İslâm Âlimleri Ansiklopedisi - 11

7/24/2019 slm limleri Ansiklopedisi - 11

1/262

11. CLD

MER BN SHK EL-GAZNEV (Kd Sircdd!-i Hi!d"#Hanef mezhebi fkh limlerinden. smi, mer bin shk bin Ahmeddir. Knyesi Eb Hafs

ol!, "ir#ddn lakab ile $annrd. %azne& &e Hind nisbe$leri &ardr. '() *m. +()- senesindedod, m$eber eserlerde bildirilmek$edir. /nzara ilminde byk bir s$a$, mahir bir kla&zkabl edilmi0 ol!, 1ok zek, e0ine az ras$lanan bir lim idi. 2kh, hlf &e $asa&&fa dir 1okkyme$li ki$a!lar yazd. '3 *m. +3(- senesinde &efa$ e$$i. Ke0f4z4znn sahibi &e "y$, &efa$$rihini '' olarak bildirmek$e ol!, ayr#a5 6mer bin shk %azne&, /srda kdl4kd$ idi7demek$edirler.

2kh ilmini, byk lim &e zhd sahibi bir z$ olan 8e#hddn4i 9ehle&den :rendi. Ho#asolan, b z$, Hindis$ann 9ehl 0ehrindeki Hanef mezhebinin en byk limlerinden ol!,fazle$leri, s$nlkleri 1ok &e her ilimde dery *deniz- ;ibiydi. emseddn Habb4i 9lden, 9elh limlerinin sl$n diye anlan"ir#ddn4i "ekf &e ?kneddn4i =edynden de ilim ald. =nlar, Hamdddn4i 9aririn &eEbl4Ksm @enhnin $alebeleri idiler.

Eserlerinin ba0l#alar 0nlardr +4 E$4@e&sh Hidye 0erhidir. B4 E04>mil 2kh ilminedirdir. 4 erh =edl4sl, C4 >erh4l4m;n,

D4 /azze$4l4mnfe f $er#hi mezhebi Eb Hanfe, '4 >erh4z4ziyd$, 4 >erh4l4#miayn =n$amamlayamam0$r.

1) Mucem-l-mellifn; cild-7, sh. 2762) Ed-Drer-l-kmine; cild-3, sh. 1!3) "e#er$-#-#ehe%; cild-6, sh. 22&!) El-'e(id-l-%ehie; sh. 1!&, 1!*) Esm-l-mellifn; cild-1, sh. 7*+

MER BN M$HAMMED EL-BL%>afi mezhebi fkh limi. smi, mer bin /hammed bin Abdlhkim bin Abdrrezzk el4

=ilfiy ol!, knyesi Eb Hafsdr. Fakab ise


2/262

efkr7, 6@e$imme$ sahibi @rih4l4Ham7, 6Er4#ze$n f $abir4il4menm$7, 6Er#ze$n f ha&&as4il4Ah#r7 adl eserleri &ardr.

1) Mucem-l-mellifn; cild-&, sh. 32) Drer-l-kmine; cild-3, sk. 1*3) %k$--"fie; cild-1+, sh. 373

!) ue$-l-(u$; cild-2, sh. 226) "e#er$-#-#ehe%; cild-6, sh. 1616) 'e($-l-(efe$; cild-3, sh. 177) El-4lm; cild-, sh. 67&) Esm-l-mellifn; cild-1, sh. 7&*

R,KNEDDN EB,'L-%EH#Hindis$an e&liysnn byklerinden. 9edesi >eyh4l4slm =ehddn eyh "adreddnden ilim &e feyz ald. Jksek dedesinin b$n mane& mrslarna shi! old.K$bddn =ah$iyar Kk &e 2erdddn >eker %en# ;ibi e0$iyye bykleriyle ;:r0$. >ihbddn"hre&erd hazre$lerinin yolnda dn4i slma hizme$ ile me0;l old. 9om yeri olan /l$andabinler#e $alebe ye$i0$irdi. eyh ?kneddn, $alebelerinden birine yazd mek$bnda 0:yle byrr 6=ir ;n Emr4l4mminn Ali *r.a-5 6=en hi1 kimseye asl iyilik &e k:$lk e$medim7 byrd. Irada blnanlar b

s:ze hayre$ e$$iler &e 6Ey Emr4l4mminn, belki sizden hi1 kimseye kar0 bir k:$lk meydana;elmi0 deil, ama iyilik i1in ne byrrsnzL7 dediler. =yrd ki 6Allah $el, Msiye sresi +C.ye$inde melen; 2lih*iyi- amel eden kendine, ktlk eden de kendine etmi& #lr

2


3/262

byrd. I hlde benden meydana ;elen her iyilik &e k:$lk, aslnda benim i1indir &e banadr,ba0kasna deil.7 = sebebledir ki bykler5 6=, ki0inin iyilii i1in ye$er7 demi0lerdir. =ey$

Mdem %ildin herein fds kendindedir,8 hlde he9 iilik e$mek dh iidir.

Akll olana, dny &e ahre$ i0lerinde b kadar nasha$ ye$er.7Jine >eyh ?kneddn *r.a-, bir $alebesine nasha$ edi! 0:yle byrd 6Amellerde m$bea$,yan ?eslllaha &e ;e$irdiklerine ymak5 z&lar, Inn yasak e$$ii &e mekrh byrdi0lerden, s:z &e fiil olarak zak $$! balamak, faydasz me#lis &e $o!lan$lara ;i$memek$ir. @libiHak$an me0;l eden, alkoyan her0ey, o &ak$in mlyansi, yan faydasz, bo0 0eyi demek$ir.=$llarn sohbe$inden, arkada0lndan ka1nmaldr. Hakk is$emeyen ise, hakka$$e ba$ldr.7

6/e#ma4l4ahbr7da anla$lr =ir;n 0ehid sl$an %yseddn @lk >ah, /e&ln @o!aleyh ?kneddnden hi1 kerme$ ;:rdn mL7 diye sord. /e&ln da 0:yleanla$$ 6=ir Mma ;n bir ;r! kimsenin, >eyh ?kneddnin elini :!mek i1in $o!landklarn;:rdm. 1imden5 6A#ab >eyh hazre$leri sihirbaz mdrL =en de limim, bana hi1 kimse ;elmez7dedim. "abahleyin >eyhin hzrna ;idi!5 6Az &e brn ykamann hikme$i nedirL7 diye sor!,on im$ihn ede#ek$im. %e#e ya$n#a, ryamda hazre$4i >eyh, bana bir mik$r $a$l &erdi &esabaha kadar onn $adn damamda hisse$$im. 6Kerme$ b:yle mi olrL7 diye d0ndm.

6>ey$an, bilmeyenleri b ;ibi 0eylerle yoldan 1karabilir7 diye d0n!, im$ihn e$mek niye$imden&az;e1medim. "abah erkenden >eyhin hzrna &ardm. >eyh5 6"izi bekliyordm7 deyi!kon0maya ba0lad5 6Mnblk iki 1e0i$$ir. =iri kalbin, dieri bedenin #nbl. =edenin bhss$aki #nbl bellidir. Kalbin #nbl ise y;n olmayan kimse ile sohbe$ e$mek$en hslolr. =edenin #nbl s ile ;iderili!, $emizlenir. Ama kalbin #enabe$i, ;:zya0 ile ;iderilir7byrdk$an sonra 0:yle de&am e$$i 6"yn $emizlemesi &e #nbl ;idermesi i1in 1 sfa$lzmdr. =nlar5 renk, $ad &e kokdr. =nn i1in dnimiz, mazmaza &e is$in0k, yan aza &ebrna s &ermeyi abdes$$e :ne ald. =:yle#e5 $a$ mazmaza, kok is$in0k ile ;er1ekle0ir7byrd. ?kneddnin *rahme$llahi aleyh- s:ze ba0lamas ile $er d:kmee ba0lamam bir old."onra >eyh5 6>ey$an, Ney;amberimizin 0ekline ;iremedii ;ibi, hakk mr0id4i kmilin sfa$ &e0ekline de ;iremez. nk onn Ney;ambere *s.a.&- $am m$bea$ *ball- &ardr. /e&lneyh ?kneddn *r.a-, "l$an K$bddn /brek >ah zamnnda, 9ehlye ;i$$i. "l$ankendisini da&e$ e$mi0, on, halk arasnda byk hrme$ ;:ren &e 1ok sayda $alebesi olanizmddn E&liynn nfzn azal$mak i1in kllanmak is$emi0$i. izmddn E&liy, 9ehldeb$n insanlara nasha$ ediyor, slmiye$e aykr i0 ya!maya msade e$miyord. izmddnE&liy, 0ehir d0nda Al Ha&z denilen yere kadar ;idi!, 9ehlye ;elmek$e olan >eyh?kneddni kar0lad. Iradaki bir der;h$a o$r! sohbe$ e$$iler. >eyh ?kneddn, "l$anK$bddnin me#lisini 0ereflendirin#e, sl$an5 6"izi 0ehir halkndan kim kar0ladL7 diye sord.>eyh ?kneddn5 6>ehrin en iyisi7 #e&bn &eri!, sl$nn izmddn E&liy hakkndaki k:$zannn or$adan kaldrd.

=yklerin hl &e haya$n anla$an 6"iyer4l4e&liy7 ki$abnda, >eyh izmddn E&liy ile>eyh ?kneddn Ebl42e$hin b kar0la0malar 0:yle anla$lr >eyh izmddn &e >eyh?kneddn namaz kldlar. 9aha sonra >eyh izmddn, >eyh ?kneddnin yanna &ard. =ir

mdde$ sohbe$ e$$iler. Er$esi ;n >eyh izmddn, b;n kabrinin blnd yere ;i$$i. Iradayeni in0a$ ya!lyord. Oniden5 6>eyh ?kneddn ;eliyor7 sesleri i0i$ildi. >eyh izmddn, o ;norada byk bir ziyfe$ &erdi. Jol#lk sebebiyle ayaklar aryan &e $ah$4 re&an zerinde o$ran>eyh ?kneddnin :nnde, yanndakilerle birlik$e o$r! sohbe$ e$$iler. >eyh ?kneddnin karde0i>eyh mdddn smil 0:yle bir sl arze$$i 6=yklerin bir araya ;elmesi, ;anme$$ir. Inlarnnefeslerinden hsl olan faydadan daha iyi bir0ey yok$r. = fakirin h$rna, ?esl4i ekremin*sallallah aleyhi &e sellem- /edneye hi#re$indeki hikme$ ne olabilir diye ;eldi7 >eyh ?kneddn5

6%aliba onn hikme$i5 ?esl4i ekreme *sallallah aleyhi &e sellem- &erilmesi $akdr olnan bazkeml dere#eleri &ardr ki, bnlarn zhrnn, b dnyda ?eslllahn *sallallah aleyhi &esellem- "ffa Eshb ile sohbe$ e$mesine bal klnm0 olmasdr7 byrd. >eyh izmddn de5

6= fakirin ha$rna ;elen 0:yledir ki5 onn hikme$i, /ednede bln! da, ?eslllahn *sallallahaleyhi &e sellem- sohbe$ine ka&0mas imknsz ;ibi olan baz fakirlerin b nime$le 0ereflenmi0

olmalardr7 byrd. 9erler ki, b iki byn, b s:zlerinden mrdlar5 birbirilerine kar0 olan$e&zlardr. >eyh ?kneddnin maksad 6=izim braya ;elmekliimiz, kemlimizi ar$$rmak &eis$ifde e$mek$ir.7 >eyh izmddnin b s:znden, mrad5 >eyh ?kneddnin 9ehlye ;eli0

3


4/262

maksad, ol;nla0$rmak &e faydal olmak$r7 demek$i. 6"iyer4l4e&liy7 ki$abnn mellifi brada0 a1klamay il&e eder 6= fakir derim ki5 hi1 0!he yok$r ki, Eshb4 "ffann sohbe$ine balolan ?eslllahn *sallallah aleyhi &e sellem- keml dere#esi, ir0d &e ol;nla0$rmak idi. =nnlada&e$i ya!m0, se&b kazanm0 &e dere#elere ka&0m0 olr. Joksa mrd, h0 z$nn kemlideildir.7

I hlde, iki s:zn de mans ayn olr. = kar0lama yemeinden sonra, hizme$1i, birka1

!ar1a iyi kma0 &e in#e bir mendile balanm0 yz al$n 0eyhin ayann al$na koyd. >eyh?kneddn5 6Al$nn *!aran- ;:s$erme7 byrd. >eyh izmddn #e&bnda 6eyh ?kneddn, bnlar al! almamak$a $eredd$ e$$i. =nn zerine >eyh izmddn, omendili >eyh mda $eslim e$$i.

=ir ba0ka zaman >eyh ?kneddn, has$alanan >eyh izmddni ziyre$ e$$i. 6eyh4l4me0yhn ziyre$sade$ini blmaya 1al0$m7 byrd. =ndan sonra >eyh izmddn &efa$ e$$i. Menzenamaznda >eyh ?kneddn blnd &e5 6Anla0lyor ki, bizi 1 sene 9ehlde $$malarnn sebebi,bizi b nime$e ka&0$rmak$7 byrd &e ksa bir zaman sonra yrdna d:nd.

1) 4h%r-l-hr; sh. 6*

SADREDDN BN BEH,DDN ZEKER&Hindis$an e&liysnn byklerinden.


5/262

kadm oldnda, isimlerinin, sfa$larnn &e fiillerinin idrk, &ehim &e fehimden mnezzeh,sonradan olmak$an araz &e #isim olmak$an zak oldnda, b$n lemlerin, &arlklar Innyara$ oldnda, z$ &e sfa$lar i1in5 nasldr, ni#edir sorlar sorlamaya#anda, hi1birbakmdan hi1bir 0eye benzemediinde, hi1bir 0eyin hi1bir bakmdan Ina benzemeye#einde,Ney;amberlerin *sale&$llahi aleyhim- onn el1ileri oldnda, /hammed ?eslllahn*sallallah aleyhi &e sellem- b$n Ney;amberlerden s$n oldnda, Inn s:ylediklerinin dor

ol!, onlarda 0!he edilmeye#einde, akl nasl oldn anlasn anlamasn $eslim olmak;erek$iinde, dor i$ikdn b $eslimiye$e bal blndnda kesin bil;isi olmaldr. Kalbde

mn, blndnn alme$i5 iyilik ya!n#a se&inmek, k:$lklerden de nefre$ e$mek$ir. Pmndais$ikme$in alme$i5 ilim &e mn olarak deil, ze&k &e hl olarak, Allah $el &e ?esl o kimsei1in, b ikisinden ba0ka herkes &e her0eyden daha se&;ili oldna yakn hsl e$mek$ir.

Jine $alebelerinden birine yazdklar nasha$lerinde5 6erbd kabris$anndadr.

"adr00era4i "n, dn ilimleri ezberden bilen, sl &e fra i$ m0killeri 1:zen, akl &enakl ilimlerde lim &e fakh idi. Qsl, hlf, #edel, hads, $efsr, nahi&, l;a$, kelm, man$k

ilimlerinde limol limdir. lmi, dedesi @#00era /ahmd bin "adr00era4i E&&elden :rendi.9edesinin yazm0 old 68ikye7 adl eseri ezberledi. 9aha sonra b eserin 0erhini ya!$. =0erhe 6/h$asar4 8ikye7 &eya 6ikye7 adn &erdi. = 0erhe de 1e0i$li ha0iyeler ya!ld. =nlararasnda Ah elebinin, Hasen elebinin &e mm4 =ir;i&nin ha0iyeleri me0hrdr.

"adr00era4i "n bir1ok eser yazd. 6@enkh7 ismindeki sl ki$ab 1ok kyme$lidir.Eserlerinden bazlar 0nlardr +4 /kaddime$4l4erbea, B4 @adl4l4lm, 4 >r$.

