ปรั�ชญาเบื้องต้�น บื้ทท�� ๗ ปรั�ชญาต้ะวั�นต้ก

บื้ทท�� ๗ : ปรั�ชญาต้ะวั�นต้ก

บื้ทท�� ๗ : ปรั�ชญาต้ะวั�นต้ก

ขอบื้ข�ายเนอหา ปรั�ชญาต้ะวั�นต้กสมั�ยโบื้รัาณ ปรั�ชญาต้ะวั�นต้กสมั�ยกลาง ปรั�ชญาต้ะวั�นต้กสมั�ยใหมั� ปรั�ชญาต้ะวั�นต้กรั�วัมัสมั�ย

ปรั�ชญาต้ะวั�นต้กสมั�ยโบื้รัาณ เป"นปรั�ชญากรั�กท��มั#�งแสวังหาควัามัจรั'ง

เก��ยวัก�บื้ต้�นก(าเน'ดของส'�งท�งปวัง น�กปรั�ชญากรั�กย#คแรักเรั'�มัต้�นเมั�อปรัะมัาณ ๖๐๐ ป, ก�อนครั'สต้-ศั�กรัาช ศั/กษาในเรั�องธรัรัมัชาต้' วั�า ปฐมัธาต้#มัาจากอะไรั

การัแบื้�งย#คปรั�ชญากรั�กย#คโบื้รัาณ

แบื้�งออกเป"น ๓ สมั�ย๑. สมั�ยเรั'�มัต้�น (ก.ค.ศั. ๖๔๐-๔๕๐) น�บื้ต้�งแต้�ธาเลสไปจนถึ/งก�อนโสครัาต้�ส

๒. สมั�ยรั#�งเรั�อง (ก.ค.ศั. ๔๕๐-๓๒๒) น�บื้ต้�งแต้�โสครัาต้�สจนถึ/งมัรัณกรัรัมัของอรั'สโต้เต้'ล

๓. สมั�ยเส�อมั (ก.ค.ศั. ๓๒๒-๕๒๙) น�บื้ต้�งแต้�มัรัณกรัรัมัของอรั'สโต้เต้'ล

๑) ย#คเรั'�มัต้�น ธาเลส (Thales B.C. 624-546)

• ธาเลส เก'ดท��เมัองไมัเลต้#ส ปรัะมัาณ 624 ป, ก�อนครั'สต้กาล และได�รั�บื้ยกย�องวั�าเป"นบื้'ดาปรั�ชญาต้ะวั�นต้กโบื้รัาณ

“น(า ” คอละอองธ#ล� หรัอธาต้#ด�งเด'มัของโลก เพรัาะวั�าโลกและสรัรัพส'�งเก'ดมัาจากน(าและเมั�อแต้กสลายก<จะกล�บื้คนไปส=�สภาพของน(า ธาเลส จ/งให�เหต้#ผลวั�าน(าเป"นปฐมัธาต้# เพรัาะน(าทรังปรัะส'ทธ'ภาพในการัแปรัรั=ป เป"นส'�งอ�นๆ

อะแนกซิ'มัานเดอรั- (Anaximander B.C. 610-546)

อะแนกซิ'มัาเดอรั- เป"นชาวัเมัองไมัเลต้#ส เล�าก�นวั�าอะแนกซิ'มัานเดอรั-ได�เคยท(าแผนท��โลก และเป"นผ=�ท��เผยแพรั�นาฬิ'กาแดดแก�ชาวักรั�ก เป"นคนแรัก

อะแนกซิ'มัานเดอรั- (Anaximander B.C. 610-546) ส'�งท��จะเป"นปฐมัธาต้#ของโลก ควัรัจะมั�ควัามั

เป"นกลาง คอในต้�วัมั�นเองย�งไมั�เป"นอะไรั ย�งไมั�เป"นด'น น(า ลมั ไฟ มั�นจะย�งไมั�ส�งก�ดกล#�มัใดกล#�มัหน/�ง ปฐมัธาต้#จ/งควัรัเป"นสารัท��ไรั�รั=ป (Formless Material) ท��ไมั�มั�รั=ปล�กษณะเหมัอนส'�งของใดๆ ท��คนเรัารั=�จ�ก มั�นเป"นส'�งท��มัองไมั�เห<นด�วัยต้าเปล�า แต้�มั�นเป"นส'�งท��เป"นน'รั�นดรั และแผ�ซิ�านไมั�มั�ท��ส'นส#ด ด�งน�น อะแนกซิ'มัานเดอรั- จ/งสรั#ปวั�า ปฐมัธาต้# “คอ อน�นต้- (Infinite)”

