ISBN 978-608-227-040-1 · 2011. 9. 7. · 9 20 ГОДИНИ НЕЗАВИСНА МАКЕДОНИЈА Starosno-polova piramida - 30.06.1994 Starosno-polova piramida - 30.06.2010 Mlado

ISBN 978-608-227-040-1

1991-2011

2

20 ГОДИНИ НЕЗАВИСНА МАКЕДОНИЈА

СодржинаIzdava~:DR@AVEN ZAVOD ZA STATISTIKA, Skopje, "Dame Gruev" 4

Za izdava~ot:m-r Blagica Novkovska, direktor

Предговор .............................................................................................. 3

Карта на реПублиКа МаКедонија .............................................................. 4

оПштини и статистичКи региони во реПублиКа МаКедонија ..................... 4

Животна средина .................................................................................... 5

население .............................................................................................. 6

Правосудство ...................................................................................... 13

избори ................................................................................................. 14

образование ......................................................................................... 15

Пазар на трудот .................................................................................... 18

Приходи, ПотрошувачКа и цени .............................................................. 22

национална еКоноМија и финансии ....................................................... 28

зеМјоделство и шуМарство ................................................................... 31

градеЖништво ....................................................................................... 34

енергија ............................................................................................... 35

надворешна трговија ............................................................................ 37

трансПорт, туризаМ и други услуги ....................................................... 38

одрЖлив развој .................................................................................... 41

1991-2011

3


Предговор

Dràvniot zavod za statistika so ovaa publikacija se pridruùva

kon proslavuvaweto na 20-godi{ninata na nezavisna Republika

Makedonija - period koj za site nas be{e poln so promeni, podemi i

predizvici, golem entuzijazam i èlba za napredok na site poliwa na

op{testveno-politi~kiot i ekonomskiot ìvot na zemjata.

Ovoj period i za Dràvniot zavod za statistika be{e buren i

ispolnet so mnogu novini. No, èlbata za napredok i priklu~uvawe kon

evropskite statisti~ki tekovi né vode{e vo na{ata sekojdnevna rabota

i ni pomogna da gi postignuvame postavenite celi. Pominavme period

na golemi transformacii, promeni vo metodot na rabotewe, promeni vo

upotrebata na novite tehnologii, i seto toa go postignavme so relativno

mal broj na lu|e koi so svojata posvetenost na rabotata dadoa ogromen

pridones vo ona {to denes e makedonskata statistika - ogledalo na

celokupniot ìvot vo dràvata.

Priklu~uvaj}i se kon ~estvuvaweto na ovoj golem jubilej, se

obidovme preku brojki da go prikaème patot {to Republika Makedonija

go izode vo poslednive 20 godini - brojki koi go otslikuvaat minatoto,

no i brojki koi pretstavuvaat osnova za natamo{niot uspe{en pat na

nezavisna Republika Makedonija.

Neka ni e ~estit 20-tiot rodenden na nezavisna Republika Makedonija!

Direktor

m-r Blagica Novkovska

1991-2011

4


Op{tini i statisti~ki regioni vo Republika Makedonija

Karta na Republika Makedonija

1991-2011

5


Животна средина

Највисокаизмерена

температура +48 oC

05.07.2000 г.Демир Капија

Најнискаизмерена

температура -30.4 oC

07.01.1993 г.Битола

1991-2000 2001-2010

Prose~na temperatura na vozduhot, oC

Skopje 12.7 13.1

Ohrid 18.5 11.6

Godi{ni vrneì vo mm/l/m2

Skopje 470.7 559.0

Berovo 534.1 686.8

Temperatura na vozduhot i vrneì

Izvor: Uprava za hidrometeorolo{ki raboti

Vremeto e...

Koga zboruvame za ìvotnata sredina, ~estopati mislime na vremeto, odnosno temperatura, vrneì i dr. Tabelata pokaùva podatoci za vremeto vo nekoi gradovi vo Republika Makedonija. Sledeweto na indikatorite za temperaturata i vrneìte pokaùva zgolemuvawe na ekstremite na temperaturata i vrneìte vo periodot 1991-2010 godina.

Prirodata e nepredvidliva....

Me|u rizicite za ̀ ivotnata sredina se i seizmi~kite nastani. Na teritorijata na Republika Makedonija sekoja godina se slu~uvaat zemjotresi so prose~en intenzitet vo epicentarot od 4 stepeni spored Evropskata makroseizmi~ka skala.

Zemjotresi so ja~ina pogolema od 6 stepeni

1991-2011

6


Во Република

Македонијаима

2.055.004 жители

Vo dvodeceniskiot period (1991-2010) naselenieto

vo Republika Makedonija ja zadrùva pozitivnata nasoka na

porast i spored poslednata procena na naselenieto (sostojba

30.06.2010), vo Republika Makedonija ima 2 055 004 ̀ iteli, a

gustinata na naselenost iznesuva 80 ìteli na km2.

Prirodniot prirast (koj ja pokaùva razlikata

pome|u brojot na ̀ ivorodenite i umrenite lica) e pozitiven,

no so namaleno tempo, t.e. vo 1994 godina toj iznesuva

15 772 lica, dodeka vo 2010 godina 5 183 lica. Vo ovoj period

se beleì pad na stapkata na prirodniot prirast (koja go

pokaùva prirodniot prirast na 1000 ̀ iteli) od 8.1 lica na

1000 ìteli vo 1994 godina na 2.5 lica vo 2010 godina.

Naselenie na sredina na godinata

1) Podatok od Popisot 19942) Procenite se izraboteni vrz osnova na vkupnoto naselenie spored Popisot 19943) Procenite se izraboteni vrz osnova na vkupnoto naselenie spored Popisot 2002

Priroden prirast

население

1991-2011

7


Migraciite direktno vlijaat na zgolemuvaweto

ili namaluvaweto na brojnata sostojba na naselenieto (vo

zavisnost od predznakot na saldoto na migraciite).

Vo 2010 godina najmnogu stranci so privremen prestoj

vo Republika Makedonija se doselile od Turcija (337 lica)

i od Srbija (275 lica), dodeka od Republika Makedonija

najmnogu gra|ani se otselile vo Italija (130 lica) i vo SAD

(126 lica).

Spored podatocite za polovata struktura na nasele-

nieto vo Republika Makedonija, se zabeleùva maskulinitet,

t.e., izrazeno vo brojki, vo 1994 godina imame 1003 maì na

1000 èni, a vo 2010 godina 1005 maì na 1000 èni.

Podatocite pokaùvaat deka ènite vo Republika

Makedonija ìveat podolgo od maìte. O~ekuvanoto traewe

na ìvotot beleì zgolemuvawe, t.e. na maìte rodeni vo

1995 godina e 70.2 godini, a na onie rodeni vo 2009 godina

e 72.5 godini, dodeka kaj ènite zgolemuvaweto se dviì

od 74.3 godini za rodenite vo 1995 godina do 76.7 godini za

rodenite vo 2009 godina.

Kako rezultat na namalenata stapka na fertilitet

(od 2.1 vo 1994 godina na 1.6 vo 2010 godina) i zgolemenoto

o~ekuvano traewe na ìvotot (od 72.1 godini vo 1995 godina

na 74.6 vo 2010 godina), naselenieto na Republika Makedonija

staree, na {to ukaùvaat i promenite vo starosnata struktura

na naselenieto.

Saldo na migracii

1994 586

1995 674

1996 630

1997 485

1998 354

1999 531

2000 474

2001 146

2002 642

2003 455

2004 -113

2005 -758

2006 -528

2007 142

2008 -521

2009 -510

2010 -620

Broj na maì na 1000 èni

1994 1003

1995 1003

1996 1003

1997 1002

1998 1002

1999 1002

2000 1001

2001 1001

2002 1009

2003 1008

2004 1007

2005 1007

2006 1006

2007 1005

2008 1005

2009 1005

2010 1005 население

Жените живеат

подолго од мажите

за 4.2 години

1991-2011

8


Vkupno Maì @eni

1995 72.1 70.2 74.3

1996 72.4 70.4 74.6

1997 72.6 70.6 74.7

1998 72.7 70.6 74.9

1999 72.8 70.7 75.0

2000 73.2 70.9 75.6

2001 73.2 70.9 75.6

2002 73.3 71.0 75.8

2003 73.4 71.1 75.7

2004 73.6 71.4 75.9

2005 73.8 71.6 75.9

2006 73.8 71.7 75.9

2007 74.0 71.9 76.1

2008 74.2 72.1 76.3

2009 74.6 72.5 76.7

O~ekuvano traewe na ìvototVo periodot od 1994 do 2010 godina se zabeleùva

pad na ra|awata vo zemjata {to pridonese za namaluvawe na

stapkata na natalitet (brojot na ̀ ivorodeni na 1000 ̀ iteli)

od 16.1 promili vo 1994, na 11.8 promili vo 2010. Isklu~ok e

2000 godina, kako rezultat na psiholo{kiot moment (po~etok

na noviot milenium), koga vo sporedba so 1999 godina, brojot

na ìvorodenite vo zemjata se zgolemi za 4.8 procentni

poeni.

