บทท ๑จงหวดกระบ

สภาพทวไป

ทตง

จงหวดกระบ ตงอยทางชายฝงทางทะเลตะวนตก ตดกบทะเลอนดามน ระหวางเสนละตจดท ๗ องศา ๒๓ ลปดาเหนอ ถง ๘ องศา ๔๐ ลปดาเหนอ และเสนลองจจดท ๙๘ องศา ๒๒ ลปดาตะวนออก มพนททงหมด ๔,๗๐๘.๕๖๑ ตารางกโลเมตร หรอประมาณ ๒,๘๙๐,๑๘๗.๕๐ ไร

เปนจงหวดทตงอยรมฝงทะเลอนดามน อยหางจากกรงเทพฯ 814 กโลเมตร ตามทางหลวงแผนดนหมายเลข 4 (ถนนเพชรเกษม) และถนนสายเอเชย (A4) ประกอบดวยภเขา ทดอน ทราบ หมเกาะนอยใหญกวา 154 เกาะ อดมไปดวยปาชายเลน ตวเมองกระบมแมนำายาวประมาณ 5 กโลเมตร ไหลผานลงสทะเลอนดามนทตำาบลปากนำา นอกจากนยงมคลองปกาสย คลองกระบใหญ และคลองกระบนอย มตนกำาเนดจากยอดเขาทสงทสดในจงหวดกระบ คอ เขาพนมเบญจา

อาณาเขต

ทศเหนอ ตดกบจงหวดพงงาและจงหวดสราษฎรธาน ทศใต ตดกบจงหวดตรงและทะเลอนดามน ทศตะวนออก ตดกบจงหวดนครศรธรรมราช ทศตะวนตก ตดกบจงหวดพงงาและทะเลอนดามน

อาณาเขตตดตอ

ทศเหนอ ตดตอกบ จงหวดพงงา และ จงหวดสราษฏรธาน ทางดาน อำาเภอปลายพระยา และ อำาเภอเขาพนม ทศใต ตดตอกบ จงหวดตรง และ ทะเลอนดามน ทางดาน อำาเภอเกาะลนตา อำาเภอเมองกระบ และ อำาเภอเหนอคลอง ทศตะวนออก ตดตอกบ จงหวดนครศรธรรมราช และ จงหวดตรง ทางดาน อำาเภอเขาพนม อำาเภอคลองทอม และ อำาเภอลำาทบ ทศตะวนตก ตดตอกบ จงหวดพงงา และทะเลอนดามน ทางดาน อำาเภออาวลก และอำาเภอเมองกระบ

แผนทแสดงอาณาเขตตดตอ จงหวดกระบ

หนวยการปกครอง

การปกครองแบงออกเปน 8 อำาเภอ 51 ตำาบล 383 หมบาน 1 องคการบรหารสวนจงหวด 1 เทศบาลเมอง 9 เทศบาลตำาบล และ 51 องคการบรหารสวนตำาบล

1. อำาเภอเมองกระบ 2. อำาเภอเขาพนม 3. อำาเภอเกาะลนตา 4. อำาเภอคลองทอม5. อำาเภออาวลก6. อำาเภอปลายพระยา7. อำาเภอลำาทบ8. อำาเภอเหนอคลอง

สญลกษณประจำาจงหวด

ตราประจำาจงหวด : รปกระบไขว เบองหลงมภเขาและทะเล

กระบไขว หมายถง อาวธโบราณซงมผคนพบในทองทจงหวด จำานวน 2 เลม ภเขา หมายถงเทอกเขาพนมเบญจา ซงเปนภเขาสงสดของกระบ ซบซอนกนถง 5 ยอด จงเรยกวา พนมเบญจา มเมฆปกคลมตลอดเวลา และกนเขตแดนกบจงหวดอน ทะเล หมายถง อาณาเขตอกดานหนงของกระบ ซงตดกบฝงทะเลอนดามนหรอมหาสมทรอนเดย

ตนไมและดอกไมประจำาจงหวด

ตนไมประจำาจงหวด  : ตนทงฟา ชอวทยาศาสตร : Alstonia macrophylla Wall ชอวงศ            : Apocymaceae

