MC LC
MC LCDANH MC CC CH, K HIU VIT TTLI NI U1CHNG I: LI SUT V CC VN
LIN QUAN N LI SUT31.1.Khi nim31.2.Vai tr41.2.1.Cp vi m:41.2.2.Cp v
m51.3.Cc loi li sut81.3.1.Li sut tn dng ngn hng:81.3.2.Li sut ch o
v li sut th trng101.3.3.Li sut thc v li sut danh ngha11CHNG II: THC
TRNG IU HNH LI SUT CA NGN HNG NH NC VIT NAM122.1. Qu trnh iu hnh li
sut ca Ngn hng Nh nc Vit Nam t 2008 n nay122.2. Kt qu242.3. Mt s vn
quan tm27CHNG III: NH HNG IU HNH LI SUT CA NGN HNG NH NC VIT
NAM323.1. Mt s gii php iu hnh li sut ca Ngn hng Nh nc Vit Nam323.2.
iu kin thc hin37KT LUN38
DANH MC CC CH, K HIU VIT TT
CSTTChnh sch tin t
DTBBD tr bt buc
M2Tng phng tin thanh ton
NDA Ti sn C trong nc rng
NFATi sn C nc ngoi rng (Net Foreign Assets)
NHNNNgn hng Nh nc
NHTMNgn hng thng mi
NHTWNgn hng trung ng
TCTDT chc tn dngDANH MC S BNG BIU13 th 2.1: ng gp ca NDA, NFA vo
tng trng M2
th 2.2: Din bin CPI, li sut huy ng, cho vay (bnh qun) danh ngha
v thc t 6 thng u nm 201118 th 2.3 Din bin li sut VN mt s k hn trn
th trng lin ngn hng nm 2010 v 6 thng u nm 201119 th 2.4: Din bin li
sut huy ng k hn 3 thng v li sut thc ngn hn giai on 2007 - 201030 th
2.5: Din bin li sut ngn hn v li sut thc vay ngn hn giai on 2007 -
201031
LI NI US ra i ca Ngn hng Quc gia Vit Nam vo ngy 6/5/1951 nh du
bc ngot lch s trong lnh vc tin t tn dng ca nc ta. Vi s ra i ca NHQG
ln u tin chng ta c mt ngn hng mang y tnh c lp t ch, v l mt ngn hng
quc gia duy nht.Cho d tri qua cc giai on lch s khc nhau, Ngn hng Nh
nc Vit Nam c nhng thay i thch hp ph hp vi hon cnh mi, song n vn l
mt c quan qun l Nh nc v lnh vc: tin t, tn dng, ngn hng, thanh ton v
ngoi hi. V mt trong nhng nhim v m Ngn hng Nh nc Vit Nam (NHNN VN)
phi coi trng hng u l vic xy dng v thc thi c hiu qu chnh sch tin t
quc gia. l mt trong nhng chnh sch kinh t v m m trong NHT, thng qua
cc cng c ca mnh tc ng vo lng tin cung ng hay li sut nhm t c cc mc
tiu: gi c, sn lng v cng n vic lm.S tc ng thng qua cc cng c l cc li
sut ti cp vn, chit khu, ti cp vn...Nh vy c th hiu li sut l mt knh
truyn dn s tc ng ca chnh sch tin t. N c s dng nh l mt cng c v cng
hu hiu d iu tit nn kinh t. l mt bin s c theo di v cng cht ch bi n
chi phi n cc quyt nh ca chng ta, n nh hng n cuc sng ca mi ngi trong
thi i nga nay.i vi nn kinh t Vit Nam hin nay th vic s dng c hiu qu
li sut em li mt hiu qu tt cho nn kinh t hay ni cch khc l vic thc
thi chnh sch tin t mt cch hiu qu l tng i phc tp v rt c nghi i vi nn
kinh t.Trong phm vi ti ny ti xin cp n s iu hnh li sut ca Ngn hng Nh
nc Vit Nam t nm 2008 cho n nay.Mc d y khng phi l mt ti mi nhng la l
mt vn lun c quan tm v cho d chnh sch li sut c p dng t rt lu trn th
gii cng nh Vit Nam song i vi mi nc s tc ng ca chnh sch ny i vi nn
kinh t li khng ging nhau, hay ngay trong mt nc ti nhng thi im khc
nhau cn phi c nhng bin php tc ng khc nhau. Hay ni cch khc vn dng c
hiu qu chnh sch ny th i hi phi c s linh hot, mm do, v nht l phi ph
hp vi mi trng kinh t v m. Chnh v vy, mt s nm bt chnh xc bn cht, s
tc ng ca n i vi nn kinh t l v cng quan trng i vi nhng nh qun l v c
nhng nh kinh t.Trong ti gm ba chng nh sau:Chng I: Li sut v cc vn
lin quan n li sutChng II: Thc trng iu hnh li sut ca Ngn hng Nh nc
Vit NamChng III: nh hng iu hnh li sut ca Ngn hng Nh nc Vit NamCHNG
I LI SUT V CC VN LIN QUAN N LI SUT1.1. Khi nim Li sut tn dng c hiu
mt cch chung nht l t l % so snh gia s li tc thu c vi s tin b ra cho
vay trong mt thi k nht nh ( nm, thng ). Li sut l mt trong nhng bin
s kinh t c theo di cht ch nht do n nh hng n i sng ca ngi dn v tnh
hnh kinh t ca mi quc gia. Chnh v vy m c rt nhiu khi nim c s dng gii
thch v vn ny: Theo Samuelson: Li sut l gi m ngi i vay phi tr cho
ngi cho vay c s dng mt khon tin trong mt thi gian nht nh, n chnh l
gi ca vic mua bn quyn s dng tin t trong mt thi gian xc nh Theo Jonh
Maney Keynes: Li sut l s tr cng cho s tin vay, n l phn thng cho s
thch chi tiu hay s thch thanh khon, li sut l hin tng tin t phn nh
cung cu v tin. Tin ng vai tr nh mt s tch lu ca ci nhng chi ph c hi
v vic gi tin ca di dng ny l t sut li tc c c bng nhng ti sn ti chnh
khc. Theo quan im ca trng phi trng tin th li sut l mt hin tng thc t
c xc nh bi nng sut- cu v vn cho mc tiu u t v tit kim- ngun cung tit
kim. H cho rng t sut li tc ca ti sn vt cht v vn c xu hng bng nhau
trong di hn v thit lp mt mc li sut th trng duy nht. Li sut c vai tr
quan trng bi n tc ng n quyt nh ca cc c nhn i vi khon thu nhp ca
mnh, chi tiu hay tit kim, tc ng n quyt nh ca ngi i vay, ca ngn hng
v ca Chnh ph. Li sut th hin mt ng tin b ra hm nay trong tng lai n s
to ra mt gi tr ln hn, do ng tin c tr li, chnh v vy li sut l bin s
lm cn bng gi tr mt lng tin thi im hin ti vi gi tr nhn c trong tng
lai ca n1.2. Vai tr1.2.1. Cp vi m: cp vi m, li sut tc ng trc tip n
ngi i vay, ngi cho vay v hot ng ca cc t chc kinh doanh tin t.i vi
ngi cho vayNgi ta nm gi tin v cc ng c giao dch, d phng v ti sn.
Nhng ngi ta phi tr chi ph c hi cho vic gi tin : l khon li hoc li tc
b mt i do vic gi tin m khng u t vo cc ti sn khc c kh nng sinh li
cao hn. Nu em cho vay, khon tin s mang li thu nhp t li sut. Li sut
cng cao chi ph c hi ca vic nm gi tin cng ln nhng ng thi khuyn khch
ngi ta tit kim nhiu hn bi h c th nhn c nhiu thu nhp hn t li. Do vi
ngi cho vay li sut em li ngun thu nhp v gip h phn no ci thin i
sng.i vi ngi i vay Vi ngi vay tin kinh doanh, li sut va l chi ph
cho khon vay nhng ng thi n cng em li thu nhp t li nhun thu c do vic
s dng tin vay. V vy h s quyt nh u t bao nhiu bng vic so snh li sut
phi tr vi hiu qu ca vic s dng ng vn vay cho cc d n u t. Li sut tng
ngha l chi ph vay vn u t s cao lm cho li nhun gim, lc nh u t phi
xem xt tnh ton k lng chuyn vay vn lm n. Chnh v vy gim bt tnh trng
nn kinh t ang pht trin qu nng ngi ta c th dng cng c li sut.i vi cc
t chc kinh doanh tin t Cc t chc ny ng vai tr trung gian trong nn
kinh t. N thc hin chc nng dn vn t cc ch th tha ti cc ch th thiu vn.
Khi huy ng vn, cc t chc ny phi tr li cho ngi gi v thu c li khi cho
vay. L cc nh kinh doanh tin t, iu quan tm trc ht l:" gi mua, gi bn
quyn s dng vn " bi thu nhp ca h ch yu l khon chnh lch gia li sut
cho vay v li sut tin gi sau khi tr i chi ph cc nghip v kinh doanh,
mc ri ro hp l .... Trong iu kin li sut cho vay khng thay i hoc tng
chm hn li sut tin gi s lm gim thu nhp ca h, b li h s thu ht c nhiu
vn m rng cho vay. Ngc li nu li sut cho vay tng ln trong khi li sut
tin gi tng chm hn hoc khng i s lm tng thu nhp nhng li hn ch kh nng
m rng cho vay. Thng thng li sut cho vay v li sut tin gi thng bin ng
thun chiu, li sut tin gi tng th li sut cho vay cng tng v ngc li.
Tuy nhin, v l t chc huy ng vn cho vay nn h khng th nng mc huy ng ln
qu cao c bi l khi li sut cho vay tng ln bp nght nhu cu vay vn. Mc
li sut cho vay cao s thu ht ht li nhun ca nhng nghnh c li nhun thp
hn li sut cho vay ca ngn hng, ngi i vay khng cn thu nhp, nh hng ti
sn xut v i sng. Chnh v l , iu hnh li sut ca cc TCTD mt mt phi duy
tr mc li sut cho vay va m bo thu nhp ca mnh va m bo c hot ng sn xut
kinh doanh ca cc doanh nghip. Xut pht t ta c mt nguyn tc:T l lm pht
< li sut huy ng bnh qun < li sut cho vay bnh qun < t l li
nhun bnh qun. Nh vy, s bin ng li sut c tc ng trc tip n c hot ng huy
ng vn v cho vay ca cc t chc kinh doanh tin t.1.2.2. Cp v mLi sut c
vai tr trung tm trong chnh sch tin t, l cng c iu hnh kinh t v m hng
ti mc tiu: tng trng kinh t v gii quyt vic lm, kim sot lm pht v n nh
gi c, ci thin cn cn thanh ton ... Ngoi ra li sut cn c vai tr quan
trng trong vic khai thc, s dng hiu qu ngun vn v gp phn chuyn dch c
cu kinh t,Thc y tng trng kinh t v gii quyt vic lm: S bin ng ca li
sut tc ng ti t, tiu dng, xut khu rng, qua tc ng ti cc bin s kinh t
v m. Khi nn kinh t c du hiu suy thoi: tng trng kinh t gim st v tht
nghip gia tng, NHTW bng cc bin php nhm gim li sut s kch thch nh u t
vay vn, m rng v pht trin sn xut kinh doanh, thu ht thm nhiu vic lm.