Prose~nata vozrast na majkata pri prvite ra|awa

beleì zgolemuvawe za 2.5 godini, t.e. od 23.5 godini vo 1994

godina na 26.0 godini vo 2010 godina.

Namaluvaweto na stapkata na natalitet se dolì na

takanare~eniot tempo-efekt ili odloùvawe na ra|awata i

sklu~uvawe na brak na povozrasni godini, pa vo taa nasoka se

beleì opa|awe na brojot na sklu~enite brakovi od 15 736

na 14 155 brakovi, no vo isto vreme imame i zgolemuvawe na

brojot na razvodi od 612 vo 1994 na 1 720 vo 2010. Isto taka,

vo 1994 godina ima 38.9 razvodi na 1000 sklu~eni brakovi,

dodeka vo 2010 godina toj broj iznesuva 121.5 razvodi na

1000 sklu~eni brakovi. Prose~nata vozrast pri sklu~uvawe

prv brak na nevestata e zgolemena od 22.9 godini vo 1994 na

25.2 godini vo 2010 godina, dodeka prose~nata vozrast na

mladoènecot beleì zgolemuvawe od 26.0 na 28.0 godini.

Vo periodot od 1994 do 2010 godina, u~estvoto na

mladoto naselenie (0-14 godini) vo vkupnoto e namaleno od

483 923 lica na 361 236 ili za 25.4%, dodeka u~estvoto

na staroto naselenie (65 i pove}e godini) e zgolemeno od

164 678 lica vo 1994 godina na 239 756 lica vo 2010 godina

ili za 45.6%. население

Најчестоженско име

во 2011 годинае МАРИЈА

1991-2011

9


Starosno-polova piramida - 30.06.2010Starosno-polova piramida - 30.06.1994

Mlado i staro naselenie Promenite vo starosnata struktura na naselenieto imaat svoja refleksija i na brojot na umrenite lica {to vo

periodot 1994-2010 vlijae{e na zgolemuvaweto na op{tata

stapka na mortalitetot od 8.0 na 9.3 umreni lica na iljada

ìteli. Smrtnosta na maìte e povisoka vo odnos na ̀ enite.

I vo odnos na prose~nata vozrast na umrenite lica, vo 2010

godina ̀ enite imaat za 4.3 godini povisoka prose~na vozrast,

t.e. 73.9 godini, nasproti maìte ~ija prose~na vozrast

iznesuva 69.6 godini.

население

Во 2010 година има

245 лица на возраст од

99 годинии повеќе

1991-2011

10


Vkupno Ma`i @eni

1994 31 421 16 142 15 279

1995 29 886 15 668 14 218

1996 28 946 15 061 13 885

1997 26 830 13 956 12 874

1998 26 639 13 776 12 863

1999 24 964 12 969 11 995

2000 26 168 13 627 12 541

2001 24 183 12 466 11 717

2002 24 154 12 477 11 677

2003 23 596 12 170 11 426

2004 23 361 12 163 11 198

2005 22 482 11 451 11 031

2006 22 585 11 629 10 956

2007 22 688 11 772 10 916

2008 22 945 11 826 11 119

2009 23 684 12 340 11 344

2010 24 296 12 631 11 665

@ivorodeni deca, po pol Prose~na vozrast na majkata pri ra|awe na prvo dete

U~estvo na vonbra~nite deca vo odnos na vkupnite ra|awa

население

Најчестомашко име

во 2011 годинае АЛЕКСАНДАР

1991-2011

11


Me|unarodna statisti~ka klasifikacija na bolestite i na srodnite zdravstveni

problemi

1994 2000 2006 2010

Bolesti na cirkulatorniot sistem

8 411 9 659 10 932 11 069

Neoplazmi 2 506 3 049 3 419 3 705

Endokrini bolesti 376 537 744 741

Bolesti na respiratorniot sistem

705 622 691 712

Povredi i truewa 632 720 653 588

Umreni spored naj~estite pri~ini za smrt

Broj na sklu~eni brakovi

Prose~na vozrast pri sklu-~uvawe na prv brak na mlado-`enecot

Prose~na vozrast pri sklu-~uvawe na prv brak na neves-tata

Stapka na nupci-jalitet - sklu~eni brakovi na 1000 nase-lenie

Broj na razve-deni brakovi

Stapka na divorci-jalitet - razvedeni brakovi na 1000 nase-lenie

Razve-deni brakovi na 1000 sklu~eni

1994 15 736 26.0 22.9 8.1 612 0.3 38.9

1995 15 823 26.1 23.0 8.0 710 0.4 44.9

1996 14 089 26.0 23.0 7.1 705 0.4 50.0

1997 14 072 26.2 23.2 7.0 1 021 0.5 72.6

1998 13 993 26.3 23.2 7.0 1 027 0.5 73.5

1999 14 172 26.4 23.4 7.0 1 045 0.5 73.7

2000 14 255 26.6 23.6 7.0 1 325 0.7 93.0

2001 13 267 26.8 23.8 6.5 1 448 0.7 109.1

2002 14 522 26.8 23.8 7.2 1 310 0.6 90.2

2003 14 402 27.2 24.2 7.1 1 405 0.7 97.6

2004 14 073 27.4 24.3 6.9 1 645 0.8 116.9

2005 14 500 27.6 24.5 7.1 1 552 0.8 107.0

2006 14 908 27.6 24.5 7.3 1 475 0.7 98.9

2007 15 490 27.7 24.7 7.6 1 417 0.7 91.5

2008 14 695 27.7 24.7 7.2 1 209 0.6 82.3

2009 14 923 28.0 25.0 7.3 1 287 0.6 86.2

2010 14 155 28.0 25.2 6.9 1 720 0.8 121.5

Sklu~eni i razvedeni brakovi

Kako najzastapeni pri~ini za smrt vo periodot 1994-

2010 se:bolestite na cirkulatorniot sistem, neoplazmite,

a potoa sleduvaat umrenite od endokrini, nutritivni i

metaboli~ni bolesti.

население

121.5 разводина 1000

склученибракови

1991-2011

12


Naselenie

население

Migracii

1991-2011

13


Polnoletni Maloletni

prijaveni obvineti osudeni prijaveni obvineti osudeni

1991 13 429 9 678 7 095 2 211 1 683 1 357

1992 17 149 8 801 6 660 2 668 1 714 1 453

1993 22 816 8 496 6 538 2 616 2 238 1 861

1994 20 283 8 534 6 724 2 289 1 927 1 542

1995 19 969 9 579 7 711 2 314 1 542 1 184

1996 19 452 8 012 6 341 1 699 1 548 1 162

1997 19 277 7 167 4 732 1 888 1 021 745

1998 20 582 7 891 6 128 2 132 1 285 934

1999 19 383 8 533 6 783 1 999 1 190 936

2000 20 220 8 078 6 496 1 815 1 154 939

2001 18 018 7 509 5 952 1 446 1 088 877

2002 18 171 8 450 6 383 1 266 999 776

2003 20 161 9 926 7 661 1 278 1 027 826

2004 22 591 9 916 8 097 1 488 1 004 877

2005 23 814 10 639 8 845 1 262 889 762

2006 23 514 11 317 9 280 1 500 987 844

2007 23 305 11 648 9 639 1 229 839 676

2008 26 409 11 310 9 503 1 355 981 715

2009 30 404 11 905 9 801 1 519 1 030 748

2010 30 004 11 239 9 169 1 244 750 547

Prijaveni, obvineti i osudeni polnoletni i maloletni lica

Osudeni polnoletni i maloletni lica

Vo periodot 1991 - 2010 godina, brojot na prijaveni, obvineti i osudeni polnoletni lica kontinuirano raste. Taka, vo 2010 godina, brojot na prijaveni polnoletni lica iznesuva{e 30004 {to pretstavuva zgolemuvawe od 123,4% vo odnos na 1991 godina koga bea registrirani 13 429 prijaveni. Vo 2010 godina se obvineti 11239 lica {to e za 16,1% pove}e vo odnos na 1991 koga bea obvineti 9678. Vo 2010 godina se osudeni 9169 lica {to e za 29,2% pove}e vo odnos na 1991 godina koga bea osudeni 7095 lica.

