POJAM ODGOJA I OBRAZOVANJA

Aleksandar unjarDenis PauiKaja BranoviEva SimiPetra Gapari

CILJ I ZADACI ODGOJAJasno postavljanje odgojnog cilja i njegovo konkretiziranje odreivanjem odgojnih zadataka je bitan preduvjet uspjene odgojne djelatnosti.Harmonijski razvitak ovjeka zajedniki svim povijesnim epohama i odgojno nastojanje mnogih naroda i drutava.

ODGOJNI IDEAL (ope) generike vrijednostiCILJ ODGOJA (posebno) drutvene vrijednosti odreene zajedniceODGOJNI ZADACI (pojedinani) konkretizacija cilja

Razliiti pristupi odreivanju odgojnih zadataka (klasifikacija)1. prema pojmu mnogostranog razvitka- tjelesni, intelektualni, moralni, estetski i radni odgoj 2. prema strukturi psihikog ivota- racionalno, emocionalno i voljno-djelatno podruje 3. prema kolskoj tradiciji- materijalni, funkcionalni i odgojni zadatak 4. prema podrujima ljudskih djelatnosti- odgoj za rad, odgoj za drutveni ivot, odgoj za slobodno vrijeme 5. prema odgojnim vrijednostima- generiko, drutveno i personalno podruje

Podruja realizacije odgojaObiteljski odgojPredkolski odgojkolski i visokokolski odgojOdgoj i obrazovanje odraslihOdgoj u domovimaOdgoj u slobodnom vremenuSpecijalni odgoj

INTELEKTUALNI ODGOJ Razlikuje se od pojma obrazovanja (bez obzira shvaamo li ga u uem ili irem smislu): proces formiranja ovjeka kao razumnog ljudskog bia, te njegovo daljnje napredovanje i usavravanjeKomponente: znanje i umijea, navike, intelektualne sposobnosti, kultura intelektualnog rada, ljubav prema istini i djelovanje u skladu s takvim doivljajem njene vrijednostiSmisao i svrha intelektualnog odgoja: razvijanje ovjekovih intelektualnih potencijala, kao i njegovih spoznajnih moi, te stalno obogaivanje intelektualnih snaga

Vane komponente su: Znanje teoretskoUmijee i navike praktinoIntelektualne snage i sposobnosti: razvijanje kritikog miljenja, sposobnosti analiziranja i sistematiziranjaKultura intelektualnog rada: razvijanje sposobnosti samostalnog uenja, uenje kako uitiOblikovanje pozitivnih osobina: razvoj emocionalne (ljubav prema istini) i voljno-djelatne (djelovanje u skladu s istinom) komponente

Sadraj intelektualnog odgoja:Odnos opeg i strunog obrazovanja (razina specijalizacije)Novi sadraji i vrednoteNesporazumi izmeu tehnikih i humanistikih sadrajaOpa klasifikacija sadraja

Naini realizacije intelektualnog odgoja:Obitelj (prvi i najznaajniji odgojni faktor)Djeiji vrti (poticanje radoznalosti i intelektualnog sazrijevanja)kola (usvajanje znanja, te sve komponente intelektualnog odgoja)Ustanove za odgoj i obrazovanje odraslih (npr. kulturne institucije)

Moral: sustav drutvenih normi, pravila, obiaja i naela koji se odnosi na reguliranje meusobnih ljudskih odnosa, te ponaanje ovjeka u drutvu

5 temeljnih moralnih obiljeja:iskljuivo ljudska kategorijaprogresivno se povijesno razvijaou antagonistikim odnosima i moral ima takav karakterpostoje opeljudske moralne vrijednosti zaetak univerzalnog humaniziranog morala

MORALNI ODGOJ

Smisao moralnog odgoja:podravanje i ostvarivanje moralnih vrijednostiformiranje moralne, humane i slobodne osobnostiusklaenost etiko-moralnih normi s psihofizikim karakteristikama i mogunostima odgojenika

Etape moralnog odgoja:Formiranje moralne spoznaje (usvajanje moralnih pojmova i kategorija; uglavnom zasnovano na razumu)Formiranje moralnih uvjerenja (formiranje aktivne unutarnje komponente; vie se ne radi samo o nauenim podatcima, ve su oni i motiv za djelovanje postoji emocionalna komponenta)Formiranje moralnog ponaanja i djelovanja (osoba poinje djelovati u skladu s moralnim uvjerenjima i spoznajom)

Zadatci moralnog odgoja:

Upoznavanje morala i njegove teorije (prva etapa moralnog formiranja)Usvajanje moralnih stavova, formiranje uvjerenja (druga etapa moralnog formiranja)Formiranje navika moralnog ponaanja i djelovanja (trea etapa moralnog formiranja)Odgajanje pozitivnih osobina volje i karaktera (trea etapa moralnog formiranja)Njegovanje smisla za etike vrednote (odnos prema cjelokupnom moralnom sustavu)

Sadraj moralnog odgoja:Odgoj u duhu humanizma (ovjek kao najvea vrijednost)Priprema za obiteljski ivot (spolni odgoj i odgoj o skladnom ponaanju unutar obitelji)Priprema za drutveni ivot (socijalna adaptacija, potovanje drutveno moralnih normi)Odgoj u duhu domoljublja (ljubav i odanost prema svom narodu i domovini)Odgoj u duhu meunarodnog razumijevanja (poticanje pozitivnog vrednovanja drugih drava i naroda)Formiranje pozitivnog odnosa prema radu (razvijanje radnih vrlina i navikaFormiranje pozitivnog odnosa prema materijalnim i duhovnim vrednotama (odgovoran odnos prema rezultatima privatnog ili drutvenog rada, bilo manualnog ili intelektualnog)

Naini ostvarenja sadraja moralnog odgoja:

Odgoj unutar obiteljiOdgojne institucije (kola, Crkva)Naela moralnog formiranja: svrsishodnost, aktivnost, pozitivna orijentacija, socijalizacija, jedinstvenost, dosljednost, primjerenostMetode pouavanja: uvjeravanje, navikavanje, spreavanje

Tjelesni odgoju funkciji ouvanja zdravlja ZADACI:zdravstveniodgojnirekreativni

Estetski odgojSvrha: izgraivanje i razvijanje smisla za estetske vrednoteZadaci:Razvoj sposobnosti i uoavanja lijepogFormiranje sposobnosti estetskog doivljajaIzgraivanje stvaralakih estetskih sposobnostiNjegovanje sposobnosti estetskog vrednovanja

Sustav obrazovanjavertikalna i horizontalna dimenzija: vertikalna podrazumjeva stupnjeve; elementarni, primarni, sekundarni, tercijarnihorizontalna odnosi se na razliite vrste kola; gimnazije, strukovne i umjetnike koletrostruka vertikalna organizacija u RHrazlike u vertikalnoj i horizontalnoj organizaciji u razliitim zemljama

Literatura1. Vuji, V. (2013) Opa pedagogija, HPKZ, Zagreb2. Bognar, Matijevi (1993) Didaktika, kolska knjiga, Zagreb3. Vukasovi, A. (1994) Pedagogija, Alfa, Zagreb 4. Lavrnja, I. (1996) Poglavlja iz didaktike, Pedagoki fakultet, Rijeka