19
3 4 8 12 14 16 18 22 24 27 31 32 35 36 KULTURA MIRA Èasopis Centra za mir, nenasilje i ljudska prava, Osijek ISSN 1332-7240 Kultura mira je èasopis Centra za mir, nenasilje i ljudska prava iz Osijeka, koji se izdaje u suradnji sa partnerskom organizacijom Lice mira Centar za kulturu mira i ljudska prava iz Slavonskog Broda. Svi tekstovi koje objavljuje Kultura mira mogu se slobodno prenositi. IZDAVAÈ Centar za mir, nenasilje i ljudska prava Osijek upanijska 7 HR 31000 Osijek tel/fax: +385 31 206 886 +385 31 206 889 Ured za ljudska prava +385 31 206 887 e-mail [email protected] web http://www.zamir.net/~czmos glavna i odgovorna urednica KATARINA KRUHONJA zamjenica glavne urednice JELENA-GORDANA ZLOIÆ urednitvo Ranka Jindra (Mirovni timovi) Jelena Maras (ene i kultura mira) Biserka Miloeviæ (Ljudska prava) Milan Ivanoviæ (Civilno drutvo) Sonja Staniæ (Program sluanja) lektura Daliborka Pavoeviæ prijevodi Vinja Pavièiæ oblikovanje Davorin Palijan Kaleidoskop tisak Grafika naklada 2000 Èasopis Kultura mira izdaje se uz potporu Europske unije i austrijske vlade uvodnik: Napustiti nasilje Dvije godine poslije Procjena utjecaja rada mirovnih timova na procese poslijeratne izgradnje mira u isto~noj Hrvatskoj Jelena-Gordana Zloi}: Mirovni rad kao zalog za budu}nost Sonja Stani}: Prema pomirenju - po~eli smo slu{aju}i Procjena primjene programa slu{anja u poslijeratnoj izgradnji mira i zajednice Ljubica Beri}: Rad s braniteljima Seminari o traumi i samopomo}i Michelle Kurtz: Poziv na odva`no i jedinstveno putovanje Adam Curle: Mahatma Gandhi - u~itelj istine Ana & Otto Raffai: Kako `ivjeti nenasilje Prekograni~na suradnja na povratku, oporavku i pomirenju Jelena-Gordana Zloi} & Milan Ivanovi}: Gra|anski pakt - Gra|anski pakt stabilnosti - Pakt stabilnosti Stribor Uzelac Schwendemann: Dani kulture mira u Slavonskom Brodu Michelle Kurtz: Skulpture nade Ken Jones: Va{ osobni `ivotni stroj Crtice sadr`aj sadr`aj 2 kultura mira Zavretak stoljetnog nastojanja i zagovaranja za ukidanje legitim- nosti (opravdavanja ratova) okrunjen je Hakim apelom za mir usvojenim na konferenciji odranoj povodom obiljeavanja sto godina od Prve hake mirovne konferencije. Kao i prva bila je u Hagu, ali u svibnju 1999. godine. Na konferenciji je usvojen doku- ment pod nazivom Haki pro- gram za mir i pravdu 21. stoljeæa. Taj dokument je rezultat dugotra- jnih konzultacija s razlièitim organizacijama, vladama i meðu- dravnim organizacijama. On govori o znaèajnom napretku, pojedinaènom i zajednièkom, koji je postignut u odnosu na odnosu na vrlo zahtjevan cilj koji se eli ostvariti u buduænosti, a to je ukidanje legitimnosti ratu. Ukidanje legitimnosti rata, ako ikad zaivi, poèivat æe na nastojanjima na nacionalnoj, regionalnoj i internacionalnoj razini da se nadvladaju korijeni, kao i posljedice ratnih sukoba. Mi smo u Hrvatskoj u tekoj poslijeratnoj situaciji. Iako idemo putem demokracije, svjedoci smo radikalizacije i sve veæe podijeljenosti u naem drutvu upravo u odnosu na protekli rat. Èesto se spominje "dignitet domovinskog rata", i to od strane nekih udruga razvojaèenih branitelja i politièara desno usmjerenih stranaka pa sve do najviih predstavnika dravnih tijela Republike Hrvatske. Iako je èak i Sabor deklaracijom potvrdio dignitet ratu koji je vodila RH, rasprave i sukobi ne jenjavaju veæ mjesecima. Moja prva reakcija na takve rasprave je bila u najmanju ruku zbunjenost. Zar dignitet nije neto to se pripisuje èovjeku ( naroèito uz pojam koji opisuje temeljno, univerzalno ljudsko pravo - pravo na ivot i dostojanstvo svakog èovjeka ) a ne ratu? Moglo bi se èiniti da se sve te buène rasprava oko "dig- niteta domovinskog rata" vrte oko moguæeg i vjerojatnog pokuaja prikrivanja i manipuliranja od strane pojedinaca koji su tijekom rata sudjelovali u neèasnim radnjama ili èak radnja- ma podlonim kazni radi krenja ratnog prava i obièaja. Prvi da bi zadrali privilegije, drugi da bi izbjegli sudu. Ali, zar ipak to nije i neto vie? Ja jasno u tome prepoznajem i potrebu da se saèuva èast onih koji su u ratu aktivno sudjelovali. Pogledajmo u tu potrebu: zato oni koji su se izloili moguænosti da budu ubijeni, i da ubiju ako bude nuno, da bi obranili neke za njih temeljne vri- jednosti (slobodu, domovinu, obitelj, dom), zato oni danas imaju potrebu da brane svoju èast? Ili oni koji su tada donosili politièke i vojne odluke, ili pak posredno ali svjesno utjecali na te odluke preuzimajuæi time odgovornost? Razumijem ivotni interes za sve te ljude da ono èemu su se izloili, to su bili i to su èinili ima neupitno pozitivnu trajnu vrijednost! Kako inaèe izvan ratne psihologije ivjeti samo s èinjenicom da si bio/bila u stanju ostaviti svoje dijete, suprugu, roditelja i izloi- ti se pogibiji da bude ubijen/ubijena i da ubije. Kako ivjeti sa sjeæanjima na proivljeno (ako to nije u kontekstu svijetlih, zajednièkih ideala)? Ili se, tovie, suoèiti s moguænoæu da su tvoje prosudbe i tvoje sudjelovanje u ratu bile krive, èak da postaju podlone preispitivanju za ratni zloèin? Pa zar nisu imali podrku gotovo svih, zar to nije bilo, zar se samo èinilo kao nacionalno jedinstvo? Drugim rijeèima, kada èujem za "obranu domovinskog rata" ja prepoznajem i potrebu da se zauvijek potvrdi da su branjene vrijednosti bile èasne, da su ciljevi ba tog, domovinskog, rata bili utemeljeni na opæepriznatim vrednotama. Tu meðutim, ako zaista elimo razumjeti zato uopæe postoji ta potreba, poèinje bol samopropitivanja ciljeva tog rat u odnosu na te i takve vrijednosti. Pri tome je jedna od tekoæa to rat nikada nije bio objavljen - ni protiv koga se vodi, niti mu je cilj bio jasno i nepromjenjivo definiran. U takvom su sluèaju, naime, ciljevi rata mogli biti i promjenjivi i podrazumijevajuæi, preut- no prihvaæeni od veæine ili pak ne. Moguæa su i razlièita (poje- dinaèna) tumaèenja. Èini se stoga nunim jasno opisati ciljeve, makar naknadno. Jo æe vanije tada biti izjasniti se koji su to ciljevi koji mogu biti prihvaæeni kao legitimni a koji ne i na temelju toga se deklarirati, opredijeliti. Obrana ivota, slobode i prava na samostalnost ciljevi su koji su, i koji æe, imati podrku - u odnosu na na proli rat. Meðutim, neupitno je da je jedan od ponuðenih podrazumi- jevajuæi ciljeva bila podjela Bosne i Hercegovine. Taj cilj nije dobio opæu podrku ni u vrijeme rata, niti danas. Njegove uasne posljedice (300 000 mrtvih, uglavnom civila i preko 2 mil. istjeranih iz svojih domova) osuda su tog cilja. Ima li onih koji insistirajuæi na obrani digniteta domovinskog rata svjesno brane i taj cilj? to da èine oni koji se ne slau s tim ciljem, nisu ga ni bili svjesni a svojim su mu sudjelovanjem u ratu doprini- jeli? Da brane dignitet domovinskog rata ili im se valja suoèiti s tom èinjenicom? 3 uvodnik kultura mira Napustiti nasilje Napustiti nasilje Katarina Kruhonja

Kultura Mira Napustiti Nasilje

  • Upload
    ljladan

  • View
    61

  • Download
    2

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Kultura Mira Napustiti Nasilje

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

�����������

������������� �����������������������������������

�������������

!��������������"������������ ����������������������������� �

���������������� ����������������������������#�� �$�����

%�$������&������ ������������������������������� ���������#

'����(������������������)�������!��������������#�������)���

�������(

������������ ����������������������

������&������

*�����������+,�&��� ������

��-.�/0�1�23����� 4�2241�23����� 4�225

6��� �����������������1�23����� 4�22�

����$ ���7 ����(��

���8���0--999( ����(�-:$ ���

�����������������������

!;<;,��;�!,6+��=;

���������������������=>%>�;�?�,@;�;�A%��B

����������,����=�����CD������������E

=���D�����C*���������������E�'������D���F��G�C%������������ED����������G�C����������F���E���������G�CH��#�������F���E

������@���)�����H���F��G

���������I�F���H���"�G

����������@������H������������!���������

����?��.���

�����

��������!������������� ������� ���������>�����������

����������������

�� ���

���������������

������������������������������������������������������������������������������������������������������������

���� ������� ��������

��������������������������������� ������ ����

���������������������������������������������������������������������������������������������������������

���� ��!������

���������������!����������������������������

"� #�����$��%�

������������"����������������������

&��'�(�����

��������#�������������������& ��)�*����+�,,����

$����"�������������

������������������������������%�������������������

���� ������� ��������)�"��� �-� �����

#��&������������#��&����������������������

����������������������.%��� �� #/� ��'� ��

�����������������!��������'����"� #�����$��%�

!�����������$� ��� �0��

(���������"�����������)�����

��������""��������"��

�������'���

A���F���� �������#� ��������� � �#�������� �� ������� �#���������� C������������ ������E������ �� �������� ����� ���� �������� �� ��.�$������J���� ���������)���J���������#��������� ��������� ������� ����� !����������)��������+�#������������)����555(�#���(�����.�$���� ���������������� � ���� � ����� ������ � ��� �������� ���� ����������������

<������������� ��������#�������8� �� ����$���� �� �� ��"�������#�� �$������� �������� ���K����J�������#�� �$�����(��� #������ �� �"������������������"��� �� ����"����� ����� �� �����#��� �� ������ �������������� �8�����$�����������J���������������)���G������� ��� �� ������� �#��������� ����(�6������ �#��������� ��������� ����� �J����� ��"����� G� �� ����������� � �� �$��������#������� �� ����$��������� ��������������������������������������$�����8�����)�(

D��������+������������F���������������������$���(��������������� ������$���� �����$�� ���� �������� �$��� �� ��� �G������������ ���F�����F�������������������������������(� ����� �� ������� L��#���� ���������#� ����L�� �� ��� ���������8�����#�� �� ����"�8�)�������� ��������"�������������8����������������������F�8��������������J���8������ ,��)���� +������(� ����� �� "��� �� ��)��� ������$���������������#���� ���������� ���������,+�� �������� �� ����)�����������G����$���(

D������������$����������������������)����������������� )�����(�A�����#�������F��� F��� �����������"������ C���"����� ������������������� ����������� ���� ������������� �� �������� J����� �� ������������ �����#� "������ E� �� ����M�D�#���)����"���������������)�"��������������L��#������ ���������#� ����L� ���� ���� ��#�G#� �� ��������#����F��������������� ����������������� �����������$����������������������������������"�����������������"�����������������J����� ���������F�������#����������)�"���(�H������)�� ���J����������#�������#�����)�� � )�#�������(�;���� ��� ������������F�����FM�

=����������������� ����������)���������"����"������8����� ��� �� ����� ������� ����������(� H�#������� �� ��� ����)�0 �F������ ����� ��� �� � ��J������#�G����� ���)�����)����� �� ��

�)��������)����J������)���)�������� ����8����������������� C���)����� ��������� �)������ ���E�� �F������ ��������������)�����)���������"���M�����������������������������������"�������������������������������������������$���������������� �����G��������#�������M�,� ������J���������� ������������������"��������� ��J�����F������)���� �F��� ��� "����� ���� ������ �� ������ ������ ��������N� !�����"� � ��� ���� ���8���#��� J������ ����� �� "���$��� ��� ��)��-)�������������������������������������#��������������� ��J���������#�)�������)��F��)��-�)����������)��F(�!����J����������G������ �� ���J������ C���� ��� ��� �� �������� �������8� ����"��8������EM��������F����F�����"��������#�G�FG������������ ������)� �� ����� ���������� �� ����� )��� ������ "��� ���������� � �����J� ������������� �� ����� ��"�M� H�� ��� �������������F���#���������8�� ���������)����� ����������"���������$�������������M

@��#������"����������"���� ��L�)�������������#�����L������� ����������)������� ���������������������)�������������)���"����������$������)�F���#�����������#�������)���� ������� �� ��G��� ����� ��������(� <�� �K��������� ������ J����� �� ������ �F��� ���G� �������� ��� ����)����"���)��� ����������������$������ ��#��������������� �� ���������������(�H�����������������F��G��F���������������)����)������ ���� ������� ��#�� �� ������ ������� �� $���� )��������������������.����(�6��������������"���������$�������������#���)����������������������� ��������G������F��������8��G������G����������(�D�#�G��������� ��"����C�������"�E�����"��(����������#���J����������������$����������������(�=�F�G���J��������)���� � �������������������$������ ����� ��#�� )���� ���8��G�� ���� �#������ �� ����� � �� ���������#��������������������������(

�)����J����������)�������������������������$������������������������G������������F����������������F����F������(������

DK������������������������������K�8������ ���������G�� $������ )���� ������� '��� ��+�$#���(� <��� $���� ����)��� ��G�� ����F��� �� �� ������ ������ ���� ����(� ��#���J����������$�C� � ������8���#������$�����������������(��������8�� ������8�������E������������#�$����(����������8����� ����������G�����)������#��������������#�����������)���������$���M�O������"����������������J��������$���������#����)�����������������������������������������������������M�@��)�����#�������������#������������������������"���������"���$��M

�� ��

������'���

���������������������������������������������

$����� ��$�#� ��

Page 2: Kultura Mira Napustiti Nasilje

������'���

����������������������������

��� ������������ �� � ���� ������ ���� �� �� � �������� ������ �������� ��� ����� �� !������� �� ���������� !�������� ��� � �� ���� �� ���������� ��!���� � ������� ���� ��"������������ ��������������������� ��������������#��� ����� �������� ��!��� �� ������$� � ������$� �������� ����� ����������� ���������� ���� ����������������� ���������� ���������� �����$�����������������%�� ������&���� ���$�������� ��������������� ������������������������������������ ��� ����� � ��������� &�� ������� � �� �� ��� ������ ������ ��� � �� �� ������ ���������������������� ����� &�� ����$������������� �� ���$� ���� � �� �� ������� �� ������ ��� ������� �'� � �����'� ��� ����� ����� �� �����(�� ��#���� &�� �$� %��$�������������%��������� ���������� ��������������� �������� ��� ���� �� �� ������ �������������� ��� ���$��� ����� ��������%��%�������������� ����������� ��� ���������������� �� �� ������� ���� ��� ������� �� ��� ������%��� ���� � ���$� � ���$)*+��� ���#��� ������������ � ��� � ��,�-���������)�!����$����������� ������������������������ �����

��� ����� �� �������������� ������ ������� � #���������������#����F���������#��������������������������������� #�����������������"���+��������������������#������������ ������� ������� ������������� <���� ����"������������ ���������������������������������������������� ��J����������� �6���������������8���#�� �$����%�$�D����� ����������#�'����� ��;���������#�������#� ������(�6� �������$�������������������������#������������������������������ ����������� �� �� ��#�� �$��� � � +�������� ��(� ����� ������� �� ����� �� J��� ������� � � A�#�)�(� H������ �.��$������>6����42P��������G���#�� �$��0�@�����$������8�����������#�� �$����C@�;E�����F����.�������������������� � ���������������>��Q�������� �����������������F���� +�������� �� ��)��� �� �������� I���� ,��)���+������(�A�������K��� �������������������������$���������#����#�������$������(�#���������#��������������������������#� '������ ��G���� ������� @������ <��� �� ���"���F�����+�������F����������$�������#������������J���������(��������������������������� ����� �8����(

$$$$������������****���� ####������������****

H���������)������� �������� ��)�����������F����������� �������6�(�6�������552(�������)�������)�"��������������(����8������������������������"��#�����������������#�� �����$������C<���@�����'���D������������"��E� ���"�����"������555(�#���(��F����������������������F���������$���CI������������������'����E�������"�����������F���������������C'������H�����$�����������������,��)��$������������!���)���A)���F�E(�

++++��������****

��������$��������.� ��������������������������������0� � �� ������� ��� �� ��#������� ���$��� � ���� �����������������������������������6�� ���������������������������"����������������������� ���������������������������$������)��������������������������������"�������������������F���(

@�#���"��$�������������F��������"�����3�#�����������������)�� )�� ������ �� ���#�� �������$��������"��#� ���F���� �����"���+��������� � �����J����������� ����"���� ��#������� �������$��������������#��K������������������������� ����� ����������������� �� ��������������� ���F����� ������� ����J����� �� ����� ����� ���J������ ������8� ����$����� ����������#����$��(

$$$$������������****

D���� �������� �������� � L������� ���������L� �� ��J�������8� ������� ���������"���� ���K�������� ��������(D������"����������������8���������������������J�������� ����$�����������������+����������)����#��������� ����������� �� �)���� ����$(� ���#���� ���� ����� �������� #��K������� �� �)���� ����$� ������)�� �� ��F� ������ �� ��������� ����� ���K���"������)(