Li sut gim cng gip cho xut khu rng gia tng, m rng v pht trin sn xut
hn ch tht nghip v tng thu nhp quc dn, to iu kin cho nn kinh t ngy
cng pht trin. Kim sot lm pht v n nh gi c: Li sut l mt trong nhng
cng c quan trng tc ng mt cch mnh m n tnh hnh lm pht nu nguyn nhn c
bn ca lm pht bt ngun t nguyn nhn tin t. Khi lm pht gia tng, c th
nng cao mc li sut danh ngha m bo mc li sut thc dng hp dn thu ht phn
ln lng tin mt lu thng vo h thng ngn hng, do c tc dng lm gim khi lng
tin cung ng M1- b phn tin c tnh lng cao nht i ng trc tip vi khi lng
hng ho- dch v trong lu thng. Mt khc li sut tng cao c tc dng gim bt
tnh trng u c, tch tr hng ho, lm tng lng cung ng cho th trng. Do vy
mi quan h hng ho- tin t c ci thin, y li lm pht. Tuy nhin khng th ko
di tnh trng tng li sut chng lm pht v iu s hn ch u t v tng trng kinh
t, gia tng tht nghip. Vi tc dng trn, nng cao li sut c gi l bin php
" tnh th " chng lm pht ca nhiu quc gia. Ci thin cn cn thanh ton. Cn
cn thanh ton quc t l tm gng phn chiu mi hot ng kinh t i ngoi ca mt
t nc vi cc nc khc. S bin ng ca li sut c tc ng n tnh trng ca cn cn
thanh ton cng nh tng khon mc ring bit trong . Li sut l mt nhn t nh
hng n cn cn thng mi, cn cn vn v kt qu l nh hng n cn cn thanh ton
quc t. Trong iu kin nn kinh t m, t do di chuyn vn v t gi th ni, khi
li sut ng bn t gim xung, mt mt s kch thch lung vn rng chy ra nh hng
xu n cn cn vn mt khc li sut gim lm ng ni t gim gi s khuyn khch xut
khu, hn ch nhp khu lm cho cn cn thng mi tt hn. Kt qu l cn cn thanh
ton c ci thin v dn v v tr cn bng. Ngc li, nu li sut ng bn t tng ln,
cn cn thanh ton vng lai xu i nhng cn cn vn li tt hn. Kt qu l cn cn
thanh ton c ci thin. Nh vy, trong iu kin t gi th ni, s bin ng ca li
sut tng hay gim u gip cho cn cn thanh ton t ng cn bng. y mnh vic
khai thc v s dng ngun vn hiu qu Li sut c tha nhn ph bin nh mt ng lc
quan trng kch thch tit kim, thu ht vn nhn ri trong dn c. Mun huy ng
c cc ngun vn t cc ch th khc nhau trong nn kinh t, ngoi vic p ng cc
dch v khch hng tht tt cn i hi gi c ( li sut ) phi hp l v hp dn. Bi
vy, tng li sut huy ng tin gi s khuyn khch dn chng tit kim nhiu hn
ng thi n cng gy p lc buc cc doanh nghip phi s dng vn vay hiu qu ,
phi thc s ch tm vo cng vic kinh doanh m bo hon tr ng hn c vn ln li.
Li sut thc qu cao s gy kh khn cho ngi vay, hn ch u t v thm ht ti
chnh. Nhng nu li sut thc dng mc va phi, ph hp vi mc cn bng ca th
trng s c nhng tc ng tch cc ti c u t v tit kim, tng trng kinh t v cc
ch s kinh t khc nh su ti chnh( c o bng t l M2/GDP ), t l lm pht v
hiu qu vn u t... Mc li sut thc dng hp l to iu kin thun li cho tit
kim di hnh thc ti chnh hn so vi cc dng tit kim khc. Khi thu ht c
nhiu ngun tit kim cho u t, ng thi khi lng tin tit kim i qua h thng
ti chnh gia tng lm tng cng su ti chnh. Ngoi ra li sut thc dng ng gp
cho tng trng kinh t khng ch qua ngun tng tit kim cung ng ngun vn u
t m cn h tr tng trng ch yu qua vic nng cao hiu qu vn u t, gip nn
kinh t tng trng c mt lng v mt cht. Gp phn lm dch chuyn c cu kinh t
Vai tr ny ca li sut c th hin thng qua vic kch thch hoc hn ch u t
ngnh, lnh vc ny so vi cc ngnh v lnh vc khc. Thng qua vic iu chnh cc
mc li sut, cc nh doanh nghip ni ring, cc nh qun l ni chung c th la
chn nhng ngnh hay vng lnh th u t nhm thu c li nhun cao. Vai tr ny c
bit c ngha vi nhng nc ang tin hnh cng nghip ho bi li sut gp phn lm
thay i c cu u t, hng u t vo cc ngnh, lnh vc c u tin v u t vo khu vc
nng nghip nng thn. Ngoi cc vai tr quan trng k trn, li sut cn l cng
c o lng tnh trng sc kho ca nn kinh t: li sut thng c xu hng tng
trong giai on pht trin ca nn kinh t v gim xung trong thi k suy thoi
kinh t. Li sut l bin s thng xuyn bin ng trong nn kinh t, qua s bin
ng ngi ta c th a ra cc d bo v cc yu t khc ca nn kinh t nh: tnh sinh
li ca cc c hi u t, mc lm pht d tnh, mc thiu ht ngn sch... v trin
vng ca nn kinh t trong tng lai.1.3. Cc loi li sut1.3.1. Li sut tn
dng ngn hng:L li sut p dng trong quan h gia Ngn hng vi cng chng v
doanh nghip trong vic thu ht tin gi v cho vay, trong hot ng ti cp
vn ca NHTW cho cc NH v trong quan h gia cc NH vi nhau trn th trng
lin ngn hng. + Li sut tin gi: L li sut m ngi vay( ngi huy ng vn )
phi tr cho ngi gi tin vo cc ngn hng, cc TCTD vo cc ti khon tit kim,
ti khon vng lai,.. m bo trong nghip v nhn gi v cho vay ph hp vi mc
tiu v yu cu ca ngi gi tin v ngi vay tin, li sut tin gi c chia thnh
nhiu mc khc nhau tu thuc vo thi hn v quy m tin gi.Cn c vo thi hn ca
khon tin gi ta c:- Li sut tin gi ngn hn( < 1 nm ) l khon tin gi
tit kim tm thi ca cc c nhn, h gia nh, cc doanh nghip, li sut thng
khng cao.- Li sut tin gi di hn ( > 1 nm ) li sut thng cao hn li
sut tin gi ngn hn do thi hn cng di th chi ph c hi ca khon tin gi
cng ln v mc ri ro cng cng ln.Cn c vo thi hn ca khon tin gi:- Li sut
tin gi khng k hn: l loi li sut dnh cho loi tin gi m ngi gi c th rt
tin ra bt k lc no hoc gi tin vi mc ch thanh ton.- Li sut tin gi c k
hn: l loi li sut c k hn thanh ton li cho khon tin gi vo ngn hng, c
3 loi k hn l ngn, trung v di hn. + Li sut cho vay: L li sut m ngi i
vay phi tr cho ngn hng do vic s dng vn vay ca ngn hng. N c p dng
tnh li tin vay m khch hng phi tr ngn hng. V nguyn tc, mc li sut tin
vay bnh qun phi cao hn mc li sut tin gi bnh qun v c s phn bit gia
cc khon vay vi thi hn khc nhau cng nh mc ri ro khc nhau.Li sut cho
vay tc ng ln n hot ng kinh doanh ca cc NHTM v TCTD v vy phi vn dng
chnh sch li sut cho vay mt cch linh hot to c s hi h v li ch gia
doanh nghip v khch hng hoc l nhm t c nhng mc tiu kinh t x hi no ca
Nh nc. Do li sut cho vay thng phi c phn loi theo i tng ngnh ngh v
vng kinh t. + Li sut chit khu: p dng khi ngn hng cho khch hng vay
di hnh thc chit khu thng phiu hoc giy t c gi khc cha n hn thanh ton
ca khch hng. N c tnh bng t l % trn mnh gi ca giy t c gi v c khu tr
ngay khi ngn hng pht tin vay cho khch hng. Nh vy nu xt trong quan h
gia ngn hng vi ngi vay chit khu, li sut chit khu c tr trc cho ngn
hng ch khng tr sau nh li sut thng thng. + Li sut ti chit khu: p dng
khi Ngn hng Trung ng ti cp vn di hnh thc chit khu li thng phiu hoc
giy t c gi ngn hn cha n hn thanh ton ca cc ngn hng. N cng c tnh bng
t l % trn mnh gi ca giy t c gi v cng c khu tr ngay . Li sut ti chit
khu do Ngn hng Trung ng n nh cn c vo mc tiu, yu cu ca chnh sch tin
t trong tng thi k v chiu hng bin ng li sut trn th trng lin ngn hng.
