแฟมเวชระเบยนของผใชบรการของศนยรกษาผมบตรยาก โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรตทใหขอมลทเปนประโยชนตองานวจยในครงน

ขอขอบพระคณพยาบาล ผชวยพยาบาลและนกวทยาศาสตรทกทานในศนยรกษาผมบตรยาก โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ทไดชวยเหลอในการเกบรวบรวมขอมลพนฐานของผใชบรการ

สดทายขอกราบขอบพระคณบดา มารดา และทกคนในครอบครวทมอบโอกาสทางการศกษาจนไดท างานในหนาททดในปจจบน รวมทงขอบคณพๆเพอนๆ ทกคนทใหก าลงใจเสมอ

คณประโยชนอนพงมจากวจยฉบบน ผวจยขอมอบแด บพการ คณาจารย และผมพระคณทกทานดวยความระลกถงพระคณยง

สดทายน การวจยครงนไดรบทนสนบสนนการวจยจากโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ปงบประมาณ 2558

จรนรตน วงษสมบต

ง

สารบญ

หนา

บทคดยอภาษาไทย ( Abstract Thai) ก

บทคดยอภาษาองกฤษ (Abstract English) ข

กตตกรรมประกาศ (Acknowledgments) ค

สารบญ (Table of Content) ง

สารบญตาราง (List of Tables) ฉ

บทท 1 บทน า (Introduction) 1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา 1 1.2 วตถประสงคของการวจย 4 1.3 ขอบเขตของการวจย 5 1.4 สมมตฐานการวจย 5 บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ (Literature Review) 2.1 ความเศราโศกและปจจยทเกยวของกบความเศราโศกและแนวทางการดแล ชวยเหลอผทมภาวะเศราโศก 6 2.2 ผลกระทบของความเศราโศกจากการแทงบตรตอสตรมบตรยากและครอบครว 12 2.3 ความหมาย แนวคด ทฤษฎการดแลเอออาทร 14 2.4 แนวคดและทฤษฎการดแลของสแวนสน 16 2.5 การประยกตใชทฤษฎการดแลของสแวนสนตอความเศราโศกจากการแทง ของสตรมบตรยาก 20

บทท 3 วธการด าเนนงานวจย (Materials and Methods) 3.1 วธการศกษา 25 3.2 ประชากรและกลมตวอยาง 25 3.3 เครองมอทใชในการวจย 27 3.4 ขนตอนการด าเนนการวจย 29 3.5 การวเคราะหผลการวจย 40 3.6 สถานทท างานวจย 40 3.7 การพทกษสทธผเขารวมการวจย 41

จ

3.8 การพจารณาดานจรยธรรม 42

บทท 4 ผลการวจยและอภปราย (Results and Discussion) 4.1 ผลการวเคราะหขอมลทวไปของกลมสตรมบตรยากทแทงบตร 43 4.2 ผลการวเคราะหขอมลดานการตงครรภของกลมสตรมบตรยากทแทงบตร 46 4.3 การเปรยบเทยบคาเฉลยของคะแนนความเศราโศกจากการแทงของสตรมบตรยากโดย

ประเมนกอนไดรบการพยาบาล 47 4.4 เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยคะแนนความเศราโศกระหวางกอนและหลง

ไดรบการพยาบาลในกลมทดลองและกลมควบคม 48 4.3 เปรยบเทยบคาเฉลยของคะแนนความเศราโศกจากการแทงของสตรมบตรยากโดยการ

ประเมน 2 สปดาหหลงไดรบการพยาบาล 48

บทท 5 สรปและขอเสนอแนะ (Conclusion and Suggestion) 5.1 สรปผลการวจย 50 5.2 อภปรายผล 51 5.3 ขอเสนอแนะ 56

บรรณานกรม (Bibliography) 57

ภาคผนวก (Appendices) ภาคผนวก ก หนงสอแสดงเจตนายนยอมเขารวมการวจย 67 ภาคผนวก ข แบบวดความเศราโศกของสตรมบตรยากทแทงบตร 68 ภาคผนวก ค แผนการสอนเรองการแทงบตรและการปฏบตตนหลงแทงบตร 73 ภาคผนวก ง คมอการปฏบตตวหลงแทงบตรและการจดการกบความเศราโศก 74

ภาคผนวก จ แผนการสอนเรองการแทงบตรและความเศราโศกส าหรบสมาชก ในครอบครว 75

ภาคผนวก ฉ คมอการชวยเหลอสนบสนนหญงหลงแทงบตรส าหรบสมาชก ในครอบครว 76 ใบรบรองโครงการวจย 77 ประวตนกวจย (Curriculum Vitae) 79

ฉ

สารบญตาราง หนา

ตารางท 1. ขอมลทวไประหวางกลมทดลองและกลมควบคม 44 2. ขอมลดานการตงครรภระหวางกลมทดลองและกลมควบคม 46 3. ผลการเปรยบเทยบคาเฉลยของคะแนนความเศราโศกจากการแทงของสตรมบตรยาก กอนไดรบการพยาบาล 47 4. ผลการเปรยบเทยบคาเฉลยคะแนนความเศราโศกจากการแทงของสตรมบตรยากกอน และหลงไดรบการพยาบาล 48 5. ผลการเปรยบเทยบคาเฉลยของคะแนนความเศราโศกจากการแทงของสตรมบตรยาก หลงไดรบการพยาบาล 2 สปดาห 48 6. ผลการจดระดบความเศราโศกจากการแทงของสตรมบตรยาก 62 7. คะแนนเฉลยแตละขอค าถามของความเศราโศกจากการแทงของสตรมบตรยาก 63

1

บทท 1

บทน ำ

1.1 ควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำ

ภาวะมบตรยากเปนปญหาทสงผลกระทบตอชวตของคสมรสทวโลก (Mascarenhas MN,

et al., 2012) ทมแนวโนมมากขน จากการศกษาขององคการอนามยโลกในป 2010 พบวา 190

ประเทศทวโลกมคสมรสมบตรยาก รอยละ 12.4 ของคสมรสทงหมด ในประเทศทพฒนาแลวอตรา

การมบตรยากอยระหวางรอยละ 6-18 เชน สหรฐอเมรกา รอยละ 6 (Chandra A, Copen CE, Stephen

EH, 2014) องกฤษรอยละ 8 เยอรมนรอยละ10 อตาลรอยละ 15 ฝรงเศสรอยละ 18 (ESHRE, 2017)

สวนในประเทศไทยนนขอมลการส ารวจประชากรไทยอาย 15-59 ป พบวาทวประเทศมคสมรสทม

ปญหามบตรยาก รอยละ 11 โดยในภาคตะวนออกเฉยงเหนอมปญหามบตรยากสงกวาภาคอนๆ คอ

รอยละ 13.1 และภาคกลางมปญหามบตรยากนอยทสด รอยละ 8.7 (วชย เอกพลากร , 2553) โดยจะ

เหนไดจากอบตการณทเพมขนของคสมรสมบตรยากทเขารบการรกษาทคลนกมบตรยากใน

โรงพยาบาลตางๆ เชน ภาควชาสตศาสตร-นรเวชวทยา โรงพยาบาลศรราช ในป พ.ศ.2543 มจ านวน

ผรบบรการ เพมขนจาก 2,473 ราย เปน 2,713 ราย ในป 2544 และเพมขนเปน11,000 ราย ในป 2552

และมแนวโนมเพมมากขน (เรองศลป เชาวรตน , 2554) ศนยรกษาผ มบตรยาก โรงพยาบาล

ธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต กเชนกนทมารกษาภาวะมบตรยาก เพมขนมากอยางเหนไดชด จาก

3,743 เปน 5,613 ราย และ 15,260 ราย ในป พ.ศ.2545 พ.ศ.2550 และพ.ศ.2559 ตามล าดบ

จากการอยในภาวะมบตรยากจงท าใหคสมรสตองมารบการตรวจรกษาเพอแกไขภาวะม

บตรยากนน ไมวาจะเปนภาวะมบตรยากจะมสาเหตมาจากฝายใดกตาม สวนใหญการรกษาจะ

มงเนนมาทฝายหญงมากกวาฝายชาย ในกระบวนการตรวจรกษาทประกอบดวย การคนหาสาเหต

และขนตอนการรกษาทยงยากซบซอน เชน การเจาะเลอดตรวจฮอรโมนการท างานของรงไข การ

เปดเผยรางกายในการตรวจอลตราซาวนดดวยคลนความถสงทางชองคลอด ในวนทมประจ าเดอน

การไดรบความเจบปวดจากการฉดยากระตนไข ภาวะแทรกซอนจากการรกษา เชน ภาวะรงไขถก

2

กระตนมากเกนไป การตงครรภนอกมดลก การตดเชอในองเชงกราน หรอแมแตการผาตดเพอแกไข

สาเหตของภาวะมบตรยากกอนเขาสกระบวนการรกษา นอกจากนในกระบวนการตรวจรกษาท

เกยวของกบรอบประจ าเดอน บางครงตองละทงงานประจ ามาเพอรบการตรวจรกษา ตองใช

เวลานานอาจเปนเดอนหรอเปนป เกดความเหนอยลาจากการเดนทาง การงดหรอจ ากดกจกรรม

บางอยางในระหวางการรกษา เชน การงดมเพศสมพนธ หามเบงเกรงชองทอง การใชยาตาม

ค าแนะน าของแพทยอยางเครงครด อกทงในการรกษาภาวะมบตรยากมคาใชจายทสง ไมสามารถใช

สทธสวสดการตางๆได สงเหลานลวนเปนปจจยทกอใหเกดความเครยดแกสตรมบตรยากทงสน

(เจรญไชย เจยมจรรยา 2554)

ความคาดหวงในการตงครรภจะถกมอบใหเปนหนาทของฝายหญงทงนเนองจากธรรมชาต

ไดสรางสรระของผหญงใหเหมาะส าหรบการตงครรภ การคลอดและการเลยงดบตร สตรมบตรยาก

จงพยายามประคบประคองและท าตามแผนการรกษาอยางเครงครดเพอคาดหวงใหมการตงครรภ

จนกระทงมการตงครรภ แตถาหากกระบวนการตงครรภสนสดลงกอนการคลอด คอมการแทงบตร

ซงการตงครรภจากการรกษาดวยเทคโนโลยชวยการเจรญพนธนนเปนครรภเสยงสง มเพยงรอยละ

65 ของการตงครรภทงหมด ทสามารถด าเนนไปจนถงการคลอดบตรทแขงแรง อตราการแทงบตร

จากการรกษาภาวะมบตรยากจากการใชเทคโนโลยชวยการเจรญพนธนน พบไดรอยละ 21 ของการ

ตงครรภทงหมด (สมบรณ คณาธคม, 2545)

การแทงบตรเปนการสญเสยในสงทคาดหวงไวทงหมด น ามาซงผลกระทบดานจตใจของ

สตรมบตรยากทแทงบตรเปนอยางยง สตรมบตรยากจะรสกถงการสญเสยความผกพนระหวางตน

และบตรในครรภ (Bowlby, 1973) รสกสญเสยความมคณคาในตนเอง รสกดอยคา ทไมสามารถ

แสดงบทบาทการเปนมารดาตามทสงคมคาดหวงไว ( พมพวลย บญมงคล, 2550) รสกผดทท าให

การแทงเกดขน เหตการณของการสญเสยนจงท าใหสตรมบตรยากทแทงบตรเกดความเศราโศก

ตามมาได จากศกษาความเศราโศกและความตองการการดแลของมารดาทสญเสยบตรจากการแทง

เอง พบวามารดาทสญเสยบตรจากการแทงเองมความเศราโศกในระดบคอนขางมากและมความ

ตองการการดแลจากพยาบาล (กนยรกษ เงยเจรญ, 2541) ซงสอดคลองกบการศกษาความเศราโศก

ของสตรทแทงบตรวามความเศราโศกรนแรงรอยละ 4.8 และปานกลางรอยละ 67.8 (สมพงษ กาญ

จนภสต, 2552) ถงแมวาสตรมบตรยากทแทงบตรสวนใหญจะสามารถปรบตวไดดตอความเศราโศก

3

ทเกดขนโดยการยอมรบตอการไมมบตร ยอมรบในขอจ ากดของเทคโนโลยและมองถงอนาคต

ขางหนาตอไป (Su & Chen, 2006) แตกยงมบางกลมทยงมความผดปกตเกยวกบการปรบตวตอ

ความเศราโศกหลงจากทแทงบตรและกลายเปนความเศราโศกทผดปกต (Harris & Daniluk, 2010)

ทงนอาจเกดจากอปสรรคบางอยางทมารบกวนกระบวนการเศราโศกทอาจท าใหเกดปฏกรยาการ

ตอบสนองลาชา ยาวนานหรอมอาการมากผดปกต ถาหากความเศราโศกไมไดรบการดแลหรอ

ตอบสนองอยางเขาใจและเหมาะสม จนกลายเปนความเศราโศกทผดปกต อาจสงผลกระทบตอ

สขภาพและความผาสกในชวตของสตรมบตรยากทแทงบตรได

การศกษาเรองผลของโปรแกรมการสนบสนนทางการพยาบาลแบบปรบตามสภาวะตอ

ความเศราโศกในมารดาทแทงเอง (ปารชาต เพงคาสคนโธ, 2547) พบวาภายหลงการใหโปรแกรม

สนบสนนทางการพยาบาลแบบปรบตามสภาวะ กลมทดลองมคะแนนคาเฉลยความเศราโศกกอน

กลบบานต ากวากลมควบคมอยางมนยส าคญทางสถต การศกษาผลของโปรแกรมการพยาบาลโดย

ใชทฤษฎของสแวนสนตอระดบความเศราโศกของหญงทสญเสยบตรจากการแทงเอง (สภาพนธ

เหมอนวดไทร, 2553) พบวาภายหลงใหโปรแกรมการพยาบาลโดยใชทฤษฎการดแลของสแวนสน

รวมกบการพยาบาลตามปกตกลมทดลองมคะแนนเฉลยความเศราโศกลดต าลงมากกวากลมควบคม

อยางมนยส าคญทางสถต และมขอเสนอแนะงานวจยนวา ควรน าโปรแกรมการพยาบาลโดยใช

ทฤษฎของสแวนสนไปใชในการดแลหญงทสญเสยบตรจากการแทงรวมทงในกลมทสญเสยจาก

สาเหตอนๆ ในกลมผสงอายโรคหลอดเลอดสมองพบวาความผาสกและความสามารถในการท า

กจวตรประจ าวนของกลมทดลองสงกวากลมควบคมอยางมนยส าคญทางสถต (อญชล ไชยวงศนอย,

2557) และพบวาการดแลเอออาทรตามทฤษฎระดบกลางของสแวนสนท ง 5 ดานไมสามารถ

แบงแยกไดตองผสมผสานกลมกลนกนในทกกจกรรมของการพยาบาล สามารถประยกตใชไดงาย

ท าใหครอบครวผปวยวกฤตไดรบการดแลครบองครวมตรงตามตองการ และรบรไดถงการดแลเออ

อาทรทพยาบาลจดกระท าให(นภสนนท ปยะศรภณฑ, 2553) สวนในกลมผปวยโรคมะเรงศรษะ

และคอทไดรบรงสรกษาพบวากลมทดลองมคะแนนเฉลยความผาสกในระยะหลงการทดลองสง

กวากลมควบคม (ปภาวรนทร สวรรณเพชร , 2557) สวนงานวจยในตางประเทศเกยวกบการ

ประยกตใชทฤษฎการดแลของสแวนสนพบวาสามารถท าใหสตรทแทงบตรมความผาสกทดขน

(Adolfsson, 2011) และยงไดน ามาประยกตใชกบกลมผหญงตดเชอเอดสทเปนมะเรงทวารหนกอก

4

ดวย (Ahern, Corless, Davis, & Kwong, 2011) การดแลดานจตใจรวมทงการเสรมพลงอ านาจดาน

จตวญญาณและการใหค าปรกษา สามารถลดความเศราโศกของผหญงทแทงบตรได (Leppert &

Pahlka, 1984) นอกจากนยงมการศกษาเกยวกบการน าทฤษฎการดแลของสแวนสนมาประยกตใช

ในการดแลสตรทแทงบตร เชน ผลของโปรแกรมการพยาบาลโดยใชทฤษฎการดแลตอความวตก

กงวลของสตรทไดรบการยตการตงครรภเพอการรกษา (สภาภรณ กวดแกวง, 2557) พบวาคะแนน

เฉลยความวตกกงวลภายหลงการทดลองของกลมทดลองนอยกวากลมควบคมอยางมนยส าคญทาง

สถต

จากรายงานวจยท าใหผวจยสนใจทจะน าโปรแกรมการพยาบาลโดยใชทฤษฏการดแล

ตนเองของสแวนสนทไดมาใชจรงกบสตรมบตรยากทสญเสยบตรจากการแทง เพอใหสตรมบตร

ยากกลมนสามารถจดการกบความเศราโศกจากการสญเสยบตร สามารถผานภาวะเศราโศกและ

สามารถกลบเขาสภาวะปกตใหโดยเรว ปจจบนศนยรกษาผมบตรยาก โรงพยาบาลธรรมศาสตร

เฉลมพระเกยรตยงไมมแนวทางในการดแลสตรมบตรยากกลมนอยางเปนรปธรรม ผวจยในฐานะท

เปนพยาบาลทใกลชดกบสตรมบตรยากกลมนมากทสด ไดเหนความจ าเปนของการใชโปรแกรม

ทมาชวยใหสตรมบตรยากในกลมนผานพนภาวะวกฤตในชวตนไปอยางราบรน

1.2 วตถประสงคของกำรวจย

1.2.1 วตถประสงคทวไป

เพอศกษาผลของการประยกตใชทฤษฎการดแลของสแวนสนตอความเศราโศกจากการ

แทงของสตรมบตรยาก

1.2.2 วตถประสงคเฉพำะ

1.2.2.1. เพอเปรยบเทยบความเศราโศกจากการแทงของสตรมบตรยากกอนและ

หลงไดรบการพยาบาลตามโปรแกรมการพยาบาลโดยประยกตใชทฤษฎการดแลตนเองของสแวน

สนรวมกบการพยาบาลตามปกต

5

1.2.2.2. เพอเปรยบเทยบความเศราโศกจากการแทงของสตรมบตรยากหลงไดรบ

การพยาบาลระหวาง กลมทไดรบการพยาบาลโดยประยกตใชทฤษฎการดแลของสแวนสนรวมกบ

การพยาบาลตามปกตกบกลมทไดรบการพยาบาลตามปกตเพยงอยางเดยว

1.3 ขอบเขตของกำรวจย

1.3.1. กลมเปาหมาย การวจยครงนเปนการวจยกงทดลอง (quasi experimental design) เปน

การเปรยบเทยบความเศราโศกจากการแทงของสตรมบตรยากทไดรบการพยาบาลโดยประยกตใช

ทฤษฎการดแลของสแวนสนรวมกบการพยาบาลตามปกตกบกลมทไดรบการพยาบาลตามปกตเพยง

อยางเดยว ทมารบบรการทศนยรกษาผมบตรยาก โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต จ านวน

60 ราย แบงเปนกลมทดลอง 30 รายและกลมควบคม 30 ราย

1.3.2. ตวแปรทจะศกษา ความเศราโศกจากการแทงของสตรมบตรยากทไดรบการพยาบาล

โดยประยกตใชทฤษฎการดแลของสแวนสนรวมกบการพยาบาลตามปกต

1.4 สมมตฐำนของกำรวจย

1.4.1. คะแนนความเศราโศกจากการแทงของสตรมบตรยาก หลงไดรบการพยาบาลโดย

ประยกตใชทฤษฎการดแลของสแวนสนรวมกบการพยาบาลตามปกตต ากวากอนทดลอง

1.4.2. ความแตกตางของคะแนนความเศราโศกจากการแทงของสตรมบตรยากในกลมท

ไดรบการพยาบาลโดยประยกตใชทฤษฎการดแลของสแวนสน รวมกบการพยาบาลตามปกต

มากกวากลมทไดรบการพยาบาลตามปกตเพยงอยางเดยว

6

บทท 2

เอกสำรและงำนวจยทเกยวของ

การวจยครงนเปนการวจยกงทดลอง (quasi experimental design) เพอศกษาผลของการ

ประยกตใชทฤษฎการดแลของสแวนสนตอความเศราโศกจากการแทงของสตรมบตรยาก ผวจยได

ศกษาคนควาเอกสารและงานวจยทเกยวของ ตามล าดบดงน

1. ความเศราโศก ปจจยทเกยวของ และแนวทางการดแลชวยเหลอผทมภาวะเศราโศก

2. ผลกระทบของความเศราโศกจากการแทงตอสตรมบตรยากทแทงบตรและครอบครว

3. ความหมาย แนวคด และทฤษฎการดแลเอออาทร

4. แนวคดและทฤษฎการดแลของสแวนสน

5. การประยกตใชทฤษฎการดแลของสแวนสนกบความเศราโศกจากการแทงของสตรม

บตรยาก

2.1 ควำมเศรำโศก ปจจยทเกยวของและแนวทำงกำรดแลชวยเหลอผทมภำวะเศรำโศก

2.1.1 ควำมหมำยของควำมเศรำโศก

วทสน (Watson, 1985) ใหความหมายของความเศราโศกวาเปนปฏกรยาตอบสนองท

เกดขนเองตามธรรมชาต ภายหลงการสญเสยสงทมคณคา หรออาจเกดขนกอนการสญเสยจะเกดขน

จรง (Anticipatory grief) ตอมาสเตอรแมน (Stierman, 1987) ใหความหมายของเศราโศกวาเปน

กระบวนการตามธรรมชาตทเกดขนจากความผกพนรกใครกบผตายถกแยก หรอถกตดออกจนไม

สามารถกลบคนมาได และสภาพร ดาวด (2537) ใหความหมายของความเศราโศกวา เปนกลม

อารมณทตอบสนองตอการสญเสยของบคคล ซงจะตอบสนองโดยการแสดงออกในความเงยบเหงา

สนหวง ความเศรา ความรสกผด หรอความโกรธ สรปไดวา ความเศราโศก (Grief, mourning และ

7

bereavement มความหมายใกลเคยงกนอาจใชแทนกนได) หมายถง ปฏกรยาตอบสนองตาม

ธรรมชาตทเปนกระบวนการในการปรบตวตอการสญเสยบคคลหรอสงทเปนทรก

ความเศราโศกเปนปฏกรยาทมตอการสญเสยเปนกระบวนการธรรมชาตทเกดจากการทตอง

สญเสยสงอนเปนทรก การสญเสยสงทคาดหวงและจนตนาการไว เปนความรสกของแตละบคคลท

ผอนไมสามารถทราบไดสตรมบตรยากทสญเสยบตรจากการแทงจะเกดความเศราโศกอยในระยะ

ตางๆและมปฏกรยาตอบสนองในดานอารมณ เชน ชอก มนงง ปฏเสธ รองไหคร าครวญ สนหวง

ออนแรง เห นอยหมดก าลง ไมอยากรบประทานอาหาร นอนไมหลบ วตกกงวลเค รยด

กระสบกระสาย สบสน งง ความตองการทางเพศลดลงดวย ระดบความรนแรงของการแสดงออกจะ

แตกตางกนตามการรบร การใหความส าคญของการสญเสยซงพจารณาจากความรก ความผกพน

และคณคาตอจตใจของสงทสญเสย ประสบการณความสญเสยในอดต ในระยะแรกของการสญเสย

ความเศราโศกจะมความเดนชดและยงคงมอยอยางตอเนองเปนเวลาหลายวนหรอหลายเดอน แลวจะ

คอยลดลงตามกาลเวลาประมาณ4-6สปดาห (Lindemann 1994) ผลกระทบของความเศราโศกตอ

รางกายนนจะมอาการตางๆไดแกคลนไส ตาพรามว หวใจเตนแรง แขนขาออนแรง กระสบกระสาย

ปากแหง คอแหง คลายจะเปนลม สวนในดานอารมณนนจะเกดความรสกดานลบแกตนเอง รสกผด

กลาวโทษตวเอง รสกวาคณคาในตวเองลดลง มสมพนธภาพกบผอนลดลงในดานกระบวนการรบร

จะไมสามารถรบหรอคงไวซงขอมลขาวสารได จดจ าขอมลส าคญไมได ในดานสงคมนนจะรสก

โดดเดยว ไมสามารถมองเหนแหลงประโยชนอนๆได สวนในดานจตวญญาณนนจะสญเสยความ

เชอ ศรทธา มทกข ครนคดอยตลอดเวลา งนงง สบสน สญเสยเปาหมายในชวต (Walsh crumbie

,2007 อางถงใน (นภสนนท ปยะศรภณฑ 2553)