Kaj maloletnicite, pak, razgleduvaj}i go periodot od poslednive 20 godini, vo prvite 3 godini brojot na storiteli na krivi~ni dela se zgolemuva, a od 1994 pa do 2010 godina postoi tendencija na namaluvawe na brojot. Taka, vo 2010 godina se prijaveni 1244 maloletni lica {to e za 43,7% pomalku od 1991 koga se prijaveni 2211 maloletni storiteli na krivi~ni dela. Vo 2010 godina se obvineti 750 maloletnici {to e za 55,4% pomalku vo odnos na 1991 godina koga se obvineti 1683. Vo odnos na osudenite maloletnici, vo 2010 godina se osudeni 547 {to e za 59,7% pomalku vo odnos na 1991 godina koga se osudeni 1357 maloletni storiteli na krivi~ni dela.Kako kaj polnoletnite, taka i kaj maloletnite storiteli, najbrojni se krivi~nite dela protiv imotot i toa kra`ba i te{ka kra`ba

Правосудство

1991-2011

14


ИзборИ

VkupnoVozrast

18-29 30-39 40-49 50-59 60 i pove}e

1990

Vkupno 962 86 280 337 210 49

@eni 57 ... ... ... ... ...

2008

Vkupno 1 540 430 363 382 248 117

@eni 535 193 126 116 69 31

Izbrani pratenici vo Sobranieto na Republika Makedonija, po pol i po vozrast

VkupnoVozrast

18-29 30-39 40-49 50-59 60 i pove}e

1990

Vkupno 120 8 35 50 23 4

@eni 5 ... ... ... ... ...

2008

Vkupno 120 8 38 48 17 9

@eni 34 4 11 12 6 1

Kandidati za pratenici vo Sobranieto na Republika Makedonija, po pol i po vozrast

Vo soglasnost so izborniot zakon, vo 1990 godina, za prvpat izborite vo Republika Makedonija se sprovedeni vo uslovi na pove}epartiski sistem, t.e. so u~estvo na kandidati od pove}e politi~ki partii.

Od podatocite od tabelata e o~igledno deka brojot na kandidatite za pratenici i izbranite pratenici zna~itelno se zgolemuva.

Izbori, 1990

Izbori, 2008

1991-2011

15


Во учебната 2009/2010 година

46 % од ученицитепостигнале

одличен успех

ОбразОвание

Niskiot prirast vo izminatiot period neminovno dovede do namaluvawe na brojot na deca od u~ili{na vozrast.Vo u~ebnata 1991/1992 godina se zabeleàni 261127 deca vo osnovnoto obrazovanie, a vo u~ebnata 2009/2010, 208 980 u~enici, {to e za 20 procenti pomalku otkolku vo ranite devedesetti godini.

Brojot na u~enicite vo srednoto obrazovanie, so mali oscilacii, pokaùva tendencija na zgolemuvawe i vo u~ebnata 2009/2010 godina dostigna brojka do 94 284 u~enici.

I pokraj toa {to generaciski brojot na decata se nama-luva, a so toa i brojot na u~enicite vo osnovnoto obrazovanie, sepak se zgolemuva brojot na onie koi go prodolùvaat svoeto {koluvawe vo sredno obrazovanie.

Vo periodot od osamostojuvaweto pa do denes, se zabeleùva postojano podobruvawe na uspehot na u~enicite koi go zavr{ile osnovnoto obrazovanie. Vo u~ebnata 1991/92 godina, 36 procenti od u~enicite postignale odli~en uspeh. Vo u~ebnata 2009/2010 godina nivniot procent iznesuva 46. Vo istiot period e zabeleàn blag porast na u~estvoto na u~enici koi postignale mnogu dobar uspeh, dodeka u~estvoto na decata koi zavr{ile so ocenka "dobar" beleì malo opa|awe. Zna~itelno e namaluvaweto na u~estvoto na decata koi go zavr{ile oddelenieto so "dovolen" uspeh - od 19 procenti vo u~ebnata 1991/1992 na 7 procenti vo u~ebnata 2004/2005 godina.

Vkupno Odli~en Mnogu dobar Dobar Dovolen

1991/1992 28 679 10 330 5 631 7 228 5 490

1992/1993 28 782 10 759 5 777 7 283 4 963

1993/1994 29 071 11 146 5 841 7 162 4 922

1994/1995 29 494 11 814 5 854 7 214 4 612

1995/1996 29 871 12 613 6 171 6 998 4 089

1996/1997 30 522 13 607 6 408 6 919 3 588

1997/1998 30 741 14 260 6 214 6 708 3 559

1998/1999 30 389 14 772 6 175 6 426 3 016

1999/2000 30 564 15 324 6 337 6 235 2 668

2000/2001 30 252 15 483 6 169 5 936 2 664

2001/2002 31 090 16 182 6 452 6 006 2 450

2002/2003 30 095 15 829 6 283 5 594 2 389

2003/2004 29 039 15 318 6 082 5 421 2 218

2004/2005 28 816 15 262 6 012 5 404 2 138

2005/2006 28 993 14 967 6 184 5 779 2 063

2006/2007 27 747 14 024 5 786 5 633 2 304

2007/2008 27 046 13 767 5 768 5 303 2 208

2008/2009 26 915 11 520 5 717 6 265 3 413

2009/2010 25 730 11 829 5 638 5 651 2 612

Uspeh na u~enicite koi zavr{ile osnovno u~ili{te, spored ocenkite

1991-2011

16



Од учебната 2007/2008 година,

во основните училишта се воведе

деветгодишно образование

Vkupno Do tri godini êtiri do

{est godiniSedum i

pove}e godini

2000 3 740 54 2 062 1 624

2001 3 480 42 1 928 1 510

2002 3 618 42 1 980 1 596

2003 4 404 24 2 422 1 958

2004 5 010 42 2 855 2 113

2005 5 397 37 3 234 2 126

2006 6 213 96 3 893 2 224

2007 8 360 107 5 810 2 443

2008 10 838 1 389 6 959 2 490

2009 10 232 1 192 6 619 2 421

2010 9 944 1 733 5 889 2 322

Potrebno vreme na diplomiranite studenti od zapi{uvawe do diplomirawe

Stapkata na porast na zapi{ani studenti na visokite

stru~ni {koli i fakulteti e mnogu pogolema od onaa na

u~enicite vo srednite u~ili{ta. Vo akademskata 2008/2009

se zapi{ani 63 437 studenti {to e za okolu 135 procenti

pove}e vo odnos na 1991/1992 godina.

Nasproti mislewata deka dolìnata na studirawe

se zgolemuva, podatocite za diplomiranite studenti vo

visokoto obrazovanie pokaùvaat namaluvawe vo poslednite

tri godini.

Vo izminata dekada, dolìnata na traewe na studi-

raweto kaj pogolem del od diplomiranite studenti iznesuva

od tri do {est godini po zapi{uvaweto. Vo 2007 godina,

69 procenti od studentite koi diplomirale, studiite gi

zavr{ile za period do {est godini.

U~enici vo osnovno i vo sredno redovno obrazovanie

1991-2011

17



Во 2010 г. 73% од студентите

дипломирале во областа на

општествените и хуманистичките

науки

Vo izminative 20 godini, brojot na diplomirani

studenti vo visokoobrazovnite ustanovi zna~itelno se

zgolemi - od 3 384 vo 1991, na 9 944 vo 2010 {to e porast od

194 procenti. Vo periodot 1991-2010 diplomirale vkupno

99 447 studenti.