           ตนทงฟา เปนไมยนตนขนาดกลางถงขนาดใหญชนดหนงทได รบเลอกมาเปนตนไมประจำาจงหวดกระบ สบเนองจากกรมปาไม แจงใหทกจงหวดเชญชวนประชาชนรวมปลกไมตามโครงการปลกปาถาวรเฉลมพระเกยรต เนองในวโรกาสปกาญจนาภเษก โดยใหเลอกพนธไมทพบเหนอยทวไป หรอเปนสญลกษณของจงหวด จงหวดกระบไดเลอกเอาตนทงฟา เปนไมมงคล ประจำาจงหวด เพราะเปนพนธไมทขนทวไปและปลกงายโตเรวใหรมเงาและพบมาก ในจงหวดกระบ ตนทงฟามชอเรยกอยางอน อกวา กระทงฟาไห ทงฟาไก ( ชมพร ) ตนเทยน (สงขลา) พวมพราว (ปตตาน) กระจายพนธอยตามธรรมชาต พบทวไปในปา ดงดบและบนพนปา ทถกแผวถางมากอนในภาคใต ลำาตนสงประมาณ 15-25 เมตร ลำาตนสงตรงไมมกงตามลำาตน กงใหญตงฉากกบลำาตนเปนวงรอบ เรอนยอดรปไข แกมรปกรวยแหลมคอนขางโปรง เปลอกสขาวอมเทาหรอ สเทาออน มรระบายอากาศ ทวไป เปลอกเรยบ โคนตนเปนพพอนในรปไขแกมรปหอกกลบออกเวยงเรยงกนเปน วงตามปลายกงทองใบเปนคราบสขาว หลงใบเขยวเสนแขนงใบถและเปนเสนตรง ออกสขาวเปนชอตามงามใบ ตอนปลายกงผลเปนฝกเรยวยาวเปนค ๆพอแกจะแตกและ บดเปนเกลยวปลอยใหเมลดซงมพลอยไปตาม

ลม เนอไมสคอนขางเหลองทงไวนาน เปนสนำาตาลแกมเหลอง เสยนตรง เนอละเอยดปานกลาง แขง เวลาเลอยหรอไสกบจะ แตกงาย

ดอกไมประจำาจงหวด : ดอกทงฟา ชอวทยาศาสตร : Alstonia macrophylla Wall. ชอวงศ             :  APOCYNACEAE                 ลกษณะทวไป ใบเปนใบเดยวเรยงรอบขอ ขอละ 3-4 ใบ แผนใบรปหอกกลบ กวาง 3-8 ซม. ยาว 10-30 ซม. ปลายเปนตงแหลม ทองใบมคราบสขาว หลงใบสขาว ดอกออกเปนชอทปลายกงจำานวนมากกลบดอกสขาวหรอขาวอมเหลองเชอมตดกนเปนหลอด ปลายแยกเปน 5 กลบ ออกดอกระหวาง เดอนพฤศจกายน-ธนวาคม การขยายพนธ โดยการเพาะเมลด สภาพทเหมาะสม เปนไมทตองการความชนมาก เจรญเตบโตไดดในดนทระบายนำาไดด

ธงประจำาจงหวด กระบ

ขอมลสถต ประชากร 426,556 คน (พ.ศ. 2552) ความหนาแนน 90.59 คน/ตร.กม.

อกษรยอจงหวด : กบ.

คำาขวญประจำาจงหวด : กระบเมองนาอย ผคนนารก

คำาขวญการทองเทยวจงหวดกระบ

ความหมาย

แหลงถานหน มถานหนลกไนทจำานวนมากใชผลตกระแสไฟฟาถนหอยเกา มสสานหอยเจดสบหาลานป ซากฟอสซสเปลอกหอย หนงในสามของโลกเขาตระหงาน ยอดเขาพนมเบญจา เปนยอดเขาทสงสดในกระบ เปนแหลงตนนำาลำาธาร และเขา ขนาบนำาธารสวย ธารโบกขรณ เปนธารนำาไหลลอดภเขารวยเกาะ มเกาะแกงนอยใหญมากมากนบรอยเกาะเพาะปลกปาลม เปนพชเศรษฐกจหลก เปนการทำาเชงอตสาหกรรมแหลงแรกของประเทศงามหาดทราย หาดนพรตนธารา มชอเดนเปนทดงดดใจของนกทองเทยวใตทะเลสวยสด แหลงปะการงสวยงามใตทองทะเล ซงมอยทวไปมรกตอนดามน เปนเมองการทองเทยวทสำาคญเมองหนงทางดานชายฝงอนดามน สวรรคเกาะพพ เกาะพพ เปนแหลงทองเทยวทสำาคญอนประกอบดวยเกาะพพดอนและเกาะพพเล