จอรน โบวบ (เคม โฉมโสภา และอภชย มงคล, ในววฒน ยถาภธานนท และคนอนๆ,

บรรณาธการ, 2536: 245 อางถงใน กนยรกษ เงยเจรญ, 2541) ไดสงเกตพฤตกรรมของบคคลทได

สญเสยทมคา และทารกทคลอดออกมาแลวละแบงระยะของความเศราโศกเปน 4 ระยะ ดงน

1.ระยะมนชาหรอตอตาน (Numbness or protest) มลกษณะส าคญคออดอดไมสบายใจ

กงวล หวาดกลว และโกรธ อาการชอคอาจจะคงอยชวระยะเวลาหนงหรอหลายวนหรอหลายอาทตย

หรอหลายเดอนกได

8

2. ระยะคร าครวญโหยหาผทตาย (Yearning and searching for the lost figure) โลกดเหมอน

วางเปลาและไมมความหมาย ลกษณะส าคญคอเฝาหวนคดถงผตายตลอดเวลา มความกระวน

กระวายแสดงออกมาทางรางกายรองไห และโกรธ ระยะนอาจจะคงอยหลายเดอนหรอหลายปกได

3. ระยะสบสนและหมดหวง (Disorganization and despair) กระวนกระวายและไรเปาหมาย

มความสนใจเกยวกบสขภาพรางกายของตนเองมากผดปกต แยกตว หนมาสนใจแตตนเองอารมณ

หงดหงด หวนคดถงความทรงจ าเกาๆ เกยวกบผตายบอยๆ

4. ระยะตงหลกไดใหม (Reorganization) ผเศราโศกไดสรางกระบวนการความคด รปแบบ

แนวคด และพฤตกรรม และเปาหมายตางๆ ในชวตใหม ความเศราโศกลดถอยลงและถกแทนทดวย

ความทรงจ าทดเกยวกบผตาย การคดค านงถงผตายจะเปนไปอยางปกต

เนองจากกระบวนการเศราโศกเปนกระบวนการทมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา

(Dynamic process) ดงนน ปฏกรยาตอบสนองของบคคลทเกดขนอาจจะเปนไปตามกระบวนการ

เศราโศกตามระยะดงกลาวหรอไมเปนไปตามล าดบ หรออาจยอนกลบไปกลบมา อาจจะเกดขน

พรอมๆ กน หรอคาบเกยวกนเกอบทกระยะในเวลาเดยวกนได

2.1.2 ปจจยทเกยวของกบควำมเศรำโศก

ปฏกรยาของความเศราโศกอนเนองมาจากการสญเสยบตรในครรภจะมากนอยเพยงใด

ขนอยกบปจจยหลายประการ (Kaplan & Sadock, 1995; Todd, & Baker, 1998 อางถงในพรรณพไล

ศรอาภรณ เสาวนย เหลยมไตรรตน, 2557) ดงน

1. ลกษณะและระดบความผดปกตของทารก ถาทารกมรปรางวปรตตางๆอยางรนแรง เกด

ความผดปกตกบอวยวะหลายสวนหรอคกคามตอชวตทารก จะท าใหความรนแรงของปฏกรยาม

มากกวารายททารกมความผดปกตทไมรนแรงและมองเหนไมชดเจน

2. ความผกพนทางจตใจกบบตร การสญเสยบตรในขณะทเรมตงครรภยอมจะมความผกพน

ทางใจนอยกวาการสญเสยบตรในขณะใกลคลอด เนองจากยงอายครรภมากขน ทารกในครรภจะเรม

ดน แลวมารดาจะรสกรกใครและผกพนกบทารกในครรภมากกวาการตงครรภระยะแรก นอกจากน

ความผกพนนยงขนอยกบความตองการบตรและความคาดหวงของบคคลในครอบครววามมากนอย

9

เพยงใด เชนครอบครวทไมมบตรและไมมโอกาสมบตรอกตอไป ความผกพนยอมมมากวา

ครอบครวทเคยมบตรมาแลว ท าใหความเศราโศกรนแรงมากกวา

3. แนวความคดเกยวกบการสญเสย โดยเฉพาะการสญเสยทเกยวของกบการเสยชวต ซง

มกจะเกยวของกบศาสนาทนบถอ หากสตรมบตรยากทแทงบตรและครอบครวเชอวาการเสยชวต

ของทารกเปนการพนทกข ความเศราโศกเสยใจจะลดนอยกวามารดาทเชอวาการตายเปนการลงโทษ

คนบาป

4. ประสบการณทงทางตรงและทางออม เกยวกบการสญเสย โดยพบวาประสบการณในอดต

ทสตรและครอบครวเคยใชในการแกปญหาและการปรบตวตอการสญเสยจะมผลตอการปรบตว

ของบคคลในอนาคตดวยแตกมการศกษาพบวามารดาทเคยสญเสยทารกในครรภมากอนจะมความ

เศราโสกจากการสญเสยมากกวามารดาทไมเคยสญเสย

2.1.3 แนวทำงกำรดแลชวยเหลอผทมภำวะเศรำโศก แบงตามระยะตางๆ ไดดงน

ระยะท 1 ระยะชอค (shock) มนชาไรความรสกและปฏเสธ(Denial) การพยาบาลชวยเหลอ

ในระยะน ไดแก

1.สรางสมพนธภาพใหผทอยในภาวะเศราโศกเกดความเชอใจ ไววางใจและเชอมนวา

พยาบาลเปนทปรกษาแกเขาได โดยทาทสงบ อบอน และพรอมจะชวยเหลอ

2. ใหการยอมรบในภาวะเศราโศกทเกดขน เชน บอกวา “ฉนเขาใจดวาเวลานคณมความ

ทกข คณเสยใจ ” “คณอยากจะรองไหกรองออกมาได” “ มนเปนธรรมดาถาคณจะโกรธมากทตอง

สญเสยเชนน” เปนตน

3. ใหความมนใจแกผทอยในภาวะเศราโศกวา เขาไมโดเดยว วาเหว หรออยล าพงเพยงคน

เดยว เชน “บอกวาฉนจะอยกบคณสกพกนะ” “สามคณตองการจะอยเคยงขางคณเวลาน” เปนตน

4. เสนอตวทจะชวยเหลอในเรองตางๆ เชน ตดตอกบสามและครอบครว การโทรศพท

ตดตามสอบถาม

5. สงเสรมสนบสนนใหผทอยในภาวะเศราโศกปฏบตกจวตรประจ าวนทส าคญ

10

6. ดแลใหไดรบการตอบสนองความตองการทจ าเปน

ระยะท 2 ความอยากไดใฝหา (Yearning) ตอตาน (Protest) โกรธ (Anger)

ระยะนบคคลจะคดถงและความหมายไดใฝหาสงทสญเสยไป มความรสกทกขใจ ใจคอไม

สงบ กระสบกระสาย พยายามหาเหตผล หาค าตอบมาอธบายภาวะสญเสยทเกดขน วาท าไมจะตอง

เปนเขา คดวาพระเจาหรอสงศกดสทธลงโทษ เกดความรสกตอตาน ไมยตธรรม เกดอารมณโกรธ

หงดหงด ไมอดทน กลาวค าหยาบคาย บางคนอาจหนความโกรธเขาหาตนเอง ไมสนใจดแลตนเอง

ไมรบประทานอาหาร หรอดมเหลา บางคนจะตอรองออนวอนตอสงศกดสทธ การพยาบาล

ชวยเหลอในระยะน ไดแก

1. ดแลไตถามทกขสข เชน “นอนหลบไดดไหม” “การนอนเมอคนเปนอยางไรบาง”

2. ประเมนความสามารถในการปฏบตกจวตรประจ าวน เชน การรบประทานอาหาร

3. มงความสนใจไปทความรสกของผทอยในภาวะเศราโศกและใหการยอมรบ เชน ฉน

รสกวามนท าใหคณคดถงเรองเกาๆ คณรสกวามนนาโกรธมาก

4. เปดโอกาสใหผทอยในภาวะเศราโศกไดพดระบายความรสก โดยรบฟงอยางสงบและ

เขาใจ

5. ใหระบายความรสกโกรธออกมาในกจกรรมทสรางสรรค

6. นดหมายหรอบอกใหรวาพยาบาลจะมาพบและใหความชวยเหลอหรอเปนทปรกษา

ใหแกเขาอยางสม าเสมอ

ระยะท 3 ความรคดยงเหยงไมเปนระบบระเบยบ (Disorganization) สนหวง (Despair)

และซมเศรา (Depression)

ระยะนบคคลจะรบรภาวะสญเสยทเกดขนกบตวเขา ไมสามารถทจะปฏเสธหรอไมยอมรบ

รไดอกตอไป ท าใหมปฏกรยาเกดขนทงรางกายและจตใจ อาการทางกายทเกดขน ไดแก หมดแรง

ออนเพลย หายใจไมอม ปากคอแหง ปวดศรษะ แนนหนาอก ปนปวนในทอง กนไมได นอนไม

หลบ เปนตน สวนอาการทางจตใจ ไดแกรสกโดเดยว เศราเสยใจ รสกผด วตกกงวล ไมมสมาธ การ

รเวลาสถานทและบคคลอาจเสยไป ขาดความเชอมนในตนเอง บางรายรสกอยากตาย หรอมความคด

11

ฆาตวตาย บางคนรสกเหมอนก าลงจะเปนบา คดวนเวยนเรองความตาย ไมมสมาธในการท างาน

หรอกาเรยนในระยะน การพยาบาลชวยเหลอในระยะน ไดแก

1. เปดโอกาสใหผทอยในภาวะเศราโศกระบายความรสกเศราเสยใจออกมาทงพฤตกรรม

และค าพด

2. สอสารดวยสหนาทาทางทเขาใจและพรอมจะชวยเหลอ ใชค าพดเทาทจ าเปน อาจใชการ

สมผสใหผทอยในภาวะเศราโศกอบอนใจ

3. ประเมนความคดอยากฆาตวตาย

4. ใหพจารณาเลอกวธปรบตว เปนการเปดโอกาสใหไดเลอกทางออก

5. ใหแรงเสรมทางบวกเมอผทอยในภาวะเศราโศกแสดงพฤตกรรมทเหมาะสมและมการ

ปรบตวในทางสรางสรรค

ระยะท 4 ระยะตงหลกใหม (Reorganization) ยอมรบ กลบมาด าเนนชวตไดเหมอนเดม

ระยะนบคคลจะเรมกลบมาสนใจการด าเนนชวตของตนเองมากขนอยางชาๆแตมนใจ จดระเบยบ

ของชวต เชน การเทยวพกผอน การวางแผนและเรมตนการรกษาครงใหม เปนตน ยงอาจม

ความรสกเศราใจไดเมอพดถงการสญเสยแตไมเปนอยนาน มก าลงกายก าลงใจเพมขน ความรสก

สญเสยคอยๆหมดไป ซงอาจนกถงเปนบางครงบางคราว มความอดทนไดดขน หลบฝนดขนไมมฝน

รายหรอฝนถงการสญเสย มเหตผลมาอธบายภาวะสญเสยนนไดมงใชชวตอยกบปจจบน

การพยาบาลชวยเหลอในภาวะน ไดแก

1. พบผทอยในภาวะเศราโศกอยางสม าเสมอ เสมอตนเสมอปลาย

2. เปดโอกาสใหไดพด เลาถงความทรงจ าทด การปรบตวทไดผล แลวใหแรงเสรม

3. ใหวางแผนส าหรบการด าเนนชวต และวางแผนทจะเผชญกบเหตการณในอนาคตได

ดวยตนเอง

4. ใหความรแกสมาชกในครอบครว และเพอนๆใหมความเขาใจผทอยในภาวะเศราโศก

และรวธการปฏบตทเหมาะสมตอผทอยในภาวะเศราโศก

12

2.2 ผลกระทบของควำมเศรำโศกจำกกำรแทงบตรตอสตรมบตรยำกและครอบครว

ผลกระทบของความเศราโศกจากการแทงบตร สามารถแยกได ดงน

2.2.1 ดานสขภาพจต จากการศกษาของสแวนสนและคณะ(Swanson,Karmali, Powell, &

Pulvermakher, 2003) พบวาสตรทแทงบตรมอตราการเกดภาวะซมเศราไดสง และยงมการศกษาของ

พรรณวด ตนเลศ (พรรณวด ตนเลศ, 2544) พบวาสตรทสญเสยทารกในครรภมความเศราโศกอยใน

ระดบมาก และสตรทแทงบตรมภาวะเศราโศกรนแรงและปานกลางถงรอยละ 4.8 และ67.8

(สมพงษ กาญจนภสต และคณะ, 2552) ซงรายไดครอบครวทต าเปนปจจยทเกยวของกบการเกด

ภาวะความเศราโศกหลงแทงบตรอยางมนยส าคญ และยงมการศกษาจากเนตรนภา พรหมนารถ

พบวาสตรทแทงบตรมภาวะเศราโศกรนแรงรอยละ 5.3 และระดบปานกลางรอยละ 37.9 และปจจย

ทสมพนธกบภาวะความเศราโศกหลงแทงบตร คอ รายไดครอบครวทต า (เนตรนภา พรหมนารถ ,

2547) ภายหลงจากการแทงสตรทแทงบตรอาจจะรสกสบสน มอาการเพอฝน ประสาทหลอนในชวง

2-3 สปดาหแรก มอาการซมเศรา (Depressive symtoms) ในสปดาหแรกๆ หลงแทงสงขน

นอกจากนยงพบวาปจจยทมอทธพลตอความซมเศรา ทพบคอ จ านวนบตรทมชวตอย อายครรภท

แทง และเจตคตทมตอการตงครรภ (Neugebauer, et al., 1992)

2.2.2 ดานสมพนธภาพในครอบครว การสญเสยทารกในครรภกอใหเกดความเศรา

โศกกบทงสามและภรรยา (สรนภร ศกรวรรณ, 2548) แตเนองจากผหญงและผชายมการแสดงออก

ตอความเศราโศกทตางกน ภรรยามกจะแสดงออกถงความเศราโศกมากกวาในขณะทสามอาจจะ

แสดงความรสกเศราโศกออกมานอยกวา หรอบางครงกเกบกดความรสกไวไมแสดงออก เนองจาก

สงคมคาดหวงวาผชายเปนคนเขมแขงเปนผปกปองและใหความอบอนกบผหญง บางครงสาม

อาจจะรสกวาไมสามารถแบงปนความรสกเศราโศกกบบคคลอน หรอแมแตภรรยาได เพราะเกรงวา

ภรรยาจะเสยใจและซมเศรามากยงขน สามบางคนอาจหาทางออกโดยการกระตอรอรนท างานมาก

ขน ท างานพเศษนอกบานและนอกเวลามากขน ยงท าใหสามไมมเวลาพดคยปลอบใจและใหก าลงใจ

แกภรรยา สงผลใหสมพนธภาพระหวางสามกบภรรยาเหนหางกนจะท าใหเกดความไมสมดลทาง

อารมณ เชน ความวตกกงวล สบสน ซมเศรา อารมณไมมนคง (อภชาต จ ารสฤทธรงค ธอมส แบลร

และปทมา วาพฒนวงศ, 2550) ความแตกตางในการแสดงออกตอการสญเสยบตรนเปนสงท

13

กอใหเกดความล าบากใจของทงสองฝาย เนองจากฝายภรรยาจะรสกวาตนเองตองแบกภาระหนก

ทางดานอารมณความรสกแตเพยงฝายเดยวและดเหมอนวาสามจะไมทกขโศกมากนก ภรรยามกจะ

คดวาสามไมสนใจดแล ไมไดใหความส าคญหรอสามอาจนอกใจตน และคดวาการแทงบตรท าให

ชวตถกท าลาย รสกอางวาง โดดเดยว ไมสามารถสอสารหรอแบงบนความรสกกบสาม รสกวาไดรบ

ความรกและการประคบประคองจากสามนอยลงสงเหลานจะท าใหสตรมบตรยากทแทงบตร

หลกเลยงการมเพศสมพนธ มความตองการทางเพศลดลง สงผลใหเกดความตงเครยดในชวตสมรส

น าไปสความขดแยงความรสกโกรธเคองซงกนและกน เกดปญหาตอสมพนธภาพของคสมรสจน

อาจท าใหเกดการหยารางในทสด แตถาสตรมบตรยากทแทงบตรไดรบการดแล สนบสนน

ประคบประคอง เอาใจใสจากสามจะท าใหเกดสมพนธภาพทดและมความผกพนในชวตสมรสมาก

ยงขน (Hutti, 2004)

2.2.3 การตงครรภครงตอไป ภายหลงการสญเสยบตรในครรภอาจท าใหคสมรสม

ความพยายามทจะมการตงครรภอกครงทนท แตขณะเดยวกนความเศราโศกอาจเกดขนตอเนอง

สงผลตอการตงครรภครงตอไปคอท าใหสตรมบตรยากทเคยมประสบการณการแทงบตรมความ

วตกกงวลวาถาตนตงครรภอกครงทารกในครรภอาจไมแขงแรงอาจท าใหเกดการแทงอก (Kirksey,

In Woods & Esposito, Eds., 1987) ดงนนหากมการตงครรภเกดขนคสมรสจะมความเครยดและวตก

กงวลสงมาก กลวการแทงบตรจะเกดขนอก ในคสมรสทมบตรยากนนสวนใหญจะมความรสกอยาก

รกษาจนจะส าเรจ (Johansson M 2005 ) จงท าใหคสมรสตองการทราบขอมลเกยวกบระยะเวลาท

ควรรกษาเพอใหมการตงครรภครงใหม (Hager, In Woods & Esposito, Eds., 1987) ควรใหขอมลแก

คสมรสถงเวลาทเหมาะสมทควรมการเวนระยะของการตงครรภ เพอใหความเศราโศกมเวลาทจะ

สนสดกอน ซงเปนการเตรยมความพรอมของทงดานรางกายและจตใจ ดงนนควรค านงถงความ

พรอมทงในดานรางกายและจตใจของคสมรสเปนหลก (Davis, Stewart & Harmon, 1989)

14

2.3 ควำมหมำย แนวคด และทฤษฎ กำรดแลเอออำทร

“การเอออาทร” (caring) เปนค าทมผใหความหมายไวมากมาย เชน ในพจนานกรม ฉบบ

ราชบณฑตยสถาน (2542) “อาทร” หมายถง ความเออเฟอ การเอาใจใส ความหวงใย และความม

น าใจ ในพจนานกรมภาษาองกฤษออกฟอรด (Crowther, 1995) “การดแลเอออาทร” หมายถง ความ

สนใจ หรอความรสกหวงใย สวนอาร ชวเกษมสข (2541) ใหความหมาย “การพยาบาลอยางเออ

อาทร” ไววา เปนการกระท าใดๆ ทชวยเหลอประคบประคองและเอออ านวยใหบคคลสามารถ

ด ารงชวตอยในสงคมไดอยางปกตสขและมคณคาสอดคลองกบไลนงเจอร (Leininger,1988) ทให

ความหมาย การพยาบาลทเอออาทรไววา เปนการปฏบตกจกรรม การชวยเหลอ การสนบสนนค าจน

การอ านวยความสะดวก และการสรางความสามารถใหกบบคคลหรอกลมตามความตองการ เพอ

ปรบปรงหรอคงไวซงความมสขภาพด มแนวทางการด าเนนชวตทผาสก ในความหมายของเมเยอร

รอฟ (Mayeroff, 1971 cited in Euswas, 1991) การพยาบาลอยางเอออาทรเปนกระบวนการท

ชวยเหลอบคคลใหเจรญเตบโตถงระดบทเกดความพงพอใจ หรอบรรลถงความส าเรจสงสดในชวต

สามารถด ารงชวตอยในสงคมอยางมความสขละมคณคา ซงการเอออาทรในลกษณะนจะตองมความ

รกจรงใจตอผ รบการดแลมลกษณะคลายแม ท มวฒภาวะดแลลกและคาดหวงใหลกมความ

เจรญกาวหนาสงสดเทาทจะเปนไปได พะยอม อยสวสด (2539) กลาววา การเอออาทร เปนวถทางท

พยาบาลปฏบตในการบรการแกเพอนมนษยเพอไปสเปาหมายการมสขภาพและคณภาพชวตทด

สวนเมย (May, 1969 อางใน พวงรตน บญญานรกษ, 2536) ใหความหมายของการเอออาทรวา เปน

การกระท าในลกษณะทบคคลมความเอออาทร หวงใย ใสใจ เกยวของและผกพนตอผอน หรอการ

แสดงถงความทกขความสขทเกดรวมกน สมจต หนเจรญกล (2543) ไดสรปความหมาย การเออ

อาทรไววา เปนการกระท าเพอตอบสนองความตองการของผปวย ผรบบรการ ในลกษณะทเปนการ

กระท าตอรางกายของผรบบรการในกจกรรมตางๆ เปนการใชเครองมอและใชเทคนคตางๆ อยางม

ประสทธภาพ เปนการกระท าทแฝงไปดวยความรสกนกคดทางดานอารมณ และเจตคตทพยาบาล

รวมรสกกบผปวย ผรบบรการโดยพยาบาลมความเหนอกเหนใจ เขาใจผปวย ผรบบรการในฐานะ

ปจเจกบคคล และเปนการปองกนระแวดระวงเพอใหมการกระท าทถกตอง ตลอดจนคอยปกปอง

อนตรายตางๆ ทอาจเกดขนกบผปวย พวงรตน บญญานรกษ (2546) ไดใหความหมายของการดแล

อยางเอออาทรวา เปนการแสดงออกถงความเฉพาะทแยกแยะพฤตกรรมการปฏบตการพยาบาลให

15

ปรากฎชดเจนขน อนเปนเอกสทธของผประกอบวชาชพการพยาบาล และเปนเนอแทของการปฏบต

วชาชพการพยาบาลทมองเหนไดและผรบบรการบอกไดและเปนสงทส าคญ ตองใหควบคไปกบการ

ปฏบตตามแผนการรกษาทกขนตอนและในทกเรองทตองผสมผสานการดแลใหแกผปวยทงดาน

รางกาย จตใจ อารมณ สงคม และจตวญญาณ

จากความหมายของ “การเอออาทร” ตามทนกการศกษาหลายทานไดใหความหมายไวจะม

ความหมายใกลเคยงกน กลาวคอ เปนการกระท าทแสดงออกดวยความหวงใย เอออาทร ละเอาใจใส

ดแล ของบคคลหนงตอบคคลอนโดยมความจรงใจละมความรบผดชอบ เพอน าไปสเปาหมายให

ผรบบรการมสขภาพและคณภาพชวตทด แตมจดเนนทตางกนอยบางตามมมมองของนกการศกษา

บางทาน เชน ไลนนเจอร (Leininger, 1988) จะมองการเอออาทรวาไดรบอทธพลจากวฒนธรรม

กลาวคอ ความแตกตางของวฒนธรรมจะท าใหบคคลมความตองการการเอออาทรทแตกตางกน

ส วน เม เยอ รรอฟ ฟ (Mayerroff, 1971 cited in Euswas, 1991) ไดม องก าร เอ ออ าท รว า เป น