Izborot na studiite e vo tesna vrska so pristapot

do pazarot na trudot. Podatocite za diplomiranite

studenti pokaùvaat deka vo periodot od 1991 do 2010

studentite projavuvaat najgolem interes za op{testvenite

i humanisti~kite nauki, a potoa sleduvaat tehni~kite,

medicinskite, biotehni~kite i prirodno-matemati~kite

nauki.

Doktori Magistri Specijalisti

sî ma{ki ènski sî ma{ki ènski sî ma{ki ènski

1991 91 64 27 100 60 40 4 4 -

1992 80 60 20 92 53 39 - - -

1993 38 26 12 67 32 35 - - -

1994 49 31 18 67 42 25 - - -

1995 28 19 9 66 36 30 - - -

1996 51 33 18 43 21 22 1 - 1

1997 56 41 15 77 40 37 1 - 1

1998 51 31 20 73 35 38 3 2 1

1999 34 22 12 94 48 46 12 4 8

2000 46 26 20 74 36 38 10 5 5

2001 68 48 20 144 68 76 12 4 8

2002 51 23 28 87 41 46 9 2 7

2003 59 29 30 61 44 17 - - -

2004 67 35 32 106 66 40 4 - 4

2005 92 48 44 189 80 109 9 1 8

2006 85 36 49 184 86 98 19 3 16

2007 82 39 43 272 109 163 5 - 5

2008 87 43 44 254 115 139 18 2 16

2009 119 55 64 412 179 233 13 7 6

2010 157 77 80 479 200 279 212 109 103

Doktori, magistri i specijalisti na nauki

1991-2011

18


Пазар на трудот

Стапката на вработеност

во 2010 г. достигна

до 43.5

Vkupno Maì @eni

1997 512 301 328 404 183 896

1998 539 762 341 876 197 886

1999 545 222 337 994 207 229

2000 549 846 339 550 210 297

2001 599 308 357 266 242 042

2002 561 341 342 779 218 562

2003 545 108 327 283 217 825

2004 522 995 320 640 202 355

2005 545 253 332 179 213 074

2006 570 404 351 974 218 431

2007 590 234 358 835 231 399

2008 609 015 373 483 235 532

2009 629 901 389 332 240 569

2010 637 855 391 923 245 932

Broj na vraboteni lica, po pol

Vkupno Maì @eni

1997 38.1 48.9 27.3

1998 39.6 49.8 29.3

1999 40.2 49.4 30.9

2000 40.3 49.7 30.9

2001 42.6 50.6 34.5

2002 40.4 48.6 32.0

2003 38.5 45.6 31.3

2004 36.8 44.4 28.9

2005 37.9 45.4 30.1

2006 39.6 48.3 30.7

2007 40.7 48.8 32.3

2008 41.9 50.7 32.9

2009 43.3 52.8 33.5

2010 43.5 52.8 34.0

Stapka na vrabotenost 1), po pol

1) Stapka na vrabotenost - u~estvo na vrabotenite vo rabotosposobnoto naselenie na vozrast od 15 do 64 godini (spored preporakite na Evropskoto statisti~ko biro - Evrostat)

Vo periodot 1997 - 2010 godina, stapkata na vrabote-

nost za licata na vozrast od 15 do 64 godini beleì mali

promeni od godina vo godina, vo nasoka na porast ili opa|awe.

Najniska stapka na vrabotenost e zabeleàna vo 2004 godina,

po {to, po~nuvaj}i od 2005 godina, stapkata na vrabotenost e

vo kontinuiran porast i vo 2010 godina dostigna do 43.5.

U~estvoto na ̀ enite vo vkupniot broj na vraboteni e

ponisko od u~estvoto na maìte {to soodvetno se reflektira

i kaj stapkata na vrabotenost kaj ènskata populacija. Vo

1997 godina ènite u~estvuvaat so 35.9% vo vkupniot broj

na vraboteni, a maìte so 64.1 %. Vo 2010 godina, u~estvoto

na ènite vo vkupniot broj na vraboteni iznesuva 38.6%, a

na maìte 61.4%.

1991-2011

19



Учествотона вработени лица

без завршено основно образование опаѓа од 9.2% во 1998 г. на 4.4% во 2010 г.


Vkupno Maì @eni

1997 36.0 33.0 40.8

1998 34.5 32.5 37.6

1999 32.4 31.9 33.3

2000 32.2 30.5 34.9

2001 30.5 29.5 32.0

2002 31.9 31.7 32.3

2003 36.7 37.0 36.3

2004 37.2 36.7 37.8

2005 37.3 36.5 38.4

2006 36.0 35.3 37.2

2007 34.9 34.5 35.5

2008 33.8 33.5 34.2

2009 32.2 31.8 32.8

2010 32.0 31.9 32.2

Stapka na nevrabotenost, po pol Vraboteni spored {kolskata podgotovka

Vo periodot 1998-2010, u~estvoto na vrabotenite

lica so visoko obrazovanie kontinuirano raste, od 10.8% vo

1998 godina do 17.6% vo 2010 godina.

Soodvetno se menuva{e i u~estvoto na nevrabotenite

lica so odredena {kolska podgotovka vo vkupno nevrabotenite

lica. Taka, vo 1998 godina, u~estvoto na nevrabotenite lica

so visoko obrazovanie iznesuva{e 4%, dodeka toa u~estvo

vo 2010 godina porasna na 11%.

Stapkata na nevrabotenost, isto taka, beleì

periodi na porast i opa|awe, a od 2006 godina pokaùva

kontinuirano opa|awe i vo 2010 godina iznesuva 32.0.

1991-2011

20


Nevraboteni spored {kolskata podgotovka

Nevraboteni koi baraat rabota podolgo od 1 godina

%

1998 235 590 82.9

1999 219 195 83.8

2000 218 091 83.3

2001 228 602 86.9

2002 222 687 84.5

2003 268 856 85.1

2004 264 225 85.4

2005 280 988 86.7

2006 277 204 86.3

2007 268 994 84.9

2008 263 556 84.9

2009 244 631 81.9

2010 250 299 83.3

Nevraboteni koi baraat rabota podolgo od 1 godinaVo istiot period, proporcionalno opa|a u~estvoto

na nevrabotenite lica so osnovno obrazovanie i toa od 37.3%

vo 1998 godina na 29.0% vo 2010 godina.

Pottiknuvaweto za obrazuvawe i obrazovni aktivnosti

vo poslednive godini ima{e vlijanie na u~estvoto na

vrabotenite lica so visoko obrazovanie vo odnos na vkupno

vrabotenite lica.

Vo periodot 1998 - 2010 godina, najgolem broj od

nevrabotenite lica ~ekaa vrabotuvawe pove}e od edna

godina.

Nivnoto u~estvo vo vkupno nevrabotenite lica, iako

ima{e mali porasti ili opa|awa, ostanuva re~isi na isto

nivo od 82.9 % vo 1998 do 83.3 % vo 2010 godina. Пазар на трудот

1991-2011

21


1993=100

Nominalni Realni

1994 205.0 89.8

1995 226.9 85.9

1996 233.1 86.3

1997 239.6 86.4

1998 248.4 89.7

1999 255.5 92.9

2000 269.5 92.6

2001 279.0 90.9

2002 298.2 95.4

2003 312.6 98.9

2004 325.0 103.2

2005 333.1 105.2

2006 357.4 109.4

2007 385.6 115.4

2008 425.6 117.6

2009 527.7 147.0

2010 543.4 149.0

Indeksi na nominalnata i na realnata neto-plataProse~nata neto-plata po vraboten vo 1993 godina

iznesuva{e 3 782 denari, dodeka vo 2010 godina iznesuva{e

20 553 denari. Vo periodot 1993-2010 godina se zabele`uva

nominalno zgolemuvawe na prose~nata neto-plata od 443

procenti i realen porast od 49 procenti.


Највисокитепросечни нето-плати по вработен за 2010 г.

се исплатени во секторот Финансиско

посредување и изнесуваа 36 470

денари

1991-2011

22


54.7% од сиромашните лица

живеат во домаќинства во кои носителот на

домаќинството нема или има завршено најмногу

основно образование

Приходи, Потрошувачка и цени

Stapkata na siroma{tijata vo Republika Makedonija,

merena preku potro{uva~kata vo 2010 godina, iznesuva 30.9%,

dodeka vo 2002 godina 30.2%. Najniska stapka na siroma{tija

vo periodot 2002-2010 e zabeleàna vo 2008 godina i taa

iznesuva{e 28.7%.