เพลงประจำาจงหวด

เพลงมารชกระบ

                                  ผแตงและเรยบเรยง       สมาน กาญจนผลน                ผแตงเนอรอง                ประสทธ กตตสทโธ

                    อนกระบสมญาศาสตราวธ                        ชอจงหวดแรกสดของเมองไทย                 ตงอยในเขตประเทศถนใต                        ทะเลกวางใหญเขาไพรอดม                        รวมอำาเภอเมอง อาวลก และเกาะลนตา                                 อกคลองทอม ปลายพระยาเขาพนม                                  ทกคนภมใจ รกใครเกลยวกลม                                       ความคดแหลมคมเชน กระบ สมญา                                       สสานหอยเจดสบหาลานป                                        นำาตกโบกขรณ หาดนพรตนงามตา                                  สวนปาลมลกไนต แร ยางพารา                           ทรพยสนนานา กระบกมมากมาย                           ชาวเมองกระบนนมคณธรรม                        สจจะนอมนำาประจำาจตใจ                             รกเมองกระบ รกศกดศรของไทย                             ประสทธใหกระบเมองรงเรองเอย

สภาพภมประเทศ

สภาพภมประเทศโดยทวไปของจงหวดกระบ ทางตอนเหนอ ประกอบดวยเทอกเขายาวทอดตวไปในแนวเหนอใต สลบกบสภาพพนทแบบลกคลนลอนลาด และลอนชน มทราบชายฝงทะเลดานตะวนตก ทางตอนใต มสภาพภมอากาศเปนภเขากระจดกระจาย สลบกบพนทแบบลกคลน สวนบรเวณทางตอนใตสดและตะวนตกเฉยงใต มสภาพพนทเปนแบบลกคลนลอนลาดจนถงคอนขางเรยบ และมภเขาสงๆ ตำาๆ สลบกนไป

บรเวณดานตะวนตกมลกษณะ เปนชายฝงตดกบทะเลอนดามนยาวประมาณ 160 กม. ประกอบดวยหมเกาะนอยใหญประมาณ 130 เกาะ แตเปนเกาะทมประชากรอาศยอยประมาณ 13 เกาะ เกาะทสำาคญไดแก เกาะลนตา เปนทตงของอำาเภอเกาะลนตา และเกาะพพ ซงอยในเขตอำาเภอเมอง เปนสถานททองเทยวทสวยงามตดอนดบของโลก บรเวณตวเมองมแมนำากระบ ยาวประมาณ 5 กม. ไหลผานลงสทะเลอนดามน ท ต.ปากนำา นอกจากนยงมคลองปกาสย คลองกระบใหญ และคลองกระบนอย ซงมตนกำาเนดมาจากเทอกเขาพนมเบญจา เทอกเขาทสงทสดในจงหวดกระบ

ลกษณะภมอากาศ

จงหวดกระบมลกษณะภมอากาศเปนแบบมรสมในเขตรอน (Monsoon Climate) มฝนตกเฉลยเกอบตลอดทงป เนองจากไดรบอทธพลจากทงลมมรสมตะวนตกเฉยงใต และลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอ

อณหภมในฤดตางๆไมแตกตางมากนก คออยระหวาง 16.9-37.3 องศาเซสเซยส ปรมาณนำาฝนตกเฉลยปละประมาณ 2,568.5 มลลเมตร ดวยเหตทจงหวดกระบตงอย ทางฝงตะวนตกของภาคใต ซงไดรบลมรสมทงสองดาน คอมรสมตะวนตกเฉยงใต ซง จะไดรบลมอยางเตมทเรมตงแตเดอนพฤษ๓คม-เดอนกนยายา ทำาใหมฝนตกมากและมรสมตะวนออกเฉยง เหนอ ซงเปนชวงฤดหนาวของประเทศพดผานนานนำาอาวไทยไดคลายความหนาวเยนลง จนหมดสน แตกลบอมเอาไอนำาไวมาก เมอพดเขาฝงและปะทะภเขาทางฝงตะวนออกของภาคใต จงทำาใหฝนตกทางฝงตะวนออกมากกวาฝงตะวนตกและเปนเหตใหฝนตกนอยในจงหวดกระบ เพระอยดานปลายลม คอเรมตงแตเดอน ตลาคม-เดอนมกราคม

