1

PEDİATRİK TRAVMA RADYOLOJİSİ

İzmir Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastahanesi

Acil Tıp A.B.D.

Dr. Burcu DENİZLİOĞLU

Travma olgusunda ;

Kafa grafisiServikal grafiPA AC grafisiDorsolomber grafiPelvis grafisiEkstremite grafileriBatın USGBatın BT (i.v. kontrastlı)Beyin BT

KAFA TRAVMASI• en önemli mortalite-morbidite nedeni

• baş/vücut oranı fazla, myelinizasyon az, kraniyal kemikler ince

• Rutin kraniyografi < 2 yaş

• KİBAS semptom,bulgu(+) � kraniyal BT

Normal

kafa

grafisinin

görüntüsü

C - Coronal

S - Sagittal

L - Lambdoidal

P - Parietomastoid

(squamosal)

O-Occipitomastoid

İşaretli bölge :

ön fontanel

Sutur bölgelerinin görüntüsü

2

Sağ parietal kemik üzerinde, lambdoidalsuturle ilişkili, 3cm’lik açılanmış kırık

Vertexten lambdoidalsuture uzanan sol parietal kemiğin uzun lineer kırığı

sol temporalde çökme kırığı

Sağ post. Parietalde

Çökme kırığı

**kafa grafisindekisklerotik

görünüm çökme kırığını gösterir

Sağ parietal kemiğin üst kısmında çökme kırığı(+), beyin dokusu olağan

SERVİKAL TRAVMA• kafaları büyük,servikal kasları zayıf

• Servikal grafi endikasyonları: boyun ağrısı, anormal nörolojik muayene bulgusu, mental durum bozukluğu

• Asemptomatikse filme gerek yok

• Lateral servikal grafi, servikal spinal yaralanmaların %80’nini saptayabilir

• odontoid grafilerle; sensitivite%94’e çıkar

• Spinal kord hasarı şüphesi(+)� MR

3

Servikal grafi yorumlama

• A� adequacy: 7 servikal ve T1 görünmeli

• A�alignment (hizalanma) : lig.hasarı-kırık

• B�bones: Her servikal dikkatli değerlendirilmeli

• D�dens:Predental mesafe; çocukta < 5 mm

• S�soft tissue :prevertebral yumuşak doku normalde vertebral kolon konturunu takip eder.

Pediatrik vakada C2-C3 seviyesinde psödosubluksasyon

***Psödo- gerçek subluksasyon ayrımı;C1-C2-C3 ‘ün spinolaminar bileşkesinden çizilen hat ile belirlenen 3 nokta

- 2mm’lik bir düz çizgi hizası içinde seyrediyorsa�psödosubluksasyon- 2mm’den daha uzak bir mesafede bulunuyorsa �gerçek subluksasyon

atlantoaxial subluksasyon • C2 ‘nin post.spinöz process’inde ve interartiküler bölgesinde ası kırığı ve prevertebral yumuşak dokuda kalınlık artışı

vertebra gövdelerinin normal ant. KöşelenmesiC3 seviyesinde en belirgin

C4 ‘ün C5 üzerinde bilateral faset dislokasyonu

4

(a) C1’in axial BT’si (b) üst servikallerin 3 boyutlu BT’si

6 yaşında ,erkek, C1 post.ve ant. halka kırığı

a) Servikal omur hizlanmasının normal olduğu lateral ekstansiyon grafisib) Coronal ve c) sagittal MR görüntüsü: servikal omur hizalanması normal fakat üst

servikal bölgede ödem ve spinal hemoraji ile uyumlu bulgu (SCIWORA).

a b c

KARDİOTORASİK TRAVMA

• ikinci sıklıkla ölüm sebebi

• göğüs kafesi; kompliansı yüksek,mediastinal yapılar mobil

• kemik yapıda lezyon olmaksızın iç organlarda ciddi travma olabilmekte

• Kemik yapıda fraktür olması çok ciddi travma bulgusu

Normal PA AC

Yetişkinden en önemli farkı 0-3 yaş arasında timus bezinin belirgin olmasıdır.

