MEDIJSKA GLOBALIZACIJA

OSNOVNI TRENDOVI2

Izdaci na medije i sa njima povezanom zabavom svuda u svetu

rastu brţe od porasta BDP.

( Tinejdţeri – osnova grupe budućih potrošača u proseku gledaju

TV i surfuju Internetom oko 6 sati dnevno.)

To povećava zaposlenost u industriji zabave. (U LA broj

zaposlenih u ovoj grani za deceniju raste sa 55 na 112 hiljada.)

OSNOVNI TRENDOVI3

Trend globalizacije medija pojačava to što raste ulaganje i (su)

vlasništvo neameričkih konglomerata* u vodeće medijske firme

u SAD.

- SONI (Japan)

- SIGRAM (Kanada)

- FILIPS (Holandija)

- NEWS CORPOATION (Australija)

OSNOVNI TRENDOVI4

Domaći medijski sadrţaji (filmovi, tv serije) su najgledanije u

svim evropskim zemljama, ali američka medijska roba osvaja

kvanititetom. Ona popunjava sve više vremenskih blokova, sve

komercijalnijih (deregulisanih) evropskih medija.

U trgovinskoj razmeni medijskih sadrţaja sa Zapadnom

Evropom, SAD ostvaruje suficit od 10 milijardi dolara što je

trostruko više nego desetak godina ranije.

OSNOVNI TRENDOVI5

Globalni medijske korporacije se prilagođavaju lokalnom trţištu i

to tako što:

1. Usvajaju domaći jezik (FOX, AXN) koji nije engleski.

2. Prihvataju lokalne kulturne standarde (kulturni MC Country)

3. Investiraju u lokalne medijske industrije, doprinoseći njihovoj

amerikanizaciji.

OSNOVNI TRENDOVI6

Šest vodećih kompanija (Polygram, Time Warner, Sony, EMI,

Bertelsmann i Universal) ostvaruju blizu 90% prihoda na

svetskom muzičkom trţištu.

Najkoncentrisanije globalno medijsko trţište pripada muzičkoj

industriji koja u potpunosti prelazi na digitalni format.

Pri tom obim poslova u zemljama Trećeg sveta raste mnogo brţe

nego na matičnom trţištu SAD, Evrope i Japana.

OSNOVNI TRENDOVI7

Globalnom filmskom industrijom dominiraju: Disney, Time Warner,

Viacom, Universal (u vlasništvu Seagram-a), Sony, Polygram(vlasništvo

Philips-a), MGM i News Corporation.

Američka filmska industrija ostvaruje više od 5o% prihoda na

inostranom trţištu, uz dalju tendenciju porasta na 60 i čak 70% .

Ulaganje u mreţu sinepleks i multipleks bioskopa širom sveta (Beograd

– Takvud, Ušće, Cineplexx-Delta siti, Roda – Cineplex...)

CIKLUS EKSPLOATACIJE FILMA

8

Prikazivanje u mreţi premijernih bioskopa

Reprize u sistemu sine-multipleks sala

Prikazivanje na kablovskoj TV

Prikazivanje na zemaljskoj TV mreţi

DVD izdanje filma za videoteke

CD sa muzikom iz filma

Komjputerska igrica zasnovana na radnji i junacima filma

Proizvodi inspirisani filmom (odeća, hrana i sl.)

FILM: NAJBOLJE PROLAZE NAJSKUPLJI

9

Dva zlatna pravila holivudske filmske producije:

1. Najveću zaradu donose najskuplji filmovi.

2. Najmanje rizikuju filmovi na temu nasilja (čuveno: Who

bleeds, leads!)

Formula uspeha: skupo + nasilno

KOMERCIJALIZACIJA GLOBALNE TELEVIZIJE

10

Kablovska i satelitska distribucija TV programa kao i

digitalizacija signala dramatično povećava broj dostupnih

kanala.

Komercijalni, profitno orijentisani TV sistemi potiskuju javne

televizijske mreţe: broj gledalaca na prvima raste dok na

drugima opada.

