OGÓLNA BUDOWA I MECHANIKA KLATKI PIERSIOWEJ

W skład szkieletu klatki piersiowej wchodzi:

12 kręgów piersiowych, 12 par żeber i mostek.

trzon mostka

SZKIELET KLATKI PIERSIOWEJ

ŻEBRO

• Jest kością długą w kształcie łuku wypukłością zwróconą na zewnątrz.

• Składa się z części środkowej – trzonu i dwóchkooców: tylnego – kręgosłupowego i przedniego – mostkowego.

• Żebro kostne (kośd żebrowa) przechodzi koocem przednim w chrząstkę żebrową.

• Każde żebro składa się z większej części kostneji przymostkowej mniejszej części chrzęstnej.

ŻEBRO c.d.

• 7 par górnych żeber określa się jako żebra prawdziwe, które łączą się bezpośrednio chrząstką żebrową z mostkiem.

• 5 par dolnych żeber nazywa się żebrami rzekomymi.• Chrząstki żebrowe VIII, IX i X żebra łączą się

z mostkiem za pośrednictwem chrząstki żebrowej żebra położonego wyżej i razem z chrząstką VIII żebra tworzą łuk żebrowy prawy i lewy.

• Chrząstki żebrowe XI i XII żebra kooczą się swobodnie między mięśniami brzucha (nazywane są żebrami wolnymi).

MOSTEK (sternum)

Jest kością płaską, nieparzystą, położoną z przodu ciała. Łączy się z żebrami i razem z kręgosłupem odcinka piersiowego tworzy szkielet klatki piersiowej.

Składa się z rękojeści, trzonui wyrostka mieczykowatego.

Rękojeśd łączy się z trzonem za pomocą chrząstkozrostu.

Trzon łączy się z wyrostkiem mieczykowatym również za pomocą chrząstkozrostu, ale w wieku starczym najczęściej ulega on skostnieniu tworząc kościozrost.

rękojeśd

trzon

wyrostek mieczykowaty

chrząstkozrost

wcięcie szyjne

wcięcie obojczykowe

wcięcie żebrowe I

wcięcie żebrowe II

wcięcie żebrowe VII

POŁĄCZENIA ŻEBER Z MOSTKIEM

Kooce przednie żeber zakooczone chrząstką żebrową łączą się z mostkiem.

Żebro I łączy się z rękojeścią mostka chrząstkozrostem (prawie nieruchomo).

Żebra od II do VII łączą się z mostkiem stawami mostkowo –żebrowymi.

Żebra VIII i IX nie łączą się z mostkiem bezpośrednio. Każde z nich tworzy z leżącym wyżej żebrem staw międzychrząstkowy.

ROLA CHRZĄSTKI ŻEBROWEJ

• Stanowi ona bierny element mechanizmu oddychania i jest najważniejszym czynnikiem warunkującym rozszerzalnośd klatki piersiowej.

• Chrząstki żebrowe zwiększają elastycznośd ścian klatki piersiowej i umożliwiają intensywniejsze wychylenia żeber.

POŁĄCZENIA ŻEBER Z MOSTKIEM c.d.

obojczyk

żebro I

więzadło żebrowo - obojczykowe

więzadło mostkowo – żebrowe śródstawowe

więzadło mostkowo – żebrowe promieniste chrząstka żebra II

POŁĄCZENIA ŻEBER Z KRĘGAMIW obrębie odcinka piersiowego kręgosłupa

występują stawy żebrowo – kręgowe łączące głowyi guzki żeber z kręgami.

Staw głowy żebra łączy głowę żebra z dołkami żebrowymi kręgów znajdującymi się na trzonach kręgów. Na głowie żeber II-X znajduje się grzebieo, od którego do krążka międzykręgowego biegnie więzadło śródstawowe głowy żebra. Dzieli ono jamę stawową na 2 piętra. Staw posiada torebkę stawową, wzmocnioną na powierzchni przedniej przez więzadło promieniste głowy żebra.

