Of

فصلنامه داخلى دانش دامپرورى

شمـاره 10، پاييـز 1395

10

Autumn 2

016

www.Sepa

hanDaneh

.com

SDP̀s Quarterly10JournalANIMAL

Science

دان کامل گلدن فیدGL-Part حاوى پیش ساز گلوکز

مرورى بر اختالالت پا در طیور

کلسیم و فسفر

مصاحبه با جناب آقاى محمد هنرمند

التهاب طى دوره انتقال به دوره شیردهى

اسیدهاى چرب ضرورى در جیره نشخوارکنندگان

مصاحبه با جناب آقاى تک دهقان

سوال مسابقه

ش در گله هاى گاوهاى شیرى مسئله لنگو ارتباط آن با تولید شیر

GMP توجه به اصول

برسى روابط متقابل موجود میان تغذیه و ایمنى

1

4

7

10

11

17

21

24

29

31

فصلنامه علمى آموزشى شماره 10، پاییز1395

/

سخنى با خوانندگان

درعرضا امای

پرورش طیور در طى چند دهه گذشته از روش هاى سنتى فاصله گرفته و به یک فعالیت صنعتى مدرن و پویا تبدیل شده، این صنعتى

شدن با افزایش چشمگیر نرخ رشد در طیور همراه بوده است. آنچه که در برنامه هاى اصالح نژادى بیشتر مورد توجه قرار گرفته آنچه که در برنامه هاى اصالح نژادى بیشتر مورد توجه قرار گرفته افزایش سرعت رشد و عملکرد تولید بوده است که تفاوت در آهنگ رشد بخش هاى مختلف بدن، بخصوص تسریع در رشد ماهیچه ها، را بدنبال داشته است اما این رشد متناسب با رشد ساختار اسکلتى بدن

نبوده و بنابراین موجب آسیب ساختار اسکلتى مى شود. استخوان هاى پا سریعترین رشد را در میان استخوانهاى بدن دارند، استخوان هاى پا سریعترین رشد را در میان استخوانهاى بدن دارند، تغذیه سطوح مناسب ویتامین و مواد معدنى، مدیریت مناسب، برنامه هاى نورى و دمایى مناسب و یک محیط عارى از عوامل بیماریزا مى توانند مانع بروز این اختالالت در پرندگان شوند. در غیاب هر یک از این عوامل درجات مختلفى از اختالالت پا در پرندگان ایجاد مى شود. ناهنجارى هاى پا را مى توان به انواع عفونى، متابولیک و ضایعات

دژنراتیو طبقه بندى کرد. جوجه هاى گوشتى سریع الرشد معموًال درگیر اختالالتى مى شوند که شوند که رشد استخوان را تحت تأثیر قرار مى دهد در حالیکه پرندگان در گله هاى مادر گوشتى جوان و بالغ بیشتر متحمل ضایعات دژنراتیـو مفاصل

مى شوند. گله هاى تجارى مرغهاى تخمگذار و گله هاى مادر تخمگذار بیشتر هاى مادر تخمگذار بیشتر

مرورى بر اختالالت پا در طیور

مستعد ابتال به شکنندگى استخوان هستند. در کل، نرخ وقوع این اختالالت از 2 تا 15% متفاوت است که خسارات مالى قابل توجهى را به تولید کننده وارد مى آورند. این اختالالت همچنین از نظر اثر بر آسایش طیور نیز مورد توجه قرار دارند پرندگان ناتوان درد شدیدى را تجربه مى کنند و دسترسى به غذا و آب ندارند و معموًال در اثر ضعف مى میرند. از لحاظ ظاهرى، عالوه بر از بین رفتن رنگ گوشت نواحى مجاور استخوان آسیب دیده در اثر فروشست خون، استخوان هاى نازك و متخلخل موجب وجود تکه هاى استخوان در هاى استخوان در محصوالت گوشت بدون استخوان مى شوند که باعث مى شود

محصول جذابیت کمترى براى مصرف کننده داشته باشد.

راهکارهاى تغذیه اى کنترل ناهنجارى هاى پا: یکى از موارد مهم در مدیریت تغذیه براى پیشگیرى از بروز مشکالت یکى از موارد مهم در مدیریت تغذیه براى پیشگیرى از بروز مشکالت پا توجه به تعادل مواد مغذى جیره است؛ جیره هایى با غلظت باالى مواد مغذى و جیره هاى غنى از انرژى و پروتئین مى توانند زمینه ساز بروز مشکالت پا در پرندگان شوند. براى غلبه بر مشکالت پا باید

از سطوح مناسب ویتامین ها و مواد معدنى با نسبت بهینه پروتئین و انرژى استفاده شود. براى استفاده بهتر از مواد مغذى که عملکرد پرنده و کیفیت بستر را بهبود مى بخشند آنزیم ها باید به طور منظم در جیره غذایى استفاده شوند. اجزاى خوراك که موجب کاهش کیفیت بستر مى شوند اغلب افزایش مشکالت پا را بهمراه دارند. سورگوم و کنجاله کلزا در اثر وجود تانن یا فیتات تا حدودى موجب افزایش مشکالت پا مى شوند. همچنین کنجاله سویا بدلیل فعالیت باالى بازدارنده هاى تریپسین مى تواند موجب ناهنجارى هاى پا شود. استفاده از چربى هاى جیره اى با سطوح باالى اسیدهاى چرب آزاد با جذب و قابلیت دسترسى مواد معدنى تداخل ایجاد

مى کند و ممکن است موجب مشکالت پا شود بنابراین، انتخاب مناسب اجزاى خوراك ضرورى است.

/ 1 / / 2 /

عالیم کمبود

ریکتز – استئوماالشیا، استئوپروزیس

پروزیس- خمیدگى تاندون

استخوان هاى باریک و ناهنجارى پا

استخوان ها و غضروف هاى کوتاه و ضخیم – ضخیم شدن و فلسى شدن دست و پا

فلجى (جوجه ها هنگام راه رفتن زمین مى خورند و پاى خود را پشت سر مى کشند)

بزرگ شدن مفصل خرگوشى بزرگ شدن مفصل خرگوشى

بیش بود آن موجب بروز اختالالت پا مى شود

ریکتز – فلجى مرغان در قفس

بزرگ شدن و خمیدگى غیر معمول مفصل

براى تشکیل و مقاومت بهینه استخوان مورد نیاز است

تغییر حالت نشستن

پیچیدگى انگشتان به سمت داخل (فلجى انگشتان خمیده)

بزرگ شدن مفصل خرگوشى و خمیدگى پاها به سمت خارج بزرگ شدن مفصل خرگوشى و خمیدگى پاها به سمت خارج

هیپرپالزى یا شکاف پوست کف پا یا مفاصل پنجه

پرش پاها و بالها

التهاب و پروزیس

پروزیس

Poultry

پرورش طیور در طى چند دهه گذشته از روش هاى سنتى فاصله گرفته و به یک فعالیت صنعتى مدرن و پویا تبدیل شده، این صنعتى

شدن با افزایش چشمگیر نرخ رشد در طیور همراه بوده است. آنچه که در برنامه هاى اصالح نژادى بیشتر مورد توجه قرار گرفته آنچه که در برنامه هاى اصالح نژادى بیشتر مورد توجه قرار گرفته افزایش سرعت رشد و عملکرد تولید بوده است که تفاوت در آهنگ رشد بخش هاى مختلف بدن، بخصوص تسریع در رشد ماهیچه ها، را بدنبال داشته است اما این رشد متناسب با رشد ساختار اسکلتى بدن

نبوده و بنابراین موجب آسیب ساختار اسکلتى مى شود. استخوان هاى پا سریعترین رشد را در میان استخوانهاى بدن دارند، استخوان هاى پا سریعترین رشد را در میان استخوانهاى بدن دارند، تغذیه سطوح مناسب ویتامین و مواد معدنى، مدیریت مناسب، برنامه هاى نورى و دمایى مناسب و یک محیط عارى از عوامل بیماریزا مى توانند مانع بروز این اختالالت در پرندگان شوند. در غیاب هر یک از این عوامل درجات مختلفى از اختالالت پا در پرندگان ایجاد مى شود. ناهنجارى هاى پا را مى توان به انواع عفونى، متابولیک و ضایعات

دژنراتیو طبقه بندى کرد. جوجه هاى گوشتى سریع الرشد معموًال درگیر اختالالتى مى شوند که شوند که رشد استخوان را تحت تأثیر قرار مى دهد در حالیکه پرندگان در گله هاى مادر گوشتى جوان و بالغ بیشتر متحمل ضایعات دژنراتیـو مفاصل

مى شوند. گله هاى تجارى مرغهاى تخمگذار و گله هاى مادر تخمگذار بیشتر هاى مادر تخمگذار بیشتر

مرورى بر اختالالت پا در طیور

مستعد ابتال به شکنندگى استخوان هستند. در کل، نرخ وقوع این اختالالت از 2 تا 15% متفاوت است که خسارات مالى قابل توجهى را به تولید کننده وارد مى آورند. این اختالالت همچنین از نظر اثر بر آسایش طیور نیز مورد توجه قرار دارند پرندگان ناتوان درد شدیدى را تجربه مى کنند و دسترسى به غذا و آب ندارند و معموًال در اثر ضعف مى میرند. از لحاظ ظاهرى، عالوه بر از بین رفتن رنگ گوشت نواحى مجاور استخوان آسیب دیده در اثر فروشست خون، استخوان هاى نازك و متخلخل موجب وجود تکه هاى استخوان در هاى استخوان در محصوالت گوشت بدون استخوان مى شوند که باعث مى شود

محصول جذابیت کمترى براى مصرف کننده داشته باشد.