V hnh vi ti chit khu cung ng ngun vn cho cc ngn hng nn thng thng li
sut ti chit khu thng nh hn li sut chit khu. Tuy nhin trong trng hp
cn phi hn ch kh nng m rng tn dng ca h thng ngn hng, nhm kim ch y li
lm pht hoc pht cc ngn hng trong trng hp vi phm cc yu cu v thanh
ton, Ngn hng Trung ng c th n nh li sut ti chit khu bng hoc thm ch
cao hn li sut chit khu ca h thng ngn hng. +Li sut lin ngn hng: l mc
li sut trn th trng tin t lin ngn hng, ni cc ngn hng thc hin vic vay
v cho vay ln nhau, n ch dn chnh xc hn v chi ph vn vay ca cc ngn hng
v cung - cu vn trn th trng. Li sut lin ngn hng thng c n nh hng ngy
vo mi bui sng (cn gi l li sut hng ngy). N c hnh thnh bi quan h cung
- cu tin trung ng ca cc t chc tn dng v chu s chi phi bi li sut ti
cp vn ca Ngn hng trung ng. Mc chi phi ny ph thuc vo s pht trin ca
hot ng th trng m v t trng s dng vn vay Ngn hng Trung ng ca cc t chc
tn dng. Hin nay, Vit Nam thng s dng mt s li sut lin hng sau khi n
nh li sut cho vay bng ngoi t:+ Li sut cho vay lin hng: nh LIBOR,
PIBOR, ZIBOR, NIBOR, SIBOR...+ Li sut i vay lin hng: nh LIBID,
ZIBID, NIBID...y l li sut ti cc thng trng tn dng ch yu ca th gii nh
Paris, Zurich, Newyork, Singapore...+ Li sut bnh qun ca LIBOR v
LIBID l LIMEAN.+ Li sut c bn: l li sut c cc ngn hng s dng lm c s n
nh mc li sut kinh doanh ca mnh.Li sut c bn c hnh thnh khc nhau tu
tng nc, n c th do Ngn hng Trung ng n nh (Nht: l mc li sut cho vay
thp nht) hoc c th do bn thn cc ngn hng t xc nh cn c vo tnh hnh hot
ng c th ca ngn hng mnh (M, Anh, c) v l mc li sut c p dng cho cc
khch hng c mc ri ro thp nht; hoc cn c vo mc li sut c bn ca mt s ngn
hng ng u, ca cc ngn hng khc cng tr bin giao ng theo mt t l % nht nh
hnh thnh li sut c bn ca mnh (Malaysia). Mt s nc li s dng li sut lin
ngn hng lm li sut c bn (Singapore, Php) v thc cht li sut c bn ca cc
ngn hng rt gn vi mc li sut th trng lin ngn hng nu khng nh vy hot ng
Arbitrage v li sut s din ra. Mc d khc nhau, li sut c bn ca hu ht cc
nc u hnh thnh trn c s th trng v l mc li sut ti thiu b p c li sut
cho vay v c c mc li nhun bnh qun cho php. Khi p dng i vi cc i tng c
mc ri ro khc nhau, mc li sut kinh doanh s khc nhau v s bin ng ca mc
b ri ro. Vit Nam, Lut ngn hng nh nc hin nay quy nh Li sut c bn l li
sut do Ngn hng Trung ng cng b lm c s cho cc t chc tn dng n nh li
sut kinh doanh (khon 12 iu 19). Tuy vy, vn chn li sut no lm li sut
c bn hin vn ang cn l vn tranh lun.1.3.2. Li sut ch o v li sut th
trng+ Li sut ch o: l li sut do ngn hng Trung ng n nh, khng trc tip
thay i theo s bin ng ca th trng, n ph thuc vo s iu tit ca Ngn hng
trung ng. + Li sut th trng: l li sut bin ng theo quan h cung cu vn
vay trn th trng, tuy nhin n ch bin ng trong gii hn ca t sut li nhun
bnh qun, bi v ngi i vay ch c th trch mt phn li nhun thu c ca mnh
thu c tr cho ngi cho vay. Trong iu kin bnh thng t sut li nhun bnh
qun l gii hn cao nht ca li sut. Chng ta khng xc nh c gii hn thp nht
ca li sut nhng thng n phi ln hn khng v my khi ngi ta c th cho vay m
khng thu li.1.3.3. Li sut thc v li sut danh ngha+ Li sut danh ngha:
l li sut c tnh theo gi tr danh ngha ca tin t vo thi im nghin cu hay
bn cht ca n l loi li sut m cha tr i t l lm pht. Li sut danh ngha
thng c ghi trong cc hp ng tn dng hay cc chng ch tin gi v c cng b
cng khai hng ngy trn bo ch. + Li sut thc: l li sut c iu chnh li cho
ng theo nhng thay i v lm pht. N chnh l mc li sut tr i t l lm pht. N
gn ng bng chnh lch gia li sut danh ngha v t l lm pht. Li sut ny
khng c cng b cng khai m ngi i vay phi t tnh ra.C 2 loi li sut
thc:-Li sut thc d tnh trc: l li sut thc c iu chnh li cho ng theo
nhng thay i d tnh v lm pht.- Li sut thc tnh sau: l li sut thc c iu
chnh li cho ng vi nhng thay i thc t v lm pht.Ngoi t l lm pht th t l
trt gi do lm pht cng ni ln s tng tc gia li sut thc v li sut danh
ngha( trt gi do lm pht l t l dng o lng mc lm pht mong i ca cc nh u
t trn th trng ).Ni v vn ny Irving Fisher a ra cng thc: In = Ir + I
+ Ir x Ip Trong :In:li sut danh ngha Ir: li sut thcI : t l lm
phtIp: t l trt gi do lm pht m nh u t mong i.CHNG II THC TRNG IU HNH
LI SUT CA NGN HNG NH NC VIT NAM2.1. Qu trnh iu hnh li sut ca Ngn
hng Nh nc Vit Nam t 2008 n nayNgn hng Trung ng (NHTW) c bit n nh l
mt c quan vn hnh m bo s n nh tin t v iu tit th trng tin. S n nh y c
xt trn kha cnh n nh ca gi c trong nc, t gi v ca h thng thanh ton.
Thng thng NHTW s thc hin vai tr ca mnh thng qua cc cng c chnh sch
tin t (CSTT), ngi cho vay cui cng v hot ng thanh tra, gim st, iu
tit hot ng ngn hng. Ti Vit Nam, NHNN m nhn vai tr nh l mt NHTW - v
vai tr ngy cng c khng nh trong bi cnh khng hong kinh t ti chnh ton
cu, c bit sau nm 2008.Cng vi nhng bin ng v hot ng xut, nhp khu hng
ho, dch v, thu nhp, chuyn tin mt chiu, s bin ng ca lung vn nc ngoi
to nn bin ng kh ln i vi tnh trng cn cn thanh ton quc t, theo tc ng
mnh ti cu phn ti sn c nc ngoi rng trong tng phng tin thanh ton ca
nn kinh t, tc ng ti danh mc ti sn C v ti sn N ca h thng cc,NHTM t
nhiu thch thc i vi iu hnh chnh sch tin t. Cn cn thanh ton quc t ca
Vit Nam bin ng mnh t nm 2007 tr li y. Nm 2007, vi s gia tng t bin
ca lung vn nc ngoi, cn cn vn v ti chnh thng d mc ln, vt qu nhu cu
ti tr cho thm ht cn cn vng lai, cn cn thanh ton thng d mc trn 10 t
USD. Sang nm 2008, thng d cn cn thanh ton gim mnh, ch cn khong 473
triu USD trc khi chuyn sang thm ht mc trn 8 t USD trong nm 2009. S
bin ng mnh ca thng d cn cn thanh ton khin cu phn ti sn C nc ngoi
rng NFA trong tng phng tin thanh ton (M2) c mc tng trng mnh. M2 nm
2007 tng khong 49%, trong NFA ng gp cho tng trng M2 khong 15% nhng
sang nm 2008 ch ng gp 0,44%, nm 2009, s st gim ca NFA tc ng lm gim
7,72% tng trng M2. Lung vn lun chuyn vi khi lng nhiu hn c tc ng ti
hot ng huy ng v cho vay cng nh tc ng ti vic qun l danh mc u t, qun
l danh mc ti sn N, ti sn C ca h thng cc ngn hng. Cc NHTM huy ng c
mt lng ln tin gi bng ngoi t ca cc t chc kinh t v dn c; ng thi y l
ngun vn quan trng cc NHTM m rng tn dng i vi nn kinh t; ngoi nghip v
huy ng v cho vay ngoi t l nhng nghip v truyn thng, nhiu ngn hng ch
trng n mng hot ng kinh doanh ngoi t, c bit vo nhng thi im c s chnh
lch ln v li sut quc t v trong nc. Bi vy, trong qun l iu hnh chnh
sch tin t, vic kim sot tng phng tin thanh ton gp nhiu kh khn, cn i
vn ca cc NHTM thng xuyn bin ng, nht l khi nn kinh t cn b la ha, s
dch chuyn gia ti sn ni t v ngoi t gy bt n nh th trng ni t, c thi im
gy kh khn trong vic n nh th trng ngoi t. (Xem th 2) th 2.1: ng gp
ca NDA, NFA vo tng trng M2
Ngun: Trang Vit nam 582, Thng k ti chnh quc t ca IMF cc nm
2007,2009. NDA l ti sn c trong nc rng, NFA l ti sn c nc ngoi
rng
Vi vai tr l Ngn hng Trung ng v c quan qun l nh nc v tin t, tn
dng v hot ng ngn hng, NHNN Vit Nam linh hot trong vic chuyn hng iu
hnh, s dng ng b cc cng c chnh sch tin t iu tit tng lng tin trong nn
kinh t, iu tit li sut v t gi ph hp nhm t c mc tiu n nh gi tr ng
tin, kim sot lm pht, h tr tng trng kinh t, m bo an ton h thn
Chnh sch tin t, theo ui a mc tiu trong nhng nm trc y, nhng t nm
2007 tr li y, vic xc nh mc tiu cui cng kh linh hot, c th t u tin. T
cui nm 2007, khi lm pht tr li mc hai ch s v tip tc tng mnh trong na
u nm 2008, Chnh ph xc nh mc tiu ca cc chnh sch kinh t v m ni chung
v chnh sch tin t ni ring l u tin kim ch lm pht l hng u v iu chnh
gim mc tiu tng trng kinh t nm 2008 t mc 8,5% - 9% xung cn 7%. T
thng 9/2008 n nm 2009, khng hong ti chnh bt ngun t M lan rng ra khp
ton cu, c nhiu din bin phc tp tc ng tiu cc n nn kinh t nc ta, Chnh
ph iu chnh mc tiu t u tin kim ch lm pht sang thc hin cc gii php kch
cu ngn nga nh hng ca suy thoi kinh t ton cu. Sang nm 2010, kinh t
trong nc tng bc phc hi, nhng nn kinh t cn phi i mt vi mt s ri ro nh
nhp siu mc cao, p lc tng lm pht tr li, thm ht ngn sch cao, Chnh ph
xc nh tng cng n nh kinh t v m, trn c s bo m tng trng kinh t cao hn
c v s lng v cht lng, ng thi ngn nga lm pht cao trli.
Cc cng c chnh sch tin t c s dng linh hot, a dng hn v c s kt hp
kh nhun nhuyn gia cc cng c. (1) Li sut c bn, ti chit khu, ti cp vn
c gi n nh trong nm 2007 nhng nm 2008 chuyn sang iu hnh linh hot
(tng 3 ln, gim 6 ln), trong nm 2009 (gim 2 ln, tng 1 ln), gi n nh
trong 6 thng u nm 2010; trong iu hnh, c kt hp c bin php trc tip.