��������������#��K��������������������$�����������J�����(��������������������#���������� �"������J���������������� �� �� ��������F��������� �� #��K�� 8�����" ����$���������������������������������������.������� �� .������ ��K� ����$�� $���� ������ CJ����������������������8� ����$�����������E���������$��(

A���$��������8���������� ����$������������K�����#���������F�������������������#�� ��������������� ��������F����� ����J�� ����(�A�������#�� ����� �� �8� � ����$���� �)���G� ��������� �� .������ ����� ����$�� �� ���������� #����� ����$�C�"������.��������������8�� ������ #��� �����8����������������� ����$���������������������.���$����#����������� ��������J������������)�E������������ �������� � ����$� ����#�G��������������(����������� �� ��������� � ������� "�������� �� )��F���� � �� �� ����������� �#������������)�����������������������"������F������F���� ����$�(� ������ ��������� �� ������� �� �� ��)��#��������� ��(�

���������������� ���������������� �������� ���� ������������ ���� ����

!!!!���������������������������� ���� ��������

������ �� ������� ���F��� ���� ��$������ �����J������ ����������� ���$������� �"����� ���������� ����� �����#�K����������#�������������������������������������(��������������� ����������������������� ����� �� � #�������������(<�)����������$������#������������������(���F�����#����)��� ���K�� �����F��#� �� ��$�����#� ���������� �� �������$������� ��������#��������(� ����$������������������C�����!��������D����)�(��-� ��D(�!��� E(�@��)�������������������������������������$��������� ������������������)��������F���F������$�(��������������������������������������$������������ ������������ �����)������J����������(�H�����"��������������� ��)��������������������#��K���������� �� �������8� ����$�N

�� �� '��� ����'��

������'���

�����������������������#���$��,��)����+������������������� ��������G�� $���� "���� �� ��������� �� ��G��� ���������������� �����M� 6������ G�� �� � �G�0� �� ��� ��"��� "�����8���#�� ��J���� )��� ����� ��������G�� $���M� ;��� �� ��������������$����������������������M�<���#����������������������� #�� �� �"�� ���������M� =� ��� )��� ��F���� ���8��G� ���G��� �����G������)��� ����M� ���� �����8������ ����������G����)������#��������������#������������)���������$���M�O�����"����������������J��������$����������#����)���������������������������������������������������M

�������������� ������������ ������ ���������������������������$��� ���� ����#�� ���� ������$��� �� ���� �$���(� <�������������)��J�������������� ������F#����F��������������������)����,��)����+������(���)�$���������� �8������J�� �������������"���������� �������������������������)�������)��#����#�������������������F�������F���������������F��������������"����������#�������)��� ���"������#�"���((((�

�����)����!����������������� �� ����)� �8����������"��������� ����G����� ���.(� ;����������� ��)������ ���#���F��K������?8�������������#���(�D���������� ������ ������ �� �������� ������ �� ��� ���)��� ������ ���� ���������� ����;����(�@�F�������������F������������������������ ���� ���� ����F��� �� ����� ������ ��J��� ��"������ ����"��������F���������J����������������(��

���� ������������1�� �� ����� ���������'��� �#���'��� ��2�� �0��2�0������� ���%3��� ���'������0��4 ���5���0����

��

Page 3: Kultura Mira Napustiti Nasilje

,,,, ������������ ���� ���������������� ���������������� ������������

�����#��������������������� ����$������"��������������������$������$���� �$������J�������8� ��������� ���#���������$����$��������������"������������������(H��$��� ����)������ ������ �����J���"�(�D������� ���� ����G�� G����"��$������� ����F������������)������������#�����(�D��G����G���"���� � � � ���������8���� �����J������ ������������ �8������������� �����G� .� � �������(� 6� ��� ������ ����� ���� F�����G����������$������$���� �"�(�H��� �����������)�������������� �� �)��������� ���$��� ���$��� �� ���������������)�8�������������#�� ������ .�����8� #�������F���� ���� ������� �� �������� � ������(� ����"���� ���0� ���� J���� �������������������J������������ ������������� ���������"����#� C�����#�G��� ���)������ ��#�G����E� �� �� �������� ������G�8� ������R� ���� J���� ������� ����� �������� ��J���������� ����)���������$���������������������#���������������������������� ������������������ ��)���G�����#�����������������"������R�����J����������������G�)����� �����.�����$���� F����� �������� ����$�� �� ����� ��)�� ���J���� �"�������"�����������������������������������G�#�����(

----���������������������������� �������� ���� ���� ����

I�����������J���"�����������������G����������$�����$���0���� ���������8������������� ���������������������������� ��� ����$�������������� ���������������(�!���F�����������G�����0��)������������$��������������������$���"������������������������$������������(������ ��� ����$�����F�����.�����#����C���.�����#�����������"��4��������E� �� �������� �� �3� ����8� ������� C��������$�����������������$�����������������>��� �� ������8� ���$�����8������8���#�� �$���E(

----���� ����������������������������

���� �� ���$�� ������� ��F� ��� ��� ���$�(� '��� �� ���"�� ����8����G������� ��������J������������)��C!(!(E� �� ���������"�(�������)���������������F���G��� ���� F��������������������#����$�����J���#�����(

6�� ���������������������� ����������"���(�<�"��� �� �����J���"�� ����8����������� �����J�����������8������������������������.��������������������(SSSS I�J������������J���"����)����� �������������������#�� � �)���(� ������� �� ���������F���� �� ������� �� � �"��)�����������J�����F����������� ����� �K�������J���"�����)�����������J�����(SSSS H���� ������ �� �)���� �� �"��� ���$�� ��)�� ����� )����� � ��� �� �) ��� �����G0� ���������� �����)��������

��������� �� ��������� �����#� ������� ��#������ C� ��F�������E��������R����$���������������������F�������$�������������� �������� ��� ��� ��� ������ ���������� � �� � � ���$���R� ���������� �������� ����� �� ���$�� �������������������������������� �$������� ������������8�����������$������(�<������������#����J��������J������������������)������� ��� ����$�� ��������������������)���������������� ��������� F�������$���#��K���������� ���������������������������(����������������$����)��������������������������"���� �� ���J���� ��� ����J� ��#������ �� �������� ���)����� ��������� �� ��� �� � ��� ��#�G����� �� �� ����� �� � �����������$������������#�����(���#�������� ������J����������J���"���������"��$������������������������������������$����(

....���������������������������� �������� ���������������� ������������ ������������

H��$��� �"����� �������� � #���������� � ������� �� �������� �����"�� �� �������� �� ��G� �� ��$�.�"(�������������J��(�� ������SSSS ?�������#�����������J��������������������������������#�������#��K������������� ��������8� ����$������$���������������J�����������(SSSS H��������������� ���"�����J�����$���������������)���� ���������8�C��������"��8E� ����$������������������������$������������������$�������)���������������������� �8��G������������"�+������(

�������'���

SSSS ��"������)������ ��������������������$������������������ ��� � ������� �� ���� ��#�G����� �� ������ �� �����������#��� #��K�������� �� �������� ����$����� �� �� ��F������F��� ����$���+�������������$�������#���(�SSSS ,� ����������� ����������������)������$����������������$�����#����F��������"���������������������������������������#�������#���(SSSS 6� ������ �#��� ������� �� ������ .������ �)�� ��������������������������������������������������������������������$���(

����� ���J��� ���������� ��� � ��$�.�"� �� ���������$�����������8���#������������� ��������(�I�J�����G������� ��� ����$� ���� ��� ������� ������8� ������� �� #��K����������(�<����$����������������������������"������������� �"����(� A������� �� �J�� ������ �� � #������������ ����$����)�����#��������������������������� ��"�����������(�

!!!! ���������������� �������� ������������

SSSS ����G�����)����������������������#����G�������)�# �� �"������� ��$������� �� �����J���"��� �������� ��������� ������K������#������ #������������ ����$(�SSSS 6� ������� ���� ������ �#��K� ���������� ���$������������8��������� ������������������������#��������������� �������)�����������������"�����������������)��������.�����������#��������J��������J�����(SSSS ��������������������������������������������$�����K���F�����)������������ �����������������.����$������������#����������������8�)�����������#����������������������J�����������)�#��������� ��(SSSS H��������F��������������#����� ������� � ����$�(

���������J���8���$�.�"�8���� �0SSSS ����6�"�����������������������K�����$��������� ��������#���������$��� #�����$�����#����F����������#���������� �������#�8� $�����8� ��$��������� �� ������� �� � ��������F������������������������� ������"������G����#�� �$��(SSSS ���� ��� ��$�.�"�8� ���)����� �������� �"��� ��� � �� ������������F���������������������������������������������.���������J����������"�������F���������(SSSS ���� D��������� ������ ���� �� �������� ��#������ ���� )�������������������"������� �������������������������F�������������� �8������(

������������������������ ���� ���� ������������������������

D�������� �������J����L��F��� �������"����������#�����L(�H�������������������������������G��#��K�������(����������#������ #�����������������������������"���$���������������"�������F���G������������#��������.���$�����8� ��������� ��� ������$���� ���� ���J� ������� ������� �����"����#�������� ���"��������������$��(�H����������������8����������$������$����������J�����K��F#�����(���� G� ������� )���� �����F����(� =��� ��� ��J�8� �����"��������)�����������������.���������� �������������������J��������������� ���������������(�������������G���������$�����������F�����������F���������������������������(��

H����� ���$����� ��������8����������� �������!�������!��8���

<<������JJ����������FF ��������������� ����������������������������������������������C8�������-#����E0�LH�����������L������� �������������������������������H������� #�����������H��$������$��������� ��������������������=���$��=(�=������@��F���� �����8���F�������GR�A�#�)��D�����O���)����

'��� ����'��

������'���

'��� ����'��

������� ��� ��� ������� ������������������������� ���������� ���� ������������� ��������� �������� ��� �������� ����� ��� ����������� ���������� ��������� ������� ������� ���� ��� ���������� �������������� �����!�������������� ������������������ ������������������������ ��� ��������������������������������� ������ �� ����� ��� ������������������������� �������"� ��!���� #���� ������� �������!�� ����� ������ ������ �������������� ��������� ��� ������������ ������ �����������$

Page 4: Kultura Mira Napustiti Nasilje

.�� ��������� ���������������������/� ��������������$������������%������ ������������������ ������0�� ������� �1����� ��%�������� ������������������������$���� ��������������������� ����$�����%����� ��������$������%���������� �%����������� '�������� ����� �'� �� � �%�� �� ���� ���� ��� ���� ���� �!������� ���� ������� ��������������2������ ��� ������������ &�� ��3� #����$����������%�������� �����������"��$���������� ������� ���������������%���$��445�������$������ ����%���������!����� ����� �%�

%��� ��� ����� ����������!���� ��� ����������� � ����������������&D�#���G����������������������������J��������������� ����$�����������F�������������������� #������������������F���������������������������������)������)�����������)�����F���������������� ��)���(�@������������2�#����� ������ ��"���� ������ J����� ��� �����"�����)������ ���������� �� ����� ��� �� ������� ����� ����(� ,� �F������������� ���������$��������(�� ����F��#�����)�����������������F�����=�#������������������������������������������� ������F�� �� �������(� H������ ����� ���$� �� ����"������G�� �,����� ��� ���� #���� ��� )��� � ����� ���� ������ ���������(,������� ��� �� �� ��� ������ �� ��� ���� ������ ��� ��������� �)����(����������������������)�����������(�'�������F�������� �F����� ��F���������F����������������������G��)��������������#�K���)������� �������������8�������������"����H������.����������������������������������������������� �� ���� L��F����$L� ��� �2� #����� )��� ���� ���� ������)� ��(((I��������������������� ���#� ��)���G���(�!�����#����F�������������J�������������8��3�#�������J������� ��� ��3� ������� ����� ���� ���� ������(� *����� �� �������� � ����G����F����� ������� ������ ���)�� ��J� ����������� ����� )�� �����F����)���� ��������������)������ �������������� �����������������������(

������'(������������������������ ����������� ���� ������������ ��������������� ������ �������������������$$$�%����������#�&�������#������������)���� )�KR������������������������������������)�������������������6+N(�H��)�����������(�����������������8����)�����������������#���������������������������"����������)(�!��������� ��� #������������

����������������J�������������"�#�������������#������������8���� ��������� �� �� ��F������ ������ ���"�� ������(� ������� ����F������ ������)��-��F���������������������(�6���������� �� ���)�� ���� ����F� �� ��� ���� �� ��������� ��� ����������������(����������� ����"����� ��������"��������$����� ���������������(

)��� ��� '(� ������������� ��������� �� ������ �������*���������*� ��� � ����������$�%��������� � � ������� �����#��������������������������������&D������ ����� �� ���� ���������� ����"��� )������� ��� � � �������������������)�J������������������������ �.��������� #������� �����������J�8����������(�O�������"�������������J�������"������������)������������������)������)�����������������������������(�<����������8���F������������ ����� �����������#���� ���$��(� �� ���������������������)����������������(

�������'���

�������������������������������������������������������������

���� ������� �������+����� �� ��������!������������������������������������&�������#�����������#������������ �����������)�������������"���� ���(�H����������������������#���������������)�� �.����$�����)���������8���#� $������� ������$��

����� ��#��� ��G�� ��� ���� �� ����(� D������ ����� )�� �)���G� ���#� ��)���� ��������� ���� ��F� ������"�#� ����������� ���$���� ���� ��� � ��������� �� ��� �������������"��#�����������(����)�����)�������)������������F�����������)�������������������8��G���������)�����������8���������������(

%����������� ��������,������������������������&�'������������������� ���������F���������)������������������������������������������������������F������������)���������������(�'�������������������$���������F����������GF�� �� ���)���� ���� ��� ��� �$����� �� ���#� ����� �� ������F�������$���(�D���������)�����������������������F�����#�����������#����������)������ ��)���G���������(�H��������"������������������������������)������������������ ����� ����� ������� ����� L��8�L� ����$���(� @������ ���� �� ��������F��� F��� �� )���� ������� ��)���� �� ���(� !���� "������������� ���������J���������������������� ������� #��K����������8�����������(�D��������� �� ����������)���������L�)� ��L��F���������F���"������)���F�����F�����#�����F�����F��������������������������F���������������������(

���������!������#��� �����������������-��������������!���� �� ����� ��� ����� �� ������ ��!�"����$��#���������������������������������������������������������.��$�%����� ������������ ������ ��� /) )����� �� ����� ���� ������ ��� � ���������������� �����#��&�0� �����������������!�����������#������#�� ��� �� ����������� � �����,����������������������������������� ��� ����� ������������� ���� ��� ����� �������������������&D����������������������������������$����#�� �������������� ���������� �� F��� F��� G� ��� "����� �� ����$�(� 6������������������ ��������������� �F���������������)���

���������������������������"�#���������� ����������������������������"������������ ����$������������F��"���� �� ������ �� ��������� ����������K���)�� �� ���� �#���������� ���������(�A�F�������������$��������������$��.�"��������������9������������������������������������� ��)��������������J����������#�����������������������F���G��������)���(�DK�������F������$�������)�����������������������������$�����������������#������ ����8�#��������������������������J������������� ����$���������������� ����$���� �� ��(�6��������� ������������������� �� ����������$�������������� )���)���������������������$��(

%��� ������ � � ������������#�����������������������!������� ����� � ������ ������������������ �!���� ��� ���� ���������� �� ��� ���� ���������� ����������� �� �����������������&������� ��� )���� ����� �G�� �� ��� ����$��� ���"��� ���� �<��(�,���� ��������� ��������� ��8� ������ ��)���������� �F��(����� <�� �� ����K�� )���� ��������� �� ������ �� ����<����������� #���"��������������� �������������)�������� ���� �� ��F�8� ��G�(� H������ I�������� ��� �� )������� ��F��������(�<������������F������ ������������(�!���������F���� ���"�������������������F���������J)�������������������G�#����������������(�6�����)���L�����L�����������F����N�D�JF�������������������)�����������������G�����)�����)��(��L�?��.��#LR�����F����������������� �����(H���� ���� ���$�� ������� ���� ������� �� ����� ���#������F���(�'���G��������������#���.� �"���)������������3�4�������������)�������������(�I����)� ������ ���"������$��������)����� ����$������ ���(�6����������������������������������)�����������F���� ���)R������ ������G���������������#���(�D�����������LD�����������������

$���8������F�����������L���������������������� ��)������������� �� ��$��� ����� )�� ��� ������ ������������ ��(� ����)����� ��������� )���� ��� ���#(������� ������ ������ ������ ���J�����)���)���0�������������������$������F���������������F��������������� ���)��������(������ ���#������ ���F

6

� �����/

������'���

� �����/

1�������������������������������� �$�%����������� #� �� ��� ��������� � ��������� 23������� ��� ������ ��� ��� '( '3����� ��������� � ��� �����$4������� ������� ��������#�������� ����� ��� ���� ��� ��������� ���� ��� �� ��#��� ������������ �� ���� ��� �� ��������� ������ ������� ������� �� ����$

- �����/�0��-3���'�7��8����'�

��� ��� ����� � .������ ������������ ���� ������������������� � �� �� ������� ��* �*� ����!��$� 5������ �� ��������� ��#�� #�� ��� ���� ����� �������������$�%���������� ��� �� �������� �� � ������ �������������� ���������������,��� �������� �� �$�/� ������� �����������������������*����� ��*����#�� �����#�������� ������#����#�������������#����#������ � � ������� ��� ��#��� ���

������� ������$

Page 5: Kultura Mira Napustiti Nasilje

� �����/

������'���

� �����/

������'���

����$���R���)���������.����$����� �������������#�����������������(�=����������� �������������������������"���������� ���������������������������K�R������������������������� �������������������� ������� ���#�(�<���������������������� �������G��.� �(

