Upload
le-duc-duan-toi
View
224
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Â
Citation preview
Vũ Đức Cường-CSTMQT
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 1
1
Ch−¬ng 2 cc¸̧cc lýlý thuyÕtthuyÕt vÒvÒ thth−¬−¬ngng mm¹¹i i ququèècc tÕtÕ
Néi dung:
I. C¸c lý thuyÕt cæ ®iÓn vµ t©n cæ ®iÓn vÒ TMQT (5)
II. C¸c lý thuyÕt míi vÒ TMQT (3)
III. Lîi Ých cña ngoại thương
IV. NT trong mét nÒn KT më quy m« nhá
2
Hàn Quốc- 1970: GNP/người = 260$- 1998: đạt 8.600$/ngườiNền kinh tế đứng thứ 12 trên thếgiới, thành viên OECD, là NIC- Tốc độ tăng trưởng KT bìnhquân trong giai đoạn 1968-1998: >8%/năm
Ghana- 1970: GNP/người = 250$- 1998: chỉ đạt 390$/ngườiNền kinh tế đứng thứ 96 trên thếgiới.- Tốc độ tăng trưởng KT bìnhquân trong giai đoạn 1968-1998: <1,5%/năm
3
Lợi Ých tõ TMQT: Ghana vµ Hµn Quèc
Vũ Đức Cường-CSTMQT
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 2
4
1. C¸c häc thuyÕt cæ ®iÓn vÒ TMQT
1.1. Lý thuyÕt träng th−¬ng (Mercantilism Theory)
Hoµn c¶nh ra ®êi:- ThÕ kû 16-18: Thêi kú tÝch lòy t− b¶n ë Ch©u ¢u.
- §−îc xem lµ lý thuyÕt ®Çu tiªn nghiªn cøu vÒ TMQT métc¸ch cã hÖ thèng.
Häc gi¶ tiªu biÓu:- ng−êi Ph¸p: Jean Bordin, Melon, Jully, Colbert;
- ng−êi Anh: Thomax Mun, James Stewart, Josias Chhild
5
1.1. Lý thuyÕt träng th−¬ng (Mercantilism Theory)
Néi dung chñ yÕu:- §Ò cao vai trß cña tiÒn tÖ (vµng, b¹c):
- Coi träng ho¹t ®éng TM: Ngo¹i th−¬ng míi lµ nguångèc thùc sù cña cña c¶i.
- Nh×n nhËn vÒ XK vµ NK:
- Lîi nhuËn th−¬ng nghiÖp?
- Vai trß cña ChÝnh phñ:
6
1.1. Lý thuyÕt träng th−¬ng (Mercantilism Theory)
ChÝnh s¸ch ¸p dông:ChÝnh s¸ch víi thuéc ®Þa:- Gi÷ ®éc quyÒn TM t¹i c¸c thÞ tr−êng thuéc ®Þa- C¸c n−íc thuéc ®Þa:.
ChÝnh s¸ch ®Ó ®¹t thÆng d− mËu dÞch:- T¨ng l−îng XK.- ¦u tiªn XK hµng cã gi¸ trÞ cao, cÊm XK hµng s¬ chÕ.- ¦u tiªn NK nguyªn liÖu so víi thµnh phÈm, - NK vµng, b¹c- KhuyÕn khÝch chë hµng XNK b»ng tµu cña n−íc m×nh.- Thùc hiÖn ®éc quyÒn trong TM.
Vũ Đức Cường-CSTMQT
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 3
7
1.1. Lý thuyÕt träng th−¬ng (Mercantilism Theory)
¦u ®iÓm:- Lµ cuéc c¸ch m¹ng vÒ nhËn thøc:
- NhËn thøc vai trß cña Nhµ n−íc.
Nh−îc ®iÓm:- Quan niÖm ch−a ®óng vÒ:
- Zero-sum game vs. positive-sum game.
- Ch−a gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò:
8
1.2. Lý thuyÕt Lîi thÕ tuyÖt ®èi(Absolute Advantage Theory):- T¸c gi¶: Adam Smith (1723-1790) lµ
nhµ chÝnh trÞ, kinh tÕ häc cæ ®iÓn næitiÕng ng−êi Scotland.