راهکارهاى تغذیه اى کنترل ناهنجارى هاى پا: یکى از موارد مهم در مدیریت تغذیه براى پیشگیرى از بروز مشکالت یکى از موارد مهم در مدیریت تغذیه براى پیشگیرى از بروز مشکالت پا توجه به تعادل مواد مغذى جیره است؛ جیره هایى با غلظت باالى مواد مغذى و جیره هاى غنى از انرژى و پروتئین مى توانند زمینه ساز بروز مشکالت پا در پرندگان شوند. براى غلبه بر مشکالت پا باید

از سطوح مناسب ویتامین ها و مواد معدنى با نسبت بهینه پروتئین و انرژى استفاده شود. براى استفاده بهتر از مواد مغذى که عملکرد پرنده و کیفیت بستر را بهبود مى بخشند آنزیم ها باید به طور منظم در جیره غذایى استفاده شوند. اجزاى خوراك که موجب کاهش کیفیت بستر مى شوند اغلب افزایش مشکالت پا را بهمراه دارند. سورگوم و کنجاله کلزا در اثر وجود تانن یا فیتات تا حدودى موجب افزایش مشکالت پا مى شوند. همچنین کنجاله سویا بدلیل فعالیت باالى بازدارنده هاى تریپسین مى تواند موجب ناهنجارى هاى پا شود. استفاده از چربى هاى جیره اى با سطوح باالى اسیدهاى چرب آزاد با جذب و قابلیت دسترسى مواد معدنى تداخل ایجاد

مى کند و ممکن است موجب مشکالت پا شود بنابراین، انتخاب مناسب اجزاى خوراك ضرورى است.

/ 1 / / 2 /

عالیم کمبود

ریکتز – استئوماالشیا، استئوپروزیس

پروزیس- خمیدگى تاندون

استخوان هاى باریک و ناهنجارى پا

استخوان ها و غضروف هاى کوتاه و ضخیم – ضخیم شدن و فلسى شدن دست و پا

فلجى (جوجه ها هنگام راه رفتن زمین مى خورند و پاى خود را پشت سر مى کشند)

بزرگ شدن مفصل خرگوشى بزرگ شدن مفصل خرگوشى

بیش بود آن موجب بروز اختالالت پا مى شود

ریکتز – فلجى مرغان در قفس

بزرگ شدن و خمیدگى غیر معمول مفصل

براى تشکیل و مقاومت بهینه استخوان مورد نیاز است

تغییر حالت نشستن

پیچیدگى انگشتان به سمت داخل (فلجى انگشتان خمیده)

بزرگ شدن مفصل خرگوشى و خمیدگى پاها به سمت خارج بزرگ شدن مفصل خرگوشى و خمیدگى پاها به سمت خارج

هیپرپالزى یا شکاف پوست کف پا یا مفاصل پنجه

پرش پاها و بالها

التهاب و پروزیس

پروزیس

Poultry

احتیاجات کلسیم از مباحث مهم در صنعت طیور مى باشد و مباحث مختلفى در رابطه با سطح بهینه آن جهت رشد و معدنى شدن استخوان وجود دارد. احتیاجات کلسیم به شکل کل مرسوم تر از کلسیم قابل هضم و یا کلسیم قابل دسترس بیان شده است. بر خالف پرندگان بالغ مجراى گوارشى توسعه نیافته جوجه هاى جوان نسبت به سطح و نسبت کلسیم موجود در جیره حساسیت بیشترى دارد. محققین پیشنهاد مى کنند که تغذیه مقادیر 0/9% کلسیم از منابع با قابلیت حل باال به دلیل نسبت هاى باالى کلسیم به فسفر و افزایش قابلیت حل باال به دلیل نسبت هاى باالى کلسیم به فسفر و افزایش تشکیل کمپلکس هاى فسفات کلسیم و یا رسوب کلسیم فیتات، منجر به کاهش عملکرد جوجه هاى گوشتى مى شود. با افزایش قابلیت حل کلسیم، قابلیت هضم نیتروژن نیز کاهش مى یابد، پیشنهاد مى شود قابلیت بافرینگ باالى سطوح جیره اى کلسیم محلول مى تواند منجر به کاهش درجه تاثیر پپسین در پیش معده و سنگدان شود. Al- Masri در سال 1995 نشان داد شاخص کلسیم جیره و نسبت آن به فسفر بر جذب فسفر اثر مى گذارد. شاخص هاى پایین هاى پایین تر جذب فسفر زمانى اتفاق مى افتد که در اثر افزودن کلسیم به جیره

نسبت هاى باالتر کلسیم به فسفر تامین شده باشد. Ravindran و همکاران در سال 1995 نشان دادند شاخص معدنى نشان دادند شاخص معدنى

شدن استخوان یک شاخص خوب و حساس در رابطه با وضعیت فسفر در بدن پرنده مى باشد. على رغم این که فسفر در اغلب بافت ها

به مقدار باالیى وجود دارد، استخوان منبع اصلى ذخیره فسفر مى باشد به طورى که 85% از کل فسفر بدن در استخوان قرار دارد. اگرچه فسفر در واکنش هاى متابولیک و هم چنین در ساختار بدن نقش دارد، جهت رسیدن به سطح بهینه پتانسیل ژنتیکى حیوانات از جمله رشد و بازده خوراك و هم چنین سالمت اسکلتى مورد نیاز مى باشد. معدنى شدن استخوان و عملکرد جوجه هاى گوشتى نسبت به سطح فسفر پاسخ مثبتى نشان مى دهند. Powell و همکاران در سال 2011 پیشنهاد کردند جوجه هایى که با سطوح پایین تر فسفر در مرحله تر فسفر در مرحله آغازین تغذیه مى شوند نسبت به جوجه هایى که با سطوح باالتر فسفر تغذیه مى شوند، به شکل بهترى با سطوح پایین تر فسفر در مرحله رشد وفق خواهند یافت و عملکرد رشد بهترى خواهند داشت.

ارگوتیسم: این عارضه از طریق خوردن دانه هاى غالت یا دانه هاى علوفه اى آلوده به قارچ کالویسپس پورپورا ایجاد مى شود. عالئم (پوزه)، پنجه ها و پاها کلینیکى بیمارى شامل سیاه شدن منقار همراه با نکروز شدید و فساد بافتى در نوك انگشتان مى باشد.

خوراك جوجه ها نباید بیشتر از 3% حاوى ارجوت (چاودار) باشد.

– β – β،التیروزیس: بعضى از غالت شیرین حاوى عوامل التیریتیکآمینو پروپیونیتریل مى باشند که آنزیم لیزیل اکسیداز را مهار مى کنند، استفاده از این گیاهان مانع معدنى شدن و تشکیل پیوند هاى عرضى مى شوند که در نتیجه کاهش مقاومت استخوان را بدنبال

دارند.