1) Mucem-l-mellifn; cild-6, sh. 2!62) El-4lm; cild-!, sh. 1*73) Mif$h-s-sede; cild-2, sh. 6+!) 'e(id-l-%ehie; sh. 1+*) ef-#-#nl-2, sh. 21!, 0u9-2, sh. 3++

5


6/262

SA%&&,DDN ERDEBL#E&liynn byklerinden. smi, shk bin Mibrl bin Eb =ekrdir. DC( *m. +BCB- senesinde

Erdeblde dod. =abasnn Ho#a Kemleddn Arab0ahn ol old s:ylenir. "oy Hz. Aliyekadar 1karlrsa da, hi1bir mesnedi yok$r. "afiyyddn lakab &e Erdebl nisbe$i ile $annd. 'C*m. +)- senesinde &efa$ e$$i. Erdebldeki $rbesine defnedildi.

"afiyyddn Erdebl, k1k ya0$a babasn kaybe$$i. o#k ya0$a din bil;ilerini :renmi0$i."lih amel i0lemek$e de&aml, Allah $elnn emir &e yasaklarna riye$$e 1ok ;ayre$li idi.%:rd ;zel bir rya zerine >rz $araflarna ;i$$i. e#bddn "hre&erd hazre$lerinin $alebesie#bddn =er;a0$an ilim &e feyz almay arz e$$i. An#ak o mbrek z$, o srada D' *m. +B'3-ylnda &efa$ e$mi0$i. e#bddn =er;a0n yerinde ?kneddn =eyd& &e Emr Abdllah ;ibibykler &ard. Inlarn hizme$ine ;iri!, bir mik$r orada kald. Emr Abdllahn i0re$i zerine,eyh =ndr Krd "en#r %eylndenis$ifde e$mek i1in %eyln $araflarna ;i$$i. ah $arafndan ykln#aya kadar de&am e$$i. Eshb4Kirm d0man, "afe& 9e&le$i hkmdrlar, mslmanlara !ek1ok zlmler edi!, Allah $elnndnini yaymak i1in #ihd eden Ismanl de&le$ini arkadan &rdlar. Ismanllarn d0man olan

hris$iyan4A&r!a ka&imleri ile i0birlii ya!arak, Ismanl de&le$inin A&r!adaki ileri harek$nen;ellediler.

6


7/262

1) ?isle-i Eref-#de "ir(n; sh. 662) meyh4i Hind olarak bilinen "afiyyddn4i Qrme&hazre$leri &e bn4i @eymiyye de b $o!lan$da hazr blnd. "afiyyddn *rahme$llahi aleyh- ilm$o!lan$larda bir0eyi a1klamada ;ye$ zn &e ;eni0 kon0rd. =ir0ey kon0maya, bir0eyia1klamaya ba0ladnda, 0!he &e i$irza mahal brakmya#ak 0ekilde kon0rd. bn4i @eymiyyeile olan b mnzarada "afiyyddn *r.a- kon0maya ba0layn#a, bn4i @eymiyye de$i zere a#elee$meye, bir0eyden ba0ka bir0eye ;e1meye5 daldan dala ko0maya ba0lad. "afiyyddn4i Hindbna5 6Ey bn4i @eymiyyeS "eni, bir yerde $$mak is$ediim zaman ba0ka bir yere, orada$$a#am zaman, daha ba0ka bir yere ka1an bir ser1e ;ibi ;:ryorm7 dedi &e bn4i @eymiyyeninbozk d0n#elerine 1ok ;zel &e ka$i #e&a!lar &ererek on rezil e$$i. Emr @nkz Eb Abdllah"afiyyddn4i Hind hazre$lerine, 1ok $azim eder, byklne inanr, on 1ok se&erdi.Haddiz$nda o da, orada blnanlarn he!sinin ho#as deerinde yksek bir lim idi. Iradablnan limlerin he!si b byk z$n s:zlerini kabl e$$iler. bn4i @eymiyye de, brada meydana1kan bozk fikirlerinden dolay ha!sedildi. I beldede bn4i @eymiyyenin bozk fikirleri iln edili!,onn ;ibi d0nenler han;i &azfelerde blnyorlarsa, he!si &azfelerinden azledildiler.

mm4


8/262

7) El-ide (en-nihe; cild-1!, sh. 7!&) El-4lm; cild-6, sh. 2++*) Esm-l-mellifn; cild-2, sh. 1!31+) ef-#-#n


9/262

1+) ef-#-#nl-2 sh. 6!

SELHADDN- SA%D (H3++ *i! A)*5"#2kh, nahi&, l;a$ &e sl limi. Ayn zamanda $rih1i &e edb. @rk asll old kaydedilen

"afdnin ismi, Hall bin Aybek bin Abdllahdr. Knyesi Ebs4"afdr. Fakab "elhaddn ol!,

"elhaddn4i "afd diye $annr. D3D *m. +B3D- senesinde 2ilis$inde blnan "afd beldesindedod. 'D) *m. +DB- senesinde, >e&&l aynn +(. ;n $n has$alndan &efa$ e$$i.

ihbddn /ahmd, bn4i "eyyidinnr, bn4i b$e, Eb Hayyn, el4/ezr &eJns ed49ebbsden ilim :renmi0$ir. @#ddn4i "bknin babasndan >if adl eserin $ammnokm0$r. = arada kayda deer dier bir hss da, onn afi fkh limlerinin hl

$er#melerini ih$i& eden @abak$404>fiyyesinde, Hall bin Aybekin hl $er#mesine :zel bir yer$ahsis e$mi0$ir. @#ddn4i "bk, Hall bin Aybekin edebiy$$an ba0ka fkh, sl &e hads ilmiokdn kayde$mek$e &e 0:yle demek$edir 6"afd, ne zaman bir ki$a! $elf ede#ek olsa, fkh,hads &e sln yannda asrn ileri ;elenleri hakknda bana sorlar sorard. =enden yardm is$erdi.Meml4#e&m isimli ki$ab $elf e$$iim zaman kendi el yazsyla b ki$ab yazd &e b ki$ab bir#ema$in hzrnda okd. 8e dinleyenler ze&k ald. s$ifde e$$i. Jine @#ddn "bk, onnyazd eserlerin saysnn D(( adedi ;e1$iini zikre$mek$edir. Hall bin Aybekin ( #ildlik el48fbil48efey$ adl $rihe dir eserinden ba0ka, A&n4in4nasr &e ayn4il4asr *b eserde, kendimsrlarnn hl $er#melerini el48fden alarak $anzim e$mi0$ir-, Fmiye$4l4a#em *B #ild-,Elhn4s4sei beyn4el4mebdi &el4mer#i *B #ild-, Ke0f4l4hl f &asf4il4hl, 2edd4l4hi$m ani$4$e&riye &el4is$ihdm isimli eserleri zikredilebilir.

Kendi el yazmas eserlerden anla0ldna ;:re, Hall bin Aybekin ;zel bir yazs &ard.

@akdr edilmi0 bir lim &e edb olan Hall bin Aybek, dod 0ehir olan "afdda, sonra Khirededaha sonralar Haleb &e ?$bede k$iblik ya!$. En son olarak da >amda =ey$4l4ml &ekillii&azfesinde blnd.

1) %k$--"fie; cild-1+, sh. 2) El-ide (en-nihe; cild-1!, sh. 3+33) Ed-Drer-l-kmine; cild-2, sh. &7!) "e#er$-#-#ehe%; cild-6, sh. 2++) Mif$h-s-sede; cild-1, sh. 2&6) Mucem-l-mellifn; cild-!, sh. 11!7) El-4lm; cild-2, sh. 31

SEMNN (A+dd6+ A24d *i! M2344d"#Horasanda ye$i0en e&liynn byklerinden. >afi mezhebi fkh, $efsr, hads, kra$ &e

$asa&&f limi. "emnn !di0hnn oldr. smi, Ahmed bin /hammed bin Ahmed bin/hammed es4"emnn ol!, knyesi Ebl4/ekrimdir. Fakab ?kneddn, Alddn &eAldde&le ol!, daha 1ok Aldde&le "emnn diye $annm0$r. DC3 *m. +BD+- senesi


10/262

el4Kaz&n, mmddn Ali bin /brek el4=ekr &e ba0ka z$lar kendisinden ilim :reni!ri&ye$lerde blndlar.

Aldde&le "emnn hazre$leri, $asa&&f yolnda kemle ;eldik$en sonra5 6>imdiki aklmolsayd, &ak$iyle de&le$ i0lerini &e memriye$i $erke$mez, o makmda riysz#a ibde$ eder,mazlmlar himye eder, insanlarn hizme$inde blnrdm7 byrm0$r.

ekik4d4dekik, el4Qr&e$ li ehl4il4hal&e$i, el4Qr&e$4il4&ska, 2ss4l4sl, el42elh */h$asar4 >erh4s4snne-, 2e&id4l4akid, /edri#4l4meri#, el4/akl$ fi$4$asa&&f, el4/k0ef$, /e&rid4040e&rid, el4/h#e$4$4$e&hd, @hfe$4s4salikn &e ba0kalar.

Aldde&le "emnn hazre$lerinin yazm0 old >ekik4d4dekik &e Hadik4l4hakykki$abndan se1meler

6@:&be5 ;e1mi0$e ya!lan ;nh &e ha$ya !i0mn olmak &e on, ondan sonra $erke$mek$ir.76@asa&&f5 ?eslllahn *sallallah aleyhi &e sellem- snne$4i seniyyesine ymak, fazla

kon0may, fazla yemeyi &e fazla yky $erke$mek$ir.76@asa&&f bir aa1 ise, $:&be onn k:k, yalnzlk, b aa#n kab5 $e&hd, mey&esi5 sabr,

safa, sdk *dorlk- &e salh ya!raklar5 &ekar, se&;i, &efa, 1i1ekleridir. Allah $elnn izni ile baa1 her zaman mey&e &erir.7

6En byk mhrebe, kon0r &e yerken, nefs &e 0ey$anla olan harbdir. Eer onlara ;li!;elirsen, kr$lrsn.7

6>kr, Allah $elnn l$f &e ihsnn, rahme$ini ;:rmek$ir. =$n nime$lerin, Indan;eldiini anlamak$r.7

10


11/262

1) %k$--"fie /Esne(); cild-2, sh. 732) Ed-Drer-l-kmine; cild-1, sh. 2+3) El-4lm; cild-1, sh. 223!) edie$-l-rifn; cild-1, sh. 1+&) "e#er$-#-#ehe%; cild-6, sh. 126) Aefeh$-l-ns $ercmesi /8smnlc); sh. !*6

7) m =lmihl 0ede$-i E%edie; sh. *&3

SER7C (A24d *i! *r2i4 *i! A*d+83!"#/srda ye$i0en Hanef mezhebi fkh limlerinin byklerinden. smi, Ahmed bin brhim bin

Abdl;an bin Eb shk es4"er#dir. Knyesi Ebl4Abbs &e lakab >emsddndir. Harrnnhiyelerinden "er#a mensb old i1in, "er# denilmi0$ir. D' *m. +B3- senesinde dod.'(+ *m. +(+- senesinde, ?abl4hr aynn +B. ;n /srda Khirede &efa$ e$$i. Karfekabris$annda mm4 >fi hazre$lerinin kabri yaknnda defnolnd. 9om &e &efa$ $rihleriD34'+( olarak da bildirilmi0$ir.

e#mddn Eb$4@hir shk bin Ali bin Jahy hazre$lerinin $alebesi &e dmd olan "er#*rahme$llahi aleyh-, ayr#a "adrddn "leymn bin Ebil4Gzz, /hammed bin Ebil4Ha$$b bin9hye &e ba0ka limlerden ilim :rendi. Hanef mezhebi fkh bil;ilerini anla$an Hidye ki$abn

ezberledi. 2kh, hads &e ba0ka ilimlerde ykseldi. aye$ yanmdabndan daha fazla bir0ey blnsayd, on da m$laka sana &erirdim. nk b emri ?eslllahefendimizden *sallallah aleyhi &e sellem- nakle$$iine dir bildirdiin i0re$ m$laka dordr7byrd.

?i&ye$ edildiine ;:re, Ebl4Abbs4 "er# hazre$lerinin bir def$eri &ard &e birisinden bor1ala#ak olsa o def$ere kaydederdi. 8efa$ yakla0$nda o def$eri ;:s$eri!, kalan bor1larnn:denmesini &asyye$ e$$i. 8efa$ndan sonra bir 0ahs ;elerek, "er# hazre$lerinde ikiyz dirhemala#a kaldn bildirerek is$edi. 9ef$ere bak$lar, b 0ekilde bir kay$ blamadlar. I ;e#eslihlerden bir z$, "er# hazre$lerini ryasnda ;:rd. "er#, ryay ;:ren kimseye hi$aben5 6I*ala#akl oldn s:yleyen kimse- dor s:ylyor, in#e bir yaz ile o kimsenin s:yledii, def$erdeyazldr7 byrd. 9aha dikka$le def$ere bak$klarnda, hakka$en yazy bldlar &e hemen okimseye ala#an :dediler.

1) %k$-s-senie; cild-1, sh. 2612) El-ide (en-nihe; cild-1!, sh. 6+3) sn-l-muhdr; cild-1, sh. !6&!) "e#er$-#-#ehe%; cild-6, sh. 23) Mif$h-s-sede; cild-2, sh. 2676) Ed-Drer-l-kmine; cild-1, sh. *67) Mucem-l-mellifn; cild-1, sh. 1!+&) El-4lm; cild-1, sh. &6*) 'e(id-l-%ehie; sh. 13

11


12/262

SE&&D A#@rkis$an e&liysnn byklerinden, eyh MellS "eyyid A$, braya ?eslllahn *sallallah aleyhi &esellem- emriyle ;eldi. =ana kom0 olmay ona brak. "en yaknlarda Ak$a0 denilen bir yer &ardr,oraya ;i$. Irada ikme$ e$. %elen, benden :n#e seni ziyre$ e$sinS =iz, :n#e seni ziyre$e$meyenleri kabl e$meyizS7 = emir zerine Mell Ho#a, m#&irlii brak!, Ak$a0a ;iderekyerle0$i. nsanlara, Allah $elnn yoln ;:s$ermeye orada de&am e$$i. "eyyid A$ zn zamanHakm A$nn kom0s old. nsanlara, Allah $elnn emir &e yasaklarn bildirdi. 9or yol

;:s$erdi. 8efa$ zamn ;eldi. @alebeleri5 6"izi Kbe $arafna m ;:$relim, yoksa braya mdefnedelimL7 dediler. I da5 6@ab$m byk bir arabaya koyarak, y:nn Kbe $arafna dor1e&iri! brakn. I ;e#e hay&anlarnz iyi balayn, ;rl$ e$meyin. E&inizde o$rn, sakn d0ar

12


13/262

1kmayn. "eher &ak$i ;idi! bakn, araba nerede drm0sa beni oraya ;:mersiniz7 dedi &efa$edin#e, dedii ;ibi ya!$lar. %e#eleyin m$hi0 ;rl$ old. Kimse d0ar 1kmad. @an yeri aarn#a,or$alk skinle0$i. k! bak$lar, #enze koydk$an araba, Hakm A$ $rbesi yannda drmak$ayd.@alebeler de &asyye$ine y;n olarak, arabay bldklar yer olan Hakm A$ $rbesi yannadefne$$iler. "eyyid A$nn &efa$, '(B *m. +(B- ylnda old. >imdi Harezm $arafna ;idenler ilk:n#e Mell Ho#ay ziyre$ ederler, daha sonra Hakm A$nn e0iine yz srerler, sonra da "eyyid

A$nn makmnda hzr blrlar. Inlarn $rbelerinin blnd yer, Harezmde Meyhn*Amdery- rmana 1 d:r$ kilome$re mesfede Hakm A$ denilen beldededir.