- T¸c phÈm: Nguån gèc sù giµu cãcña c¸c quèc gia (Causes of the Wealth of Nations) (1776)
Quan ®iÓm vÒ TMQT: � Nguån gèc cña sù giµu cã lµ do SX c«ng nghiÖp. � TMQT gi÷a c¸c n−íc lµ trªn c¬ së tù nguyÖn vµ c¸c bªn
cïng cã lîi.
� C¬ së cña TMQT:
9
1.2. Lý thuyÕt Lîi thÕ tuyÖt ®èi (Absolute Advantage Theory):
Kh¸i niÖm Lîi thÕ tuyÖt ®èi (LTT§):• LTT§ cña mét quèc gia vÒ mét s¶n phÈm nghÜa lµ quèc
gia ®ã SX ra s¶n phÈm ®ã víi chi phÝ thÊp h¬n c¸c n−íc kh¸c.
VD:
Nghiªn cøu cña A.Smith chØ ra r»ng:
- C¸c n−íc nªn chuyªn m«n hãa vµo SX mÆt hµng cã LTT§vµ trao ®æi víi c¸c n−íc kh¸c ®Ó cã nh÷ng mÆt hµng cßnl¹i phôc vô cho nhu cÇu trong n−íc �
- TM tù do cã lîi cho tÊt c¶ c¸c quèc gia.
Vũ Đức Cường-CSTMQT
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 4
10
1.2. Lý thuyÕt Lîi thÕ tuyÖt ®èi (Absolute Advantage Theory):
Nguån gèc cña LTT§:
- Lîi thÕ tù nhiªn (Natural Advantage):
� SX cã hiÖu qu¶:
- Lîi thÕ thu ®−îc tõ nç lùc (Accquired Advantage):
� SX thµnh phÈm:
11
1.2. Lý thuyÕt Lîi thÕ tuyÖt ®èi (Absolute Advantage Theory):
Chuyªn m«n hãa vµ m« h×nh LTT§:
C¸c gi¶ ®Þnh trong m« h×nh cña A.Smith:
• ChØ cã 2 quèc gia, SX ra 2 mÆt hµng ®ång nhÊt;
• Kh«ng tÝnh tíi chi phÝ vËn t¶i;
• Chi phÝ SX lµ kh«ng ®æi dï quy m« SX t¨ng
• Lao ®éng lµ yÕu tè ®Çu vµo SX duy nhÊt vµ dÔ dµng dichuyÓn gi÷a c¸c ngµnh SX trong n−íc nh−ng kh«ng dichuyÓn gi÷a c¸c quèc gia;
• Kh«ng cã sù hiÖn diÖn cña hµng rµo thuÕ quan.
• Tr×nh ®é c«ng nghÖ lµ nh− nhau.
12
• B¶ng chi phÝ ®Ó SX 1V¶i vµ 1G¹o cña 2 n−íc:
Hµn QuècViệt Nam
V¶iGạo
Tæng SPHµn QuècViÖt Nam
V¶iG¹o
TH1: Kh«ng cã trao ®æi (Autarky):
Vũ Đức Cường-CSTMQT
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 5
13
T¨ngTæng SPHµn Quèc
ViÖt Nam
V¶iG¹o
TH2: Cã Chuyªn m«n ho¸ vµ trao ®æi:
NÕu tû lÖ trao ®æi lµ 1G¹o = 1V¶i vµ mçi n−íc s½n sµng trao®æi 15 ®¬n vÞ th× l−îng tiªu dïng tõng n−íc sÏ lµ:
Hµn Quèc
ViÖt Nam
V¶iG¹o
14
1.2. Lý thuyÕt Lîi thÕ tuyÖt ®èi (Absolute Advantage Theory):
H¹n chÕ:• Kh«ng gi¶i thÝch ®−îc hiÖn t−îng trao ®æi th−¬ng m¹i vÉn
diÔn ra víi nh÷ng n−íc cã lîi thÕ h¬n h¼n/bÊt lîi tuyÖt ®èiso víi c¸c n−íc kh¸c ë mäi s¶n phÈm
15
1.3. Lý thuyÕt Lîi thÕ so s¸nh
(Comparative Advantage Theory):- T¸c gi¶ David Ricardo (1772-1823)
- T¸c phÈm: “On the Principles of Political Economy and Taxation” (1817)
- Chøng minh TMQT mang l¹i lîi Ých cho c¸cbªn tham gia, dï cã −u thÕ SX trong tÊt c¶c¸c mÆt hµng.