Najranlivi grupi se pove}e~lenite doma}instva i

doma}instvata so nevraboteni lica. Niskoto obrazovanie

na glavata na doma}instvoto, isto taka, vlijae na pogolemiot

broj na siroma{ni lica.

Relativna siroma{tija

Najgolem del od siroma{nite lica ìveat vo

ruralnite sredini, a najmalku vo Skopje, kade {to vo 2010

godina ìveeja samo 9.2% od siroma{nite lica.

Relativna siroma{tija spored mestoto na ìveewe


54.7% од сиромашните

лица живеат во домаќинства во

кои носителот на домаќинството нема

или има завршено најмногу основно

образование

1991-2011

23


Upotrebeni sredstva spored namenata na potro{uva~kata (struktura)

Vo periodot 1995-2010 raspolo`livite godi{ni

sredstva po doma}instvo bea najvisoki vo 2010 godina i tie

iznesuvaa 322 987 denari, dodeka upotrebenite sredstva bea

najvisoki vo 2008 i prose~no godi{no, po doma}instvo, tie

iznesuvaa 401 369 denari.

Edno prose~no doma}instvo so svoite prihodi vo 2010

godina obezbeduva{e okolu 89.2% od svojata potro{uva~ka, a

ostanatoto naj~esto go pokriva{e so kreditno zadol`uvawe

ili preku neevidentirani ili neformalni prihodi.

Vo 2010 godina, edno prose~noto doma}instvo, 39% od vkupnata potro{uva~ka ja tro{e{e za hrana i bezalkoholni pijalaci, 11.6% za smetki za stanarina, voda, elektri~na energija, plin i drugi goriva i 2.4% za rekreacija i kultura. U~estvoto na hranata i bezalkoholnite pijalaci vo strukturata na potro{uva~kata na doma}instvata so najniska potro{uva~ka e 78.9%, dodeka kaj najbogatite taa e 21.2%. U~estvoto na tro{ocite za rekreacija i kultura vo strukturata na potro{uva~kata na doma}instvata so najniska potro{uva~ka e 0.3%, dodeka kaj najbogatite taa e 4.2%.

Raspolo`livi i upotrebeni sredstva (godi{en prosek po doma}instvo)

Vkupno Prva decilna

grupaDesetta

decilna grupa

A) Za site doma}instva vkupno

Hrana i bezalkoholni pijalaci 39.0 78.9 21.2

Alkoholni pijalaci i tutun 3.7 5.3 1.9

Obleka i obuvki 5.9 1.0 7.0

Stanarina, voda, elektri~na energija, plin i drugi goriva

11.6 1.2 13.5

Poku}nina, oprema za ku}a i odr`uvawe

4.9 4.0 7.0

Zdravje 3.4 3.7 4.1

Soobra}aj 5.9 1.2 7.6

Komunikacii 3.7 0.3 3.4

Rekreacija i kultura 2.4 0.3 4.2

Obrazovanie 0.9 - 2.1

Restorani i hoteli 4.6 0.6 5.0

Ostanati stoki i uslugi 4.4 2.7 4.9

Drugo 9.7 0.7 18.1


Две третини од домаќинствата

живеат во станови и куќи со површина

над 60 м2

1991-2011

24


Porastot na indeksot na tro{ocite na ìvotot vo

Republika Makedonija be{e najvisok vo prvite ~etiri godini

od osamostojuvaweto i toa 110.8% vo 1991, 1511.3% vo 1992,

362.0% vo 1993 i 128.3% vo 1994. Od 1995 godina navamu

beleìme niska stapka na inflacija, koja vo nekoi godini

preminuva{e vo deflacija.

Snabdenost na doma}instvata so trajni potro{ni dobra (struktura)

Koga se razgleduva promenata na strukturata na

potro{uva~kata, ne moè da se zanemari faktot deka nekoi

proizvodi koi sega se prisutni vo doma}instvata, pred

dvaesetina godini voop{to ne se upotrebuvaa. Vo 2000 godina,

7.9% od doma}instvata raspolagaa so personalen kompjuter

povrzan na internet, dodeka vo 2010, 47.0%.

Indeksi na tro{ocite na ìvotot

1995 2010

Friìder 93.8 98.9

Ma{ina za perewe 65.6 89.4

Ma{ina za miewe sadovi 3.1 11.6

HI-FI muzi~ki uredi 11.0 27.2

Televizor, crno bel 22.7 2.2

Televizor vo boja 76.0 97.2

Patni~ki avtomobil 46.4 52.6


Во 2000 година, само 5.2% од

домаќинствата поседуваа барем

еден мобилен телефон, а денес

81.9%

1991-2011

25



Vo prosek, tro{ocite na ìvotot vo 2010 godina, vo odnos na 2005 godina, se porasnati za 15.3%. Najvisok porast od 37.1% e zabeleàn vo grupata Alkoholni pijalaci i tutun, potoa sledat Domuvawe, voda, elektrika, gas i drugi goriva koi porasnaa za 30.6%, Hrana i bezalkoholni pijalaci za 20.5%, Restorani i hoteli za 20.4%, Ostanati stoki i uslugi za 12.9%, Transport za 11.6%, Obrazovanie za 9.2%, Obleka i obuvki za 4.7%, Mebel, poku}nina i odrùvawe na poku}ninata za 4.3%, Zdravje za 2.3% i Rekreacija i kultura za 0.2%. Namaluvawe na tro{ocite na ̀ ivotot vo 2010 godina, vo odnos na 2005 godina, e zabeleàno vo grupata Komunikacii za 21.3%.

Visinata na platite i cenite vlijae na potrebnoto vreme za da se kupi nekoj proizvod ili da se plati nekoja usluga. Vo 2010 godina, vo sporedba so 1992, vremeto potrebno za da se kupat proizvodite zna~itelno opadna.

Potrebno rabotno vreme za kupuvawe na edinica proizvod

Porast na tro{ocite na ìvotot vo 2010, vo odnos na 2005, vo%

1992 2010

Jabolko, kg 32 " 17 "

Portokali, kg 1 h 34 " 22 "

Sveà pastrmka, kg 6 h 48 " 2 h 4 "

Leb od bra{no tip 500, kg 44 " 20 "

June{ko meso bez koski, kg 6 h 31 " 2 h 36 "

Maslo za jadewe (rafinirano), l 2 h 37 "

Kafe prèno, kg 1 den 2 h 2 h 42 "

Sportski patiki 8 dena 5 h 3 dena 5 h

Dneven vesnik 24 " 7 "

Pretplatna karta za prevoz vo grad

3 dena 1 den 6 h

За да се купи машина за перење на

алишта, во 1992 година било потребно да се работи 4 месеци и 17 дена, додека во 2010 година потребното

работно време изнесува само

17 дена.

1991-2011

26


Prose~noto dnevno koristewe na vremeto na licata na vozrast nad 10 godini, po aktivnosti, za 2009 godina, izrazeno vo %, e sledno:

Na spiewe otpa|aat 35% (odnosno 8 ~asa i 32 minuti), na slobodni aktivnosti otpa|aat 22% (5 ~asa i 15 minuti), doma{nite aktivnosti zazemaat 11% od site drugi aktivnosti vo tekot na denot (2 ~asa i 38 minuti), na vrabotenosta otpa|aat 10% (2 ~asa i 18 minuti), dodeka prose~niot makedonski gra|anin na jadewe i piewe prose~no tro{i okolu 9% od denot ili 2 ~asa i 8 minuti.

Prose~no dnevno na slobodni aktivnosti maìte tro{at 5 ~asa i 43 minuti, dodeka ènite tro{at 4 ~asa i 46 minuti. Eden ~as i 17 minuti od denot maìte gi posvetuvaat na doma{ni aktivnosti, dodeka ènite re~isi 4 ~asa.