6�� �� ����� ������ ��� ������� ���������#���� ������� ��� �� �������������!�������� �������������#���������������������������������������"����������&!������������������������� ���.� ��������������#���������)��������������������F��������������8�����������$����� �� ������� ���J����� ��������� ���(� <�)���� )�� �������$�������F���#�G����� �����#��.� �����������������������F�����$�����.�����������F����������K�����������(� <���K��� ��� F��� ��J��� ��J��� �� ����"��� �������D<� �� ������� �#�����8� ���)���(� A�"��� ��� ���� ������������ �� ������� ����$��� ������� �� �)��G��� ������� ����$������� ��������)�������������������������� ����"�����)�������������"��"������#����������)�������������������F����������4�D<��������)��������$���� �� #��)����������(���(�O�������������#������������"��R����"� ����������������� ����������)��������������������������������������)��������)������#������F�����������)�����������)����������#���R�������������������(((<�)����)�� ���� � �G�� �����������$���$����������)����� �����#������#�"��������������������"�����$����������������F���(

7����� ��� �� ���� ��� ����#� ��������� ���� ����������� ������������������� ��������������/) �&� ������������������������#�������!�����������������89:$������ ����������� ��������������������#������ ����� �� ����&��������#����������������)����������������������������)������K�� .��������������������� ���� ��������� ��"�������#����������������������8����������������������F���0�$������T�9����� �"������ ������$(((����� ������������)����� ���� ����������������$���������������J���������������������������������������������������)�������� �� ��� ����� ��J��� ����G�� ��� )����� �� ���#� � �� ��L�����L������(�6����������������)���������������������������������������8�����������������������)����� )�#�������8�������� ��� ������(�D��� ����F���������)�� ���������$������T�9�������#������ ��������������������)���������������#���.���������������������������R��������$������������������������������)������ ����$�

���������������8����G�(((���F���$���������������������������F���������������������J��F�������������������(

%�����������������!���� ������������� ���������������������������������� ����#�����������&O�������"�������$����������������J��������������"��"���$�������"������������ � ��������"��������������������������)���������������������#�� ��������� �����$������G���G��.��$����������(���������� #������������������ ���)������ �� ���������� ������ ���K� �����$� ����� G��G����� ������#��������8�������(

%���� ��� ��������� � ���� ��� ����� �����#������������������$�;���������������������������#��������������� ��������������&H������ ����������"���(�!�� � ������8�������� ����������� ��(�I������������������������������#����(6���������#�����������������#���8�� ��������F���������K������������������������#��������������(�<���������������$������L�������"��L������J�������� � �������#�����(�������� �� ����� F��� ��� ������ ������� ���#� ���F����� ������������������#����)�$�������G�0�L���������������$�����NL� �� ��� � ���J��� �� ������������ ������$����� �����)���8� �������8� ������"��8� ������� F��� �� ����� �������K�(

%���������� �����#�����������������������������������������!� ����� �������#����������������� ��!��� ���#����� ���$$$� #������� ����&�<�� ��� �����!���������$$�����������)�8�������)���8��)���������)�8��������"�����������������������������������������(�H�������)�8�#�������������F����������������������)������ ��������������������������������������������������#�������"�����"�����������#����������J���(((��

���)����$���)�����)�(�D����������8���$���������)���������8������ �� �����������(� ,������ ���� ���� F��� �� ��F���#�G������)�����������#������� ����� ������������ ����$���������� �)�(� ����� �� )���� ����)�� ��� F��� �������������)��������J�����F���8��������$����������)���������������� ������ �������"����� ��� ������� F��� ���������� ��� ����������F��� ����$�(�<�)���������F���F���G����������(�'���������������������� �����F��������������� ���������������#���F�(

%�����������������!�����������!����������������������� �!�&�0������� ��������!����������������������� ��� �#�� ���������� ��#�� ���� ���� ��� � ������&%����� � ����� ����!���� ��� ���� ������� ����������������������������!�&H���������)���������������)������������$������� ����F�������� ������� )������ �� �� ��"����� �����������(� �I���� ��� )������K�������������������������������(��D�J�������"������������������������� ����$����K���������(�D����������������������F������)����"����������� ����F��������)�(������������"�����F���#�����������������(�%����������������F����������������I�����R��I������K���������F�������������(����)������#������)������� ��$����J��������� ����$������� ������� �����$����(�6������������� ��)������)�������� ���������(�=��������������J�8�����������)�����������O<�� ���8������� �F� �#�J���� �� ���� 3� ���$�� ��������

��#�G���� ����������������(������������������������������)��J���� ��������������� ���F���)������J�������������������������)����������)�����������8��������� )�#���F�8�����������(� ,������ ���� 3� ���$�� �� ��$��� � ��� F����� �� ���� ���"�������G���)�� ������ ��)��������������F����������������R��������������F�(�@�������������F����������J�����"������F������#�(�@������������������������������$���F��������F����������)�������������#�������������)�(<����������������������������������F�������J��� �������"����)��������F(���F�����$������������#���)�����������������F���� ����F�����������������������������F���(�'������������������$���������������������G������������������(���������������������������������������(�6�������� ��)���� �F� �������������"�����G������� ��"��� �����)������ .�)�$����� �������������������$����"��� ��

�� ���� ������ � ������� ��"��8� ����������� ��� ���� �������$���#�� ��#��� ������� ��� �� � ��#����(� !����� ���� ��)�������"���������������)������� ������� ��)�������G����������G����� ��������������(�I����������������� � ����$����� ��� ��� �� �������"���� ���� ��F�� �� �F�� ����� F�������������)��(������������������� ���������)�� ������D�����#� ������ ���� "��� �������� ����� ����� ����������J�(��

=���������������������$$$$��������� �� ���������� ����� ������� ���&� 0� �� ��� ������ � ���!��� ������ �����#� ���������������������������&<F������������#�������(�D���������������������������)�� ���F��� �� ��� �� $���� ����#� �������� � ������� ��� ��� ����������J����������������J������������8�����$��������������"�$�� ��� ��� ����� ��� ��(� H������ ���� � ���������� ��� ��� �� �����$����� �� �� ��� ����� ������� ��� ��� ��J.��$�������(� ���� �� ������� )��� ���$�� �"��� �� ��R� ���������������������� �����������(�!��� �����"������$���"���� ���� �� ��F���� ����� �� ��� ��J� ������� ����� �� �� ���������(����L�������L�������J���#���������F�����)��� ���� ����F��� � ������ �� ��"���� � � ��#�� �� ����#����������F����(����)�����������������������������L�#�F����� �� �"�L�� �� ������� ����� �� ������ ������� ������� ������ � #���������������(��8��G��������������$�����J������(���� ������� ������� �� ���� �������� )���� ���� ����� ����G��8����������������������������������������������� ����#��������� ���"�(�D�J���������)�����������������F����������"������ F������8��F�8� ���������(����� �� ���G��������"���

��

����� ��� ���� ������� ����#�� ��������� ���� �� ����������#����������!��������� ������������� �������������� ��� ��� ������ ��#�� ��������� �� ����������#���������!�$

>���� � ������ �#�� � � � ���� �1= ����� �1= �� �,�� ���������#���������$����������������������������!������������ ������� ��!�� �� ���������� �������� ����!� ����$

%���������������!� ����������������#����������� �������������� ��� � ������� ������$?��� *��� �����*� ���� �����������������#��������� ���#�� ������� �� ������� ��� ���� ���������������#����$�

)����� �� ������!�����*����������*� ���� ������ �� ������������������$�?�����������#�� ��� ������������������ �#������ ������ ����� ����� �����!���� �� ������ *?������ ��������!����@*�

�9

Page 6: Kultura Mira Napustiti Nasilje

����E�� �� ���#����#�� ���F�)����������������)��#����$��(���� ��� � ��F����� ��� �G� ��������� �� ����$���� ����8� ���"����������F���������F�(

=��������$������$�������#���������)�����$�������� �����J����"�������������������������"������������������� #����������� ����$���������������������F�������������(��

H�������$��� ����8�������8� ������������ ������������������������������������� �������������#�������F����� �� � ���� ��� ����� �"��������� �� � ��������� �������$��� �K��������8� ������� �� ������ ����$������������������� �������$��� �� �� ��� ������ ����$�� ����������������� ��� �.����$����������#���������� �����K������ ��������� ������ ���)���� ����� )���� #��K�� �� ������J����"��� �� ������� �� ��J� #������� ����"��� )���G���� ������� ���������(� 6� �������� �� �������� �� ���� ��������� C��������� ��$���$������ ��#���E��������� �� ����������� ��� �������� ��J�����������(�D������ ����$�� ���� �������������������#��K������������ ��������8� �����$�(� ��������� ��� ���� �� ����)�� �� ����G� ���� ���� �� ����������F������������J���������������#������ )�#������ ��J�������������������(�

��������#���F��������H������$������������"�������������"���������� �����������J���"������������(�

@�(����.(��������D���G���������������.�������"���F���=����=����� ��������T�� �� ������� �� ������� ����"��8� �����������������8���#������������� �����������J���������������� ��$���������J��������G�8���� 0

�(����J����������#�������F�������)����������������������(� ��������� ����$� �� ���������� �� ���� ����������������M�(����J����� ����������K������F�������(����F���G�����#�� �����������������$��� ����F�������������������������������$��M

�����J������������������������������#�����������������������#����(�H����#�����C>�E�"�������������$��������������������H�(�@��#��#�����C>�E�"����F�����������������������F��� �)���� ��H��� ��� ��� �� ����� ����������� ������������$����)������������������������������������H��������������������������������#��������������������(�<�G��#�����C>�E�"��������$�� ����� ��� ���F��� �)���� �� H�� ���� �� ���� �����"���� �� �������������� ��������(� !������� #����� C!E� "�� �������$��������������������������������������� �������������������������������������������������������������H�(������J�������������������������������������������������������������������������#����$���������8���� ����������$���������F��� ���������������$���� ������������������������������(

, ������������J��������� �������H��� ����������#����������������������������J����������#��������������������������F��������������������$��������8������������������8����������������#���$��������������J��������$���� ������

#���$���������F���� ��� �����������"������8����������$���� ��������������������������������(�

<�$���� ���������� ��#� F��� �� #������� ��������G��������#�F������� ������C��������������"����"����� H�� �� ������ ������������ H�E� �������� �� �� ����� #������������"���G�������������F����)��F����������������������8"��)���������������������������#��)�������F���������"��������$���(��

@����H��� ����������#������������������������������� ����������$��� �� ��� ���� ���������� #�������� ��� "����$������������������������#����������������)�����������H�����������"��� �"������ ����������������#���(

!���"�����������������������������$��������J���������������8��� ���������$����H�������#�8�������8�������8���������(

��������������J�����������J������K���������������#���$������ CDHE� �� ������#� �8�)������ CD�E(� H�����$� ���������DH���������������������#����$�������������8��� ��� ���#� �$��� �� �������$��� �� ���#��� �$���������������� �������������������������$��(�H�����$����������D�� ���������������������#��� �$����� )���� �� ��������������#��$����������$���� �� ������������� ��������������������������$���� ������"�$�����#����"���

��������'���

H��#���� ���F���� �� ���� ����������#� �����J���"��#� ��������� #������������� ����$��������K��#�� ������ ����$(������������J���� ���$��� H�� �� ������������ �� ����F��� ���"������ ����)������ �� �������� �� ��8���������������(

@�� )�� H�� )��� ����������� ����)���� ���� �F�� �� ���)�8���

���������� � #����� ����$(���)�8����� ���#��� ��� #������������� ����$������"���� ������� �������� #��K���� ��$�������� ������� ������������)����������J������ ����$���������������������"������� ����$� �� �����K��� ���������� ���� ������ � � ����������F���(� H������ � #������ ����������#� ���F���� �����#�����������������������������������������)�8����������������� �������������������������������J���������� ����$�� ����� ������� ������� �� � #����������� �� ����$��� ��������#���� �������� ����%�� � ������ � �� �������� �� 1����� �� ��������6"��$�7��$�1��/������ $�8����� $�1 ��$�+��%���$9�� ���� � ���:��;��������������������� �������� ������� ����� ������������ ������������������ ���������������������������������� �����!��������������������������������������� ���'�� ����������� ���'��<����� ���������������� ������ ���!����������������� ���� ��������������������#����� �������� 6�������� � ������ ������������:� � �� ����� ����� �������6��������� ����������������:���������������������������� ���� �������� ���)� � �#��� ���$��� �����$������������ � ������ ������� ������������������������� ����������#������������� ����������� ;� � ����� ��������� �������� �#�$� ��� �� ������� � ������� �� ��� �� �������� � �� �����$� � ���������� ���%����� � �� ����� ��������� ������� !������ 6��� ������ ���� ��������� ���%��� �������� �� ������ � ��������� ��������� ������ ���������������������:���

H��#�������F���������������������������������������������$���� �K��������8� ������� �� ������ ����$������������������������$��� �� �� ��� ������ ����$�� � ��������� �������� �� �.����$���������#���������������K�����������������������#��������� �����������)�����������J�� �� ��������������$�������������)��#�������)������������� ���������)�������)����#��K������������������#��� ���������������)��������� ��������� �� ���������� ������$�� �� � ����$���� ����� ��� �� �����������"������� ���� ����������� ����$���������J��(�

��� ������ � ������� ���F���� ������� ������� ����G����������#���������������������"���� F�����F� "����� ����$(�'���G�����������#������ #����� ����$������������)����� �������� ����#�G������� ������ ����$��������������������������� ��"������������������������������������������������$�����(�

<��������$������8�������������#�� ����8���������8���� �����������������J����(�������G��"������J����������� �� ����$���G�������� ����$��(

������ ����� H�� "��� �� #����� ����� �������� ���� ��� ���������������������������)���� ������� ����$(������� #��������#�G������F�������)������������������8����)���������F��G���)��#�������8��������J)����J�����#����������������������#���(������F����8����������������"����#������ �� �)��� ����� )�� �8� �� ��J������ ���F���� �� ���#�G���� ��� ��L������L� ����� #����� ���G��� �� ����)��� �������� ������� �����F����� �� ���)������ ���� �8� ��"�� ��� ���������� ������������ �� ���)�� �����"����� �� ���������� #����� ����$(���������� #����������������������8���������������� �8��������������F�"������������������������������� �� ������#� ��8�� �����F������ �� ���)������ ���F������ ���8��G���G�� ��� ���)� �������� ����� ���� �� ���K���G���8�����������#���(�

?���������������"���������)��������������F����������������$���������������� ��������#�������������������������)�� ������� ����� ��� �� ��������� ���#����� �����������������"������"����������� ����$������#�������F���(<������.� ��� �����L��F�������F������F��L������������������������������������������ ��F���)��������F��� �� ���������� ����������� ��#�G���� ������#� ���������������������8� ��$��������� F��� �� ����� ������� �� #��K��� $�����#���F���(�6����������������F��� ��� ���F����������� ����$������������������#����������(�!�� ������#������������J����������������$��� ����$������$������������ ����������������������$��� � ����$������������J�����8��)��� �����������F��������8�����F���(��

I������J������H�������� ������������$���#�� ��F������������F���������� ����$�"����������G������.����$���� ����$�� �� ����� ������ ����� ���� #����$���� "��� ���#�(@���������� ��F����������J���������������.����$�������)�)������#��� � ����$���#�������������������)����������"�(���������� ��� �� � �� � ��� �����"�#� ���F���� C���F���� )

��������'���

�����������������������������������������������������������������

�� ������ ��

'��� ����'��'��� ����'��

1�� �� ��2��'�� ��2��3��'��0�:� ����2�0������� ����%3��� ���'������%���� � �

������� �������� ������ � �����������!���������!����������������

������� �������� ������ � �����������!���������!����������

������� �������� ������ � ����������� !���������!�������� ����

������� �������� ������ ������� �����������!���������!���

������� �������� ��������� ����� �������!���������

������� �� ���������������������������������������� ��

������� �� ������������������������� ������ ��

������� ������� ��������� ���

�������� ���������������!���

��������� ������ ������!������ ���� ��������������������� ����

��������� ������#�������������� � ������������������������ ����

�������� ������#������ ������� ������� ������������������������� ����

Page 7: Kultura Mira Napustiti Nasilje

��������'���

�������������������������������� ���������������

���� ��!����

�(���#�� �������������������������������������������$������������������������)�(I�J�����G���������������������F�������������$����������������J��� ����)��������������$������#���������J��F�������0

=����1� �$�.�872���+��%���L��������� ������#������)���� ���)����������� ����)�����������F��G�������8����F���)������(�6 �����"������������F�������#���������������������������#�������)����������������8����)�����F���������� �"�������������J�������#���������#���(�A�8�������������������$�����D����D������G���D�����O��������������������� �����������������������������������������)��#����K��'��G�����������������������������������������������F���������������������� �����������������(�������� ����� G� ������� �����������������������������������)���������G���������������������#�G��J�����)����������������������������#�������(�6�������������#���)�������������� ��������8��������������������������������"�������(L

/����* ���$�.�872���;�� ��* ������L���������������� ��������F���� ����������� �"��������������#����� ���������"������)������������������� ��������)�����#�� ��������������#�� �����(����)��������)������������������������ ���������������������������������)���������������������������)(����G�����������F��������������������������� ��)������������������� �#����� �� ��������� ����� ��� ��� ������ �� ������� ��J��� �� �����)������������$���(L

>����1�����$�.�872���*� ����1�������L������������������������������� ���������������������� �� �� "����� ���� ����#(� ��� ���)��� ���F� �����������R� �������� �������� �#��"��� ����� ���� �� ���������(���F����F��� �����$���� ����"������F�8��)�����(H�"�����������������)�������� ������������������������"�8������������ ���������8�������(������������)������)���������)���� ���G�� ������� ����� ������(� <���K�� )�� �� ������� �����)���)���������"��������#�����$�(�+��������������������)����������"������#����������������������J(L