กระบวนการทท าใหบคคลอยในสงคมไดอยางปกตสข

แนวคดการดแลอยางเอออาทร ไดเกดขนพรอมกบวชาชพพยาบาล ดงเดมถกมองวาเปน

บทบาทหรอหนาทของผหญง โดยพจารณาจากลกษณะของความเปนแมทเอาใจใสดแลลก (Nulting

& Dock, 1935 cited in Leininger, 1988 ) ซงมเพยงแตการเลยงดใหมการกน การอย การหลบนอน

ผกผอนทถกตองเพยงพอเทานน แมและลกยงมความผกพนตอกน มความเอออาทรหวงใย ใสใจ

เปนทกขและเปนสขดวยเสมอ (พวงรตน บญญานรกษ, 2536) ฟลอเรนซ ไนตงเกล (Nightingale,

1859) มารดาแหงการพยาบาลยคใหม (mother of modern nursing) ไดสรางรากฐานการพยาบาลโดย

น าแนวคดเกยวกบการดแลอยางเอออาทรมาสการปฏบตการพยาบาลทรจกกนดในนาม “กฎของ

สขภาพ” (law of health) ทวาดวยกจกรรมการดแลอยางเอออาทรในการดแลสงแวดลอมใหสะอาด

ใหผปวยไดรบอากาศบรสทธ อาหารด สงเสรมการพกผอนนอนหลบ และสนบสนนใหมการออก

ก าลงกาย โดยเนนวา การดแลอยางเอออาทรตอผปวย เปนการปองกนคงไว และ/หรอฟนฟภาวะ

สขภาพ จากการเจบปวยหรอการบาดเจบใหเขาสภาวะปกตใหมากทสด และมองการดแลเอออาทร

เปนงานของพระเจาเปนการท าความดทแสดงออกดวยจตใจ มความเออเฟอเผอแผ ทงนพยาบาลตอง

มความซอสตย จรงใจเชอถอได ปรารถนาด มระเบยบวนย และคดถงผ อนมากกวาตวเอง

(Nultingale, 1860 cited in Leininger, 1988) ในเวลาตอมาแนวคดของการดแลอยางเอออาทรกไดรบ

16

การพฒนาจากนกปรชญา นกทฤษฎและนกการศกษาอกหลายทาน ซงสรปมความเหนไปในทาง

เดยวกนวา “การดแลอยางเอออาทร”เปนหวใจส าคญของการพยาบาลทตองมในการปฏบตกจกรรม

ทางการพยาบาลทกกจกรรม (Leininger, 1988; Watson, 1999; พวงรตน บญญานรกษ, 2536 ;

พะยอม อยสวสด, 2539) โดยมความชดเจนของแนวคดการดแลอยางเอออาทรวาเปนการปฏบตของ

“คน” ทปฏบตใหกบ “คนท งคน” โดยแสดงถง “องครวมของการพยาบาล” (holistic nursing)

น าไปสคามเปนอยและความมสขภาพดของคนนนเอง (พวงรตน บญญานรกษ, 2536)

อยางไรกตามแนวคดของการดแลอยางเอออาทรของนกปราชญ นกทฤษฎ และนกการ

ศกษาเหลานน ยงมจดเนนและมมมองทแตกตางกนเชน ไลนเจอร (Leininger, 1988) มมมมองวาใน

วฒนธรรมทแตกตางกนการดแลอยางเอออาทรกแตกตางกน เมเยอรราฟฟ (Mayerroff, 1971 cited

in Euswas, 1991) เนนถงผลของการดแลอยางเอออาทรวาท าใหบคคลอยรวมกนในสงคมไดอยางม

คณคา สวนพะยอม อยสวสด (Euswas, 1993) ไดเนนใหพยาบาลเหนคณคาในการใชตนเองในการ

ชวยเหลอเปนพลงบ าบด (Therapeutic use of self) แกผปวย โดยผปวยจะมความชนชมตอการไดรบ

การปฏบตเยยงบคคลทมศกดศร จงจะท าใหเกดการเรยนรในการเยยวยาตนเอง โดยทวทสน

(Watson, 1999) เนนถงองครวมของมนษยวามมตทางจตวญญาณเปนองคประกอบทส าคญ ซงถา

บคคลมดลยภาพของการ จต และจตวญญาณกจะท าใหบคคลเกดการเรยนร เหนคณคาและสามารถ

ดแลเยยวยาตนเองไดซงกอนทพยาบาลจะไปใหการดแลอยางเอออาทรตอผปวยไดนน พยาบาลตอง

มดลยภาพกาย จต และจตวญญาณ และดแลอยางเอออาทรตอตนเองใหไดเสยกอน

2.4 แนวคด และทฤษฎกำรดแลของสแวนสน

สแวนสน (Swanson, 1991) ไดน าแนวคดการดแลอยางเอออาทรตอมนษยของวทสนซง

เปนแนวคดทฤษฎระดบกลางไปพฒนาเพอน าไปสการปฏบตไดมากขน โดยท าการวจยเชงคณภาพ

ชนดเชงปรากฏการณวทยา (phenomenology) ในป ค.ศ. 1982 สแวนสน (Swanson, 1986, 1991,in

press) ไดศกษาถงการไดรบการดแลอยางเอออาทรจากพยาบาลของกลมมารดาหลงแทงบตร

จ านวน 20 คน พบวา ขอมลของการดแลอยางเอออาทรทมารดาหลงแทงบตรไดรบ สามารถจ าแนก

ไดเปน กจกรรการดแลอยางเอออาทรทประกอบดวย 5 ดาน ไดแก 1) การรจกผปวยในฐานะบคคล

คนหนง (knowing) 2) การเฝาดแลผปวยอยเสมอ (being with) 3) การชวยเหลอท ากจกรรมตางๆ

17

ให (doing for) 4) การสนบสนนใหผปวยมความสามารถ (enabling) และ 5) การด ารงไวซงความ

เชอและศรทธาของผปวย (maintaining belief) หลงจากนน สแวนสน (Swanson,1991, in press) ได

ศกษาถงการดแลอยางเอออาทรในมมมองของผใหบรการ โดยศกษาในกลมผใหการดแลในหอ

ผปวยหนกเดกแรกคลอด (NICU) จ านวน 19 คน ไดแก ผบรหารทางการพยาบาล 1 คน นกจรย

ศาสตรชวการแพทย (Biomedical ethicist) จ านวน 1 คน นกสงคมสงเคราะห (Social work) 1 คน

มารดาเดก 5 คน บดาเดก 2 คน แพทยเจาของไข 4 คนและพยาบาลเจาของไข 5 คน โดยตงค าถาม

ถามผใหการดแลวาการใหการดแลอยางเอออาทรในหอผปวยหนกเดกแรกคลอดทผใหการดแลท า

ใหแกผปวยน นมลกษณะอยางไร ผลการศกษาพบวาขอมลของการใหการดแลเอออาทรทได

สามารถจ าแนกเปนกจกรรมการดแลเอออาทรได 5 ดานเหมอนเดมซงถอวาเปนการสนบสนนผล

การศกษาเมอป ค.ศ. 1982

ตอมาสแวนสน (Swanson, 1988 cited in Swanson, 1990, 1991, in press) ไดศกษาการรบร

วาไดรบการดแลเอออาทรจากผใหบรการในมมมองของมารดาอายนอย จ านวน 8 คน ในโครงการ

การดแลสขภาพจตของดอกเตอรบารหนาด (Mental Health) เปนเวลา 18 เดอน ซงมารดาอายนอย

ไดรายงานการรบรวาไดรบการดแลอยางเอออาทรจากผใหการดแลของตน ประกอบไปดวย

กจกรรมการดแลเอออาทรทง 5 ดานเหมอนเดมจงเปนการสนบสนนการศกษาท 1 และท 2 โดยสรป

Swanson (1993) ไดใหความหมายของการดแลวาเปนวถทางทเกยวของกบการเอาใจใส ดแล

ปกปอง คมครอง สนบสนน สงเสรม ใหก าลงใจ ทกระท าโดยบคคลซงมความรบผดชอบและม

พนธะสญญาจดกระท าใหแกบคคลอนโดยตระหนกถง คณคา ความเชอ และคานยมของบคคลนน

ซงประกอบดวย กจกรรมการดแลอยางเอออาทร 5 ดาน คอ

1. การรจกในฐานะบคคลหนง (knowing) หมายถง การทพยาบาลสอใหผปวยรบรวาผปวย

ไดรบความเขาใจในเหตการณขณะทเปนอย โดยไมน าผปวยไปเปรยบเทยบกบประสบการณเดม

ของพยาบาล พยาบาลใหการดแลผปวยโดยมผปวยเปนศนยกลางของการดแล มการประเมนปญหา

ของผปวยอยางละเอยดและครอบคลม และยอมรบแบบแผนการด าเนนชวตของแตละคนไม

เหมอนกน คนทกคนมความคดความเชอเปนของตนเอง นอกจากนพยาบาลยงมความมงมนทจะ

คนหาสาเหต และแนวทางแกปญหาเพอใหผปวยไดรบการดแลทมคณภาพ โดยทการใหการดแลนน

ทงพยาบาลและผปวยตางกมความเปนตวของตวเอง

18

2. การเฝาดแลอยเสมอ (being with) หมายถง การทพยาบาลสอใหผปวยรบรวา พยาบาล

หวงใยและเคยงขางผปวยอยเสมอ โดยการใหเวลา และ/หรอมการใชเวลาขณะอยกบผปวยอยาง

คมคา ถงแมวาระยะเวลานนจะส นกตาม โดยผปวยรบรวาพยาบาลอยเปนเพอนและตงใจฟง รวม

รบรอารมณและแบงปนความรสกกบผปวยไมวาจะสขหรอทกขกตาม โดยทผปวยไมมความรสกวา

ตนเปนภาระของพยาบาลแตอยางใด ถงแมวาบางครงพยาบาลไมอยกบผปวย แตผปวยกรบรไดวา

พยาบาลยงคงหวงใยและคอยชวยเหลออยตลอดเวลา

3. การชวยเหลอท ากจกรรมตางๆ ให (doing for) หมายถง การทพยาบาลชวยเหลอท า

กจกรรมตางๆ ครอบคลมในสงทผปวยไมสามารถกระท าไดดวยตนเองตามความตองการของผปวย

เพอใหผปวยไดรบความสขสบาย ไมเกดอนตรายและภาวะแทรกซอนตางๆ โดยทการกระท าของ

พยาบาลจะตองประกอบไปดวยทกษะอยางเตมก าลงความสามารถ ในขณะทพยาบาลมการเคารพ

คณคาความมศกดศรและความเปนมนษยของผปวยอยเสมอ

4. การสนบสนนใหผปวยมความสามารถ (enabling) หมายถง การทพยาบาลมการใหขอมล

อธบายเกยวกบสถานการณของผปวย เสนทางเลอกโดยผานการไตรตรองอยางรอบคอบ ผปวยจะ

รบรวาตนไดรบการชวยเหลอสนบสนนสงเสรมใหไดใชความสามารถอยางเตมศกยภาพ โดย

พยาบาลยอมใหผปวยไดลงมอกระท าในสงทเหมาะสมอยางมจดมงหมายชดเจน เพอเสรมสราง

ศกยภาพของผปวยทมอยใหเพมพนยงๆ ขน นอกจากนนยงมการใหขอมลยอนกลบทเปนจรงและ

เปนไปในทางสรางสรรคเปนระยะๆ อยางสม าเสมอ

5. การด ารงไวซงความเชอและศรทธา (maintaining belief) หมายถง การทพยาบาลสอให

ผปวยรบรวาพยาบาลคงไวซงความเชอ ความศรทธาและความหวงทผปวยมอย โดยการใหมมมอง

ทางดานบวกสงเสรมใหมองโลกในแงดตามสภาพทเปนจรง ท าใหผปวยเกดความพงพอใจม

ความสขทไดเชอถอและศรทธานน และสามารถเผชญสถานการณตางๆทก าลงเกดขนไดอยางม

ความหมายหรอท าใหผปวยมความหวง ถงแมในบางครงความเชอของพยาบาลอาจแตกตางจาก

ผปวยกตาม พยาบาลกตองเคารพในสทธสวนบคคลของผปวย

สแวนสน (Swanson, 1991) ไดอธบายเพมเตมวา “กจกรรมการดแลอยางเอออาทรท ง 5

ดานนนจะผสมผสานเปนหนงเดยวไมสามารถแบงแยกได การพยาบาลทสมบรณน าไปสการม

19

สขภาพทดและความผาสกของผปวยอยางแทจรง พยาบาลตองสอใหผปวยรบรไดวา ไดรบการดแล

อยางเอออาทรครบถวนตามกจกรรมทง 5 ดาน”

นอกจากนสแวนสน (Swanson, 1999) ไดสงเคราะหงานวจย (Meta-analysis) ทเกยวของกบ

การดแลอยางเอออาทรเพอเปนการสนบสนนพฒนาทฤษฏระดบกลางในการทไดมาซงกจกรรมการ

ดแลอยางเอออาทรทง 5 ดาน โดยงานวจยทน ามาสงเคราะหนนครอบคลมในกลมของผไดรบการ

ดแล ไดแก ผปวยและครอบครว ผใหการดแล ไดแก พยาบาล นกศกษาพยาบาล อาจารยพยาบาล

และบคลากรทางสขภาพอนๆ รวมท งขอมลเกยวกบการดแลอยางเอออาทรทเกยวของกบ

ประสบการณจรงทไดรบ ความคาดหวง การสงเกตเหน การแสดงพฤตกรรมของกลมตวอยาง เปน

ตน งานวจยทสแวนสนน ามาสงเคราะหมจ านวนทงหมด 130 ฉบบ เปนงานวจยตงแตป ค.ศ. 1980-

1996 หลงการสงเคราะหและจดหมวดหม สรปไดวาความหมายของการดแลอยางเอออาทรใน

งานวจยตางๆ ทศกษาไมไดออกนอกกรอบ ในกจกรรมการดแลอยางเอออาทรทง 5 ดานทสแวนสน

ไวแตอยางไร นอกจากนนสแวนสนไดสรปถงกจกรรมดแลอยางเอออาทรทง 5 ดานของตนวา

สอดคลองกบปจจยการดแลเอออาทร 10 ประการของวทสนดงตอไปน (Swanson, 1991)

กจกรรมการดแลเอออาทรของสแวนสน 2 ดาน ไดแก 1) การรจกผปวยในฐานะบคคลคน

หนง และ 2) การเฝาดแลผปวยอยเสมอ มความสอดคลองกบปจจยการดแลเอออาทร 3 ประการ

ของวทสน ไดแก 1) ระบบคานยมเหนแกประโยชนของผอนและมเมตตาตอเพอมนษย 2) การไว

ตอการรบรตอตนเองและผอน และ 3) การเสรมสรางพลงทางจตวญญาณในการมชวตอย

กจกรรมการดแลอยางเอออาทรของสแวนสนดานการชวยเหลอท ากจกรรมตางๆ ใหผปวย

มความสอดคลองกบปจจยการดแลอยางเอออาทร 3 ประการของวทสน ไดแก 1) การมสมพนธภาพ

การชวยเหลอทไววางใจกน 2) การสนบสนน ปกปอง และ/หรอการแกไขสงแวดลอมทงดานจตใจ

กายภาพ และจตวญญาณ และ 3) การใหการชวยเหลอเพอตอบสนองความตองการของบคคล

กจกรรมการดแลอยางเอออาทรของสแวนสนดานการสนบสนนใหผปวยมความสามารถ ม

ความสอดคลองกบปจจยการดแลเอออาทร 4 ประการของวทสน ไดแก 1) การแสดงออกของ

ความรสกทางบวกและทางลบ 2)กระบวนการดแลเพอแกปญหา 3) การมสมพนธภาพระหวาง

บคคลในกระบวนการเรยนการสอน และ 4) การมสมพนธภาพการชวยเหลอไววางใจ

20

กจกรรมการดแลเอออาทรของสแวนสน ดานการคงไวซงความเชอ มความสอดคลองกบ

ปจจยการดแลอยางเอออาทร 2 ประการของวทสน ไดแก 1) ความศรทธาและความหวง และ 2) การ

พลงทางจตวญญาณในการมชวตอย เปนตน (Swanson, 1991)

จากการน าเสนอความสอดคลองของกจกรรมการเอออาทรทง 5 ดานของสแวนสนกบปจจย

การดแลเอออาทร 10 ประการ ของสแวนสนดงกลาวเปนการเพมความเชอมนวาสามารถน าแนวคด

ของสแวนสนไปใชในกลมตวอยางทหลากหลายได (Swanson, 1991) ท งนจากการทบทวน

วรรณกรรม พบวา มการน าแนวคดของวทสนไปประยกตใชในกลมตวอยางหลายกลม เชน กลม

ผปวยทอยในภาวะหวใจขาดเลอดไปเลยง (Cronin & Harison, 1988) กลมผปวยศลยกรรมทไดรบ

การผาตด (Parson, Kee and Gray, 1993) กลมผปวยทมภาวะสมองเสอม (dementia) กลมผสงอาย

(Strickland, 1996) กลมมารดาหลงแทงบตร (กนยารกษ เงยเจรญ, 2541) กลมผปวยศลยกรรมทวไป,

อายรกรรม, สต-นรเวช, กมารเวชและในกลมผปวยพเศษ เปนตน (อชญา สวรรณกลและนงนช

เชานศลป, 2542) จากการน าแนวคดของวทสนไปประยกตใชในกลมผสงอายของสตรกแลนด

(Strickland, 1996) พบวา “ยงมความยากอยเลกนอย เนองจากแนวคดการดแลอยางเอออาทรของวท

สนยงคงเปนนามธรรมสง” สวนแนวคดการดแลอยางเอออาทรของสแวนสนซงเปนทฤษฎ

ระดบกลางเปนรปธรรมชดเจนสามารถน าไปประยกตใชไดงาย (Swanson, 1999)

2.5 กำรประยกตใชทฤษฎกำรดแลของสแวนสนตอควำมเศรำโศกจำกกำรแทง ของสตรมบตรยำก

การรกษาดวยเทคโนโลยการเจรญพนธน นเปนวธททนสมยทสดและเปนทางเลอกท

สามารถแกไขภาวะมบตรยาก เพอใหคสมรสไดบตรดงทปรารถนา การรกษาดวยวธนจะมความ

ยงยากซบซอนกอใหเกดความเครยดแกคสมรสเปนอยางยงโดยเฉพาะในฝายหญงจะมความวตก

กงวลและซมเศรา กลาวโทษตนเองมากกวาฝายชาย (Newton CR,Sherrard W,Glavac I,1999) โดย

ตงแตเขารบการรกษาจนกระทงสามารถตงครรภไดตามทปรารถนา แตถาการตงครรภสนสดลง

กอนการคลอด ซงกคอเกดการแทงบตรนนเอง สตรมบตรยากทสญเสยบตรจากการแทงนจะมการ

แสดงออกของความเศราโศก คอมอาการซมเศรา โกรธ และรสกผด (Keillner & Lake, 1993) แมด

เดน (Madden,1994) จากการศกษาพบวามารดาทแทงเองมความรสกหลายอยาง คอ รสกเศราเสยใจ

คบของใจ ผดหวง และโกรธ นอกจากนยงรสกอจฉาสตรทมครรภโดยเฉพาะบคคลทเปนญาตหรอ

21

เพอน และมกจะหลกเลยงทจะเขาไปมปฏสมพนธกบสตรมครรภอนๆ หรอสตรทเพงคลอดบตร

(Kay, In Woods & Esposito, Eds., 1987) ตลอดจนมความรสกกลวทไดรบการต าหนตเตยนจาก

บคคลทสาม ไดแก สาม บดา มารดาของตนเองหรอสาม หรอญาตผใหญอนๆ วาดแลตนเองไมดจง

ท าใหเกดการแทงบตร ซงอาจเปนความรสกกลวทเกดขนเองโดยไมมใครมาต าหนตเตยนจรงๆ รสก

วาไมมใครสามารถจะชวยได รสกโกรธและต าหนบคลากรทใหการดแล มความสงสยเกยวกบ

ค าแนะน า และการปฏบตทตนเองไดรบ (Hager, In Woods & Esposito, Eds., 1987) เคนเนลและ