- اختالالت ناشى از: مسمومیت غذایى/ مواد ضد مغذى

- ناهنجارى هاى جنینى کمبود فولیک اسید در خوراك گله مادر موجب نقص عضو در جنین مى شود. کمبود بیوتین موجب افزایش مرگ و میر رویان طى هفته اول یا 2-3 روز آخر انکوباسیون مى شود عالئم کمبود بیوتین منقار طوطى شکل، بد شکلى پاها و ایجاد شبکه بین بند انگشتهاى سوم و

چهارم مى باشد. مرگ و میر رویان در اثر سطوح ناکافى ویتامین B12 در روز 17 17 انکوباسیون موجب تحلیل ماهیچه هاى پاى جنین مى شود. کمبود منگنز موجب تحلیل استخوان ها و در نتیجه مرگ رویان طى روزهاى 20-21 انکوباسیون مى شود. کمبود روى در گله مادر نیز بد (استخوان هاى کوتاه و ضخیم) در رویان را شکلى استخوان ها بدنبال دارد. کمبود سلنیوم موجب تحلیل یا بد شکلى استخوان ها در جنین و فقدان نوك باالیى، چشم ها و دست و پا مى شود. رطوبت پایین هچر موجب مى شود جوجه ها بیشتر مستعد ابتال به لنگش و پایین هچر موجب مى شود جوجه ها بیشتر مستعد ابتال به لنگش و

سایر مشکالت پا شوند.

براى مطالعه کامل بولتن علمى ناهنجارى هاى پا در طیور به وب سایت شرکت سپاهان دانه پارسیان بخش مقاالت علمى مراجعه فرمایید.

www.SepahanDaneh.com

/ 3 / / 4 /

احتیاجات کلسیم از مباحث مهم در صنعت طیور مى باشد و مباحث مختلفى در رابطه با سطح بهینه آن جهت رشد و معدنى شدن استخوان وجود دارد. احتیاجات کلسیم به شکل کل مرسوم تر از کلسیم قابل هضم و یا کلسیم قابل دسترس بیان شده است. بر خالف پرندگان بالغ مجراى گوارشى توسعه نیافته جوجه هاى جوان نسبت به سطح و نسبت کلسیم موجود در جیره حساسیت بیشترى دارد. محققین پیشنهاد مى کنند که تغذیه مقادیر 0/9% کلسیم از منابع با قابلیت حل باال به دلیل نسبت هاى باالى کلسیم به فسفر و افزایش قابلیت حل باال به دلیل نسبت هاى باالى کلسیم به فسفر و افزایش تشکیل کمپلکس هاى فسفات کلسیم و یا رسوب کلسیم فیتات، منجر به کاهش عملکرد جوجه هاى گوشتى مى شود. با افزایش قابلیت حل کلسیم، قابلیت هضم نیتروژن نیز کاهش مى یابد، پیشنهاد مى شود قابلیت بافرینگ باالى سطوح جیره اى کلسیم محلول مى تواند منجر به کاهش درجه تاثیر پپسین در پیش معده و سنگدان شود. Al- Masri در سال 1995 نشان داد شاخص کلسیم جیره و نسبت آن به فسفر بر جذب فسفر اثر مى گذارد. شاخص هاى پایین هاى پایین تر جذب فسفر زمانى اتفاق مى افتد که در اثر افزودن کلسیم به جیره

نسبت هاى باالتر کلسیم به فسفر تامین شده باشد. Ravindran و همکاران در سال 1995 نشان دادند شاخص معدنى نشان دادند شاخص معدنى

شدن استخوان یک شاخص خوب و حساس در رابطه با وضعیت فسفر در بدن پرنده مى باشد. على رغم این که فسفر در اغلب بافت ها

به مقدار باالیى وجود دارد، استخوان منبع اصلى ذخیره فسفر مى باشد به طورى که 85% از کل فسفر بدن در استخوان قرار دارد. اگرچه فسفر در واکنش هاى متابولیک و هم چنین در ساختار بدن نقش دارد، جهت رسیدن به سطح بهینه پتانسیل ژنتیکى حیوانات از جمله رشد و بازده خوراك و هم چنین سالمت اسکلتى مورد نیاز مى باشد. معدنى شدن استخوان و عملکرد جوجه هاى گوشتى نسبت به سطح فسفر پاسخ مثبتى نشان مى دهند. Powell و همکاران در سال 2011 پیشنهاد کردند جوجه هایى که با سطوح پایین تر فسفر در مرحله تر فسفر در مرحله آغازین تغذیه مى شوند نسبت به جوجه هایى که با سطوح باالتر فسفر تغذیه مى شوند، به شکل بهترى با سطوح پایین تر فسفر در مرحله رشد وفق خواهند یافت و عملکرد رشد بهترى خواهند داشت.

ارگوتیسم: این عارضه از طریق خوردن دانه هاى غالت یا دانه هاى علوفه اى آلوده به قارچ کالویسپس پورپورا ایجاد مى شود. عالئم (پوزه)، پنجه ها و پاها کلینیکى بیمارى شامل سیاه شدن منقار همراه با نکروز شدید و فساد بافتى در نوك انگشتان مى باشد.

خوراك جوجه ها نباید بیشتر از 3% حاوى ارجوت (چاودار) باشد.

– β – β،التیروزیس: بعضى از غالت شیرین حاوى عوامل التیریتیکآمینو پروپیونیتریل مى باشند که آنزیم لیزیل اکسیداز را مهار مى کنند، استفاده از این گیاهان مانع معدنى شدن و تشکیل پیوند هاى عرضى مى شوند که در نتیجه کاهش مقاومت استخوان را بدنبال

دارند.

- اختالالت ناشى از: مسمومیت غذایى/ مواد ضد مغذى

- ناهنجارى هاى جنینى کمبود فولیک اسید در خوراك گله مادر موجب نقص عضو در جنین مى شود. کمبود بیوتین موجب افزایش مرگ و میر رویان طى هفته اول یا 2-3 روز آخر انکوباسیون مى شود عالئم کمبود بیوتین منقار طوطى شکل، بد شکلى پاها و ایجاد شبکه بین بند انگشتهاى سوم و

چهارم مى باشد. مرگ و میر رویان در اثر سطوح ناکافى ویتامین B12 در روز 17 17 انکوباسیون موجب تحلیل ماهیچه هاى پاى جنین مى شود. کمبود منگنز موجب تحلیل استخوان ها و در نتیجه مرگ رویان طى روزهاى 20-21 انکوباسیون مى شود. کمبود روى در گله مادر نیز بد (استخوان هاى کوتاه و ضخیم) در رویان را شکلى استخوان ها بدنبال دارد. کمبود سلنیوم موجب تحلیل یا بد شکلى استخوان ها در جنین و فقدان نوك باالیى، چشم ها و دست و پا مى شود. رطوبت پایین هچر موجب مى شود جوجه ها بیشتر مستعد ابتال به لنگش و پایین هچر موجب مى شود جوجه ها بیشتر مستعد ابتال به لنگش و

سایر مشکالت پا شوند.

براى مطالعه کامل بولتن علمى ناهنجارى هاى پا در طیور به وب سایت شرکت سپاهان دانه پارسیان بخش مقاالت علمى مراجعه فرمایید.

www.SepahanDaneh.com

/ 3 / / 4 /

And its im pact on th e e nvironm e nt of th e inte stine ,sbone structure and pe rform ance

Calcium & phosphorus

اندازه قطعات شاهد قابلیت حل باالتر و اثرات منفى بیشتر کلسیم بر شاخص هاى هضـم خواهیم بود. نسبت هاى پایین تر

کلسیم به فسفر تاثیر مناسبى بر عملکرد نهایى پرنده مى گذارد. با توجه به این که کلسیم در غلظت هاى

باال با فیتات باند شده و تاثیر مخربى بر آنزیم فیتاز مى گذارد، پیشنهاد مى شود در

صورت استفاده از غلظت هاى باالى صورت استفاده از غلظت هاى باالى کلسیـم در جیـره بایستى از

دزهـاى بـاالى فیـتــاز استفــاده نمـود.