"eyyid A$, Hz. Azzn &e Nr4i ess# lakablaryla me0hr olan, e&liynn byklerinden, Ali?mi$en hazre$leriyle ayn yllarda ya0ad. I mbrek z$n sohbe$lerinde blnd. =ir;n, Ali?mi$en ile il;ili olarak kendisinden insanlk #b bir ha$ sdr old. I sralarda K!1akyaylasnda ba0bo0 dola0an e0kyalardan bir ;r!, "eyyid A$nn e&ini &e blnd b:l;eyiyamaladlar. Iln esr al! ;:$rdler. "eyyid A$, b hle 1ok zld. Allah $elyamn#aa$$a bln!, b zn$sne sebe! olan ;nhn kalbine ilham e$mesini is$edi. Kendisineha$s bildirildi. "eyyid A$, b zn$nn nereden ;eldiini anlad &e Azzn hazre$lerine kar0ha$snn #ezs oldn bildi. Ja!$na !i0mn old. =ir ziyfe$ hazrlad, :zr dilemek i1inAzzn hazre$lerini &e $alebelerini da&e$ e$$i. Ina kar0 1ok $e&z ;:s$erdi. Hz. Azzn, "eyyidinmaksadnn ne oldn anlad &e ri#asn kabl eyledi &e da&e$ine ;eldi. = me#lis$e 1ok sayda

bykler, limler, 0eyhler &ar idi. =;n Azzn hazre$lerinde byk bir hl &e raha$lk *bas$ hli-&ard. "ofra dzl!, yemek hazr oldnda, Azzn hazre$leri5 6"eyyid A$nn ol ;elmeyin#e,Ali *ki kendi ismidir- b sofradan azna $z koymaz &e elini yemeklere za$maz7 dedi &e sonra birn ss$. Irada blnanlar, b byk s:zn ne$i#esini ;:ze$ir oldlar. =ir n sonra, "eyyid A$nnol, niden ka!dan i1eri ;iri&erdi. = hli ;:rn#e, me#lisden bir feryd, bir fi;n ko!$.Iradakiler 0a0r! dona kaldlar. %elen ;en1$en, e0kyann elinden nasl kr$ldn sordlar. 6Az:n#e, e0kydan bir ;rbn elinde esir idim. Elim ayam i!lerle bal idi. >imdi ise, kendimi sizinyannzda ;:ryorm. =ndan fazla bir0ey bilmiyorm7 dedi.

Irada blnanlar, b i0in Ali ?mi$en hazre$lerinin bir kerme$i oldn anladlar. "eyyidA$ ba0$a, olmak zere, o mbrek kimseye $alebe oldlar. =ir;n bir 1if$1i bir yere !irin1ekerken, "eyyid A$ oradan ;e1iyord. 6e ekersinL7 diye sorn#a, 1if$1i5 6Nirin1 ekerim. Fkin b$o!rak$an iyi !irin1 bi$mez7 dedi. "eyyid A$, $o!raa hi$b edi!5 6Ey $o!rak, iyi !irin1 &er7 dedi.

=ndan sonra ni#e yllar o $o!rak$an b:l;enin en iyi !irin#i ye$i0$i.1) Mecm


14/262

y#e ola#ak. Mihan, ba0$an ba0a onn hizme$ine ;ire#ek$ir. = 1o#n dod zaman, isminiEmr Kll koy.7 Aradan yllar ;e1$i. "eyyid Hamzann bir ol old. "eyyid A$nn i0re$i zerine,ismini 6Emr Kll7 koyd. "eyyid A$ yine Ef0ene k:yne ;elmi0$i. = srada "eyyid Emr Klld:r$4be0 ya0larna ;irmi0$i. "eyyid A$, Ef0ene k:yne ;eldii srada, 1o#klardan bir ksmsokak$a oynyor, Emr Kll de oyna kar0madan kenarda dryord. "eyyid A$y ;:rn#e,ko0! yanna ;eldi. I da elinden $$!, beraber#e e&e ;i$$iler. E&lerine &arn#a, "eyyid A$ on

yanna o$r$!, kendi sarn ikiye b:l!, bir ksmn kendi ba0na, bir ksmn da "eyyid EmrKllin ba0na sard. Ina $e&e##h &e himme$$e bln!, 1ok da e$$i. 9as &e himme$ibereke$iyle, $asa&&f hllerinden &e mer$ebelerinden 1ok nime$lere ka&0$rd. "onra da5 6EmrKllin :yle dere#elere ka&0a#an m0hede ediyorm ki, onn dere#esi, benim dere#emdens$n ola#ak7 byrd. =:yle#e Emr Kll, henz k1k ya0nda byk bir e&liynn $e&e##hne&e dasna ka&0makla 0ereflendi &e b sade$le byd.

Emr Kll ilk ;en1lik yllarnda, onbe0 ya0larnda iken ;re0meye he&es e$mi0 &e b i0leme0;l olmaya ba0lam0$. =ir;n ;re0 meydanna 1k! d:nerken, seyir#ilerden birinin kalbine0:yle ;elir 6= seyyid 1o#k, ;re0 ile me0;l olyor, hlbki b:yle bir hlde blnmak,kendisinin yksek deerine &e seyyidlik 0erefine y;n deildir. Kalbine b d0n#enin ;elmesiyle,o$rd yerde yr5 ryada ;:rr ki, kyme$ ko!m0 &e kendisi ;:sne kadar bir ba$aklaba$m0$. kmaya ;# yok$. 2aka$, :$eden Emr Kll hazre$leri ;eli!, elleriyle on !azsndan

$$!, ba$aklk$an 1karr. "onra ykdan yann#a, ;:rr ki, ;re0 bi$mi0$ir. "eyyid Emr Kllhazre$leri, ona d:n!5 6"enin ryanda ;:rdn ;n i1in !ehli&anlk ediyorm5 senin ;ibi 1amra&e ba$akla ba$m0 olanlar k&&e$ &e himme$le kr$arrm7 byrm0$r. I z$, Emr Kllinellerine ka!an!, $:&be &e is$ifr e$mi0$ir.

Jine ;en1lik yllarnda bir;n, er meydannda ;re0 $$mak$a &e byk bir kalabalk da onseyre$mek$e idi.


15/262

blnd beldenin halk farkna &armadan Kabeye ;i$$ii anla0ld. %elen ziyre$1iler, daha sonraEmr Kll hazre$lerinin kabrini ziyre$ edi!, da e$$iler. "onra da ollarndan msade alarak"hr k:ynden ayrldlar.

akledilir ki, bir;n Emr Kll hazre$leri sohbe$ ederken, kendisini bir hl ka!lad. = sradaha# ya!mak$a olanlarn hllerini, nerede &e ne ya!mak$a oldklarn ;:rdn s:yleyerek,anla$maya ba0lad. /e#lisinde blnanlardan biri5 6Kbeyi nasl ;:r! de anla$yorL Kbe braya

1ok zakdr7 diye d0nd. =iraz sonra Emr Kll hazre$leri, b:yle d0nen kimsenin yannayakla0!, elinden $$$ &e5 6%:zlerini ym, ba0n kaldr, bak ne ;:re#eksin7 byrd. I das:yledii ;ibi ya!$. =irden ;:zne Kbe &e $a&f edenler ;:rnd. Emr Kll hazre$lerini de$a&f edenler arasnda ;:rd. =nn zerine adam hayre$ler i1inde kal!, Emr Kll hazre$lerininellerine ka!and, yanl0 d0n#elerinden af diledi. =ndan sonra Emr Kll hazre$leri byrd ki

6Ey #hil ki0i, bir kimse, kendisinde bir0ey olmazsa, ba0kasnda da yok zanneder. %:nl aynasa1lmadk1a da, hi1bir 0eyi ;:remez, idrk edemez.7 I kimse $:&be edi!, slih &e makblkimselerden old.

"eyyid Emr Kll bir defasnda, $alebeleriyle birlik$e e&liynn me0hrlarndan HayrnA$nn kabrini ziyre$e ;i$mek i1in yola 1km0$. Joln bir ksmn yrm0lerdi ki, yolnilerisinden bir heybe$li arslan or$aya 1k!, yolda drd. Arslan ;:ren $alebeler endi0eleni!,hzrsz olmaya ba0ladlar. Emr Kll hazre$leri hi1 aldrmad. Arslann yanna yakla0n#a,

yelesinden $$! yoldan 1eki! 1kard &e kenara brak$. @alebeleri ;e1$iler. =ak$lar ki, arslan, EmrKll hazre$lerine yakla0!, ba0n yere koyarak, say; ;:s$erir ;ibi hareke$ler ya!$. "onra oradanzakla0$lar. = hli ;:ren $alebeleri5 6Efendim, b nasl bir i0dir7 diye sl e$$iler. =nn zerinebyrd ki 6Ey dos$larm, 0n biliniz &e dikka$ ediniz ki, her kim ;er1ek$en Allah $eldankorkarsa, her0ey ondan korkar, zarar &ermez. Allah$an korkmayan kimse, her0eyden korkar. =irkimse, dima Allah $eldan korkar bir hlde olrsa, Allah $el ona kork$# bir0eyi msalla$e$mez. Ha$$ o kl, Allah$an korkd i1in her0ey ondan kork!, 1ekinir.7

Emr Kll, ho#as /hammed =b "emmsnin yannda, "emmsda blnd srada,orada o$ran bir ;r! insanla, ba0ka bir k:yden bir #ema$ arasnda anla0mazlk 1km0$. 0ka&;aya d:kl!, birinin di0i krlm0$. 9i0i krlan kimse &e $araf$arlar, krlan di0in diye$ini almaki1in hkime mr#aa$ e$meye karar &erdiler. 2aka$ :n#e /hammed =b "emmsye dan0alm,kendi ba0mza i0 ya!mayalm, ne byrrsa :yle ya!alm dediler. 9or#a /hammed =b

"emms hazre$lerinin hzrna ;idi!, drm arze$$iler. 6Krlan di0i &erin7 byrd. 9i0i al!, osrada henz yannda $alebe olan Emr Klle krk di0i &eri!5 6Ey e&ldm, 0 i0i halle$ de,aralarndaki anla0mazlk bi$sin7 byrd. Emr Kll, krk di0i al!, e&liynn rhniye$ini &eslekl!, Allah $elya da ederek, krk di0i yerine koyd. Hemen o anda, das bereke$iyle di0,eskisi ;ibi salam bir hle ;eldi. 9i0i krlan kimse, b hdise kar0snda hayre$ edi!, di0inikranlar 0ikye$ e$mek$en &az;e1$i. Jannda blnanlarla birlik$e, ya!$klarna !i0mn ol!, $:&bee$$iler &e dor yol zere yryen slih kimselerden oldlar.

akledilir ki, bir k:yde zamnn slih z$larndan biri &efa$ ede#ei srada, #enze namaznEmr Kll hazre$lerinin kldrmasn &asyye$ e$mi0$i. 2aka$ Emr Kll, zak bir yerdeblnyord. I z$ &efa$ edin#e, o beldenin limleri, &elleri $o!land. Emr Kllin 1arlmas i1in,blnd yere bir ki0i ;:nderelim dediler. =nn zerine orada blnan >eyh "f5 6Haber#i;:ndermenize lzm yok, b drm ona Allah $elnn izni ile malm olr &e braya ;elir7 dedi.= arada iki ki0i ;idi!, haber &ermek zere hazrlanm0$. @am ;ide#ekleri srada, Emr Kllhazre$leri niden kar0dan ;:zk$. Halk on ;:rn#e, hemen kar0lamaya ko0$lar &e bkerme$i kar0snda on daha 1ok se&i!, balandlar. =ndan sonra Emr Kll, &efa$ eden z$n#enze namazn kldrd &e $o!lananlarla birlik$e kabre ;:$r!, defne$$iler. Menze defnedildik$ensonra, #ema$ #mide $o!land. Mema$ 1ok kalabalk idi. Irada blnan limler, b i0 i1inkendisine bir i0re$ la0! la0madn &e nasl malm oldn sordlar. =nn zerine EmrKll hazre$leri byrd ki 6Ey karde0lerim, ?eslllah *sallallah aleyhi &e sellem- byrd ki4alb, kalbe kar&dr)Jine ?eslllah *sallallah aleyhi &e sellem- byrd ki5 70min,m0minin a$nasdr) :er kabdan iindeki szar)Emr Kll bnlar s:yledik$en sonra, halkonn marife$ shibi byk bir e&liy oldn anlay!, kendi kendilerine5 6=iz b z$nbykln bilmiyorm0z7 dediler. Aralarnda blnan limler, #ema$e 0:yle dediler5 Hads4ikdsde byrld ki /vli$m, kubbelerim altnda !izlenmi&tir) Onlar ba&kalarbilemezler)*= hads4i 0erfi slm limleri 0:yle a1klam0lardr Allah $el, e&liy kllarn

insanlk sfa$lar ile ;izlemi0$ir. Inlar, dier insanlar ;ibi ;:zkrler. Herkes onlar kendileri ;ibizanneder, $anyamaz.- =ndan sonra Emr Kll hazre$leri, #ema$$e blnan o limlere5 6=nakle$$iiniz 0eyleri ?eslllah *sallallah aleyhi &e sellem- b:yle byrm0$r7 dedi. Iknan

15


16/262

hads4i 0erfleri $ekrar okd. Irada blnanlarn he!si i0i$$i. = srada #ema$ i1inde blnanlimlerden /e&ln @#eddn, Emr Kll hazre$lerine, kendisini $alebelie &e hizme$krla kable$mesini s:yledi 6I bizim &azfemiz deildir7 byrarak5 6=ari seni mane& e&l$la kabledeyim7 deyi!, on mane& e&l$la kabl e$$i. yle bir $e&e##hde blnd ki, /e&ln@#eddn, hemen o nda marife$ ilmine ka&0!, maksadna la0$.

akledilir ki, Keb0 0ehrinde /e&ln Melleddn Keb0, bir #ema$la o$rm0 sohbe$

ediyorlard. @asa&&f ehlinden &e e&liynn kerme$inden s:z a1lm0$. /e&ln Melleddn5 6>imdibizim zamnmzda b:yle kerme$ ehli, dn4i slmn emirlerine $am y!, ?eslllahn *sallallahaleyhi &e sellem- yolnda olan byk bir e&liy yok ;ibidir7 dedi. Emr Kll hazre$lerinin$alebelerinden biri, b #ema$ arasnda idi. = z$, /e&ln Melleddn Keb0ye5 6= zamandasaylan sfa$lara &e s$nlklere shib bir z$ &ardr. @asa&&fda o kadar ykselmi0$ir ki, bir ;:za1! ka!aya#ak kadar ksa bir zamanda i1inde, dodan ba$ya dnyy dola0a#ak bir hlshibidir7 dedi. /e&ln Melleddn Keb05 6Ah 0imdi b:yle z$ nerede blnrL7 deyin#e, o $alebe5

6E&e$ 0imdi b:yle bir z$ &ardr. I da benim ho#am "eyyid Emr Klldir7 dedi. =nn zerine/e&ln Melleddn Keb05 6=izi sohbe$ine ka&0$r da, onn ayaklarnn $ozn ;:zlerimize srmeya!alm7 dedi. "izin oraya kadar ;i$menize lzm yok, eer braya $e0rf e$mesi i1in $am bir$e&e##h ya!arsanz, bir anda brada olr7 dedi. = s:z zerine, /e&ln Melleddn Keb0$e&e##h edi!, Allah $elya hlis kalble da e$$i ki, i1eride blnan #ema$ birdenbire ayaa

kalk$. nk Emr Kll hazre$leri 1ok zak$a olmasna ramen, o me#lise ;iri&erdi. = hle 1ok0a0$lar. "onra da o$r! sohbe$e ba0ladlar. /e&ln Melleddn, Emr Klle5 6Efendim, sizi bhle ka&0$ran 0ey nedirL =raya bir nda $e0rfiniz nasl oldL7 diye sord. =nn zerine EmrKll, sohbe$e ba0lay! byrd ki 6=izi sizin sammi arznz b diyra ;e$irdi. =ir kimse Allah$elya ihls ile yal&arr, $am sammiye$le bir0ey is$erse, da ederse, Allah $el on maksadnaka&0$rr. = srada /e&ln Melleddn Keb05 6Efendim, $alebeniz &e hizme$1iniz olmakla0ereflenmek is$iyorm7 dedi. Emr Kll hazre$leri ona5 6=iz seni e&l$la kabl e$$ik7 byrd."onra ona $e&e##h nazarlaryla bak!, bir nda yksek dere#elere ka&0$rd. Irada blnanlarb hli ;:r!5 6Ey /e&ln Melleddn, zn zamandan beri ra0! :mr $ke$$in, faka$ 0imdimaksadna ka&0$n7 dediler. Inlarn b:yle s:ylemeleri zerine, Emr Kll byrd ki 6"iz kendii0inizi onn i0iyle bir mi $$yorsnzL I, i0ini $amamlam0, yollar ka$e$mi0 &e &ak$i ;elmi0."de#e bizim bir i0re$imize, $e&e##hmze ih$iy# kalm0$.