คณะ (Kennell, Slyter & Klaus, 1970) ศกษาพบวามารดาทมความเศราโศกจากการสญเสยบตรใน

ครรภซงรวมถงการแทงเอง มอาการแสดงทส าคญ 6 ประการ (The six key signs) คอ เศราเสยใจ

เบออาหาร นอนไมหลบ ฉนเฉยวงาย คดหมกมนถงทารกทจากไป และไมสามารถปฏบตกจกรรม

ในชวตประจ าวนได นอกจากนลอควด และเลวส (Lockwood & Lewis, 1980) พบวา ความรสกท

เดนชดของมารดาทสญเสยบตรในครรภ คอ ความรสกผด และความรสกละอายใจ สวนเฮรซ (Herz,

1984) ศกษาพบวาความรสกทเดนชดอกอยางหนง คอ ความรสกโกรธทไมไดบตรสมดงความ

คาดหมาย การศกษาในบดามารดาทสญเสยบตรตายคลอด หรอตายในวยแรกเกดหลายรายงาน

พบวาความเศราโศกมความเดนชดในระยะเรมแรกทมการสญเสย (Zeanah, 1989) ความเศราโศก

ของมารดาทแทงเอง โดยเฉพาะในระยะไตรมาสแรก จะมความรนแรงมากทสดในชวง 2-3 สปดาห

หลงการแทง และมความเศราโศกตอเนองไปอกเปนเวลาหลายเดอนและจะคอยๆลดลง ถามารดายง

มความเศราโศกจนไมสามารถด าเนนชวตตามปกตไดหลงการแทงเกนกวา 6 เดอน (Neugebauer

1997) แสดงวามความเศราโศกผดปกต (Pathological grief) และควรไดรบการรกษาจากจตแพทย

(Peterson, 1993)

ผมความเศราโศกทสามารถผานแตละระยะของกระบวนการการเศราโศกได จนไปถงระยะ

ทความเศราโศกหมดไป แสดงใหเหนถงความส าเรจในการปฏบตพนธกจของความเศราโศก (Tasks

of mourning) แตบางคนอาจจะไมสามารถผานในแตละระยะของกระบวนการการเศราโศกไปได

จนถงระยะทความเศราโศกหมดไป อาจตดอยในระยะใดระยะหนง การสญเสยบตรในครรภโดย

การแทงท าใหสตรมบตรยากมความเศราโศก จงท าใหมการเปลยนแปลงทางความรสก อาการทาง

กาย ความคดละพฤตกรรม ซงเปนการสญเสยภาวะดลยภาพท าใหมความตองการการดแลเกดขน ถา

ความตองการนนไมไดรบการตอบสนองจะท าใหเกดความเศราโศกทผดปกต ซงอาจน าไปสปญหา

22

ทางจตเวชในระยะตอมา แตถาความตองการนนไดรบการตอบสนองสตรมบตรยากจะคลายความ

เศราโศก และผานพนระยะของความเศราโศกดวยด ตลอดจนสามารถปรบตวใหยอมรบการสญเสย

ทเกดขน ท าใหกลบมภาวะดลยภาพ

พยาบาลมหนาทส าคญทจะชวยใหสตรมบตรยากทสญเสยบตรจากการแทงสามารถจดการ

กบความเศราโศก ในครงนผวจ ยไดน าทฤษฎการดแลเอออาทรของสแวนสน ซงเปนทฤษฎ

ระดบกลาง (middle-range theory) (Ahern, Corless et al. 2011)มาประยกตใชในการดแลสตรมบตร

ยาก การดแลดวยความเอออาทรนนเปนศาสตรทเปนเอกลกษณของการพยาบาลและเปนหวใจ

ส าคญของการปฏบตการพยาบาลทกกจกรรม (Watson 1999) การพยาบาลโดยมความเขาใจ

ผใชบรการในฐานะปจเจกบคคลเคารพในความเชอและความศรทธาของผใชบรการเปนแนวคดการ

ดแลของสแวนสน (Swanson 1991) มความเหมาะสมทจะน าไปใชกบสตรมบตรยากทสญเสยบตร

จากการแทงเนองจากมแนวคดการดแลบคคลแบบองครวมทชดเจนเปนรปธรรม ซงประกอบดวย

พฤตกรรมการดแล 5 ประการ ไดแก การรจกผใชบรการในฐานะบคคลหนง (knowing) พยาบาลให

การดแลผใชบรการอยางปจเจกบคคล การเฝาดแลอยเสมอ (being with) พยาบาลหวงใยและอยเคยง

ขางผใชบรการเสมอ การชวยเหลอกจกรรมตางๆ (doing for) พยาบาลชวยเหลอกจกรรมตางๆ

ครอบคลมในสงทผใชบรการไมสามารถกระท าไดดวยตวเอง การสนบสนนใหผใชบรการม

ความสามารถ (enabling) การพยาบาลชวยเหลอสนบสนนสงเสรมใหไดใชความสามารถอยางเตม

ศกยภาพ การด ารงไวซงความเชอและศรทธาของผ ใชบรการ (maintain belive) ท งน เพราะ

ปฏสมพนธระหวางพยาบาลกบสตรมบตรยากท าใหพยาบาลไดรจกและเขาใจปญหาของสตรมบตร

ยากในฐานะปจเจกบคคลไดอยางชดเจนรวมถงการปฏบตการพยาบาลทกอยางโดยความหมายของ

การดแลแบบเอออาทรจะรวมถงภาระงานทเกยวของกบการเอาใจใสดแล ปกปองคมครอง

สนบสนนสงเสรมใหก าลงใจและกระท าโดยบคคลซงมความรบผดชอบและมสมพนธสญญาจด

กระท าใหแกบคคลอนโดยประกอบดวยขนตอน ดงน

ขนแรก : ระยะทอยรพ.หลงทราบผลวาแทงบตร : สรางสมพนธภาพ และใหการดแลจนกวา

สตรมบตรยากทสญเสยบตรจากการแทงจะกลบบาน

ขนท2 : โทรศพทตดตามเยยมทบาน ในอก 1 วนและอก 1 สปดาหตอมาหลงแทงบตร เนน

การโทรในชวงทสตรมบตรยากทสญเสยบตรจากการแทงสามารถรบโทรศพทไดสะดวก

23

ขนท 3 : อก 2 สปดาหตอมา เมอสตรมบตรยากทสญเสยบตรจากการแทงมาตรวจตามนด

ซงทง 3 ขนตอนทใหการพยาบาลมการผสมผสาน ดงน

1. การรจกผปวยในฐานะบคคลหนง (Knowing) ศกษาประวตของสตรมบตรยาก

จากแฟมทหนวยผมบตรยาก โดยเนนการดขอมลเกยวกบ อาย รายไดครอบครวเฉลยตอเดอน

ระยะเวลาในการรกษาภาวะมบตรยาก สาเหตของภาวะมบตรยาก วธในการรกษา รวมถงปจจยอนๆ

ทอาจเปนสาเหตของแทงโดยประสานงานกบแพทยเจาของไขเพอปรกษาและสอบถามถงสาเหตท

นาจะเปนปจจยใหแทง หลงจากทกลมตวอยางไดรบการแจงผลจากแพทยวาแทงบตร ผวจยอาจตอง

ท าความเขาใจ พดคยสอสารกบสตรมบตรยากอกครง ท าความเขาใจสาเหตและความหมายของการ

การแทง ผวจยพดคยสอสารกบสตรมบตรยากอกครงถงขอมลทสตรมบตรยากไดรบจากแพทยเพอ

ประเมนความเขาใจของสตรมบตรยากวาเขาใจถกตองหรอไม โดยยดสตรมบตรยาก เปนศนยกลาง

ของการดแล ดวยการสรางสมพนธภาพกบสตรมบตรยากเพอใหสตรมบตรยากเกดความไววางใจ

พดคยโดยใชค าถามในเรองเกยวกบการแทง และความหมายของการแทง ใชทกษะการสงเกตทาทาง

ท าความเขาใจ

2. การเฝาดแลอยเสมอ (Being with) เปนการทผวจยใหการชวยเหลอสนบสนน

ทางดานอารมณแกสตรมบตรยากเสนอตวอยเปนเพอน ใชค าถามและเปดโอกาสใหไดระบาย

ความรสกจากการแทง รวมทงปจจยทคดวาเปนสาเหตทท าใหแทงโดยไมขดขวางการแสดง

ความรสกใชเทคนคการสมผส การรบฟง การสบตา สนใจในสงทคสมรสพด พดคยดวยน าเสยง

ทาทางทเปนมตร ใหเวลาในการรบฟงโดยไมแสดงอาการเรงรบหรอกระวนกระวายใจ พรอมกบ

ใหเบอรโทรศพทของผวจยเพอตดตอเมอมปญหาหรอตองการค าปรกษาไดตลอดเวลาและยนด

ชวยเหลอดวยความเตมใจ

3. การปฏบตชวยเหลอ (Doing for) โดยการชวยท ากจกรรมตางๆแกใหไดรบความ

ปลอดภย เปนสวนตว จดเตรยมกระดาษเชดหนาไวใกลมอ จดสถานทในการพดคยใหเปนสวนตว

ไมมคนพลกพลานเพราะสตรมบตรยากอาจจะไมตองการใหบคคลอนทราบถงการแสดงออก ความ

ผดหวงของตน หรอปญหาค าถามทตนเองตองการสอบถามหรอพดคย ซงเปนขอก าหนดในการ

รกษาความลบของผปวยตามมาตรฐานวชาชพ จดสงแวดลอมใหเกดความสขสบาย เชน อากาศ

ถายเทสะดวก ไมมกลนเหมนหรอเสยงดงรบกวน ประสานงานกบแพทยเจาของไขเพอปรกษาและ

24

วางแผนการรกษาหรอเปนสอกลางในการสอบถามขอมลเพมเตมในสวนทสตรมบตรยากยงไม

เขาใจ หรอไมกลาถามแพทยโดยตรง

4. ใหการสนบสนน (Enabling) โดยการใหขอมล เสนอทางเลอกเพอใหสตรมบตรยาก

ความสามารถในการดแลตนเองอยางเหมาะสม โดยการสนบสนนและชวยเหลอใหสามารถเผชญ

กบปญหาโดยใหก าลงใจแกสตรมบตรยากไมใหทอแท แนะน าใหคสมรสใหก าลงใจซงกนและกน

โดย กระตนใหสตรมบตรยากมองเหนคณคาในตนเองถงแมจะแทงบตรในรอบนกยงมโอกาสใน

การรกษาใหมในรอบตอไป หรอยกตวอยางรายอนทเคยท าหลายรอบจงจะประสบผลส าเรจรวมทง

จดกลมใหมการพดคยกบสตรมบตรยากทมประสบการณตรงในการแทงบตรแลวไดพยายามในการ

รกษาจนประสบผลส าเรจ ท าใหมการแชรประสบการณ เกดการใหก าลงใจระหวางผใชบรการดวย

กนเองโดยมผวจยเปนผเชอมโยงใหเกดขน กระตนใหคสมรสมองเหนคณคาและความสามารถของ

ตนเองในเรองอน เชนความส าเรจในหนาทการงานหรอความภาคภมใจในตนเองในดานอนๆ การ

สนบสนนดานขอมล โดยใหความรแกสตรมบตรยากในเรองกระบวนการเศราโศก การจดการ

ความเศราโศก การปฏบตตว การท ากจวตรประจ าวนตางๆทสามารถท าไดตามปกตหรอขอหาม

ตางๆ ใหความรเรองการใชยารวมถงคาใชจายทอาจเกดขน ระยะเวลาในการรกษาและแนวทางการ

รกษาครงถดไป ตลอดจนขอมลตามทสตรมบตรยากตองการ

5. การคงไวซงความเชอ ศรทธาและความหวง (Maintain belive) พยาบาลคงไวซง

ความเชอ ความศรทธาและความหวงทสตรมบตรยากมอย โดยการใหมมมองทางดานบวก สงเสรม

ใหมองโลกในแงดในสภาพทเปนจรง เชน การจะกลบมารกษาใหม การหยดพกการรกษากอน การ

แสวงหาแพทยทางเลอก การกราบไหวขอพรสงศกดสทธเพอใหไดบตรตามทตนปรารถนา การขอ

บตรบญธรรม การรบไขหรออสจบรจาค การอมบญ การเปลยนแพทยทรกษาหรอแมแตการเปลยน

สถานทในรกษา ท าใหคสมรสมความหวงถงแมในบางครงความเชอของพยาบาลอาจจะแตกตาง

จากสตรมบตรยากกตาม พยาบาลตองเคารพในสทธสวนบคคลของสตรมบตรยากดวย

25

บทท 3

วธกำรด ำเนนงำนวจย

การวจยครงนเปนการวจยกงทดลอง (quasi experimental design) เพอศกษาผลของการ

ประยกตใชทฤษฎการดแลของสแวนสนตอความเศราโศกจากการแทงของสตรมบตรยาก

3.1 วธกำรศกษำ

การวจยครงนเปนการวจยกงทดลอง (quasi experimental design) เปนการเปรยบเทยบความ

เศราโศกจากการแทงของสตรมบตรยากทไดรบการพยาบาลโดยประยกตใชทฤษฎการดแลของส

แวนสนรวมกบการพยาบาลตามปกตกบกลมทไดรบการพยาบาลตามปกตเพยงอยางเดยว ทมารบ

บรการทศนยรกษาผมบตรยากโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต จ านวน 60 ราย แบงเปน

กลมทดลอง 30 รายและกลมควบคม 30 ราย ระหวางเดอนมกราคม 2558 – เดอนธนวาคม 2558

3.2 ประชำกรและกลมตวอยำง

ก. ประชากรและกลมตวอยาง

สตรมบตรยากทแทงบตรมอาย 18 ปขนไป เลอกกลมตวอยางโดยการสมแบบเจาะจง

(Purposive Sampling) จากผทมคณสมบตตามเกณฑทก าหนดทมารบบรการทศนยรกษาผมบตรยาก

โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ระหวางเดอนมกราคม 2558 – เดอนธนวาคม 2558

ข. การเลอกกลมตวอยาง

เกณฑการเลอกผปวยเขากลมศกษา (inclusion criteria)

1. อาย 18 ปขนไป

2. ไมเคยมประวตเปนโรคทางจตมากอนสามารถตดตอสอสารดานการพด การฟง การ

มองเหนได

3. สามารถเขารวมโปรแกรมไดตลอด มโทรศพทสามารถตดตอได

4. มระดบของความเศราโศกตงแตระดบปานกลางขนไป (คะแนนความเศราโศกเฉลยจาก

การท าแบบวดความเศราโศกจากการแทงของสตรมบตรยาก ≥ 2.50)

26

5. ระยะเวลาในการแทงบตรไมเกน 6 สปดาห กอนเขารวมโครงการ

เกณฑการเลอกผปวยออกจากกลมการศกษา (exclusion criteria)

1. มประวตเปนโรคทางจตมากอน ไมสามารถตดตอสอสารดานการพดหรอมองเหนได

2. ไมสามารถเขารวมโปรแกรมได

3. ระยะเวลาในการแทงบตรเกน 6 สปดาห กอนเขารวมโครงการ

เกณฑการถอนผปวยออกจากกลมการศกษา (discontinuation criteria)

1. เขารวมโปรแกรมไดไมครบตามก าหนด หรอมเหตจ าเปนทไมสามารถเขารวม

โครงการไดจนจบโครงการ โดยจะไมมผลกบการรกษาภาวะมบตรยาก

ค. ขนาดตวอยาง (sample size)

การก าหนดกลมตวอยางก าหนดโดยการเปดตารางของ Polit and Hungler (Polit and Hungler, 1987) เพอหาขนาดกลมตวอยาง จากการทบทวนงานวจยทใชเครองมอเดยวกนพบวา การศกษาของปารชาต เพงคาสคนโธ เรองผลของโปรแกรมการสนบสนนทางการพยาบาลแบบปรบตามสภาวะตอความเศราโศกในมารดาทแทงเอง (ปารชาต เพงคาสคนโธ, 2547) ไดมการ ค านวณกลมตวอยางดวย power analysis และเพอควบคม type II error (Polit and Hungler, 1987)

ก าหนดให

The significance criterion (α) = 0.05

The population effect size (γ) = .8

Power (1-β) = .8

น าคา effect size มาเปดตาราง ไดกลมตวอยางกลมละ 25 ราย และเพอเปนการปองกนการ

สญหายของกลมตวอยาง ผวจยจงเพมจ านวนกลมตวอยางอกรอยละ 20 จงไดกลมตวอยางเพมเปน

กลมละ 30 คน

3.3 เครองมอทใชในกำรวจย

3.3.1 เครองมอทใชในการด าเนนการวจยผวจยประยกตมาจาก “โปรแกรมการ

พยาบาลโดยใชทฤษฎการดแลของสแวนสนในการดแลหญงทสญเสยบตรจากการแทงเอง” ของ

27

สภาพนธ เหมอนวดไทร (สภาพนธ เหมอนวดไทร, 2553) เพอใชกบกลมทดลองคอสตรมบตรยาก

ทสญเสยบตรจากการแทง ประกอบดวย แผนการสอนเรองการแทงบตรและการปฏบตตวหลงแทง

บตร แผนการสอนเรองการแทงบตรและความเศราโศกส าหรบสมาชกในครอบครว คมอการปฏบต

ตวหลงแทงบตรและการจดการกบความเศราโศก คมอการชวยเหลอสนบสนนหญงหลงแทงบตร

ส าหรบสมาชกในครอบครว

3.3.2 เครองมอทใชเกบรวบรวมขอมล ประกอบดวย แบบสอบถามสวนบคคล

แบบบนทกขอมลทวไปทไดจากการใหการพยาบาล (Anecdotal Record) แบบวดความเศราโศกจาก

การแทงของสตรมบตรยาก ซงเปนแบบสอบถามความเศราโศกของผหญงทสญเสยบตรจากการ

แทงเอง (The perinatal grief scale ของโทดเดอร ลาสเกอร และอลฮาเดฟ ซงกนยรกษ เงยเจรญ

แปลเปนภาษาไทยและปรบแกตามขอเสนอของผทรงคณวฒ (อางถงในสภาพนธ เหมอนวดไทร,

2553) ประกอบดวย ขอความทใหผตอบประเมนตามความคดของผตอบจ านวน 28 ขอ ลกษณะ

ค าตอบเปนมาตรสวนประมาณคาของลเกต 5 อนดบ คอ ไมเหนดวยอยางยง ไมเหนดวย ไมแนใจ

เหนดวย เหนดวยอยางยง ขอค าถามถามเปนขอความใหตอบตามความคดเหนเปนขอความเชงลบ

25 ขอ หมายถง เหตการณนนๆ กอใหเกดความเศราโศก หากตอบเหนดวยอยางยงจนถงไมเหนดวย

อยางยงใหคะแนน 5-1 ตามล าดบ และเปนขอความเชงบวก จ านวน 3 ขอ หมายถง เหตการณนนๆ

ไมกอใหเกดความเศราโศก หากตอบเหนดวยอยางยงจนถงไมเหนดวยอยางยงใหคะแนน 1-5

ตามล าดบ การก าหนดเกณฑระดบความเศราโศก

เศราโศกมาก หมายถง มคะแนนเฉลย 4.5-5.00

เศราโศกคอนขางมาก หมายถง มคะแนนเฉลย 3.5-4.49

เศราโศกปานกลาง หมายถง มคะแนนเฉลย 2.5-3.49

เศราโศกคอนขางนอย หมายถง มคะแนนเฉลย 1.5-2.49

เศราโศกนอย หมายถง มคะแนนเฉลย 1.00-1.49

โดยมกำรตรวจสอบเครองมอ ดงน

1. การหาความเทยงตรง (validity) แบบสอบถามความเศราโศกของผหญงทสญเสยบตร

จากการแทงเอง กนยรกษ เงยเจรญ (กนยรกษ เงยเจรญ, 2541) ไดรบการตรวจสอบความถกตองของ

ภาษา และความเทยงตรงของเนอหา จากผทรงคณวฒจ านวน 5 ทานประกอบดวย

28

อาจารยพยาบาล ภาควชาการพยาบาลสตศาสตร-นรเวชวทยา 3 ทาน

อาจารยพยาบาล ภาควชาสขภาพจตและการพยาบาลจตเวช 1 ทาน

อาจารยภาควชาจตเวชศาสตร คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล 1 ทาน

2. การหาความเชอมนของเครองมอ (reliability) แบบวดความเศราโศกของสตรทสญเสย

บตรจากการแทงของโทดเดอร ลาสเกอร และอลฮาเดฟ ทกนยรกษ เงยเจรญ แปลเปนภาษาไทยและ

ปรบแกตามขอเสนอของผทรงคณวฒ (กนยรกษ เงยเจรญ, 2541)ไดมการน าไปทดลองใชกบ

มารดาทสญเสยบตรจากการแทงเองทมลกษณะเชนเดยวกบกลมตวอยางทศกษา พบวามความ

เชอมนอยระหวาง 0.80 - 0.88 ส าหรบงานวจยครงนผวจยไดน าแบบวดความเศราโศกของสตรท

สญเสยบตรจากการแทงไปทดลองใชกบกลมตวอยางทเปนสตรมบตรยากทแทงบตร จ านวน 30 คน

แลวมาค านวณหาคาความเชอมนโดยใชสตรสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s alpha

coefficient) ไดคาความเชอมนเทากบ 0.89

3. โปรแกรมการพยาบาลโดยประยกตใชทฤษฎการดแลของสแวนสนตอความเศราโศกจาก

การแทงของสตรมบตรยาก ประกอบดวย แผนการสอนเรองการแทงบตรและการปฏบตตวหลงแทง

บตร แผนการสอนเรองการแทงบตรและความเศราโศกส าหรบสมาชกในครอบครว คมอการปฏบต

ตวหลงแทงบตรและการจดการกบความเศราโศก คมอการชวยเหลอสนบสนนหญงหลงแทงบตร

ส าหรบสมาชกในครอบครว สภาพนธ เหมอนวดไทร (สภาพนธ เหมอนวดไทร , 2553) ไดสราง

ขนมาเพอใชกบกลมทดลองกบหญงทสญเสยบตรจากการแทงและน าไปปรกษาอาจารยทปรกษา

เพอตรวจสอบเนอหา และภาษาทใช แลวน าไปแกไข หลงจากนนจงน าไป เสนอใหผทรงคณวฒ

จ านวน 5 ทาน พจารณาตรวจสอบความตรงของเนอหา และความเหมาะสมของภาษาทใช ความ

เหมาะสมของสอทใช ภายหลงผทรงคณวฒตรวจสอบและใหขอเสนอแนะแลว น าเครองมอมา

พจารณามาปรบปรงแกไขตามค าแนะน าของผทรงคณวฒ และไดน าเครองมอไปทดลองใช (try out)

