Sınıf Yönetiminin Temel Kavramları

Öğr.Gör. Demet ZAFER GÜNEŞ

Ders Akışı• 1. Yönetim, Eğitim Yönetimi,Okul Yönetimi,

Sınıf Yönetimi Kavramları• 2.Sınıf Yönetiminin Özellikleri• 3. Sınıf Yönetimini Etkileyen Etkenler• 4. Sınıf Yönetimi Yaklaşımları• 5. Sınıf Yönetiminin Boyutları• 6.Öğretmenin İlk Derste Yapması Gerekenler• 7. İyi Yönetilen Sınıfın Özellikleri

Yönetim

• Yönetim; “Örgütü saptanan amaçlara ulaştırma ve amaçlarına uygun biçimde yaşatma, insan ve madde kaynaklarını sağlama ve kullanma, belirlenen politika ve kararları uygulama, işlerin yapılmasını sağlama, örgütün çalışmalarını izleme, denetleme ve geliştirme bilim ve sanatıdır.

EĞİTİM YÖNETİMİ

• Eğitim yönetimi, eğitim örgütlerini saptanan amaçlara ulaştırmak üzere insan ve madde kaynaklarını sağlayarak ve etkili bir şekilde kullanarak belirlenen eğitim politika ve kararlarını uygulamaktır.

• Merkez ve yerel düzeylerdeki örgütlerin yönetimi, okulların yönetimi, eğitim hizmetleri birimlerin yönetimi vb.

Okul Örgütünün Özellikleri

1. Her kurumun olduğu gibi bir eğitim kurumu olan okulların da belirgin amaçları vardır.

2. Okulun diğer bir özelliği, üzerinde çalıştığı hammaddenin toplumdan gelen ve yine topluma giden insan olmasıdır.

3. Okulların ürününü değerlendirmek güçtür.

4. Okullar, informal yanı baskın olan örgütlerdir.

5. Okullar bürokratik bir örgüttür.

6. Her örgüt gibi okulun da kendine özgü bir kişiliği vardır.

7. Okullar bütün informal ve formal örgütlerin ya yön verdiği veya etkilediği bir örgüttür.

OKUL YÖNETİMİ

• Okul yönetimi eğitim yönetiminin genel kavram ve süreçlerinin okul düzeyinde uygulanmasını konu edinir.

• Okul yönetimi bir okulun amaç ve politikalarını gerçekleştirmek üzere madde ve insan kaynaklarını örgütler, eşgüdümler ve yönlendirir.

• Sınıf; ortak özelliklerinden dolayı bir araya getirilen öğrenci gruplarına, önceden belirlenmiş ortak davranışların kazandırılması için öğretimin yapıldığı dersliktir.

• Eğitim-öğretim etkinliklerinin gerçekleştiği bir yaşama alanıdır.

SINIFIN YAPISAL ÖZELLİKLERİ

• 1. Çok boyutluluk: Sınıfta aynı anda bir çok etkinlik bir arada yapılabilmektedir. Kimi öğrenciler okurken kimileri yazmakta, kimileri tartışmakta olabilirler. Bu sınıfın çok boyutluluk özelliğidir ve öğretmen bu etkinlikleri sınıfın amaçları doğrultusunda bütünleştirebilmelidir.

• 2. Yakınlık-anındalık: Sınıfta olaylar anında oluşur ve bunları ileri bir zamanda düşünmek, ertelemek olanaklı değildir. Öğretmenin her olaya yetişmesi, her soruya yanıt olması gerekir.

SINIFIN YAPISAL ÖZELLİKLERİ

• 3. Öngörememe: Ne kadar iyi planlanırsa planlansın sınıfta olabilecek her şeyi önceden tahmin etmek olanaklı değildir. Her şey yolunda giderken bir öğrencinin burnunun kanaması ya da bayılması vb. bir olayı önceden tahmin etmek olanaklı değildir.