Normal timus görüntüsü

(sail saign)

Pnömomediastinum(Spinnaker sail sign)

5

Tansiyon pnömotoraks pnömomediastinum

Pnömoperikardium ve sol pnömotoraks

Pnömomediastinum

Pnömomediastinum+pnömotoraks Pnömomediastinum+pnömotoraks+cilt altı amfizem

6

plevral effüzyon ve paraspinal hematom

Klavicula kırığı

1 günlük bebek,zor doğum sonrası multipl kırık(+) (Doğum ağırlığı 5500gr)

b) solda hava hapsi, mediasten sağa kaymış(ekspiryum grafisi)

a

b

2yaş,erkek çocuk, öksürük+ateşYabancı cisim aspirasyonu(sol ana bronşta)

a) sol hemitoraksta havalanma artışı(inspirasyum grafisi)

ABDOMİNAL TRAVMA

• Kemik fraktürü olmaksızın iç organ hasarı sık

• KC ve dalak esnek,korunmasız

• göğüs kafesi daha küçük,daha esnek

• Abdominal kaslar gelişmemiş

• pelvis küçük; alt abdomeni korumakta yetersiz

• perirenal yağ dokusu az

• mesane dolu iken intraabdominal bir organ

FAST

• Kardiyak

• Sağ üst kadran (perihepatik)

• Sol üst kadran (perisplenik)

• Pelvik

7

Morisson poşunda serbest sıvı

Splenorenal alanda serbest sıvı Sol plevral effüzyon, sol subfrenik sıvı

Pelvik serbest sıvı

8

ileus perforasyonuna sekonder pnömoperitoneum

TRAVMATİK SOL DİAFRAGMATİK HERNİ

15 yaşında AİTK olgusu, sol diafram rüptürü sonucu sol göğüste mide ile sol AC kollapsı

TRAVMATİK SOL DİAFRAM HERNİSİTRAVMATİK SOL DİAFRAM HERNİSİ

14yaşında,erkek,travma(S) splenik fraktürü

(H) perisplenik hematom

14yaş,ADTK,splenik hematom

9

KC laserasyonu

Pankreas laserasyonu

ÜROGENİTAL TRAVMA

• Böbrekler rölatif büyük, perirenal yağ dokusu az, Gerato fasyası iyi gelişmemiş , 11. -12. kotlar tam ossifiye olmamış

• mesane doluyken intraabdominal bir organ

• Çoğu mesane yaralanması ciddi pelviskırıklarıyla birlikte

• Tanıda CT ve sistogram kullanılır INTRAPERITONEAL MESANE RÜPTÜRÜ

SİSTOGRAM: Mesaneye foley ile verilen kontrast madde intraperitoneal alana kaçmış. (her 2 iliak kemikte, her 2 ramus sup.da,sağ inf.ramusta ve sol femurda kırıkları var)

EKSTREMİTE TRAVMASI• sağlam tarafla mukayese et• Fiz çizgisi hasarlanırsa büyüme engellenir: Salter-Harris

kırıkları• Çıkık çocuklarda çok zor ortaya çıkar(eklem bağları kuvvetli)• Kemikler elastik: yaş ağaç kırığı, torus kırığı• Periost;kemik şaftına gevşek, metafizine sıkı bağlı�bükülmede

metafiz kenarlarında kopma kırığı(köşe kırıkları)

10

•Periost kalın,elastik ve kortexe gevşek bağlı;

- kemik kırılsa da periost sağlam kalır,parçalı kırık pek oluşmaz

- parçalı kırık oluşsa bile kemik uçları birbirinden çok ayrılmaz

Kırık şekilleria) Yaş ağaç,bükülme b) Torusc) Toddlerd) metafizyal köşe

kırığı

Yaş ağaç kırığı

• Korteksin tek taraflı kırığı• Genelde uzun kemiklerin

diafizinde

Bükülme(eğilme) kırığı

• kortikal ayrışma defekti yok

• Genelde radius, ulna,fibulada

• Supinasyon ve pronasyonunkısıtlanmasıyla sonuçlanabilir !!!

• mukayeseli filmle değerlendir

Torus kırığı- çocuklardaki en sık kırık tipi (sıklıkla radius distalinde)

- Uzun kemik gövdesinin inkomplet fraktürü

- En çok metafizde

Toddler fraktürüTibia gövdesinin yer değiştirmemiş oblik veya spiral fraktürü

11

Avulsiyon kırığı• Çocuklarda bağ ve tendonlar kemikten daha güçlü olduğundan sık görülür

• En sık; tibial platoda post.çapraz bağın tutunduğu nokta ve 5. metatarsprox.,pelvis

med.epikondil avulsiyonuSağ ischium avulsiyon kırığı

Epifiyal büyüme plağı fraktürleri

• Akut dönemde radyografik bir anormallik saptanmayabilir.