Abdllah Ensrnin ol K$b4i Hire& Mbir bin Abdllah byrd ki 6?ahme$ bir anda ;elir,faka$ kalb, hazr &e yank olmaz.7 =ir kimse kendini riyze$ sahrasnda yorar *nefsine ymaz-,:mrn din ilmini :renmekle &e /hammed aleyhisselmn dinine ymakla ;e1irirse &e daha;en1liinde, ih$iyarlk$a ya!la#ak ;zel i0leri ya!arsa, ih$iyarlnda b ;zel amellerininfaydasndan mahrm kalmaz.

Allah, mlk dilediine &erir. lim ehlinden, dilleri lim olan 1ok$r. 2aka$ kalbleri limdeildir. =:yle olanlar, Allah adam olan byklerin $e&e##h nazarlarna ms$ehak deildirler.K$b4l4rifn /e&ln Melleddn4i ?m byrm0$r ki =ey$

5Cerde rdndn #el rnen irkinlere hFDrdn ne i%i lml, ierden de mh.:

Olim o kimselere denir ki, onlar Allah $ely, Inn sfa$larnn srlar ile kendine ihsnedildii kadar bilendir. Ney;amberimiz *sallallah aleyhi &e sellem-5 mer$ olan kimsenin, old;ibi ;:zken kimse oldn bildirmi0$ir. /e0hrdr ki =yezd4i =is$m 6kddise sirrh7,kadnlara benzemeye :zenen bir adamn sslenmek$e oldn ;:rn#e, ondan yzn 1e&irdi. Iadam, =yezd4i =is$mnin kendisinden yz 1e&irdiini ;:rn#e, dedi ki

6Ey byk z$ &e Hak yolnn se1ilmi0i, ben ;:rndm ;ibiyim, siz de ;:rndnz;ibisiniz.7 =yklerden birine, rif kimdirL diye sorld. Olimler o kimselerdir ki, ilimleriamellerinden 1ok$r. Orifler ise, o kimselerdir ki, amelleri 1ok$r, ilimlerini a0m0$r. =$nilimlerden maksad, Allah $ely $anmak$r. = da ilim ile amel e$mekle olr. Olim, ilmiyle ameledi!, ilmini Allah $ely $anmaya sarf eder. Allah $ely $anmann alme$i, zhiren &e b$nenAllah $eldan korkmak$r. Her i0in ba0, Allah korksdr. Allah $el melen byrd kiAllah0tan an+ak lim #lan kullar k#rkar)*2$r4B- Allah$an korkan, Menne$e ka&0r.Menne$, Allah $eldan kork!, slih amel i0leyenler i1indir. Kork! 1ekinen, kr$lm0$r. Herkim ki kork!, $emkinli da&ranrsa, her maksadna la0m0$r. =$n ki$a!lar oky!, ezberlemi0olsan, faka$ ilminle amel e$mezsen, ilmin sana mah#biye$$en ba0ka bir0ey kazandrmaz. 2aydalilim odr ki, insan Allah $elya balay!, her0eyi brak$ran &e nefsin he& &e he&esinden zak

16


17/262

$$andr. Abdlhlk %on#d&n hazre$leri 0:yle &asyye$ e$mi0$ir 6Mhil $arka$1lardan zakdrnz. Inlar, din d0man &e mslmanlarn yollarn kesi#idirler. =nn i1in, slih kimselerle;:r0!, yol kesi#ilerden zak drmak lzmdr. ?eslllah *sallallah aleyhi &e sellem- eyh >emseddn %ll ile birlik$e, Emr Kll hazre$lerininziyre$ine ;i$mi0lerdi. %iderken, yolda yannda bir koyn ;:$rmek$e olan bir adama ras$ladlar. Ida Emr Klli ziyre$e ;idiyord. =eraber#e, ikme$ e$$ii k:ye &ardlar. 2aka$ Emr Kllin e&inisora#ak hi1bir kimse blamadlar. Inlar ara0$rrken, birden kar0larna biri 1k&erdi. Inlar e&e

;:$rd. Emr Kll hazre$lerinin e&ine &arn#a, kendilerine yol ;:s$ermek i1in kar0larna 1kan &ee&e ;:$ren kimsenin Emr Kll oldn :rendiler. Inn ellerine sarl!5 6Efendim affediniz,d0arda kar0la0$mzda sizin Emr Kll hazre$leri oldnz anlyamam0$k7 dediler. =yrdki 6=ir der&i0i ziyre$ i1in yola 1kan kimse, yoln 0a0rmaz, ha$ e$mez.7

= misfirlerden biri koyn hediye ;e$irmi0$i. Koyn brakn#a, koyn birdenbire ka1mayaba0lad. Adam da !e0inden ko0arken, Emr Kll hazre$leri5 6Kendini yorma, o$r. I, 0imdi kendisi;eri ;elir7 dedi. "onra ;elen misfirlerle #ema$ ol! namaz kldlar. amazdan sonrao$rm0lard ki, ka1an koyn ;eli!, yanlarnda bir yere drd. =ndan sonra Emr Kll5 6Ey >eyh>emseddnS =ir kimse Allah $elya y:nelir, onn rzsn ararsa, i0$e Allah $el, onn her i0inib:yle ras$;e$irir. I, rzsn arayan klna kfidir.7 = hdiseyi ;:r! 0a0an >eyh >emseddn &eEmr @imr, Emr Kll hazre$lerine $am bir ballk ile balan!, kendilerine himme$ e$mesiniis$ediler. Emr Kll de, onlar mane& e&l$la kabl e$$iini s:yleyi!, $e&e##h e$$i. Emr

@imrn ye$i0$irilmesini >eyh >emseddne ha&ale e$$i. I da Emr @imrn ye$i0mesinde $i$izlik;:s$eri!, on ye$i0$irdi.=ir defsnda Emr Kll, =hrda Mma namazn kl!, $alebeleri ile birlik$e ikme$ e$$ii

yere d:nyord. Jol#lklar srasnda, %lbd ile 2e$ihbd arasnda, ye0illik bir yerde o$ran bir#ema$e ras$ladlar. "ohbe$ ediyorlar &e sohbe$lerinde5 e&liylk$an, kerme$$en bahsediyorlard.= #ema$ arasnda, @imr Hn da blnyord. Emr Kll, $alebeleriyle birlik$e oradan;e1erken, @imr Hn onlar ;:r!5 6=nlar kimdirL7 diye sord, 6Emr Kll &e $alebeleridir7dediler. @imr Hn b s:z dyar dymaz, kalk! sra$le yanlarna ko0$. Hzrna &ar!,fe&kalde bir edeble :nnde drd. "onra 0:yle dedi 6Ey, dnin byk limiS Ey dor yoln &eyakn yolnn kla&zS =rada biraz dr! sohbe$ ediniz &e bize nasha$$e blnnz da,der&i0ler is$ifde edi!, bereke$lensinler7 dedi. =nn zerine Emr Kll byrd ki 69er&i0lerins:zleri ;izli olr. = bizim &azfemiz deildir. =yklerin rhniye$inden bir i0re$ olmadk1a, bir0eys:ylemeyiz. Hi1bir zaman kendinden bir s:z s:yleme &e ;fil olma. %:ryorm ki, senin ba0namhim bir i0 1ka#ak &e bnda m&affak ola#aksn7 byrd.

"onra yola de&am e$$iler. E&ine &arn#a, z&iyesinde bir mdde$ dr!, ya$s namaz&ak$inde d0ar 1k$. Mema$le birlik$e ya$s namaz kld. amazdan sonra bir mdde$ o$r!,byklerin rhniye$ine $e&e##h e$$i. "onra hemen, $alebelerinden >eyh /ensr adnda bir$alebesini yanna 1ard. @alebe hzrna ;elin#e, ona dedi ki 6Hi1 drma sra$le Emr @imra;i$ s:yle, derhl Harezm $arafna hareke$e ;e1sin. Eer o$ryorsa, hemen kalksn, ayak$a isehareke$e ;e1sin, hi1 drmasn. nk &ellerin rhniye$leri, onn &e olnn b$n memleke$eba0$an ba0a hkim ola#an bildirdi. Harezmi aln#a, "emerkanda hareke$ e$sin.7 Haberi ;:$ren>eyh /ensr, sra$le @imr Hnn blnd yere ;i$$i. @imr Hn ayak$a bekler hlde bld.Haberi aynen ile$$i. @imr Hn, b haberi alr almaz hi1 drmad, hemen ordsn hareke$e;e1irdi. I hareke$e ;e1i!, ;ide#ei yoln yarsna &ard srada, d0manlar @imr Hnn 1adrnah#m e$$iler. 2aka$ o, 1ok$an yola 1km0 blnyord. @imr Hn, Harezme yry!, oray ald.

"onra "emerkanda yrd, oray da fe$he$$i. =:yle#e her;n yeni bir zafere la0!, he! mzafferold &e i0leri dima iyi ;i$$i.

17


18/262

akledilir ki, @imr Hn "emerkanda yerle0in#e, =hrya ;i$meyi arz e$$i. = sebe!leEmr Kll hazre$lerine haber ;:nderi!, bizim =hrya ;elmemize msade ederler miL >ye$izin &erilmezse5 kendilerinin "emerkanda $e0rf e$melerini arz ediyorz, nasl byrrlarsa :yleya!alm7 dedi. @imr Hnn b arzs zerine, Emr Kll hazre$leri ne ;elmesini, ne ;i$meyikabl edemeye#eini &e kendilerine da e$mek$e oldn s:yledi. =nlar bildirmek &e @imrHnla ;:r0mek zere, ol Emr meri &azfelendirdi. Iln ;:nderirken 0:yle dedi 6Ey

olmS Emr @imra s:yleS Eer Allah $elnn rz old yolda yrmek is$iyorsa, $ak&dan &eadle$$en asl ayrlmasn. =nlar kendisine 0ir edinsin ki, kyme$ ;n kr$labilsinS Jine s:yleki, biz &e $alebelerimiz, her zaman ona da e$mek$eyiz. Eer dnyya meylederse, b drmlarnfidesine ka&0amaz.7 Emr Kll hazre$lerinin ol Emr mer, "emerkanda ;idi!, @imr Hn ile;:r0$. =abasnn s:yledii 0eyleri aynen bildirdi. =irka1 ;n sonra da, =hrya d:nmek zere@imr Handan msade is$edi. Ayrlrken, @imr Han ona5 6=hr &e 1e&resini sizin emrinizebrakaym, ne olr kabl edin7 dedi. Emr mer5 6=na izin yok7 dedi. =nn zerine @imr Hn5

6yleyse =hr 0ehrini Emr Kll hazre$lerine ba0layaym7 deyin#e, Emr mer yine5 6=naizin yok7 dedi.7 @imr Hn5 6Hi1 olmazsa, =hr yaknnda ikme$ e$mek$e oldnz k:y sizeba0lyaym7 diyerek, 1ok $emennide blnd. Emr mer 0:yle dedi 6=abamdan 0 s:zlerii0i$$im "izin i1in 0:yle byrd 6Eer, Allah adam olan byklerin kalbinde bir yer kazanmakis$iyorsa, $ak&dan &e adle$$en ayrlmasn. Kyme$ ;n Allah $elnn rahme$ine ka&0mak

bnnla olr.7=ir;n Emr Kll hazre$leri, $alebeleri ile birlik$e =hrda bir #miye ;idiyorlard. Jolda,bah1esinde 1al0mak$a olan bir kimse &e yanndaki 1o#, onlar ;:rm0lerdi. o#k, adama5

6=nlar kimdirL7 diye sorn#a, adam, Emr Klle &e $alebelerine dil za$!, haklarnda y;nszs:zler s:yledi. Adam b s:zleri s:yleyin#e, Emr Kll byrd ki 6Abdlhlk %on#d&nhazre$leri byrd ki 6Kim e&liyya hakre$ ;:zyle bakarsa, iflah olmaz.7 Emr Kll, sonrazerinde drmay!, #miye ;i$$i. Inlar ;ider ;i$mez, dil za$an adam yz has$alna $$ld,raha$szland. @$ld has$ala $ahamml edemeyi!, Emr Kllin yanna ;:$rlmesini is$edi.%idi! yal&armak, af dileyi! has$alk$an kr$lmak is$iyord. 9rm arzedilin#e5 6Inn has$alil1 kabl e$mez, 1nk o, ok yedi.7 byrd. =nn zerine adam, ayrl! ;i$$i. 9aha e&ine&armadan, yolda d0! :ld.

=ir;n Emr Kll hazre$leri, $alebeleriyle bir $alebesinin e&ine ;i$mi0$i. E&ine ;i$$ii $alebesi

ise, a&a ;i$$iinden e&de yok$. = sebe!le, e&ine Emr Kll hazre$lerinin $e0rf e$$iini haber&ermek zere, bir haber#i ;:nderildi. Hi1bir a& blamam0$. Hemen e&ine d:nmek zere hareke$e$$i. =ir a& blamad i1in zlm0$. 9:nerken, birden kar0sna iki k0 1k$. K0lara a$!, &rd&e yanna al! se&inerek e&ine d:nd. Emr Kll hazre$lerinin $e0rfine 1ok se&ini!, a&lad ikik0 !i0iri! ikrm e$$i. K0lar !i0irili! sofraya kond srada, Emr Kll hazre$leri $alebesine5

6Eer b iki k0 da kar0na 1k! a&lamasaydn, hi1 a& ;e$iremezdin, o zaman ne ya!ardnL7 deyi!,$alebelerine 0:yle byrd 6Ey dos$larm 0n biliniz &e raha$ olnz ki, bizim maksadmz,Allah $elnn rzsn kazanmak$r. Allah $el sizi, hem dnyda, hem de hre$$e $andrmaz,mahrm brakmaz. n0allah fadl &e keremine ka&0$rr.7

Emr Kll hazre$leri, bir;n >eyh brhim adnda bir z$n blnd Kraman denilen yere;i$mi0$i. >eyh brhim Kramanye5 6=ize hell e$ bl 7 dedi. >eyh brhim5 6= i0 oldk1a zor,hell e$ az blnr7 dedi. Emr Kll ona5 6"en silhn al, a&a 1k. K0lar kendine 1ar,;eldiklerinde birka1 $ne a&la7 dedi. =nn zerine >eyh brhim, silhn al!, a&a 1k$. K0lar1ard. Janna !ek1ok k0 $o!land. =irka1 k0 a&lay!, Emr Klle ;:$rd. = hdiseden sonra,>eyh brhim 0:yle demi0$ir 6Her ne zaman a&a 1k! k0lar 1arsam, Emr Kll hazre$lerininbereke$iyle yanma $o!lanrlar, ben de a&lardm.7

=ir defsnda =hrda blnan limler he! birlik$e Emr Klli ziyre$e ;i$meye karar&erdiler. Kendi kendilerine dediler ki 6Eer Emr Kll ;er1ek$en e&liy ise, her birimize birerkzarm0 kaz, hizme$1ilerimize de :rdek ikrm eder.7 Aralarnda blnan Ha&end >ah, ayr#a 0:yleder 6Kaz :nme koyd zaman, on !ar1alayarak yemem i1in, bana bir de b1ak &ermesinibeklerim.7 = d0n#elerle, ziyre$ i1in yola 1k$lar. = srada Emr Kllin ol "eyyid Hamza,babasna 1ok mik$rda kaz &e :rdek ;e$irdi. =abas ona da edi!5 6Ey olmS =hrda blnanme0hr kimseler, bize ;elmek zeredirler. Ha$rlarndan ;e1en &e d0ndkleri 0eyler &ar. "en,0imdi kazlar &e :rdekleri hemen !i0ir &e onlar bekle7 dedi. ihye$ misfirler, Emr Kllin e&ine;eli! o$rdlar. =ir mdde$ sonra "eyyid Hamza sofray kr!, ;elenlerin akllarndan ;e1irdikleri

;ibi, :nlerine !i0mi0 kaz &e :rdekleri koyd. =ana bir de b1ak &erilmesini is$erim diye d0nenHa&end "aha da bir b1ak &erdi. Jemee ba0ladlar. Ha&end >ah, &erilen b1ak ile kaz !ar1alay!yiyord. =ir ara, &erilen b1a kllanrken elini kes$irdi. 9e&aml kan akyor, bir $rl kesilmiyord.