Quy nh trn li sut theo Cng in s 02 vo thng 2/2008 n nh nhanh khi th
trng tin t b xo trn bi cuc ua li sut. Khi th trng tin t c du hiu
tch cc, NHNN d b trn li sut huy ng VND v thay c ch iu hnh li sut c
bn, theo , cc TCTD n nh li sut kinh doanh bng VND i vi khch hng
khng c vt qu 150% ca li sut c bn do NHNN cng b. Sang nm 2010, trin
khai c ch cho vay theo li sut tha thun i vi cc khon vay ngn hn t
thng 2/2010 v cc khon vay trung di hn t thng 4/2010; (2) Cng c d tr
bt buc c iu chnh linh hot, tng mt ln ln gp i vo gia nm 2007 v tng 1
ln v gim 4 ln trong nm 2008; nm 2009 (gim 3 ln). Bn cnh quy nh v t
l d tr bt bu (DTBB ), trong giai on ny NHNN cn linh hot trong vic
tr li cho d tr bt buc (gi khng i i vi li sut trong DTBB i vi VND l
1,2%/nm trong nm 2007, tng ln 3,6 - 5 - 10% nm v gim cn 9 - 8,5%
trong nm 2008; tip tc gim cn 3,6% xung 1,2% trong nm 2009 trc khi
gi n nh trong nm 2010. i vi li tin gi DTBB vt bng ngoi t gi nguyn
trong nm 2007 - 2008 mc 1%/nm, gim xung 0,5% - 0,1% trong nm 2009 v
n nh trong nm 2010; i vi cng c nghip v th trng m, y c th ni l cng c
c s dng ch yu iu tit tin t caNHNN t rong nhng nm qua. Trong nm
2007, vn kh dng a cc TCTD c tnh trng d tha nn NHNN t chc cc phin u
thu bn l ch yu, nhng t 2008 n nay, NHNN ch yu thc hin mua giy t c
gi h tr thanh khon cho cc TCTD . Cng vi vic iu hnh linh hot khi lng
tin qua knh ny, li sut p dng i vi cc giao dch nghip v th trng m cng
c iu chnh kh linh hot ph hp vi mc tiu iu hnh tng thi im; (4) v hot
ng ti cp vn, trong giai on 2007-2009, NHNN thc hin ti cp vn mt cch
linh hot nhm h tr kh nng thanh khon cho cc ngn hng (trong nm 2007,
khi lng ti cp vn ca NHNN cho cc NHNN mc thp, nhng t nm 2008 n nay,
ti cp vn l mt knh quan trng khi cc ngn hng gp kh khn trong thanh
khon, cn h tr t pha NHNN ); (5) li sut ti cp vn, ti chit khu p dng
khi thc hin nghip v ti cp vn, ti chit khu ph hp vi mc iu chnh li
sut c bn; (6) t gi, c iu hnh theo hng linh hot, thng qua m rng bin
t gi mua bn USD ca cc NHTM t +0,25% tng ln +0,5% (t thng 1/2007) v
tng ln 0,75% (vo cui thng 12/207), l n 3% trong nm 2008 v 5% trong
nm 2009, tr li mc 3% trong nm 2010; can thip ngoi t linh hot vi liu
lng hp l trn th trng ngoi hi; thc hin hon i ngoi t vi cc TCTD gip
cc TCTD iu h cn i vn; (7) pht hnh 20.300 t ng tn phiu bt buc vo
thng 3/2008 vi k hn 365 ngy, li sut 7,8% ng thi quy nh khng cho php
cc TCTD c s dng tn phiu bt buc tham gia giao dch trong cc nghip v
ti cp vn, th trng m. T thng 10/2008, nhm to iu kin cho cc TCTD gim
li sut cho vay, duy tr tng trng bn vng, NHNN cho php cc TCTD c s
dng tn phiu bt buc tham gia giao dch trong cc nghip v ti cp vn, th
trng m v c rt trc hn theo yuu.
Trong nm 2010, gp phn trong cc kt qu kh quan ca kinh t c nc,
NHNN iu hnh CSTT ch ng, linh hot v thn trng, ph hp vi Ngh quyt Quc
hi, ch o ca Chnh ph v bm st tnh hnh thc t, gp phn quan trng hc h in
cc mc tiu kinh t m
Tuy nhin, nm 2011, trc d bo ca cc t chc quc t v tnh hnh kinh t
th gii tng trng khng my kh quan, thm ch cn c th chm hn nm 2010, bt
n kinh t v m v bin ng phc tp ca th trng ti chnh tin t ton cu d kin
tip tc gy kh khn cho qu trnh phc hi kinh t th gii. Trong khi, kinh
t trong nc ang phi i mt vi nhng vn nan gii nh lm pht, nhp siu mc
cao, tnh trng -la ha trong nn kinh t, mt s b phn ca khu vc ti chnh
(th trng bt ng sn, chng khon, ngoi hi...) din bin cn phc tp... tho
g dn cc kh khn , ng thi gp phn thc hin thnh cng Ngh quyt s
51/2010/QH12 ngy 8/11/2010 ca Quc hi v k hoch pht trin kinh t - x
hi nm 2011, ngay t u nm, Chnh ph ch o st sao cc B, ngnh chc nng
trong nn kinh t, c bit l ngnh ngn hng tp trung kim ch lm pht, n nh
kinh t v m, bo m an sinh x hi. Ch trng ca Chnh ph c th hin r nt
thng qua Ngh quyt 02/NQ-CP ngy 09/01/2011 ca Chnh ph, ch o ca Th
tng Chnh ph ti Thng bo s 15/TB-VPCP ngy 14/02/2011 v iu hnh CSTT v
c bit l Ngh quyt 11/NQ-CP ngy 24/02/2011 ca Ch ph.
Trn c s , ngay t u nm 2011, NHNN xc nh mc tiu nh hng trong vic
iu hnh CSTT l iu hnh CSTT ch ng, linh hot v thn trng nhm mc tiu hng
u l kim sot lm pht v n nh kinh t v m, gp phn tng trng kinh t. Cc
cng c CSTT v cc bin php iu hnh c thc hin ph hp vi quy nh ca Lut
NHNN, ch o ca Chnh ph v iu kin thc t ca th trng ti chnh - n t.
Qun trit tinh thn , ngay t nhng thng u nm 2011, NHNN quyt lit
trong vic thay i chnh sch iu hnh, c bit trong lnh vc qun l ngoi hi,
cng c li sut. ng thi cng rt ch ng, linh hot trong cng tc qun l, nhm
m bo tnh kp thi, thch ng ca cc chnh sch ban hnh ph hp vi thc t v ch
o ca Chnh ph trong tng giai on. Chnh v vy cho n thi im ny, sau gn
na nm thc hin Ngh quyt 11/NQ-CP ca Chnh ph, thng qua cng tc iu hnh
CSTT, NHNN Vit Nam cng t c nhng kt qu ng ghi nhn, m bo s n nh, tnh
thng sut ca th trng tin t, kim sot c li sut, mc tng trng tn dng v
tng phng tin thanh ton theo mc tiu ra.Mt l, nng cao tnh hiu qu ca
cng c li sut (c bit l li sut ti cp vn, li sut ti chit khu, li sut
trn th trng m - OMO), kt hp hi ha vi cc cng c gin tip nhm m bo tnh
thanh khon trong h thng, kim sot c sc p gia tng l sut.
Nu nh trong nm 2008, kim sot lm pht, h nhit th trng tn dng, li
sut c bn c s dng nh l cng c chnh yu vi tn sut v mc iu chnh ln, th
trong nhng thng u nm 2011, ph hp vi tinh thn ca Lut NHNN ban hnh nm
2010 ch yu s dng li sut c bn lm cng c chng cho vay nng li nn NHNN
lin tc iu chnh tng li sut ti cp vn v li sut ti chit khu. Cho n thi
im ny, NHNN 4 ln iu chnh tng i vi li sut ti cp vn v 3 ln iu chnh
tng i vi li sut ti chit khu k t u nm 2011. Hin ti, li sut ti cp vn
l 14% v li sut ti chit khu ln m 13%.
h 2.2
Din bin CPI, li sut huy ng, cho vay (bh qun)
danh ngha v thc t 6 thng
Xu hng iu hnh ny l mt bc tin tch cc ca NHNN trong cng tc iu hnh
li sut, tng bc c cu li cc mc li sut cho ph hp vi thng l quc t, gip
cho NHNN thc hin tt hn vai tr ngi cho vay cui cng ca mnh, cng nh
ngn chn c s li v lm dng ngun vn gi r ca mt s NHTM t NHNN. ng thi,
cc mc li sut ny cng pht c tn hiu iu hnh CSTT ca NHNN, thc hin tng i
tt vai tr l li sut nh hng trn th trng (li sut trn th trng OMO dao
ng bnh qun trong khong 13 - 14%; li sut trn th trng lin ngn hng dao
ng t 12 - 13,18%). Nh m hot ng iu tit th trng ca NHNN qua th trng m
trong nhng thng u nm vn hnh tng i tri chy, gi vng c thanh khon c h
thng, kt hp hi ha gia th trng v qun l. Thnh cng u tin phi k n l hin
ti NHNN ht v gn ht lng tin cung ng phc v Tt Nguyn n (ton b lng tin
cung ng cho dp Tt khong 130 nghn t ng c NHNN rt v hn 100 nghn t ng)
khi m lng tin gi dp Tt 2011 tng mnh so vi Tt 2010, NHNN quyt nh tng
mc tin mt ra lu thng v chuyn tin n nhng khu vc c nhu ln.
th 2.3 Din bin li sut VN mt s k hn trn th trng lin ngn hng nm
2010 v 6 thng
Ngun: Nguyn Th Kih Thanh , Vin Chin lc Ngn h
ng NHNN Bn cnh vic iu hnh li sut ni t, NHNN cng ch ng trong vic
iu hnh li sut ngoi t theo nguyn tc gp phn m bo mc ngang gi ca ng ni
t v ngoi t trong nn kinh t, gp phn m bo s n nh ca t gi, to nim tin
vo gi tr ng ni t. Tinh thn c th hin r nt qua Thng t s
14/2011/TT-NHNN ngy 1/6/2011 gim mc trn li sut huy ng USD ca c nhn
t mc 3% xung 2%, ca t chc t 1% xu 0,5%.
Cc bin php iu hnh cng c li sut trong na u nm cho thy, NHNN kin
quyt bo v quan im s dng cc bin php quyt lit gim tng cu, kim sot lm
pht. Trong , NHNN iu hnh tng cc li sut ch o nhm tc ng vo th trng
theo hng thu ht c tin vo h thng, v chn lc cc d n cho vay c hu
qu.
Tuy nhin, vic iu chnh tng cc li sut iu hnh ny tc ng nht nh (
khng ln) n vic tng ca li sut huy ng v cho vay trong nn kinh t. Xc
nh c tc ng bt li ny, cng vi nhng hnh vi cnh tranh tng li sut chim
gi th phn ca cc NHTM (cc hnh vi ny c th gy mt an ton h thng), NHNN
ch ng a ra cc bin php qun l cht ch, c th l ban hnh Thng t s
02/2011/TT-NHNN ngy 03/3/2011 quy nh li sut huy ng bng VN ca cc t
chc tn dng (TCTD) khng vt qu 14%/nm; Thng t s 04/2011/TT-NHNN ngy
10/3/2011 quy nh TCTD p dng li sut ti a bng mc li sut tin gi khng k
hn thp nht ca TCTD theo tng ng tin trong trng hp t chc, c nhn rt
tin gi trhn...