กบหญงทสญเสยบตรจากการแทง ทมคณสมบตเหมอนกลมตวอยางเพอประเมนแผนการสอน คมอ

เพอดความแจมชดของภาษา และความเขาใจของกลมตวอยางแลวน าไปปรบปรงแกไขกอน

29

น าไปใชจรง ซงเครองมอไดรบการ ตรวจสอบความตรงเชงเนอหา และความถกตองของภาษาไทย

(content validity) จากผทรงคณวฒจ านวน 5 ทาน ซงผทรงคณวฒประกอบดวย

อาจารยพยาบาล ภาควชาการพยาบาลสตศาสตร-นรเวชวทยา 1 ทาน

อาจารยพยาบาล ภาควชาสขภาพจตและการพยาบาลจตเวช 2 ทาน

จตแพทย 1 ทาน

สตนรแพทย 1 ทาน

3.4 ขนตอนกำรด ำเนนกำรวจย

ก. การแบงกลมเพอท าการศกษา (Research grouping) แบงการศกษาออกเปน

2 กลมใหญๆ คอ

1) กลมของสตรมบตรยากทแทงบตรทไดรบการพยาบาลโดยประยกตใชทฤษฎ

การดแลของสแวนสนรวมกบการพยาบาลตามปกต

2) กลมของสตรมบตรยากทแทงบตรทไดรบการพยาบาลตามปกตเพยงอยางเดยว

ข. ขนตอนการด าเนนการวจย (Research design)

สตรมบตรยากทแทงบตร

กลมควบคม กลมทดลอง

ตอบแบบสอบถามสวนบคคลและแบบวดความเศราโศก ตอบแบบสอบถามสวนบคคลและแบบวดความเศราโศก

ตอบแบบวดความเศราโศกเมอมาพบแพทยตามนด และใหการพยาบาลตามปกต

ใหการพยาบาลตามโปรแกรมการพยาบาลโดยประยกตใชทฤษฎการดแลของสแวนสนรวมกบการพยาบาลตามปกตรวมทงตอบแบบวด

ความเศราโศก

โทรศพทตดตามและใหการพยาบาลตามโปรแกรมการพยาบาลโดยประยกตใชทฤษฎการดแลของสแวนสนรวมกบการพยาบาลตามปกต

2 สปดาห หลงแทงบตร

1 วน หลงแทงบตร

1 สปดาห หลงแทงบตร

โทรศพทตดตามและใหการพยาบาลตามโปรแกรมการพยาบาลโดยประยกตใชทฤษฎการดแลของสแวนสนรวมกบการพยาบาลตามปกต

2 สปดาห หลงแทงบตร

30

ภำพท 1 แสดงแผนผงของขนตอนการศกษา

การศกษาวจยครงน ผวจยแบงขนตอนการด าเนนงาน เปน 2 ขนตอน คอ ขนเตรยมการและ

ขนด าเนนการทดลอง โดยมรายละเอยด ดงน

3.4.1 ขนเตรยมการ

หลงจากโครงรางการวจยผานการรบรองจากคณะอนกรรมการจรยธรรมในคน

มหาวทยาลยธรรมศาสตร ชดท 3 สาขาวทยาศาสตร ผวจยเขาพบหวหนาหนวยผมบตรยากและ

หวหนางานการพยาบาลหตถการพเศษทางสต-นรเวชกรรม เพอขออนญาตเกบรวบรวมขอมล ณ

หนวยผมบตรยากโรงพยาบาลธรรมศาสตร เฉลมพระเกยรต และอธบายวตถประสงคของการวจย

วธด าเนนการวจย ระยะเวลาในการท าวจย และขอความรวมมอในการด าเนนการวจย ซงไดรบ

อนญาตใหด าเนนการวจยได

3.4.2 ขนด าเนนการทดลอง

กลมควบคม

ผวจยแนะน าตว ชแจงวตถประสงคของการวจย ขนตอนการด าเนนการวจย และระยะเวลา

ในการท าวจย พรอมทงขอความรวมมอในการท าวจย โดยยดหลกการพทกษสทธของกลมตวอยาง

เมอสตรมบตรยากทแทงบตรในกลมควบคมยนดเขารวมในการวจย ผวจยจงใหลงนามในใบยนยอม

ในการเขารวมการวจยทเปนกลมควบคม หลงจากนนผวจยสอบถามขอมลสวนบคคล ผวจยใหกลม

ตวอยางตอบแบบวดความเศราโศกในสตรมบตรยากทสญเสยบตรจากการแทง ครงแรกกอนกลบ

บาน และเมอมารบการตรวจตามนดอก 2 สปดาห เมอเสรจสนการศกษา ผวจยแจงใหกลมตวอยาง

ทราบ เปดโอกาสใหซกถามขอสงสยตางๆ รวมทงใหค าแนะน าการจดการกบความเศราโศก ให

ก าลงใจพรอมกลาวขอบคณทเขารวมการวจย ซงในกลมควบคมจะมการตดตามประเมนความเศรา

31

โศกหลงจากเสรจสนการวจยแลวและจะมการตดตามใหโปรแกรมซ าในกรณทคาความเศราโศกยง

อยในระดบคอนขางมากถงระดบมาก

เมอทราบผลวาตงครรภ สตรมบตรยากทกคนจะไดรบการดแลจากพยาบาล ดงน

เมอสตรมบตรยากทราบผลวาตงครรภ พยาบาลจะใหขอมลเกยวกบการด าเนนการของการ

ตงครรภปกต การนดเจาะเลอดฮอรโมนการตงครรภในอก 1 สปดาห เพอประเมนวาผลการตงครรภ

ปกตหรอไม ใหทราบถงแนวโนมวาถงแมวาจะมการตงครรภ แตกตองมการตดตามตอเนอง

หลงจากผลเลอดเปนไปตามเกณฑกจะมการตรวจอลตราซาวนทางชองคลอด เพอตดตาม

การตงครรภวาอยในหรอนอกมดลก และจะมการนดหมายมาเพออลตราซาวนทก 1-2 สปดาหเพอ

ประเมนการเจรญเตบโตของทารกในครรภเหมาะสมกบอายครรภหรอไม จนอายครรภประมาณ 12

สปดาห จงจะใหไปฝากครรภได

ในระหวางนยงจะมการใชยาเพอพยงการตงครรภอยางตอเนองและมการนดตรวจตดตามท

หนวยผมบตรยาก ทงนเพอเตรยมความพรอมดานจตใจแกสตรมบตรยากไมใหเกดความคาดหวง

มากจนเกนไป ถาการตงครรภไมสามารถด าเนนการไปไดจนสนสดกระบวนการคลอด ทงนอาจจะ

เปดโอกาสใหสตรมบตรยากสอบถามถงขอสงสย ขอของใจตางๆหลงจากมาตรวจตดตามการ

ตงครรภ พยาบาลอธบายถงผลการตรวจใหสตรมบตรยากทราบ และบอกถงการตรวจตดตาม ให

ก าลงใจ เปดโอกาสใหแสดงความรสก รวมถงสอบถามขอสงสยตางๆ

หลงจากทราบผลวาแทงบตร สตรมบตรยากทแทงบตรจะไดรบการดแลจากพยาบาล

ประจ าการ ดงน

1. การสรางสมพนธภาพ ทกทาย

2. การซกประวต สอบถามเกยวกบอาการ ประเมนภาวะแทรกซอน ประเมนอาการ อาการ

แสดง วดสญญาณชพ ดแลการรบประทานอาหาร ดแลใหนอนพกผอน ประเมนระดบความเจบปวด

ประเมนลกษณะทเลอดออกทางชองคลอด ประสานงานและรายงานแพทยเจาของไข

3. การดแลใหไดพบแพทย เพอวางแผนการรกษา รวมทงใหสอบถามสาเหตของการแทง

บตร รวมทงขอสงสยตางๆทยงไมเขาใจ

32

4. การรบค าสงการรกษา

5. แนะน าการใชยา รวมถงผลขางเคยงจากการใชยา

6. ท าความเขาใจกบผรบบรการเกยวกบแผนการรกษาทางการแพทย รวมทงอธบายเพมเตม

ในสวนทผรบบรการยงไมเขาใจ หรออาจมความเขาใจคลาดเคลอน

7. เตรยมความพรอมดานรางกายและจตใจกอนทจะสงไปขดมดลก โดยการเตรยมความ

พรอมดานรางกายไดแก การดแลใหงดน าและอาหาร การอธบายขนตอนและบรรยากาศของการท า

หตถการอยางสงเขปของการท าหตถการวาเปนการใชเปนทอพลาสตกขนาดเลกใสเขาไปในโพรง

มดลกคลายกบสายฉดเชอผสมเทยมหรอสายใสตวออนแลวใช เครองดดสญญากาศดดชนเนอ

ออกมา ขณะท าจะมการใหสารน าทางหลอดเลอดด าและใหยาระงบความรสก จะรสกงวงนอน

ขณะทท าหตถการ อาจรสกหนวงบรเวณทองนอยคลายปวดประจ าเดอน แจงเรองคาใชจาย นด

หมายเพอฟงผลชนเนอ ลงนามยนยอมการท าหตถการ และประสานงานสงเวรกบพยาบาลหอง

คลอดหรอเขยนประวตการรกษาเพอสงตวไปสถานพยาบาลอนในกรณทสตรมบตรยากทแทงบตรม

ความประสงคจะไปรบการรกษาตอทโรงพยาบาลใกลบานหรอตามสทธการรกษา ถดไป พรอมทง

ใหก าลงใจ เพอใหสตรมบตรยากทแทงบตรลดความกลวในการท าหตถการไมเกดความวตกกงวล

มากจนเกนไป

8. ออกบตรนดเพอนดหมายในครงถดไป

9. ใหค าแนะน าเกยวกบอาการผดปกต การสงเกตอาการผดปกตทควรรบมาพบแพทย

กลมทดลอง จะไดรบการพยาบาลตามปกตจากพยาบาลประจ าการเชนกน และใหการ

พยาบาลตามโปรแกรมการพยาบาลโดยประยกตทฤษฎการดแลของสแวนสนเปนรายบคคล รวมทง

ใหกลมทดลองตอบแบบวดความเศราโศกจากการแทงของสตรมบตรยาก ครงแรกกอนกลบบาน

และเมอมารบการตรวจตามนดอก 2 สปดาห โดยแบงเปนขนตอนการด าเนนการทดลองดงน

โดยประกอบดวยขนตอน ดงน

ขนแรก : ระยะทอยรพ.หลงทราบผลวาแทงบตร: สรางสมพนธภาพ และใหการดแล

จนกวาสตรมบตรยากทแทงบตรจะกลบบาน

33

ขนท2 :โทรศพทตดตามเยยมทบาน ในอก 1 วนและอก 1 สปดาหตอมาหลงแทงบตร เนน

การโทรในชวงทสตรมบตรยากทแทงบตรสามารถรบโทรศพทไดสะดวก

ขนท 3 : อก 2 สปดาหตอมา เมอสตรมบตรยากทแทงบตรมาตรวจตามนด

ซงทง 3 ขนตอนทใหการพยาบาลมการผสมผสาน ดงน

ขนแรก : ระยะทอยรพ.หลงทราบผลวาแทงบตร : สรางสมพนธภาพ และใหการดแล

จนกวาสตรมบตรยากทแทงบตรจะกลบบาน ในการศกษาในครงนผวจยใชการพยาบาลตามแนวคด

การดแลของสแวนสนทมแนวคดการดแลแบบบคคลแบบองครวม ประกอบดวยกจกรรมการดแล 5

ดาน ซงผวจยน ามาประยกตใชใหเหมาะสมกบการดแลสตรมบตรยากทแทงบตร ขนแรกเปนการ

สรางสมพนธภาพกบสตรมบตรยากทแทงบตร เพอใหเกดความไววางใจในตวผวจย โดยผวจยมการ

เตรยมตวกอนการดแลโดยปรบทศนคตของผวจยทมตอสตรมบตรยากทแทงบตรและผวจยตองม

ความเชอวาจะสามารถชวยใหสตรมบตรยากทแทงบตรสามารถกาวผานกระบวนการเศราโศก

สามารถเผชญหนากบความเปนจรงทจะเกดขนรวมถงการตงครรภทจะเกดขนตอไป ผวจยตองม

ทศนคตทเปนบวกกบสตรมบตรยากทแทงบตรกอนทจะใหการชวยเหลอกลมตวอยางเหลาน

นอกจากนผวจยปรบทศนคตทมตอสตรมบตรยากทแทงบตรทกคนวาสตรมบตรยากทแทงบตรม

ความสามารถทจะผานกระบวนการเศราโศกไปไดและมความสามารถในการเผชญหนากบสงทจะ

เกดขนในอนาคต รวมถงการตงครรภครงใหม ผวจยตองตระหนกถงบทบาทหนาทของตนเอง

สรางสมพนธภาพทดกบสตรมบตรยากทแทงบตรเพอใหเกดความไววางใจในตวผวจย รวมทงสราง

ความเชอมนใหแกสตรมบตรยากทแทงบตรวาจะสามารถผานพนสถานการณของความเศราโศกน

ไปได ในการศกษาในครงนผวจยเรมตนจากการสรางสมพนธภาพกบสตรมบตรยากและสามดวย

ทาทางทเปนมตร ยนดและเตมใจทจะชวยเหลอ เพอใหเกดความไววางใจ เมอสตรมบตรยากทแทง

บตรรสกวาผวจยมความเตมใจทจะชวยเหลออยางจรงใจกจะกลาทจะเปดใจและระบายความรสกตอ

การสญเสยไดอยางเตมท ผวจยท าความรจกกบสตรมบตรยากทแทงบตร (Knowing) ศกษาประวต

ของสตรมบตรยากจากแฟมทหนวยผมบตรยากโดยเนนขอมลเกยวกบ อาย รายไดครอบครวเฉลย

ตอเดอน ระยะเวลาในการรกษาภาวะมบตรยาก สาเหตของภาวะมบตรยาก วธในการรกษา รวมถง

ปจจยอนๆทอาจเปนสาเหตของแทงโดยประสานงานกบแพทยเจาของไขเพอปรกษาและสอบถาม

34

ถงสาเหตทนาจะเปนปจจยใหแทง หลงจากทไดรบการแจงผลจากแพทยวาแทงบตร ในขนตอน

ตอไปผวจ ยท าความเขาใจความหมายของการแทงบตรโดยยดสตรมบตรยากทแทงบตรเปน

ศนยกลางของการดแล ดวยการพดคยและใชค าถามทบทวนความเขาใจเกยวกบการแทงบตร

ความหมายของการแทง รวมถงการเจบปวยในครงนสงผลกระทบอยางไรตอสตรมบตรยากทแทง

บตร ในขณะทมการพดคยผวจยพยายามท าความเขาใจถงความรสกและความตองการทแทจรง

เพอทจะไดใหการดแลทเหมาะสมกบความรสกของสตรมบตรยากทแทงบตร

ผวจยท าความเขาใจ พดคยสอสารกบสตรมบตรยากอกครง ท าความเขาใจสาเหตและ

ความหมายของการการแทง ผวจยพดคยสอสารกบสตรมบตรยากทแทงบตรอกครงถงขอมลทไดรบ

จากแพทย เพอประเมนความเขาใจวาเขาใจถกตองหรอไม โดยยดสตรมบตรยากทแทงบตรเปน

ศนยกลางของการดแล สรางสมพนธภาพเพอใหสตรมบตรยากทแทงบตรเกดความไววางใจ พดคย

โดยใชค าถามในเรองเกยวกบการแทง และความหมายของการแทง ใชทกษะการสงเกตทาทาง ท า

ความเขาใจ ในขณะเดยวกนผวจ ยคอยเฝาดแล (Being with) คอยชวยเหลอสนบสนนทางดาน

อารมณแกสตรมบตรยากทแทงบตรเสนอตวอยเปนเพอน ใชค าถามและเปดโอกาสใหไดระบาย

ความรสกอยางเตมทโดยไมขดขวางการแสดงความรสก ใชเทคนคการสมผส การรบฟง การสบตา

สนใจในสงทสตรมบตรยากทแทงบตรพด พดคยดวยน าเสยง ทาทางทเปนมตร ใหเวลาในการรบฟง

โดยไมแสดงอาการเรงรบหรอกระวนกระวายใจ พรอมกบใหเบอรโทรศพทของผวจยเพอตด

ตอเมอมปญหาหรอตองการค าปรกษาไดตลอดเวลาและยนดชวยเหลอดวยความเตมใจ สอบถาม

ปญหา อปสรรค สงทตองการใหชวยเหลอ

การปฏบตชวยเหลอ (Doing for)โดยการชวยท ากจกรรมตางๆใหไดรบความเปนสวนตว

ความสขสบายปลอดภย โดยจดสถานทในการพดคยใหเปนสวนตว ไมมคนพลกพลานเพราะสตรม

บตรยากทแทงบตรอาจจะไมตองการใหบคคลอนทราบถงการแสดงออกถงความผดหวงของตน

หรอปญหาค าถามทตนเองตองการสอบถามหรอพดคย ซงเปนขอก าหนดในการรกษาความลบของ

ผปวยตามมาตรฐานวชาชพ จดสงแวดลอมใหเกดความสขสบาย เชน อากาศถายเทสะดวก ไมมกลน

เหมนหรอเสยงดงรบกวน จดเตรยมกระดาษเชดหนาไวใกลมอ ชวยประสานงานกบแพทยเจาของ

ไขเพอปรกษาและวางแผนการรกษาหรอเปนสอกลางในการสอบถามขอมลเพมเตมในสวนทสตรม

บตรยากยงไมเขาใจ หรอไมกลาถามแพทยโดยตรง ใหความมนใจกบสตรมบตรยากทแทงบตรโดย

35

แสดงความยนดทจะชวยเหลอในกรณทสตรมบตรยากตองการตองการโดยใหเบอรโทรศพทเพอ

ตดตอ ผวจยยงใชแนวคดการสนบสนนสงเสรม (enabling) โดยการใหการสนบสนนดานขอมลให

เกดความสามารถในการดแลตนเองแกสตรมบตรยากทแทงบตรและสมาชกในครอบครว ซงเปน

การใหความรเกยวกบเรองกระบวนการเศราโศก การแทงบตรและการปฏบตตวหลงแทงบตร ขอมล

ตามทสตรมบตรยากทแทงบตรตองการ พรอมทงใหคมอเกยวกบการปฏบตตวหลงแทงบตรและ

การจดการกบความเศราโศกส าหรบสตรมบตรยากทแทงบตร และสงเสรมสนบสนนใหครอบครวม

สวนรวมในการดแลสตรมบตรยากทแทงบตร โดยใหความรเรองการแทงบตร กระบวนการเศรา

โศก การดแลสตรมบตรยากทแทงบตรแกสมาชกในครอบครว ใหคมอการชวยเหลอสนบสนนสตร

มบตรยากหลงแทงบตรส าหรบสมาชกในครอบครว ไวอานเมอกลบไปอยทบาน โดยสมาชกใน

ครอบครวกคอสามของสตรมบตรยากทแทงบตรนนเอง ในกรณทสตรมบตรยากรสกสบสนหรอ

กงวลวาการตนเองเปนสาเหตทท าใหแทงบตร ผวจยไดท าความเขาใจกบสตรมบตรยากทแทงบตร

วาและสามวาการแทงบตรในไตรมาสแรกสวนใหญจะเกดจากการทตวออนไมแขงแรง ใหสาม

เขาใจถงสาเหตทแทงบตร เพอไมใหสามหรอสมาชกคนอนๆกลาวโทษวาเปนความผดของสตรม

บตรยากและเพอท าใหสตรมบตรยากทแทงบตรรสกสบายใจทมคนเขาใจในสาเหตทแทงบตร ไม

เกดความรสกผดหรอกลาวโทษตนเอง

ผวจยไดใชแนวคดการปฏบตชวยเหลอ (doing for) เปนการชวยเหลอดานรางกายใหแก

สตรมบตรยากทแทงบตร เนองจากในระยะนจะเกดความไมสขสบายตางๆ คอ ปวดบรเวณทองนอย

มเลอดออกทางชองคลอด ออนเพลย จนท าใหความสามารถในการปฏบตกจวตรประจ าวนลดลง

ผวจยไดดแลโดยจดสถานทใหนอนพก ประเมนอาการ อาการแสดง วดสญญาณชพ ดแลการ

รบประทานอาหาร ประเมนระดบความเจบปวด ประเมนลกษณะทเลอดออกทางชองคลอด

ประสานงานและรายงานแพทยเจาของไข เพอใหสตรมบตรยากไดรบการดแลอยางทนทวงท ผวจย

เตรยมความพรอมดานรางกายและจตใจกอนทจะสงไปขดมดลก โดยการเตรยมความพรอมดาน

รางกายไดแก การดแลใหงดน าและอาหาร การอธบายขนตอนและบรรยากาศของการท าหตถการ

อยางสงเขป คาใชจาย เซนใบยนยอมการท าหตถการ และประสานงานสงเวรกบพยาบาลหองคลอด

หรอเขยนประวตการรกษาเพอสงตวไปสถานพยาบาลอน ในกรณทสตรมบตรยากทแทงบตรม

ความประสงคจะไปรบการรกษาตอทโรงพยาบาลใกลบานหรอตามสทธการรกษา นดหมายในครง

36

ถดไป พรอมทงใหก าลงใจเพอใหสตรมบตรยากทแทงบตรไมเกดความวตกกงวลมาก ใหความ

มนใจกบสตรมบตรยากทแทงบตรโดยแสดงความยนดทจะชวยเหลอในกรณทสตรมบตรยาก

ตองการตองการโดยใหเบอรโทรศพทเพอตดตอได จะเหนไดวาผวจยไดใชความร ความสามารถ

ทกษะและประสบการณจากการดแลสตรมบตรยากทแทงบตร ซงการใหมมมองดานบวก สงเสรม

ใหมองโลกในสภาพทเปนจรง เชน การใหขอมลถงสาเหตทแทงบตรในไตรมาสแรกสวนใหญ

มกจะเกดจากความผดปกตของทารกเอง

ผวจยใหการสนบสนนดานขอมล (enabling) โดยใหความรในการปฏบตตวหลงแทงบตร

และการจดการกบความเศราโศก ใหคมอเรองคมอการปฏบตตวหลงแทงบตรและการจดการกบ

ความเศราโศก ซงเปนการสนบสนนใหสตรมบตรยากทแทงบตรเกดความสามารถในการดแล

ตนเอง อกทงผวจยไดสงเสรมใหสมาชกในครอบครวมสวนรวมรบรความรสกของสตรมบตรยากท

แทงบตร โดยการใหความรและคมอเรองการชวยเหลอสนบสนนหญงหลงแทงบตรส าหรบสมาชก

ในครอบครว ท าใหสมาชกในครอบครวมความเขาใจในตวของสตรมบตรยากทแทงบตรมากขน

และยอมรบพฤตกรรมและการแสดงออกของสตรมบตรยากทแทงบตร การสงเสรมใหสมาชกใน

ครอบครวมความรเรองการชวยเหลอสนบสนนหญงหลงแทงบตร และไดรบค าแนะน าจากผวจย ท า

ใหสมาชกในครอบครวเกดความมนใจและใหการชวยเหลอดแลสตรมบตรยากทแทงบตรอยางเตม

ใจ จนสามารถท าใหสตรมบตรยากมก าลงใจและสามารถผานกระบวนการเศราโศกไปได

ขนท 2 :โทรศพทตดตามเยยมทบาน ในอก 1 วนและอก 1 สปดาหตอมาหลงแทงบตร เนน

การโทรในชวงทสตรมบตรยากทแทงบตรสามารถรบโทรศพทไดสะดวก ซงมกจกรรมดงน

หลงจากทสตรมบตรยากทแทงบตรกลบไปอยทบานผวจยท าความรจกกบสตรมบตรยากท

แทงบตร (Knowing) โดยศกษาขอมลเกยวกบระดบความเศราโศกจากการแทงบตร ในขณะเดยวกน

กคอยเฝาดแลอยเสมอ (Being with) คอยชวยสนบสนนทางอารมณโดยการโทรศพทพดคยกบสตรม

บตรยากทแทงบตร เพอแสดงถงความหวงใยใหสตรมบตรยากทแทงบตรรบรวาไมไดรสกโดดเดยว

หรอเผชญภาวะเศราโศกอยเพยงล าพง พดคย ใหก าลงใจ เปดโอกาสใหระบายความรสกไดอยาง

เตมทโดยไมแสดงน าเสยงทรบรอนเรงรบ รบฟงและตอบสนองเปนระยะๆ สอบถามเกยวกบอาการ

หลงแทงบตร ความไมสขสบาย อาการผดปกตทอาจเกดขนและเปดโอกาสใหสอบถามขอสงสยท

37

สตรมบตรยากทแทงบตรกงวลใจ ประสานงานกบแพทย (Doing for) เพอปรกษาและหาค าตอบ

ใหแกสตรมบตรยากทแทงบตรและโทรศพทตดตอกลบเพอแจงขอมลหรอตอบค าถามทสตรมบตร

ยากสงสย รวมทงพดคยใหค าแนะน าแกสามของสตรมบตรยาก และเปดโอกาสใหสอบถามในสวน

ทยงไมเขาใจในตวสตรมบตรยาก สนบสนนใหเกดความสามารถ (Enabling) โดยการสนบสนนและ

ชวยเหลอใหสามารถเผชญกบปญหาโดยใหก าลงใจแกสตรมบตรยากทแทงบตรไมใหทอแท และ

แนะน าใหคสมรสใหก าลงใจซงกนและกน ผวจยคงไวซงความเชอความศรทธา(maintaining belief)