کلسیم با فسفر فیتات یک کمپلکس نامحلول تشکیل داده که این کلسیم با فسفر فیتات یک کمپلکس نامحلول تشکیل داده که این پدیده به عنوان عاملى محدود کننده فعالیت فیتاز مطرح مى باشد. هم چنین کلسیم مى تواند با فسفر در محیط روده واکنش نشان داده که تشکیل فرم ارتوفسفات کلسیم نامحلول دهدکه قابلیت حل فسفر غیرآلى را کاهش داده و دسترسى آن را در pH باالتر 5 را کاهش مى دهد. برخى از محققین گزارش نمودند که افزایش pH روده در اثر سطوح باالى استفاده کلسیم باعث کاهش قابلیت هضم ایلئومى فسفر در جوجه هاى گوشتى مى شود. بنابراین سطوح باالى سنگ فسفر در جوجه هاى گوشتى مى شود. بنابراین سطوح باالى سنگ آهک ، که از منابع معمول در جیره هاى طیور مى باشد،که به همراه pH در قسمت هاى ابتدایى فیتاز استفاده مى شود، باعث افزایش روده شده، این پدیده به دلیل ظرفیت باالى باند کردن اسید کلسیم مى باشد. Shafey در سال 1999 تشریح کرد که سنگ آهک pH مواد هاضمه روده کوچک را از 5/68 به 6/24 افرایش مى دهد. افزایش pH در چینه دان و سنگ دان باعث افزایش رسوب کلسیم، فیتات و

فسفر مى شود که قابلیت هضم کلسیم و فسفر را کاهش مى دهد. فسفر مى شود که قابلیت هضم کلسیم و فسفر را کاهش مى دهد. Barltrop در سال 1977 نشان دادند که تراکم باالى مواد Gacs و

معدنى و برخى پلى مرهاى جیره در مواد هاضمه باعث کاهش ضرایب هضم پروتئین و چربى مى شود. کلسیم باعث ایجاد صابون به ویژه اسیدهاى چرب اشباع در محیط روده شده که بازده استفاده انرژى به ویژه لیپدها را کاهش مى دهد. جیره هاى با کلسیم باال بدون تاثیر بر نسبت وزن به مصرف خوراك، باعث کاهش مصرف خوراك شده بود. این نتایج مى توانند پیشنهاد کنند که پرندگان قابلیت تشخیص جیره هاى با کلسیم باال را دارند و یا این که قادرند مصرف خوراك جیره هاى با کلسیم باال را دارند و یا این که قادرند مصرف خوراك را براى جلوگیرى از ایجاد نسبت هاى باالى کلسیم به فسفر، کاهش دهند. در سال هاى اخیر گزارشاتى مبنى بر این که پرندگان قادرند کلسیم را در جیره شناسایى کنند منتشر شده است. به طور کلى پذیرفته شده هنگامى که سطح کلسیم جهت معدنى شدن استخوان محدود باشد، افزایش سطح کلسیم باعث افزایش سطح خاکستر استخوان مى شود. اما کلسیم باال باعث کاهش عملکرد جوجه هاى گوشتى شده و با جذب ماکرومینرال ها نیز تداخل دارد. کلسیم باعث گوشتى شده و با جذب ماکرومینرال ها نیز تداخل دارد. کلسیم باعث رسوب صابون با اسیدهاى چرب اشباع شده، بنابراین قابلیت هضم چربى ها را کاهش داده و هم چنین قابلیت باند شدن با فسفر غیرآلى در روده را افزایش مى دهد. کلسیم باال، هم چنین تشکیل کمپلکس معدنى- فیتازدر pH باالى 5 افزایش مى دهد. کمپلکس کلسیم فیتاز باعث کاهش جذب کلسیم و فعالیت فیتازهاى اندوژنوس و اگزوژنوس مى شود. کاهش کلسیم جیره ممکن است باعث افزایش بازدهى استفاده از فسفر شود، در حالى که افزایش سطح کلسیم ممکن است استفاده از فسفر شود، در حالى که افزایش سطح کلسیم ممکن است اثر مخربى بر فسفر خاکستر داشته باشد. از جمله عوامل دیگر، توانایى باالى جذب اسید توسط کلسیم در سنگ آهک مى باشد که این امر باعث کاهش معنى دار قابلیت حل پروتئین و فسفر در سنگدان مى شود و بر قابلیت هضم نیتروژن و فسفر تاثیر مى گذارد.

بنابراین تحقیقات مختلف نشان مى دهند که کاهش متعادل کلسیم تاثیر نامطلوبى بر عملکرد و خاکستر استخوان جوجه هاى گوشتى ندارد. 5/1 اتم کلسیم در ملکول فیتات به شکل باند شده موجود مى باشد. استفاده از دزهاى باالى فیتاز که به شکل کامل فیتات را تجزیه کند، مى تواند تا 0/36% کلسیم آزاد کند. در نتیجه مى توان میزان کلسیم جیره را بدون ضربه بر عملکرد و خاکستر استخوان

کاهش داد. اخیرا، Walk و همکاران در سال 2012 که جوجه هاى گوشتى تغذیه که جوجه هاى گوشتى تغذیه شده با جیره هاى حاوى 0/9% کلسیم با یک منبع با قابلیت حل باالى کلسیم داراى رشد پایین ترى نسبت به منبع سنگ آهک داشتند. قابلیت حل منابع کلسیم باعث افزایش ظرفیت باندینگ اسید در ماده هاضمه شده و باعث کاهش قابلیت هضم انرژى و

پروتئین مى شود.

آزمایشات مختلف تاثیر کلسیم و فسفر و اثرات متقابل این دو را آزمایشات مختلف تاثیر کلسیم و فسفر و اثرات متقابل این دو را بررسى نموده اند. در آزمایشى تاثیر سه سطح کلسیم و 4 سطح فسفر غیر فیتاتى بر عملکرد، خاکستر استخوان و ذخیره کلسیم و فسفر مورد ارزیابى قرار گرفت. 12 جیره در یک طرح فاکتوریل 4×3 %0/31 ،0/25 0/9% و چهار سطح فسفر 0/7و ،0/5 با سه سطح 0/38 و 0/45% با یک دز باالى فیتاز(U/Kg 1150) که در همه جیره ها استفاده شده بودند. در رابطه با مصرف خوراك، خاکستر استخوان رابطه متقابلى بین کلسیم و فسفر مشاهدشد.افزایش سطح فسفر رابطه متقابلى بین کلسیم و فسفر مشاهدشد.افزایش سطح فسفر 0/38% مصرف خوراك در جوجه هایى که 0/25 به غیرفیتاتى از سطح باالى کلسیم(0/9%) را استفاده نموده بودند افزایش داد. این افزایش در مورد سطح 0/5 و 0/7% کلسیم مشاهده نشد. باالترین میزان رشد و تشکیل استخوان، براى پرندگانى بود که 0/7% کلسیم و 0/38% فسفر غیرفیتاتى مصرف کرده بودند. افزایش سطح کلسیم باعث کاهش ابقاى تفکیکى کلسیم شده بود(74% در سطح %0/5 کلسیم و 45 % در سطح 0/9% کلسیم). افزایش سطح فسفر باعث کلسیم). افزایش سطح فسفر باعث افزایش ابقاى کلى و جزیى کلسیم شده بود(53 تا 61%). بنابراین پیشنهاد مى شود استفاده از 0/7% کلسیم و 38/% فسفر در جیره هایى که سطوح بسیار باالى فیتاز استفاده شده باشد، جهت عملکرد 14-1 روزه مطلوب و خاکستر مناسب استخوان در جوجه هاى

مناسب مى باشد. در آزمایش دیگرى جهت بررسى تاثیر منابع مختلف کلسیم هم چون

سنگ آهک، کلراید کلسیم و لیپوکال( یک چربى- ترى کلسیم سنگ آهک، کلراید کلسیم و لیپوکال( یک چربى- ترى کلسیم فسفات انکپسوله شده) در4 سطح مختلف فسفر غیر فیتاتى

بر عملکرد، قابلیت هضم ایلئومى کلسیم و فسفر و معدنى شدن استخوان در جوجه هاى گوشتى مورد بررسى

قرار گرفت. نشان داده شد کلراید کلسیم داراى باالترین قابلیت حل کلسیم و TCP داراى

باالترین قابلیت باندینگ اسید است.

12 جیره این آزمایش در قالب یک طرح فاکتوریل 4×3 که 3 منبع کلسیم با 4 سطح فسفر غیرفیتاتى(0/3، 0/35، 0/4 و 0/45)که با افزودن 4 سطح فسفات و دزهاى باالى فیتاز(U/Kg 1150) به همه جیره ها بدست آمده بود. مصرف خوراك و افزایش وزن در 14 روزگى در گروه TCP و سنگ آهک باالتر از کلراید کلسیم بود. در جیره هاى حاوى TCP

افزایش فسفر تا 0/4% فسفر غیرفیتاتى و در گروه سنگ آهک تا %0/35 فسفر غیر فیتاتى، باعث افزایش وزن استخوان تیبا و محتواى خاکستر آن شد. قابلیت هضم ایلئومى کلسیم درکلراید کلسیم (73/7%) نسبت به ) نسبت به سنگ آهک (67/1%) و (66/8%) باالتر بود، که با افزودن سطوح مونوکلسیم فسفات، افزایش یافته بود. قابلیت هضم ایلئومى فسفر تحت تاثیر منبع کلسیم قرار نگرفته بود و با افزودن فسفر غیر فیتاتى افزایش یافته بود. سطح فسفر غیر فیتاتى در بازه 0/35-0/4 % همراه با دزهاى باالى فیتازدر جیره هاى حاوى سنگ آهک یا TCP جهت عملکرد مطلوب و معدنى شدن مناسب استخوان براى جوجه هاى 14-0 روزگى بسنده است.