- Ph−¬ng ph¸p luËn nhÊt qu¸n:
- ñng hé tù do hãa th−¬ng m¹i
Vũ Đức Cường-CSTMQT
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 6
16
1.3. Lý thuyÕt Lîi thÕ so s¸nh: (tiÕp)
Quy luËt LTSS: Mét n−íc kh«ng cã LTT§ ë c¶ 2 mÆt hµngnh−ng sÏ cã LTSS ë mÆt hµng nµo cã møc bÊt thÕ nháh¬n vµ vÉn thu ®−îc lîi Ých khi tham gia vµo TMQT.
1936: G.Haberler gi¶i thÝch quy luËt LTSS dùa trªn kh¸iniÖm Chi phÝ c¬ héi:
17
1.3. Lý thuyÕt Lîi thÕ so s¸nh (tiÕp):
- Chi phÝ c¬ héi:
- Chi phÝ c¬ héi ~ Gi¸ c¶ hµng hãa t−¬ng quan
- Trong m« h×nh cña D.Ricardo:
18
M« h×nh minh häa vÒ quy luËt LTSS:
Hµn Quèc
ViÖt Nam
V¶iG¹oChi phÝ
Vũ Đức Cường-CSTMQT
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 7
19
LTSS mang l¹i lîi Ých khi tham gia TMQT:
V¶i
Tæng
Hµn Quèc
ViÖt NamCMH vµ trao ®æi
Tæng
Hµn Quèc
ViÖt NamTù cung tù cÊp
Chi phÝ L§/1 §V sp
Hµn Quèc
ViÖt Nam
G¹oN−íc
20
Hµn Quèc
ViÖt Nam
V¶iG¹oOp.Cost
Hµn Quèc
ViÖt Nam
V¶iG¹oChi phÝ (L§)
21
TH Lîi thÕ “c©n b»ng”:
Hµn Quèc
ViÖt Nam
V¶iG¹o
(?)
- C¬ së cña TMQT lµ Lîi thÕ SS hay Lîi thÕ T§?
- Mét n−íc cã LTT§ nh−ng kh«ng cã LTSS th× cã lîi khi thamgia TMQT hay kh«ng?
- M« h×nh cña D.Ricardo dù ®o¸n mét møc ®é chuyªn m«nhãa hoµn toµn lµ s¸t víi thùc tÕ hay kh«ng?
Vũ Đức Cường-CSTMQT
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 8
22
Lîi thÕ so s¸nh biÓu hiÖn (RCA) (Balassa Index)
- Balassa giíi thiÖu RCA Index vµo n¨m 1965
RCA = (EXA/EA):(EXW/EW)- EXA: kim ng¹ch XK s¶n phÈm X cña n−íc A
- EA: tæng kim ng¹ch XK cña n−íc A
- EXW: kim ng¹ch XK s¶n phÈm X cña thÕ giíi
- EW: tæng kim ng¹ch XK cña thÕ giíi
§¸nh gi¸:
- RCA > 2,5:
- 1 < RCA < 2,5:
- RCA < 1:
23
1.3. Lý thuyÕt Lîi thÕ so s¸nh (tiÕp):
H¹n chÕ cña lý thuyÕt:
- Míi chØ chó ý tíi cung SX s¶n phÈm.
- Ch−a tÝnh tíi chi phÝ vËn t¶i, thuÕ quan vµ hµng rµo b¶o hémËu dÞch.
- Gi¸ t−¬ng ®èi trong trao ®æi theo lý thuyÕt LTSS chØ dùavµo ®Çu vµo lµ lao ®éng.
- Ch−a tÝnh tíi yÕu tè chi phÝ SX gi¶m dÇn theo quy m« vµn¨ng suÊt lao ®éng t¨ng dÇn theo quy m«.
- Ch−a tÝnh ®Õn vßng ®êi s¶n phÈm, thÞ hiÕu tiªu dïng.