18


19/262

= arada hemen Emr Kll i1eriye ;iri!, elini kes$iren adama5 6"akn bir daha der&i0leri im$ihne$meye kalk0ma7 dedi. "onra dierlerine d:n!5 6"iz b kazlar benim hazrladm zanne$meyin.=nlar size, Emr Hamza ;e$iri!, hazrlad. "iz onn mer$ebesine bakn. = yoln byklerininde$i 0:yledir ki5 her ne iyilik hsl olm0sa, on kendinden bilmezler7 byrd. =nn zerine;elenler, b:yle d0nerek ;elmekle 1ok ha$ e$$ik dediler. Ja!$klarna !i0mn oldlar. EmrKllin bykln ;:rerek, hayrn, ol! on se&diler.

Emr Kll hazre$lerinin $alebelerinden biri, Kermine 0ehrine ;i$mi0$i. = 0ehirde blndsrada, bir ;r! kimse ile sohbe$ ediyord. "ohbe$$e blnanlardan her biri, kendi ho#asndan &eho#asnn s$nlklerinden bahsediyord. Emr Kllin $alebesi de s:ze kar0!, benim ho#am,he!inizin ho#asndan s$n dere#ededir. nk o, hem seyyid hem mr0id4i kmildir dedi. =srada, orada $o!lan! kon0mak$a olanlarn zerinden bir k0 srs ;e1iyord. =azlar EmrKllin $alebesine dediler ki 6Eer dediin ;ibi ho#an byk bir e&liy ise, haydi da e$ de, onnhrme$ine 0 k0lardan biri :nmze d0snS7 Inlarn b is$ei zerine, Emr Kllin $alebesiAllah $elya da edi!, ho#asnn hrme$ine b i0in ;er1ekle0mesini is$edi. I $alebe da edere$mez, k0lardan biri #ema$in zerine d0&erdi. Irada blnanlar hayre$$en 0a0!, Emr Kllhazre$lerinin ;er1ek$en byk bir e&liy &e $asarrf k&&e$li bir mr0id4i kmil oldnanladlar.

akledilir ki, Emr Kll hazre$leri bir imre$ ya!$rmak$a idi. = binnn in0s i1in !ek1ok

kimse $o!lanm0 1al0yord. =ir;n Emr Kll, niden e&ine ;i$$i. I ;idin#e, orada 1al0anlardediler ki 6Emr Kll ;er1ek$en e&liy ise, bizim her birimize birer s#ak ekmek &erir. =ir mdde$sonra Emr Kll ;eldi. Jannda hi1bir 0ey yok$. Jerine o$rn#a, binnn in0snda 1al0anlardanbazlar bir birine5 6Eer e&liy olsayd, bizim arz e$$iimiz 0eyi ;e$irirdi7 diyerek, aralarndakon0maya ba0ladlar. 9aha sonra onlar b:yle kon0rlarken, Emr Kll hemen ayaa kalk!5 6Ey$ahammlszler, i0$e is$ediiniz7 diyerek, elini kol$nn al$na sok!, herbirine s#ak bir ekmek1kar! &erdi. Inlar da s:yledikleri s:zlerden dolay !i0mn ol!, $:&be e$$iler. =ndan sonra, EmrKll hazre$leri onlara byrd ki 6Ey dos$larm, biz arz ederiz ki, siz bizden hre$i, hre$$ekr$lmay $aleb ediniz. efsinizin is$eklerini $erkediniz ki, hre$$e $an!, mah#b olmayasnz.Eer 0krederseniz, Allah $el size her is$ediinizi ihsn eder. = dnyda ne ya!arsak hre$$eonn kar0ln bla#az. Ey dos$lar, dikka$ ediniz &e yank olnzS =ir kimse he& &ehe&esinden &az;e1medik1e, $zana a& d0meyen &e eli bo0 kalan a ;ibidir. Eer insan, Allah

$ely n$r, ;afle$e dalarsa, belya &e msbe$e d0er. Jazklar olsn ki, :mr bi$mek zereold hlde, insan dnylk olan 0eylere dalm0, nefsinin esri olm0 &e hre$ yol#lnn$m0, ihml e$mi0$ir. >iir

5E mrn chillikle r#r (erenF0en mrnn kme$ini nsl %ilirsinGHrn $9rk l$nd ln# klnc,(%e edeim dersin, m 9m#snF:

akledilir ki, Emr Kll kendine i$ bir yerde der;h in0 e$$iriyord. al0anlardan biri,kendi kendisine5 6Hi1 kimse bir0ey ;e$irmiyor7 dedi. Henz aradan az bir zaman ;e1mi0$i ki, biradam ;eldi. ok mik$rda ekmek &e zm ;e$irdi. Emr Kll hazre$lerinin hzrna &ar!, ;e#e

;ndz di0 ars 1ekmek$eyim. "izin danz almak i1in ;eldim, bana yardm# olnz, $ka$imkalmad dedi. Emr Kll, ;elen adama5 6Janma yakla0 bakaym, han;i di0in aryorL7 dedi. Adamyakla0$. Emr Kll !arman azna sok!, aryan di0inin zerine koyd. "onra hls sresiniokd. %elen kimsenin di0 ars kesili!, hi1 has$alanmam0 ;ibi old. =ndan sonra Emr Kllhazre$leri byrd ki 6Ey dos$larS hlsl olnz, *her i0inizi Allah rzs i1in ya!nz- ki, halasblasnz, kr$lasnz. hlssz ya!lan amel, zerinde !di0hn mhr blnmayan !ara ;ibidir.Rzerinde !di0hn sikkesi blnmayan !aray kimse almaz. Rzerine mhr &rlan ise herkesalr. hls ile ya!lan az amel, Allah $el indinde 1ok amel ;ibidir. hlssz ya!lan 1ok amelin ise,Hak ka$nda kyme$i yok$r. Ja!$nz her ibde$i &e i0i, ihls ile ya!nz ki, Allah $elya yakn &erzsn kazananlardan olasnz. Ey dos$larmS hls ile amel ya!arsanz korkmaynz b sizehre$$e i$ibr &e 0eref$ir. Eer $ama shibi deilsen *dnyya d0kn deilsen-, sonnda&ara#an yeri d0n. /erd o kimsedir ki, :n#e iyi#e d0nr, sonra amel e$meye ba0lar. =:yle#e,sonnda ya!$ i0$en $ananlardan olmaz.7

Emr Kll bir defsnda, =hrda Mma namaz klmak i1in $alebeleriyle =hrya;idiyord. =hrya &ardklarnda, Emr Kll dedi ki 6Ey dos$larm, >eyh /hammed A;=azer;n, 0 nda =elh 0ehrinde &efa$ e$$i.7 = s:ze 0a0anlar old. nk kendisi =hr

19


20/262

0ehrinde old hlde, =elh 0ehrindeki bir hdiseyi haber &eriyord. = s:ze hayre$ edenlerebyrd ki 6=iliniz ki Allah $el, ?esl /hammed aleyhisselma $am $bi olan kllarna :yledere#eler ihsn eder ki, her zaman doda &e ba$da ne &k blrsa, ;:zlerinin :nnde ;:r!bilirler. =elh 0ehrinin zakl nedir kiS7 =nn zerine $alebeleri, o ;nn $rihini yazdlar. 9ahasonra ;:rdler ki, Emr Kll hazre$lerinin i0re$ e$$ii ;n, o z$ &efa$ e$mi0$i.

Emr Kll hazre$lerinin ya0ad diyrda blnan Kermne 0ehrinden bir adam a&a 1km0$.

=, Emr Klli $any! 1ok se&erdi. A&a 1karken5 6Eer a&lamak is$ediim kazlardana&layabilirsem, iki $nesini Emr Klle ;:$r! hediye ede#eim7 diye niye$ e$$i. ihye$ birmik$r kaz a&lad. ki $nesini Emr Klle &ermek i1in ayrd. =ir;n e&ine, 0ehrin ileri;elenlerinden biri ;eldi. I iki kaz ;:r!, ;:z onlarda kald. Kazlar, kz ;ibi iri &e semiz idi.%elen kimse, e& shibine5 6= kazlar !i0ir de yiyelim7 dedi. E& shibi5 6Inlar, Emr Kllhazre$lerine &ermek i1in ayrdm7 dedi. 6Inlar yememiz y;n olmaz, ben bna #esre$ edemem7dedi. %elen adam srar edi!, 6e olrsa olsn bnlar yiyelim, ben ol &s$asyla ondan :zrdilerim7 diyerek, e& shibini ikn e$$i. E& shibi de kazlar !i0ir$i!, o 0ehrin me0hrlarndan olan okimsenin :nne koyd. @am yiye#ei srada, yzne kazlardan :yle bir bhar &e s#aklk ykseldiki, ;:zlerine $esir edi!, ;:zleri ;:rmez old. Kazlar yiyemedi &e ya!$ i0e !i0mn old, $:&bee$$i. Hemen Emr Kll hazre$lerine bir a$ hediye e$meye niye$ e$$i. =irka1 ;n sonra ;:zleriiyile0i!, eski hline d:nd.

akledilir ki bir;n Emr Kll hazre$leri $alebeleri ile o$rm0 sohbe$ ediyord. = sradai1eriye ;zel yzl bir ;en1 ;irdi. Hi1bir 0ey s:ylemeden o$rd. Irada blnanlar, on hi1$anmyorlard. =ir ara Emr Kll hazre$leri ona bak!5 6@amm old mL7 dedi. %elen ;en1 de5

6=ir a1klk kalm0$, o da $amamland7 dedi. %elen ;en1 biraz o$r!, ;i$mek zere kalk$, bir0eys:ylemeden ka!ya dor yrd. Irada blnanlardan bir ksm, ;en#in yanna ko0!, yakalay!kon0mak is$ediler. 6"en kimsinL %elin#e bir0ey s:ylemedin &e ;iderken msade is$emedin. EmrKlle5 6=ir yer kalm0$, o da $amamland7 dedin. = hlin ne &e b s:zn mans nedirL =nlarbize a1kla &e kendini $an$7 dediler. =nn zerine ;en1 dedi ki 6=en, ?m &ilye$indenim &eEmr Kllin $alebelerindenim. =izim memleke$imizde bir #mi ya!lyord &e b #mi in0s ileEmr Kll hazre$leri il;ileniyord. =i$in#e haber &ermemizi emre$$i. Mmi $amamland, ben dehaber &ermek zere ;eldim7 dedi. =nlar dinleyin#e, 1ok 0a0r!5 6asl olrL =iz onn$alebeleriyiz &e ho#amz ?m diyrna ;i$medi7 dediler. %elen ;en15 6=en de onn $alebesiyim,

her;n arkasnda namaz klarm. =izim memleke$imizde 1ok $alebesi &e $any! se&eni &ardr7dedi. 6Neki ;irin#e neden selm &ermedin &e ;iderken neden izin is$emedinL7 dediklerinde56=nlar kalben s:yledim7 dedi. Ayrlrken de5 6=izim kar0mza mhim bir i0 1k$ zaman, EmrKll hazre$leri ;elir. =izim memleke$imizde, sizin brada oldndan daha me0hr &e daha 1ok$ann! se&ilmi0$ir7 dedi. =nlar dinleyen $alebeleri, Emr Kll hazre$lerinin $asa&&f$akidere#esinin yksekliini &e $asarrfnn 1okln ;:r!, ona se&;i &e ballklar ka$ ka$ ar$$.

Emr Kll hazre$lerinin $alebelerinden biri, bir ;e#e kendinde bamba0ka bir hl hissedi!56Ho#amn yanna ;ideyim, bakalm benim hakkmda ne emreder &e ne byrrL7 diye d0nd."onra, Emr Klln yanna ;i$$i. = $alebesi 0:yle anla$m0$r 6%e#e &ak$i, &ar! ho#amn odasna;irdiimde, kalabalk bir #ema$ &ard. Hayre$ e$$im. =nlar, hi1 ;:rmediim &e $anmadmkimseler idi. Kalabalk$an o$ra#ak yer kalmam0$. Herkes ba0n emi0, sessiz#e o$ryord. =ende ba0ka bir yere o$rarak ba0m yere ei! beklemeye ba0ladm. =ir mdde$ b:yle drdm."onra ba0m kaldr! bak$m ki, odada ho#am Emr Kllden ba0ka hi1 kimse ;:rnmyord.Ho#am bana bak!5 6"ana mTdeler olsn, 0imdi sen ar$k maksada ka&0$n, ama bn ;izli $$7byrd. =ndan sonra ho#ama5 6=rada ;:rdm, sonra da birdenbire kaybol! ;:rnmezolan z$lar kimler idiL7 diye sordm. =yrd ki 6=nlar ri#l4l4;ayb denilen e&liy z$lar idi.Aralarnda H#e %ln &e Abdlhlk %on#d&n de &ar idi. =nlar :yle z$lardr ki, &efa$larndan:n#e &e sonra, Allah $elnn dinine hizme$ ederler. =;n sen de onlarn sohbe$inden*feyzinden- !ay aldn.7

/hammed =b "emmsnin $alebelerinden bir ksm, Emr Kll hazre$lerine, e&liynnkerme$inden sordlar. =yrd ki 6E&liynn kerme$i hak$r. Aklen &e naklen #izdir. = hss$ae&liydan 1ok nakiller &ardr. /alm &e me0hr ol!, hi1 0!he yok$r. Kalbi mn nrylaaydnlanm0 olan herkes, e&liynn kerme$ine inanr &e b hss$a hi1 0!he e$mez. =na misl1ok$r. "leymn aleyhisselmn &ezri Osafn, "aba melkesi =elksn $ah$n bir nda "anadanKdse ;e$irmesi ;ibi. =ir ba0ka misl, Hz. mer, bir defsnda /edne4i mne&&erede mes#idde,

Ney;amberimizin *sallallah aleyhi &e sellem- minberi zerinde h$be okyord. = srada 1okzaklarda d0manla #ihda 1km0 olan slm ordsnn $ehlikeli bir drmda oldn ;:r!,ord kmandanna J "ariyye daa daa7 byrd. Qzak$a olan kmandan "ariyye &e ordnn

20


21/262

erleri, b sesi dy! daa 1ekildi. 90mann $ehlikeli h#mndan kornd. =, a!a1k birkerme$$ir. Eer bir kimse, b kerme$, m#izeden a0a deil derse, b yanl0$r. nk, hi1 bir&el, Ney;amber dere#esinde olamaz. E&liy4i kirm byrm0lardr ki 6E&liydan meydana ;elenkerme$, Ney;amberimizin *sallallah aleyhi &e sellem- m#izesinden dolaydr &e Ney;amberin!ey;amberliini $asdk eder. Ina $bi olmay ;:s$erir. Eer Ney;amberler dor s:zl olmasayd,e&liynn kerme$i de hsl olmazd. nk e&liy, ebye $bi olm0$r.7

=yezid4i =is$m byrd ki 6Enbiy *Ney;amberler-, misk &e bal mislidir. =nlardan birdamla e&liyya ;eliyor &e e&liyya ;elen b damladan misk yaylyor.7

V39)):i# Emr Kll hazre$leri, marz4 me&$inde *:lm has$alnda- blnd srada,$alebelerine 0:yle &asyye$ e$$i 6Ey kyme$li $alebelerimS lim :renmek$en &e /hammedaleyhisselmn yolna $bi olmak$an asla ayrlmaynz. =, mmin i1in b$n sade$lerin &enime$lerin &as$asdr. =nn i1in ?eslllah sallallah aleyhi &e sellem byrd ki "limrenmek, her mslman erkek ve kadna (arzdr) Jan her mslman erkein &e kadnn,kendine lzm olan din bil;ilerini :renmesi farzdr. =nlar, srasyla 0 bil;ilerdir +4 Pmn &ei$ikd bil;ileri. B4 amazla il;ili bil;iler. 4 Ir1la il;ili bil;iler. )4


22/262

Allah $elnn emirlerine i$a$ ediniz. erede olrsanz oln, ilim :renmek$en &e amele$mek$en zak kalmaynz. Her ne olrsa olsn kar0nza her ne ;1lk 1karsa 1ksn, ilmi &eameli asla $erke$meyiniz.