KOMERCIJALIZACIJA BBC

11

BBC nastoji da komercijalizuje svoj brend ( najpoznatiji posle

Coca cola) pokretanjem BBC WORLD SERVICE.

Time nastoji da smanji svoju zavisnost od političke podrške

britanskih vlasti sistemu opšte obavezne pretplate na javni

servis BBC.

GLOBALNA INDUSTRIJA VESTI

12

Globalne novinske agencije – velika četvorka: AP, UPI, Reuters,

AFP.

CNN – mnogo vesti i malo reklama (namenjenih niši koju čini

viša srednja klasa).

Ovakvi news kanali osiguravaju svojim vlasnicima znatnu

političku moć jer oblikuju najuticajnije delove javnosti – one

bogate i one obrazovane (elitu).

Granice digitalne TV13

Digitalizacja povećava broj raspoloţivih TV frekvencija za desetak puta ali to ne znači

da broj kanala raste istim tempom.

Postoje dve granice tog (tehnološki) mogućeg rasta:

1. Većina gledalaca ne prati više od 7-10 TV kanala.

2. Ograničen je broj komercijalno isplativih TV sadrţaja (izraţen u broju gledalaca

isporučenih reklamnim agencijama)

Problem: kablovski operateri emituju globalne / regionalne TV (Fox life, Crime,

Movie, Family...) i na njima reklame usmerene na domaći/srpski auditorijum. Time

smanjuju prihode nacionalnih TV (Pink, B-92, Happy...) a donose zaradu globalnim

TV (Fox, National Geography...) koje nemaju srpsku licencu za emitovanje

programa...

Globalni trend deregulacije14

Smanjeni su ili ukinuti regulatorni standardi koji su do polovine

1990-tih postojali.

Evropska unija se preusmerava od promotera javnih nacionalnih

servisa ka komercijalnom evropskom medijskom trţištu.

Kako mediji dobijaju na značaju u svetskoj ekonomiji tako se

naglasak premešta sa njihove kulturne i obrazovne dimenzije na

ekonomsku. Umesto UNESCO-a njima se sada bave MMF i STO.

Kultura sve više postaje izuzetak*, a ekonomija pravilo.

Primeri deregulacije na globalnom nivou15

WTO-STO zabranjuje Kanadi da uvede kvote ili carinsku

zaštitu u odnosu na američke magazine koji ugroţavaju

njeno nacionalno trţište.

EU ukida zabranu reklama proizvoda za decu koja je dotle

postojala u skandinavskim zemljama.

Zaštita autorskih prava i globalizacija

16

© Copyright

Medijske kompanije gube milijarde dolara zbog piraterije

filmova, knjiga, kompjuterskog softvera.

Digitalizacija olakšava kopiranje multimedijalnih sadrţaja, a

Internet ga čini globalno dostupnim.

Kina je zbog svog potencijalno ogromnog medijskog trţišta “trn u

oku” američkim i evropskim proizvođačima medijskih sadrţaja.

KONSOLIDACIJA GLOBALNIH MEDIJA

17

Kompanije sa sedištem u SAD dominiraju globalnim trţištem zato

što koriste prednost domaćeg trţišta koje osigurava dve povezane

prednosti ekonomije obima – mnogo potrošača velike kupovne

moći.

Tu je još i prednost engleskog jezika koji postaje lingua franca

srednje i više klase u mnogim zemljama.

PRVA LIGA GLOBALNIH MEDIJA

18

Prvu ligu globalnih medija čini desetak vertikalno i

horizontalno integrisanih medjiskih konglomerata nastali

nizom spajanja i pripajanja (merger and acquisition).

To su: News Corporation, Time Warner, Polygram,

Disney, Nbc, Bartelsman, Universal, Viacom, Sony, TCI.

