PRAWO CYWILNE

MAGDALENA NIEDOLAZ KATEDRA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO I FINANSOWEGO PRZEDSIĘBIORSTW

Podstawy prawa

Prawo cywilne

Gałąź prawaPowszechnie uznanaSkodyfikowana Trzon prawa prywatnego

Kryterium wyodrębnienia (1) Podmiotowe? Przedmiotowe?

Art. 1 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny:

„Kodeks niniejszy reguluje stosunki cywilnoprawne między osobami fizycznymi i osobami prawnymi”.

Kryterium wyodrębnienia (2) METODA REGULOWANIA

(Pewien typowy sposób organizowania życia społecznego za pomocą prawa, stosowany systematycznie przez prawodawcę w pewnym przedziale czasowym)

Cechy swoiste prawa cywilnego

Kryterium wyodrębnienia (3)1. Równorzędność i

autonomicznośćstron stosunku prawnego

2. Brak bezpośredniego przymusu ze strony państwa (rozumianego jako władza publiczna)

ius, lex

III CZP 72/95, OSN 1995, NR 10, poz. 146

Cecha charakterystyczna stosunków cywilnoprawnych – w szczególności równorzędność podmiotów tych stosunków oraz ich wzajemność (ekwiwalentność) ich świadczeń, w przeciwieństwie do stosunków kształtowanych w drodze zarządzenia administracyjnego, opartych na zasadzie nadrzędności. Typowym stosunkiem cywilnoprawnym jest stosunek łączący kupującego ze sprzedawcą, ze względu na to, że ich wzajemna sytuacja prawna wyznaczona zostaje przez czynności prawne podjęte w ramach przysługującej im swobody decyzyjnej (autonomii woli).

orz. SN z 6.12.1972 r., II CR 370/2, OSN 1973, NR 7-8, poz. 141

Stosunek podległości łączy np. ucznia ze szkołą, dlatego nie należy do zakresu stosunków cywilnoprawnych.

Stosunek cywilnoprawny

Przy kwalifikacji tego stosunku nie mają doniosłości faktyczne relacje podmiotów, które znamionować może nierówność wynikająca np. z przewagi ekonomicznej lub innych więzów zależności nieformalnej jednej osoby od drugiej. (…)

Stosunek cywilnoprawny

Jeżeli strony same w umowie określą swoją nierównorzędną sytuację w powstałym stosunku prawnym, to nie wyklucza to jeszcze uznania go za stosunek cywilnoprawny. Umowa, jeżeli zawarta została między podmiotami prawa cywilnego, traktowana jest zresztą jako typowy sposób kształtowania stosunków prawnych, przemawiający w razie wątpliwości za przyjęciem takiej kwalifikacji prawnej.Z. Radwański

? ? ?

Gałęzie prawa i zakresy

Komentarz

Prawo pracy Prawo rodzinne – TAK Prawo handlowe - TAK

Poszczególne działy prawa cywilnego

Poszczególne działy Charakterystyka

1. Część ogólna Ad. 1

Instytucje i zasady wspólne dla całego prawa cywilnego, w tym zwłaszcza problematyka czynności prawnych, podmiotów prawa cywilnego oraz praw podmiotowych

Poszczególne działy prawa cywilnego

Poszczególne działy Charakterystyka

1. Prawo rzeczowe Ad. 2

Zawiera normy wyznaczające bezwzględne prawa podmiotowe (skuteczne wobec wszystkich), a odnoszące się do rzeczy

Poszczególne działy prawa cywilnego

Poszczególne działy Charakterystyka

Prawo zobowiązań Normy regulujące prawa majątkowe o charakterze względnym, skuteczne wobec indywidualnie oznaczonych podmiotów

Poszczególne działy prawa cywilnego

Poszczególne działy Charakterystyka

4. Prawo spadkowe normuje przejście majątku osoby zmarłej na inne podmioty

Poszczególne działy prawa cywilnego

Poszczególne działy Charakterystyka

5. Prawo rodzinne stosunki prawne pomiędzy małżonkami, rodzicami i dziećmi oraz innymi krewnymi i powinowatymi oraz instytucję opieki i kurateli

Poszczególne działy prawa cywilnego

Poszczególne działy Charakterystyka

6. Prawo na dobrach niematerialnych

Klasyfikacja na podstawie:

Z. Radwański, Prawo Cywilne

inaczej: prawo własności intelektualnej – reguluje prawa podmiotowe do oryginalnego, niematerialnego wytworu wymysłu ludzkiego, mającego wartość majątkową

STOSUNEK CYWILNOPRAWNY

Podmioty

Przedmioty

Treść

PrawaUprawnienia

PrawaObowiązki

STOSUNEK CYWILNOPRAWNY

Def. Stosunek społeczny regulowany normami prawa cywilnego.

Prawa podmiotowe: pochodna stosunku cywilnoprawnego

- Możność działania w określony sposób - Przyznana przez prawo i zabezpieczona

przez prawo- Której odpowiada obowiązek

odpowiedniego zachowania się innej osoby

Prawa podmiotowe

Skuteczne erga omnes

Skuteczne inter partes

Wobec wszystkich

Prawo skuteczne erga omnes stanie się inter partes w momencie naruszenia

Między stronami

Wszystkie stosunki

zobowiązaniowe

Uprawnienia

Roszczenia (możność żądania przez uprawnionego określonego zachowania)

Uprawnienia kształtujące (jednostronna czynność zmieniająca stan prawny – np. odstąpienie od umowy/ wypowiedzenie umowy, spisanie testamentu)

Zarzuty (dylatoryjne – art. 488 /peremptoryjne – art. 117)– odmowa spełnienia roszczenia – jedynie kiedy przepisy dają prawo do podniesienia zarzutu