Emr4i marf &e nehy4i mnker *iyilikleri emredi!, k:$lklerden sakndrmak- &azfesiniyerine ;e$iriniz. 9nin yasak e$$ii 0eylerden, dne y;n olmayan i0lerden &e bida$lerdensaknnz. Oye$4i kermede melen byrld ki /$ .mn edenler 4endinizi ve evlerinizde

ve emrinizde #lanlar ate&ten*Mehennemden- k#ru$unuz ki, #nun $aka+a insanlar veta&lardr)))*@ahrim4D- Ohre$$e bnlardan olmamak i1in 1ok kork!, saknnzS ?i&ye$ edilir ki,2dayl bin Gyd 0:yle anla$m0$r Ha&ann 1ok ser$ &e sok old bir ;n, >eyh Abdlallm;:rdm. Rzerinde in#e bir elbise &ard. "ok olmasna ramen, alnndan bram bram $erdamlyord. 9edim ki 6= sok$a b:yle $erlemenizin sebebi nedirL7 9edi ki 6=ir;n brada bir;nh i0leniyord. =en bna mni olmak is$edim. 2aka$ mni olamadm. =nn zdrabndandolay &e kyme$ ;n bnn ;nhndan nasl kr$lrm diye d0nmek$en b:yle $erliyorm.7Ja siz, her ;n hem kendiniz, hem de ba0kalar i1in ni#e emr4i marf ka1ryorsnz, hlinize birbaknzS

0lerinizi, dnimizin emirlerine y;n olarak ya!nz. =ir i0 ya!a#anz zaman, baknz, dninemirlerine y;n ise, on kabl edi! ya!nz. Qymyorsa, o i0den &az;e1iniz. =$n i0lerin ba0,dnin emirlerine ya!0mak$r &e Allah $elnn koyd hd$lar a0mamak$r. Akll kimse, kendi

hlini d0nr, insanlar ile kendi arasndaki hdda5 hakka riye$ eder. =n ;:ze$meyenler i1in&erile#ek #ezy bildiren ni#e ye$4i kermeler nzil olm0$r. Her zaman &e her yerde, bakarken,kon0rken, dinlerken, ;elirken, yerken &e i1erken, Allah $elya kar0 &e insanlara kar0ylmas ;ereken bir hd$ &ardr. 2rsa$ ;anme$ biliniz, ya!$nz i0leri kr$l0nza &esleola#ak 0ekilde ya!nz. Hell rzk kazanmak i1in 1al0nz. Kfi mik$rda kazan!, isrf &e #imrilike$meyiniz. afakanzda dnimizin emrine y;n olarak or$alama da&rannz. ?eslllah *sallallahaleyhi &e sellem-5"&lerin ha$rls, vasat #landrbyrd. Hellinden &e kendikazan#nzdan yiyiniz. Eer yknz ;elirse, biraz yynz ki, ibde$ &e $a$ ya!mak i1indinlenmi0 olasnz. 2aka$, Allah $ely zikre$meden ymaynz. ?eslllah *sallallah aleyhi &esellem-5 >limin u$kusu, +ahilin ibdetinden ha$rldrbyrd.

Ir1 ile il;ili hssa ;elin#e, or1, senede bir aydr. > 0ar$la ki, imsak &ak$inden, ak0am;ne0 ba$n#aya kadar or# bozan 0eylerden saknmak, 0ar$larna ymak$r. =nlardan ba0ka, bir

de or1da ylmas ;ereken b$n 0ar$lar &ardr. =nlar ise5 ;:z harama bakmak$an kormak,kla haram olan 0eyleri dinlemek$en, eli harama za$mak$an, aya harama ;i$mek$enkormak$r. Ir#n hakka$i ise 0nlardr Kalbi hased, $ama, nifk, kin, #bdan kormak, herzaman bnlardan zak ya0amak &e bilhassa or1l iken b k:$ hylardan saknmak lzmdr.

9ier bir hss da, zek$ se&e se&e &ermek &e 0ar$larna ymak$r. ?eslllah *sallallahaleyhi &e sellem-, zek$n &ermeyenin namaznn, or#nn, ha##nn, #ihdnn &e hi1bir $a$nnkabl edilmeye#eini bildirmi0$ir. Mimri olan kimse, Allah $elnn rahme$inden, insanlarnse&;isinden &e Menne$$en zak, Mehenneme yakndr. M:merd olan kimse ise, Allah $elnnrahme$ine, kllarn se&;isine &e Menne$e yakn, Mehennemden zak$r. =izim yolmz bdr,dos$larmz b &asyye$e sarlsn. =izim byklerimiz, $alebelerine b:yle byrm0lar &e maksadala0m0lardr. Rmd ediyorm ki Allah $elnn yardm ile bizim dos$larmz da ka&0r.

Ey $alebelerimS nsanlarn maksada, sade$e ka&0mak$an mahrm kalmalarnn sebebi5hre$ yoln brak!, k:$ olan dnyya sarlmalardr. Ohre$ sade$ini is$eyen kimse, dori$ikda shib ol!, bida$ &e dalle$ olan 0eylerden zak drarak &e ya!$ her i0$en hesba1ekile#eini bilerek, ona ;:re hareke$ e$melidir. Ey dos$larmS %idi0$nzdan habersiz olmak kadark:$ bir0ey yok$r. = hl, ;afle$ i1inde olmann dellidir. =a0kalarnn habersiz old 0eyler, byoln byklerine a1lm0$r. Inlarn maksad, Allah $elnn rzsn aramak$r. Inlar, bnaka&0m0lardr. Allah $el, her asrda se&i! se1$ii kllarndan bir byk z$ yara$r. =:yle#eherkesi bellardan, felke$lerden korr. Ey $alebelerimS =:yle olan z$a $alebe olnz. =:yle#edny &e hre$ sade$ine ka&0rsnz. Rmme$4i /hammedin *sallallah aleyhi &e sellem-aydnla$#lar olan limlere yakn olnz. ?eslllah *sallallah aleyhi &e sellem-5 >limler,?e$!amberlerin vrisleridirbyrd. "akn, ilmi &e limleri se&mek$en zak kalmaynz. =,kr$l0 &eslesidir. ?eslllah *sallallah aleyhi &e sellem-5 4im limi ve ilmi severse, hati&lemezbyrd.

Mhiller ile ;:r0mek, insan Allah $eldan zakla0$rr. "im ya!yorz diyerek ho!lay!,

z!layan kimselerin me#lislerinden zak drnz. Inlarla o$rmaynz. Inlarla sohbe$, kalbi:ldrr. =nn i1in b yoln bykleri, b i0$en zak drm0lardr. %er1ek$en sima hlinde olan

22


23/262

kimsenin hli :yledir ki, o anda b1ak 1alsan haberi olmaz. Eer b:yle olrsa, o kimse simahlinde oldn ;:s$erir.

?hsa$lardan zak dr!, azme$ ile amel ediniz. ?hsa$lar ile amel e$mek zayf kimselerini0idir. Eer bndan daha 1ok nsiha$ is$erseniz, Abdlhlk %on#d&n hazre$lerinin nasha$ &eyazlarna baknz. = kadar kifye$ eder. Akll olana bir i0re$ ye$i0ir.

Emr Kll hazre$leri &asyye$ini ya!a#a srada, ollar5 Emr =rhan, Emr >h, Emr

Hamza, Emr mer &e $alebelerinin 1o hzrnda blnyord. = ollarndan Emr =rhnnye$i0$irilmesini, en ba0$a ;elen $alebesi &e halfesi =eheddn4i =hrye ha&le e$$i. 9ier olEmr >h, >eyh Jdi;ra, Emr Hamzy, /e&ln Orif 9ehdi;erniye, Emr meri de, /e&lnMemleddn 9ehkesynye ye$i0$irilmeleri i1in ha&le e$mi0$i. Illarna byrd ki 6Han;iniz,Allah $elnn kllarna hizme$ e$mek i1in benim &eklim olrL7 Illar5 6Ey yakn yolnnrehberi, biz bna nasl ;1 ye$irebilirizL 2aka$ kim b i0i kabl ederse, biz onn hizme$ine ;irelim7dediler. Illar b:yle deyin#e, Emr Kll hazre$leri ba0n ei!, mrkabeye dald. =ir mdde$sonra ba0n kaldrd. 6=yklerin rhniye$i, Emr Hamzann b i0i kabl e$mesini i0re$byrdlar7 dedi. Emr Hamza, kabllenemeye#eini arze$$i ise de5 6=n kabl e$mek$en ba0kabir 1re ;:remiyorm. Kabl ede#eksin, b i0 bizim elimizde deildir. "en de biliyorsn7 byrd.

=ndan sonra Emr Kll, $alebelerinden ayrl!, hss odasna ;e1$i. R1 ;n, 1 ;e#e d0ar1kmad. "onra d0ar 1k$. /e#lisinde $o!lananlar, neden 1 ;ndr d0ar 1kmadn sordlar.

=yrd ki 6R1 ;e#eden beri, benim &e $alebelerimin hli nasl olrL diye d0nyordm.%aybden klama bir ses ;eldi. >:yle deniliyord 6Ey Emr KllS Kyme$ ;nnde seni, senin$alebelerini dos$larn, sizin m$fanzdan 1an bir sinein zerine kond kimseleri bileaffe$$im.7 Allah $el, fadlndan &e kereminden ihsn e$$i7 dedi. =nlar s:yledii Ner0embe ;nsabaha dor &efa$ e$$i.

1) m =lmihl 0ede$-i E%edie; sh. **+2) 4h 0eid Emr ll /Me(ln "ih%ddn)3) ?eeh$; sh. !2!) Aefeh$-l-ns; sh. !1) dik$-l-(erdie; sh. 1236) Bmiu kerm$-il-e(li; cild-1, sh. 363

7) ?eh%er 4nsikl9edisi; cild-, sh. 1+&&) dik$-l-e(li; sh. !1*) Imde$-l-mkm$; sh. 61

SE&&D RAD;&&,DDN AL#@asa&&f byklerinden. "eyyid Memleddn4i Ezhernin $alebesi, "rr Alinin s$ddr. smi

Ali, knyesi Eb /hammed &e lakab ?adyyddndir. $k diye de $annr. @ebrz yaknlarndablnan Q1yr isimli k:yde dod bildirilen "eyyid Alinin ;en1lii, @ebrzde ;e1$i. 'B( *m.+B(- senesinde Horasan $araflarnda &efa$ e$$i. mm4 Ali ?z 0ehidliinde medfndr.

"eyyid ol!, nesebi Hz. Hseyne dayanr. ?adyyddn Eb /hammed Ali, 1o#klndani$ibren ilim ile me0;l old. 9e&aml olarak @ebrzde ilim :rendi. @ahslini $amamlay!, fe$&&ere#ek dere#eye ykseldik$en sonra, Horasan $araflarnda blnan Hira$ 0ehrine kad olarak $ayinedildi. = &azfeyi kabl edi!, Hira$a ;eldii ;e#e bir rya ;:rd. ?yasnda kyme$ ko!m0,insanlar mah0er yerinde $o!lanm0lard. Hesa!lar ;:rlenlerden Mehennemlik olanlar,


24/262

hayre$ edi! &e daha dikka$li bakn#a onn, ryada ;:rd z$ oldn anlad. Hemen :nne diz1:k! o byk z$n $alebelerinden old.


25/262

/e&ln Melleddn /hammed ?m hazre$lerinin, b olna 0efka$i &e merhame$i 1okfazla idi. %e#eleri $ehe##d namazna kalk$klarnda, 1o#k olan "l$an 8eled alad zaman,annesini yandrmaz, oln k#ana alrd. o#k, hikme$4i ilh k#aa alnr alnmaz alamaykeser, $eskin olrd. "l$an 8eled, 1o#klk yllarnda bile babasn 1ok se&er, onn yanndakalmay annesine $er#ih ederdi. /e&ln da on 1ok se&er, onn dn4i slma hizme$ eden byklimlerden olmas i1in 1ok da ederdi.

/e&ln, bir;n ollarndan "l$an 8eledi sa $arafna, Aleddn /hammedi sol $arafnaalm0 o$ryord. = srada ye0il elbiseli nr yzl iki kimse ;eli!, selm &erdiler. /e&lndan izinalarak, "l$an 8eledi al! ;:$rdler. =ir saa$$en sonra, $ekrar ;eli! "l$an 8eledi $eslim e$$iler&e5 6J hazre$i /e&lnS = ;zel ya&rnz, neslinizi de&am e$$ire#ek$ir. 9nyda !ek1okkimselerin hidye$e ;elmesine, dor yola ka&0masna sebe! ola#ak, dn4i slma zn yllarhizme$ ede#ek$ir7 deyi!, ayrldlar.

/e&ln, "l$an 8elede k1k ya0ndan i$ibren ilim :re$meye ba0lad. In hem zhirilimlerde, hem de b$n ilimlerde ye$i0$irdi. @asa&&f yolnda marife$, Allah $elnn z$ &esfa$larna i$ bil;iler shibi eyledi. "l$an 8eled ;en1liinde, her ilimde !ek yksek dere#elereka&0$. =nnla il;ili olarak /e&ln, olna byrd ki 6Ey olm "l$an 8eledS =enimdnyya ;elmemin sebebi, senin dnyya ;elmen i1indir. Kalbim marife$ler, Allah $elnn z$&e sfa$laryla il;ili bil;ilerle doldr. = bil;ilerin #mlesini sana :re$mekle &azfeliyim.7 =ir defa

da5 6Ilm "l$an 8eled, 1ok $lihli &e bah$iyr bir kimsedir. Inn :mrnn, he! raha$ &e hzri1inde ;e1e#eini md ediyorm7 byrd."l$an 8eled, her bakmdan babasna 1ok benzerdi. In $anmayanlar, /e&lnnn karde0i

zannederler, ol oldn $ahmin edemezlerdi."l$an 8eled anla$r 6=abam hazre$4i /e&ln, birini ;:ndererek beni yanlarna is$emi0ler,

hemen hzr4i 0erflerine 1k$m. =ana, $e!emden ayama kadar dikka$le bakarak, :yle bir$e&e##h byrdlar ki, bir ho0 ol! kendimden ;e1$im. =ir mdde$ sonra kendime ;eldiimde,$ekrar nazar edi! $e&e##h byrdlar. = def :le#ek ;ibi oldm. Jine kendimden ;e1$im.Ayldmda $ekrar $e&e##h e$$iler. Kendimden ;e1$im. Ayldmda babam5 6Ey "l$an 8eledS:n#eki $e&e##hmde, sende :yle bir ;zellik &e s$n mer$ebe ;:rdm ki, 0 nda hi1 kimsedeb:yle bir mer$ebe ;:remiyorm. kin#i $e&e##hmde ba0nda ;ye$ ;zel "leymn $a1 ;:rdm."on $e&e##hmde, klanda k!e ;:rdm ki, ay &e ;ne0 ;ibi e$rfa ziy &eriyord7 byrd.

=irin#i nazarlarnn zh5 bana ihsn e$$ii, $asa&&f yolnda ka&0$rd y#e mer$ebelerdir.kin#i nazarlarnn zh5 kendilerinin, bizim &e b$n $alebe arkada0larmzn ba0ndablnmasdr. R1n# nazarlarnda ;:rdkleri klamzda k!e ise5 olmz Orif elebinin bykbir lim &e e&liy ola#ana i0re$ idi.7

"l$an 8eled anla$r 6=en, be0 ya0nda idim. =ir;n babamn, $alebelerine 0:yle dediinidydm 6=en yedi ya0nda iken, nefsim $ammiyle rhma $bi old. efs is$eklerimdenkr$ldm.7 =n dinleyen $alebelerden biri5 6EfendimS =iz, sizi de&aml olarak nefsinizlem#hede eder hlde ;:ryorz. = s:znz nasl anlamak #bederL7 dedi. = sle 6efs,yara$klarn i1inde en ahmak olandr. He! kendi zararn is$er. Inn yakasn brakmaa ;elmez.nk, en byk d0man nefs$ir. =yklerimiz, :ln#eye kadar nefsle m#dele e$mi0$ir. =iz deonlara $$ba ederek, yarak, son nefesimize kadar riyze$ &e m#hedeye de&am ederiz7 diye#e&a! &erdi.