با توجه به مطالب عنوان شده، نقش مهم کلسیم وفسفر و تاثیرات آن با توجه به مطالب عنوان شده، نقش مهم کلسیم وفسفر و تاثیرات آن بر جوجه هاى گوشتى نشان مى دهد که کلسیم تاثیر مهمى بر

هضم مواد مغذى دیگر از جمله فسفر، پروتئین و چربى ها pH مى گذارد. کلسیم در محیط روده باعث افزایش

شده که این امر تاثیر نامطلوبى بر شاخص هاى هضم دارد. ضمن این که افزایش pH روده

نگرانى هایى در مورد افزایش شمار باکترى هاى مخرب را باعث مى شود. باکترى هاى مخرب را باعث مى شود.

از جمله موارد دیگر استفاده از منابع مختلف کلسیم

و اندازه قطعات آن مى باشد که

با کاهش

TCP

ـر و تاثیـر آن بر کلسیم و فسـف محیط روده، استخوان و عملکرد

نتیجه گیرى آزمایشات علمى

/ 5 / / 6 /

CALCIU M &P HO S P HO RU S

And its im pact on th e e nvironm e nt of th e inte stine ,sbone structure and pe rform ance

Calcium & phosphorus

اندازه قطعات شاهد قابلیت حل باالتر و اثرات منفى بیشتر کلسیم بر شاخص هاى هضـم خواهیم بود. نسبت هاى پایین تر

کلسیم به فسفر تاثیر مناسبى بر عملکرد نهایى پرنده مى گذارد. با توجه به این که کلسیم در غلظت هاى

باال با فیتات باند شده و تاثیر مخربى بر آنزیم فیتاز مى گذارد، پیشنهاد مى شود در

صورت استفاده از غلظت هاى باالى صورت استفاده از غلظت هاى باالى کلسیـم در جیـره بایستى از

دزهـاى بـاالى فیـتــاز استفــاده نمـود.

12 جیره این آزمایش در قالب یک طرح فاکتوریل 4×3 که 3 منبع کلسیم با 4 سطح فسفر غیرفیتاتى(0/3، 0/35، 0/4 و 0/45)که با افزودن 4 سطح فسفات و دزهاى باالى فیتاز(U/Kg 1150) به همه جیره ها بدست آمده بود. مصرف خوراك و افزایش وزن در 14 روزگى در گروه TCP و سنگ آهک باالتر از کلراید کلسیم بود. در جیره هاى حاوى TCP

افزایش فسفر تا 0/4% فسفر غیرفیتاتى و در گروه سنگ آهک تا %0/35 فسفر غیر فیتاتى، باعث افزایش وزن استخوان تیبا و محتواى خاکستر آن شد. قابلیت هضم ایلئومى کلسیم درکلراید کلسیم (73/7%) نسبت به ) نسبت به سنگ آهک (67/1%) و (66/8%) باالتر بود، که با افزودن سطوح مونوکلسیم فسفات، افزایش یافته بود. قابلیت هضم ایلئومى فسفر تحت تاثیر منبع کلسیم قرار نگرفته بود و با افزودن فسفر غیر فیتاتى افزایش یافته بود. سطح فسفر غیر فیتاتى در بازه 0/35-0/4 % همراه با دزهاى باالى فیتازدر جیره هاى حاوى سنگ آهک یا TCP جهت عملکرد مطلوب و معدنى شدن مناسب استخوان براى جوجه هاى 14-0 روزگى بسنده است.

با توجه به مطالب عنوان شده، نقش مهم کلسیم وفسفر و تاثیرات آن با توجه به مطالب عنوان شده، نقش مهم کلسیم وفسفر و تاثیرات آن بر جوجه هاى گوشتى نشان مى دهد که کلسیم تاثیر مهمى بر

هضم مواد مغذى دیگر از جمله فسفر، پروتئین و چربى ها pH مى گذارد. کلسیم در محیط روده باعث افزایش

شده که این امر تاثیر نامطلوبى بر شاخص هاى هضم دارد. ضمن این که افزایش pH روده

نگرانى هایى در مورد افزایش شمار باکترى هاى مخرب را باعث مى شود. باکترى هاى مخرب را باعث مى شود.

از جمله موارد دیگر استفاده از منابع مختلف کلسیم

و اندازه قطعات آن مى باشد که

با کاهش

TCP

نتیجه گیرى

/ 6 /

CALCIU M &P HO S P HO RU S

در زمان مواجهه با تنش از بخش قشرى غده آدرنال، کورتیکوسترون ترشح مى شود. این هورمون، متابولیسم انرژى را تحت تأثیر قرار مى دهد و موجب افزایش استفاده از گلوکز و اسیدهاى آمینه براى تأمین Teeter و همکاران(1994) در مطالعه خود بررسى انرژى مى شود. کردند چگونه روش هاى مدیریتى جدید مى تواند طیور را در مقابله و انطباق با موقعیت هاى تنش زا یارى کند. در این مطالعه اثرات محیطى نظیر دماى باال و اثرات منفى آن بر عملکرد پرندگان بررسى شد، از آنجا که در این شرایط حفظ بقا در اولویت اصلى قرار داشت شد، از آنجا که در این شرایط حفظ بقا در اولویت اصلى قرار داشت کاهش سرعت رشد مشاهده شد. در شرایط تنش، عضله سینه، بویژه در مرغهاى گوشتى، اولین عضله اى است که پروتئین از دست مى دهد و آخرین عضله براى بازسازى پروتئین است. عضالت احشایى، عضالت پا و ران نسبت به عضله سینه پتانسیل بیشترى براى افزایش

جبرانى توده عضالنى به دنبال یک دوره تنش را دارند.

همانطور که قبًال بیان شد در تمام تنش هاى فیزیولوژیک –کورتیکوسترون کورتیکوسترون مسئول تغییر مسیر استفاده از مواد مغذى و ذخایر بدن براى صفات تولیدى به اعمال فیزیولوژیک حیاتى ضرورى براى حفظ بقاى پرنده است. استفاده از ویتامین C در خوراك در شرایط تنش مى تواند تا حدود زیادى تضعیف عملکرد را جبران کند. تمام پرندگان قادر به سنتز ویتامین C در بافت هاى کلیه هستند و از این رو افزودن آن در جیره توسط متخصصین تغذیه کمتر مورد توجه قرار گرفته است. C در بدن پرنده ثابت نیست، در بدن پرنده ثابت نیست، هرچند سنتز و استفاده از ویتامین C بسته به سن پرنده، شرایط توانایى کلیه در سنتز ویتامین مدیریتى، شرایط محیطى، ابتال به بیمارى، شرایط تغذیه اى و بروز C در کاهش تنش متفاوت است. براى درك بهتر اثرات ویتامین

در زمان مواجهه با تنش از بخش قشرى غده آدرنال، ترشح مى شود. این هورمون، متابولیسم انرژى را تحت تأثیر قرار مى دهد و موجب افزایش استفاده از گلوکز و اسیدهاى آمینه براى تأمین Teeter و همکاران(1994) در مطالعه خود بررسى انرژى مى شود. کردند چگونه روش هاى مدیریتى جدید مى تواند طیور را در مقابله و انطباق با موقعیت هاى تنش زا یارى کند. در این مطالعه اثرات محیطى نظیر دماى باال و اثرات منفى آن بر عملکرد پرندگان بررسى شد، از آنجا که در این شرایط حفظ بقا در اولویت اصلى قرار داشت کاهش سرعت رشد مشاهده شد. در شرایط تنش، عضله سینه، بویژه در مرغهاى گوشتى، اولین عضله اى است که پروتئین از دست مى

Cویتامین

اثرات منفى تنش الزم است به ویتامین C به عنوان یک عامل "ضد تنش" و نه یک محرك رشد نگاه شود. باالترین غلظت ویتامین C در C حیوانات در بیضه ها، تخمدان و غده آدرنال وجود دارد. ویتامیندر غده آدرنال، از لحاظ متابولیکى موجب کنترل تولید کورتیکوسترون مى شود. عوامل تنش زاى محیطى بر سطوح پالسمایى و بافتى ویتامین C اثر مستقیم دارند. در شرایط مقابله با تنش بهتر است میزان آزادسازى کورتیکوسترون از قشر آدرنال کنترل شده باشد. کاهش ترشح این هورمون از قشر آدرنال ممکن کنترل شده باشد. کاهش ترشح این هورمون از قشر آدرنال ممکن C نقش اصلى در سنتز است به مرگ حیوان منجر شود. ویتامین

پیوسته کورتیکوسترون ایفا مى کند. مکانیسم پیشنهادى براى این اثر از طریق مهار آنزیم هاى 21-هیدروکسیالز و 11-بتا هیدروکسیالز در مسیر بیوسنتز استروئیدها در قشر آدرنال مى باشد. افزودن ویتامین C در آب و خوراك طى شرایط تنش باعث کاهش سنتز کورتیکوسترون مى شود. براى کسب بهترین نتیجه، استفاده از ویتامین C در خوراك یا آب باید حداقل 24 یا 48 ساعت قبل از شروع تنش آغاز و در تمامى طول دوره تنش ادامه یابد.