Glavna struktura na koristeweto na vremeto Prose~no dnevno koristewe na vremeto na licata na vozrast nad 10 godini, po aktivnosti

~asovi i minuti

Aktivnosti Vkupno Maì @eni

Spiewe 8.32 8.33 8.32

Slobodni aktivnosti 5.15 5.43 4.46

Doma{ni aktivnosti 2.38 1.17 3.58

Vrabotenost 2.18 3.00 1.37

Jadewe i piewe 2.08 2.08 2.08

Druga li~na grià 1.09 1.08 1.11

Patuvawe 1.10 1.23 0.56

[koluvawe 0.45 0.44 0.47

Volonterska rabota i pomo{ 0.03 0.03 0.03

Drugo 0.01 0.01 0.01


1991-2011

27



Dneven ritam na `enite na vozrast od 20 do 74 godini, od ponedelnik do petok

Dneven ritam na ma`ite na vozrast od 20 do 74 godini, od ponedelnik do petok

1991-2011

28


Struktura na bруто-домашniot производ, po sektori na dejnost

1) Vo 1991 godina e koristena Edinstvenata klasifikacija na dejnostite

2) Procenet podatok

Strukturata na ekonomijata vo Republika Makedonija vo sporedba so 1991 godina zna~itelno e promeneta. U~estvoto na industrijata i grade`ni{tvoto vo BDP e namaleno od 29.8 % vo 1991 godina na 24.3% vo 2010 godina. Isto taka, ima promena i vo u~estvoto na uslugite koi porasnaa od 58,8% vo 1991 godina, na 65.9% vo 2010 godina. U~estvoto na sektorot Zemjodelstvo vo strukturata na BDP vo 1991 godina iznesuva 11.4%, dodeka vo 2010 e namaleno i iznesuva 9.8%.

БДП по жител во

2009 година изнесува

200 092 денари

Stapki na rast na bруто-домашniot производ

Vo prvite godini od osamostojuvaweto, od 1991 do 1995 godina, bruto-doma{niot proizvod beleè{e pad. Vo 1996 godina za prvpat stapkata na rast na BDP pokaà porast od 1.2 %. Trendot na porast na BDP se zadrà sé do 2000 godina koga e zabeleàna stapka na rast od 4.5% . Vo 2001 godina e zabeleàn pad na BDP od -4.5%, dodeka od 2002 godina povtorno se zabeleùva porast vo ekonomijata sé do 2008 godina. Vo 2007 godina e zabeleàna najgolemata stapka na rast na BDP od 6.1%. Vo 2009 e zabeleàn mal pad na ekonomijata od -0.9%. Spored procenetite podatoci, BDP vo 2010 godina beleì rast od 1.8%.

1) Procenet podatok

НациоНалНа екоНомија и фиНаНсии

1991-2011

29


Финалната потрошувачка

на домаќинствата, вклучувајќи ги

НПИСД, се проценува на 74,9%

од БДП во 2010 година

Бруто-домашен производ, po ìtel, според куповната моќ

Bruto-doma{niot proizvod na Republika Makedonija, po ìtel, izrazen spored kupovnata mo}, vo 1999 godina iznesuva{e 27% od prosekot na Evropskata unija, a vo 2009 godina dostigna 36% od prosekot na Evropskata unija.

NPISD - Neprofitni institucii koi im sluàt na doma}instvata

Извор:Евростат

Struktura na komponentite na bruto-doma{niot proizvod spored rashodniot metod, vo %

Vo strukturata na BDP se zabeleùva porast na rashodnite komponenti, osobeno na izvozot i na uvozot. Sporeduvaj}i gi podatocite od 2010 godina vo odnos na onie od 1991 godina, se zabeleùva zna~itelno zgolemuvawe na u~estvoto na finalnata potro{uva~ka i bruto-investiciite.

1) Procenet podatok


1991-2011

30



Vo 2009 g. disperzijata

na regionalniot BDP po glava na ìtel dostigna

34.8%

Vo strukturata na investiciite vo osnovni sredstva za periodot 1991-2009 godina, u~estvoto na ma{inite i opremata raste, dodeka u~estvoto na grade`nite raboti opa|a.

Ostanatite investicii, vo istiot period, imaat relativno stabilno u~estvo vo strukturata na vkupnite investicii vo osnovni sredstva.

Struktura na investiciite vo osnovni sredstvaRegionalen bруто-домашен производ, по жител, во денари

Regionalniot bruto-doma{en proizvod po glava na ìtel, kako merka za nivoto na regionalen razvoj, pokaùva odredeni dispariteti. Skopskiot region se izdvojuva od ostanatite regioni so najgolemo u~estvo vo strukturata na BDP. Vo izminatiot period, BDP po ̀ itel vo Skopskiot region postojano se zgolemuva i vo 2009 godina e povisok za 55.8% od prosekot na BDP po glava na ìtel na Republika Makedonija. Osven Skopskiot region, edinstveno Pelagoniskiot region beleì BDP po glava na ìtel povisok od nacionalniot prosek za 9.7%.

Polo{kiot region najmnogu zaostanuva zad nacionalniot prosek. Vo 2003 godina, toj zaostanuva{e 48.1%, a vo 2009 godina 53,1%. Kako posledica na ovoj trend dojde do zgolemuvawe na razlikata me|u najrazvieniot i najnerazvieniot region vo zemjata.

1991-2011

31


Според податоците

од Пописот на земјоделството 2007,

просечната површина на користено земјоделско земјиште по стопанство

изнесува 1,73 ха.

Vo poslednite dvaeset godini Dràvniot zavod za statistika go zgolemi obemot na statisti~ki podatoci od oblasta na zemjodelstvoto.

Pokraj redovnite statisti~ki istraùvawa, posle podolg period od okolu 40 godini, vo 2007 godina se sprovede Popisot na zemjodelstvoto so koj se obezbedija strukturni podatoci za zemjodelstvoto vo Republika Makedonija. So ovoj Popis se utvrdi brojot na zemjodelski stopanstva (192 675), od koj 192 378 se individualni zemjodelski stopanstva.

Isto taka, vo ovoj period se zapo~na so presmetka na ekonomskite smetki vo zemjodelstvoto, a se napravi i klasifikacija na zemjodelskite stopanstva spored tipot i ekonomskata golemina, vo soglasnost so evropskata regulativa.

Statisti~kite podatoci od oblasta na zemjodelstvoto vo poslednive dvaeset godini ne pokaùvaat pogolemi oscilacii. Iako sostojbata so obrabotlivite zemjodelski povr{ini e relativno stabilna, sepak, vo oddelni kategorii se nastanati odredeni promeni vo odnos na o`neanite povr{ini, kako i vo proizvodstvoto ili prinosot kaj oddelni zemjodelski proizvodi.

Taka, podatocite pokaùvaat deka vo 1991 godina brojot na jabolkovi stebla bil za okolu 50% pomal vo sporedba so 2010 godina. Kaj p~enicata, pak, sostojbata e obratna, odnosno povr{inata pod ovaa kultura vo 2010 godina e za okolu 30% pomala vo odnos na 1991 godina.

Земјоделство и шумарство

Zemjodelstvo Prinos

So podobruvaweto na uslovite vo zemjodelstvoto se

zabeleùvaat i zgolemuvawa na proizvodstvoto i prinosite

kaj nekoi pova`ni zemjodelski proizvodi kako, na primer, kaj

p~enicata, domatite, piperkite, grozjeto, jabolkata i drugi.

1991-2011

32



Tip na zemjodelsko proizvodstvo Broj na

zemjodelski stopanstva

U~estvo (vo %)

1 Specijalizirano za poljodelski kulturi 42 192 21.9

2 Specijalizirano za gradinarstvo 15 013 7.8

3Specijalizirano za pove}egodi{ni kulturi

30 392 15.8

4 Specijalizirano za trevopasen dobitok 24 199 12.6

5 Specijalizirano za granivori 7 760 4.0

6 Me{ano rastitelno proizvodstvo 25 456 13.2

7 Me{ano dobito~no proizvodstvo 10 556 5.5

8Me{ano rastitelno - dobito~no proizvodstvo

36 552 19.0

9 Nekvalifikuvani stopanstva 555 0.3

Vkupno 192 675 100.0

Zemjodelski stopanstva spored tipot na zemjodelskoto proizvodstvo

Kravjo mleko, po molzna krava, litri

Vo poslednive 20 godini, proizvodstvoto na kravjo

mleko po molzna krava postepeno zabele`uva porast, od

1 329 litri mleko godi{no vo 1991 godina, do 2 787 litri

mleko vo 2010 godina.Spored izrabotenata tipologija na zemjodelskite

stopanstva od Popisot na zemjodelstvoto 2007, najzastapeni

se zemjodelskite stopanstva koi se specijalizirani za

poljodelski kulturi.