Staw żebrowo – poprzeczny łączy guzek żebra z dołkiem żebrowym wyrostka poprzecznego. Stawy te występują przy żebrach I-X. Są wzmocnione przez więzadła żebrowo – poprzeczne łączące żebro z wyrostkiem poprzecznym kręgu tworzącego staw i kręgu położonego wyżej.

więzadło promieniste głowy żebra

więzadło żebrowo - poprzeczne

STAWY ŻEBROWO - KRĘGOWE

staw głowy żebra

staw żebrowo - poprzeczny

żebro

MECHANIKA ODDYCHANIA

Dotyczy:

• ruchów żeber,• ruchów mostka,• ruchów kręgosłupa,• czynności mm oddechowych,• zmian ciśnienia w jamie opłucnej,• zmian ciśnienia w całej klatce piersiowej

RUCHY ŻEBER I MOSTKA

• Pierwsza para żeber razem z rękojeścią mostka (wieczko klatki piersiowej) i częściowo dalsze 3 pary żeber, podczas wdechu poruszają się ku górze i przodowi (1-160).

• Kolejne żebra poruszają się na zasadzie „rączki od wiadra”, co powoduje zwiększanie czołowego wymiaru klatki piersiowej. Towarzyszy im także unoszenie mostka – ku górze i ku przodowi, co powoduje również powiększanie wymiaru strzałkowego.

• Dwie ostatnie pary żeber związane są funkcjonalnie z pracą przepony i mm brzucha. Podczas wdechu dolna częśd klatki piersiowej unosi się ku górze i przodowi, podczas wydechu jest ściągana w dół.

RUCHY KRĘGOSŁUPA

• W trakcie spokojnego oddychania w zasadzie nie zachodzą żadne ruchy w obrębie kręgosłupa.

• Głęboki wdech łączy się z prostowaniem kręgosłupa.

• Czynny, długi wydech – ze zginaniem.

CZYNNOŚD MIĘŚNI ODDECHOWYCH

Mięśnie stanowią napęd dla ruchów żeber, mostka i kręgosłupa. Udział mięśni wdechowych i wydechowych –właściwych i pomocniczych jest różny w zależności od sposobu oddychania.

• Wdech jest aktem czynnym, angażującym właściwe mięśnie wdechowe tylko podczas spokojnego oddychania. Przy nasilonym oddychaniu wdech wymaga udziału mięśni pomocniczych.

• Spokojny wydech jest aktem biernym. Po ustąpieniu skurczu mięśni wdechowych odkształcone elementy elastyczne wracają do początkowego ułożenia. Nasilony wydech wymaga udziału mięśni wydechowych. W zależności od stopnia tego nasilenia, w wydechu biorą udział albo tylko zasadnicze mięśnie wydechowe, albo włączane są mięśnie pomocnicze.

ZESPÓŁ MIĘŚNI ODDECHOWYCH

Mięśnie działające na mechanizm kostno –stawowy klatki piersiowej dzieli się na trzy grupy:

• synchronizatory ruchów 56 stawów sprzężonych,

• mięśnie oddechowe- wdechowe- wydechowe

• mięśnie oddechowe pomocnicze

ZESPÓŁ MIĘŚNI ODDECHOWYCH

1. Synchronizatory ruchów 56 stawów sprzężonych: mm międzyżebrowe zewnętrzne i wewnętrzne oraz dźwigacze żeber.

2. Mięśnie oddechowe - wdechowe: przepona, mm zębate tylne górne i mm pochyłe,- wydechowe: mm skośne brzucha, m. poprzeczny brzucha, m. prosty brzucha i m. czworoboczny lędźwi.

3. Mięśnie pomocnicze wdechowe: m. piersiowy większy, m. piersiowy mniejszy i m. zębaty przedni.

PRACA POMOCNICZYCH MIĘŚNI WDECHOWYCH

W celu pełnego wykorzystania mm

pomocniczych podczas nasilonego oddychania

należy ustabilizowad obręcz barkową, kręgosłup

szyjny i głowę (unieruchomid przyczep położony

na kości ramiennej i łopatce).