อะแนกซิ'เมัเนส (Anaximenes B.C. 595-528)

อะแนกซิ'เมัเนสเป"นศั'ษย-ของอะแนกซิ'มัานเดอรั-

อภ'ปรั�ชญาของอะแนกซิ'เมัเนส

“อากาศั ต้�างหากท��เป"นปฐมัธาต้#ของโลก”เพรัาะอากาศัแผ�ขยายออกไปไมั�มั�ท��ส'นส#ด และมั�พล�งข�บื้เคล�อนในต้�วัเอง อากาศัจ/งเคล�อนไหวัต้ลอดเวัลา และด�วัยอน#ภาพแห�งการัเคล�อนไหวัของอากาศัน� สรัรัพส'�งจ/งจะเก'ดข/น

ไมั�วั�าจะเป"นของแข<ง ของเหลวั และกDาซิ ล�วันมั�ต้�นเหต้#มัาจากอากาศัท�งส'น ฉะน�น อากาศัจ�งเป"นปฐมัธาต้#ของโลก

ไพธากอรั�ส (Pythagoras B.C. 582-507 )

ไฟธากอรั�ส เป"นบื้#รั#ษคนแรักท��เรั�ยกต้�วัเองวั�าเป"นน�กปรั�ชญา (Philosopher)

อภ'ปรั�ชญาของไพธากอรั�ส

ไพธากอรั�ส มั�ควัามัเช�อในเรั�อง จ'ต้ญาณพ'เศัษ (Mysticism) เขาถึอวั�าการัเรั�ยนวั'ชาคณ'ต้ศัาสต้รั- เป"นการัฝึGกจ'ต้ใจท��น(าไปส=�การัค�นพบื้ส�จธรัรัมัสากลท��มั�ล�กษณะเป"นนามัธรัรัมั

“จ(านวันเลขท�งหลายเป"นส'�งส(าค�ญท��ส#ด เป"นพนฐานค#ณภาพของส'�งท�งปวัง เก��ยวัข�องก�บื้ท#กส'�งในจ�กรัวัาล โลกน�สรั�างมัาจากจ(านวันต้�วัเลขซิ/�งเป"นนามัธรัรัมั”

เฮรัาคล�ต้#ส (Heraclitus B.C. 540-470)

เฮรัาคล�ต้#ส เป"นผ=�ให�ก(าเน'นทฤษฎี�อน'จจ�ง (Changing) จนได�นามัวั�า เจ�าแห�ง“จ�กรัวัาล”

อภ'ปรั�ชญาของเฮรัาคล�ต้#ส

“ไฟต้�องเป"นแก�นของส'�งท�งปวัง” ท�งน�เพรัาะวั�าไฟน�น ให�ช�วั'ต้ ให�พล�งงาน คอมั�ควัามัเปล��ยนแปลงอย=�เสมัอ

“ท#กส'�งท#กอย�างย�อมัเปล��ยนแปลงไป ไมั�มั�อะไรัคงท��อย=�ได� สรัรัพส'�งย�อมัเปล��ยนแปลงไปอย�างไมั�หย#ดย�ง ”

เฮรัาคล�ต้#ส กล�าวั�า บื้#คคลไมั�สามัารัถึกรัะโดดลงไปใน“กรัะแสน(าอ�นเด�ยวัก�นได�ถึ/ง ๒ ครั�ง”

อภ'ปรั�ชญาของพารั-มั'น'เดส (B.C.500)

เป"นผ=�พ�ฒนาควัามัค'ดเก��ยวัก�บื้ ภาวัะ (Being)

เขาเป"นคนแรักท��เรั�ยกส�จจะภาวัะวั�า มั�เพ�ยงหน�วัยเด�ยวัเป"นน'รั�นดรั ไมั�มั�มัากมัายหลายหลาก และการัเปล��ยนแปลงเป"นเพ�ยงมัายาหรัอภาพลวังต้า

“ส'�งท��เป"นจรั'งข�นส=งส#ด ต้�องมั�ล�กษณะเป"นน'จจ�ง ”

๒) ย#ครั#�งเรั�อง

อภ'ปรั�ชญากล#�มัโซิฟLสต้- (ปรัะมัาณ 500 ป, ก�อน ค.ศั.)