1991-2011

33


Povr{ina pod {umi po vidovi drvja, 2010 (vo %)

Vo {umskiot fond na Republika Makedonija,

najzastapeni se listopadnite i me{ovitite {umi.

P~enica, 2010


1991-2011

34


Просечната површина на становите се

зголеми од 71,1м2 во 1991 на 85,9м2

во 2010

Градежништво

Vrednost na izvr{enite

grade`ni raboti vo iljadi denari (po

tekovni ceni)

Broj na zavr{eni stanovi

vkupno povr{ina (vo m2)

1991 125 531 7 537 536 557

1992 1 920 762 6 583 469 622

1993 7 566 433 6 466 467 328

1994 13 444 590 4 827 348 004

1995 16 541 316 4 640 333 649

1996 15 187 231 5 342 385 674

1997 13 414 264 4 300 325 823

1998 13 114 281 3 253 253 861

1999 17 169 017 4 479 356 262

2000 19 549 519 5 316 432 249

2001 15 114 439 4 431 375 300

2002 15 682 703 4 643 368 695

2003 18 452 345 4 216 339 643

2004 22 108 572 6 431 482 908

2005 19 482 234 5 010 387 566

2006 23 910 427 6 493 527 920

2007 22 258 526 5 820 479 270

2008 23 702 630 5 144 405 223

2009 22 942 484 4 710 404 891

2010 25 025 816 5 152 442 642

Vo izminatite 20 godini grade`nata aktivnost vo Republika Makedonija e vo postojan podem, a kako dokaz za toa e vrednosta na izvr{enite grade`ni raboti koja beleì postojan porast. Vrednosta na izvr{enite grade`ni raboti se dolì na zgolemenite grade`ni aktivnosti na objektite i od visokogradbata (stanbeni i nestanbeni objekti) i na objektite od niskogradbata (transportnata infrastruktura; cevovodi, vodovi i elektri~ni vodovi; kompleksni konstrukcii vo industrijata; drugi objekti od niskogradba (sportski objekti); kako i rekonstrukcija, sanacija, adaptacija, golemi popravki i redovno odrùvawe na objektite).

Vo istiot period, i povr{inata na izgradenite stanovi beleì promeni.

Osnovni pokazateli za razvojot na grade`ni{tvoto

1991-2011

35


енерГија

Celta na sekoja zemja pri vodeweto na energetskata

politika e da se namali zavisnosta na zemjata od energijata

od uvoz. Procentualnoto u~estvo koe ja pretstavuva

energetskata zavisnost vo poslednite deset godini nema

nekoja pravoliniska tendencija, no vo poslednite godini

moè da se konstatira mal stabilen pad na energetskata

zavisnost {to proizleguva od kontinuiranoto namaluvawe

na neto-uvozot na energenti i vkupno potrebnata energija.

Енергетска зависност

O b n o v l i v i t e i z v o r i z a p r o i z v o d s t v o n a elektri~na energija vo na{ata zemja se pretstaveni preku hidroenergijata.

Kaj u~estvoto na elektri~nata energija od obnovlivi izvori vo bruto-proizvodstvoto ne moè da se konstatira deka postoi tendencija so ogled deka niz godinite ima postojani fluktuacii pretstaveni preku podemi i padovi na u~estvoto na obnovlivite izvori.

Zalo`ba na sekoja zemja e u~estvoto na obnovlivite izvori vo vkupnoto proizvodstvo i potro{uva~ka na energija da bidat so kontinuiran i postojan rast. So ogled deka vo na{ata zemja dosega edinstven obnovliv izvor za proizvodstvo na elektri~na energija be{e hidroenergijata koja e sekoga{ tesno zavisna od hidrolo{kite uslovi vo zemjata, nepostoeweto na kakva bilo tendencija vo vremenskata serija moè da bide opravdana.

Учество на електричната енергија од обновливи извори во бруто-производството на електрична енергија (%)

1991-2011

36


енерГија

Preku analiza na podatocite vo pretstavenata serija moè da se konstatira deka nema zna~ajni promeni vo u~estvoto na sektorite vo vkupnata finalna potro{uva~ka.

Industrijata i doma}instvata u~estvuvaat so najgolem procent vo vkupnata potro{uva~ka, a najmalo u~estvo za poslednive deset godini ima zemjodelstvoto.

U~estvoto na site sektori niz godinite e nezna~itelno promeneto so isklu~ok na nekoi godini koga imalo pomali ili pogolemi fluktuacii, dodeka vkupnata finalna energetska potro{uva~ka e vo porast, so isklu~ok na poslednite dve godini.

Fинална енергетска потрошувачка, по сектори

Sovremeniot na~in na ìvot (upotrebata na klima-uredi, kompjuteri itn.) pridonesuva finalnata potro{uva~ka na elektri~na energija vo doma}instvata, po ìtel, kontinuirano da se zgolemuva.

Porastot na potro{uva~kata po ìtel proizleguva od kontinuiraniot porast na dvete sostavni komponenti - brojot na ìteli i finalnata potro{uva~ka vo doma}instvata.

Finalna potro{ena elektri~na energija vo doma}instvata, po ìtel (kWh/ìtel)

kWh/ìtel

2000 1 309

2001 1 277

2002 1 328

2003 1 432

2004 1 429

2005 1 496

2006 1 494

2007 1 486

2008 1 531

2009 1 609

Obnovlivite izvori vo bruto-

proizvodstvoto na elektri~na energija

vo 2009 godinau~estvuvaat

so 18.6 %.

1991-2011

37


Надворешно-трговската размена на РМ во изминатиот дваесетгодишен период се карактеризира со континуирано зголемување на обемот на стоковната размена, со паралелно зголемување на вредноста и на увозот и на извозот. Највисоко ниво е постигнато во 2008 година кога извозот бележи вредност од 3 990 642 илјади САД долари, а увозот бележи вредност од 6 882 653 илјади САД долари, при покриеност на увозот со извозот од 58.0%.

Структурата на стоковната размена, според земјите со најголем обем на размена со Република Македонија, во изминатиот дваесетгодишен период се одликува со умерена хомогеност изразена во континуирана застапеност на традиционалните трговски партнери во размената, Германија Русија и земјите од соседството. Во текот на 2010 година оваа структура претрпе извесно изменување со застапеност на првичните позиции на Велика Британија. Ова влијание предизвика и видоизменување на структурата на стоковната размена според видовите на производи со појава на нови производи во надворешно-трговската размена како што се катализаторите на носачи со благородни метали или нивни соединенија, платината и легурите на платина, необработени или во прав и нивното значително учество во стоковната размена помеѓу РМ и Велика Британија.

Стоковна размена со странство

НадворешНа трговија

1991-2011

38


Transport

ТранспорТ, Туризам и други услуги

Broj na soobra}ajni nesre}i i zaginati lica

Spored podatocite od poslednive 20 godini,

najkoristeni prevozni sredstva vo dràvata se avtobusite

i avtomobilite.

Podatocite za patni~kite kilometri ostvareni so

prevoz na avtobusi pokaùvaat porast kako rezultat na

pruàweto pokvalitetni i pobrzi uslugi (novi i opremeni

avtobusi).

Vo 2010 godina, vo odnos na 2009 godina, brojot na

soobra}ajnite nesre}i e namalen za 3% i pokraj toa {to vo

istiot period brojot na registriranite vozila e zgolemen

za 10%.

Најголем број на патнички автомобили

на 1000 жители во изминатите

20 години е забележан во 2010 година и

изнесува 151.