24
1.4. Lý thuyÕt vÒ t−¬ng quan cña cÇu:(Reciprocal Demand Theory)
- T¸c gi¶ John Stuart Mill (1806-1873)
- Cßn gäi lµ Lý thuyÕt Gi¸ trÞ quèc tÕ hay tû lÖ trao ®æi gi÷a c¸c s¶n phÈm.
- Nghiªn cøu yÕu tè CÇu t¸c ®éng ®Õn TûlÖ trao ®æi trong TMQT nh− thÕ nµo.
- Theo J.S.Mill: Tû lÖ mËu dÞch thùc sùsÏ phô thuéc vµo c−êng ®é vµ ®é co gi·n cña CÇu NK mçi n−íc, tøc lµ phôthuéc vµo Sè cÇu t−¬ng quan.
Vũ Đức Cường-CSTMQT
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 9
25
Néi dung: tù ®äc Gi¸o tr×nh
26
1.5. Th−¬ng m¹i quèc tÕ vµ Chi phÝ c¬ héi• §−êng giíi h¹n kh¶ n¨ng SX: Nh©n tè cung
Production Possibility Frontier (PPF)• §−êng bµng quan quèc gia: Nh©n tè cÇu
National Indifference Curve (I)
1.5.1. Tr−êng hîp Chi phÝ c¬ héi kh«ng ®æi:
Gạo
H
T
EF
V’
O
60
10
24 20
V
Gạo
Vải Vải
Việt �am Hàn Quốc
T
27
1.5. Th−¬ng m¹i quèc tÕ vµ Chi phÝ c¬ héi1.5.2. Tr−êng hîp Chi phÝ c¬ héi t¨ng dÇn:• H×nh 1.3 trang 45 Gi¸o tr×nh
Thép
P1V
P0V
T
C1V
S
P0HP1H
OO
C1H
T
S
Cà phê Cà phê
Thép
Việt �amHàn Quốc
Vũ Đức Cường-CSTMQT
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 10
28
1.6. Lý thuyÕt tû lÖ c¸c yÕu tè (Factor Proportions Theory / Factor Endowment Theory)
T¸c gi¶: 2 nhµ KT häc ng−êi Thuþ §iÓnEli Heckscher (1879 - 1952) vµBertil Ohlin (1899 – 1979)
� Lý thuyÕt H-O (Lý thuyÕt t©n cæ ®iÓn vÒ TMQT)
29
LËp luËn cña H-O:
• Trong tiÕn tr×nh SX ng−êi ta ph¶i phèi hîp nhiÒu yÕu tè®Çu vµo (®Êt ®ai, nh©n c«ng vµ t− b¶n) theo nhiÒu tû lÖkh¸c nhau.
• ChÝnh møc ®é s½n cã cña c¸c yÕu tè SX vµ hµm l−îng södông c¸c yÕu tè ®Ó lµm ra c¸c mÆt hµng kh¸c nhau lµ 2 nh©n tè quan träng quy ®Þnh TMQT.
30
Kh¸i niÖm Th©m dông yÕu tè:X ®−îc coi lµ mÆt hµng sö dông th©m dông lao ®éng
(labor intensive product) khi:
LX/KX > LY/KY
Kh¸i niÖm §é dåi dµo yÕu tè:N−íc A ®−îc coi lµ dåi dµo vÒ lao ®éng (labor abundance
country) nÕu:
LA/KA > LB/KB
Vũ Đức Cường-CSTMQT
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 11
31
C¸c gi¶ thiÕt ®i kÌm Lý thuyÕt H-O:1. M« h×nh 2 quèc gia, 2 mÆt hµng, 2 yÕu tè SX (L, K)