โซิฟLสต้-ค'ดวั�า ควัามัจรั'งท��แน�นอน ต้ายต้�วั ไมั�มั�ในโลกน�

“ควัามัจรั'งเป"นเรั�องส�วันบื้#คคล ใครัเห<นอะไรั เป"นอย�างไรั ก<จรั'งส(าหรั�บื้คนน�น”

โปรัต้ากอรั�ส จ/งกล�าวั�า“Man is the measure of all thing.”

“คนเป"นผ=�วั�ดท#กส'�ง”

โสครัาต้�ส (Socrates B.C. 470-399)

แนวัอภ'ปรั�ชญาของโสครัาต้�ส เรัารั=�ได�จากผลงานของเพลโต้ ผ=�เป"นศั'ษย- เพรัาะโสครัาต้�สไมั�ได�เข�ยนอะไรัไวั�เลย

โสครัาต้�สพยายามัเรั�ยกรั�องให�มัน#ษย-ห�นเข�าส=�ควัามัจรั'ง เพรัาะเช�ออย�างแน�นอน

ปMญญา คออ(านาจ ย�อมัพามัน#ษย-เข�าส=�“ ”ส�จจะได�

โสครัาต้�สเองก<มั'ได�ต้�งใจจะสรั�างรัะบื้บื้ปรั�ชญาอะไรัข/นอ�ก เพ�ยงแต้�ปรัารัถึนาจะปล#กให�มัน#ษย-ต้�นจากอวั'ชชา เพ�อศั/กษาค�นควั�าหาควัามัหมัายแห�งช�วั'ต้ และสบื้สาวัหาส'�งอ�นเป"นส�จจธรัรัมัและค#ณธรัรัมัเพ�อท��จะได�ย/ดถึอเป"นหล�กในการัด(ารังช�วั'ต้ต้�อไป

อภ'ปรั�ชญาของพลาโต้ (Plato B.C. 427-347)

ในฐานะท��เป"นน�กปรั�ชญาฝึNายจ'ต้น'ยมั (Idealist) พลาโต้ได�แบื้�งโลกออกเป"น 2 ชน'ด

1. โลกท��ปรัากฏ หรัอโลกทางปรัะสาทส�มัผ�ส (The word of sense-perceptions)

2. โลกแห�งควัามัค'ด หรัอแบื้บื้ (The Transcendent world of ideas or Form)

โลกท��ปรัากฏ (The word of sense-perceptions) หมัายถึ/งโลกท��ปรัากฏทางปรัะสาทส�มัผ�ส หรัอโลกท��

เรัามัองเห<น เป"นเพ�ยงล�กษณะท��ปรัากฎีต้�อเรัาคล�ายก�บื้วั�าเป"นล�กษณะท��แท�จรั'ง และท��ปรัากฏอย�างไรัน�น แล�วัแต้�เรัาจะมัองจากแง�ไหน เช�น กรัะต้�ายต้�วัหน/�งขนาดของกรัะต้�ายต้�วัน� ใหญ�หรัอเล<ก เรัาต้อบื้ได�เพ�ยงวั�า เล<กถึ�าเท�ยบื้ก�บื้ช�าง ใหญ�ถึ�าเท�ยบื้ก�บื้แมัลง

โลกแห�งควัามัค'ดหรัอโลกแห�งแบื้บื้

คอ โลกท��อย=�เหนอปรัะสาทส�มัผ�ส เป"นโลกท��จรั'งกวั�าโลกท��เรัาปรัะจ�กษ-ในช�วั'ต้ปรัะจ(าวั�น

ต้ามัท�ศันะของพลาโต้ วั�ต้ถึ#มัากมัายหลายหลากในโลกน� สามัารัถึท��จะลดลงส=�มัโนภาพท��แน�นอนหรัอแบื้บื้ได� และสรัรัพวั�ต้ถึ#ก<เป"นส'�งท��แสดงออกของแบื้บื้ (Forms) ท��สมับื้=รัณ-มัากหรัอน�อยต้�างๆ ก�น ในขณะเด�ยวัก�นแบื้บื้ท��สมับื้=รัณ-ของมั�นก<ได�สรั�างแบื้บื้โลกท��แท�จรั'งของมั�นด�วัย

อภ'ปรั�ชญาของอรั'สโต้เต้'ล (B.C. 385)