• Klinik önemli !!! - FM : büyüme plağında

hassasiyet ve ödem varsa; ekstremiteyi immobilize et!!

- 2 hf sonra kontrol grafisi!!

• Mukayeseli film !!!

• ekstremitede uzunluk kaybı!!

Diğer Salter Harris tip 1 kırıklarından farklı; morbiditesi yüksek.- epifiz post. ve med.e hareket eder- Klinik prezentasyon yanıltıcı; % 50 kalça, %25 diz ağrısı

Femur başı epifizinin kayması

sağ femur başı epifizi kaymış(salter tip1)

distal femur fraktürü( salter tip2)

Ayak parmağı proximalphalanx fraktürü

(salter tip4)

Distal tibiada Salter 4 kırığını takiben gelişen ayak bileği deformitesi

Normal anterior fat pad. Pozitif fat pad sign(hem anterior hem posteriorda)

Radius dislokasyonu + ulna (olecranon’da) fraktürü

12

FROSTBİTE: sağda şiddetli,solda hafif derecede. Sağ işaret parmağı orta ve distal falanxı nekroza sekonder kaybolmuş. Bilateral distal,orta falanx ve sağ metakarpaller büyüme plağındaki hasara bağlı kısalmış. Başparmaklar diğerlerinden daha az etkilenmiştir. her 2 iliak kemikte, her 2 sup.ramusta, sağ inf.ramusta kırık

Pelvis grafisi

İschium kırığı

Kalçanın arkaya çıkığı

kaza dışı yaralanmalar

• kafatası fraktürlerinde istismarı düşündüren bulgular:- multipl yumurta kabuğu kırığı- occipital bası kırıkları- sütür hattını geçen kırıklar

•yumurta kabuğu fraktürü •sütür hattını geçen fraktür

13

• köprü venlerinin yırtılması sonucu subdural hematom oluşursarı ok� (hipoekoik) eski subdural hematoma aitkırmızı ok� (hiperekoik) yeni subdural hematoma ait

Kranial USG(istismar olgusu)

İnterhemisferik bölgede hematom

•Solda orta hattı itmiş akut subdural hematom

Sol ACA,MCA ve PCA bölgesinde ve sağ ACA bölgesinde infarkt alanı • MR; Kronik bilateral subdural hematomu ve sağ frontalde ve post. İnterhemisferik bölgede yeni subdural hematomu mevcut

Eski post. kot fraktürleri(istimar bulgusu)

14

istismara bağlı abdominal yaralanmalar:

• KC laserasyonu

• duodenal hematom

• pankreatik laserasyon

Pankreatik laserasyonu olan istismar olgusu

KC laserasyonu olan istismar olgusu

proximal tibiada kova sapı kırığı( Bucket handle fracture)

metafizyal köşe kırığı

15

ba

a) 4 aylık,distal tibia metafiz köşe kırığı : eş zamanlı kemik taramasında tüm tibiada

belirgin aktivite artışıb) Takipte 12 gün sonrasında çekilen film. Kırığın olduğu tarafta periost değişiklikleri

• Femur fraktürlü 2 infant olgusu.

• çocuğun yaşı ve hikaye çok önemlidir.

Kırık iyileşmesi

• Diafizyal kırıklarda :

- Kallus görünmüyorsa kırık en çok 14 günlüktür.

- Kallus görünüyorsa kırık en az 5 günlüktür.

• Bu bulgular kırık ile hikayenin korelasyonunu değerlendirmede kullanılır.

Kaynaklar• http://www.radiologyassistant.nl

• http://radiographics.rsnajnls.org/cgi/content/figsonly/23/3/539

• http://www.hawaii.edu/medicine/pediatrics/pemxray/v5c09.html

• http://www.radswiki.net/main/index.php?title=Category:Peds

• Emergency radiology David T.Schwartz , Earl J. Reisdorff

• Emergency ultrasound O.John MA,James R.Mateer, MichealBlaivas