Vic quy nh ny ngn chn c tng ca li sut huy ng, song bc sang nhng
thng ca Qu II/2011, ln sng tng li sut huy ng li m tng di nhiu hnh
thc khuyn mi. Li sut u vo tng s tc ng lm li sut u ra gia tng v nu
khng c kim sot kp thi th s c tc ng xu n mc tiu tng trng kinh t ca t
nc. Trc thc t , NHNN tng cng cng tc thanh tra, kim tra vic chp hnh
ch trng duy tr trn li sut huy ng v nghim tc x l cc TCTD vi phm quy
nh ny. Hin ti, li sut cho vay VN bnh qun thc t khong 18,3%/nm (tng
thm 2%/nm so vi li sut bnh qun 16,23% ca qu I, tng 3%/nm so vi cui
nm 2010); trong li sut cho vay nng nghip nng thn, xut khu 16,5
-17%/nm; i vi cc lnh vc sn xut kinh doanh khc t 18 - 20%/nm; i vi
lnh vc phi sn xut t 22 25%/nm.
Nhn chung, mt bng li sut trn vn c nh gi l cn cao, tuy nhin trong
bi cnh hin ny, khi lm pht mc cao th thc t ny l mt iu khng th trnh
khi, v iu cng c Chnh ph nhn nh r trong Ngh quyt s 83 v phin hp Chnh
ph thng k thng 5/2011: li sut cao tc ng n sn xut v kinh doanh ca
doanh nghip v h gia nh l iu khng th trnh khi. Bi khng c quc gia no
lm pht cao m li sut li thp c. gim tng cu th li sut phi cao, phi gim
tc tng trng tn dng. V NHNN ch c th s dng cc cng c iu hnh tc ng gim
dn li sut theo hng t c s n nh tng i vng chc khi ch s gi tiu dng
(CPI)im dn.Hai l, iu hnh t gi n nh, linh hot ph hp vi din bin ca th
trng, tng cng qun l ngoi hi tp trung, m bo tnh thanh khon ngoi t,
tng d tr ngoi hi; Kim sot cht ch hot ng kinh doanh vng, th trng vng
trong nc theo st th trng vngt gii .
Cng tc qun l ngoi hi trong thi gian qua c nh gi l c nhng bc
chuyn bin ln, th hin s ch ng ca NHNN trong cng tc n u nhng ri ro
tim n ca th trng ngoi hi. Quyt nh s 230/2011/Q-NHNN iu chnh t gi
bnh qun lin ngn hng nhm thc hin Ngh quyt s 02/NQ-CP v nhng gii php
ch yu ch o, iu hnh thc hin k hoch pht trin kinh t - x hi nm 2011 v
nhm tng tnh thanh khon ca th trng ngoi hi c nhn nhn l vn bn php l
ngoi hi quan trng u tin, to bc ngot cho xu hng t gi USD/VN trong na
u nm 2011. Theo , t gi USD/VN c iu chnh tng mnh (gim gi VN) 9,3% t
18.932 ng/1 USD ln 20.693 ng/1 USD; bin giao dch gim t 3% xung 1%.
ng thi, c ch iu hnh t gi mi c p dng: NHNN s iu hnh t gi bnh qun lin
ngn hng tng i linh hot trong thi an ti.
Vi quyt nh ny ca NHNN, tnh trng ng yn ca t gi chnh thc trong sut
gn 6 thng mc 18.932 ng/1 USD xc lp t ngy 18/8/2010 chm dt. T gi bnh
qun lin ngn hng phn nh st hn din bin trn th trng ngoi hi. Nh , t gi
trn th trng t do gim nhit, chnh lch thu hp dn t 1.500 ng/1 USD thi
im u nm xung cn 500 ng/1 USD vo tun u thng 3/2011, v hin ti chnh
lch t gi gia hai th trng ch cn l khong 30 50 ng/ 1 USD. Hot ng mua
bn trn th trng ch en mc d vn cha b xa b hon ton song vic mua bn dn
c tp trung ti h thg cc NHTM.
Khng ch iu hnh n nh t gi, cc gii php chnh sch qun l ngoi hi cn
tp trung gim thiu dn hin tng -la ha trong nn kinh t. Bt u t thng
3/2011, NHNN v cc c quan chc nng c lin quan thc hin cc bin php tng
cng gim st, kim tra v x l cc im kinh doanh ngoi t tri php, lm hot
ng mua - bn ngoi t trn th trng t do gim mnh v nhiu im mua - bn USD
phi ngng giao dch. Bn cnh , p ng nhu cu ngoi t hp php ca ngi dn,
NHNN c vn bn s 2033/2011/NHNN-QLNH yu cu cc TCTD c php hot ng ngoi
hi ch o ton h thng tng cng hot ng m th thanh ton quc t v ch ng bn
ngoi t tin mt p ng cc nhu cu hp php nh i cng tc, hc tp, cha bnh ca
c nhn theo cc quy nh ca php lut. ng thi, ngy 29/4/2011, NHNN cng
ban hnh Thng t s 11/2011/TT-NHNN quy nh v chm dt huy ng v cho vay
vn bng vg ca TCTD.
Mc d din bin th trng ngoi hi l n nh nhng tng cng tnh ch ng trong
cng tc iu hnh chnh sch t gi trong iu kin nhp siu cn ln, lm pht gia
tng, vn FDI c xu hng gim, cui thng 5/2011, NHNN ban hnh nhng chnh
sch mi vi k vng l s h tr tt cho cng tc iu hnh CSTT kim ch lm pht,
bo m an sinh x hi, n nh kinh t v m theo ch trng ca Chnh ph, tip tc
duy tr c s n nh cho t gi, tng cng d tr ngoi hi, gim mc -la ha, cth
gm c:
+ Thng t s 13/2011/TT-NHNN ngy 31/5/2011 quy nh cc tp on, tng
cng ty nh nc c ngha v bn ngoi t cho TCTD c php hot ng ngoi hi theo
quy nh ca php lut tgy 1/7/2011.
+ Quyt nh s 1209/2011/Q-NHNN ngy 1/6/2011 iu chnh tng 1% t l d
tr bt buc i vi tin gi ngoi t, p dng k t k duy tr d tr bt buthng
6/2011.
+ Thng t s 14/2011/TT-NHNN ngy 1/6/2011 gim mc trn li sut huy ng
USD ca c nhn t mc 3% xung 2%, ca t chc t% xung 0,5%.
+ Trong Qu II/2011 trnh Chnh ph ban hnh Ngh nh v qun l hot ng
kinh doanh vng theo hng tp trung u mi nhp khu vng, tin ti xa b vic
kinh doanh vng ming trn th trng t do; ngn chn hiu qu cc hot ng bun
lu vngua bin gii.
Ba l, Quyt tm thc hin hiu qu cng c hn mc tn dng, hn ch cung tin
thng qua knh tn dng, kt hp hi ha vi cng c li sut nhm thc hin mc tiu
gim tng cu theo tinh thn cNgh quyt 11
Quyt tm c th hin r nt thng qua cc mc tiu c th kim sot tn dng
trong Ch th 01/CT-NHNN ngy 01/3/2011 v thc hin gii php tin t v hot
ng ngnng, c th l:
- Kim sot cht ch tc tng trng tn dng di 20% (T u nm n nay, xu hng
gia tng ca lm pht kh c du hiu dng nn mc tiu tc tng trng tn dng c iu
chnh gim t % xung cn 20%).
- iu chnh c cu tn dng, tp trung vn pht trin sn xut kinh doanh,
nng nghip nng thn, xut khu, cng nghip h tr, doanh nghip nh v va;
gim tc v t trng d n cho vay lnh vc phi sn xut trong tng d n xung mc
22% n 30/6/2011 v % n 31/12/2011.
Bn cnh , nhm h tr mc tiu tp trung vn vay cho pht trin sn xut
kinh doanh v nng nghip, ng thi nng cao cht lng tn dng, NHNN cn ban
hnh 02 Thng t s 07/2011/TT-NHNN ngy 24/3/2011 v hot ng cho vay bng
ngoi t ca TCTD i vi khch hng vay l ngi c tr v s 08/2011/TT-NHNN ngy
08/4/2011 hng dn chi tit v tn dng kinh doanh xut khu go. ng thi hn
ch tc tng trng tn dng ngoi t qu nng - d m t nm 2010 do c s chnh lch
li nhun gia li sut VN v USD - NHNN ban hnh Quyt nh s 1209/Q-NHNN v
iu chnh t l d tr bt buc bng ngoi ti vi cc TCTD.
Vi quyt tm ca NHNN, tc tng trng tn dng c xu hng gim qua cc thng,
c bit l trong Qu II/2011, tn dng i vi nn kinh t hng thng c xu hng
gim r rt ch mc 0,12% so vi thng trc. Tnh n ngy 10/6/2011, tng trng
tn dng mi ch t 7,05% so vi thng 12/2010, thp hn so vi cng k nm ngoi
v nu so vi ch tiu c nm tng di 20% th c th khng nh rng tng trng tn
dng ang i ng vi mc tiu ra. c bit trong iu kin phi thc hin mc tiu
kim ch lm pht th tn dng c tp trung u tin hn cho lnh vc sn xut. Ring
lnh vc sn xut nng nghip, xut khu tng trng tn dng t 25%. i vi khu vc
phi sn xut, nu nh cui nm 2010, t trng tn dng cho khu vc ny l 18,87%
th n cui thng 5/2011 m xung cn 16,91%.
Nhn chung, n thi im ny, mc d t c nhng kt qu nht nh, din bin ca
th trng tin t ngn hng ang dn i ng hng, bm st mc tiu v s ch o ca
Chnh ph, song nhng mi lo v vic to lp c mt mt bng li sut ph hp (khng
qu cao, m bo cho cc doanh nghip tip cn c vn ca ngn hng phc v cho
hot ng sn xut kinh doanh), m bo tnh thanh khon h thng, duy tr s n
nh bn vng ca th trng ngoi hi vn cn l nhnghch thc cNHNN.
2.2. Kt qu
Kt thc nm 2010, ch s gi tiu dng (CPI) ang t mc tng 6,52% ca nm
2009 bng vt ln 11,75%. Ht hai qu u nm 2011, ch s CPI khng nhng khng
c ci thin m cn gia tng ng k vi mc 13,29% so vi thng 12/2010 v tng
20,82% so i cng k nm trc.
Nm 2011, tht cht tin t gn nh tr thnh gii php duy nht kim ch lm
pht v Ngn hng Nh nc buc phi hnh theo cch ca mnh.
u tin, vo ngy 8/3/2011, nh iu hnh nng li sut ti chit khu t mc
7%/nm (c p dng t 5/11/2010) ln 12%/nm v n 1/5/2011, ng tip ln
13%/nm.
Th hai, i vi li sut ti cp vn, trong nm 2011, Ngn hng Nh nc tin
hnh 5 ln iu chnh: ngy 17/2, iu chnh t mc 9%/nm ln 11%/nm; ngy 8/3
ln 12%/nm; ngy 01/4 ln 13%/nm; ngy 1/5 ln 14%/nm v ngy 10/10 ln
%/nm (xem biu ).