รั=ปของพลาโต้ช�มัอข/นฟPา ส�วันอรั'สโต้เต้'ลน�น ช�มัอลงส=�พนด'น อ�นเป"นควัามัแต้กต้�างรัะหวั�างปรั�ชญาของท�งสองผ=�ย'�งใหญ�อย�างเห<นได�ช�ด

ท�งน�เพรัาะพลาโต้ เป"นน�กปรั�ชญาท��น'ยมัควัามัค'ดท��เหนอธรัรัมัชาต้'และเหนอปรัะสาทส�มัผ�ส ส�วันอรั'สโต้เต้'ลน�นเป"นน�กส�จจน'ยมั เขามัองด=โลกรัอบื้ต้�วั เพ�อแสวังหาส�จจภาวัะ ควัามัค'ดอ�นเป"นหล�กสากลหรัอแบื้บื้ จากโลกแห�งควัามัเป"นจรั'งท��อย=�รัอบื้ต้�วั

อรั'สโต้เต้'ล

แบื้บื้จะต้�องเป"นแบื้บื้ของสสารัอย�างใดอย�างหน/�งอย=�เสมัอ ภาวัะอ�นแท�จรั'งของส'�งใดน�นจะต้�องมั�อย=�ในวั�ต้ถึ#ช'นน�นอย=�เสมัอ ภาวัะอ�นแท�จรั'งเป"นต้�วัท��แสดงธรัรัมัชาต้'และค#ณล�กษณะของส'�งน�น

“ภาวัะแห�งอ#ดมัคต้'ท#กชน'ดน�น มั�รัากฐานมัาจากภาวัะอ�นแท�จรั'งท��เป"นธรัรัมัชาต้'ของมั�น ท#กส'�งท#กอย�างในธรัรัมัชาต้'น�น จะต้�องเจรั'ญไปส=�ภาวัะแห�งอ#ดมัคต้'ของมั�นท�งส'น”

๓) ย#คเส�อมั

อภ'ปรั�ชญาของส(าน�กเอปLค'วัเรั�ยน (B.C. 300) พวักเอปLวัค'วัเรั�ยน มั�ควัามัเห<นข�ดแย�งก�บื้ศัาสนา เพรัาะเขาต้�องการัท��จะปลดปล�อยมัน#ษย-ให�พ�นจากการัถึ=กชะต้าก(าหนด และจากอ(านาจของเทพเจ�าท�งปวัง ซิ/�งถึอก�นวั�า เป"นส'�งท��มั�อ(านาจเหนอธรัรัมัชาต้'ท��เข�ามัาย#�งเก��ยวัก�บื้มัน#ษย-

“บื้#คคลผ=�ไมั�หวั�งอะไรัเลยย�อมัเป"นส#ข เพรัาะเขาจะไมั�ผ'ดหวั�ง”

ล�ทธ'สโต้อ'ค (Stoicism)

เสนอวั�า ควัามัส#ขอย=�ท��การัต้�ดท#กท��ไมั�จ(าเป"นออกเส�ย ไมั�วั�าจะเป"นเครั�องอ#ปโภค บื้รั'โภค เหลอไวั�แต้�เพ�ยงส'�งจ(าเป"นในการัย�งช�พ แล�วัให�มั�ใจอ#เบื้กขาต้ลอดเวัลา คนเรัาขาดควัามัส#ขเพรัาะต้กเป"นทาสของควัามัต้�องการัเก'นขอบื้เขต้

ล�ทธ'ซิ�น'ค (Cynicism)

ควัามัส#ขอย=�ท��การัต้�ดท#กส'�งในช�วั'ต้ ไมั�ให�เหลอควัามัจ(าเป"นอะไรัเลย มั�ช�วั'ต้อย=�ไปวั�นหน/�งๆ อย�างไรั�ก�งวัลเหมัอนส#น�ข ต้�องต้�ดท#กส'�งท#กอย�าง แมั�เสอผ�าอาหารัก<บื้รั'โภคต้ามัมั�ต้ามัเก'ด

ปรั�ชญาต้ะวั�นต้กสมั�ยกลาง ต้�งแต้�เรั'�มัปรั�ชญาครั'สต้- จนถึ/งปรัะมัาณส'น

ศัต้วัรัรัษท�� ๑๕ มั�เนอหาทางปรั�ชญาแบื้�งเป"น ๔ ห�วัข�อ ปรั�ชญาปLต้าจารัย- (ค.ศั. ๘๐๐) ปรั�ชญาอ�สมัาจารัย- (ค.ศั. ๙๐๐-๑๕๐๐) ปรั�ชญาอ'สลามั (ค.ศั. ๑๐๐๐-๑๑๐๐) ปรั�ชญาสมั�ยฟR นฟ= (ค.ศั. ๑๔๐๐-๑๖๐๐)