2. C«ng nghÖ SX lµ gièng nhau.
3. Së thÝch t−¬ng tù nhau.
4. Hµng hãa kh¸c nhau vÒ hµm l−îng c¸c yÕu tè SX; gi¸ c¶t−¬ng quan kh«ng lµm thay ®æi hµm l−îng ®ã.
5. SX cã hiÖu suÊt kh«ng ®æi theo quy m«, yÕu tè SX cã n¨ngsuÊt cËn biªn gi¶m dÇn.
6. C¹nh tranh hoµn h¶o tån t¹i trªn c¸c thÞ tr−êng.
7. Chuyªn m«n hãa SX lµ kh«ng hoµn toµn.
8. C¸c yÕu tè SX cã thÓ di chuyÓn trong ph¹m vi 1 n−íc nh−ngkh«ng thÓ di chuyÓn gi÷a c¸c n−íc.
9. Th−¬ng m¹i lµ tù do, chi phÝ vËn t¶i b»ng 0.
10. TÊt c¶ c¸c nguån lùc ®−îc toµn dông ë c¶ 2 n−íc.
11. Th−¬ng m¹i c©n b»ng gi÷a 2 n−íc.
32
§Þnh lý H-O:• Mét n−íc sÏ XK nh÷ng mÆt hµng mµ viÖc SX th©m dông
yÕu tè SX dåi dµo cña n−íc ®ã.
VD minh häa: ViÖt Nam lµ n−íc dåi dµo t−¬ng ®èi vÒ L§ (Hµn Quèclµ n−íc dåi dµo t−¬ng ®èi vÒ Vèn)
300
1500
=Tæng sè Vèncña Hµn Quèc
20Tæng sè Vèncña ViÖt Nam
Tæng sè L§cña Hµn Quèc
>200
=
Tæng sè L§cña ViÖt Nam
33
H×nh 1.4. M« h×nh th−¬ng m¹i theo lý thuyÕt H-O
I0
Vải
I1
I2
O
K
L
Thép
CH
CV
Ho
Vo
V1
H1
Vũ Đức Cường-CSTMQT
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 12
34
C¸c mÖnh ®Ò kh¸c cña Lý thuyÕt H-O:
§Þnh lý c©n b»ng gi¸ c¶ yÕu tè SX (H-O-S): TM tự do sẽlµm cho gi¸ c¶ c¸c yÕu tè SX cã xu h−íng trë nªnc©n b»ng, và nếu hai quèc gia tiÕp tôc SX c¶ hai mÆthµng (thùc hiÖn CMH kh«ng hoµn toµn) th× gi¸ c¶ c¸cyÕu tè sÏ thùc sù trë nªn c©n b»ng.
35
C¸c mÖnh ®Ò kh¸c cña Lý thuyÕt H-O:
§Þnh lý Rybczynski: T¹i møc gi¸ hµng hãa t−¬ng quankh«ng ®æi th× sù gia t¨ng møc cung cña mét yÕu tè SX sÏ lµm t¨ng s¶n l−îng mÆt hµng sö dông nhiÒu yÕu tè®ã, vµ lµm gi¶m s¶n l−îng cña mÆt hµng kia.
U
H
EE’
Vải
ThépF VO
36
C¸c mÖnh ®Ò kh¸c cña Lý thuyÕt H-O:
§Þnh lý Stolper-Samuelson: NÕu gi¸ t−¬ng quan cñamét mÆt hµng nµo ®ã t¨ng lªn th× gi¸ t−¬ng quancña yÕu tè ®−îc th©m dông t−¬ng ®èi ®Ó SX ra mÆthµng ®ã sÏ t¨ng lªn, cßn gi¸ t−¬ng quan cña yÕu tèkia sÏ gi¶m xuèng.
Vũ Đức Cường-CSTMQT
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 13
37
KiÓm ®Þnh lý thuyÕt H-O:The Leontief Paradox (1953)
- Sö dông B¶ng c©n ®èi liªn ngµnh I-O ®Ó tÝnh to¸nl−îng Vèn vµ Lao ®éng cÇn thiÕt ®Ó SX 1 giá hµng XK®iÓn h×nh (1) vµ 1 giá hµng c¹nh tranh víi hµng NK(2) trÞ gi¸ 1 triÖu USD cña Mü n¨m 1947.
�KÕt qu¶:
�Tr¸i víi dù ®o¸n tõ m« h×nh H-O:
�NghÞch lý Leontief
38
1.7. NX vÒ gi¶ thiÕt cña c¸c lý thuyÕt cæ ®iÓn:
- ViÖc lµm ®Çy ®ñ?
- CMH hoµn toµn?
- Tµi nguyªn sö dông trän vÑn, hiÖu qu¶?