ของสตรมบตรยากทแทงบตรโดยการใหท าบญตกบาตรอทศสวนกศลใหกบบตรทแทงไป สวด

มนตขอพรใหบตรทแทงไปไปสสคต การกราบไหวขอพรสงศกดสทธใหไดบตรทแขงแรงตามทตน

ปรารถนาในการตงครรภครงถดไปท าใหสตรมบตรยากทแทงบตรเกดความพอใจและมความสขท

ไดคงไวซงความเชอและความศรทธานนไว สามารถเผชญภาวะเศราโศกจากการแทงและสามารถ

กลบเขาสภาวะปกตไดโดยเรว มความหวงในการด าเนนชวตตอไป

ขนท 3 : อก 2 สปดาหตอมา เปนการตดตามประเมนผลเมอสตรมบตรยากทแทงบตรมารบ

การตรวจตามนด โดยผวจยมการเตรยมการลวงหนากอนวนนดหมาย 1 วน โดยผวจยไดท าความ

เขาใจ (knowing)ท าความรจกกบสตรมบตรยากทแทงบตรอกครง โดยศกษาขอมลเกยวกบความ

เศราโศกจากการแทงบตร ระดบความเศราโศกจากการแทงของสตรมบตรยากทแทงบตร ปญหา

อปสรรคและความตองการการชวยเหลอของสตรมบตรยากทแทงบตร รวมถงความคาดหวงของ

สตรมบตรยากทแทงบตรตอการตงครรภในครงถดไป ซงไดรวบรวมขอมลจากการโทรศพทตดตาม

ขณะทสตรมบตรยากทแทงบตรกลบไปอยทบาน กอนทสตรมบตรยากจะเขารบการตรวจ ผวจยให

การชวยเหลอในการปฏบตกรรมตางๆ (Doing for) โดยการจดเตรยมความพรอมในดานตางๆ

เพอใหความสขสบาย มความปลอดภย เชน จดสถานทในการพดคยใหเปนสวนตว มสงแวดลอมท

สะอาด สะดวกสบาย ไมมโทรศพทรบกวนขณะพดคย จดความพรอมตางๆ เชน เตรยมแฟมประวต

ผลการตรวจ เตรยมแฟมประวต ผลการตรวจ การอยเปนเพอนขณะตรวจ จดควใหพบแพทย

พรอมกบสอบถามอาการ ความไมสขสบายตางๆ รวมถงสงทตองการใหผวจยชวยเหลอ เมอสตรม

บตรยากทแทงบตรมาตรวจตามนดผวจยเฝาดแลอยเสมอ (being with) โดยผวจยเปนคนกลาว

ทกทายสตรมบตรยากทแทงบตรกอนโดยการรยกชอ ดวยสหนายมแยม สรางสมพนธภาพโดยการ

ไตถามเรองทกขสขโดยใชค าถามปลายเปด เชน เปนอยางไรบาง ใชเทคนคการสมผส การรบฟง

38

การสบตา สนใจในสงทสตรมบตรยากทแทงบตรพด พดคยดวยน าเสยง ทาทางทเปนมตร ใหเวลา

ในการรบฟงโดยไมแสดงอาการเรงรบหรอกระวนกระวายใจ เปดโอกาสใหสตรมบตรยากทแทง

บตรไดระบายความรสกและเลาประสบการณทผานมาอยางเตมท โดยไมขดจงหวะขณะพด ผวจย

ใหการสนบสนน (Enabling) หลงจากสตรมบตรยากทแทงบตรไดรบการตรวจและพบแพทยแลว

โดยการใหขอมลดานขอมลแกสตรมบตรยากทแทงบตร ซงเปนขอมลเกยวกบแนวทางการรกษา

ทางการแพทยทสอดคลองกบแนวทางการรกษาของแพทย สอบถามเกยวกบผลการรกษาและขอมล

ทไดจากแพทย เพอทบทวนความเขาใจของสตรมบตรยากทแทงบตรวาเขาใจถกตองหรอไม พรอม

ประสานงานกบแพทยเจาของไขเพอเปนสอกลางในการสอบถามขอมลเพมเตมในสวนทสตรมบตร

ยากยงไมเขาใจ หรอไมกลาถามแพทยโดยตรง เปดโอกาสใหซกถามและแสดงความคดเหนจนเปน

ทเขาใจกนด นอกจากนในกรณทแพทยแนะน าการตรวจดวยเทคโนโลยในการรกษาดานอนๆ เชน

การตรวจคดกรองทางพนธกรรมของตวออนกอนการฝงตว ในกรณทแพทยแนะน าการตรวจดวย

เทคโนโลยในการรกษาดานอนๆ เชน การตรวจคดกรองทางพนธกรรมของตวออนกอนการฝงตว

ซงใชในการตรวจคดกรองความผดปกตของโครโมโซมในตวออน (preimplantation genetic

screening, PGS) โดยการสมดด ตดเซลลบางเซลลของตวออนมาตรวจหาพนธกรรม เพอชวยในการ

คดเลอกตวออนทมจ านวนโครโมโซมปกต (euploid) กอนยายกลบเขาสโพรงมดลก ซงวธนอาจจะ

ชวยเพมโอกาสในการตงครรภตอรอบของการยายตวออน อาจจะชวยลดอตราการแทงในไตรมาส

แรกของการตงครรภซงมกเกดจากการทตวออนมจ านวนโครโมโซมผดปกตลงได ( กรมสนบสนน

บรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข, 2558) ผวจยใหการสนบสนนดานขอมลเกยวกบคาใชจาย

ขนตอน ขอจ ากดและความเสยง ประเดนขอกฎหมาย ใหก าลงใจโดยกระตนใหสตรมบตรยากทแทง

บตรมองเหนความสามารถในการเจรญพนธของตนเองวาถงแมจะแทงบตรในรอบนกยงมโอกาส

ในการรกษาใหมในรอบตอไป หรอยกตวอยางรายอนทเคยท าหลายรอบจงจะประสบผลส าเรจ

รวมทงจดใหมการพดคยกบสตรมบตรยากทมประสบการณตรงในการแทงบตรแลวไดพยายามใน

การรกษาจนประสบผลส าเรจ ผวจยเปนผเชอมโยงใหเกดขน

ในกรณทสตรมบตรยากทแทงบตร มความประสงคจะยตการรกษาโดยจะใชชวตสมรสโดย

ไมมบตร ผวจยใหกระตนใหสตรมบตรยากทแทงบตรไดพดถงมมมองแงคดดานบวกของผลดจาก

การไมมบตร และกระตนเหนคณคาของตนเอง เชน ความส าเรจในหนาทการงานหรอความ

39

ภาคภมใจในตนเองในดานอนๆ เชน การเปนอาสาสมคร การท ากจกรรมการกศล การเปนภรรยาทด

การมสามทดและรกตนเองแมวาจะไมมบตรกตาม รวมถงในรายทตองการรบไขหรออสจบรจาค

การอมบญ รบบตรบญธรรมมาเลยง การเปลยนแพทยทรกษาหรอแมแตการเปลยนสถานทในรกษา

ผวจยไดใหขอมลเกยวกบหลกเกณฑ ขนตอน และประสานงานกบแพทยเจาของไขเพอใหการ

ชวยเหลอสนบสนนอยางเตมท นอกจากนผวจยคงไวซงความเชอ ศรทธาและความหวง (Maintain

belief) ทสตรมบตรยากมอย โดยการใหมมมองทางดานบวก สงเสรมใหมองโลกในแงดในสภาพท

เปนจรง เชน การจะกลบมารกษาใหม การหยดพกการรกษากอน การแสวงหาแพทยทางเลอก การ

กราบไหวขอพรสงศกดสทธเพอใหไดบตรตามทตนปรารถนา การเปดโอกาสใหสตรมบตรยากท

แทงบตรไดพดถงแผนการด าเนนชวตในอนาคตเกยวกบการรกษาภาวะมบตรยาก โดยไมปฏเสธ

ประสบการณและความเชอของสตรมบตรยากทแทงบตร แตจะใชวธการสะทอนความคดวาการ

ปฏบตตวหรอความเชอนนๆจะสงผลอยางไรบางตอสขภาพและการรกษาภาวะมบตรยากในอนาคต

แลวจงเสนอทางเลอกทถกตองใหกบสตรมบตรยากทแทงบตรไดตดสนใจทจะปฏบตตาม เชน การ

จะทานยาบ ารงมดลกทขายตามอนเตอรเนตกอนเรมการรกษาในรอบถดไป การจะจางคนมาบรจาค

ไขหรออมบญ เปนตน ถงแมในบางครงความเชอของพยาบาลอาจจะแตกตางจากสตรมบตรยากท

แทงบตรกตาม ผวจยตองเคารพในสทธสวนบคคลของสตรมบตรยากทแทงบตรดวย

สรป ระยะเวลาตลอดโปรแกรมการพยาบาลโดยประยกตใชทฤษฎการดแลของสแวนสนตอความ

เศราโศกจากการแทงของสตรมบตรยาก รวม 14 วน

3.5 กำรวเครำะหผลกำรวจย

3.5.1 ขอมลทวไปของประชากร ไดแก อาย ระยะเวลามบตรยาก สาเหตของการมบตรยาก

รายได ระดบการศกษา อายครรภ ประวตการแทงบตร วธการรกษา น ามาวเคราะหดวยสถต

พรรณนา (Descriptive statistic) ไดแก การแจกแจงความถ รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน

และ Chi- square test

3.5.2 เปรยบเทยบความแตกตางของความเศราโศกจากการแทงของสตรมบตรยาก กอน

และหลงไดรบการพยาบาลระหวางกลมทไดรบการพยาบาลตามปกต และกลมทไดรบการพยาบาล

40

โดยประยกตใชทฤษฎการดแลของสแวนสนรวมกบการพยาบาลตามปกต ทเลอกใช คอ paired t-

test

3.5.3 หาความแตกตางของคะแนนความเศราโศกจากการแทงของสตรมบตรยาก กอนและ

หลงไดรบการพยาบาลระหวางกลมทไดรบการพยาบาลตามปกต และกลมทไดรบการพยาบาลโดย

ประยกตใชทฤษฎการดแลของสแวนสนรวมกบการพยาบาลตามปกต สถตท เลอกใช คอ

Independent t-test

3.6 สถำนทท ำงำนวจย

ศนยรกษาผมบตรยาก โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต

3.7 กำรพทกษสทธกลมตวอยำง

กอนด าเนนการวจย ผวจยเสนอโครงรางวจยและเครองมอการวจยตอคณะอนกรรมการ

จรยธรรมในคน มหาวทยาลยธรรมศาสตร ชดท 3 สาขาวทยาศาสตร เพอพจารณาเครองมอและ

ขนตอนในการด าเนนการวจยในประเดนทเกยวกบการเคารพในศกดศรและสทธของมนษย

รวมทงการปกปองสทธประโยชนและการรกษาความลบของกลมตวอยาง ทงนเพอใหการ

ด าเนนการวจยเปนไปอยางเหมาะสมและไมกอใหเกดความเสยหายกบกลมตวอยาง การวจยนเปน

การท าวจยในมนษย ผวจยไดค านงถงจรยธรรมในการวจยตงแตเรมจนกระทงสนสดการวจย โดย

ยดหลกจรยธรรมการวจยในมนษย 3 ประการ ไดแก ความเคารพในตวบคคล (respect for person)

หลกผลประโยชน (benefit) และหลกความยตธรรม (justice)

ความเคารพในบคคล (respect for person)

1. โดยกอนตดสนใจเขารวมโครงการวจยของผรบบรการ ผรบบรการจะไดรบทราบ

รายละเอยดในขนตอนตางๆ โดยผวจยแนะน าตนเอง ชแจงวตถประสงคของการวจย การเกบ

รวบรวมขอมล ขนตอนการรวมวจย ระยะเวลาของการวจย การไดรบสทธของกลมตวอยาง เชน

สทธทจะไดรบขอมลอยางปดเผยทงดานบวก และดานลบของการวจย สทธในการตดสนใจดวย

ตนเอง และสทธทไดรบการปกปดชอ ความเปนสวนตว และรกษาสญญาเปนความลบสวน

41

บคคล พรอมท งชแจงสทธในการตอบรบหรอปฏเสธการเขารวมโครงการวจยครงน โดย

ผรบบรการสามารถปฏเสธการเขารวมโครงการวจยหรอถอนตวจากการวจยไดตลอดเวลา

2. หลงจากทผรบบรการไดรบทราบขอมลทเปนจรงจากเอกสารและการอธบายอยาง

ชดเจนแลว ผวจ ยเปดโอกาสใหผรบบรการสามารถซกถามไดจนหมดขอสงสย กอนให

ผรบบรการตดสนใจเขารวมโครงการวจยดวยตนเอง โดยไมมการบงคบและผวจยใหเวลา

ส าหรบการตดสนใจ

3. ผวจยชแจงใหผรบบรการทราบวาขอมลทกอยางจะไดรบการปกปดเปนความลบไม

เปดเผยใหผอนทราบ การเปดเผยขอมลจะเปดเผยขอมลในภาพรวม และการน าเสนอขอมลตางๆ จะ

ไมมการเปดเผยชอ-สกลของผรบบรการหรอรายละเอยดอนๆทจะท าใหสามารถสบคนมาถงกลม

ตวอยางได

4. เมอผรบบรการยนดเขารวมการวจยเปนอาสาสมครโครงการวจย ผวจ ยจะให

อาสาสมครโครงการวจย เซนชอในใบยนยอมในการเขารวมการวจย (information consent

form)

หลกผลประโยชน (benefit)

1. ผวจยอธบายเกยวกบรายละเอยดของการเขารวมโครงการวจย สทธประโยชนจาก

การเขารวมโครงการวจย

2. ขณะทอาสาสมครเขารวมโครงการวจยอยนน หากเกดการเจบปวย หรอบาดเจบ

อนมผลกระทบตอการเขารวมโครงการวจย จะยตการวจยทนท และด าเนนการประสานงานทม

แพทย และพยาบาลของโรงพยาบาลธรรมศาสตรในการใหความชวยเหลอทนทเกดการเจบปวย

หรอบาดเจบรวมถงคาใชจายทจากการรกษาภาวะแทรกซอนตางๆจากการวจย ผวจยจะเปน

ผรบผดชอบ

หลกความยตธรรม (justice)

1. ผวจยเสนอโครงรางวจยเพอขอรบการพจารณารบรองจรยธรรมการวจยใน

มนษยตอคณะอนกรรมการจรยธรรมการวจยในคน มหาวทยาลยธรรมศาสตร ชดท 3 สาขา

วทยาศาสตร และเมอไดรบอนมตจากคณะอนกรรมการจรยธรรมการวจยในคน จงด าเนนการ

วจย

42

2. ผวจยใหการพยาบาลไมแตกตางกนระหวางผรบบรการทไมเขารวมโครงการ

กบอาสาสมครทเขารวมโครงการวจย

3.8 กำรพจำรณำดำนจรยธรรม

การวจย น ไดผ านการพ จารณ าจากคณะอนกรรมการจ รยธรรมการวจย ในคน

มหาวทยาลยธรรมศาสตร ชดท 3 สาขาวทยาศาสตร โดยไดรบการอนมต ณ วนท 11 มนาคม 2559

หนงสอรบรองเลขท 020/2558

บทท 4

ผลกำรวจย

การวจยนเปนการศกษาผลของการประยกตใชทฤษฎการดแลของสแวนสนตอความเศรา

โศกจากการแทงของสตรมบตรยาก ประชากรทใชในการศกษาเปนสตรมบตรยากทแทงบตร ทมา

รบบรการทศนยรกษาผ มบตรยาก โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต จ านวน 60 ราย

แบงเปนกลมควบคม จ านวน 30 ราย ทไดรบการพยาบาลตามปกตเพยงอยางเดยว และกลมทดลอง

จ านวน 30 ราย ทไดรบการพยาบาลโดยประยกตใชทฤษฎการดแลของสแวนสน รวมกบการ

พยาบาลตามปกต การศกษาใชแบบสอบถามขอมลสวนบคคล และแบบวดความเศราโศกจากการ

แทงของสตรมบตรยาก โดยผเขารวมการวจยจะไดรบการประเมนระดบความเศราโศก โดยใช

แบบสอบถาม 2 ครง คอ

43

1. การประเมนครงแรกกอนกลบบาน

2. การประเมน 2 สปดาหหลงไดรบการพยาบาล

ขอมลทวไปของประชากรทศกษาแสดงในรปการแจกแจงความถ รอยละ คาเฉลย และสวน

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน ามาวเคราะหดวยสถตพรรณนา (Descriptive statistic) Chi- square test

และการเปรยบเทยบความแตกตางของระดบคะแนนความเศราโศก วเคราะหดวย t-test

4.1 ขอมลทวไปของกลมตวอยำง

ขอมลทวไปของประชากรทศกษา ไดแก อาย ระดบการศกษา ภมล าเนา อาชพ รายได

ครอบครวตอเดอน ศาสนา สาเหตของการมบตรยาก ระยะเวลาทมบตรยาก แสดงเปน 2 กลม คอ

กลมทดลองและกลมควบคม เปรยบเทยบความแตกตางของขอมลทงสองกลม โดยใช Chi- square

test และ t-test แสดงดงตารางท 1

ตำรำงท 1 ตารางแสดงเปรยบเทยบขอมลทวไปของสตรมบตรยากทแทงบตรระหวางกลมทดลอง

และกลมควบคม Chi- square test

ขอมลทวไป กลมทดลอง กลมควบคม P-value

จ ำนวน (%) จ ำนวน (%)

อาย

0.655c

<30 3 (10) 3 (10)

30-35 15 50) 12 (40)

35-40 10 (33.3) 10 (33.3)

≥40 2 (6.7) 5 (16.7)

ระดบการศกษา

0.09c

ประถมศกษา 1(3.3) 0 (0)

มธยมศกษา 8 (26.7) 6 (20)

ปรญญาตร 17 (56.7) 24 (80)

ปรญญาโท 4 (13.3) 0 (0)

44

*c = Chi- square test

ตำรำงท 1 ตารางแสดงเปรยบเทยบขอมลทวไปของสตรมบตรยากทแทงบตรระหวางกลมทดลอง

และกลมควบคม Chi- square test (ตอ)

ภมล าเนา

0.213c ภาคกลาง 29 (96.7) 25 (83.3)

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 1 (3.3) 4 (13.3)

ภาคตะวนออก 0 (0) 1 (3.3)

อาชพ

0.374c

รบจาง 11 (36.7) 17 (56.7)

รบราชการ 10 (33.3) 5 (16.7)

ธรกจสวนตว 6 (20) 5 (16.7)

เกษตรกร 1 (3.3) 0 (0)

ขอมลทวไป กลมทดลอง กลมควบคม P-value

จ านวน (%) จ านวน (%)

รายไดครอบครวตอเดอน

0.432c 30,000 – 40,000 บาท/เดอน 14 (46.7) 11 (36.7)

> 50,000 บาท/เดอน 16 (53.3) 19 (63.3)

ศาสนา

-

พทธ 30 (100) 30 (100)

ครสต 0 (0) 0 (0)

อสลาม 0 (0) 0 (0)

สาเหตของการมบตรยาก

0.869c

สาเหตจากฝายชาย 12 (40) 15 (50.6)

สาเหตจากฝายหญง 7 (23.3) 5 (16.7)

45

*c = Chi- square test

จากขอมลทวไปของสตรมบตรยากทแทงบตร จะเหนไดวาขอมลทวไปของทงสองกลมไม

มความแตกตางกน ดงนนขอมลโดยรวมของกลมประชาการทศกษามอายอยในชวง 30 – 40 ป โดย

สวนใหญจบการศกษาระดบปรญญาตร รายไดครอบครวตอเดอนมากกวา 50,000 บาท มภมล าเนา

อยทภาคกลางเปนสวนใหญ ทงหมดนบถอศาสนาพทธ สาเหตของการมบตรยากมาจากฝายชายเปน

สวนใหญ และระยะเวลามบตรยากโดยเฉลยอยท 1-2 ป

4.2 ขอมลดำนกำรตงครรภ

ตำรำงท 2 ตารางแสดงเปรยบเทยบขอมลดานการตงครรภของสตรมบตรยากทแทงบตรระหวาง

กลมทดลองและกลมควบคม Chi- square test

ขอมลดำนกำรตงครรภ กลมทดลอง กลมควบคม P-value

จ านวน (%) จ านวน (%)