นอกจากนยงมลมมรสมตะวนออกเฉยงใต เรมเดอนกมภาพนธ เมอลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอ ถอยไป จะมลมระหวางทศใต และทศตะวนออกเฉยงใตเขามาแทนท ซงเกดจากความกดอากาศสง ในทะเลจนใต เปนลมรอนและชน ลมมรสมนพดประจำาอยตลอด 3 เดอน คอเดอนกมภาพนธ-เดอนเมษายน จงทำาใหมฝนตกนอยกวาระยะอนๆของป

 ฤดกาลในจงหวดกระบ ม 2 ฤด คอ

ฤดรอน     เรมตงแตเดอนมกราคม ถงเดอนเมษายน เปนชวงทมลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอ และตะวนตกเฉยงใตพดผาน แตมฝนตกนอยเนองจากภเขาทางตอนกลางของภาคใตขวางกน อทธของลม เดอนมกราคมเปนชวงปลายฤดลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอ จงมฝนตกบางเลกนอย ในเดอนกมภาพนธถงเดอนเมษายนเปนชวงทลมมรสมตะวนออกเฉยงใตพดผานภาคใต ทางชายฝงตะวนออก อทธพลของลมเขาถงจงหวดกระบนอยมากจงเปนชวงทรอน และแหงแลงมากทสดของจงหวดกระบ

ฤดฝน     เรมตงแตเดอนพฤษภาคมถงเดอนธนวาคม จะฝนตกสมำาเสมอตงแตเดอน พฤษภาคมถงเดอนตลาคม เนองจากเปนชวงทลมมรสมตะวนตกเฉยงใตพดผานและ จงหวดกระบตงอยดานรบลม ปรมาณนำาฝนประมาณ 200-300 มลเมตร ตอเดอน ในเดอนพฤศจกายนถงเดอนธนวาคม เปนชวงทลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอ

พดผาน อาวไทยเนองจากมเทอกเขานครศรธรรมราช และเขาพนมเบญจาขวางกนอทธพล ของลม จงทำาใหมฝนตกนอย ประมาณนำาฝนในชวงนประมาณ 100 มลลเมตรตอเดอน

สภาพแวดลอม

ทรพยากรดน การใช และการปฏรปทดน

จากรายงานการสำารวจดนจงหวดกระบ กรมพฒนาทดน กระทรวงเกษตรและสหกรณ ฉบบ ท 394 พ.ศ. 2529 สามารถจดชนดหรอกลมดนในระดบหนวยแบบทดนไดทงหมด 104 หนวย และการจำาแนกขนสง พบวามอย 45 ชดดน ไดแก ดนชดอาวลก ดนชดบางนรา ดนชดบาเจาะ ดนชดบานทอน ดนชดบางปะกง ดนชดสายบร เปนตน การใชทดน จากรายงานของสำานกงานสถตจงหวดกระบ พ.ศ. 2539 พบวาในป พ.ศ.2536 จงหวดกระบมเนอททงหมด 2,942,820 ไรเนอทครองเพอการเกษตร 1,k052,926 ไร เนอทปาไม 244,532 ไร เนอทอนๆ 1.645,366 ไรในเนอทถอครองเพอการเกษตร จดแบงเปนทอยอาศย 29,566 ไร ทนา 80,623 ไร ปลกพชไร 1,085 ไร ไมผล 928,450 ไร สวนผก 166 ไร เลยงสตว 932 จากผลการดำาเนนงานของสำานกงานปฏรปทดนจงหวดกระบ ป พ.ศ. 2532- พ.ศ. 2540 ซง ไดมพระราชกฤษฎกากำาหนดเขตทดนในทองทอำาเภอเขาพนมใหเปนเขตปฏรปทดนเปนอำาเภอแรก หลง จากนนกไดมพระราชกฤษฎกากำาหนดเขตทดนในทกอำาเภอ ยกเวนอำาเภอเกาะลนตาเพยงอำาเภอเดยวทยง ไมไดประกาศเปนเขตปฏรปทดนมการดำาเนนการปฏรปทดนในสาธารณประโยชน ปาสงานแหงชาตโซน A,E และ พนทปาจำาแนกรวม 57 พนทโครงการ มเนอทประมาณ 724,993