مقادیر توصیه شده ویتامین C معموًال بین150ppm-100 است. عالوه بر ویتامین C سطح سایر ویتامین ها نیز باید در جیره افزایش سطح سایر ویتامین ها نیز باید در جیره افزایش یابد تا عملکرد مطلوب و کیفیت مناسب الشه بدست آید. ویتامین ها موجب افزایش مقاومت بدن در برابر بیمارى در شرایط تنش مى شوند. ویتامین ها با کاهش اثرات برخى هورمون ها از بافت هاى ایمنى بدن در برابر آسیب هاى اکسیداتیو محافظت مى کنند و همچنین موجب افزایش تکثیر و تمایز سلولى مى شوند. حیوانات تحت تنش مقاومت کمترى در برابر بیمارى دارند و بیشتر در معرض خطر ابتال به عفونت هستند. گلوکوکورتیکوئیدها سرکوب کننده سیستم ایمنى هستند، هستند. گلوکوکورتیکوئیدها سرکوب کننده سیستم ایمنى هستند، در شرایط تنش عملکرد سلول هاى ایمنى به میزان زیادى تحت تأثیر افزایش سطح آیکوزانوئیدها قرار مى گیرد. محرك هاى مختلف A2 باعث آزاد مانند هورمون هاى تنش با فعال سازى فسفولیپاز 20 کربنى، آراشیدونیک اسید، از غشاهاى شدن اسیدهاى چرب فسفولیپیدى مى شوند. در نتیجه تجزیه غشـاهاى سلـولى و تولید پروستاگـالندین ها از آراشیدونیک اسید، مولکول هاى اکسیژن واکنش پذیر(H2O2, OH وO2) و رادیکال هاى آزاد تشکیل مى شوند که و رادیکال هاى آزاد تشکیل مى شوند که مى توانند به سلول ها و غشاها آسیـب وارد کنند. این رادیکـال هـاى آزاد همچنین مى توانند موجب اختالل در عملکرد پروتئین ها، ساختار

DNA و تولید انرژى درون سلول شوند. استفاده از فراورده هاى آنتى

اکسیدانى (ویتامین E و بتاکاروتن) در زمان تنش به همین دلیل مى تواند مفید باشد.

تنش همچنین باعث افزایش نرخ متابولیسم در پرنده مى شود و از تنش همچنین باعث افزایش نرخ متابولیسم در پرنده مى شود و از طریق مسیرهاى اکسیداتیو تولید رادیکال هاى آزاد را افزایش مى دهد. تحت شرایط تنش دفع عناصر معدنى نیز افزایش مى یابد که موجب کاهش متالوآنزیم هاى الزم براى دفع رادیکال هاى آزاد و پراکسیدها

از بدن مى شود. ویتامین هاى E و C به ویژه در زمان ابتال به بیمارى هاى عفونى اهمیت

زیادى دارند.

غده آدرنال و هورمون هاى مرتبط با استرس

یادآورى: مدیریت عوامل تنش زا یکى از بخش هاى مهم مورد توجه در هر دوره پرورشى مى باشد. تنش مانع مدیریت عوامل تنش زا یکى از بخش هاى مهم مورد توجه در هر دوره پرورشى مى باشد. تنش مانع

بروز کامل پتانسیل هاى بالقوه ژنتیکى پرنده براى رشد، کارآیى تبدیل خوراك و تولید تخم مرغ مى

شود. تنش همچنین باعث کاهش توانایى پرنده براى ابراز یک پاسخ ایمنى مناسب مى شود. طیور

امروزى به طور مداوم در معرض عوامل تنش زا قرار دارند. داشتن یک دوره پرورش موفق مستلزم

همکارى مناسب دامپزشک، متخصص تغذیه، مدیر تولید و سایر پرسنل است، این مجموعه بایستى

درك درستى از عوامل ایجاد تنش و تالش همه جانبه براى به حداقل رساندن آثار آن داشته باشند.

یک رابطه متقابل سه جانبه میان تنش، تغذیه و ایمنى وجود دارد که بایستى براى مقابله با عوامل تنش زا در گله هاى طیور مد نظر قرار داده شود. تنش زا در گله هاى طیور مد نظر قرار داده شود.

بررسى روابط متقابل موجود میان تغذیه و ایمنى

/ 7 / / 8 /

(بخش دوم)

ويتامين

غده آدرنال و هورمون هاى مرتبط با استرس

/

مقاومت در برابر بیمارى، یکى از نتایج تمایز سلولى است و یکى از A حفظ تمایز مناسب بافت پوششى و جلوگیرى وظایف مهم ویتامین از کراتینه شدن سلولهاى اپى تلیال است که معموًال بهنگام کمبود A براى حفظ بافت سلولى اندام هاى آن رخ مى دهد. ویتامین لنفاوى، که در مبارزه با تنش ناشى از بیمارى ضرورى هستند، مورد A براى بهبود ایمنى سلولى و هومورال نیز نیاز است. وجود ویتامین ضرورى است و فعالیت فاگوسیت ها (سلول هاى بیگانه خوار) را A موجب کاهش تلفات در جوجه هاى آلوده به موجب کاهش تلفات در جوجه هاى آلوده به افزایش مى دهد. ویتامین

اووسیت هاى کوکسیدیوز حاصل از E. تنال و E. آسرولینا مى شود.

از آنجا که ویتامین هاى A، E، C و کاروتنوئیدها: - قادر به محافظت از سلول ها در برابر اکسیداسیون رادیکال هاى

آزاد هستند - اثرات زیان آور ایکوزانوئیدها را کاهش مى دهند

- پاسخهاى ایمنى هومورال و ایمنى سلولى را در زمان تنش بهبود - پاسخهاى ایمنى هومورال و ایمنى سلولى را در زمان تنش بهبود مى بخشند،

متخصصان تغذیه بایستى سطح ویتامین هاى الزم براى بهبود وضعیت سالمت بدن طى تنش و بیمارى را بطور مستمر مورد بررسى

قرار دهند.

تنش و بیمارى با کاهش میزان عناصر معدنى در خون و افزایش دفع تنش و بیمارى با کاهش میزان عناصر معدنى در خون و افزایش دفع اندوژنوس آنها موجب افزایش سطح نیازهاى متابولیکى براى مقابله با بیمارى مى شود. به همین دلیل متخصصین تغذیه اغلب هنگام مواجهه پرنده با یک عامل تنش زا، سطح مواد معدنى موجود در جیره را افزایش مى دهند. متابولیسم مواد معدنى در اثر افزایش میزان فراخوانى این عناصر توسط پروتئین هاى فاز حاد طى شرایط تنش بطور کلى تغییر مى کند. به هنگام تنش، سطح مس موجود در

سرم خون افزایش و سطوح آهن، روى و منگنز کاهش مى یابد. سرم خون افزایش و سطوح آهن، روى و منگنز کاهش مى یابد. سطوح روى سرم در نتیجه فراخوانى روى از ذخایر پالسما براى سنتز متالوتیونین در کبد و سایر بافت ها کاهش مى یابد. متالوتیونین فراوان ترین پروتئین غیر آنزیمى شناخته شده حاوى روى است که باعث مى شود روى به عنوان یک کوفاکتور براى سنتز متالوپروتئیناز و سایر پروتئین هاى مورد نیاز در فاز حاد مورد استفاده قرار گیرد.

سرولوپالسمین (یکى از پروتئین هاى مهم پالسما که وظیفه انتقال سرولوپالسمین (یکى از پروتئین هاى مهم پالسما که وظیفه انتقال مس را بر عهده دارد) یک آنتى اکسیدان محافظت کننده است و بعنوان یک عامل ضرورى در پاسخ فاز حاد مطرح مى باشد. میزان مس مورد نیاز براى این فرآیند در برابر سایر اعمال این عنصر نسبتًا

زیاد است. کمبود مس موجب کاهش آزادسازى سرولوپالسمین طى تنش هاى التهابى مى شود.