Il "l$an 8eled 0:yle anla$r 6=ir;n babamla beraber hal&e$hnede o$rrken, ye0il#bbeli 1 ki0i ;eli! selm &erdiler &e o$rdlar. =nlar 1ok nzik &e !ek nrl kimselerebenziyorlard. =iraz kon0$k$an sonra, babam onlara5 6Qy;ndr7 dedi. Inlar ;i$$ik$en sonrababama5 6I s:znzden bir0ey anlyamadm. I 1 ki0i kimlerdiL7 dedim. =yrd ki 6=nlar,ri#l4i ;aybdenilen e&liynn krklar zmresindendir. 1lerinden birisi &efa$ e$mi0, bizim sakayis$ediler. =en de o #e&b &erdim. Hakka$en o ;nden sonra, sakay e&de ;:remedim. 9ier$alebeler de on aradlar, faka$ blamadlar. =abamn &efa$nda o saka, bizlere ba0salna ;eldi&e o zaman hllerini anla$$, sonra yine kaybold.7

"l$an 8eled, e&lenme 1ana ;eldiinde, babas ona, en 1ok se&dii $alebelerinden"elhaddn Kone&nin kermesi, 2$ma h$n nikh e$$i. 2a$ma h$n dahi, /e&lnhazre$lerine 1ok hrme$i olan, 1ok sliha, ke0f &e kerme$ shibi bir hanm idi. Inlardan,e&liynn byklerinden Ql Orif elebi ;ibi bir mh$erem z$ dnyya ;eldi.

"l$an 8eledin ;en1liinde, Konyaya >ems4i @ebrz hazre$leri ;elerek, /e&ln ile $an0$lar.

@asa&&fla il;ili ilimlerde /e&ln ile !ek1ok sohbe$ler e$$iler. yle ki, bazan sabahlara kadarsohbe$in de&am e$$ii ;nler olrd. =a0ba0a ya!$klar b sohbe$lerde, "l$an 8eled de blnr5Inlara hizme$ ederdi. =eraber oldklar zaman, onlarn odasna "l$an 8eledden ba0ka hi1 kimse

25


26/262

;iremezdi. = hl, ;nler#e de&am e$$i. =az hased#ilerin s:zlerinden dolay, >ems4i @ebrzKonyay $erkedi! >ama ;i$$i. Inn ayrlna dayanamayan /e&ln, ol "l$an 8eledi >ama;:ndermeye karar &erdi. Iln 1ar!5 6"ra$le >ama &ar!, filan#a hana ;idersin. >ems4i@ebrz hazre$lerinin o handa bir ;en1 ile sohbe$ e$$iini ;:rrsn. I ;en#i k1mseme saknS I,Allah $elnn se&dii e&liynn k$blarndan biridir. "elmm &e da is$eimi kendilerine bildir.1inde blndm 0 &aziye$imi, hasre$imi dile ;e$ir. =raya a#ele $e0rflerini $arafmdan is$irhm

e$S7 dedi. "l$an 8eled, hemen hazrlklarn $amamlay! yola 1k$. >amda babasnn $arf e$$iihanda, >ems4i @ebrzyi bir ;en1le kon0yor bld. 9rm, dilinin d:nd kadar anla$$.Konyada b hdiseye sebe! olanlarn $:&be e$$iini &e /e&lndan 1ok :zrler dilediklerini des:zlerine ekledi. =nn zerine >ems4i @ebrz, Konyaya $ekrar ;i$meye karar &erdi. Hemen yola1k$lar. "l$an 8eled, >ems hazre$lerini a$a bindirdi. Kedisi de arkasndan yaya olarak yryord.>ems4i @ebrz, "l$an 8eledin a$a binmesi i1in ne kadar srr e$$iyse de, o5 6"l$nn yanndahizme$1inin a$a binmesi, biz#e yak0k almaz. Hizme$1ilerin, efendisinin arkasnda yrmesi;erek$iini :rendik7 diyerek a$a binmedi. "l$an 8eled, Konyaya yakla0$klarnda babas/e&lnya haber#i ;:nderi!, Konyaya ;irmek zere oldklarn bildirdi. /e&ln hazre$lerimTdeyi ;e$irene o kadar 1ok hediye &erdi ki, o kimse zen;in old. Konyada $ellllar bar$larak,>emsin Konyaya $e0rf e$mek zere old bildirildi. Konyann ba0$a sl$an olmak zere, ileri;elen &ezirleri, hkimleri, zen;inlerinin yan sra, b$n halk yollara d:kld. =yk bir bayram

ha&as i1inde, mbrek &el >emseddn @ebrz hazre$lerini kar0lamaya 1k$lar. leye dor>ems4i @ebrz ile "l$an 8eled ;:rndler. "l$an 8eled, a$n ylarndan $$m0, >ems de a$nzerinde, ba0 :nnde ar ar ilerliyorlard. = mh$e0em manzaray seyredenler byk birheye#na ka!ldlar. /e&ln ko0arak ilerledi, a$n diz;inlerine ya!0$. %:z ;:ze ;eldiler. >emsina$$an inmesine yardm eden /e&ln, s$dnn ellerini se&in1 ;:zya0lar arasnda doya doya :!$.= arada yank sesli hfzlar Krn4 kermi dinledik$en, sonra, sra ile >emseddn4i @ebrzhazre$lerinin ellerini :!$ler, sonra /e&lnnn medresesine ;eldiler. >ems4i @ebrz, "l$an8eledin kendisine ;:s$erdii hrme$i &e ya!$ hizme$leri /e&lnya anla$$. =ndan 1okmemnn oldn bildirerek5 6=enim bir serim *ba0m-, bir de srrm &ardr. =a0m sana fede$$im. "rrm da oln "l$an 8elede &erdim. Eer "l$an 8eledin bin yl :mr olsa da he!siniibde$le ;e1irse, ona &erdiim srra yan e&liylk$a ilerlemesine sebe! oldm dere#elereka&0amaz7 dedi.

"l$an =eheddn 8eled anla$r 6=abam ile bir;n Hsmeddn elebinin bana ;idiyordk.=abam beni bir ka$ra bindirdi. Kendisi, dier $alebelerle beraber yaya ;idiyord. =en babamn$am arkasnda idim. =ir ara babam /e&ln hazre$lerinin mbrek dn, Allah $elnnizniyle byk bir nrn ka!ladn ;:rdm. E$rfa ;ne0 ;ibi 0k sa1yord. Hemen aklma,babamn bykln inkr edenler ;eldi. 6=:ylelerine 0a0yorm, ni1in k:$ d0nyorlarL7 diyed0nrken, babam ;eriye d:nerek5 6Ey =eheddnS "en baban inkr edenleri brak da, kendinefsini yola ;e$ir. "akn #b &e kibir has$alna yakalanmyasn. Herkes yaya yrrken, sen binekzerindesin. = kadar#k ;:nl ykseklii, insan #ba5 kendini beenmeye ;:$rr, nefsinin &e0ey$ann eline d0rr. Inlara hizme$ e$$irir7 byrd.

/e&ln, ol "l$an 8elede byrd ki 6IlmS Eer Menne$$e olmak is$ersen, herkes iledos$ ;e1in, hi1 kimseye kin $$ma, herkese $e&z ;:s$er.


27/262

siz &arsnz. =izler, ;e#e &e ;ndz #n4 ;:nlden 1al0!, size hizme$ e$mekle 0ereflenelim7 dedi.= 0ekilde ho#asna &e olna sadka$ini &e mhabbe$ini arzeyledi. =abasnn halfesinden b ;:zya0ar$# s:zleri i0i$en "l$an 8eled hazre$leri5 6Manm efendimS "iz, mh$erem babamn salndaonn halfesi idiniz. 8efa$ndan :n#e sorldnda, sizi, kendisine halfe brak$n byrm0$.= sebe!le siz, bizim ho#amzsnz. = &azfe size &erilmi0$ir. =a0$a kendim &e olm Orif elebisize $biyiz, ne emrederseniz ya!maya hazrz7 dedi.

Hsmeddn elebi, D *m. +B)- senesine kadar $alebeleri ir0d eyledi. Inlara dor yol;:s$erdi. Ehl4i snne$ i$ikdn her $arafa yayd. D *m. +B)- senesinde &efa$ edin#e, yerine"l$an 8eled halfe, &ekl ol!, b &azfeyi s$lendi. Haya$nn sonna kadar snne$4i 0erfi yay!,bida$leri or$adan kaldrmaya 1al0$.

"l$an 8eled zamnnda, /s$afa isminde zlim bir kimse &ard. /al, mlk &e akrablarnn1ok olmasndan is$ifde ederek, baz kimselere eziye$ ederdi. =n "l$an 8elede 0ikye$eylediler. "l$an 8eled on hzrna 1ar! nasha$ e$$iinde, o, "l$an 8elede kaba s:zlerlei$irz e$$i. /s$afann b kaba s:zlerine sk$ eden "l$an 8eled hazre$leri, o 1kn#a5 6=nn birhaf$a :mr kald hlde, hl yii$lik $aslay! shha$ine ;&eniyor7 byrd. /s$afa, der;h$an1k! e&ine ;iderken, nereden ;eldii belli olmayan bir ok, ;:sne sa!land. =ir haf$a sonra :ld.

"l$an 8eled hazre$lerinin ol Ql Orif elebi anla$r 6=abam bir;n has$aland. Has$alnarlndan, sk sk &efa$ ede#eini s:ylerdi. =ir;n &lideme &asyye$ini yaz! &erin#e, &lidem5

6EfendimS /brek ha$rnz ho0 $$nz, b has$alk$an siz &efa$ e$mezsiniz. Ohre$e sizden :n#eben ;iderim. =eni kendi elinizle $o!raa &erdik$en sonra, iki def daha e&lenirsiniz, ikisinden 1olnz olr7 dedi. 8lidem kerme$ ehli bir kadnd. ":yledii ;ibi old.7

"l$an 8eled, '+B *m. ++B- senesinde seksendokz ya0nda iken :lm has$alnayakaland. Has$al srasnda, yedi ;n Konyada zelzele old. Herkesin $el0a d0$n ;:rn#eonlara5 6Rzlmeyiniz &e $el0 e$meyiniz. =, benim &efa$ ede#eimin haberidir.


28/262

1e0i$li yerlerde blnd. 9ers anla$mas 1ok ho0 idi. Hads ilmi :re$$i. Jirmi sene kadlk ya!$.=$n i0lerinde adle$li hareke$ e$mek$e, iffe$ shibi olmak$a 1ok $ann!, me0hr old. ok ibde$ederdi. %e#eleri de&aml $ehe##d namaz klard. %ndzleri mmiye$le or1l olrd. Kendisininih$iy# olan 0eyi ba0ka ih$iy1 shi!lerine &erir, ba0kalarn kendisine $er#ih ederdi. /$e&zi,ol;n heybe$li, beyaz $enli, ma&i ;:zl, kmral sa1l bir z$ idi. %ye$ ym0ak hyl idi.nsanlarn ih$iy1larn ;idermek hssnda eli a1k idi. ok ihsn shibi idi. =a0kalarnn

skn$larn ;ideri!, onlar se&indirmek$en lezze$ alrd.=erzl diyor ki 6"leymn bin Hamza el4/akdisnin kendilerinden i#ze$ ald ho#alarn

says yediyzden fazladr. Indan 1ok kimse ilim :reni!, is$ifde e$mi0dir. @alebelerine dersok$mak$a 1ok ;ayre$li idi. 8efa$ndan bir ;n :n#esine kadar $alebe ok$maya de&am e$$i.Jksek bir lim, byk bir fakh idi. @alebelerine ders ok$may, ;e#eleri namaz klmay, Krn4kerm okmay, 1ok or1 $$may hi1 aksa$mazd. Mmi4i /zafferde ders ok$rd. 9ersanla$mas 1ok ;zel idi. Anla$$klarn dinleyenler, kolay#a anlarlard. Herkes $arafndan 1ok se&ilir,saylrd.7


29/262

sebe!leri &e bida$ ehlinin dor i$ikddan ayrlmas konlarnn i0lendii 1ok nefis &e sahasndabenzeri yazlmam0 bir ki$a!$r. = eserden baz b:lmler

Bid'3: 6 *id'3: 92i*+ri!i! 5=:+>#Akll kimse, bida$lerin k:$ln kolay#a anlar.nk bida$lere ymak, sr$4 ms$ekmden *dor yoldan- 1kmak$r. >imdi bn, akl &e nakly:nden zh edelim. = me&znn akl bakmndan birka1 y:n &ardr. 9nynn ba0lan;#ndan;nmze kadar $e#rbelerle anla0lm0$r ki, insanol sde#e akllaryle kendilerine fideli olan

0eyleri elde edebili!, zararl &e bozk olan 0eyleri, def e$meye m&affak olamam0lardr.Kllarn fidelerine olan 0eyler, dny &eya hre$e i$$ir. 9nyya i$ olanlara ;elin#e, insan

bnlar yalnz#a kendi ;# ile blamaz &e elde edemez. nk kllarn fidesine olan 0eyler,an#ak Allah $elnn bildirmesi ile bilinebilir. Odem aleyhisselm yeryzne indirildii zaman,Allah $el ona dnyda fideli olan 0eyleri nasl elde ede#eini :re$$i. 9aha sonra b bil;i,Odem aleyhisselmn zrriye$i arasnda mrs bir bil;i olarak nesilden nesile ak$arla ;elmi0$ir.nsanlarn mrs olarak aldklar b bil;iler, $emel &e asl bil;ilerdir. An#ak insanol, akl&s$asyla b $emel bil;ilerden, bir $akm fer bil;iler 1kararak, asl ;eni0le$mi0lerdir. =ndaninsana, aklnn, kendi fidesine olan 0eyleri bilmek$e ye$erli old zannedilmi0$ir. =nnlaberaber b bil;ilere, y;n olmayan, bozk &e yanl0 1ok 0eyler ;irmi0$ir. Eer Ney;amberler;:ndermek sre$iyle, Allah $elnn kllarna l$f &e ihsn olmasayd, insanlar shha$li, dor&e mesd bir haya$a ka&0amazlar, fidelerine m&affk bir hle eri0emezlerdi. =nn b:yle

old, insanlk $rihine bakld zaman kolay#a anla0lr.Ohre$le il;ili fidelere ;elin#e, bnlara akl la0amaz. /esel ibde$ler b:yledir. Akl, Allah$elya nasl kllk ya!la#an, ne ksa#a, ne de ;eni0 olarak blamaz. Akla hre$ haya$ndansde#e, onn dny haya$ndan sonra ;elen bir haya$ oldn, orada insanlarn amellerininkar0ln ;:re#eini bilmesi mmkndr. Ney;amberlerin *aleyhimsselm- bildirmesi olmadan,srf aklla hre$ ah&linin bilinebile#eini iddi eden felsefe#ilere aldanmamaldr. = meseleninhakka$i, onlarn s:yledii ;ibi deildir. 9inler, insanlara Ney;amberler *aleyhimsselm-&s$asyla bildirilmi0$ir. Allah $elnn Ney;amberleri, her zaman, insanlara yaradl0hikme$lerinin Allah $elya kllk oldn bildirmi0lerdir. =$n Ney;amberler, ayn mnbildirmi0lerdir. Jalnz Allah $el, zaman zaman emir &e yasaklarn ?eslleri &s$asyla bildirmi05bir din, zamnn $amamlayn#a, ondan sonra yeni bir din ;:ndermi0$ir En son &e kendisinden:n#eki dinlerin hkmlerini or$adan kaldran, kyme$e kadar bak olan din, slm dnidir. An#ak

felsefe#iler, Ney;amberlerin bildirdii bil;ilerden bazlarn al!, bnlar akllarna ;:re a1kladlar.=nlara akl bil;iler dediler. Hlbki mesele onlarn dedii ;ibi deildir.Akl, elbe$$e ms$akil deildir. =ir bin bile, $emel olmadan krlamaz. =ir $emel lzmdr.