ประวตการตงครรภ

0.498c ตงครรภครงแรก 21 (70) 23 (76.7)

ตงครรภครงท 2 4 (13.3) 4 (13.3)

สาเหตจากทงสองฝาย 10 (33.3) 9 (30)

ไมทราบสาเหต 1 (3.3) 1 (3.3)

ระยะเวลาทมบตรยาก

0.323c

1 ป 6 (20) 2 (6.7)

2 ป 6 (20) 3 (10)

3 ป 4 (13.3) 5 (16.7)

4 ป 4 (13.3) 4 (13.3)

5 ป 4 (13.3) 3 (10)

> 5 ป 6 (60) 13 (43.3)

46

ตงครรภครงท 3 5 (16.7) 2 (6.7)

ตงครรภครงท 4 0 (0) 1 (3.3)

ประวตการแทง

0.288c

แทงครงแรก 24 (80) 25 (83.3)

แทงครงท 2 2 (6.7) 4 (13.3)

แทงครงท 3 4 (13.3) 1 (3.3)

อายครรภ

0.067c < 8สปดาห 21 (70) 14 (46.7)

8-12 สปดาห 9 (30) 16 (53.3)

ชนดการแทง

0.067c Blight ovum 21 (70) 14 (46.7)

Embryonic death 9 (30) 16 (53.3)

*c = Chi- square test

ขอมลดานการตงครรภทง 2 กลม ไมมความแตกตางกนโดยสวนใหญเปนการแทง

จากการตงครรภครงแรกและเปนการแทงครงแรก มอายครรภต งแตนอยกวา 8 สปดาห ถง 12

สปดาห การแทงในกลมทดลองสวนใหญเปนการแทงชนด blighted ovum และในกลมควบคมเปน

การแทงทงชนด blighted ovum และ embryonic death เทาๆกน ขอมลแสดง ดงตารางท 2

4.3 เปรยบเทยบคำเฉลยของคะแนนควำมเศรำโศกจำกกำรแทงของสตรมบตรยำกโดยกำรประเมน

กอนไดรบกำรพยำบำล ระหวำงกลมทไดรบกำรพยำบำลโดยประยกตใชทฤษฎกำรดแลของสแวน

สนรวมกบกำรพยำบำลตำมปกต (กลมทดลอง) และกลมทไดรบกำรพยำบำลตำมปกตเพยงอยำง

เดยว (กลมควบคม) โดยมกำรวเครำะหขอมลและรำยละเอยดของวธกำรทำงสถตทใช ดงตำรำงท 3

ตำรำงท 3 ตารางแสดงผลการเปรยบเทยบคาเฉลยของคะแนนความเศราโศกจากการแทงของสตรม

บตรยากโดยการประเมนกอนไดรบการพยาบาล

คะแนนเฉลยความเศราโศก (SD) P-value*

47

กลมทดลอง กลมควบคม

Min-max 3.04 – 4.93 2.96 – 4.86

0.474 Mean ± SD 4.16 (SD = 0.53) 4.06 (SD = 0.53)

Grief level เศราโศกคอนขางมาก เศราโศกคอนขางมาก

* t-test

ระดบความเศราโศกกอนไดรบการพยาบาลของกลมทดลองและกลมควบคมไมแตกตางกน

อยางมนยส าคญ ( P > .05) โดยม Grief level ทระดบเศราโศกคอนขางมาก

4.5 เปรยบเทยบควำมแตกตำงของคำเฉลยคะแนนควำมเศรำโศกกอนและหลงกำรไดรบกำร

พยำบำล ในกลมทดลองและกลมควำมคม ดงตำรำงท 4

ตำรำงท 4 ตารางแสดงผลการเปรยบเทยบคาเฉลยระดบความเศราโศกจากการแทงของสตรมบตร

ยากในกลมทดลองและกลมควบคม โดยเปรยบเทยบระหวางกอนและหลงไดรบการพยาบาล

กลม กำรประเมน (Mean ± SD) ควำมแตกตำงของ

คำเฉลย

(กอน – หลง)

P-value*

กอนไดรบการ

พยาบาล

2 สปดาห

หลงไดรบการพยาบาล

ทดลอง 4.16 (SD = 0.53) 1.88 (SD = 0.24) 2.28 0.000

ควบคม 4.06 (SD = 0.53) 2.78 (SD = 0.60) 1.28 0.000

* paired t-test

หลงจากไดรบการพยาบาลทงกลมทดลองและกลมควบคมมคาเฉลยคะแนนความเศราโศก

จากการแทงลดลงอยางมนยส าคญ ( P < .05)

48

4.5 เปรยบเทยบคำเฉลยของคะแนนควำมเศรำโศกจำกกำรแทงของสตรมบตรยำกระหวำงกลมท

ไดรบกำรพยำบำลโดยประยกตใชทฤษฎกำรดแลของสแวนสนรวมกบกำรพยำบำลตำมปกต (กลม

ทดลอง) และกลมทไดรบกำรพยำบำลตำมปกตเพยงอยำงเดยว (กลมควบคม) ดงตำรำงท 5

ตำรำงท 5 ตารางแสดงผลการเปรยบเทยบคาเฉลยของคะแนนความเศราโศกจากการแทงของสตรม

บตรยาก โดยการประเมนหลงไดรบการพยาบาล 2 สปดาห

กำรประเมน 2 สปดำหหลงไดรบกำรพยำบำล P-value*

กลมทดลอง กลมควบคม

Min-max 1.21 – 2.32 1.50 – 3.93 .000

Mean ± SD 1.88 (SD = 0.24) 2.78 (SD = 0.60)

Grief level เศราโศกคอนขางนอย เศราโศกปานกลาง

* t-test

ระดบคะแนนความเศราโศก หลงไดรบการพยาบาลแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (P < .05) โดยในกลมทดลองทไดรบการพยาบาลโดยประยกตใชทฤษฎการดแลของสแวนสนรวมกบการพยาบาลตามปกตมคะแนนความเศราโศกนอยกวากลมทไดรบการพยาบาลตามปกตเพยงอยางเดยว โดยกลมควบคมมระดบ Grief level อยทระดบปานกลางและกลมทดลองมระดบ Grief level อยทระดบเศราโศกคอนขางนอย

49

บทท 5

สรปผล อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการวจยกงทดลอง (quasi experimental design) เพอเปรยบเทยบความ

เศราโศกจากการแทงของสตรมบตรยากกอนและหลงไดรบการพยาบาลดวยโปรแกรมการพยาบาล

โดยใชทฤษฎการดแลตนเองของสแวนสนรวมกบการพยาบาลตามปกต และเปรยบเทยบความ

แตกตางของคะแนนความเศราโศกจากการแทงของสตรมบตรยากหลงไดรบการพยาบาลระหวาง

กลมทไดรบการพยาบาลโดยประยกตใชทฤษฎการดแลของสแวนสนรวมกบการพยาบาลตามปกต

กบกลมทไดรบการพยาบาลตามปกตเพยงอยางเดยว กลมตวอยางเปนสตรมบตรยากทแทงบตร ทมา

รบบรการทศนยรกษาผมบตรยาก โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต จ านวน 60 ราย

แบงเปนกลมทดลอง 30 รายและกลมควบคม 30 ราย ท าการเกบขอมลโดยใชแบบสอบถามสวน

50

บคคล แบบวดความเศราโศกจากการแทงของสตรมบตรยาก วเคราะหขอมลโดย การแจกแจง

ความถ รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและเปรยบเทยบความเศราโศกจากการแทงของสตร

มบตรยาก โดยใช t-test

5.1 สรปผลกำรวจย

ผลการวจยสรป ไดดงน

5.1.1 ขอมลทวไป ของสตรมบตรยากทแทงบตร มชวงอายระหวาง 30-40 ป ระดบ

การศกษาอยในชวงมธยมถงปรญญาตร มภมล าเนาอยในภาคกลาง รายไดครอบครวตอเดอน

มากกวา 50,000 บาทขนไป นบถอศาสนาพทธ มสาเหตการมบตรยากมาจากฝายชายเปนสวนใหญ

และรองลงมาเปนสาเหตมาจากทงสองฝาย สาเหตจากฝายหญงและแบบไมทราบสาเหตเปนล าดบ

สดทาย และมระยะเวลามบตรยาก 1-2 ป

5.1.2 ขอมลการตงครรภ พบวา โดยสวนใหญเปนการแทงจากการตงครรภครงแรกและเปน

การแทงครงแรก มอายครรภตงแตนอยกวา 8 สปดาห ถง 12 สปดาห การแทงในกลมทดลองสวน

ใหญเปนการแทงชนด blighted ovum และในกลมควบคมเปนการแทงทงชนด blighted ovum และ

embryonic death เทาๆกน

5.1.3 ระดบความเศราโศก

ระดบความเศราโศกกอนไดรบการพยาบาลของกลมทดลองและกลมควบคมไมแตกตางกน

อยางมนยส าคญ (P > .05) โดยม Grief level ทระดบเศราโศกคอนขางมาก

หลงจากไดรบการพยาบาลทงกลมทดลองและกลมควบคม มคะแนนความเศราโศกลดลง

อยางมนยส าคญ (P < .05) แสดงใหเหนถงผลของการใหการพยาบาลทงสองแบบทสามารถชวยลด

ระดบความเศราโศกจากการแทงได

คะแนนความเศราโศก 2 สปดาหหลงไดรบการพยาบาลของกลมทดลองและกลมควบคม

แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (P < .05) โดยในกลมทดลองทไดรบการพยาบาลโดย

ประยกตใชทฤษฎการดแลของสแวนสนรวมกบการพยาบาลตามปกตมคะแนนความเศราโศกนอย

51

กวากลมทไดรบการพยาบาลตามปกตเพยงอยางเดยว โดยกลมควบคมมระดบ Grief level อยท

ระดบปานกลาง และกลมทดลองมระดบ Grief level อยทระดบเศราโศกคอนขางนอย

5.2 อภปรำยผล

จากผลการวจยครงน ผวจยอภปรายผลการวจยดงน

ความเศราโศกจากการแทงของสตรมบตรยากหลงไดรบการพยาบาลโดยประยกตใชทฤษฎ

การดแลของสแวนสนรวมกบการพยาบาลตามปกต ต ากวากอนทดลอง อยางมนยส าคญทางสถตท

ระดบ .05 ซงเปนไปตามสมมตฐานขอท 1 และคะแนนความเศราโศกจากการแทงของสตรมบตร

ยากในกลมทไดรบการพยาบาลโดยประยกตใชทฤษฎการดแลของสแวนสนรวมกบการพยาบาล

ตามปกตแตกตางกนมากกวากลมทไดรบการพยาบาลตามปกตเพยงอยางเดยว อยางมนยส าคญทาง

สถตทระดบ .05 เปนไปตามสมมตฐานขอท 2

ทงนสามารถอธบายไดวาการพยาบาลโดยประยกตใชทฤษฎการดแลของสแวนสน ซงเปน

แนวคดการดแลบคคลแบบองครวมทชดเจนเปนรปธรรม มการดแลทงในดานรางกายและจตใจ ม

จดเนนในการจดการทงผใหการพยาบาลและผรบบรการ รปแบบการดแลเรมตนดวยการทผวจยได

มการปรบทศนคต โดยคงไวซงความเชอตอสตรมบตรยากทแทงบตร (maintaining belief) วาจะ

สามารถชวยใหสตรมบตรยากทแทงบตรสามารถกาวผานกระบวนการเศราโศก สามารถเผชญหนา

กบความเปนจรงทจะเกดขน นอกจากนผวจยปรบทศนคตทมตอสตรมบตรยากทแทงบตรทกคนวา

คนเหลานมความสามารถทจะผานกระบวนการเศราโศกไปได และมความสามารถในการเผชญหนา

กบสงทจะเกดขนในอนาคต การสรางสมพนธภาพทด รวมทงสรางความเชอมนใหแกสตรมบตร

ยาก วาจะสามารถผานพนสถานการณของความเศราโศกนไปได ในทสดสตรมบตรยากและแสดง

ความรสกของตนเองออกมา นอกจากนผวจยท าความเขาใจเกยวกบความหมาย(knowing) ของการ

แทง ความเชอ การรบรหรอประสบการณเกยวกบการแทงบตร ตลอดจนความคาดหวงในการ

ตงครรภในครงน โดยใชแบบสอบถามความเศราโศกจากการแทงของสตรมบตรยาก ซงเมอสตรม

บตรยากเกดความไววางใจในตวผวจย กจะตอบค าถามไดอยางเปดเผย ผวจยสามารถน าขอมลท

ไดมาใชเปนพนฐานในการดแลสตรมบตรยากทแทงบตรอยางแทจรง จะเหนไดวาการแทงบตรใน

ครงนสตรมบตรยากทแทงบตรจะเกดความคดเชอมโยงกบความศรทธา ความเชอหรอประสบการณ

52

ทผานมา โดยกลววาการแทงอาจจะเกดขนกบตนเองอก รสกตกใจ เสยใจ สบสน รสกคดถงลกท

แทงอยตลอดเวลา รสกผด อางวางโดดเดยว เมอผวจยไดใชแนวคดการเฝาดแลอยเสมอ (being with)

ซงเปนกจกรรมทผวจยใหการดแลชวยเหลอสนบสนนทางดานอารมณ โดยการเสนอตวอยเปน

เพอนพดคยและเปดโอกาสใหไดระบายความรสกออกมา ขณะเดยวกนผวจยรบฟงอยางตงใจ เขาใจ

รวมทงรวมรบรอารมณและความรสกของสตรมบตรยากทแทงบตร โดยผวจยไมน าไปเปรยบเทยบ

กบประสบการณเดมของผวจย ยอมรบแบบแผนการด าเนนชวตทไมเหมอนกน มความคดความเชอ

ทเปนของแตละบคคล ท าใหผวจยไมเกดความขดแยงกบสตรมบตรยากทแทงบตร ท าใหสตรมบตร

ยากทแทงบตรรบรวามคนเขาใจความรสกของตนเอง ไมรสกโดดเดยวหรอคดวาตนเองถกทอดทง

อยเพยงล าพง นอกจากกจกรรมดงกลาวแลว การแสดงออกดวยทาทางทเปนมตร ยนดและเตมใจท

จะชวยเหลอ น าเสยงค าพดทสภาพ การตอบสนองดวยความจรงใจทงการแสดงออกทางสหนา

ทาทาง ค าพด ออนโยน และสมพนธภาพทดทเกดขนน(Eusawas, 1991) จะชวยใหสตรมบตรยากท

แทงบตรเกดความไววางใจในตวผวจย ท าใหสตรมบตรยากทแทงบตรเปดใจ กลาแสดงอารมณและ

ความรสกทแทจรงของตนเองออกมาไดอยางเตมท ซงการไดระบายความรสกนเปนหนงใน

หลกการชวยเหลอผทมความเศราโศก (Fulton GB, 1995) ท าใหสามารถคนหาความหมายและ

ค าตอบของชวตได (ทศนย ทองประทป, 2549 ) รวมทงยงเปนแนวทางการดแลทจะชวยปองกน

ความเศราโศกทผดปกตไดอกดวย

หลงจากทสตรมบตรยากทแทงบตรกลบไปอยทบานได 1 วน ผวจยไดน ากจกรรมทง 5

ดานของทฤษฎการดแลของสแวนสนมาประยกตใชในการดแลสตรมบตรยากทแทงบตร

เชนเดยวกบระยะทอยโรงพยาบาลแตจะเนนการดแลดานการสนบสนนใหเกดความสามารถมากขน

โดยผวจยเฝาดแลอยเสมอ (being with) โดยโทรศพทหาสตรมบตรยากทแทงบตรและสาม

เพอตดตามสอบถามอาการ ชวยการจดการเรองอารมณ ใหระบายความรสก ใชเวลาในการพดคยกบ

สตรมบตรยากอยางคมคาถงแมวาระยะเวลานนจะสนกตาม ท าใหสตรมบตรยากไมรสกโดดเดยว

และรบรวาพยาบาลคอยหวงใยและอยเคยงขางเสมอ ท าใหสตรมบตรยากทแทงบตรรบรวาม

พยาบาลอยเปนเพอนรวมรบรอารมณและแบงปนความรสกไมวาจะสขหรอทกขกตาม การทผวจย

แสดงออกถงความเตมใจทจะชวยเหลอดวยความจรงใจ ท าใหสตรมบตรยากทแทงบตรรบรวาม

พยาบาลคอยหวงใยและชวยเหลอตลอดเวลา โดยไมรสกวาตนเองเปนภาระของผวจยแตอยางใด

53

ผวจยไดใชแนวคดการสนบสนนดานขอมล (enabling) โดยตอบค าถามในสวนทสงสย ความ

ตองการการชวยเหลอ ใหก าลงใจ ใหค าแนะน า รวมถงการปฏบตตวหลงแทงบตร หรอในเรองอนๆ

ทสตรมบตรยากตองการใหชวยเหลอเพมเตมและเปดโอกาสใหสามสอบถามในสวนทยงไมเขาใจ

ในตวสตรมบตรยาก

นอกจากนการทผวจยคงไวซงความเชอความศรทธา (maintaining belief) ของสตรมบตร

ยากทแทงบตรโดยการใหท าบญตกบาตรอทศสวนกศลใหกบบตรทแทงไป สวดมนตขอพรใหบตร

ทแทงไปไปสสคต การกราบไหวขอพรสงศกดสทธใหไดบตรทแขงแรงตามทตนปรารถนาในการ

ตงครรภครงถดไป ท าใหสตรมบตรยากทแทงบตรเกดความพอใจและมความสขทไดคงไวซงความ

เชอและความศรทธานนไว สามารถเผชญภาวะเศราโศกจากการแทงและสามารถกลบเขาสภาวะ

ปกตไดโดยเรว มความหวงในการด าเนนชวตตอไป

เปนการตดตามประเมนผล โดยผวจยมไดท าความเขาใจ (knowing) ขอมลเกยวกบความ

เศราโศกจากการแทงบตร ระดบความเศราโศกจากการแทงบตรของสตรมบตรยากทแทงบตร

ปญหาและความตองการการชวยเหลอของสตรมบตรยากทแทงบตรซงไดรวบรวมขอมลจากการ

โทรศพทตดตามขณะทสตรมบตรยากทแทงบตรกลบไปอยทบาน ท าใหผวจยมความเขาใจใน

ปญหาและความตองการของสตรมบตรยากทแทงบตรไดอยางละเอยดและครอบคลม เปนการ

มงมนทจะคนหาสาเหตและแนวทางแกปญหา เพอใหสตรมบตรยากไดรบการดแลทมคณภาพการท

ผวจยเฝาดแลอยเสมอ (being with) โดยผวจยเปนคนกลาวทกทายสตรมบตรยากทแทงบตรกอนโดย

การเรยกชอ ดวยสหนายมแยม ท าใหสตรมบตรยากทแทงบตรรบรวาผวจยจดจ าตนเองไดและไดให

ความส าคญกบตนเอง ซงจะสงผลใหสตรมบตรยากทแทงบตรรสกรบรวาตนเองมความส าคญ การ

ไตถามเรองทกขสข แลวเปดโอกาสใหสตรมบตรยากทแทงบตรระบายความรสกโดยไมขดจงหวะ

จะท าใหสตรมบตรยากทแทงบตรเกดความผอนคลาย ลดความวตกกงวล เกดความอบอนใจ

ไววางใจ รบรวามคนคอยหวงใยเคยงขางและคอยชวยเหลออยเสมอ ท าใหเกดความรสกประทบใจ

ตอการพยาบาลทไดรบ ผวจยคงไวซงความเชอ ศรทธาและความหวงทมอย (Maintain belief) โดย

ใหสตรมบตรยากทแทงบตรมองตนเองในทางบวก จะท าใหรสกวาตนเองมความส าคญ มการ

ยอมรบตนเอง ภมใจในเอกลกษณของตนเอง มคณคา กอใหเกดก าลงใจ มความหวง (ฉววรรณ สตย

ธรรม, 2541) และการสงเสรมใหปฏบตตามความเชอและความศรทธา เชน การสวดมนต ถวาย

54

สงฆทาน การกราบไหวขอพรสงศกดสทธเพอใหไดบตรตามทตนปรารถนา (กวนทรนาฎ บญช,

2554) จะท าใหเกดความสบายใจ

นอกจากนผวจยยงมการเปดโอกาสใหสตรมบตรยากทแทงบตรไดวางแผนการด าเนนชวต

ในอนาคต เกยวกบการรกษาภาวะมบตรยาก เชน การจะกลบมารกษาใหม การหยดพกการรกษา

กอน การแสวงหาแพทยทางเลอก การขอบตรบญธรรม โดยไมปฏเสธความเชอของสตรมบตรยาก

ทแทงบตร ถงแมวาบางครงการตดสนใจนนอาจจะแตกตางจากกนไป ผวจยใหความเคารพตอการ

ตดสนใจ ความเชอและความศรทธานนๆ สงนจะท าใหสตรมบตรยากทแทงบตรเกดความพงพอใจ

มความสขทไดเชอถอและศรทธานนสามารถเผชญสถานการณตางๆทก าลงจะเกดขนในอนาคตได

อยางมความหมายและมความหวง โดยผวจยใหการสนบสนน (Enabling) ดานขอมลแกสตรมบตร

ยากทแทงบตรตามความเชอและความหวงทมอย โดยใหขอมล ตามทสตรมบตรยากทแทงบตร

ตองการ จะท าใหสตรมบตรยากรบรวาตนไดรบการสนบสนนสงเสรมชวยเหลอใหไดใชก าลง

ความสามารถอยางเตมศกยภาพ รวมทงการมสวนรวมของครอบครวในการดแลและใหก าลงใจท

เหมาะสมจะชวยท าใหความรสกเศราโศกลดลงตามล าดบ

สวนการดแลจากพยาบาลประจ าการของกลมควบคมนน เปนการใหความรและค าแนะน า

โดยยงไมมการเนนการดแลดานจตใจหรอการใหความรแกครอบครว จงท าใหคะแนนความเศรา

โศกจากการแทงของสตรมบตรยากทสญเสยบตรจากการแทงหลงไดรบการพยาบาลตามปกตเพยง

อยางเดยวลดต าลงนอยกวากลมทไดรบการพยาบาลโดยประยกตใชทฤษฎการดแลของสแวนสน

รวมกบการพยาบาลตามปกต

นอกจากนยงพบวามการศกษาทไดน าทฤษฎการดแลของสแวนสนมาประยกตใชกบการ

ดแลสตรทแทงบตรกลมอนๆ เชน การศกษาผลการประยกตใชทฤษฎการดแลในการใหค าปรกษา

แกหญงแทงบตรตอการเปลยนแปลงดานอารมณ ความผาสกและความรสกมคณคาในตนเอง พบวา

ในกลมทไดรบการดแลตามทฤษฎการดแลของสแวนสนมความผาสกและความรสกมคณคาใน

ตนเองเพมขนอยางมนยส าคญทางสถต การศกษาของสภาพนธ เหมอนวดไทร พ.ศ.2553 พบวา

ภายหลงใหโปรแกรมการพยาบาลโดยใชทฤษฎการดแลของสแวนสนรวมกบการพยาบาลตามปกต

กลมทดลองมคะแนนเฉลยความเศราโศกลดต าลงมากกวากลมควบคมอยางมนยส าคญทางสถตท p

55

< .001 และมขอเสนอแนะงานวจยนวาควรน าโปรแกรมการพยาบาลโดยใชทฤษฎของสแวนสนไป

ใชในการดแลหญงทสญเสยบตรจากการแทงรวมทงในกลมทสญเสยจากสาเหตและพบวาการดแล

เอออาทรตามทฤษฎระดบกลางของสแวนสนทง 5 ดานไมสามารถแบงแยกไดตองผสมผสาน

กลมกลนกนในทกกจกรรมของการพยาบาล สามารถประยกตใชไดงายท าใหครอบครวผปวยวกฤต

ไดรบการดแลครบองครวมตรงตามตองการ และรบรไดถงการดแลเอออาทรทพยาบาลจดกระท าให

(นภสนนท ปยะศรภณฑ 2553) สวนงานวจยในตางประเทศเกยวกบการประยกตใชทฤษฎการดแล

ของสแวนสนพบวาสามารถท าใหสตรทแทงบตรมความผาสกทดขน การดแลดานจตใจรวมทงการ

เสรมพลงอ านาจดานจตวญญาณและการใหค าปรกษา สามารถลดความเศราโศกของผหญงทแทง

บตรได (Leppert & Pahlka, 1984) จะเหนไดวามสตรมบตรยากทแทงบตรควรทจะไดรบการดแล

และใหความชวยเหลอตงแตระยะเรมแรกของความเศราโศกเพอชวยใหสามารถผานกระบวนการ

เศราโศกไปไดดวยด

การศกษาในครงนผวจยไดน าทฤษฎการดแลของสแวนสนมาประยกตใชในการดแลสตรม

บตรยากทมภาวะเศราโศกจากการแทงบตร ซงครอบคลมในกจกรรมทง 5 ดาน คอ การรจกในฐานะ

บคคลหนง (knowing) การเฝาดแลอยเสมอ (being with) การชวยเหลอกจกรรมตางๆ (doing for)