ปรั�ชญาปLต้าจารัย- (ค.ศั. ๘๐๐)

น�กบื้#ญออก�สต้'น (St. Augustine)

น�กบื้#ญออก�สต้'น เป"นผ=�ท��ศัรั�ทธาในปรั�ชญาของพลาโต้ใหมั�

ปรั�ชญาปLต้าจารัย-

เซินต้- ออก�สต้'น (Saint Augustine)

เข�ยนหน�งสอ The city of god เสนอวั�า ส'�งสากลอย=�ในพรัะมัน�ส (Intellect) ของพรัะเจ�า

พรัะเจ�าสรั�างวั'ญญาณมัน#ษย-และส�องสวั�าง (Illumination) เพ�อให�รั=�ส'�งสากล และควัามัรัอด (Salvation - รัอดจากควัามัท#กข-ไปสวัรัรัค-)

ให�เจต้จ(านงเสรั� แต้�มัน#ษย-ใช�ไมั�เป"นจ/งกลายเป"นบื้าปก(าเน'ด (Original sin)

ปรั�ชญาอ�สมัาจารัย-

ในย#คน�ใช�ปรั�ชญาของอรั'สโต้เต้'ลมัาอธ'บื้ายครั'สต้-ศัาสนาและใช�ปรั�ชญาของพลาโต้เท�าท��จ(าเป"น เพ�อสน�บื้สน#นควัามัค'ดของอรั'สโต้เต้'ล

ยกย�องอรั'สโต้เต้'ลก�นขนาดให�สมัญาวั�าน�กปรั�ชญา (The Philosophy)

น�กปรั�ชญาท��ส(าค�ญท��ส#ดได�แก� เซินต้- โธมั�ส อควั'น�ส (Saint Thomas Aquinas) ใช� วั'ธ�พ'ส=จน-ควัามัถึ=กต้�องของข�อเสนอโดยเหต้#ผลทางต้รัรักวั'ทยาแบื้บื้ อรั'สโต้เต้'ล (Aristotle

ปรั�ชญาอ'สลามั

น�กค'ดส(าค�ญ : อวั�เซินนา, อเวัอรั-โรัเอส, อ�ล ค'นด�, อ�ลรัอซิ�, อ'บื้น# อ�ล นาด�มั,อ'บื้น# มั'สกาวั�ย, อ'บื้น# ซิ�นา, อ'บื้น# ต้#เฟล

แนวัค'ดทางปรั�ชญา : ย#คน�ปรัะน�ปรัะนอมัรัะหวั�างปรั�ชญาของ พลาโต้และอรั'สโต้เต้'ลก�บื้ศัาสนาอ'สลามั ให�ควัามัสนใจในเรั�องอ(านาจแห�งเหต้#ผลและอ(านาจแห�งพรัะเจ�า

ปรั�ชญาสมั�ยฟR นฟ=

Philosophy of Renaissance ๑๔๐๐ ๑๖๐๐–

น�กค'ดส(าค�ญ : กาล'เลโอ, บื้รั=โน แนวัค'ดทางปรั�ชญา : ควัามัรั=�ท��ถึ=กต้�องได�

จากปรัะสบื้การัณ-

ปรั�ชญาต้ะวั�นต้กสมั�ยใหมั�

เป"นย#คท��สนใจในเรั�องวั'ทยาศัาสต้รั-

ปรั�ชญาปรัะสบื้การัณ-น'ยมั ปรั�ชญาเหต้#ผลน'ยมั ปรั�ชญาอ�ชฌั�ต้ต้'กญาณ

น'ยมั ปรั�ชญาอน#มัานน'ยมั

ปรั�ชญาปรัะสบื้การัณ-น'ยมั

น�กค'ดส(าค�ญในปรั�ชญาสายน� : ได�แก� ฟรัานซิ�ส เบื้คอน, จอห-น ล<อค, เดวั'ด ฮ=มั, โธมั�ส ฮอบื้ส-, จออรั-จ เบื้'รั-กเลย-