- Môc tiªu cña c¸c quèc gia chØ giíi h¹n vµo hiÖu qu¶?
- Chi phÝ vËn chuyÓn kh«ng tèn tµi nguyªn?
- TÝnh linh ®éng cña tµi nguyªn?
- KhÝa c¹nh dÞch vô trong TMQT?
39
2. C¸c lý thuyÕt míi vÒ TMQT:2.1. TMQT dùa trªn hiÖu suÊt t¨ng dÇn theo qui m«:
(International Trade based on Increasing Returns)- T¸c gi¶ tiªu biÓu: Paul Krugman- HiÖu suÊt t¨ng dÇn theo quy m« sÏ dÉn ®Õn TMQT.- §−êng PPF:- Chi phÝ c¬ héi:
L−u ý cña m« h×nh: - Tû lÖ trao ®æi quèc tÕ = møc gi¸ t−¬ng quan
- Mçi n−íc thùc hiÖn chuyªn m«n hãa hoµn toµn
- Hai n−íc gièng nhau vÒ mäi khÝa c¹nh:
Vũ Đức Cường-CSTMQT
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 14
40
H×nh 2.1-TMQT dùa trªn hiÖu suÊt t¨ng dÇn theo quy m«
Máy bay
Ô tô
U
V
ME
I1
AI2
I3
S
TO
A1
M1
R
�
41
2.2. Thương mại dựa trªn sù biÕn ®æi c«ng nghÖ
- D.Ricardo:
- H-O:
- C¸c häc thuyÕt vÒ c«ng nghÖ:
42
2.2.1. Lý thuyÕt vÒ kho¶ng c¸ch c«ng nghÖ:
- T¸c gi¶: Posner (1961)- LËp luËn: c«ng nghÖ lu«n thay ®æi d−íi h×nh thøc c¸c ph¸t
minh, s¸ng chÕ míi � t¸c ®éng ®Õn XK cña mét n−íc.
Néi dung:- S¶n phÈm míi ra ®êi � n−íc ph¸t minh cã LTT§ t¹m thêi
- Khi nhu cÇu n−íc ngoµi xuÊt hiÖn�
- Khi c«ng nghÖ bÞ b¾t ch−íc �
- N−íc ph¸t minh l¹i ra ®êi s¶n phÈm míi kh¸c
Vũ Đức Cường-CSTMQT
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 15
43
2.2.1. Lý thuyÕt vÒ kho¶ng c¸ch c«ng nghÖ:
Gi¶i thÝch 2 lo¹i h×nh th−¬ng m¹i:1. Hai n−íc.
2. TM h×nh thµnh khi
C¸c yÕu tè quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng c«ng nghÖ cña 1 n−íc:- ThÓ chÕ
- R&D
- ThÞ tr−êng trong n−íc.
44
2.2.2. Lý thuyÕt Vßng ®êi s¶n phÈm
(Product Life-Cycle Theory)
T¸c gi¶: Raymond Vernon (1966)
- Sù ph¸t triÓn cña Lý thuyÕt vÒ kho¶ng c¸ch c«ng nghÖ
- Dùa trªn sù quan s¸t:
- KÕt luËn:
45
t4
t3t2t1t0
H×nh 2.2.2. Vßng ®êi s¶n phÈm vµ th−¬ng m¹i quèc tÕ
XK
NK
Nước phát minh
Các nước phát triển khác Các nước đang phát triển
Vũ Đức Cường-CSTMQT
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 16
46
• ¦u ®iÓm:
- Gi¶i thÝch ®−îc m« h×nh TMQT trong 1 thêi kú lÞch sö
• Nh−îc ®iÓm:
- Quan ®iÓm bÞ xem lµ vÞ kû.
- Kh«ng gi¶i thÝch ®−îc thùc tÕ hiÖn nay:
+
+
+.
47
2.3. Lý thuyÕt Lîi thÕ c¹nh tranh quècgia(National Competitive Advantage)
- T¸c gi¶: Michael Porter (1990), GS cña Havard Business School
- Cơ sở lËp luËn: kh¶ n¨ng c¹nh tranhcña mét ngµnh CN ®−îc thÓ hiÖn tËptrung ë kh¶ n¨ng s¸ng t¹o vµ ®æimíi cña ngµnh ®ã ���� từ ®ã kh¸i qu¸tcho mét quèc gia.