Th ba, nh iu hnh thu hp quy m giao dch trn th trng m (OMO). Nu
nh trc y, ngn hng mang giy t c tr gi 10 nghn t ng ln giao dch th c
th thng thu khong 80% - 90%, thm ch c 100% nhng nhiu thi im trong
nm 2011, t l u thncng ch 20% - 30%.
S keo kit ca Ngn hng Nh nc khng ch thu hp khi lng giao dch m cn
c kt hp vi gng km li sut ti chit khu cao vi vi nh ni trn lm cho
thanh khon ca nhng ngn hng yu km litc lm vo b cc.
Th t, nh iu hnh kin quyt thit lp trn li sut tin gi 14%/nm. Vi s
h tr tch cc ca c quan cng an, Ngn hng Nh nc c y bng chng vi phm v
tin hnh x l nghim nhng ngn hng lch trn li sut nh HDBank, DongA Bank
v Agribank. Hng chc cn b ca cc ngn hng ny u b k lut di nhiu hnh thc
nh cch chc, cm m nhim chc v trong ngnh ngn hng t 2 - 3 nm, iu chuyn
khi v tr cng tc c; ban hnh vn bn cnh co ch tch hi ng qun tr, ban iu
hnh ngn hng; ng thi, trong vng mt nm, nhng ngn hng ny cn b cm m chi
nhnh, phng giao dch, t my ATM tr phm vi ton quc.
ng thi, Ngn hng Nh nc cn ng ti rng ri hnh vi vi phm trn cng thng
tin in t ca ngnh, tr thnh ni m nh cho bt c t chc tn dng no mu phm
vo lut chi.
Tt c nhng hnh ng cng rn mang v cho Ngn hng Nh nc nhiu thnh qu m
u tin l gim mc cung tin ra nn kinh t, ch tiu tng trng tn dng di 20%
khng cn n lc cng vt k hoch vi mc tng ch 13%, gp phn ng k vo vc kim
ch lm pht.
Cng , trt t k cng hot ng ngn hng vn qu ln xn trong nhiu nm trc c
thit lp tr li. Ngoi ra, qua vic sit cht trn li sut tin gi, Ngn hng
Nh nc trit tiu yu t cnh tranh, y nhng ngn hng km thanh khon l din
nhanh hn v tr nn yu t hn. V l tin Ngn hng Nh nc tnh p bi ton ti c
cu.
i vi lnh vc iu hnh t gi, 2011 tip tc l nm bt n ca vic bnhn th
trng ngoi hi.
u nm 2011, sau mt nm nh vt vi vic kim ch t gi di mc giao dch
trung thc ca th trng, ngy 11/2/2011, Ngn hng Nh nc tin hnh mt bc
nhy iu chnh t gi ti 9,3% nhng li gim bin giao dch +/- 3% xung +/-
1%.
Nu nh cc nm trc, Ngn hng Nh nc thng bt ng iu chnh t gi, thm ch
vi ngay c khi th trng cha xut hin k vng t gi tng th ln ny, nh iu
hnh mun gi i mt thng ip rt r rng v tng ng mt li cam kt: ch tiu iu
chnh ti ca 2011 ch c th!
Thc ra, qua theo di s bin ng gi tr gia VND v USD trong nhiu nm
qua, gn nh nm no, VND u mt i khong 10% gi tr so vi ng USD. Bi th,
ng thi trn xt n cng, khng c g bt ng. S khc bit y chnh l thi v cch
ng x ca Ngn hng Nh nc tr nn nht qun v khc vi kiu nh p gi nh trc m
thi.
Xung quanh cu chuyn n nh t gi ca nm 2011, c v nh Ngn hng Nh nc
by s mt th trn lin hon.
Trc ht, Ngn hng Nh nc c tnh lm khan tin ng (tng li sut ch cht,
thu hp quy m giao dch OMO) v hn ch tng trng tn dng nng kim ch lm
pht. Sau , mc d khua ching, g trng x l nghim vi phm trn li sut tin
gi VND 14% nhng thc t, nh iu hnh li lm ng cho t chc tn dng huy ng
ti 17% - 19%/nm. iu ny va gip cho cc n v kh khn ngt ngt thanh khon,
va to nn s hp dna tin ng so vi USD.
Thm mt ng tc k thut na, u thng 5/2011, Ngn hng Nh nc p li sut
tin gi USD cho t chc v c nhn mc khng c vt qu 3%/nm v nng d tr bt
buc i vi ngoi t thm 2% (t 4% ln 6%rn tng s d tin gi).
Nhng bin php ny lm cho ngi nm gi tin thy rt r li ch nu nm gi VND
do chnhch li sut - ng.
Lc ny, nhng ngi nm gi USD bt u bn ra v Ngn hng Nh nc bt u mua
nhng mua theo chin thut nh mi: ang mua, t nhin dng li hoc va mua,
va p gi. Vi cch , Ngn hng Nh nc lm cho V tr nn c gi tr hn.
Trong khong thng 5 v thng 6/2011, rt nhiu ngn hng thng mi mua c
ngoi t ca gii gm gi v c nhu cu bn ngoi t cho Ngn hng Nh nc nhng
khng phi mun bn l Ng hng Nh nc mua ngay.
Chin thut ny ca Ngn hng Nh nc lp tc c hiu qu: nhiu thnh vin Hip
hi Ngn hng Vit Nam yu cu t chc ny phi kin ngh Ngn hng Nh nc cho php
giao dch hon i ni - ngoi t gia ngn hng thng mi v Ngn hng Nh nc gii
ta cn kht tin ng v y bt sgoi t h ang nm gi.
Mt ngun tin ca Ngn hng Nh nc cho bit, ht qu 3/2011, n v ny mua c
trn 6 tUSD vo d tr ngoi hi.
mt mt trn khc ca t gi, Ngn hng Nh nc lin tc hi thc B Cng Thng
phi c cc gii php kim ch nhp siu m c th l ban hnh danh mc hnga b hn
ch nhp khu.
Kt qu l nhp siu 9 thng nm 2011 c tnh 6,9 t USD, bng 9,8% kim
ngch hng ha xut khu. Nu loi tr yu t vng th nhp siu hng ha chn thng
nm nay c tnh 7,7 t USD, bng 11,4% tng kim ngch hng ha xut khu, thp
xa so vi mc tiu 1 ti Ngh quyt 11/NQ-CP.
Thng 9/2011, Thng c Nguyn Vn Bnh ti cuc hp ton ngnh ngy 7/9 tuyn
b: T nay n ht nm, nu iu chnh gi, s khng qu 1%!.
Tt nhin, li cam kt 1% kia thnh hin thc, v tn Thng c khng ngn ngi
thng tay x l hnh vi mua bn ngoi t tri php trn th trng t do, k c vic
nim yt gi ngoi ttri php cng b x l.
C th, ngy 23/11, Ngn hng Nh nc x pht cng ty Ngc Long 100 triu
ng, tch thu 12.195 USD; x pht 50 triu ng doanh nghip t nhn vng M
Phng v mua bn ngoi t tri php; x pht i hc FPT 500 triu ng do nim yt
qungo hc ph bng ngoi t.
C th ni, bnh n t gi l mt trong nhng thnh cng ng ghi nhn ca Ngn h
Nh nc trong nm 2011.
2. Mt s vn quan tm
Trn c s phn tch vic iu hnh cnh sch tin t v kt qu thc hin giai on
2008 n nay, c th a ra mt s nhn nh v mt s vn cn quan tm v gii php
nng cao hiu qu iu hnh chnh sch tin t trong bi cnh t do ho tng bcc
giao dch vn, l:
Th nht, lung vn vo tim n ri ro mt cn bng i ni (tng trng kinh t
cao i km vi lm pht gia tng), ng thi cng ri ro i vi mt cn bng i ngoi
(cn cn thanh ton bin ng mnh), vic xc nh mc tiu chnh sch tin t cn
tip tc c s linh hot, trong nhiu thi im, phi c s u tin mc tiu, m bo
n nh kinh t v m, to tin cho tng trng kinh t bn vng. i vi mc tiu
trung gian, ngoi vic xc nh l ch tiu tng phng tin thanh ton, tng
trng tn dng, cng cn nghin cu thm v kh nng t mc tiu l li sut, hoc t
gi khi vic kim sot tng phng tin thanh ton kh khn do bing mnh ca cc
lung vn.
Th hai, vic s dng cc cng c chnh sch tin t iu tit th trng tin t
gp kh khn khi lung vn nc ngoi bin ng v tnh trng nn kinh t b la ho.
Nu c cu lung vn khng hp l, c bit lung vn ngn hn mc ln, cha ng nhiu
ri ro v nguy c bt n nh, vic iu hnh chnh sch tin t lun phi i mt vi
thch thc v gp kh khn trong vic n nh tin t, i hi phi thit lp mt h
thng gim st lung chu chuyn vn, c bit l cc lung vn ngn hn, thm phi
gim st c hng ngy.
Th ba, trong iu kin th trng v bi cnh kinh t th gii v trong nc
bin ng phc tp, cc TCTD cn chnh lch v quy m, tim lc ti chnh, trnh
qun tr ri ro th vic kt hp gia cc bin php iu hnh gin tip v trc tip
trong mt s thi im l cn thit v ph hp vi iu kin thc tin, va kim sot
khi lng tin trong lu thng, va iu tit li sut v t gi trn th trng, ng
thi pht tn hiu r rng cc c nhn, t chc iu chnh hot ng tiu dng v u tph
hp vi mc tiu chnh sch.
Th t, iu hnh chnh sch t gi trong giai on ni trn t ra linh hot hn
nhiu so vi giai on trc, ph hp vi bi cnh t do ha cc giao dch vn; tuy
nhin, thi gian qua, tn ti mt thc t l yu t tm l c tc ng kh ln n t
gi, nht l khi hin tng la ha trong nn kinh t vn cn, i hi cc c quan
qun l nh nc, cc doanh nghip, c nhn phi cng thc hin nghim cc quy nh
v qun l ngoi hi mi c th h tr vic iu hnh chnh s tin t ca NHNN c hiu
qu.
Th nm, vn thuyt "b ba bt kh thi" v ang t ra thch thc i vi vic iu
hnh chnh sch tin t bi mc d vn cn nhng hn ch chnh sch v chu chuyn vn
nhng s thay th ti sn ni t v ngoi t vn din ra nhanh chng do nn kinh
t cn tnh trng la ha, i hi s ng b hn na trong phi hp cc chnh sch tin
t, t gi, chnh sch thu ht u v chnh sch qun l ngoi hi.