แนวัค'ดทางปรั�ชญา : ควัามัรั=�ท��ถึ=กต้�องได�จากปรัะสบื้การัณ-

ปรั�ชญาเหต้#ผลน'ยมั (Rationalism)

น�กค'ดส(าค�ญ : เรัอเน เดส-การั-ต้ส-, เบื้เนด'กต้- สปLโนซิา, กอต้ต้-ฟรั�ด วั'ลเฮล-มั ฟอน ไลบื้-น'ซิ

แนวัค'ดทางปรั�ชญา : ควัามัรั=�ท��มั�อย=�แล�วัในมัน#ษย- ก�อนการัได�รั�บื้ปรัะสบื้การัณ- และควัามัรั=�ท��ได�เก'ดจากเหต้#ผลเป"นจรั'งมัากกวั�าปรัะสบื้การัณ-

การัใช�เหต้#ผลเก��ยวัก�บื้เรั�องจ'ต้เดส-คารั-ต้ พ'ส=จน-ควัามัมั�อย=�ของจ'ต้ด�งน� ข�าพเจ�า มั�ควัามัสงส�ย เมั�อมั�ควัามัสงส�ยก<ต้�องมั�ผ=�สงส�ย ควัามัสงส�ยคอควัามัค'ด ผ=�สงส�ยก<คอผ=�ค'ด ควัามัค'ดคอควัามัมั�อย=� เพรัาะฉะน�นผ=�ค'ดก<ต้�องมั�อย=� ผ=�ค'ดในท��น� หมัายถึ/งจ'ต้ จ/งต้�องเป"นส'�งท��มั�อย=�

“ข�าเจ�าค'ด ข�าพเจ�าจ/งมั�อย=� ”(I think, therefore I am)

ปรั�ชญาอ�ชฌั�ต้ต้'กญาณน'ยมั (Intuition) น�กค'ดส(าค�ญ : ฟLกเต้, ฟรั�ด'ค วั'ลเฮล-มั เซิ<ล

ล'ง, อาเธอรั- โชเป"นเฮาเออรั-, น'ต้เช�, อองรั� หล#ยส- แบื้รั-กซิอง, เกออรั-ก วั'ลเฮล-มั ฟรั�ดรั'ช เฮเกลมั, คาล มัารั-กซิ-

แนวัค'ดทางปรั�ชญา : ควัามัรั=�ท��ถึ=กต้�องได�จากการัฝึGกฝึนจ'ต้จนเข�าถึ/งควัามัจรั'งด�วัยญาณ

ปรั�ชญาอน#มัานน'ยมั น�กค'ดส(าค�ญ : ค�านท- แนวัค'ดทางปรั�ชญา : ควัามัรั=�มั�ท�งก�อนและ

หล�งปรัะสบื้การัณ- ด�งน�นรัะหวั�างปรัะสบื้การัณ-น'ยมัก�บื้เหต้#ผลน'ยมัต้�องพ/�งพ'งซิ/�งก�นและก�น

ปรั�ชญาต้ะวั�นต้กรั�วัมัสมั�ย กล#�มัแนวัค'ดวั�ต้ถึ#น'ยมั กล#�มัแนวัค'ดจ'ต้น'ยมั กล#�มัแนวัค'ดมัน#ษยน'ยมั กล#�มัแนวัค'ดปฏ'บื้�ต้'น'ยมั

กล#�มัแนวัค'ดวั�ต้ถึ#น'ยมั น�กค'ดส(าค�ญ : เบื้อรั-ท�ล รั�สเซิลล-, ไวัท-

เฮด, มัองต้าก= ซิ�นต้ายานา, ออก�ส ก�องต้-, ชล'ค, คาแนบื้ , วั'ต้เก<นสไต้น-, แอรั-

แนวัค'ดทางปรั�ชญา : ยอมัรั�บื้ควัามัรั=�แบื้บื้ปรัะสบื้การัณ- จ�ดกล#�มัแนวัค'ดเป"น ๔ แนวัค'ด ได�แก� ล�ทธ'ส�จจน'ยมัใหมั� ล�ทธ'ปฏ'ฐานน'ยมั ล�ทธ'ปฏ'ฐานน'ยมัใหมั� ล�ทธ'ภาษาวั'เครัาะห-

กล#�มัแนวัค'ดจ'ต้น'ยมั

น�กค'ดส(าค�ญ : เอฟ. เอช. เบื้รัดเลย-, โทมั�ส ฮ'ลล- กรั�น,เบื้เนเดต้โต้ โกรัเซิ, ก'โอแวันน� เยนไต้ล-