یکى از مکانیسم هاى دفاعى جالب در حیوانات براى مقابله با بیمارى یکى از مکانیسم هاى دفاعى جالب در حیوانات براى مقابله با بیمارى و تنش، حذف آهن از گردش خون مى باشد. در زمان ابتال به عفونت، آهن از چرخه گردش خون حذف شده و در داخل محفظه هایى قرار مى گیرد تا از لحاظ تغذیه اى براى باکترى ها و عوامل بیماریزا غیر W این فرآیند را "ایمنى تغذیه اى" ein berg قابل دسترس باشد.( 1974 ) نامید. مطالعات نشان داده که جذب آهن از دستگاه گوارش نیز در

ساعات پس از بیمارى بطور قابل توجهى کاهش مى یابد. منگنز مورد نیاز دستگاه گوارش، شش ها و سایر بافت هاى پرنده طى منگنز مورد نیاز دستگاه گوارش، شش ها و سایر بافت هاى پرنده طى پاسخ ایمنى افزایش مى یابد. دلیل این امر این است که منگنز به عنوان کوفاکتور براى آنزیم سوپراکسید دیسموتاز عمل مى کند و موجب بهبود آسیب هاى ناشى از پاسخ ایمنى مى شود. با این حال در شرایط درگیرى با تنش تغییرات خیلى کمى در سطح منگنز

پالسما مشاهده مى شود. هدف از افزودن عناصر معدنى کم نیاز در زمان مواجهه با تنش هدف از افزودن عناصر معدنى کم نیاز در زمان مواجهه با تنش فـراهـم کردن مقـادیر کافـى و قابل دسترس این عناصر است تا پرنده بتواند به سهولت از آنها استفاده و کاهش سطح این عناصر در اثر تنش را جبران کند، استفاده از مکمل هاى معدنى نقش مهمى در

بهبود عملکرد سیستم ایمنى در شرایط تنش ایفا مى کند.

احتیاجات عناصر معدنى کم نیاز

در زمان عفونت، فاگوسیت ها (سلول هاى بیگانه خوار) با تولید رادیکال هاى آزاد موجب تخریب ذرات هضم شده مى شوند که در صورت ناکافى بودن آنتى اکسیدان ها، خود تخریبى ایجاد مى کنند. ویتامین C با کاهش رادیکال هاى آزاد به دام انداخته شده

توسط ویتامین E به بازتولید این ویتامین کمک مى کند.

به نظر میرسد برکسى پوشیده نیست که امنیت غذائى اعم از کمى و کیفى در هر مملکت یکى از ارکان مهم و اساسى زیر ساخت هاى اجتماعى، فرهنگى، اقتصادى و ... آن کشور مى باشد.

حکیمان مى گویند عقل سالم در بدن سالم است داشتن بدن سالم مستلزم تغذیه سالم مى باشد و این زنجیره سالمت تا بدانجا ادامه مى یابد که سالمت دام و طیور و آبزیانى که منبع تغذیه انسانها هستند، وابسته به تغذیه و خوراك سالم و بهداشتى مى باشد.

بر این اساس هرگونه مواد و فرآوده غذائى الزامًا مى بایست تحت اصول و ضوابطى تولید گردد که تضمین کننده سالمت و بهداشت نسبى بوده و بایست تحت اصول و ضوابطى تولید گردد که تضمین کننده سالمت و بهداشت نسبى بوده و G ابتدا در M P مصرف کننده بر اساس استانداردها و ضوابط تعریف شده با اطمینان و اعتماد اقدام به مصرف نماید در همین رابطه اصول و ضوابطسال 1945 میالدى از سوى کشورهاى پیشرفته صنعتى صرفًا در خصوص تولیدات داروئى مطرح و اصول و ضوابط معینى براى آن تعریف و تدوین

گردید. G صادر نمود. و به صادر نمود. و به M P مجموعه مقرراتى را تحت عنوان FDA در ادامه برقرارى این مقررات در سال 1962 سازمان غذا و داروئى کشور آمریکا منظور بهبود کیفیت و توسعه صنعت داروسازى تهیه و ارائه داد؛ در پى آن کشورهاى تولیدکننده دارو ملزم به اجراء و رعایت اصول مزبور گردیدند

G مى باشند. M P اینگونه الزامات از سال 1979 رسمیت یافته و تاکنون هر مؤسسه داروسازى اجباراً ملزم به رعایت و اعمال اصولG مى باشد که معادل فارسى آن را مى توان عملیات خوب و صحیح تولید معنا کرد. بدیهى است این ood M an u factu rin g Practice مخفف G M P

خوب بودن و درست عمل کردن تولید مستلزم فراهم سازى زیرساخت هاى آن است. ادامه دارد...

/ 9 / / 10 /

مقاومت در برابر بیمارى، یکى از نتایج تمایز سلولى است و یکى از A حفظ تمایز مناسب بافت پوششى و جلوگیرى وظایف مهم ویتامین از کراتینه شدن سلولهاى اپى تلیال است که معموًال بهنگام کمبود A براى حفظ بافت سلولى اندام هاى آن رخ مى دهد. ویتامین لنفاوى، که در مبارزه با تنش ناشى از بیمارى ضرورى هستند، مورد A براى بهبود ایمنى سلولى و هومورال نیز نیاز است. وجود ویتامین ضرورى است و فعالیت فاگوسیت ها (سلول هاى بیگانه خوار) را A موجب کاهش تلفات در جوجه هاى آلوده به موجب کاهش تلفات در جوجه هاى آلوده به افزایش مى دهد. ویتامین

اووسیت هاى کوکسیدیوز حاصل از E. تنال و E. آسرولینا مى شود.

از آنجا که ویتامین هاى A، E، C و کاروتنوئیدها: - قادر به محافظت از سلول ها در برابر اکسیداسیون رادیکال هاى

آزاد هستند - اثرات زیان آور ایکوزانوئیدها را کاهش مى دهند

- پاسخهاى ایمنى هومورال و ایمنى سلولى را در زمان تنش بهبود - پاسخهاى ایمنى هومورال و ایمنى سلولى را در زمان تنش بهبود مى بخشند،

متخصصان تغذیه بایستى سطح ویتامین هاى الزم براى بهبود وضعیت سالمت بدن طى تنش و بیمارى را بطور مستمر مورد بررسى

قرار دهند.

تنش و بیمارى با کاهش میزان عناصر معدنى در خون و افزایش دفع تنش و بیمارى با کاهش میزان عناصر معدنى در خون و افزایش دفع اندوژنوس آنها موجب افزایش سطح نیازهاى متابولیکى براى مقابله با بیمارى مى شود. به همین دلیل متخصصین تغذیه اغلب هنگام مواجهه پرنده با یک عامل تنش زا، سطح مواد معدنى موجود در جیره را افزایش مى دهند. متابولیسم مواد معدنى در اثر افزایش میزان فراخوانى این عناصر توسط پروتئین هاى فاز حاد طى شرایط تنش بطور کلى تغییر مى کند. به هنگام تنش، سطح مس موجود در

سرم خون افزایش و سطوح آهن، روى و منگنز کاهش مى یابد. سرم خون افزایش و سطوح آهن، روى و منگنز کاهش مى یابد. سطوح روى سرم در نتیجه فراخوانى روى از ذخایر پالسما براى سنتز متالوتیونین در کبد و سایر بافت ها کاهش مى یابد. متالوتیونین فراوان ترین پروتئین غیر آنزیمى شناخته شده حاوى روى است که باعث مى شود روى به عنوان یک کوفاکتور براى سنتز متالوپروتئیناز و سایر پروتئین هاى مورد نیاز در فاز حاد مورد استفاده قرار گیرد.

سرولوپالسمین (یکى از پروتئین هاى مهم پالسما که وظیفه انتقال سرولوپالسمین (یکى از پروتئین هاى مهم پالسما که وظیفه انتقال مس را بر عهده دارد) یک آنتى اکسیدان محافظت کننده است و بعنوان یک عامل ضرورى در پاسخ فاز حاد مطرح مى باشد. میزان مس مورد نیاز براى این فرآیند در برابر سایر اعمال این عنصر نسبتًا

زیاد است. کمبود مس موجب کاهش آزادسازى سرولوپالسمین طى تنش هاى التهابى مى شود.