Tnh trng ua nhau tng li sut cho vay v li sut huy ng trong nm
2008 v nhng biu hin ca th trng nhng thng u nm 2010 l s biu hin r nt
ca tnh trng cnh tranh thiu lnh mnh. Khi NHNN thc hin c ch li sut
tha thun i vi cho vay trung hn, cc NHTM y mc li sut cho vay rt cao,
khong 18%. Mc li sut ny hn ch kh nng m rng tn dng ca cc NHTM (mc
tng trng tn dng qu I ch t 3,34%). Trong qu I/2010, tng trng tn dng
khng cao, ngun vn vay ca cc NHTM t NHNN p ng thanh khon tng ln, iu
cho thy vn ca cc NHTM l khng khan him. Do vy, vi mc li sut huy ng m
NHNN khuyn co cc NHTM cn thc hin theo tha thun ca Hip hi Ngn hng l
10,5% v lm pht mc tiu ca Chnh ph l 7% th m bo mt mc li sut thc hp l
cho ngi gi tin, nhng phn ng ca cc NHTM l vn ua nhau tng mc li sut
huy ng cao hn di nhiu hnh thc. Nhng hin tng ny biu hin s bt cp ln
ca th trng, nu khng c nhng bin php ngn chn s gy ra nhng bt n ca h
thng ngn hng, t cth gy ra khng hong ngn hng.
Trong cu trc th trng hin nay, cn c mt c im nh hng khng nh n tnh
hiu qu ca t do ha li sut, l th phn tn dng p dng mc li sut chnh sch
l khng nh . Ngoi cc khon vay p dng c ch h tr li sut trong thi gian
qua, th chng ta cng c khng t cc d n, cc lnh vc sn xut c p dng li
sut u i c thc hin thng qua Ngn hng Pht trin, Ngn hng Chnh sch x hi,
cc d n u t pht trin c s dng cc ngun vn u i ODA khc na... Cc chnh
sch u i ny l cn thit trong qu trnh pht trin nn kinh t hin nay, nhng
chng mc no n lm gim hiu qu ca chnh sch t do ha li sut, v khi li sut
hnh thnh trn th trng cha phn nh ng cung cu vn nn vic phn b ngun
vnua cng c li sut cng b mo m.
- Cc nh u t nm bt thng tin th trng khng y , dn n phn ng theo by
n - l c im ni bt ca th trng ti chnh ca Vit Nam hin nay. c im ny d
gy nn nhng k vng v lm pht trc bt c mt ng thi chnh sch kinh t v m no
to tn hiu p lc lm pht, nht l chnh sch tin t - mt chnh sch th ui mc
tiu lm pht l tr ct.
- V l thuyt, khi cn nhc li ch thu c t cc quyt nh u t, kinh
doanh, cc ch th trong nn kinh t thng s quan tm n mc li sut thc m
mnh c nhn c l bao nhiu. Nhn vo thc t ca Vit Nam, hin ti, mc li sut
thc m ngi gi tin nhn c l mc li sut thc dng, trung bnh trong 3 thng
u nm 2010 khong 2,8% - cha k n cc hnh thc khuyn mi khc. Tuy nhin,
li sut thc ang c xu hng gim xung bt u t thng 2 do nh hng ca tc gia
tng CPI. V trong trng hp ny, thng theo ui mc tiu li sut thc dng th
li sut danh ngha s c tng dn ln. Nh vy c ngha l cc NHTM s vn c th
tng li sut huy ng cnh tranh thu ht vn nu nh NHNN d b trn li sut huy
ng vo thi im ny. Hn na, vi xu hng ny, mt tn hiu nng li sut chnh scc
th to a k vng v lm pht.
th 2 .4 : Din bin li sut huy ng k hn 3 thng v li su
c ngn hn ai on 2007 - 2010
Ngun: NHNN
Mt khc, xt v gc li sut thc tc ng n tng trng kinh t, th hin nay,
cc nh u t vay vn ngn hng ang chu mt mc li sut thc tng i cao. nh gi
tc ng ca li sut thc n tng trng kinh t, theo kt qu c lng m hnh nh gi
tc ng ca li sut thc ln tng trng kinh t theo phng php OLS (41 quan
st t qu I/2000 n thng 3/2010 vi mc ngha 10%) cho thy khi li sut thc
cho vay ngn hn tng 1% s lm tng trng kinh t gim 0,04% so vi qu trc.
iu ny l hon ton ph hp vi l thuyt v mi quan h ngc chiu gia li sut, u
t v tng sn lng trong nn kinh t. Tuy nhin, ngoi li sut thc cn nhiu
yu t khc tc ng ln tng trng kinh t, v vy, mc bin ng ca li sut thc mi
ch gii thch c 13% bin g ca tng trng kinh t.
th 2.5 : Din bin li sut n hn v li sut th
ngn hn
giai on 2007 - 2010
Ngun: NHNN
- L mt nn kinh t la ha, li sut ng ni t, li sut ngoi t v t gi c
mi quan h cht ch vi nhau, vi mc chnh lch qu ln gia li sut ni t vi
li sut ng ngoi t cng vi mc k vng v t gi s lm dch chuyn s nm gi gia
ng ni t v ng ngoi t ca cc thnh vin trong th trng, iu ny s gy ra
nhng ri lon th trng, to p lc ln t gi. Do vy, chnh sch li sut tin ng
cng phi gii quyt hi ha mi quan h ny. Trong nm 2009, vn t gi ni ln
nh mt im nhn ca s n nh, chnh sch li sut ca NHNN cng hng lot cc chnh
sch khc (nh yu cu cc tng cng ty ln bn ngoi t cho NHNN, iu chnh t gi
cng b, iu chnh d tr bt buc bng ngoi t, qui nh trn li sut tin gi
ngoi t ca cc doanhnghip. phi h ti s n nh ny.
CHNG III
NH NG IU HNH LIT CA NGN HNG
NH NC VIT NAM
3.1. Mt s gii php iu hnh l sut ca Ngn hng N nc Vit Nam
nh hng chnh sch
Chnh sch li sut l mt cng c ca CSTT, v vy, mc tiu theo ui ca chnh
sch li sut phi nm trong mc tiu ca CSTT, qu trnh hon thin c ch iu
hnh li sut trong tng thi k lun phi m bo mc tiu bao trm ca CSTT l n
nh tin t, kim sot lm pht, h tr tng trng kinh t v n nh kinh t v m.
iu c ngha, s thay i c ch iu hnh li sut khng c gy ra nhng c sc th
trng, m bo tnh n nh v thc hin cc mc tiu kim sot lm pht, tng trng
kinh t. y l nguyn tc c bn trong hocnh chnh sch li sut tng thi
k.
- Trn nguyn tc , trong nm 2010, hai vn ni ln m chnh sch li sut
cn hng ti nhiu hn, l p lc lm pht gn vi h tr tng trng kinh t v n nh
kinh t v m, theo , chnh sch ny phi gii quyt c nhng mi quan h rng
buc v bt cp hin nay trn th trng tin t, nhng ng thi cng vi cc cng c
chnh sch khc thc y th trng tin t pht trin. Do vy, t do ha li sut l
mc tiu cn hng ti m bo s vn hnh ca th trng v c bn tun theo qui lut
cung cu, phn b ngun vn hp l. Song vi thc trng nn kinh t ang phi i
mt cng vi nhng bt cp ca th trng tin t th p dng c ch kim sot li sut
trc tip l cn thit, v tng bc to dng nhng u kin cn thit t do ha li
sut.
- Trc mt l phi thit lp mt mc li sut c bn nh hng c li sut th
trng. Theo kinh nghim ca mt s nc trn th gii, c th pht huy c tt vai
tr nh hng ca li sut c bn th bn thn NHT ca quc gia phi xc nh c nhng
mc tiu iu hnh c th trn c s nh lng c th v lm pht, tng trng, hoc li
sut ngn hn m ti nn kinh t t trng thi cn bng. V vy, vic hon thin c
ch hnh thnh li sut c bn - lm c s nh hng chun mc cho li sut th trng
lin ngn hng, th trng tin t l mt vic cthit phi thc hin trong thi
gian ny.
Khi xy dng li sut phi t trong tng quan vi t gi ca VND so vi cc
ng tin mnh trn th gii v trong khu vc c bit l ng USD, ng EURo, ng
Yn, ng Nhn dn tBi li sut v t gi c mi quan h hu c vi nhau, mt khi c
s tng gim, chuyn i ni t sang ngoi tm nh hng trc tip hot ng xut, nhp
khu ca nn kinh t
Li sut phi c t trong mi tng quan vi li sut tn phiu kho bc, tri
phiu kho bc lm sao c th ai thc ti a m ngun lc trong x hi.
Cn xem xt mi quan h gia li sut v doanh li chng khon xc nh chnh
sch li sut. Khi th trng chng khon hot ng, vic duy tr mt mc li sut
hp l l mt iu kin cn thit, bng khng nhng bin ng trong chnh sch li
sut ca NHNN tt yu s dn n nhng bin ng trn th trng ti chnh , li sut
trn th trng tin t c nh hng ln n vic pht hnh v mua bn chng khon trn
th trng ti chnh. Nu li sut ngn hng tr cho ngi tit kim cao, ngi gi s
thch gi tin vo ngn hng hng li sut cao v ri ro thp, hn l muchng khon
vi li sut thp nhng ri ro cao.
- Trn c s mc li sut c bn, hnh thnh ng b cc mc li sut ch o, nh li
sut ti cp vn, li sut chit khu, li sut cho vay qua m v li sut nghip
v th trng m nhm ch ng iu tit li sut th trng v cc hnh vi cho vay, i
vay ca cc thnh vin trn th trng tin t. Lng tin cung ng s c iu tt hp
l m bo cc mc li sut mc tiu.
- i vi li sut huy ng, do nhng bt cp v cu trc th trng hin nay lm
ny sinh tnh trng cnh tranh li sut thiu lnh mnh, cng nh l din bin ca
li sut thc huy ng c th lm k vng lm pht gia tng nn vic thc hin duy
tr mc li sut trn trong giai ony l cn thit bnh n mt bng li sut.
- Tng bc xy dng nhng iu kin cn thit tin ti tng bc t do ha li sut
m vn m bac s kim sot ca NHNN vi t trng tin t
- iu hnh t gi v th trng ngoi hi linh hot theo tn hiu th trng, ph
hvi quan h cung - cu ngoi t trn th trng , din bin cn cn thanh ton
quc t v cc cn i v m; tip tc hon thin khun kh php l v qun l ngoi hi,
khuyn khch xut khu, gim nhp siu, thu ht cc ngun tin u t, kiu hi,...
t nc ngoi v
c, to iu kin tng d tr ngoi hi nh nc.
- Tng cng cng tc kim tra, thanh tra, gim st th trng tin t v hot
ng ngn hng, kim sot cht ch cht lng hot ng ca cc TCTD, m bo an ton h
thng trnh ri ro v gim n xu, n nh v lnh mnh ha th trng tin t, trc ht
l th trng l
ngn hng, k c ni ngoi t, th trng vng.
- Trin khai ng b cc gii php c cu li hot ng ngn hng theo n c Chnh
ph ph duyt vi nguyn tc khng xy ra v ngoi tm kim sot, tng bc nng cao
tnh an ton, lnh mnh v hiu qu ca h thng ngn hng. Kin quyt x l dt im
nhng ngn hng yu km, to iu kin thun l
cho cc TCTD hot ng an ton, hiu qu pht trin.
- Nng cao cht lng thng k, d bo
c v cho hoch nh v iu hnh chnh sch tin t.