1991-2011

39


Broj na registrirani patni~ki avtomobili

Godina Patni~ki avtomobili Patni~ki avtomobili

na 1000 ìteli

1991 249 654 122.4

1992 279 861 136.1

1993 289 979 140.4

1994 263 181 135.2

1995 285 907 145.4

1996 284 022 143.2

1997 289 204 144.8

1998 288 678 143.7

1999 289 860 143.7

2000 299 588 147.9

2001 309 562 152.1

2002 307 581 150.6

2003 299 809 147.9

2004 249 403 122.7

2005 253 234 124.3

2006 242 287 118.8

2007 248 774 121.7

2008 263 112 128.5

2009 282 196 137.6

2010 310 231 151.0

Vo periodot 2002-2009 godina se zabeleùva

namaluvawe na brojot na registriranite patni~ki avtomobili,

a podatocite za brojot na avtomobili na 1000 ìteli

pokaùvaat najgolem porast vo 2010 godina.

GodinaBroj na turisti

vkupno doma{ni stranski

1991 710 278 415 955 294 323

1992 585 699 366 637 219 062

1993 647 728 439 537 208 191

1994 613 154 427 740 185 414

1995 503 837 356 830 147 007

1996 476 205 340 068 136 137

1997 451 871 330 534 121 337

1998 575 080 418 410 156 670

1999 549 630 368 842 180 788

2000 632 523 408 507 224 016

2001 333 308 234 362 98 946

2002 441 712 318 851 122 861

2003 483 151 325 459 157 692

2004 465 015 299 709 165 306

2005 509 706 312 490 197 216

2006 499 473 297 116 202 357

2007 536 212 306 132 230 080

2008 605 320 350 363 254 957

2009 587 770 328 566 259 204

2010 586 241 324 545 261 696

Turizam, 1991-2010


1991-2011

40


Vo poslednitedvaeset godini

Republika Makedonija ja posetile 3 823 260 stran-

ski turisti koi ostvarile 8 131 700 no}evawa, odnosno, vo prosek,

ne{to pove}e od 2 no}evawa

Broj na turisti

Turizmot vo Republika Makedonija, vo periodot po

osamostojuvaweto, se karakterizira so porasti i padovi kako

rezultat na op{testveno-politi~kite slu~uvawa vo dr`avata

i vo sosedstvoto. Vo ovoj period, strukturata na kapacitetite

za smestuvawe e promeneta, taka {to brojot na hotelite e

zgolemen za okolu 93% so {to e podobrena ponudata za prestoj

na doma{ni i stranski turisti.

Promet vo trgovijata na malo i na golemo

Prometot vo trgovijata poka`uva tendencija na

nominalen rast, osven vo 2001 godina poradi politi~kata

sostojba vo zemjata i vo 2008 godina poradi globalnata

ekonomska kriza.


Во последните дваесет години

Република Македонија ја посетиле 3 823 260 странски

туристи кои оствариле 8 131 700 ноќевања, односно, во просек,

нешто повеќе од 2 ноќевања

1991-2011

41


Стапка на вработеност на лицата на возраст од 55 до 64 години, 2000-2010, %

Во периодот 2000-2010 година се забележува континуиран пораст на стапката на вработени лица на возраст од 55 до 64 години. Порастот е особено забележителен кај жените и во 2010 година, во однос на 2000 година, стапката е поголема за 8.4%.

одржлив развој

Долг на општата влада, % од БДП

Odziv na parlamentarnite izbori

Godina vkupno Ma`i @eni

2000 26.2 39.4 14.02001 27.7 40.3 16.22002 25.8 37.4 14.72003 19.2 24.7 13.22004 24.5 35.6 14.12005 26.2 36.0 17.02006 27.9 39.0 17.52007 28.8 38.6 19.62008 31.7 43.0 21.12009 34.6 47.6 22.42010 34.2 46.7 22.4

Godina 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Долг на општата влада, % од БДП

47.9 48.8 42.9 37.7 35.6 38.4 32.0 24.2 20.6 23.8

Според целта утврдена со Стратегијата за управување со јавниот долг, во наредните три години јавниот долг не смее да надминува 40.0%, а долгот на општата влада 30.0% во однос на БДП.

На крајот на 2009 година долгот на општата влада изнесуваше 1.597.2 милиони евра што е значително под утврдената цел и претставува 23.8% од вкупниот БДП.

Иако не постои линеарен однос меѓу одзивот на гласачите и демократскиот развој, сепак, одзивот е клучен показател на учеството на граѓаните во јавните работи.

Одзивот на предвремените парламентарни избори во 2011 година во Република Македонија изнесуваше 63.5% што е за 11.2% повеќе од изборите во 2008 година.

1991-2011

42


Во 2010 година, во споредба со 2000 година, учеството на младите луѓе на возраст од 18 до 24 години кои воопшто не учествувале или го напуштиле образовниот систем, е двојно намалено, од 31.4 на 15.5%.

Лица кои рано го напуштаат образованиетоПовршина под органско земјоделство

% од 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Обработлива земјоделска површина 0.05 0.09 0.14 0.20 0.27 1.03Вкупна земјоделска површина 0.02 0.04 0.07 0.10 0.14 0.50Извор: Министерство за земјоделство, шумарство и водостопанство

Во 2010 година, 5 228 хектари беа сертифицирани како површина под органско земјоделство, што претставува 1.03% од обработливата земјоделска површина.

Ова претставува значително позитивно поместување во правец на постигнување на целта поставена со Националната стратегија за органско производство - до 2011 година 2.0% од вкупната обработлива површина да биде под органско производство.

Ниво на компјутерски вештини

%

2006 2007 2009

ниско средно високо ниско средно високо ниско средно високо

Република Македонија

25.0 10.0 3.0 24.8 13.2 5.4 22.0 14.0 8.0

Трендот на подобрување на индивидуалното ниво на компјутерски вештини е евидентен. Учеството на населението со средно ниво на компјутерски вештини се зголемува од 10% во 2006 на 14.0% во 2009, а на оние со високо ниво на компјутерски вештини на 8.0% во 2009 година.


1991-2011

43


Извоз во ЕУ-27, по групи на производи, 2000-2010

vo milioni evra

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 20101)

Храна, пијалаци и тутун

71.2 70.2 77.6 76.6 91.2 130.5 150.9 157.5 149.6 141.2 166.6

Суровини 31.8 21.5 21.8 25.1 25.9 39.9 73.2 103.7 165.5 109.8 168.2

Енергетски производи

2.5 2.2 0.8 20.6 2.7 2.9 14.6 2.2 3.6 2.1 24.3

Индустриски производи

597.9 596.9 556.8 587.0 688.8 760.5 935.9 1 353.4 1 287.0 839.3 1 171.7

1) Prethodni podatoci

Податоците за стоковната размена покажуваат дека во 2010 година, извозот во ЕУ 27 учествува со 61.3% во однос на вкупниот извоз. Најголемо учество во извозот имаат индустриските производи (76.5%), при што најголем извозен партнер е Германија со 42.2%. Прехранбените производи, пијалаците и тутунот учествуваат со 10.9%, при што најмногу се извезува во Белгија (12.7%). Суровините учествуваат со 11.0% во вкупниот извоз на пазарот на ЕУ 27, а од нив најмногу се извезува во Бугарија ( 72.3%).

Енергетските производи во 2010 година учествуваат со 1.6% во вкупниот извоз на пазарот на ЕУ 27, што претставува позитивно поместување во однос на претходната година.


Лицата кои живеат во домаќинства во кои нема вработени лица се изложени на зголемен ризик од сиромаштија, неможност за вклучување во општествените услуги (здравство, образование, правда, култура) и негативно влијаат врз целото општество. Учеството на децата и возрасните што живеат во домаќинства без вработени лица во Македонија се карактеризира со значително намалување во периодот од 2005 до 2009 година.

Лица кои живеат во домаќинства без вработени, по возрасни групи

20 години НЕЗАВИСНА МАКЕДОНИЈАСодржинаПредговорКарта на Република МакедонијаОпштини и статистички региони во Република МакедонијаЖивотна срединаНаселениеПравосудствоИзбориОбразованиеПазар на трудотПриходи, потрошувачка и цениНационална економија и финансииЗемјоделство и шумарствоГрадежништвоЕнергијаНадворешна трговијаТранспорт, туризам и други услугиОдржлив развој

Documents

ISBN 978-608-227-040-1 · 2011. 9. 7. · 9 20 ГОДИНИ НЕЗАВИСНА МАКЕДОНИЈА Starosno-polova piramida - 30.06.1994 Starosno-polova piramida - 30.06.2010 Mlado