ไร สนปงบประมาณ 2540 รงวด ไปแลว 22.000 แปลง และ ส.ป.ก. กระบ ไดมอบ ส.ป.ก. 4-01 ใหกบเกษตรกรไปแลวรวม 5.442

 ทรพยากรปาไม สถานการณและปญหา

จงหวดกระบมเนอททงหมด 4,708,512 ตารางกโลเมตร ป พ.ศ.2528 มเนอทปาไม 453 ตาราง กโลเมตร คดเปนรอยละ 9.62 แตระยะเวลา 10 ปตอมา คอในป พ.ศ. 2538 มเนอทปาไมเหลออย 338 ตารางกโลเมตร คดเปนรอยละ 7.18 ลกษณะของการบกรกทำาลายปา สรปได 5 ลกษณะคอ การบกรกพนทปาไมเพอการเกษตรกรรม ซงเปนผลมาจากอตราการเพมขนของประชากร ทเปนไปอยางรวดเรว การทำาลายพนทปาตนนำาลำาธาร เนองจากการทำาไรเลอนลอย การตดไมทำาฟน และการเผาถาน การลกลอบตดไมเพอการคา การทำาลายปาเพอธรกจ การสรางสถานทพกผอนหยอนใจของภาคเอกชน

 ทรพยากรแหลงนำา และการพฒนา

เนองจากจงหวดกระบไมมแมนำาสายใหญ การพฒนาแหลงนำาของจงหวดกระบ จงเปนการชลปรทานขนาดกลางตามลำาคลองทสำาคญหลายสาย และโครงการชลประทาน ขนาดเลก ซงจะเปนรปแบบเหมอง ฝาย และอางเกบนำา

 การพฒนาอตสาหกรรมเหมองแร

จงหวดกระบมแหลงแรสำาคญทตรวจพบและถกนำามาใชในเชงพาณชยเพยง 2 ชนด คอ ถานหนลกไนต และแรฟลออไรด โดยถานหนจะพบมากทตำาบลคลองขนาน อำาเภอเหนอคลอง ถกนำาไปใชในการผลนกระแสไฟฟาของการไฟฟาฝายผลตเขต 3 เพอจายไฟฟาใชในเขตจงหวด กระบ และจงหวดใกลเคยง มปรมาณการใชในป พ.ศ. 2536 เทากบ 213,800 ตน สำาหรบ แรฟลออไรด พบทอำาเภอคลองทอม ในป พ.ศ. 2524 เทากบ 28,825 ตน และปจจบนไดหยด ดำาเนนการไปแลว

 ปญหามลพษโรงงานนำามนปาลม

การแกไขปญหาฝนละอองจากหมอไอนำาของโรงงานสกดนำามนปาลมจงหวดกระบ บรษท ปาลมนำามนทกบรษทไดเหนความสำาคญในการเขารวมโครงการศกษาและฝกอบรม เพอหาแนวทาง แกไขปญหามลพษของอตสาหกรรมนำามนปาลมของสถาบนสงแวดลอมไทย ในการแกไขปญหา แลภาวะรวมกน โดยเฉลยการออกคาใชจาย

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

                                                                    แรธาตและรตนชาต แรธาต   ปจจบนมเหมองลกไนต ทตำาบลคลองขนาน อำาเภอเหนอคลอง บรเวณคลองปดำาและคลองหวายเลก และสำารวจพบเพมเตม ในเขต อำาเภอเมอง และอำาเภอคลองทอมนอกจากนนยงมเหมองแรฟลออไรด ทตำาบลคลอง ทอมเหนอ และตำาบลคลองทอมใตหกคาภาคหลวงจากแร สงเปนรายไดของจงหวดตรง เนองจากกระบยงไมมทรพยากรธรณจงหวด แรธาตทสำาคญของจงหวดกระบ คอ ลกไนต จากการสำารวจลกไนตในประเทศไทย เพอจะนำามาใชเปนเชอเพลง และผลการสำารวจพบวามปรมาณลกไนตจำานวนมาก 2 แหลงเทานน คอ แหลงบานแมเหมาะจงหวดลำาปาง และแหลงบานคลองขนานจงหวดกระบ ในป พ.ศ. 2503 รฐบาลไดจดตงการลกไนตขนแทนองคการพลงงานไฟฟาลกไนต และไดเรมกอสรางโรงไฟฟาลกไนตขนาด 20,000 กโลวตต ทจงหวดกระบ ไดมการกอสราง โรงไฟฟาลกไนตขน 2 แหลงเทานนคอ แหลงบานแมเหมาะ จงหวดลำาปาง และแหลงบาน คลองขนานจงหวดกระบ ไดมการกอสรางโรงไฟฟาลกไนตขน 2 แหง โดยเรมดำาเนนการ ป พ.ศ. 2504 แลวเสรจในป 2504 และนำาเอาลกไนตมาใชเปนเชอเพลงในโรงงานไฟฟา บางสวนกนำาไปใชดานอตสาหกรรม ปยเคมอกดวย สำาหรบแหลงผลตลกไนตในตำาบลคลองขนาน จงหวดกระบ มเหมอง