• 4.Açıklık: Sınıfta olup bitenlerde gizlilik yoktur. Olaylar herkesin gözü önünde yaşanır.

• 5. Ortak tarih: Sınıf bir aile gibidir. Sınıfta yıl boyunca yaşanan olumlu ve olumsuz olayları bütün sınıf birlikte yaşar ve yaşananlar ortak bir tarih oluşturur. Bu ortak tarihin bilinmesi sınıfın geleceğine ilişkin kestirimlerde bulunmaya yardımcı olabilir.

Sınıf Yönetimi• Sınıf yönetimi, “sınıfta etkili bir

öğrenme çevresinin oluşturulması ve eğitim – öğretim amaçları doğrultusunda yönetilmesi” olarak tanımlanabilir.

• Sınıf yönetimi, öğrencilerin öğrenmelerini sağlayacak bir sınıf ortamının oluşturulması ve böylelikle öğretme-öğrenme süreci etkili ve

verimli hale getirilmesi olarak da tanımlanabilir.

• .

• Göreve yeni başlayan öğretmenlerin en çok sıkıntı çektikleri konulardan birisidir.

• Etkili bir öğretimin ön koşulu etkili bir sınıf yönetimi sağlanmasıdır.

• Öğretmenin sınıfı yönetmesi bir orkestra şefinin orkestrayı yönetmesine benzer.

Sınıf Yönetiminin Özellikleri

Sınıf Yönetiminin Özellikleri• Sınıf yönetimi okul yönetimi içinde bir

alandır.• Öğretmenin yönetim yaklaşımı, sınıf

yönetimini etkiler.

• Sınıf yönetimi, öğretim ve sınıf düzeni temelleri üzerine kurulur.

• Sınıf yönetim biçimi, öğrencilerin ihtiyaçlarına, gelişim özelliklerine, sınıfın düzeyine göre farklılık göstermektedir.

Sınıf Yönetimini Etkileyen Etkenler

• Toplumsal etkileşim ve sınıfEkonomik, kültürel,sosyal sermaye

• Psikolojik Boyutlar1.Öğrenci özellikleri(öğrenme ile ilgili inanç

eksikliği,ihtiyaç, zeka ve yetenekleri, kişilik özellikleri,hazırbulunuşluk düzeyleri, öz yeterlik inançları

2.Öğretmen özellikleri (Model olma, tutarlı olma,anlayışlı, saygılı, iyi giyimli, hoşgörülü….)

Sınıf Yönetimini Etkileyen Etkenler

• Okul yönetimiYönetici nasıl bir yönetim tarzı

benimsemekte? Nasıl bir örgüt kültürü hakim?

• Aile• Program ve yöntemler• Yakın ve uzak çevre

Sınıf Yönetimi Yaklaşımları1.Geleneksel yaklaşım 2.Tepkisel yaklaşım

3.Önleyici (Önlemsel) yaklaşım 4.Çağdaş yaklaşım

5.Gelişimsel yaklaşım 6.Bütünsel (Sistem) yaklaşım

Sınıf Yönetimi Yaklaşımları

1. Geleneksel Yaklaşım

• Öğretmen merkezlidir.• İletişim öğretmenden öğrenciye doğrudur.• Sınıf içi kurallar katıdır ve genelde öğretmen

tarafından belirlenir.• Bu yaklaşımın en önemli sınırlılığı öğrencide

meydana gelecek davranış bozukluklarıdır. Bunun nedeni ise kendini ifade edemeyen bireylerin davranış bozukluğu göstermesi gerçeğidir.

2.Tepkisel Yaklaşım

• İstenmeyen davranışa karşı tepki, istenen davranışa karşı övgü söz konusudur.

• İstenmeyen davranışın ortadan kalkması için yerine pekiştireçlere baş vurulur. Örneğin; sınıfta sürekli uyumsuz davranışlar gösteren öğrenciye her defasında sözlü uyarıda bulunulur.