O����G���������M�D������D����������������������������"��������������J�������������)����������������������������#��� #������������������������� �� ����������"����������������� ������������������(���������"��������������������� ��������������������+�������������#���)��)�������� ����� ���������������� J����������������(� �� �� ������ �� #�������� �� )����������� ������)��� �"��#����������)��G����������������������������#������������)��J����"������������� ��8��� �����#� �� ��$�� ����� ��� ��������#�������������#����(��������������� �� '���� ��������� ����� %���%������� ���������%�����'��<��������������J���������������������������������)�� ������������ ���������������������#�"������������)(��

'��� ����'��

��

'��� ����'��

������'���

���������������������$��(

H��� ��������� ��������� �8�)�������#�����������8� �����������������)���� �������#�������������������8��� ����$����G�������#������������������������)�"�� ��H������������������ ����$�� ������� ���G�(�6� ��������� #����� �� #������ ������� �� ��� ���� �� ���������� #����(� "�� ���� ����� ������� �������%���������������%����������������������������������!��������� �������������������������

"��������� ��7 ����������������������������������������� �������������������������� ������������������������������������������ ���#����;��2������������������������������� ������������������������������ ����������$��������������� �������������� �������������� �������������������� ����/#����$������������ �� ��� ����������%��� ���!������� ������ ������� ������� ���� �� ��� �� ��� �� ���������� ��� ������ �� ���� �� � ��� �����

/� ���� ?� � ��� �� ��� �%������� ��� ����� ������ ��� ������������������������������������� ���$� ������������������� � ��� ������������ ���� �� � ����� ���� ����� � � �� ���������� ����� ��� ���!�������� � ������ ��� ���� ��%��$������������������������ �� �������������������������+������# ����������������������� ��������;������ ��������������� �!���%������$�������� �� �����!����� ������������� ������������� �������� ������������� �� ��������%��������������� ����������������

)����$�� �������������������� �!���%�����������$��� ���� ������$� � ������ �� �����������6�� ���������$��� ����� H�� ����������������� ������ �� ���J����� ������$�� �� ����$�� ��������������8����$������ ����#������������������$����������� ����� ����$���(�H��������)��)����������������������������������������������������)�����)������#�G������)���������������������� ���������)��C�����������������J������������� ������K��J������ ����$��������������������������E(�����������.� �������������������#��������������8���������� ����$�������F���������������� ����������������$��������� �K��������8������������F������������(�<����� ���������)�������������������������J�����������������J�������8�������$�����)����#��������������� ������������ ����������$�(��

A����F��.����$���0�

���������G������� �����������������������������������*����������

�����0������7 ����(��

A= ��� ������ ���� ����������� �������� � �������� �� ������� ������������������������� �� ����� �� ���$= ������ �� ��� �#������� � ������������ ��� ������������������� � �� �� ������� � ����������� � �� ����� ������������ ��������������������!��$*

H������ �� ����� �� )���������� ��� �� ��������� ������������� ����#�������(�A�������������������� ��F������������F������ ����� ��� � ���� #���� ���F��� ������#���� �� ��#�������� �� ��������� �������� ������ �8��)���F��� ������� ����� ����� ����)���������(�6������������������$���� ��F������������������"�������� )����� ��#��� ��"�� � �� ���

���F������G�����������������(6����"����������$�������������� �������������F����������������� ��� �� ��$��� �� ��J������ ��������� � ��� � � ����F������"���������� ���#��������)���������(�'������������ �������� ������8� �����FG�� ����� �� #��������#��

��������������8����F������ )����#��������#��������������� �����#�� ��#� F��� ������� ������ �� �������� ������ ����� ����)����(�����������������������������G������������������������� �)�� ���� ������ ������ �� ������ �� � ��J����(� ���� ��J��������)�������� ���#������)�������G�������#���������������)���������G�������������J����������������)��J�(D������ ���� ���"��� 8��)��� �� �������� �������� �� ��������$�� �� �����G�G�� ������������� �� ���������� ���8����)�8���F������������K�� �"�������)��������(A����������������������������������F�����J��������0�(� ���J���� ����� �������� �� ��������$���� 6+I@,�� "�������)�������������#�� �$����#�����C���"����������?����F�����?�����'�#�G�$�E(�(�H������������������#���������$�������������$��������������������������� #��������8����J���� ������������������������������$���(

Page 8: Kultura Mira Napustiti Nasilje

������'���������'���

'��� ����'��

��� ��� ���.��� �#���"R� �� ���.���� �� ��������� ��#���"�� )�#���� ������������������$�������������J����������F�����������(���)�8�8���������������������� ��(������������J����������#���������������������������������������"�����������)���������������������������������������(

A�F���L�������L� �� L����J�L��������������������������������� �������M� L=������L� ���#�� F��� ��������� ������ ����"�����F���#������"���� �������������"��� �� $������ �������(H���������������"����������������������#��������������� ��� ����� ���)��� �� ����� �� ��J� �������(L����J�L� ����F���������)�������F�����#�������)�����"�����L�����������L������� �� ������ ��F��(

<�F��������"��� )�#�����������F�(H������������������#������F�(� )�#������������$�������F�(

D�J�����������������(D�J��������������������������������(

<����J� ���F�����F�����#�F���(

A���������������G������#���F���G���������� �����G���(���F������M

A�F�������������������������� �������G�)����)���M�6������������J������������� �����#�������#��������������F����� ��������� ��������� ������� �"���� � ���� ��� )�� �� ��)�����G������G������)������J���������� #�������������������������(

=��������������������������J���������������������$�� ���)��)�������������������������� ��F��������������� ��������#�G������8��������������������8������(�6�������� ��������)���������������8����������������������$���������������� ������(�;������������"�������������������������������� �������������������������������J�������J������������������������������������$��������(�;�������������"��� ������� �������� ��������� � ������� �� ���� ������� ��������������(

I��������������������� �������������������#�����)����������� J����� ���������� ���(� <�)���� ����G�� ����� �� ������ ����������� ��#���FG�� ����� )�� �� ��#��� ���������� �� ����)��G�(�D���������G����������������������������������F���������"��������� �����#������)����������������$����������������� ���J���(�!���������� ����$�� ������ ����� ����� J��������������� ���� �� ����� �������� �#���"����� ���� ��#���"����� ���#�8(�!�����F� ��������"�����#�������� �����M���F�)�������������"��� ��)������������"������J�������������$��������������������������������������������������������#����F���(,��"����������������������������������������#�G����)���(�H�F���������������������K������������������������� ����(� ������ #�� ��������� ���� ���� 8����N� <F��� �� J����������K�N�A����������#���������(������"���������� )�#�������)����#����������� ���������#����'�#�� ��������(

6"����������������#���������J�)�������������������"�������������"�FG����#�J�������������)�8�)����$��������������������$�������)������J�����)����������������$���(H��������G����������������������F������)�� �"���(;�������� �����"�����$������������������)� �(�;���J����������� ������� �� #�)��� ��������#� ����� ���)��� ������ �����)��������"����������#�������� ����(�����������F����������������� ����� ���J�� ���F����� ��������� ������� �"��(� <�)����������������G������G�������������������8��������#���G�������������������� ��������G����#�(

<��J���� ��� ��#�� ��� ��������� ��������� ������� �"��� ���#�G(� <�� �� F��� F�������� )���� ��������� � ������ ����#�G����������#��������� )�������#�F�������������8�������������� ������F����������(������������������FG���������� ��J�� �������#� ����������������� �����J�� �������������G� ��#����� �� ���������� J����� ����������(?���������� � ���������#� ������������������)��������������G���� ������(� ,������ �� ��������?������� ���� ������ �� ���� ��"���� ����������)���������������������J��������������������������#������������������8��������)������"������ �� �����$���� ����)�� ��G��� ������ #��� ��#�� �� ���F�������8����������������#�8������(�=���������� �������������#���������������������#���(

� #������ ����� #������ �� ��������� � #������ �������� �K��������(�,�����������������8������� ����$�������"������J���#� ����������J����������F��FG������ ���� ��#������ ��������"�����������������(�� #���������������F�����������F����������#����F���� �������#������� ����$�(�<�� ���"�J�����(�+�����)�8�����������������)��������J������������� ����� ��������� ����� )�� ��� ����F��� ��8���� ��#�� ��)��������������#�����(��

'��� ����'��

������������������������"""� #�����$��%

I�������$����������� #�����������!�������!��8������� ����������������������������� ������ ��)��������������#�.� ����������������� �F�8� ����"��8� �����8���������(� !��� ���� ��#� ���$��A������ �� ?�"��� C�������� �������� �I����#���E� ��������$���� ��������� �� ��������� �� ���� � � ���#� L���������� ����F�8� ��������L(������ �� ������ ���#� ����� ����(

��F�������� ������������@����� ������������

�������)��������������;������������K����F�����)��(

;��� �������� ���� ���"�� ������ �� ���� �8��G���� ����� �F����������� �������������#�����$������G�������$��������� �F� ������� �����8��"��� �� L����L� �"����(�;��� ���#����� �����C����$��E���G�����������������L ����L(��F���G������������������������� �������� �"�(�D�����������"������ �"����������$���(�*�� ���8����#�8���������)����J����#���������"��0���#��)����J�������#���������8������� ����(D�J���)�����������)�������������������������)�����"��(�;�����J���� ��)�G�� �� )����� �� ���� �� �#����(� ����� ����� �������"��� ����� �� � ��F����� �� ������� C�.����� ���������F��������������K����)����������)�������������������������E(

���� ������ ������� �"���� ��� �����F����� ��� ���#�8(� ����� ��F��������#��)������ ����� �F��� �������� ������������ ���� �F����������� ���� F��� ����)��� �� �������������$����������������(� O��� ���� �������� ��������#� �������� ���������� �G�� �����������������G�����������"���������������)�����������������#�����������F��������"��(�6�������������������� ���#�� ��J��� ���� ������ �� ������������ �����$� �� )���G����������� ��J��� ��������� ���� ����"��(� !��� ����������$�� ���#����"�����������"��������(�����������������"������������M

A���J���������������� ���0���������"���������� ������������ ����������������F������� ������)��������������)�8���#������������������GF�������������J������������� ����� ���J�����8(�!��������������� �����)����� ����������)�������� �������������(�!��������������� ��������������������������"��R���#�������G����������������F�����

�)�G���������������������F���(����) �������� ��� ������� �� ����� ������� ����������� ��#�� ������������� F��� G� ���#������� �� ��J��� ����������� ��#����� ����"��)���G���(�6��F��������������������������� ��"����������� �����8� �"���� ���� ��J��� ����G�� ����"��� ���� ����#����J�����"�����������(

%�����������"������������������8��"�����#��8�����"�����K�����(�,� ���������������F�������������������"����������� ����� J������ � ��J��� �"������� ������� �������(DK����������������������J���F�������F���#�G�������������)���������������������������� ��������������������������8��"����������J����������� �����J��������.��� �.�����������8���FG�(

A�F��� �� �������)���� ���"� ��������@� A�� �� ������������J��������� �����������������������)�����)����J������(���J����)����) ���������J������������� �����J����)����������������������������#�����������������K���������������������J����"����F������#����������J�(�H�����������J��������$�����������������������������.�������� ��������������)�����F������$����(����������������#����8�G�������������������������������8�G�� ��� ������ ������������� �������� ���(�����#����� �� �����) � ���8(�@�� ������� �� ���� ����������)������#��� ���"���������#� ������� ������"���� J���� ������ �������J������������������(�;������������������ �����F�������������R��#������#�G�� �"��������� ��$���������� �� ��� ��J�� ����"���� J���� ��� ��� �� ������J���� ���������(�!���������� ����$�� ��)���� )�����)���� �����)�� �����������������#��� �K���)����� ����$�������������������(

��

������������"����������������������

+�� �� ��� �������� ����� ����� ����������� ����� ��� ������� � �� ���� ���� � ����� �������������� �������������� ������ �����������#����� ������$�;� �������������������������� ����������������� ������������� ��!������������������������

���������������������$

*0���� ����*� ����#��� �� ���� ����� ���� ����� �� #�� �� ��������� � ��� ��������������!���� ��� ������$� ������������� ��� ������������ ������� ������������ � ������ ������ ��������� ������ �����$*=�����*� ���� #�� ��� �����������#���� ����� ���� �� �������� *����� ����*����� ������

���������#�$

��

Page 9: Kultura Mira Napustiti Nasilje

� ���� � <���� 0� � 65A:$� ��� � �� �������� 7���� B��$� ����������� � ������� ������� � �� ������ ���� ���� � �������� ���� ��������'� �%�'�>�!��<� ��$�<���$�& ��������� �������� �����������!���� �������%��������� ���'� �������'���������������������������� ������� ������ �������� <���� �� �� ���� '���� � �%'� ��� �44���������.� ����� ���� ����� ��� ���$� ��� �� ����� ���� %��$� ����������� �� ����� � ���� �$� � ������� �� ��������� ���� ������ ���� �����)����� �� � ���#�����$� <���� ���������� ������ ����������%������� ��������� ����������������� ������������� ���#��������$������ ��$�����������.����%� ������ �� ��������� ���� ��� ������� ���%������ �C������$������������ ���� �������������� �� ��$�0� ���� ���!���������� ��������������������������.����������� ���������� �����*������&�� ������������<D� ����������������*������E�����������"����������$�������������� ������� ��D�� ��������� ����$���%�������� ���������������� ������%��������������� ���� !�����B��������8� ���������������� ��%������� ����� ����������� ������ ������ ������������������������

1 �����9���

��J����$����������� ���� ��������$��������"������ "�������#����������D�8���������#���)���� ����� ���������0�����;��+�UU��Q�8�8����I������I��������8�6�������,����T(���������������������"�������������������������������#����"����� �������)��������� �������� �� ������������� )�#� ������"��8� ����)�8�$�����(

�����������������������)������������������"��������#������(�<���� ������������� � ���� F��� �� ����� J���������������.��� �.���� �� ���8���#���� �������������� ����������� ����� �F����$����������������� ����������������������"��������F�����(��������������������8������F��� �"�����������������F������������� �����G�������������"������� ������������$������L;8����� �����T�#��8�L(�,���������� �����������

$��������K��������������� ������������������#�������)�����������#�����8��������������� ��������"�������� �����������J����#�����������(?��8���� ������#�������������������������L��������������������LR�����������������������)��#��.����������������� �

������� ��������������������������������������������������#��������� �� ��)�$����� ��� ���� �� ��� �"�� ��� ��)�$������#����$��.�� ����������������F������)����������J������(� � ��F�� ������G�� �)��$�� ��F����� ��#�� ���� ���$���J������������ )���������������������������� �� ������������ ���������������(

!�J�������?��8�������)����������������� ������$������������� �� �����"�� ������"��� ����)���� ���� ���$��� ��#�(��� ���F��������������(��8������ ��F�������#�K�������� �� ������ �� ������ �� �����$���� �� '����$���(� A��� �� F����)���������� ������������������ ���������������(����� �������� ���������������J����F��������������)��R���������#����������������G�������)�������������������)�����F������F���(

����F�������������������������D�8��������#������������������ �� �G�� ���� ����� ��������� �� ����� ���#����8�����������M�!��������"�#�������� �)������������J������8����������������������������M

O����������������������������"������������M�O��������������)�"����� ���J)��� �������F��� ��� �� ������ ���������M�������������������"������������������������������G������� ��"��(�A��������������������������J����������F#�������� �����������������"��������� ���������"�����(���� � ������ ����������G���� ��"��������G���� ���� ������ ��"��"������F����������������������G������)������������$�(��)�F� )�#����#��� ��#�������)���� ��������(�����������#���������� ��������������"��) ���������F����G����� ������������)������������ ���������������������������F#�� #�(

���� ��������"��� �� ��F����� ���������� ������� ��������������F�8�����������#�������������������������(�D�8����������������������������������������������$�����G�������� ���� ����� ����� ��� �� ��� ��� �� ��� ��������������"��������� ����$����������������������������������� ���� ��������� ������������(

��������'���

����������������##����������������#���������������������

&��'�(���

������'���

D�#��������)��#������������������������������������������)��������(�DK�������������������#���������������#���������������������������������)����"���������)�����)������� �F������������� ��������������������)����(

������������� #�������� ��� �� ������� �����)�� ����� ����#�G����� � ����)���6����� ���� ���"����!������ ��� ���� ��#�����(� ,� �������� �������� ����� ���"��� �� ���������#�8(

���!����������������������;<��������������G�������������F�� �8�������������)������������������������������������������#������ ����������������������� ����������F���(�O�����������#��� ������$����M�D�#������)�F������J�����������"�������(�=���������������������������������� ���� ����������#��������C����"��#���F���6���E��������� ���������$�����)�$����#��)������#���������K���)��������������������G���� ��(�����������������8�J������G�����������M�����F������ ���#�� ��#��� �"����M� �������� ����� �����#� �������Q��������8��$8�����������������������L'�������"��������"���#�� ������� �����L(�?��8�� )�� ����0� )���� � � ����G���#���8�������8���������������������� ��J)��������$�������� ������������������#������(����>���������"����� ����������� �� ��� ���8� ��������� �� ����"�� ��� ������� ���� �8� ����������(

H��������������������������������������A�����(�=���������F���� �8�����������������J�������� � �����G��J���������"���������R����� )� �� �� � � �����G�� ����� ����G�� ���� ��$� ����� ����#����� )�#�������������������������#�������������������)��������$���(

I�����������H���������������(���� �$��������������������)������������������������� ��������������������������������+����������J������J������@��#����������������(

��F��������M�%����������#�������������)������������������)��������"���(� �� ��������)������������#������������#���G�� 0L,� ��#� )�#� ���#� ���� �� )����� ������� �$� ��� ��� )�����"����� +������ ��� �� �� '������� ����� � �� �������>����R� � )������ ���� �� ������� �#��� �������� ����)��������

)����������� �� ������ ������� ���������� ������(� '����������������������#����� �����������������#�����������F�������������� �� �����������������)�K����8��J���(�DK�����������#��������������� ���� �������� �����G�������� ��� ����J���� ���� ������ ���� �� �$����"���� ����"���� ������� ���������� �� #������#��)������"��� #�$���� �����������������.���� ���������$���(�6��������������F�� ��������)����� #��������F�(

���������G�����J���� ����#��� ��G�����$���(������������������� �"����)���"����#����J��������������������)�������"����=������������.� �"���#�����)�� ������������"����C����������F����������#������������������������#��������)�������������������G���������������"FG������ �����E(<�� �)���� �� )���� ����������� F��� �� ��������� � � �������G#�������#� ������ �)�� ���(� %�$���� ��J� ��� ����#������J��������������������������)������"�� ���������������������� �� ���������(�!����)�� ���)���� �8��G���� F������ ����������#�����)�����"��������F���������������������)��������(�@��#����$���� ����"������������������������������)������������J������������ ���$�������)�� ���������������������������(

���������������J��� ��)�G������ �������$��������#����0��� ����� ��)�������� )���� ����F���� � ����� ������� ��F��������)��������� )�J�������������������F�#�������������F��� �� ���"��� �� �������� ����J����� �������� ��������������$��(� ,� �������� <������ $����� )�������� ������������J����������J�� �� �����F������������(�!�#���� �����F��������)�������J�������������������������������������)�������� ��� �� � � ������ ) � ������#� ����J���� �� �������)�����������)������������#����J��M��������������������� ���(

DK������)���G�����#�� ���J���������������J����������$����� �� ������ �� ���#� ���� �J� �� � ������������J���(

���� �� �0�������� �� �0����

B���� ����������������!��������,������� ���� ������� ����� ������� ��������� �� �� ���������� �� �������������������� ��������� � ����� �������� �

���� ���� ���������� ����$

=���������� ���������� ����� �� ����� ���������� ����!���� ���������� �������������!�����������!����"�������� ��������� ��#��� ����� �

������������$

>��!���� ����� ��� ���������������� ������������ ���� ������������������������ ����������������� ���� ��������������$�%������������ ��������#��������� �������� ����� ��������������� ��� #���� ������� � ����� ���������$� 5���� ���!���� ��� �������� ��������������� ���� ����� ������������ ������ �� �� ����� ��� �!�������������������� ����������� �

�$

�6

Page 10: Kultura Mira Napustiti Nasilje

��G����#�������������J������������F�����)������F���������)������� �����������$���������������"(������������������ 8���"��� �� ��� �� ��������� ����� ������#� ��F��� ��������(((C�������������#�����E(

6�����������������������"�>������#�������F������������������� �������������#�� ��������������������(?��8����������)�������������������� ����8�������������

�����������������K��� ��$���������������������"������������J�����(D���������������#����$�������"�8����������� ���"�������� �#����������������������������)���(��������������"�������F�����)������#�G������)������#��������J����������������+�������������)���������8���)���������������#���"��������"��(,������������ )�#��$����"��������������)������F���������8�"�����.� ��"��� �������� ���������)���(�'������ ��� )�#� ���$���� ����� ���$�����������������#����������������$����������������)�����������������������#��)�� �����(

D���������������F�������������������������$����������������(���)����������J�����������������)������������� ������������������ )�$��������� ����������"������������#�$������#������������#���������������������������������������������������������)�� �����"�������� � )�$�����(������ ���#���J�#��#�K�����#����������������������������#����������8�����8��G���(�� ������)��������8��#����G������������ ����$������G��������������������������������)�� �������������(���� G�� ������������ ���������������������������� ���������� ������������� ��������J���������K��(������G�8� �������������������������������������"�(��!���������8� �������������� �� ��#��� ���"���� �� �����FG�� �� ������� ����G��� �� ��$����#�������������������������G�������)������������������������������������������������������������ ���������� ���������������(�?����������������$��������������#��� �������� ��������#����������������8�����"������D�8���(�<���������� )�#��������������G�)��������#����������"������������������������������������������R�)����������������"������������J����� �����8��)������������� ��$�������)�����)��J����)����� ������� )�����(

6�������8������������$�����������������������������#������ ����� "������� �#������ J��� ���� ����� ������ ������"���������������F�� �������� �F��� ����$�����������)������� ��"�����8� ��������(���#������ �� ������ �������� � ������#�����������8����������������� �K����)����+���������������F���������)������ �������#����F���������"�������"����������'����(

6��$�������� �����������F������������ ���#���$��������#���#����F��� ��#������G�$�������F������(����#����)�#�����������������������$������� �������F���������"�>���������������������(��I��������������������� ������������ ��"���� � ��"���)�����������#���#���8����������)��J����(((((

@�8�����������F�������(�,� ������������� ��� ��)����������� ����8��� �F��G�� �� ���������� ����F�����J�� ��� ��������8���������(� !���� �� ������ �� ��8� �������8� ����� #��������G��� ������� �� ��� ���� )�#� ������� ���� ������ �����(� � � �����G�� ��� ����� ���)� �� ������� ���� #���������#����������8�J�����F����������������G�����������8��(����� ��� ��� ��J� �� ����J� J� ���� �����F���� ������������������������������ ��������������������������G�(D���������)���8�D�8�������"��������)����F��$��������8�����������������(

6����8�����������#��������������������������������������F������ �������8����)�������������������������������(���������������������������������������������(;����� ���������������������� �F����8��)��)������#�M=��������������F������������������������$��MA�F����)�����)����������������F����������M��

H����0��(�%�������)����

������'���

������ �� H������� #�� ������ �� ���� "���� �� ������ ���D�8����!����$8���?��8������)����� ��������'�����$�(�@������#��������� )�#�"#������#���������������� ����8��������(� � �������� ����� �� ������ ����� ���� G� �� ��#���#� �������)������������J�(����#��G��F�������$����I�����G�������������)����������������#����<�������������������� ��������$��<��������J�����������������(����������������������� ����� ������8� ������8� �)�������(� H����� ������� �H��#��� G� ���������� ����� �� ���#�"�� F��� �$������)���)���������������������)����.��$������(

H������� ������� ������� �� �)���)��� ������� ��� ����� � ���� ������� ���8���� ����� ���������� ���������(� 6=�J���;.��$��� �� �������� )���� �� �����FG���G� � F��� �� �����)����$����8����������8�����8��������������������������J��>��K�� �� ;����8��� �� �� ����� ��� ������� �8������� ��� �� ��� ���� ������������������������ ����)��(�D�J�������K��#����������)��F�� �����$���� �� ������� ����"�>�����#��� ��� �� ��������������#����� )�$��������� ���) �����(

������ ������� )�$�����������"����� ��������������)�"���� �� ��� ��� ��0� ����� #��� "��F� ��� �� F��� �����F� ��� ��������� C������"���� ���F����� ��������� ������ ���)�E����G��F����#���������������)������F���������������"����������������������������$���������)�"�����)������� (<��������F����)�������������(�*������F�������������������J����� ��#��)��������������������F� ����)��)���������8����K����� )�#� �)� ������ ���F������ �� ��������� ������ �� ��)���� ���"�����������F�����(

��� ��� ��� ���G�� ������� �#����"�(� D������� ��� ��J�����������G�����"�G�� ���������)�����G�������� ������J��(� =�������������)����������������������� ������������(����#��������J����� ��F���F���� � ������������ ����(��#��"�� �� �������������������������� ��������� �� ������$����������G�� �8� ������� �)�� � ���G�����G�� ����� )���� �� �"��� �� ������ ���� � � ��#�� ������(�+�G������������������M����������������G������F����� ������$������������������������J������)������ ����

�F�������F�����������F����������������������J������)��������)����"����(

'�������� �����������$��������������R���������������� ����� #��� �� �������� � ���� ��� � #��������������������� ��������������)�����#��)���� �$��(�����#��#������)���������J������������#������K���#����#����������#���������F������������������������������F��������������#���8�������F���������K�(���@�� �����"����������������������������������������� ��������� ����J������ ������������F#������������������������F�8��K����)�8�����������������������������(�<������������� � ������� � ����#��� �����K������ �#��K����� �� ��J������������������F����������)�������J����)��#���

�������(

�#����� �������� D�8���� ?��8���� �J�� �� �#��F�������������F����K���)����������������"�������#���������������������$���(�������#������J���������#���)������������� �����.���������������.��� �.��������F��������(������������ ���������� ������������������������ ������������)��J�������������G����J����������������������������J� ��G�� ��� � �����(� !���� ����� ��)�#��� � � �� �����8��"��#���F��������� ���������#����������(�������� ������ � ��� ������ ����� ��������� �� ������� �� ���� ���#�����������(�

+����)�8����������������������������������������������������������������#���������(�D�������#�K�����#������������+�������������"��������F��8�����8���#�K����� �� '�����R� � ��"���� �� �55�(#���(� ?���� �� �� ������������������J����������#���������F������ ���������������������#����8(�?������������#��������������)��)���������������� ���8���8��������� �������#�����J���#����(

�9������'���

���� �� �0�������� �� �0����

=��� � ������� ���!���� � ��� ����� ������� ������ ���� ���� ����� �� ������� �������� ����� ������#� �� � #�� ������#� ��� ��� ������ ����������� ��#��������������� ����� ���� �����#� ����� ����� ���� ��������#������������������������ ����� � ���� � �����!�

���� �����������������$�

5��������������� �� ������ ���� �� ������� ���� ����������������� �� �� ��� �� ��#�������� ��������� �� ���#����, ����� �� �� �� �� �� ������ �����$� )�� �� �� ��� �������������������������,� ������������,��������������������� ��������� �� ��#��������� ������ �

����������� ������ ����$

)� ����� ��� �������������� ������ ���� ���� ����� ����� �������� ������� � ���������� ���� ��� �� � ������������� ����� ���� ��� � ������ � � ������� � ������������������� !����������������������� �� �������������� �$

��

C���������� ��� ���� �� ������= �����'99D$

Page 11: Kultura Mira Napustiti Nasilje

,� ��"����"����������� �������(H���������������0����8�G���������������$�����F������� �J������ �������� ��J��� �������������������� ����"������ ��� ����� �� ������ �������� ��(((���� ���� "���� �"���"��� � ������������G�J��������������

�����(�D����'�J�������������������������������������������(�������G�� ����������F�(�H��"����� � #�������� ������"�������� F�������� � �����FG�����)���������������������8����������������������������(���������������������J�"������J�(

H�"��������(�A���F���������������� �������#�������"�������$����F������"������������ ��� �������������#��������� �����F�����)����!������������������ ��� ����� �"�K�� ��$� �� �� ���#�"������������� ���"���������� ��8��������0�LO����) ������������M��A�F���"���FM���)������G�������������������������)�� ����� )�#�"#���� ����������J������������(L�

A)�#�"#���������J��L�����J�����������MLH��)���G����#���������J�G������(�(

���������������� ���� ������������ ���������������� �������������������� ���� ������������������������////���������������������������������������� ���� ���������������� ����

' �����)�����������(�!�J�������)�����J�������(�=����������������) �������(�D��������������8������������)�����8������������(�;�������������������������������������������)�(�� ��)��� �������������������������8������������"��(�����)��� ����������������������������������������� ��"���8�J���� ������)���8������������� ����"#� �����"��#(� D����� �� � ��$��� �� "���� ���#�� �� ��K#� 8������ ������(�����)����������#���������#�����#��������������#������#������(�6��������� ����������������"�������8�G������"������#�����������������������#��8�G���������J�������

���������(�6�����������F��������������������� �����������(D�� ��� �� ��F��� ���� ���� ��"���� ����J�� ��� �K�� �����)(�A�������������� ���"������������F����������)�(H� ��������������������#�G������������������$������G(�@���"����� ������������$������ )�#���������)���������������)�J�#�������(�;�����(�=�F��������������������������������������)�����8��������������������)(

���������������� ���� ������������ �������������������� �������� ���� ���� �������� ���������������� ����������������

��������)��������� �"�0��������������������������������)��������������)����������� ��J����������K������$����(�=�� �����������������������������)�������� ���� ���������������������"�������������#�(�������������������������������������G����#��������� � ����#�#�����(�������L����������L�������� �����G�������"���0������ �����������(��)� ��������������������������������(�;���� ���� �"������

G����F������� �������(6� ��������)�������)������ �� ��� �� ������������� ��������)� ��)���������� �8���J����������#���(�D����������������� ������������)�����������������.��$���� �� ����$�(D��������������� ������ ����"���� �����8�G�� ��� � ����������������F����������������)�������������(�

��������'���

��������'���

���� �� �0����

���������������� ���� ���� �������� ���������������� ��������������������������������������������

?������������������"��F�������������������)�������(�����J����������G�(�!����������#�J�����"����8�����#�����������������V�����#�������������������)����#�����(�!������������� �������� ����� �� � ���� ��������� �� ��(� !�����F����������#�����������������J�F������������#���� ��(�H���������� �� ������� ��� ���� ���� �����G�� "����0� ��� ������������������������#����������� ���������������������������"��(

����� �������#�$������� ���F������ � ���(�;� � �� ����)���8������$(�!�����J����)��8���������������(�A�������#���������������� ������������� )�������� ����J�������) ���������F�� �� ���#� �"��(� ' � ������ �����(� ����� ��� ������� �������)����� ��)���G����C�������J���� ����"��J����E(�@�)��8������� �� ������� L� ����� ���� �� ��� ���� ��� �� ��)��� ������������������������$�������������������������������������(LW

�� ������� ����)�� ���� ���� ��)��8������(� �� ������� �����������)������� ���� ���#�� ��G�� ��� �� �����8� ��"���� ��������������F�����������������F��������F�.���(�

���������������� ���� ���� �������� ���������������� �������� ���� ���� ���� ����������������

=�F� ��������������������#����������������F��G�����)��G������� ������������������������!��������������������������� ��$������� ��J��������J(��@������������� �������)�������������"���������((�H��8��G�������������J�������� )�#�����)�������#����������#����������)�������8��������� �� ������$�� ����� �� ����G���� ���#�� ��� ��)��� ��������������(������"��������#�����G��������� ��������8�� ������� J����� ����� �� ��� ���#�� #�� ������(� ����� ������� �� ) )��J�(� I����� ������ �� �������� � �K�� ���8���G���� �J��� �� ������ ��� �� )��� � �8���(� H��� ���������� ����������������J������ ��������G����������"�(�

���������������� ���� ���� �������� ���������������������������� ���� �������� �������� ���� �������� ������������ ���� ���� ������������ ���� ������������

��������� ���������������������)���#����������)��������F����������� ��(�H��)����L����L��������F����

�����������������������(���J����� ����� ��������G�������������#�)���0�#�)���������� )�#�������#��������#���� )�#������������#������(�;����8� ��#��� #�)���������������(�=������������������ �F��(�

A��������������"����� )�#�"#���� ������� �����������M� D���� ���� ������ ��� �� ��������� ������� ���� 8���������)�J����#�����������������8�������8�)���(�6���������������F���(�<����#������������������������� ��� �F�� �J���� ��� #����J��� ���� �G��� ���)���� ����8��������(@��)�8��������������������������G������������������������8��������������8�������������)������0;� )�#�"#�� ���8�GF������������������M� �!���������"���������������8�������������������� ��(

W$��� ����0�������D�����D�������6�)����>$�0�Q���� #���)���9�� �$8�� #���)�M�� ���(

�555(����(���(

$����"�������������*$����"�������������*

!�G������������������G�����F�������������)��J�����)�(((��

,��"�$��'����' "�������������������������#�G��������)������������F���������������������� ��"���8���#�����(((������������������ ����� ������#����(�����������������������J������������������������������ �"��#����������������F��#��� ������F���������������������)��� ��������#������#����(�

����K���)����#��#����'!�����' �)��'� ��#��' ��������$����0�!���� *������ ���������#����������J�#�� ��#��F�����������J�������)�������������#�����#���K�#����(�+�������������!������ ������������������� ����������;� ��%�� �����H������������������J�������8����������F��$����������������F����������������������������� ��"��������������������FG�����������"���������������������(�H����������J��������������������)����)�����(����

��'�������

$$��������""����������������$����"��������������0$-� 1,(234,� �3�����*� � � � ����� 1,(234,� ��0!,5236*$�$-� 1������� ������******� ����� 1,(234,�3�0!,523**

& ��)�*����+�,,��

7���#����� ��� ��� ����������������������������!�� ���#���������� ������ ��� ��� �� ��������� ������������� ��#���������%���������� �� ��� �� � � �������,��� ��!�� �� ���������� ����������������������������������� �����*+���������������������&

7�#������#&�

;����3����� ����� ��2��� ��

���� ����� ��� ��� ����� ������� ������ ���� �� ������� �

������������#��� ����������$�

Page 12: Kultura Mira Napustiti Nasilje

������$������ ���������K�������E(� ��������� ������$����� �K����)�������������+���������'�����+�$�#���������#�������������J������������������������������K��$������ ����)� ����� �� ��F���� �� ������ �$���8�)���$���(� ,��G�� �� �����#���� ���������������� �����J�������� ���(� =���� ������$����� ��� ���$��������"����������� ���� ��F��� �� ��� ������ �� �����J�� �$����� ��� �������� ���������"������������"������������)�����������������$����������������������� �$�������������(

���������������������G���������� ��"���������#��������������������0SSSS �������G����C������������8����J���������ER���������������J���SSSS �������������������������R

SSSS ���� �)������ ������������� �� ���� C�� ��"��� �$��� �� ���#�������� ��#�� � �K�� �������8� �� �������8� ��"��8#����� ���� �$����� �� ��"���� �� �������� ������ ������� !�����������#������D������$ERSSSS ������������ ��R����� ��"��RSSSS �����������-���F����-��G���RSSSS ����� �)��"�����������C�$��������"����������������E���� �)��"����������RSSSS ���� ��#�� �$����������� C����������� �������������$����F������$���� ������������������������E(�

��������?����� �� ���8������� �.��$���� �� ������� ���� ������ ���)����� ����)� ��������#���������������(�!����)���������� )���� $���� �����#� ��������� �� )��)� �� ���������� ������ )�����������J�����$������� ��������)�����������������)������ ��)�����(� A�"�� �� ��F��� ����� � ��)����-��)����(

,���� #����� �� �� �#������ ���J���� ��� ������� ��J����"�����)���������������������)���������������������������������������$���(�H������������������������������������������������)�������F�����������������������$�������� �������� �� ���� �� �������� ��J���������� ��������� ����F������)���(

7��������������!��� �����E�!�������E��������>��������������������%������������� �� ��� � ��������� ����������������������������������������%��������� ������� ������� �������� ������ �� �������� � ��� %������� ��� ��� � ������� ������������������������������ �������� ����

H��� �� �� ��� � ����"��� �������� ������� ����� �������� �$�����������"���)��F� =�#������������� ���������J�����

���� �� �0����

������'���

')�����' �������"�����)������ �"���������J������������������������#��#������$������F���#��������#���V5������� ����������"������������������#��)�����)�G��

)��������������������)����������������������(((@��F����������$���������J������������"����� )�����#���G���������������(����J�������8����� ��������(�<��#������� ���#�G������������#�����#�"������������#��F��������������� #�������J�(�<��#������� �����������������������������������(((<��#�������������FG��������J��������������������J������������������(�6���#��������������������)�����������������K��������J������ )�J���(�����������#���G����F����������������������F������������������"������� �8��G�����������������J���������������F���������������F��������!�����(!����(!��������;�����������F���������������������������� �� ����������.����$����)�����F����������#�#������ �8�����������J�����������(����*������F��#�������������������������������������F�������� ��������(������������������������ ��$���������) ����#�#�������������������������������������������(((����

=�F������������������ ������#��������������� �����������������������!����� ���������!���(�<�����������������$�����J������������������������"�����������)�������������� �K�����������#����)������ �K����������������������������������������)���#��������� ���� ���(�&��!��� �"�����G����� ����������)��������������.����$�������������������)�������������������������������)�8���F���������#�$����(�&��!��� �"����J������������FG�������������G���������������G������ ��������L#���$L������#�����)��(((���

������������������� ��������J�����������(((�����������������M��

.�" �������?���� �����������-����������������� ���������GGG��� !��� �#��� ����� ����� � ��� ����$� ��� ����� �� ���� ���;���� ����� ������ ������� ����������� �������������������������������� �#������ ���%��������������� ���������������� �����$�1���� ��� ������$�; ��$�9������ ��0 ��*� � �������� ��� ��� �������� �������� � ���$� ����� ������ ��� ������� ���� ����������� �����6/�������CH��>�����D��$���C9;��� ��:��;���� ������������ ����� ��������������������� �������������������������������� ��� ���%���� �������������%����� �� ������� ���� ��� ��� ����$� ��� ����� � ������ �� ���� ����.����$� ������� ��� �����!���������� ��������������� ��������������������� ����������6������������/������ ���������������� ������ ���������� �� !������ ����� ����� �:� ��� � ������������ ������������������������!���������� ������

)�� ��������������� �������������������������%�������I

���������������� �������� ���� ����

;�������"�������������F�����#�����)���������������������"���������������)�����"���������� ��J�)�������)�����"��� �������$���#�����������F���������������������$�������)���������)������������)�����J��#�������(�6���"��������� ���$�� �� ��� �� ����"��#� �����F������ �� �� ��"���������$������ �� ����������� � ��#��� �� � ����#�8������"������J��8��� �������#���������#� ����"�����#����������G�����$��.�"� ����� ��� �� �� ���$����� �������� �� �� ��"�������������)��F�=�#�������(

6�+��������������J�������G���������������������)������������� �� ��#�����������$����� � �K��������� ��������)��� ��"�� #���(�?����� ���)�����'���� ��+�$�#����� � �� ��F� ������ ��J�� ������"��� ��G� �$��������"��8���������������J����������)������������G������8��(����8��$��������������� ����)����K��������������� ��#��$���'�+���F�������F�(�A�������������?������F������������������#����������������"������������������-� ���X,=�����������$������!������ �� ��F���������F�0� � �����������)�������� "��� �� �������� ����#� ����)���� �� ��"����"�� C���

��������'���

))��������������55����������������������� ������������������%��������������������

��'�������

.������� �������������������� ���� ������������ "��� !������������������������� ������ ����� ��� ���� ��� ���� �#�� � ���!����$�.������� ����������������� �� ����#��� ����������������� ����������������� ����*�����!�*����������������$$$���

F��� �� ���� ������� � ���������� �� ������������������� ��� ��� ������!�� �� ����� ���� �#������ ����� �� � �����!�� ������� � ����� ��� ���� ������

�� �����$

��������� ��� ����� ������� ����� ��� ����� ��������� �������������$�%�������������������!���� ������� ���������������� ������� ��� ������ ��� ��� �� ��������!����������� ���� �������������� ��������� ���$�

��

Page 13: Kultura Mira Napustiti Nasilje

....���������������� ���� �������� ####��������7777������������ ���� ���� ���������������� ���������������� 2222���������������� ������������������������ 3333��������������������

����������������������������8� ��#�� �$����� #������� ������� ���������� � � '��� �+�$#����� '�#������ ��?���� X��$����� +��������� � ����� !������� D��������� ,�������� ���������)��� �� I����'������� �� ���J��������4(�5(�������� (�#�����+�$#� ������ C���� ?���E�����"��� ��.�$���

YD�Z?��K����#������(

?��K����� ����� �� C �� ����E� ���#���F��� ������� ���F��� �����#����� ������8� ��#�� �$���� �� H���� ���)������� ���#� ��C��( �(�555(�#�������������E����K���J�������.��$������������������ ��������#�����"�>����(

6�"�� ������������ H����� ���)������� �� ��������� ?��K����� �.������ �<� ��C'�+E���#�� �������.�$����������L!��������G�� ���)������ �� =�#�����"��� >�����L� ��� $����� ������������#��K����������������������� ��=�#�����"��>�����(�6������� ��#�K���� ������� ��.�$��� �� <� ��� ��F� �������8������8� ��#�� �$���� ��"���� �� ���)�� #��K����� ��� ���H��������)������(������$��������+���F��#�H��������#��K��C8��E�������� �����#�� �$��������8�� ������ #��K�����$������� �� ���)���� #������� �� ��G�� �� ����� ��� �����J�������$���������������������"������� ����"��������������������8� ���K������8�#��K����8�������������������J��� $�����#���������� ���)������� �� =�#�����"���>�����R���G�����������)��������������H��������)������(�������"���� ��.�$���� �� +�$#� ������ ���8����� ��� �������������.�$�����'����C����?���E�����������J����������555(�����"������ (�#����

A������ �$����� ������������ ������������������#��K����8����������)���G�����������������"��������������#�������������������#�� �$��� �� ������ ������ ���������(�?��K��������� �� .��$����������J���������� �!I�C(((((((((� ���������!8��8����((((E� � � +�#�� C�� � ����E�� �� .��$����� G� #�� �� � ������8�.���$��������������� ��� ����8� �����(�������$������"�� ��.�$��� ?��K����#� ������ ��������� ��� ��#���

�$������ ����������?H������������ ��� �� ����F��?H��� ������?����������������@�����$����$������?��K����#������(

!�.�$���� �� +�$#� ������ � � ,��)���� +������� ��������������������������$��������8���#�� �$����� ���������H����A�#�)�������#�$����#�����������������G�)����������������G� #���� ��������� �� ���������� �� �� ��� ��������������(

�������� ���������������� ���� ���� �������� ���� ���� ���� ���������������� ����####��������7777������������������������ ��������������������

��������$����?��K����#��������������������� �������������>��������"����$�����#����F������� #���������J� ��'�����������������>����(�,#������ ��������G�)������ ���J)�� ���#��$��� =�#�����"� >����� �� ������� ������$��� �� ����� �#��K�������� �������������� ��������(�������������������$�����������$���G�)������������������������������$����� ����� �#�J����� G� #��K�� �� ��F������ �� ���$���� ��.�����8�����$���(

���������� #��K����#������� ����������� �� �������� #��K�����#����������'���������������������������������� ����8��)��������F������$������ ���J������8���F��� ����������������������F��� ��� ��������� #�������� � )�#��$�� �������� ��������)� �� ����� ��"��(� <��� ������� ����� "�� #��K����� ����� �D������ ?��K����� ��$�������� �� ?������-��G�� �� ��������.��������������G����������� ���"���������#������ ��#���� ��������������������G�)������� ������� ����#��������)���������������L���)��������� ��L(�H�������$�����#����F�������������������� ����$�� �����J���� �� ��� � ������ #���� �������K���� �� ������������ ������ ������(� A����"��� �������������������� ��������G������$����������#�����������������.����������������?��K���������(�H����������#.���� ���������?��K�����G����������������#�������������������������������F� ����"�����(

�����"�����.�$����������.�$�����������G�$�����?��K�����#������0

�(�=�"����$���������F������'������������#�����������(,� �������� ���������� ����� �� ��������� �� ���$������ �������"���$��?��K����#����������� �����G����������� �=�#������"�����������#�������>����(

��

��� ����<��

������'���

#��&�������������#��&����������������������

����������������

���� ������� ��������)�"��� �-� ���

�����8� ��"��$�� ���������������J��������8����)�� ��������"��8 ��������(�6� � �� �� ���� �J������ ����K�� �� ��J�� �� ���� ������������8���$������ �F�����������F����������(

6������������$������������8� ��"���������J��������������)�� ������������������$������������������������ ������������ �� �����(� ��������� �����#����������)����������)��������������������������������$���������8� ��"��(�������������� ��$�.�"����$�������������)���������� �����)��F=�#����������)����������������$�������������$�������#������� ����������� ����$����� ���������������"��(

!���� ��� ������� �� '������ ������ ���K��$������ �$������������������#�������J��������$��������������K�����#������ �� ��� ���"��� ��J����� �� ������(� ���� ������������� �K����#����� ������#� �� ����� ������8� ������������G��������� ����)�������F��������"����� ����$(

>�������������$�����������)������������ ���������������"������ ����$��������#���"�������(

H����#���"�� �������� �� ���$��� �������� �� ����)������� 8��� ������ C�� ����� $�����#� ���F���E� ����� �� �� �������������������K���������������(

?��!�"���������!��� �����E�!�������E��������H������� ��F� ��$�.�"�8� �������� ����� ��� �� � �� �� ��$�.�"������������� ��"����� ��������"��������������� �����(�H���)������� �������������(

������� ����������,���������������������������������������������)���� �0

�(������ ��������$����� ��"���8�#����$����C��(���J�J���8�� ������8� #������ #����� �� �F����� �������8� ������� ����#������.������8� ����#��� �(�(E� �� ������8� ����$�� C�������� �K�� ���� ������� �(�(E� ������G�� ���������� ������� #��������������������� ����"��8��������8�������������)�� ������ ����$������������8��������������������"���������$���������#���������������(((

�(����F��������F������� ���C������������������������$����� ������F����� ���������������� ��������� �#������������)����E

�)�� ����� ��������� ��)���� )���� ��������� �� �����#���"����������(�

<�������������������;#����)��������

@������.����$�����J������G����9)������0999(���8��.($8-<,�?>��

��

���� �� �0����

������'���

;���������!� ��������� ������������� ������������������� ��� ��� ������������� �� ���!��������� ��� ������� ���� ������� ������� ���$�.������������������ � ����������� ����������� ��� ���������� �� � ���� ��!� ���������� ������$� ��������� � ����� ��!�"����� ��!���� ������������ ���� ���� ������� ���#�� 0� ������������ ����� ���� ��!� ��������� � !������ ������� �� ����������� ������������!��������� ��� �����������$

Page 14: Kultura Mira Napustiti Nasilje

�(�@������������.����������G������"��������F����������)������H������)�������� �� �� ���� �"�����#�G���� #��K�����������"�������������� ���J���� �����������������(

�(� ��������� ���������� ��� ������ ���������� �� '������ �� F��������������������� ��������$��������#��$���(

�������?��K����#����������#�G��� ������$���� C��������� ��#�� �$������ �� ����#���� #��K��� �� ����������������������G�������#������������������"���'�����E������������F���������������#��K�����C��������"���������"���������� ���E���� ���������)����#��K�������8���8���$����������� ��� ��� ����� �������� �� �"����� $�����#� ���F���(� <������� ���� �� $���� � #������� ��������� ����� ���������� ����� G�� ����������"���$��������������������"��������F�������������#�������������������������������������$��H��������)������(

'���G����?��K����#������� ��������������������#����������� �� �������(� H���� ���������?��K����#� ������ "������ G���������� ������� �� � ��F��� �������� �(�(� !������$���������������� ����� )�� �� ������ � #������� ������"��� ���������#��K����������$�����'�����(

�������������������������������� ���� ������������ ������������������������ ''''���������������� ���������������������������������������� ���� ���� %%%% ���� ���������������� ���� �������������������������������������������� ���� ���� !!!! ���� 2222���������������� �������� ���� ���� ����

H���� ������� ����������� ������8� ��#�� �$���� �� ������"��8�������� � � '��� �� +�$#����� ,��)���� +������� �� �,=�#�������� ��A�#�)�� �� C��"�����J������A�#�)� �������� ���������� (E��������5(������#�� (����������������������������� ������ '��� �� +�$#����� ,��)���+������� �� �,� =�#���������� ����������K������#����.�$����C������������ ��E(�H������G����������������$������ #�����������������������0�C�E���������������������������C)E������������C$E��������(�

6� ���� !������� �� ��������� �� �������� ������ )���� �� �����"�����F� ��������� ��.�$��� C#�������������� ��������E�� ��K�����������������������������������8���#�� �$����(�����I���� � �+������� )���� ��� ��������� ����� ������������ ����� �� ���� I�������� ����� �� ������ ������A�#�)��?��K�������)��� ������������������A�#�)��L+���LH������!������ ����������������A�#�)(�6������������������������ "�������� ��������� ����� ��� �� �������� ����� ������ �K��������J�����������������������J��������#�G����� ������� �$���������(�6� �����"$���� ��� ����� ������#�� �#��F���� ��� �� ����)��.������� �������� �� ���������� ����� ��� �� ������ �� ���������)������K���)�������K�����������������F���������������>������ ��������(�H���� ���#���� �������������8���������������������� ������������������8������������8������ ��� ��� �� �� ����)�� �������������� �������8�K���)�8� )��������8� ������ �� ������ ������� ������������������$���������������������(�����������������)��������������+�F�������)������������������ �$�����8����� �$����������K����J����������� �����

����8� ��"��$���������)����������������������#�K��������#��������������������G�(���#��F��������)���������������8� ������8������������8������������� ��������������#���8�� � )�#��8� �� ������8� ���)��� �� �������� ������ ���������������#��$���������� ���(�A�8���������.�������� �� ) � ����#���� ��F����� ������� �����8� ���)�� ���� ����#�G������������������8�����#����8(�6�$�������������#� ������������ �������8� ������ �8������ �� �� ������"���#�G���� $�����#� ���J��� ����#� ������ �� ���� ������� ������� �� ������� �F����� ������ ��� ��� ��8��� �� ������������$��(

<�������� �#���8� ���������� ���.����� �� ������������������������ ������� ��������������������������#��$������� ��)���G���������$���������������������(�6�����!������� ���������������������������������������8��������������������������������������#�������������������������������F�����#����������������������������J������������������������������.��$����� �� ����������� ��������������8��$������8��������������������������������������"��������������������"��(�H������������ ������������������$����#���"���������������������������������������������������"���������#����� �� �� �������� �)��$���� ��� ������� ��� ����$���������"��#�����������������8���������J����������#�������������#���L����������L(�� �� �� ���#�������������������������8��#�����8���������������G���������������F���8������� ����)������������F����������$������������8�#����(

������$����.�$������������������F.��������J������������� ������ ���� ��� �� �������� �� A�#�)�"���� �������� � C����3(�����#�� � (E� �� ����� ��� �� ����� ��� �� ��� ��J�� ���J� ������������ �����8����F���8���������"��8���������$�������$�.���$��������������)��� �$������������� �$����������� ������� �� �� ����� ������ >����(� A�#�)�"���� ���������������K������G���� �����"$������8�#���������������(

�������� ���� ���� �������� �������� ������������ �������������������������������������������� ���� ���� ���������������� ���� ���������������������������������������� ���� �������� ���� �������������������������������� ���������������� ���� ������������ ����

6������ �� ���(��(� (� ���J�� ����#��� ����� LD���� ����������������������������������������H��������)�������L� �� ��#�� �$���� ����� �� �F����� ������������ �� ��������@���������#� ��)���� ������������ �� ������ �� ;#$��� �����������$��� �� ��)���$�(� ����� �� ��������� ���������������������������������#�� �$�����$�����8�������'�F�������+�������D�K�����D���������,�������������������$�����)������I���� ������������������������$������� �'�+��,+���,=� � � �� '�#������ @�������#������ ����#� H� ����� ����#������H��#���$����)���$���A�������?��"�$��������������������O�)������A�#�)�����<� �����������(

6����� � ��#���� � ����� ��0� H��.(� ��(� ������ !���G� �� �������CLD���������������������������'�+L��=��'�� ������������CL6"�G��$�����8��������� ������J���������,=E� ����(�$(���F�� <�������G� LD���� �� �������� ����������� �� ,+L(� ��

������ �� ������������ � ��F������ �� �������� ������ ��������������������8���#�� �$��������� ���������������������� �#�������� ������� ������ �� ��� ���� ��J��(� H�������$������ ����������������������������� ����������)���� ��������������������F��������������� ������J���������)����������������$��������"����� �$���������� ��������F������� ������� ����$���� ��������� ���)������� ����K��� ���#�"������������G�����F�������$���$���(�������� ���F� �����"$����������������������)����J���#� �������������������������J���������������$������������ �� ��J���� ��������� ����#�� #��K��� �� ����$���� F�����#���#��������F��������� �$������#��K���������F�����)���G����H�������)���������� ����������)�������������(

....���������������� ���� ���� ���������������� ���� ������������ �������� ������������ ���� ������������ ���� ���� �������� ���� ���� �������� �������� ���� ���� ������������������������ ���� ������������ ���� ���� �������� �������� ����������������������������������������8888�������������������������������� ���� ������������ �������������������� ��������8888

6�����������2(��(� (����J���I(���������������;#$���� ������ ������$��� ������ LH���#���"�� �������L� �����L6��#�������������$�����8���������������8���#��� �$���� �� ���#������� ����#���"� ������L� ����� �������������� ��������$�� ��#�� �$���� �$�����8� ������ ��I���� � ��������� HG�8��� ��)���$� �� <� �(�����I���� � ��������������������� �����������$��������8���#�� �$���� � ������0� LH���L�� L��#�� �$���� #��K����8� ��$�������L�� LA�������L�������� �����������(

H�������$���������8�����#�� ��������8���#�� �$������������������������������������������8���#�� �$�������� ��#�������)��������������������������������������"������J������������8���#�� �$���(�<���K������� ����������#�G�����#��K���������������������������������� �$������������>����#��(

>����#������ �������� @����@���������� ������� ��������� �552(� #���� ��� ����� ����F��� J������ '������#����� HG�8�� �� H"�F���)������� ��#������ �� �)���"�������CD�K�����E�����"���)�������J�������#���������������?�������������������"���)�������J������C,+E������F��� <� ���������������#� ������� ��G�� <� ��� �H�������������#���<� ���C'�+E(

H������ LH���#���"�� �������L� �����"��� ������� ������������#��� �� ���������� �� �#���� �������#� ��������� I$R� 6���8���������������C���J������������������� (E����������� �� ��������$�� �������8� �������� ��������8� ���� G�� ��"�8������"�8������� ���������HG�8�����)���$���<� �(

������$������������8�����������������#������ �����������������������������������#�C�����E���������8���#�� �$������� "����� #����� � � "����� ���� ������ �� ����$�� � #�����#�����#�#��K����#������������������������������������������� L� #������������$��� ��$�����#����F���L���������H��������)������(

���������������� ���� ���������������� ���� ������������ ����

����� � �� ������� �� '������ �� ��������8� ���� #��������)�� ���� ����� �� !������� �� ��$�������� �� � � ��������K������8� ��#�� �$���� ������ �� H���� ���)������� �=�#�����"��>��������$�������������#����������������������������#��������=�#�����"���>�����(

������$����������0���J���"���$�>��������������J���=�#������"�>�����;�)������'������+�$#������'�#�������+����������D�K�������,��������,�����.���$��������������'=,�D����������<������� �;@��I��G�>������!������ =���� ���K������� ��#�� �$��� �� ������$��� �� >�������� ���������� 6��6�+�,���;<������>��Q>6��DDX����������)�����>��������� �����$������ )����� >�������� )���� �� ��������$���� ��� �����,�T���������$���'�>����>����>��(�H������������������8� � )���� ������� �J�������)�����D���F��G����H�������)��������C���������>E��������������� ��,��)����=�#��������(

H���� ���)������� ������� ��������� � �(� '���������#� ������ ����� ������ �� $���� ������������ �#������ �������� �����"�� ����������� � ���� �� ����"��� >������ )�#� � �� ������� � ��8� ������ C��(� ���#���� � �K�� D�K����� �� �����"�� �D�K����� �� ,������ � ��� �� �F�������K���������� ��������J�����E(

H���� �� ��#�� ���� �� C#��)���E� ,#������ ��.�$���-����C=�#�����"��>�����E�������C������E���.�$���C���������E�����0C�E�@������� �$���������������������C�E�>�����������������$������� ������������$�������C�E�H��������#������(������������.�$������ C �� ����� ���������E� ��������$�� ������ �� "���$�H���������������������������������������������������������������G�� �� ��$���������� �� ���������� �� �����"����� ��� ������ � �"���� �� �����)�� ���#� �K������#� �� �K���J���#�#�����(

������'�����

������'���

��� ����<�� ��� ����<��

�6

G����������� ������5��� 5���� ?���� ���������� ��������� '99:$� ������ �� �����?��#����� �������� <������������������������#� ������ �������� ��� �� ��������� �����/�,�� ����� = ���� ������ ����������� ������ = ������ �� H � ��� ��� ����� = ���� ����� � ��� �������� �BI�� ��� ?��#����)���� � ������ ��� �������=������)���� ����������������

�������)�����<�I�$

Page 15: Kultura Mira Napustiti Nasilje

6� ���������� '����� L@��� ������� ����L� ���J��� ��� ���5(����� ��� 4(���������� � (� #����� �� ���� �)���J������ (�#��������L?���������������L(���#�� ����������.���$�����������)��)������������ ������������������������������L%�$�����L�� �'�������������� ������������������ �A�#��)����?��������������� ���������#�'����(����� L%�$� ����L� ��#�� ����� ��� �� ������� � ��J)��������L'$�GL����������� ��J)��������������L�����G�������������������'��L����������������� ����� ��� ����������������������#� ��'������#�'�������������8���#������;�����6#�����8��� #���$�����G��8�����������8�������.�����4 W� � $�(���� ���� ��� ��� ��� ��8� �����8� �� #���$�� ��F� ���������������������� �������������������������������8�������������� (������G����L��������'��L(���$�������������� �����������#���� � ��J�8����������������� ���)��F���������������)��������������������������������������������8���� �F���#������������������������������������ ����"�������������� #����� �� �)������ � ������ )���� ������"� ���)�������� ��8�� ���8(� ��J)�� �� ������ ������ ����8�� ��� �� �� )���� �8���� ������J�� ����������(�H������������������ ����������������8����������������)��������8�������������#���������(�������� ���J�������� �� ������� �� ������� �� ���� ���(�������� �� ������������������� ��J)�����������$�����������������?��������#���������������������)��������!����"���#��� �������������J�

�������������������������������������(�@������$��������#���������� ��J)������������#����������F����6��������������#�������� (�#�����L?�����������������L(�� ��J)������J��#����������9990�#�(���([��$����(�������� �� ������� �������� �� ?������� ������� #����'�������#�� ������ ��� ��������� L@��� �����������L� ���J���������������������$��������������$���������.���$����� L?���$� � L�� "���� ��� �� ���#����� ��������� �� )�������<��K���� �������� � ��J)��� ������ L'$�GL(�D��.���$���� ���������������������#���$0�.� �"���������������"�������"�����(����$����������)������������������ ������#����'��������� �� �������� ����� #���$�� �� ����� �� �55�(#(� )��� � ��JF������"���������������������(�@�����������#���$�������� L���#���$���L� �� ������������������"���� ��������������� ����������� ��������������'����� �����������������$��#��������#������$�����������������(�6����"�������������������$��������������������.���$���)���������������������$��� ���� ���T������� ������ ������ ��)�� ������� ���#��� )�� �� � ����� �����$������� � ��$����� ����������� ����#������)�������������� ���#������������������� ����8������ ���8�.����$���(�;�#����� ���������������������������� ����� �.�������8� �������� � � A�#�)��� ��������#� '���������������;��������(� ��J)�� �� �$����� ���� ��������F��� ����.���$���� ��� ��$���� ���#���� ���F����� ������� �� �������� �������� �

�#�����8� �������� �� ���� ������� ���� ���� � � ��������� ���.��$���������(��������� ���J�������������(H���� ���J����� ���.���$��L@��������������L������������'�������J�� �������������.�����$���� $������ �� ���� �� ���J����� L%�$�����L�� �#��� ������������ ������������������������ ������ � � ������� �� ��8�� ����"��� ������� ���� ����� ��#�J���� �� ����� ������������ ���� �� ����8����.���$��(�

��������'���

�������������������������� �����������������!��������'����

��������.%��� �� #/� ��'�

�9������'���

������'���

�������� ���������������� ���� ���� �������� ������������������������ ���������������� ���� ������������ ���������������� �������������������� ���� �������� �������� �������� ���� ���� ������������������������ ���� ������������ ���� ���� �������� �������� 2222���������������� ������������������������3333���������������� ����

@�����$����H��������)������� ����������������8���#�� �$�����=�#�����"���>�����������������������������������������#������C@������� �$�������������������E�������$����(������������'����F��(

A�����)�8��G�H���������)������� �������� �������������������������#�� �$��������� �������H�����0

SSSS �������� ���G������"�����#���#�����8��I������#��K����8��$�������������$����������� �$����� #����������������$������ �F�����������8���������������� ���������#���"�����������#�����"���>��������������������������������������H�������)�������

SSSS ���� � �����G�� ���) ��������#� ��������.�����#��� �$�������#�����"���>�����������J�����G���� ��������G���� ��"�������$�� �� ���J������ ����$��� ������ ����������F��������������������#�����������G����J��������J�F���������� ��������� �� ���F��� ���������� ������� ����)� ��� ��������������#�����$���������������#����F����

SSSS �������K���G���������#��������#�G��������8�������"�������I�� ������ ) � ���8��G���� �������� ����� �� ��������#���F���#���������"��#�����J���

SSSS ���� �����K���G�� ��8���� ���������� �� ����������� ���)������J������������������������"�(��(�>����������$������������� ��������� "�(��(� DK������ ������ �� $������� �������"�������������"�(� (���G�������$����������������������� �����������6��������$��� �� �������� �� �)� ���� �������$��� #����� �� ���F���8� ��#��� �� ���������� �� �F������G��� ���8��������8��������������8����)��������������8�)����8����>��)� �R

SSSS ���� ����"� ��� �� ����������� ������ �� $����� ����#����I��������#��K��������$�������������#���������J������������8� ����$����� �� ������������ � ��� ���#������ �����#���"� ������� �K�� �I������� ���� �� �#�������� �G�����"������I�������������������-��.�$���

SSSS ��������G������������������� ��������)����8�������������8� �� $������ �#���� �� ��������������)� ����������#�����8�����#���"�8��G�������G�8���������(

�� $����� �����$���� �G� �����"����� �I���� �� ���������H��������)���������������#����G0

�(� 6���������� �� �����$���� ���)���� �� ���� �I���� �� ���#�8#��K����8���$�������������#������������$���������������"���#��K��������F���(

�(�H���J�����������������������������)� ������8������

)�� �� $����� �������������� ����J��� ����������#� �� �I������#�G�����G��������������������)������������(

�(� H���$���� �� ���� �I���� ��� � ���������� ������ ���������������� ������������� �� ������#��� �K����#�����#� ��K���"��#� ������� �� ���������� �����$��� ���������������� ���(

�(�H����$��������"�������������#��K�����������������������"���������F�������������������� ������"������)�� ����� ��������$���������F������#�����������)�� ���������������� ����J�����������I�������������������� ������ �����F����������(

3(�����F�������I������ ������� �� ������� �������� .���������C�������$��������� �8�����F�$�E��)����� ���������8������J���8�� ����(

4(����#�����������������.��$�������I������������������ ��� ������� �#���"��� �� �������� ����������$������ �����������K���������� �����������(

�(� H���J������ ���������I����J�� �� =�#�����"��� >������ ������$���� �#������ �������� #��K������ ��$���� �� ��� ����"�G��������$����� �������� �� �� ���� ��)����8� ������ �K� ��������������#��(

2(� H�)���F������ �������$���� � �K�� ���� ������ �� �I�������� )�� �� � ���#������ ������������ ����������� �� ������8����� �� $����� ���G���� �������� #��K��� �� �����������8�������$��������������)����������8�� ����������$��(

5(� H����������� ���������� � �K�� ��J��� ���I����� �� ��������������������� ��������8�� ����������������� �����������I�����������"���������������I����������������������������� �������� �������8����������������������������(<�����G��8�� �����F��������� ��"��������F��������)����������#������������������������$�������)������������� �����"�����#����������������������������������(��

��� ����<��

Page 16: Kultura Mira Napustiti Nasilje

���#���������$�� ��� ������� ��� ������ ��������� ��������� �$��������������L6��F�����������������������L(=����������������"���� �� �������������������������J���������������������������� �)����J����(���#�����������������������������)�������� �������#���L���"���#��L������������������J�������#����������������)������������ �������#�������)��K���������������)���������������J�������������#���)��(�<������������������������J��������J�����)���� �8����� ��J�����������������������#�����)����J���������������G���(

���������������������������D�F�$�����)������� �������)������#���������������G�����������(�'�������J���������������������������)��������������������F�)��������������J���������#�)����������8���J����������������(

������K�� ����������I���� =��F�G������������ ����� ����"����������#���������F��#������ ��������$������������������������������������J��(���$�����������������������#)�G�(�6���������)�����0L�����"�������������F�J������������������������������ ����"�� G�����G�� ��������������'�#�(�H���� ����� �������� ��)�� ��������J������ �� � #�)���� �� ��������)����������J�����������'�#���������G�)���(L���������� D������G� %���� ����� ��� ������#� �� �����#��F���$�� ������8��"����������������J�8���#������(����#����.�#�������� �����)���� �8������������ ���(�6��������)���������������J���F�������"�������)�����������J��F����������������������#�����������������������)�������������������#������������(����������)���������������� ������#����G������������'�#�������)����������J������)��#������������������G(������J�������)��J������������������ ���)���� ����� ��� ����� ���������(� !��������� �� �� �#��"��������(� %����� �� )��� ������ �� )�������� ����� �� ���F���F���)��)(�,�����������������������)��������F������������������J��F����������� ��������������J����)��J������#�����������#�������������F�����F������� �����(�

����D�F�G����G���������#�J���������J�������)���������� ���������$�����(�,������������ ������J���� �������������������������� �����������������������������������$�(���������#��������J��"������$����������J���������������$������J�)����� ���� ���#��������#������$�������������������������J�������#�����J�����(�A���������������������)���������������$��F������ �"��J������������FG��(���#������������������ ������������������������ ������������$(�A�������

���������FG�����)����������"�� ��)�������F���(

� ������ ���)��� ��������� ���F� <F���G�� ��� ������������"�� "������ �� J(� ���F�� �� �)������ ��� �� �� ��������� �� ��)���� �� ������ ����� ��������� ���� �F��8� �������$���8���$��8�)�������F��������������� ���(�����J��������F����� �������(�������#���.�#��������� �������"����������������������������������������(���#������$������$��;�������>�(��������� ��������������������#��������������� ����� ���������� ������)��� ����F������� �� ����������������������������K���� ������#�����������G��J����������)��������� ������� �������(� ���F�� ��� ������� �)������ ��� ��J�������������)����$��������)��������������������������������������J�������� ����(�<����)�#�������J�����(

D����<��������G������ �������K������������$������ ������� ���������� ����� �� �������� ��� ���� �����(� =��� �� ���� #������F���$�� �� ������� �����8��� �� ��$��� ���� ������8� �"���(@��#�� �� ������ ����(�A���������"��������� ������ �� ��F����������������#���������������)����������(

;�����>����������� � �'������ ����� �����F�����#� �F��G������ � ���� �� ������ ���������� LH��� �� I������L(� ������������ �������� ��� ���#�I���#���������I�������� ������������� ��������������(�������J����������������������������F������������������� ����������� ��F(

=�F������������ � �'����������X��������#����������#�������������>����� ��������J����#���)�$�������$�(���������������������#�����������������F�������#��������������#�������J�������������#����������������������)�����)�������)���(

�����#�����������J��������J����������(�I���������G��� �@���������������������� �����F��(�6����$���������������������� �� ���� ���� ���� ����� ��)�� ������� �� �����(�I��� �� � ����������������#�K����������������)�������)�������F����J������@����� ������ ������(� %����� ��� ����F��� �� ���� �� ���������(�@������)������������������������(�!��������@��������F�� ���������� $���� �� ���� �����"��� )���� �� ��F������F���� ������ �$��������(� 6����� �� )���� �������� �K�� ��)�� �� +������� ���� ��� ������ ��#��� $����� ����� J����� ����(���������������������)���(�!����������)������������������������)����F������#����������G�����+����������������� )�#����+����������������F����������(�=���������������������)��������F�������������)���� �����������������������������������"�����#�����������J��������������F��(I����� �������"�������������@��������������@��������������"�������"������������#���������������@�����)����G��2

��������'���

)����������������������������������������������������������������������������������7������ �������������������������������� ���������������������������� ����������������!��������� ������������ �� �������������������������������; 6��!��:� �� � ���� 6��� ��:�� C���%��� �� ������ ����%�������%����� ������.� �������������������7������ � �!������ ���� ����� ; � �� � ���$� ��� ����� ����� �����%��� ��� #���� ���������)����� ��� � ��$� ��� ��� ���$� ������ �� �� ����������������������� 1�� ������� ��� �� ���� �� � � ������ ������� ��7����$� ���� ��!�� ���� � �� ���� �������� ;�������� �����%���� ����%����������������� ����������������������������������� ������������ �������������������%������������.������%�������������������������$�����������%����

<�������������#��������������� (�#������������������ ���$�� �J������ �� ��������� ������� �������(� IG���#�� #��������� �����$�� ���#�����������G���� ����� �������#���F���.���������@����������������������������J��

��� �� �����"��� ����"� �������(� D�#�� ��� ���8� ������������������������K���������� ��"����������"��������������������8��� �� ����"��� ���� ����� ������ ������� )���G������(����� ���� �����$�� ��J������ ��� )��)� �� ������ ����(�?����55�(� �� >��������� �� ������)��J���8��������� �����G����������������������������J��������"��������������F��������#�����(�<����)�������)����)�������) ���������������������������������$����#���F�������"������������� �������������������#������"�������(���� ��)�����F���� �����"���G�� �� ��G�� �� ���#� ��������� ����� ���#����#������� ������������������������������ ��J���������"���� ��������� ���� �� ��� ����$�� )��J�� "�����(��� ��������� � �����"�� ������� �55�(� #����� ������� ��� ��J������������������ #���F�������G�������������"�������8���� ����$�(�DK��� ���$������������ ����X�����<�K������������!�8���G���������� �� ���������� �8������������$�������8���������������������������G�������������� ����$���$������ ����(

������'���

!!����������������������!�����������

"� #�����$��%

������'���������'���

%���� � ������� ������� ����������#����� �������� ���#����� � ������� �� ������� ���� �� �� �6+G ������$�=������������������������ !�� ����� ��� ������ ������ ��� ��#����� ��������������������������������� �

��������������� �����$

=��� ��� ���������� ������� ������,��� ��� ���,��� �� ���� ��� ������������������ ����������������

�������$�

H8���0�D����@

��#�F�G

��

Page 17: Kultura Mira Napustiti Nasilje

L�����F�����������������J����������"�������8��������$���J����������� �������������F���������������������������)��J�����������(�H�����G�����)���J����(L

O������������L���)��J�����������L��������J����)������� ����L��������� �������)�LM

�����F���������������>'����;��������������������������������������2��#����J������������������������8� ����G������; ������;.��$�(�H����������������������������)����'������#������������F���#����������F���������G��������������J����������������������������"��������������������������(

;������ � � ���#�� �����J�������������������#�K�������F����� ������� �� ���#���������� �������#� �����G�(<���� �#���� ���#�� "���� �� " ����� ������ C�55 (E� 6<���� ��� � �� �$� ���� ��: ��J��������#��� ��F������ ����)�� ��������������������"����K��������� ��.�������� ��� ���)��J��543(�����523(�#���(�'�����������$�.�"�� �� ������"�� ���"��������)�� � �K�� �������������8���������������������"�����)����������������"��� ��F�����)�������������� ����������� ��$���������(� ?���� �553(� ��������� ����#�� <���� � J�KI� �������2������ ��� 0������ � K� 8������ 67 ���� ��%��I� ��������������� � ��� ��� ���� �����$���� ��:� <���������������#��)����� F���� ���#� ) ���#������"�#� ������� ���� �������������F������� ��F������ ��.������ ��#�������� �� �����������(

����������������#��)����.�������� �8�������������������� $����� ���� � �������� ����� �� ����� ��)���� #����� +���(@���� #�"��� 8����� ��� �� �������� ��� ����)������� ��F���+�����8�#��������)���������������������� �����#�������� ��������F� ��F� ���8� #����(� ;���� ������� +����� �.����� ���L�������� ��#�� "���� �K���)�� �����������

�������J�� ���� �� ��������� ������� �� ������"����� #������������������������������������� �� �������������������8�$������(����8�������8������)�������.����� ���)�������8�������"������ ������� ��� F��� ������� �"�� ����(� ;��� ��� �� ���8�� �������������) ����������������0������#�����������������(�������� �� ���������������� ����� �������� ������ C�� ��� ������ �� ���"�E�����J���������������������"�(L

������������������ �� �+��������� ���)��(�L'�������������$ ��������������8���� ���������8����������������

L�J��� ����G��L(

?��� ������ ������ ;���� �8������ L������� �F�8� ������J)�� ������L(� 6 � �G� �������G� ����� ��������� ����L����K�� ������� �� ������ ���"��������������� �������� ��������� ������ ����8� �)� �� �F�8���F��������������������������� �����8����� ��������������������(L

��F� L���)�� J������ �����L� ������#���� �� ������� ����� �����#�G���� ��� ���������������������������� �� � L"������� ���������������� ��������L(�<������#������L��������) �������G�L�������������)�K����� �������� �����8�����8��������8�#��� ����� ����G�� +����(<����� ��G�� �� ��������� ������������ 8��)������ �� �����G����(� A�"���� �� ��� ��� ;�����.����� L��G�L� �� ������ ���������$�� L�������L(� ���� ���G�� LJ���� �� ������� ��#�L�� ����� ��� $ ����"���G�� �� ���������#���(

������������� ���#������ ��������������������G������ �� �� � ���J������ �K���)� ��� ������� ��� ����� ���� F��� ����#�(� ;���� ����� � ����� #������ �� ���� ���� �� ��������L��G� �������� ��������� ������#� �����#� ����������F���#������ ����������������������#�8��������� ������J�������)������#�K�� �����$����(((�<���������������������#������������"���>�������525(�#���(L�;�����#��F������

��������'���

((������������������""������(���������"�����������

$� ��� �0

2����%�� ��3�

���$�(� D������ ������#� ����� ���� � #������ ����� �� �� �� ����$�� �� ��� ��� � �� ��"��� ���������� �� ����$��� �)�� �����#��������#�K�����������(�����������������)�������+�������������������������#����� ���������������������"���� ��������������������������������$� ��J�������������G����"�������� �������������"�������������)�����"���� #��K������������(

���� �������"�����������)�����K��������#�K��� ��)���� ���#�� ����������������������� #�����������(�%��������������)����#����� ���)���� ���������� �������������(������)�"��������������)����J�������������������������������� ��8���(� I������ �� ��������� ��� ����� �� ���� ���#�����#�� ��������"��� �� ��"���� �� �������J�������$���������#�������#�����������(�@��#�� ���� #�������������)�������� ��� ���#���F������� ���$��#��� ��������$�� ������� �������� ��� ���8�� �� ���� ����� ��)���� �������F�� �� $����������(� +������� F��� �������F�� ��� �)����� ��"�����������)���� ���������� �8��������F��� �� �"�����#�J������������������������#������������ ��$�������(�'�����������#�� #����� �� ����� ��� ��� +������� F��� �������F����������������������������#���������������(

=���������8��)����G�8� ������������������������8������������ #��������������)��������F������������8�����������$�� )��� �� ����F���� ���������� �� �����"�� �������555(�� ����������F��������8��������J����� ��J)�('���������������������������������������������������������)��� ���J����� �� 8���$���� ���� ����� F����� �����������������)��������#��.����������������������8�$��������(����) ������������������������#�� ��������������� �������� #��.������� ���� �� )��� ��� ��� �"�$�� ���G�����F������ �� �����F���� ����� �����������(� !���� ��� "�����������#� ���������F����� ������������F���� ��� ���������� �������������������;O>���������(������������ ������ �����$��)��������J��� ���������F������������������������������������)���������������������������G��(

�������"�����������������)������������ ���������������������� �� ����$�� ������ ���(�D������ ���� "�� �� ��)�� �+�����(� I��� �� +�����$�(� 6����$�� ��� +������ ����� ��� )���� �����$�(�I���������������)����+�����������������������������$���������(�D�F��������� ����8�����"��� ����)�(�@���������������+�������F��(���������������������#�������#���������J� ����$�������"���$����(

� ����$����������#����������������������������������"�$���� �� ��� ����(� �� ���#� ����� �� ��"�� �����@���������� ����� ������ ��)� �� +����(� =� ��� � ��� )�J�� ����M� D�� �� ��������������)�"�������������������������$�����(������� ������� ����F��� ����� �"�� �������� ��������� �� ����� �)���G���������������� �8����(�A�8��������� ��������������)��� ����� ��������� ���� ��@����� ���� ��� �� ����� ����� � ����$�(���������)������ ��F�������)�����������������)����������� #�������������� �����������(

��������� D�$8��� !��� � �� �������� �� D<�@����� D����� �����(� A�8��������� �����$���� ����� ��� �� ���� �������������������������8�����������(��

��

������'���

������'���

$���� ���5������1����2�� ��������� �0����=������&��'�(���*>,���?��� �(��2� ���?��666@��9��0��� � �@�-�!A���6�������

H8���0�D����@

��#�F�G

Page 18: Kultura Mira Napustiti Nasilje

��������'���

))������������������������������������������""������)��������� ������������"�����

��� ������������ ��#�� ������ ��$���� ��� �������� ������������������ �������G(��#�� ������ �����J�� ������� ��#��K����� ��� D������������������$��������������������#�G�FG�������������'�#�������� ���� ��� ����� ��� �� ������� ��"�� �������� � )�������������������������� �)����������������������#�����������#�G������������(��

�����H� ��!�������$����@���@�5(�\����6�)���

,,,,999922220000((((0000���� 99990000���� 22220000((((����----!!!!4444

A�#�)���3(������$����

H����������� ���D������������)���,��)����+�������J��� ��������� ��#�G���� ��� �)� �$�� $����� ��� )� ������������)�� ��������� ���������������C�D�E(

@�����(��������� ����J�����������D������������)������������ �D�� �� ������ ��#�� �$���� ����8� �� � H��������� ����K�����������8����)���������������J��)��������$��������J)����,��)��$��+��������(�,������ #�����������)�����������)���)�������F���������(�D��$��������"�������#����(

�������F���������#����D������������������#���������������� )�(� 3��D�� � � �� �5� ��� 2(� �����$�� � (� ��.�����������������������#�G�����������������F��� ����)�����G�� ������� H��������(� �� ���� ���� ��� ��� ���"�� ��������#���������������#�8�������8���#�� �$��������������J������8��������������������H��������(

� � ��#�� �����"����� ��� $� ��� � ������8� �� ����� )���� ������J�������������������������8����)���������������#�G$���������J���(

!�������� �����F��������������G�0�(� ��� ���"� ������)�������� ������ �� ���)� �)� ���$��������J)�(� ��� ������ �������� ������� ���� ����F�� ������ �� ,��)��$�+���������(�����)� �$��$��������J)��)�������������8��)�� ��

�#��J������������G��������"��������������(� ��� �� � ��J���� ������J�� ������"��8� ������ ������������)���3(� ��� �)� ��� $����� ���J)� ���J� ��� ���J)�� �)�������� �����������)������������������������G������ �������������������������#�����������������G��������$���������J)�

����J�������G������������ ��#� ����)������F����)��� ����� �� ������ ������� ����������� ��� �� H�������������������0

�(� ��������������+��������� ��������� ������$���� ������#����������������������#����������)�������(�%������������)������� ������ ���J�� )�#� ���#������ �������� C�)� �$�� $�������J)E���#���������"���������#����D�����8������������ #����������������������������$�(

�(���F�������F����A�#�)����,�$�.���������4(

�(�H��#�����"����������C�)� �$��$��������J)E������)���)��#�����������������D���������)���#�� �����"�������������(����)����������#������)����������(

�(�6���#�����)���G��������������� ���������������)(

3(��������������������D�������)� ���$��������J)(

����� ���������������J���F����������������������������G����������J�����J����$���������J)�������������������� #������������+��������(

��� ��������D����������� ���������#�#��K����8���#��� �$�������������F�������#�����������#� �8����������$������� ���J)�� �#������ ���)��� �����(� H������#� A����� �$����������J)��������������;���������������+�������C;,!E��;���T�����������+������(�A�����������F��������$��������)����,+(

I���<�F��G��

��� �

L���F���������=>��F������)������ � ���������"�(((�D�J���� #�� �������� ������� ���J���� �#���� �������� �� �F������������ ��������� ������������ #��� �� ������� ����� �� ���#��������)������#�������������������#�� ���������������#��K����#����F��������)��)����������������������������(L

���� �� ���#�� ����� ����������� ���������� ��������� ���"�� �������� ����"��� �� ��$������� �� ��������J�� ���� ����� ����� ����������G��� ����� ���� ���� �����"�������(���) ��������G�������F�������������������$������������(��)��� J����� ������ ������������� ���� F��� ��)����F� �� �8�#.����� ���F��#� ����(� A������� ;���� �#��F�����J����L�� #�����������������������������#�G����������� �����"����� ���8� ������� �� ������$�� ��� ���� ����������#��������� ���J��+����������������������������F��������$�����L(�<�������������#���� ���>'N

���� �"���� ������� � � ;������#� �������#� )�#���#���������� ����������� ��� ���������� �� �������� �����$�(A�������J����)�8��������F�� ���������������F������8������������� �$��������#����������8����������������#���(�H��������#������������#�����G�������#���8���������������������� �� ��������F���� �� ���� #�� ��J�������K���(�H���� ���������"���������������(�

&��������������������������� #�� ���������

�� �����������!$������������������������������������������� �L

�������� ������ ���������� ������������������ ��������$

�������;�$�����������%����������%���� ������

%���� ������������� �!�������������� �����������#��L

������������ ����%������������ ����������������!� ���� ��������

���������

C,$ ��������� ���� �"��������L�����V����9���L������"��� (�����(���E

6������������)���������8����������������������������� ��8� ����#����J����������������������������0�.���9�������7����$($���(#��)

������I�F���H���"�G��

��

2����%�� ��3�

������'���

-���������:::-���������:::0000����,,,,����....���� ���� ���� $$$$����������������

6���J�� ��������������������������#�� �$���� �� �#��������� �554� #��(� �� .������� ������G�����(����������������������� �������������#����������K� ���� ��"����#������F���#�J�������� ��������� ����������� �������������������������.������������$������(�@�����������#�� ��������F������������������������8������������������������8���#�K�����������?���(�=���������#���������������������������������������F����� ��$����� ��������(������ ���#������ ��� �)�8���G� �� #���� ���� ���� C��������� ���F������ ��$�� ��$������F������#�� �����������)�����������F���� ����8��������������#����������8��������(�H��#������������������������$�� �� �������8� ���������(� ����� �� ��� �� ��$�� �� ��������������)�������� ������� �� ����G������������$����F������J�� ��������������������F���������)����������)�(��

��������:::��������:::----�������������������� �������� ������������ ������������������������

��� ��$�������� ������� ������ ����$� ���� �� �� ������� ����� )��� ������� ������8� ��#�� �$����6�)���� �� !������$���� @���@�� �� ������ H� ���� �� �5(� �����$�� ���J�������/��������$ �����������$�������)���"�#�"�FG���#��������J���� ��� ���"��� ��)��� �� �F����� �������8� ������ �� ���)������>D>@����������#����)��������#��K��(�!�����"�����"�� ���������� ������������������ �� �� ����� �� �F��� )�#��)���������� )��������������(�!����������������$�����#����������G���G�������� ��$�����"���������������������������� #����� � �F��������$� �����)�� � �� ���� �������������������� )������K(

;��������� �� ��������6�)����� ��@���@����������������� ������������ ��F� ��� ��� ����G�� ������� �� ��"���#� ���������#��������������������0�&�E������9������������������,�������L.� ��� ���������$� ������$� ���� �� �%�� �� ������ ��� ��L� +�� ���!��� �����$� �����6��� ����:� ������ ��%��� 6� � �:� �,�� ���� ������ �������!���L

!��������������H� ���������������"��������������8�����#���������F����������� ������ �� �����)�����F�����F������������#�)�����������������J�����#����(

Page 19: Kultura Mira Napustiti Nasilje

����3333;;;;....����0000 ---- ����,,,, ���� 0000��������55552222.... !!!!$$$$,,,,�������� ���� 0000((((0000

@���� (������$���5�2(�#�������������6�����8�������������������G��������$��������������"�����(����#����� (������$����#��F��K��������������������8������(<��� �������� LH��#���� �����$��� �� �F���� �������8� �����L����� �� ����� ������ �� �������� ������ ������� �� �������� �6�+�,���� ����� ���� ���#����� �)���J���� ������ 3 (����)����$��� �)���J��� G� ���#����� ������������ ����� ��J������(?��K�������G�����(������$�������(������$��� (�����������������?�����������"���F����J�$���������#�����#������ ��J)���������������8�������������������5��5�����(������������5(������$��� (������������� ��2�������<�#��;������"��G�����J�����8����#� �������������� �����$������� ����������� ����� �������8� ������� ����� �������J���6�+�,��@��F�����F����$�������#���J���#��� �$��(6�����������2������������J�����8�����������$����$�����"��#����@�?��;,?>�<���� ��#��K����#����#����������(� �K��������#���#��K����������������������������������������?������#����������#��������F��������������������������)�������"�����������������������3 ��)����$��6�+�,��(

@��������)����

<<<<====���� ������������ �������� ���� �������� ���� ������������ 3333.... ----����!!!!$$$$3333$$$$----����((((3333����)))),,,, 22223333���� 99990000���� 99990000++++4444,,,,4444....55552222.... !!!!$$$$,,,,�������� ���� 0000((((0000���� ,,,,44443333����333355552222����,,,,�������� !!!!5555----''''---- 0000

@����(������#�� (�����"���������������������������������� ������������������������������������������;#$���������� ������$���� @��F����� �F�� ��$�� �� ?���������#����������� ���J��� �� ���)��� �� >��������� ���$���� � �F������������8��������������8����)���(<��)��� ��� �������� I��� '����)�F�G� ������ ;#$��� %����

@�����$��� ����� �� ������������� ���)�� �������� �� ��������"� �� ���J���� ������ � ��#��� �������� 3 �� �)����$>������� ���$��� �� '������ D���F��G� ������ �AD���������� �� #�������� �� >��������� ���$���� �� ��������� �������� �������+��������� ���G��>������ ���� �� >��������� ����� �����������������)��F������G��$����!��$���� �������������������������������������"FG���F�����������8��"���������������������� �F������(������)��� �����J�����������$������� �����L��#������)��� ����� ���������������L� ��"�����?������#����G�������8(H���������� ���)�� ��#��� ��� ��#������ ����� ����� �� ������������������������ ��J)��� ����"������������������8���#��� �$���� ����������������,+����������������������F����� ��)������8�#�� )�����������#�����(���G#�������#������#����������#�����J��� �����������������8��������������������)��F������>�������������$������>�������������� ���������������(

@��������)����

��� �

������'�����