Godišnji promet svake od njih 10-25 milijardi dolara

DRUGA LIGA (REGIONALNIH) MEDIJA

19

Drugu ligu medija čini tridesetak velikih medijskih firmi koje

popunjavaju regionalne niše u okviru globalnog sistema.

Strateški su usmereni na saradnju sa medijima iz prve lige.

Globalne medijske koropracije preko njih osvajaju manje delove

medijskog trţišta.

TREĆA LIGA –LOKALNI MEDIJI

20

Treću ligu čine na hiljade srednjih i malih medijskih firmi

koji opstaju zahvaljujući saradnji sa igračima iz prve i druge

lige.

III liga

II liga

I liga

brojnost

I liga

II liga

III liga

kapital

PREDNOSTI GLOBALNE INTEGRACIJE MEDIJA

21

1. Ušteda troškova – korišćenje raspoloţivih kadrovskih i tehnoloških

resursa za nove projekte.

2. Šira mogućnost uzajamne prodaje i uzajamne promocije unutar

konglomerata.

Rezultat je sinergija : Ukupan profit integrisanog konglomerata je znatno

viši od profita njegovih pojedinačno uzetih delova. (Primer –Dizni)

JOINT VENTURE GLOBALNIH MEDIJA

22

Strategija zajedničkih ulaganja konglomerata iz prve lige je česta

pojava.

Oni međusobno konkurišu ali čuvaju osvojeni prostor od

autsajdera koji bi pokušali da se “učlane u ekskluzivni klub”

Primer: u poslednjih 60 godina niko nije uspeo da dovede u

pitanje primat šest holivudskih majors-a.

Reč je ne samo o oligopolu već i o kartelu globalnih medija koji

dele trţište , a ekonomiju obima koriste pre svega za povećanje

vlastitih profita.

NERAVNOMERAN RAZVOJ GLOBALNOG MEDIJSKOG TRŢIŠTA

23

Komercijalna mediska trţišta namenjena su:

1. onima koji mogu da kupe njihove proizvode (uključiv i

tehničke uređaje – TV, DVD, PC, laptop,tablet,smartphone...)

2. onima koji su (potencijalni) kupci proizvoda koje mediji

reklamiraju.

To je široko određena srednja klasa.

G

D

S

S

PODELA GLOBALNOG MEDIJSKOG TRŢIŠTA

Osnovne zone interesa:

- Severna Amerika (SAD+Kanada)

- Latinska Amerika *

- Evropa

- Azija ( Indija**, Kina...)

* Majami/Florida je medijska

prestonica Lat. Amerike

** Samo u Indiji živi oko 250 miliona

pripadnika srednje klase.

24

Zona za koju globalni mediji nemaju interesa-subsaharska Afrika

25

Srednja klasa jedva da postoji

Infrastruktura – el.energija,

telefonska mreža je ograničena

uglavnom na velike gradove.

Izuzetak: Južna Afrika

Medijski scenario ex-komunističkih zemalja

26

Propast domaće filmske industrije

Privatizacija štampanih i elektronskih medija

Ulazak globalnih medijskih konglomerata (Bertelsman, Mardok,

MTV...)

“Ruska štampa je slobodna , slobodna da bankrotira!” NY Times

Pitanja za samoproveru:

1. Kako rastu izdaci na medije u odnosu na BDP?

2. Kako se globalne medijske korporacije prilagođavaju lokalnim trţištima?

3. Koje kompanije dominiraju globalnom filmskom industrijom?

4. Koja su dva zlatna pravila holivudske filmske producije?

5. Šta se postiţe kablovskom i satelitskom distribucijom TV programa kao i digitalizacijom signala?

6. Koje globalne novinske agencije čine veliku četvorku?

7. Kako piraterija utiče na medijske kompanije?

8. Zašto kompanije sa sedištem u SAD dominiraju globalnim trţištem?

9. Koje kompanije čine prvu ligu globalnih medija?

10. Koje su prednosti globalne integracije medija?

11. Za šta su namenjena komercijalna mediska trţišta?

27

28

HVALA !