ลกไนตทงหมด 11 แปลง จากหมบาน 3 หม คอ บานบางปดำา คลองหวายเลก และบางหมาก รวมพนททำาเหมองลกไนต จำานวน 2,170 ไร งาน 31 ตารางวา

แหลงนำาธรรมชาต

จงหวดกระบ มแมนำา ลำาคลอง และธารนำาเลกๆมากมาย ระบบการระบายนำาตามธรรมชาต สวนใหญเปนแบบรปขนนก กลาวคอ ลกษณะของลำานำาสาขาจะไหลลงสลำานำาใหญในแบบรปขนนก ลำานำา ทสวนใหญมลกษณะคดเคยวคอนขางยาว ออกทะเลทมหาสมทรอนเดย ดวยเหตทกระบมฝนตกชก ดงนนลำานำาสวนใหญจงมนำาไหลตลอดทงป

ลำานำาทสำาคญ ไดแก 1. คลองปากลาว มความยาวประมาณ 72 กโลเมตร เกดจากหวยเลกๆ สนๆ จากเทอกเขาพนม     ซงเปนเทอกเขาแบงเขตจงหวดกระบกบจงหวดพงงา และเขาแกวในเขตอำาเภอปลายพระยา ไหลมารวมกน ทบานบางหอย แลวไหลลงทางทศตะวนตกเฉยงใตผานบางบางหนผ บานบางเจรญ

2. แมนำามะรย เปนแมนำาสนๆ ยาวประมาณ 16 กโลเมตร เปนแมนำาทแบงเขตจงหวดกระบ และจงกวดพงงา เกดจากการรวมตวกนของคลองปากลาว 3. คลองหยา (คลองยา) มความยาวประมาณ 17 กโลเมตา เกดจากเขาแกว-เขานย ในตอนเหนอ  อำาเภอปลายพระยา จงเรยกวา "หวยลก" 4. หวยโสก เปนหวยสนๆ ยาว 10 กโลเมตร เกดจากควนทง บานคลองทอม ในเขตอำาเภออาวลก ไหลไปทางทศเหนอ เรยกวาคลองหน 5. แมนำากระบ ยาวประมาณ 5 กโลเมตร ไหลผานเทศบาลเมองกระบลงสทะเลอนดามน ท ตำาบล ปากนำา อำาเภอเมองกระบ 6. คลองปกาไส ยาวประมาณ 35 กโลเมตร ไหลจากทศเหนอของจงหวดลงสทะเลอนดามนทางใต