���� §−a ra kh¸i niÖm: Lîi thÕ c¹nh tranhquèc gia x©y dùng tõ 4 nhãm yÕu tèt¹o thµnh M« h×nh kim c−¬ng
48
• M« h×nh Kim c−¬ng cña M.Porter
Chiến lược, Cấu trúc,
Môi trườngcạnh tranh
ngành
Các ngànhhỗ trợ
và liên quan
Điều kiệnvề Cầu
Điều kiệnvề các
Yếu tố SX
Chính Phủ
Cơ hội
Vũ Đức Cường-CSTMQT
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 17
49
1. §iÒu kiÖn c¸c yÕu tè SX (Factor Endowments):-- §§ÇÇuu vvµµoo cc¬¬ bb¶¶nn (basic factors):(basic factors):
-- §§ÇÇuu vvµµoo caocao cÊpcÊp (advanced factors):(advanced factors):
- BÊt lîi vÒ ®Çu vµo c¬ b¶n
50
2. C¸c ®iÒu kiÖn vÒ cÇu (Demand Conditions):- LËp luËn: C¸c c«ng ty cña mét n−íc sÏ giµnh ®−îc lîi
thÕ c¹nh tranh nÕu nh÷ng ng−êi tiªu dïng trong n−íc cãtr×nh ®é vµ ®ßi hái cao.
51
3. C¸c ngµnh c«ng nghiÖp hç trî vµ liªn quan (Related and Supporting industries)
- T¸c ®éng lan táa (spill over) ®Õn NLCT cña mét ngµnh.
Vũ Đức Cường-CSTMQT
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 18
52
4. ChiÕn l−îc, cÊu tróc vµ ®èi thñ c¹nh tranh (Firm Strategy, Structure, and Rivalry)
- Sù kh¸c biÖt vÒ triÕt lý qu¶n trÞ
- M«i tr−êng c¹nh tranh khèc liÖt t¹o søc Ðp c¶i tiÕn liªntôc ®Ó tån t¹i
53
ý nghÜa cña m« h×nh Kim c−¬ng:
Porter dù ®o¸n mét n−íc sÏ:
XK nh÷ng s¶n phÈm cña nh÷ng ngµnh cã c¶ 4 yÕu tè trongm« h×nh kim c−¬ng thuËn lîi; vµ
NK nh÷ng s¶n phÈm cña nh÷ng ngµnh kh«ng cã ®−îcnh÷ng thuËn lîi nh− vËy.
Dù ®o¸n nµy lµ ®óng?
54
3. lîi Ých cña ngo¹i th−¬ng
Vũ Đức Cường-CSTMQT
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 19
55
4. Ngo¹i th−¬ng trong nÒn KT më quy m« nhá:
4.1. §iÒu kiÖn chÊp nhËn gi¸:- Trong m« h×nh cña nÒn kinh tÕ më, quy m« nhá th× nÒn
kinh tÕ lu«n chÊp nhËn gi¸ cho c¶ hµng XK vµ NK:
- ViÖc xem xÐt ViÖt Nam nh− mét nÒn KT më quy m«nhá lµ mét sù ®¬n gi¶n ho¸ phï hîp víi thùc tÕ.
- Trong nÒn KT më quy m« nhá, nÕu mäi yÕu tè kh¸cc©n b»ng, th× sù thay ®æi vÒ Cung vµ CÇu sÏ dÉntíi?
56
q0
E1
E2
D
E0
Q
D’S
4.2.Ngo¹i th−¬ng cña mét nÒn kinh tÕ më, quy m« nhá:a. XuÊt khÈu: H×nh 1.11 (tr.85 Gi¸o tr×nh)
PW
PD
q1 q2
P
XK1
q3O
XK2
57NK1
q0
E1 E2
D
E0
Q
D’
S
4.2. Ngo¹i th−¬ng cña mét nÒn kinh tÕ më, quy m« nhá:b. NhËp khÈu: H×nh 1.12 (tr.86 Gi¸o tr×nh)
PW
PD
q1 q2
P
q3O
NK2