3.Önleyici Yaklaşım

• Geleceği kestirme, istenmeyen davranışı ve sonucu olmadan önlemeye yönelimdir.

• Kopya çekmesi olası yan yana oturan iki öğrencinin arasına çanta koyan ya da öğrencilerin yerlerini değiştiren bir öğretmen, önlemsel modele uygun bir yöntemi sergilemektedir.

• Model iyi çalışırsa, istenmeyen davranışın görünme sıklığında düşme ve yok olma durumu söz konusu olabilir.

• Buna bağlı olarak da tepkisel modele ihtiyaç olmayacaktır.

4. Çağdaş Yaklaşım

• Öğrenci merkezlidir.

• Geleneksel yaklaşımdaki otoriter anlayış yerini etkileşime bırakmıştır.

• Esnek ve katılımcı bir şekilde yapılandırılmıştır.

• Öğrencinin duygusal, zihinsel ve düşünsel gelişimlerine hizmet eden bir yaklaşımdır.

• Sınıfta yapılacak etkinlikler, uyulması gereken kurallar demokratik olarak tüm sınıfın katılımıyla belirlenir. Böylelikle de bireylerin kendi planladığı etkinliklere katılma, kendi koyduğu kurallara uyma eğiliminden dolayı daha fazla verim elde edilir.

• Çağdaş sınıf yönetimi anlayışında öğretmen, davranışlarıyla model olur.

5.Gelişimsel Yaklaşım

• Öğrencilerin gelişim özelliklerini dikkate alarak uygulamaların gerçekleştirilmesine esas alır.

• Bu modelde öğrencilerin fiziksel, duygusal, zihinsel, toplumsal gelişim düzeylerinin dikkate alınması gerekir.

• Bir uygulamaya geçmeden önce öğrencilerin hazır hale getirilmesi önemlidir.

6.Bütünsel Yaklaşım

• Sınıf yönetimi etkileyen tüm öğelerin birlikte ele alınmasını öngörür.

• Öğrencileri gelişim özellikleri dikkate alınarak, önlem alınması gereken yerde önlem almayı, tepki gösterilmesi gereken yerde tepki göstermeyi gerektirir.

Sınıf Yönetiminin Boyutları

• 1. Sınıfın Fiziksel Düzenlenmesi• 2.Sınıf Kurallarının Belirlenmesi• 3.Öğrenme öğretme zamanını düzenleme• 4.Sınıfın iklimini oluşturma

Öğretmenin İlk Derste Yapması Gerekenler

• 1.Kendinize güvendiğinizi ve hazırlıklı olduğunuzu gösterin.

• 2.Sınıfta işleri nasıl ele alacağınızı düşünün ve ilk gün birkaç dakika temel işlemleri açıklayın.

• 3.Sınıf kuralları belirleyin.• 4.İlk gün sınıf çalışmasına, açıkça ifade

edilmiş, çabukça ve başarıyla tamamlanabilen bir öğrenim etkinliğiyle başlayın.

İyi Yönetilen Sınıfın Özellikleri

• 1.Öğrenciler, kendilerinden ne beklendiğini biliyorlardır ve bekleneni yaptıklarında başarı duygusu yaşarlar.

• 2. Öğrenciler, öğretmenin yönlendirdiği öğretim etkinlikleri ile meşguldürler.

• 3.Boşa geçen zaman, karışıklık ve kesinti çok az olur.• 4. İşe yönelik bir hava vardır, ama aynı zamanda

sınıfın atmosferi rahat ve hoştur.

• 5.Sınıftaki disiplin olayları azalır.• 6.Öğrenciler, sınıfta öğrenme-öğretme süreçleri

etkili olarak katılırlar.• 7.Öğrencilerin hazırbulunuşluk düzeyi belirlenir ve

farklılıklar gözetilir.• 8.Öğrenciler, dersin hedefleri doğrultusunda en kısa

sürede istendik davranışlar kazanırlar.

İyi Yönetilen Sınıfın Özellikleri