การสนบสนนใหมความสามารถ (enabling) การด ารงไวซงความเชอและศรทธา (maintain belive)

ทงนท าใหสตรมบตรยากทแทงบตรไดรบการดแลแบบองครวมอยางแทจรง จนท าใหสามารถผาน

ภาวะเศราโศกและกลบเขาสภาวะปกตไดอยางราบรน

ขอเสนอแนะ

งานวจยนชใหเหนวาการพยาบาลโดยประยกตใชทฤษฎการดแลของสแวนสนรวมกบการ

พยาบาลตามปกตสามารถชวยลดระดบความเศราโศกจากการแทงไดอยางมนยส าคญเมอเทยบกบ

การใหการพยาบาลตามปกต ดงนนพยาบาลควรจะใหการพยาบาลกลมสตรมบตรยากทแทงบตร

โดยประยกตใชทฤษฎการดแลของสแวนสนรวมดวย

56

บรรณำนกรม

กนยรกษ เงยเจรญ. (2541). การศกษาความเศราโศกและความตองการการดแลของหญงทสญเสย

บตรจากการแทงเอง. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยมหดล.

กวนทรนาฏ บญช. (2554). ประสบการณการเปนผปวยโรคหลอดเลอดสมองรายใหมระยะเฉยบพลน. วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาการพยาบาลผใหญ, คณะพยาบาลศาสตร, มหาวทยาลยบรพา.

โกวท ค าพทกษ. (2542). การแทง. สตศาสตร. คลงนานาวทยา : ขอนแกน 293.

เคม โฉมโสภา และอภชย มงคล (2536). ความเศราโศกและความตาย. คมอจตเวชศาสตร ส าหรบ

แพทยทวไป พ. ว. ววฒน ยถาภธานนท, อภชย มงคล,ทว ตงเสร,. โรงพมพศรภณฑ

ขอนแกน: 244.

เจรญไชย เจยมจรรยา (2554). หลกการการดแลรกษาภาวะมบตรยากทมสาเหตจากฝายหญง. ภาวะม

บตรยากและการชวยการเจรญพนธ. ปทมธานมหาวทยาลยธรรมศาสตร ศนยรงสต: 64-89.

ฉววรรณ สตยธรรม. (2541). พฤตกรรมและการปรบตว, การพยาบาลจตเวชและสขภาพจต. นนทบร: ยทธรนทร การพมพ. : 31-44.

นภสนนท ปยะศรภณฑ (2553). "การประยกตทฤษฎการดแลเอออาทรของสแวนสนในการพยาบาล

ครอบครวผปวยภาวะวกฤต." วารสารการพยาบาลและสขภาพ ปท4 ฉบบท3: 1-13.

เนตรนภา พรหมนารถ, ส. ภ., ดฐกานต บรบรณหรญสาร,ประเสรฐ ศนสนยวทยกล, (2547). "ภาวะ

เศราโศกในสตรหลงการแทงบตรและปจจยทเกยวของ." J Med Assoc Thai 87.

ปภาวรนทร สวรรณเพชร, พ. จ., สายใจ บวพนธ,วาร กงใจ (2557). "ผลของการดแลแบบเอออาทร

ของสแวนสนตอความผาสกในผสงอายโรคมะเรงศรษะและคอทไดรบรงสรกษา." การ

ประชมสมมนาทางวชาการ มทร.ตะวนออก มภร.กลมศรอยะยา และราชนครนทรวชาการ

และวจย วนท 14-16 พฤษภาคม: 307-310.

ปารชาต เพงคาสคนโธ (2547). ผลของโปรแกรมการสนบสนนทางการพยาบาลแบบปรบตาม

สภาวะตอความเศราโศกในมารดาทแทงเอง. การพยาบาลมารดาและทารกแรกเกด,

มหาวทยาลยมหดล. พยาบาลศาสตรบณฑต

57

พมพวลย บญมงคล (2550). เสยงเพรยกจากผหญงไมมลก:ประเดนความสมพนธหญงชาย. ผหญง

กบเทคโนโลยสรางโลก. พ. บญมงคลและคณะ. บรษทเอดสน เพรส โพรดกส จ ากด

กรงเทพ: 112-136.

พรรณพไล ศรอาภรณ , เสาวนย เหลยมไตรรตน (2557).ความเศราโศกในสตรทสญเสยทารกใน

ครรภหรอทารกแรกเกด.พยาบาลสารปท41 ฉบบพเศษ พฤศจกายน พ.ศ.2557,134-142.

เรองศลป เชาวรตน (2554). การรกษาภาวะมบตรยาก. นรเวชวทยา. บรษท พ.เอ.ลฟวง จ ากด

กรงเทพมหานคร, ภาควชาสตสาสตร-นรเวชวทยา คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล

มหาวทยาลยมหดล: 261-269.

วชย เอกพลากร (2553). การส ารวจสขภาพประชาชนไทยโดยการตรวจรางกาย ครงท 4 พ.ศ. 2551-

2552. นนทบร: เดอะ กราฟโก ซสเตมส.

สมชาย สวจนกรณ (2547). การมบตรยากและเทคโนโลยชวยการเจรญพนธ. ต ารานรเวชวทยา. ส.

นรตตสาสตร. โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย: 516-528.

สมบรณ คณาธคม (2545). การปฏสนธนอกรางกาย. ภาวะมบตรยากและเทคโนโลยชวยการเจรญ

พนธ. ส. คณาธคม. บรษท พ.เอ.ลฟวง จ ากด กรงเทพ: 193.

สมพงษ กาญจนภสต, ว. ฐ., ศภโชค สงหกนต, (2552). "ความชกของภาวะความเศราโศกหลงแทง

และปจจยทอาจเกยวของ. Thai journal of obstetrics and Gynaecology 17: 219-229.

สภาพนธ เหมอนวดไทร (2553). ผลของโปรแกรมการพยาบาลโดยใชทฤษฎการดแลของสแวนสน

ตอระดบความเศราโศกของหญงทสญเสยบตรจากการแทงเอง, บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยมหดล. วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตร มหาบณฑต สาขาวชาการ

พยาบาลมารดา-ทารกและสขภาพสตร.

สภาพร ดาวด. (2548). การใชทฤษฎ การดแลอยางเอออาทรในการพฒนาคณภาพการปฏบตการ

พยาบาล. วารสารคณภาพการพยาบาลศาสตร . 14(1).26.

สภาภรณ กวดแกวง. (2557). ผลของโปรแกรมการพยาบาลโดยใชทฤษฎการดแลตอความวตกกงวล

ของสตรทไดรบการยตการตงครรภเพอการรกษา. Thai Journal of Nursing Council, 29(1):

55-66.

58

อภชาต จ ารสฤทธรงค ธอมส แบลร และปทมา วาพฒนวงศ. (2550).ผลกระทบของการเสยชวตของ

บตรตอความมนคงในชวตสมรสของคนไทย.สบคนเมอ 20 มนาคม 2560.แหลงสบคน

http://www.ipsr.mahidol.ac.th

อญชล ไชยวงศนอย. (2557). ผลของการดแลแบบเอออาทรของสแวนสนตอการท ากจวตร

ประจ าวนและความผาสกของผสงอายโรคหลอดเลอดสมอง. คณะพยาบาลศาสตร

มหาวทยาลยบรพา. สาขาวชาการพยาบาลผสงอาย วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตรมหา

บณฑต.

Adolfsson, A. (2011). "Women's well-being improves after missed miscarriage with more active

support and application of Swanson's Caring Theory." Psychol Res Behav Manag 4: 1-9.

Ahern, R. L., et al. (2011). "Infusing Swanson's Theory of caring into an advanced practice

nursing model for an infectious diseases anal dysplasia clinic." J Assoc Nurses AIDS

Care 22(6): 478-488.

Emery, J. A., et al. (1997). "Patterns of progression and nonprogression through in vitro

fertilization treatment." J Assist Reprod Genet 14(10): 600-602.

Euswas,P (1991). The actualized caring moment:A grounded theory of caring in nursing

New york: National League for Nursing Press.

A POLICY AUDIT ON FERTILITY ANALYSIS OF 9 EU COUNTRIES European Society of

Human Reproduction and Embryology (ESHRE) 2017.

Chandra A, Copen CE, Stephen EH. Infertility service use in the United States: data from the

National Survey of Family Growth, 1982–2010. National Health Statistics Report No. 73.

Haghparast, E., Faramarzi, M., and Hassanzadeh, R. (2016). "Psychiatric symptoms and

pregnancy distress in subsequent pregnancy after spontaneous abortion history". Pak J

Med Sci, 32(5), 1097-1101.

Harris, D. L. and J. C. Daniluk (2010). "The experience of spontaneous pregnancy loss for

infertile women who have conceived through assisted reproduction technology." Human

Reproduction 25(3): 714-720.

59

Hutti, M. H. (2004). Social and professional support needs of families after perinatal

loss.JOGNN,630-638.

Hyattsville, MD: US Department of Health and Human Services, CDC, National Center for

Health Statistics; 2014. https://www.cdc.gov/nchs/data/nhsr/nhsr073.pdf

Johansson M, B. M. S. J. (2005 ). Caring Sci 19(1): 58-63.

Leppert, P. C. and B. S. Pahlka (1984). "Grieving characteristics after spontaneous abortion: a

management approach." Obstet Gynecol 64(1): 119-122.

Lindemann, E. (1994). "Symptomatology and management of acute grief. 1944." Am J Psychiatry

151(6 Suppl): 155-160.

Lykeridou, K. G., K.Sarantaki, A.Roupa, Z.Iatrakis, G.Zervoudis, S.Vaslamatzis, G. (2010).

"What kind of care and support do infertile women undergoing fertility treatment in

Greece expect? A questionnaire survey." Clin Exp Obstet Gynecol 37(3): 201-208.

Mascarenhas MN, Flaxman SR, Boerma T, Vanderpoel S, Stevens GA. (2012). National,

Regional, and Global Trends in Infertility Prevalence Since 1990: A Systematic Analysis

of 277 Health Surveys. PLoS Med 9(12): e1001356.

Neugebauer, R., Kline,J.,Shrot,P.,Skodol,A.,O'Connor,P.,Geller,P.A.,et al. (1997). "Major

depressive disorder in the 6 months after miscarriage." JAMA Feb.5(5): 383-388.

Pearson, L. H. (1992). The stigma of infertile. Nursing Time.(88): 36-38.

Polit, D. F. B., C.T. (2004). Nursing Research(7thed.).

Rehfeldt, I., Doll, A., Thierfelder, I., and Tegethoff, D. (2016). Needs of parents in bereavement

care after perinatal loss of their preterm infant in the NICU. Pflege, 29(2), 63-71.

Su, T. J. and Y. C. Chen (2006). "Transforming hope: the lived experience of infertile women

who terminated treatment after in vitro fertilization failure." J Nurs Res 14(1): 46-54.

Swanson, K. M. (1991). "Empirical development of a middle range theory of caring." Nursing

Research 40(3): 161-166.

Swanson, K. M. (1993). Nursing as informed caring for the well-being of others. The Journal of

60

Nursing Scholarship, 25(4), 352-357.

Swanson, K. M. (1999). What’s known about caring in nursing: Aliterary meta-analysis. In A. S.

Hinshaw, J. Shaver, & S. Feetham (Eds.), Handbook of clinical nursing resea(pp. 31-60).

Thousand Oaks: Sage Publication.

Swanson,K.M.,Karmali,Z.A.,Powell,S.H.,&Pulvermakher,F.(2003).Miscarriage effects on

couples'interpersonal and sexual relationships during the first year after loss: women's

perceptions.Psychosomatic Medicine,902-910.

Swanson, K. M. (2007). Enhancing nurses’ capacity for compassionate caring. In M. Koloroutis,

J. Felgen, C. Person, & S. Wessel (Eds.), Relationship-based care field guide (pp. 502-

507). New York: NLN Publication.

Watson, J. (1999). "Nursing human science and human care." A theory of nursing Boston:

National League for Nursing.

Watson, J., & Foster, R. (2003). The attending nurse caring model: Integrating theory, evidence

and advanced caring-healing therapeutics for transforming professional practice.Journal

of Clinal Nursing, 12, 360-365.

Watson, J. (2006). Caring theory as an ethical guide to administrative and clinical practices.Jona’s

Healthcare Law, Ethics, and Regulation, 8(3), 87-93.

61

ภำคผนวก

ควำมเศรำโศกจำกกำรแทงของสตรมบตรยำก

ขอมลทไดจากแบบสอบถามจะถกน ามารวบรวมและแสดงผลในรปคาเฉลยของคะแนน

ระดบความเศราโศกในแตละขอของแบบสอบถามทง 28 โดยแยกตามกลม (กลมทดลองและกลม

ควบคม) และเวลาทเขารบการประเมน (กอนและหลงไดรบการพยาบาล)

ตำรำงท 6 ตำรำงแสดงผลกำรจดระดบควำมเศรำโศกจำกกำรแทงของสตรมบตรยำก

กำรประเมน กลมทดลอง กลมควบคม

Grief level จ านวน (%) Grief level จ านวน (%)

กอนไดรบ

กำรพยำบำล

เศราโศกมาก 10 (33.3) เศราโศกมาก 7 (23.3)

เศราโศกคอนขางมาก 15 (50) เศราโศกคอนขางมาก 18 (60)

เศราโศกปานกลาง 5 (16.7) เศราโศกปานกลาง 5 (16.7)

เศราโศกคอนขางนอย 0 (0) เศราโศกคอนขางนอย 0 (0)

เศราโศกนอย 0 (0) เศราโศกนอย 0 (0)

2 สปดำห

หลงไดรบ

กำรพยำบำล

เศราโศกมาก 0 (0) เศราโศกมาก 0 (0)

เศราโศกคอนขางมาก 0 (0) เศราโศกคอนขางมาก 4 (13.3)

เศราโศกปานกลาง 0 (0) เศราโศกปานกลาง 15 (50)

เศราโศกคอนขางนอย 28 (93.3) เศราโศกคอนขางนอย 11 (36.7)

เศราโศกนอย 2 (6.7) เศราโศกนอย 0 (0)

62

กอนไดรบการพยาบาล กลมทดลองมระดบความเศราโศก รอยละ 50 อยในระดบ

คอนขางมากและรอยละ 33.33 อยในระดบมาก กลมควบคมมความเศราโศกอยในระดบ

คอนขางมากรอยละ 60 และเศราโศกในระดบมาก รอยละ 23.3

หลงไดรบการพยาบาล กลมทดลองมระดบความเศราโศกอยในระดบคอนขางนอย รอยละ

93.3 กลมควบคมมคะแนนความเศราโศกอยในระดบปานกลางรอยละ 50 และเศราโศกคอนขาง

นอย รอยละ 36.7

ตำรำงท 7 ตำรำงแสดงคะแนนเฉลยแตละขอค ำถำมของควำมเศรำโศกจำกกำรแทงของสตรมบตร

ยำกทไดรบกำรพยำบำลโดยประยกตใชทฤษฎกำรดแลของสแวนสนรวมกบกำรพยำบำลตำมปกต

และกลมทไดรบกำรพยำบำลตำมปกตเพยงอยำงเดยว กอนและหลงไดรบกำรพยำบำล

แบบทดสอบวดความเศราโศก

กลมทดลอง กลมควบคม

กอนไดรบ

การพยาบาล

หลงไดรบ

การพยาบาล

กอนไดรบ

การพยาบาล

หลงไดรบ

การพยาบาล

1.ฉนรสกตกใจมากเมอทราบวาฉน

แทงลก

4.87 3.83 4.87 4.23

2.ฉนรสกเศราเสยใจมากทตองสญเสย

ลกในครรภจากการแทงครงน 4.73 2.93 4.73 3.93

3.ฉนสบสนวาการแทงไดเกดขนกบฉน

จรงหรอเพยงแตฝนไป 4.60 1.83 4.67 3.70

4.ฉนยงคดถงลกทแทงตลอดเวลา 4.57 2.13 4.73 3.53

5.ฉนรองไหทกครงทคดถงลกทแทง 4.63 1.87 4.67 3.27

6.ฉนรสกผดบาปเมอฉนคดถงลกทแทง 4.57 1.87 4.67 3.63

7.ฉนรสกโดดเดยวอางวางต งแตฉน 4.57 1.60 4.60 2.70

63

แบบทดสอบวดความเศราโศก

กลมทดลอง กลมควบคม

กอนไดรบ

การพยาบาล

หลงไดรบ

การพยาบาล

กอนไดรบ

การพยาบาล

หลงไดรบ

การพยาบาล

แทงลก

8.ฉนแนนหนาอกและจกแนนทคอ

ตงแตฉนแทงลก 4.60 1.63 4.43 2.77

9.ฉนรสกหายใจไมอมตงแตฉนแทงลก 4.57 1.63 4.43 2.60

10.ฉนรสกกลามเนอออนแรงไมมก าลง

ตงแตฉนแทงลก

4.57 1.63 4.43 2.57

11.ตงแตฉนแทงลกฉนไมมจตใจทจะ

คดท าอะไรอกเลย

4.53 1.63 4.43 2.50

12.ฉนรสกโกรธแพทยและพยาบาล 3.90 1.30 4.00 21.97

13.ฉนรสกวาการแทงทเกดขนเปนเรอง

ทไมมใครสามารถชวยฉนได

4.03 2.40 4.03 2.97

14.ฉนนอนไมหลบ 1.30 1.80 3.97 2.87

15.ฉนเบออาหาร 4.30 1.70 3.97 2.80

16.ฉนรสกเหมอนลกยงอยในครรภของ

ฉน

4.50 1.30 4.37 3.37

17.ฉนไมตองการพกในตกหลงคลอด

เพราะท าใหฉนคดถงลกทแทง

3.40 1.10 3.37 1.57

4.70 3.63 4.80 3.83

64

แบบทดสอบวดความเศราโศก

กลมทดลอง กลมควบคม

กอนไดรบ

การพยาบาล

หลงไดรบ

การพยาบาล

กอนไดรบ

การพยาบาล

หลงไดรบ

การพยาบาล

18.ฉนกลววาการแทงอาจจะเกดกบฉน

อก

19.ฉนคดวาถาฉนไดรบการดแลรกษา

ทดและเหมาะสมกวานฉนคงจะไมแทง

ลก

4.03 1.87 4.17 2.60

20.ฉนวตกกงวลวาการแทงลกครงนจะ

ท าใหฉนและสามไมเขาใจกน

4.07 2.27 3.87 2.57

21.ฉนรสกวาเรองตลกขบขนตางๆไม

สามารถท าใหฉนหวเราะได

3.83 1.77 3.57 2.47

22.การแทงลกท าใหฉนมคณคาดอย

กวาแมคนอนทวไป

4.30 1.90 4.13 2.80

23.ต งแตฉนแทงลกฉนรสกวาฉนไม

อยากมชวตอกตอไป

2.93 1.30 2.23 1.63

24.ตงแตฉนแทงลกฉนไมสนใจตอสง

ตางๆรอบขาง เชนขาวในหนงสอพมพ

รายการโทรทศน เพอนๆเปนตน

3.50 1.70 3.53 2.33

25.ฉ น ไม ส าม ารถ ป ฏ บ ต ก จ ว ต ร3.23 1.67 3.03 2.0

65

แบบทดสอบวดความเศราโศก

กลมทดลอง กลมควบคม

กอนไดรบ

การพยาบาล

หลงไดรบ

การพยาบาล

กอนไดรบ

การพยาบาล

หลงไดรบ

การพยาบาล

ประจ าวนไดตามปกต

26.ฉนรสกวาฉนปรบตวและปรบใจได

แลวจากการแทงลกครงน

3.57 1.53 3.60 2.23

27.ฉนสามารถเลาถงการแทงลกของ

ฉนใหบคคลอนหรอเพอนของฉนฟง

โดยไมรองไห

3.80 1.53 3.67 2.27

28.ฉนคดวาฉนย งมโอกาสต งครรภ

ใหมได

3.37 1.23 2.80 2.07