Ayn 0ekilde, herhan;i bir meselede de bil;iler, :n#e dorl kabl edilmi0 olan $emel bil;ilerzerine krlr. Ohre$ ah&line dir $emel bil;iler, an#ak &ahy yolyla elde edilebilir. Akln bhss$a, $emel bil;ileri blmaya asla ;# ye$mez &e ye$memi0$ir. 0$e bnn i1indir ki, akllar,Allah $elnn Ney;amberleri &s$asyla bildirmesi olmadan, fidelerine olan 0eyleri $ek ba0nabilemezler. 0$e, dinde bida$ or$aya 1karmak, b essa zddr. Akln b hss$a or$aya koydm#erred iddidan ba0ka bir0ey deildir. =ida$ shibi de, bida$ ile amel e$mek sre$iyle,maksdn elde e$me hssnda emin deildir. Inn i1in, bida$ abes ;ibi olmak$adr.

slmiye$ kmil ol!, ziyde &e noksan kabl e$mez. nk Allah $el, /ide sresinin1n# ye$4i kermesinde melen5 /'u!n, d.ninizi sizin iin ikml e$ledim) 8zerinize #lanni0metimi tamamladm ve size din#larak "slmi$eti vermekle rz #ldum byryor.

Grbz bin "riye *rahme$llahi aleyh- 0:yle ri&ye$ e$$i ?eslllah efendimiz *sallallahaleyhi &e sellem-, bir;n namazdan sonra bize &azda blnd *h$be okd-. yle bel bir&azda blndlar ki, ;:zler ya0larla dold, kalbler in#eldi *r!erdi-. *= bir &ed &az idi.- =irki0i5 6=ize ne $a&siye edersin y ?eslallahL7 dedi. ?esl4i ekrem *sallallah aleyhi &e sellem-byrd ki /Allah0tan k#rkma$, ba&nzdaki bir kle bile #lsa, #nu dinle$ip itatetmenizi tavsi$e ederim) @.r benden s#nra $a&a$a+aklar, #k ihtil(lar !re+ekler)'enden s#nra #rta$a kan bid0atlerden saknnz) @.r bid0atlerin hepsi dallettir.

?eslllah efendimiz *sallallah aleyhi &e sellem- din &e dny i0lerine dir, mh$# olnanher0eyi &efa$ e$meden bildirmi0$ir. Ehl4i snne$ &e #ema$$en bna mhlefe$ eden hi1 kimseyok$r. 9rm b:yle oln#a, bida$ shibi, ;erek lisn4 hli &e ;erekse s:z ile 0n 0:ylemi0olmak$adr 69in $amam olmam0$r. l&e edilmesi m$laka lzm &eya ;zel olan baz 0eylerme$$r.7 Eer bida$ shibi, dnin her bakmdan $amam oldna &e keml bldna inanm0

olsa idi, dinde bida$ or$aya 1karmaz &e dne bir0eyler il&e drmna ;i$mezdi.bn4i /a#isn 0:yle der 6mm4 /lik *rahme$llahi aleyh- 0:yle byrd Kim dinde bida$

or$aya 1karr &e bn ;zel ;:rrse, /hammed aleyhisselmn risle$ &azfesini yerine

29


30/262

;e$irmediini iddi e$mi0 olr. nk Allah $el, /ide sresinin 1n# ye$4i kermesindemelen5 'u!n d.ninizi sizin iin ikml e$ledim) 8zerinize #lan ni0metimi tamamladmve size din #larak "slmi$eti vermekle rz #ldum byryor. = $akdirde, o zaman dinolmayan, b;n de din olmaz.7

=ida$ shibi, dne mhlefe$ &e d0manlk ya!mak$adr. nk Allah $el, kllarnnih$iy1larn $emin e$meleri i1in mayyen bir yol $ayin byrm0, emir &e yasaklarn, &ad &e

&adini, hayrn, kendi emir &e yasaklarna ;:re hareke$ e$mek$e, 0errin ise, bnlara $e#&ze$mek$e oldn bildirmi0$ir. nk her0eyin dorsn Allah $el bilir, biz bilemeyiz. Allah$el, Ney;amberlerini lemlere rahme$ olarak ;:ndermi0$ir. =ida$ shibi olan ise, b$n bnlarred e$mek$edir. nk o, Allah $elnn kllarna ;:s$erdii yollardan ba0ka yollarnblndn, Allah $elnn $ayin byrdklarnn belirli olmadn, sanki Allah $el bildii ;ibibiz de biliriz iddisnda blnmak$adr. Ha$$, dinde or$aya koyd bida$ler ile Allah $elnnbilmediini *h0-, kendisinin bildiini iddi e$$ii anla0lmak$adr. Eer bida$ shibinin maksad bise, dni &e dnin shibini inkrdr. Eer maksad b deilse, onn ya!$ a!a1k bir dalle$$ir.

mer bin Abdlazz, Adiyy bin Er$da 0:yle yazd 6"ana, Allah $eldan korkmay, i0inde?eslllah efendimizin snne$4i seniyyesi zere olman, bida$ shi!lerinin dinde sonradan or$aya1kard bida$leri $erke$meni $a&siye ederim. =ida$e mni olnz. "nne$4i seniyyeye iyi ya!0.nk snne$4i seniyyenin aksinin ahmaklk old or$aya konlm0$r.7

=ida$ shibi kendisini dnin shibi mer$ebesine benziyen bir mer$ebeye koymak$adr. ri *dnin shibi-, dinleri &az e$$i, mahlka$n da dne ymalarn me#br kld. =nlar b:yleya!mak yalnz Allah $elya mahss$r. nk Allah $el, kllar arasnda, ih$ilf e$$iklerihsslarda hkmeyledi. Joksa, din koyma, mahlklarn ya!a#aklar i0lerden olsayd, dinlerNey;amberler &s$asyla ;:nderilmez, insanlar arasnda ih$ilf kalmazd. = sebe!leNey;amberlerin ;:nderilmesine de ih$iy1 olmazd. 0$e dinde bida$ or$aya koyan kimse,kendisini, *h0- Allah $elya benzer ya!mak$adr.

=ida$ shibinin b ya!$, nefsinin arz &e is$eklerine ymak$r. nk akl dne $biolmayn#a, nefsinin arz &e is$eklerine $bi olr. efsinin arz &e is$eklerine $bi olmann nedemek old &e bnn a!a1k bir dalle$ old or$adadr. Allah $el, "d sresinin yirmial$n#ye$4i kermesinde melen5 /$ =avud 'iz seni $er$znde hal.(e kldk) O hlde insanlararasnda adletle hkm ver ve ke$(e tbi #lma ki, bu seni Allah0n $#lundan saptr)

7uhakkak ki, Allah $#lundan sapanlar, hesap !nn unuttuklarndan, kendilerine #k&iddetli bir azap vardrbyryor.=raya kadar hkm iki nok$ada $o!lanyor. =nn 1n# bir 0kk yok$r. =irisi hakka

ymak, dieri de nefsin arz &e is$eklerine ymak$r. Allah $el, Kehf sresinin yirmisekizin#iye$4i kermesinde melen 0:yle byryor 4albi, bizi zikretmekten !(il #lan ve ne(sininarzular pe&inde k#&an ve hareketlerinde d.nin d&na ta&an kimse$e itat etme

= konyla il;ili hads4i 0erfler+4/'ir kimse, dinde #lma$an bir&e$ me$dana karrsa, bu &e$ red #lunur) =

hads4i 0erfi limler, slmn 1$e biri olarak saym0lardr. nk b hads4i 0erf$e ?eslllahnemrine mhalif olan b$n yollar kasdedilmi0$ir. = hss$a, bida$ &e masiye$ olan 0eyler e0i$$ir.

B4 ?eslllah efendimiz *sallallah aleyhi &e sellem- bir h$belerinde5 /n ha$rl sz,Allah telnn kitbdr) /n d#ru $#l, 7uhammed ale$hisselmn $#ludur) "&lerin enkts, s#nradan #rta$a karlan bid0atlerdir) :er bid0at, dallettirbyrd.

4'ir kimse "slmda snnet9i hasene $aparsa, bunun sevbna ve bunu$apanlarn sevblarna kavu&ur) 'ir kimse "slmda bir snnet9i se$$ie*bida$-raarsa, bunun !nh ve bunu $apanlarn !nhlar kendisine verilir)

)4'ir zaman s#nra, benim mmetim de $etmi& ksma a$rlr) 'unlardan$etmi&ikisi 6ehennem0e !idip, $alnz bir (rkas kurtulur) 6ehennem0den kurtulan (rka,benim ve /shbmn !ittii $#lda !idenlerdir)

C4'id0at shibleri ile birlikte bulunma$nz Onlarn ktlkleri, u$uz hastal !ibibula&+dr)

D41itneler, bid0atler $a$ld ve /shbm ktlendii zaman, hak.kati bilen,bildiini bildirsin 'ildiini bildirme$enlere, Allah tel ve melekler ve btn insanlarla0net e$lesin Allah tel bunlarn ibdetlerini ve hibir i$iliklerini kabul etmez)

'4'id0at shibini !rdnz zaman, #na kar& sert davrann Allah tel, bid0at

shiblerinin hepsine d&mandr) Onlardan hibiri srat kprsnden !eemi$e+ek,6ehennem ate&ine d&e+eklerdir)

30


31/262

>n iyi bilmek ;erekir ki, bida$le beraber olan ne namaz, ne or1, ne sadaka ;ibi ibde$ler,ne de krbe$ler kabl edilir. =ida$ shibi ile beraber olanda isme$ sfa$ yok olr. =ida$ shibininyanna ;iden, ona $azim &e hrme$$e blnan kimse, slmn yklmasna yardm# olr.90manlk &e bza &esle olr. Her bida$, bir snne$i yok eder. =ida$ shibi kimseye, Allah$el ;azb eder.

Bid'3: 2355!d3 +i4+ri! 4*r5 9=?+ri#

2dayl bin Gyd byrd ki 6Kim bida$ shibi ile o$rrsa, ona hikme$$en bir0ey &erilmez.7brhim bin Edheme5 6Allah $el5 6s$eyiniz &eririm, kabl ederim7 byryor. Hlbki,

is$iyorz &ermiyor7 denilin#e, byrd ki 6Allah $elya da edersiniz, ona i$a$ e$mezsiniz.Ney;amberini $anrsnz, Ina ymazsnz. Krn4 kerm okrsnz, ;:s$erdii yoldan;i$mezsiniz. Menb4 Hakkn nime$lerinden fidelenirsiniz, Ina 0kre$mezsiniz. Menne$in ibde$edenler i1in oldn bilirsiniz, hazrlk$a blnmazsnz. Mehennemin siler i1in yara$ldn,bilirsiniz, ondan saknmazsnz. =abalarnzn, dedelerinizin ne oldn ;:rr, ibre$ almazsnz.Aybnza bakmadan ba0kalarnn ay!larn ara0$rrsnz. >ey$ana d0man oldnz s:yler, onayarsnz. =:yle olan kimseler, zerlerine $a0 yamadna, yere ba$madklarna, ;:k$en a$e0yamadna 0kre$sinS 9aha ne is$erlerL 9alarnn ne$i#esi, yalnz b olrsa ye$mez miL7


32/262

Eb Amr ez4


33/262

Hi0m bin Hasen *rahme$llahi aleyh- byrd ki 6Allah $el, bida$ shi!lerinin neor#n, ne namazn, ne ha##n, ne #ihdn, ne sadakasn, ne de adle$ini asla kabl e$mez.7

Jahy bin Eb Kesr 0:yle byrd 6Jolda bida$ shibi ile kar0la0$n zaman, ba0ka biryol $$.7

"elef4i slihinden birisi 0:yle byrd 6=ida$ shibi ile o$ran kimsenin, $emizkalabilmesinden korklr. I, nefsi ile ba0ba0a braklr.7

brhim @eym byrd ki 6AllahmS =eni dninle, Habbinin snne$i ile hak hssndaih$ilf$an, nefsimin arz &e is$eklerine ymak$an, dalle$e d0mek$en, ameller hakkndaki0!helerden &e hsme$$en mhfaza eyle.7

mer bin Abdlazz *rahme$llahi aleyh-, insanlar kendisine ba$ edin#e, minbere 1k!,Allah $elya hamd senda blnd. "onra5 6Ey insanlarS Ney;amberimiz /hammedaleyhisselmdan sonra !ey;amber yok$r. Ki$abmz Krn4 kermden ba0ka ki$a! yok$r.?eslllahn *sallallah aleyhi &e sellem- snne$inden ba0ka snne$ yok$r. 9ikka$ edinizS Hell,kyme$e kadar, Allah $elnn, ebsinin *sallallah aleyhi &e sellem- dili zere ki$abnda hellkld 0eylerdir. 9ikka$ edinizS Haram, Allah $elnn, ebsinin *sallallah aleyhi &e sellem- dilizere kyme$e kadar ki$abnda haram kld 0eylerdir. 9ikka$ ediniz, ben bida$1 deilim. "de#e$bi olan birisiyim. 9ikka$ ediniz, ben sizin en hayrlnz deilim, faka$ sizin yk en arolannzm7 dedi.

mer bin Abdlazz 0:yle byrd 6?eslllah *sallallah aleyhi &e sellem- &e Indan sonra;elen Hlef4i ?0idnin yolna sarlmak, Krn4 kermi $asdk, Allah $elya $a$i ikml &eInn dnine yardmdr. Hi1 kimsenin b yol dei0$irmeye hakk yok$r. = yola yan, dor yolblr. Ina yardm# olan mzaffer olr. Ina mhlefe$ eden, mminlerin yolndan ba0kasnaym0 olr.7

Hzeyfe *rahme$llahi aleyh- byrd ki 6nsanlar i1in en 1ok kork$m 0ey ikidir. =iri,bildikleri 0eyi ;:rdklerine $er#ih eden, dieri de, sa!$$ hlde sa!$$n hisse$meyendir.7

Hzeyfeden *rahme$llahi aleyh- ri&ye$ edildi 6=ir;n Hzeyfe *rahme$llahi aleyh-yerden iki $a0 ald &e birini dierinin zerine koyd. "onra $alebelerine5 6= iki $a0 arasnda bir 0k;:ryor msnzL7 diye sord. @alebeleri5 6Aralarnda 1ok az bir 0k ;:ryorz7 dediler. =nnzerine Hzeyfe *rahme$llahi aleyh-5 6efsim yed4i kdre$inde olan Allah $elya yemn ederimki, bida$ler m$laka or$aya 1ka#ak &e hak *dor- an#ak 0 iki $a0 arasndaki 0k kadar

;:rne#ek. 8allahi, slmiye$$en bir0ey $erk edildii zaman, bida$ or$aya 1kar.7Jine Hzeyfe *rahme$llahi aleyh- byrd ki 69ninizden ilk kaybede#einiz 0ey, emne$$ir.En son kaybede#einiz 0ey ise, namazdr. slmn elbisesini lime lime 1kar$rsnz. yle olr ki,hanmlarnza ya!lmas yasak olan 0eyleri ya!arsnz. "izden :n#ekilerin bozk yoln $$arsnz.=ir1ok frkadan, nihye$ iki frka kalr. =nlardan biri dierine der ki5 6=e0 &aki$ namaz da neolyorL =izden :n#e ;elenler yanl0 yol $$$lar7 derler. =nlar 1 &aki$ namaz klarlar. =:ylekimseleri, Allah $el 9e##l ile beraber ha0rede#ek$ir.7

bn4i /esd byrd ki 6Elinizden alnmadan :n#e ilme sarlnz, ilmin alnmas, ehlinin yokolmas iledir. lme sarlnz, :ye kimseler ;:re#eksiniz ki, onlar, Allah $elnn ki$bina da&e$e$$iklerini zannederler. Hlbki onlar, Krna sr$ 1e&irmi0lerdir. lme sarlnz, bida$ i0lemek$ensaknnz.7

Hasen4i =asr byrd ki 6"nne$e y;n az bir amel, bida$ i1erisinde ya!lan 1ok ameldendaha hayrldr.

1) Mucem-l-mellifn; cild-2, sh. 11&2) El-4lm; cild-1, sh. 73) =#h-l-mekn


34/262

>&er *rahme$llahi aleyh-, ?adyyddn e$4@aberden "ahh4i =hryi &e ba0ka kyme$lik

Documents

İslâm Âlimleri Ansiklopedisi - 11