แนวัค'ดทางปรั�ชญา : ให�มัน#ษย-ห�นกล�บื้ไปใส�ใจเรั�องของจ'ต้ น(าปรั�ชญาย#คกลางมัาปรั�บื้ปรั#งใหมั�ให�ท�นสมั�ย โดยเพ'�มัวั'ทยาการัใหมั� ๆ เข�ามัารั�วัมัพ'จารัณาและ ปรั�บื้เอาส�วันด�ของปรั�ชญาท#กรัะบื้บื้ สรั�างเป"นรัะบื้บื้ปรั�ชญาท��สมับื้=รัณ-ครับื้ถึ�วันศัาสนา

กล#�มัแนวัค'ดอ�ต้ถึ'ภาวัน'ยมั (Existentialism) น�กค'ดส(าค�ญ : โซิเรัน เคอรั-ค�รั-การั-ด, คารั-ล

จ�สเปอรั-ส, มัาต้'น ไฮเดกเกอรั-, ย�งปอล ซิารั-ต้, ไฟรัด-รั'ช น'ต้ซิ-เช

แนวัค'ดทางปรั�ชญา : ให�ควัามัส(าค�ญแก�ปMจเจกภาพมัากกวั�าสากลภาพ เสรั�ภาพมัากกวั�า รัะเบื้�ยบื้กฎีเกณฑ์- เน�นการัสรั�างสรัรัค-มัากกวั�าอน#รั�กษ-รัะเบื้�ยบื้แบื้บื้แผน ควัามัรั=�ส/กมัากกวั�าเหต้#ผล และให�ควัามัส(าค�ญแก�ควัามัรั=�เช'งอ�ต้น�ย

กล#�มัแนวัค'ดปฏ'บื้�ต้'น'ยมั (Pragmatism) น�กค'ดส(าค�ญ : ชารั-ลส- เอส เพ�ยรั-ซิ, วั'ล

เล��ยมั เจมัส-, จอห-น ด'วัอ� แนวัค'ดทางปรั�ชญา : มัาต้รัการัควัามัจรั'ง

คอการัปฏ'บื้�ต้'ได� ถึ�าทฤษฎี�ใดใช�เป"นปรัะโยชน-ได� มัากกวั�าก<ถึอวั�าอ�นน��นแหละเป"นส'�งท��ถึ=กต้�องและเป"นจรั'ง ไมั�ต้�องไปพ'ส=จน-

สรั#ปท�ายบื้ท

ล�กษณะและพ�ฒนาการัของปรั�ชญาต้ะวั�นต้กสมั�ยโบื้รัาณน�นใช�วั'ธ�สบื้ค�นควัามัรั=�ด�วัยการัน��งขบื้ค'ด พ�ฒนาการัของปรั�ชญาต้ะวั�นต้กเรั'�มัต้�นท��กรั�ก

ล�กษณะและพ�ฒนาการัของปรั�ชญาต้ะวั�นต้กสมั�ยกลาง ปรั�ชญาท(าหน�าท��รั�บื้ใช�ศัาสนา น�กปรั�ชญาย#คน�เป"นน�กบื้วัชในศัาสนาครั'สต้- ได�สบื้ทอดแนวัค'ดกรั�กไวั�

สรั#ปท�ายบื้ท (ต้�อ)

ล�กษณะและพ�ฒนาการัของปรั�ชญาต้ะวั�นต้กสมั�ยใหมั�

เป"นการัต้�อส=�ก�นทางควัามัค'ดรัะหวั�างจ'ต้น'ยมั ก�บื้ปรัะสบื้การัณ-น'ยมั เมั�อช�ยชนะเป"นของปรัะสบื้การัณ-น'ยมั ก�อเก'ดเครั�องมัอแบื้บื้วั'ทยาศัาสต้รั-ซิ/�งเป"นส'�งส(าค�ญ ท(าให�แนวัค'ดด�านวั�ต้ถึ#น'ยมัครัอบื้ง(าควัามัค'ดของมัน#ษย-กรัะท��งปMจจ#บื้�น

จบื้บื้ทท�� ๗ ปรั�ชญาต้ะวั�นต้กโชคด�ก�นท#กคนนะ

ต้'ดต้ามัผลงานอ�นๆ ของเรัาได�ท��