7. คลองกระบใหญ คลองอนทนน คลองกระบนอย เปนคลองสนๆ ทมความยาวประมาร 15-20 กโลเมตร ไหลลงสทะเลอนดามน 8. คลองเขาแกว ยาวประมาณ 7 กโลเมตร เกดจากเขาพล เขาแกว บานเขาแกว ในเขตอำาเภออาวลก 9. คลองแรด มความยาวประมาณ 14 กโลเมตร เกดจากเขาใหญ บานยวนเหนอ ในเขตอำาเภออาวลก ไหลไปทางทศใตผานเขาถำานำา บานควนผกเหมยง 1 บานควนผกเหมยง 2 ไหลตอไปผานบานคลองโสก 1 ลง สแมนำาอาวลกในเขตอำาเภออาวลก 10. คลองกลาง มความยาวประมาณ 13 กโลเมตร เกดจากบานหวยปรศนาในเขตอำาเภออาวลก 11. คลองนำาตก มความยาวประมาณ 7 กดลเมตร เกดจากเขาถำาเพชร ใตเขตอำาเภออาวลก 12. แมนำาอาวลก เปนแมนำาสน ๆในเขตอำาเภออาวลก ยาวประมาณ 7 กโลเมตร เกดจากการรวม ตวกนของคลองอาวลก และคลองแรด 13. คลองกาโรส เปนคลองสนๆมความยาวประมาณ 6 กโลเมตร เปนคลองทแบงเขตของอำาเภอ อาวลกกบอำาเภอเมองจงหวดกระบ 14. คลองเขาไมแกว มความยาวประมาณ 14 กโลเมตร เกดจากเขาาหนาวว ในเขตอำาเภอเมอง แลวไหลไปทางทศใต รวมกบคลองกระบใหญ ทบานคลองใหญ ในเขตอำาเภอเมอง 15. คลองกระบใหญ มความยาวประมาณ 31 กโลเมตร เกดจากเขาพนมไหลไปทางทศตะวนออกเฉยงใตและ ทศใต ผานจงหวดกระบ ออกมแมนำากระบ 16. คลองหญาไทร มความยาวประมาณ 10 กโลเมตร เกดจากเขาหนาวว ในเขตอำาเภอเมอง แลวไหล ไปทางทศใต 17. คลองกระบนอย มความยาวประมาณ 28 กโลเมตร เกดจากเขาหลกและเขาพนมเบญจา ในเขตอำาเภอเมอง 18. คลองทรายขาว มความยาวประมาณ 23 กโลเมตร เขตอำาเภอเขาพนมไหลไปทางทศตะวนออกเฉยงเหนอ ผานบานพระเตยว และไหล

ไปรวมกบคลองนำาแดง 19. คลองพอถาก ไหลจากเทอกเขาพนมเบญจา 20. คลองบางสราน ไหลจากเทอกเขาพนมเบญจา ไหลผานบานทอนผกกด-ตนพงษ บรรจบ กบคลองพอถากทบานบางสราน 21. คลองทอม เปนลำาคลองสายหนง ซงมตนกำาเนดจากเทอกเขาใหญในทองทจงหวดตรง ไหลผานตำาบลคลองทอมใต ถอเปนคลองสายหนงทเคยมความสำาคญอนเกยวเนองกบประวต ศาสตรจงหวดกระบ 22. คลองสนปน เกดจากเขานอยในเขตอำาเภอคลองทอม ไหลไปทางตะวนตกเฉยง เหนอผานบานไรคอกยานอดม ทงทบควาย

ทรพยากรดน

จากการรายงานการสำารวจดนในจงหวดกระบ  พบวาดนอยหลายชนดซงมคณลกษณะและ คณสมบตแตกตางกนไป  ทำาใหมปญหาและอปสรรคตอ  การใชดนแตกตางกน   ดงตอไปน ดนทเหมาะแกการปลกพชเศรษฐกจโดยทวๆไป ยกเวนขาว เปนดนทมมากทสดภายใน จงหวดกระบ ดนพวกนมเนอดนบนและดนลางเปนดนรวนปนทรายถงดนเหนยว ดนทมนำาทะเลทวมถงตลอดเวลา เนอดนเปนดนเลน การระบายนำาเลวถงเลวมาก เปนดนทมปญหาเรองความเคม ดนทรายจด เนอดนเปนทรายจด การระบายนำาคอยขางด การปลกพชมขอจำากด ดนทรายจดทมชนดนอนทรย

ปาไม

ปาไมของจงหวดกระบ มเหลออยประมาณ รอยละ 7.18 ประเภท  ของปาไมสวนใหญเปนไมไมผลดใบ ปจจบนไดถกทำาลายลงอยางรวดเรว เพอ

ขยายเปนพนทการเพาะปลก และ เพาะเลยงสตวนำาปาไมในจงหวดกระบ   

 แบงออกไดเปนดงน 1. ปาดงดบ ( Tropical Raen Forest) เปนปาไมทมลกษณะตนสงใหญในหนาทบ มเถาวลย ไมพม และความชนสง 2. ปาชายเลนและปาโกงกาง (Mangrove Forest) ปาประเภทนพบตลอดแนวชายฝงทะเลของ จงหวดกระบ ไมทสำาคญไดแก โกงกาง แสม กระบน 3. ปาพร ( Swamp Forest of Marshland ) พบบรเวณทเปนทลมเปนแองนำา เปนพรนำาจด เขตทลมนำาขงดนปนทราย ใกลชายฝงทะเลเปนพรนำากรอย จงหวดกระบของเรา