- Lm tt cng tc thng tin truyn thng , a thng tin y , kp thi cc
gii php iu hnh CSTT v hot ng ngn hn g.
ng thi trong thi gian ny, NHNN cng s tch cc h tr thanh khon i vi
NHTM vi k hn di hn, khi lng ln hn so vi trc y, h tr thng qua ti cp
vn v hon i ngoi t v ch o cc NHTM nh nc gi vai tr ch o trong cung ng
vn v i chnh li sut gim dn ph hp din bin nn kinh t.
Tuy nhin, v lu di, khi cc xu hng u t r nt, nn kinh t dn n nh th
vic tho d trn li sut huy ng cng s c thc hin nhm tun th cc uyn tc
trn con ng t dha li sut la chn.
Tnh mc t nm 2004 n nay
NHNN xc nh li suti cp vn l li such o iu hnh nn kinh t
Trn nhng c s sau:
Li sut c bn thc cht ch l li sut tt nht ca mt ngn hng p dng cho
khch hng; mt khc c s hnh thnh li sut c bn c tnh ton da vo li sut
bnh qun cu mt s ngn hng, cha phi l ton b cc ngn hng, cng cha c tnh
ton da vo li sut ca cc t chc ti chnh phi ngn hng l t chc gp th phn
kh ln khong 20% trong tng d n cho vay nn kinh t, t li sut c bn cha
thc s c vai tr tc ng tch cc n hot ng ca cc t chc, c nhn, doanh
nghip trong nn kinh t, do cn phthay i iu hnh li sut c bn ca Ngn hng
Nh nc.
Nu xc nh li sut trn th trng lin ngn hng lm li sut iu hnh th li
sut ny cng cha phi l li sut ch o.Bi v, tuy li sut ny c thnh lp
theoquan h cung cu v vn nhng l cung cu gia cc ngn hng trn th trng,
ch cha phi l li sut cho vay cui cng ca NHNN i vi NHTM. Li sut ny
cng khng tc ng trc tip n vic NHNN quyt nh a vn vo hoc rt vn ra khi
lu thng thng qua knh tn dng NHNN a ra chnh sch tin t tht cht hay ni
lng trong tng giai on, thi k ca chnh sch tin t . D, li sut ny cng
khng th ng vai tr ch o c.
Nu iu hnh theo li sut chit khu, ti chit khu: li sut ny tuy l li
sut cho vay cui cng ca NHNN i vi NHTM, xut pht t nhu cu v vn ca cc
NHTM, nhng ch lm c khi NHTM c cc hi phiu, chng t c gi, em chit khu
hoc chit khu li. Li sut ny cng khng tc ng trc tip n vic NHNN quyt
nh a vn vo hoc rt vn ra khi lu thng thng qua knh tn dng NHNN c chnh
sch tin t tht cht hay ni lng trong tng giai on, thi k ca chnh sch
tin t. Do , y cnkhng phi l li sut ch o NHNN iu hnh li sut.
Nh vy ch cn li sut ti cp vn c th c x nh l li sut ch o NHNN iu
hnh c ch li sut
li sut ti cp vn thc s l li sut ch iu hnh nn kinh t, cn phi lm ng
b cc vic sau:
Xy dng h thng ch tiu kim sot c th trng lin ngn hng, theo di kp
thi din bin li sut trn th trng lin ng hng, lm c s nghin cu ban hnh
li sut ti cp vn.
Lm ng b cc cng c iu hnh chnh sch tin t nh t gi, d tr bt buc,
nghip v th trng m, nghip v chit khu, ti chit ku, hn mc tn dng v kim
sot khi lng tin cung ng.
D bo s bin ng li sut theo tnh hnh kinh t trong v ngoi nc, qua p
dng ccin php nh hng li sut ph hp vi thc t nn kinh t.
NHNN nghin cu sa i, b sung cc quy ch ti cp vn, quy ch chit
khu-ti chit khu ca NHNN i vi ccHTM theo hng thng thong hn v iu kin
vay, hn mc vay...
Theo thng l quc t, vic iu hnh li sut c bn ca nhiu Ngn hng Trung
ng trn th gii l khung li sut, tc l Ngn hng Trung ng quy nh li sut
cao nht v huy ng vn ngn hn ca NHTM nhm bo v quyn li bn gi tin v quy
nh li sut cao nht cho vay ngn hn ca NHTM nhm bo v quyn li bn vay vn
NHTM.Li sut tin gi 12 thng gi l sn li sut, li sut cho vay ngn hn gi
l trn li sut.T sn li sut n trn li sut gi l khung li sut. Sn v trn
li sut l bn tay ca Nh nc, cn trong khung li sut l bn tay ca th
trng. Cc NHTM c t do nh ot trong khung li sut, tc l mi NHTM c quyn
nng sn li sut v h trn li sut cnh tranh vi nhau m khng b phm lut.
Thng thng chnh lch gia sn li sut v trn li sut l 3,5%. S 3,5% l cc
loi chi ph, tin tr lng cho cc cn b nhn vin ngn hng, cc qu ca NHTM.
V d, hin nay sn li sut huy ng ca cc NHTM l 14% cn trn li sut cho
vay l 17,5%. Nn chng NHNN Vit Nam cn tham kho thng l quc t ny iu
hnh chnh sch li sut hin nacho ph hp hn, gp phchng lm pht, n nh kinh
t v m.
3.2. iu kin thc hin
Thc t vic hoch nh v iu hnh chnh sch tin t thi gian qua Vit nam
cho thy chnh sch li sut l mt b phn quan trng trong chnh sch tin t.
S vn ng, thay i ca chnh sch li sut c tc ng nhanh v mnh m n th trng
tin t, tn dng, to ra cc hiu ng r rt vi hot ng ca h thng NH v tc ng
ti nn kinh t. Qu trnh i mi c ch li sut li sut tin ti t do ho hon
ton li sut ca Vit nam thi gian qua c thc hin tng bc thn trng, ph hp
vi c ch kinh t ca Vit nam trong tng giai on pht trin. Tuy vy, c c
li sut mi pht huy c ht tc dng th i hi chng ta phi:
Mi trng kinh t v m n nh v chc chn, hnh lang php l tng i n nh v
hon chnh, h thng ngn hng n nh v hot ng hu hiu, th trng ti chnh (bao
gm th trng tin t v th trng chng khon) hnh thnh v vn hnh c hiu qu,
cc ngun lc trong nc c phn phi v s dng c hiu qu, cc chc kinh t u m
bo kh nng s dng vn trit v c hiu qu.
Nh nc vi cc chnh sch iu tit v m nn kinh t v nh hng cn to ra cho
t nc mt th i ln vng mnh trong c ch th trng. Nh vy i hi ta phi c
nhng phng n tng th i mi hot ng h thng kinh t quc doanh theo hng
tinh gn hin i, hiu qu, nm vng khu then cht ca nn KTQD ng vai tr nh
hng i vi cc thnh phn kinh t khc. Vn l hiu qu qun l t ti mc trang
tri li sut cho ngi cp vn, lm ngha v thu i vi Nh nc, c li nhun cho
doanh nghip theo nguyn tc t hon vn, t tng trng. N chnh l nn tng n
nh x hi, chn hng cc quan h ti chnh- tin t trong nn kinh t, l iu kin
m rng th trng hng ho, th trng ti chnh, th trng ni t v ngoi t lin
ngn hng v cng l c s xy dng v hon thin cnsch liut, a ra c nhng mc li
sut ph hp vi nn kinh t.
KT LUN
Li sut l mt cng c quan trng c bit trong tay NHNN hoch nh v iu
hnh chnh sch tin t. Li sut l vn ht sc nhy cm trong nn kinh t, n tc
ng n mi khu ca qu trnh sn xut , kinh doanh, tch lu, tiu dng, tit
kim v u t...Li sut l mt phm tr kinh t c tnh hai mt. Nu xc nh li sut
hp l, n s l n by quan trng thc sn sut, lu thng hng ho pht trin. Ngc
li mt c ch li sut bt hp l s l mt nhn t km hm s pht trin ca nn kinh
t, c th gy nn nhng cuc khng hong trm trng. NamChnh tnh cht v cng
quan trng ca li sut m Ngn hng Nh Nc Vit nhiu ln iu chnh chnh sch li
sut ca mnh cho ph hp vi nhu cu pht trin kinh t. Trong hn 15 nm i mi
va qua, c ch li sut ca NHNN c hoch nh v iu hnh theo hng tch cc, ni
lng tng bc tin ti t do ho, ph hp vi iu kin kinh t x hi trong nc, mc
hi nhp ca nn kinh t nc ta vi th trng ti chnh khu vc v th gii. C ch
iu hnh li sut tr nn kinh hot hn, bm theo cung cu vn trn th trng, dn
dn m rng quyn ch ng xc nh li sut kinh doanh cho cc t chc tn dng tng
kh nng cnh tranh, nhng vn m bo s kim sot v iu hnh ca NHNN i vi li
sut trn th trng tin t. C th vic iu hnh li sut trn th trng thng mi
theo c ch th trng c thc hin hon ton i vi ngoi t v ni t, to ra s
thng thong trn th trng tn dng, ph hp vi thng l quc tt bc tin quan t
trong qu trnh i mi hot ng ngn hng.
TI LIU THAM KHO
Tin t ngnng v th trng ti chnh; NXB Khoa hc K thut 1994 (Frederic
S. Mishkin).
Gio trnh L thuyt Ti chnh Tin t Ch bin PGS.TS Nguyn Hu Ti; Trng i
hc Kinh t Quc dn H ni, 2007 Tp ch Ti chnh v Tp ch Pht trin Kinh t
cc s trong m 2008 v 2009
Cc Qun l cnh tranh, ocnh tranh cc NHTM nm 2009.
Trang ch ca ngn hngc Vit Nam
(
http://www.sbv.gov.vn/vn/home/tinnghiencuu.jsp?tin=370
)
Trang web :
http://vconomy.vn/20120122365875P0C6/ngan-hang-nha-nuoc-se-lam-gi-trong-nam-2012.htm
Ti liu ting Anh
- Asso, P.F., Kahn, G.A., Lesson, R. (12/2007), The Taylor Rule
and The Transformation of MonetarPolicy, The Federal Reverse Bank
of Kansas City, Economic Research Department.
- Liu, H.C.K., 21/2/2008, The Roadorinflation Part 3: Inflation
targeting, Asiam Online,
(
tp://www.atimes.com/atimes/Global_Econom21Dj02.html
)
- Taylor Rule:
http://en.wikipedia.org/wiki/Taylor_rule
- Woodfor M., 01/2001, The Taylorule and Optimal Mary Policy,
Princeton Ursity
Cc trang web tham k- Ngn hng Anh:
bankofengland.co.uk
- Cc d Lin bang M:
www
alreserveov
- Ngn hng Nhn dn Trung Hoa:
www.pbc.gov.cn/englis
_1392743828.doc
_1392743829.doc