یکى از مکانیسم هاى دفاعى جالب در حیوانات براى مقابله با بیمارى یکى از مکانیسم هاى دفاعى جالب در حیوانات براى مقابله با بیمارى و تنش، حذف آهن از گردش خون مى باشد. در زمان ابتال به عفونت، آهن از چرخه گردش خون حذف شده و در داخل محفظه هایى قرار مى گیرد تا از لحاظ تغذیه اى براى باکترى ها و عوامل بیماریزا غیر W این فرآیند را "ایمنى تغذیه اى" ein berg قابل دسترس باشد.( 1974 ) نامید. مطالعات نشان داده که جذب آهن از دستگاه گوارش نیز در

ساعات پس از بیمارى بطور قابل توجهى کاهش مى یابد. منگنز مورد نیاز دستگاه گوارش، شش ها و سایر بافت هاى پرنده طى منگنز مورد نیاز دستگاه گوارش، شش ها و سایر بافت هاى پرنده طى پاسخ ایمنى افزایش مى یابد. دلیل این امر این است که منگنز به عنوان کوفاکتور براى آنزیم سوپراکسید دیسموتاز عمل مى کند و موجب بهبود آسیب هاى ناشى از پاسخ ایمنى مى شود. با این حال در شرایط درگیرى با تنش تغییرات خیلى کمى در سطح منگنز

پالسما مشاهده مى شود. هدف از افزودن عناصر معدنى کم نیاز در زمان مواجهه با تنش هدف از افزودن عناصر معدنى کم نیاز در زمان مواجهه با تنش فـراهـم کردن مقـادیر کافـى و قابل دسترس این عناصر است تا پرنده بتواند به سهولت از آنها استفاده و کاهش سطح این عناصر در اثر تنش را جبران کند، استفاده از مکمل هاى معدنى نقش مهمى در

بهبود عملکرد سیستم ایمنى در شرایط تنش ایفا مى کند.

احتیاجات عناصر معدنى کم نیاز

در زمان عفونت، فاگوسیت ها (سلول هاى بیگانه خوار) با تولید رادیکال هاى آزاد موجب تخریب ذرات هضم شده مى شوند که در صورت ناکافى بودن آنتى اکسیدان ها، خود تخریبى ایجاد مى کنند. ویتامین C با کاهش رادیکال هاى آزاد به دام انداخته شده

توسط ویتامین E به بازتولید این ویتامین کمک مى کند.

به نظر میرسد برکسى پوشیده نیست که امنیت غذائى اعم از کمى و کیفى در هر مملکت یکى از ارکان مهم و اساسى زیر ساخت هاى اجتماعى، فرهنگى، اقتصادى و ... آن کشور مى باشد.

حکیمان مى گویند عقل سالم در بدن سالم است داشتن بدن سالم مستلزم تغذیه سالم مى باشد و این زنجیره سالمت تا بدانجا ادامه مى یابد که سالمت دام و طیور و آبزیانى که منبع تغذیه انسانها هستند، وابسته به تغذیه و خوراك سالم و بهداشتى مى باشد.

بر این اساس هرگونه مواد و فرآوده غذائى الزامًا مى بایست تحت اصول و ضوابطى تولید گردد که تضمین کننده سالمت و بهداشت نسبى بوده و بایست تحت اصول و ضوابطى تولید گردد که تضمین کننده سالمت و بهداشت نسبى بوده و G ابتدا در M P مصرف کننده بر اساس استانداردها و ضوابط تعریف شده با اطمینان و اعتماد اقدام به مصرف نماید در همین رابطه اصول و ضوابطسال 1945 میالدى از سوى کشورهاى پیشرفته صنعتى صرفًا در خصوص تولیدات داروئى مطرح و اصول و ضوابط معینى براى آن تعریف و تدوین

گردید. G صادر نمود. و به صادر نمود. و به M P مجموعه مقرراتى را تحت عنوان FDA در ادامه برقرارى این مقررات در سال 1962 سازمان غذا و داروئى کشور آمریکا منظور بهبود کیفیت و توسعه صنعت داروسازى تهیه و ارائه داد؛ در پى آن کشورهاى تولیدکننده دارو ملزم به اجراء و رعایت اصول مزبور گردیدند

G مى باشند. M P اینگونه الزامات از سال 1979 رسمیت یافته و تاکنون هر مؤسسه داروسازى اجباراً ملزم به رعایت و اعمال اصولG مى باشد که معادل فارسى آن را مى توان عملیات خوب و صحیح تولید معنا کرد. بدیهى است این ood M an u factu rin g Practice مخفف G M P

خوب بودن و درست عمل کردن تولید مستلزم فراهم سازى زیرساخت هاى آن است. ادامه دارد...

/ 9 / / 10 /

در ابتدا خواهشمندم خود را به طور کامل معرفى نموده و خصوصیات واحد پرورشى خود را ذکر بفرمایید؟ اینجانب محمّد هنرمند متولد سال 1351، شهر خرم آباد هستم و در حال حاضر مشغول تحصیل در رشته دکترى زراعت مى باشم. بنده به همراه خانواده از دیرباز به پرورش سنتى مرغ گوشتى اشتغال داشتم ولى چندین سال است که مسئولیت واحد پرورشى مرغ گوشتى تمام اتوماتیک با

ظرفیت 20 هزار قطعه (واقع در کیلومتر 18 جاده خرم آباد_ بروجرد) را عهده دار هستم.

موفقیت جنابعالى در صنعت مرغدارى وابسته به چه عواملى بوده است؟ اینجانب موفقیت خود را در گرو استفاده از دامپزشک مجرّب ، استفاده از مشاور تغذیه و برنامه تغذیه اى از پیش تعیین شده ، رعایت موارد اینجانب موفقیت خود را در گرو استفاده از دامپزشک مجرّب ، استفاده از مشاور تغذیه و برنامه تغذیه اى از پیش تعیین شده ، رعایت موارد قرنطینه اى و بهداشتى شامل : کنترل ورود و خروج افراد ، ضد عفونى افراد و وسایل نقلیه ، پوشیدن لباس مخصوص و دوش گرفتن تمامى پرسنل رعایت نکات مدیریتى ، تقسیم بندى دوره ى رشد به فازهاى مختلف و تنظیم برنامه ى غذایى به صورت آماده که در اختیار پرسنل قرار گرفته تا طبق آن تغذیه انجام شود. این فرم ها به گونه اى طراحى شده که تمامى پرسنل با هر سطح سواد بتوانند نظرات متخصص تغذیه و دامپزشک

فارم را طبق آن اعمال نمایند .

در خصوص نقش بازار در موفقیت و عدم موفقیت مرغداران چه نکاتى را دخیل مى دانید؟ به طور کلى در سال هاى اخیر با توجه به نوسانات بازار مرغ ، انگیزه براى پرورش کاهش یافته و بعضًا در برخى از دوره ها مرغدارى ها با نصف به طور کلى در سال هاى اخیر با توجه به نوسانات بازار مرغ ، انگیزه براى پرورش کاهش یافته و بعضًا در برخى از دوره ها مرغدارى ها با نصف ظرفیت اسمى خود فعالیت مى کنند که همگى ناشى از ریسک باالى تولید در این حوزه است تا حدى که در شرایط فعلى مرغداران به دنبال

سود نبوده و تنها در پى تأمین هزینه هاى جارى خود هستند. امروزه شرایط در هر مرحله نسبت به مرحله ى قبل مشکل تر مى شود به طورى که على رغم امید بخشى براى بهبود اوضاع توسط مسئولین و امروزه شرایط در هر مرحله نسبت به مرحله ى قبل مشکل تر مى شود به طورى که على رغم امید بخشى براى بهبود اوضاع توسط مسئولین و متولیان همچنان وضعیت رو به وخامت است. از جمله مشکالت پیش روى مرغداران قیمت باالى نهاده هاست به طورى که قیمت تا حدود 30 % (ذرت از 650 تومان به860 تومان افزایش یافته*) از طرف دیگر با نابسامانى ایجاد شده قیمت مرغ خریدارى شده توسط دالالن3200 تومان* مى باشد که متأسفانه کفاف هزینه هاى جارى را هم نمى دهد . بد حسابى خریداران به علت شرایط بازار نیز از دیگر مشکالت پیش روى مرغداران

است به طورى که با وضعیت کنونى شاید بتوان تنها تا 2 یه 3 دوره ى بعدى این شرایط را تحمل نمود.

بفرمایید پیشنهاد جنابعالى براى حل مشکالت پیش روى تولید کنندگان مرغ چیست؟ ثبات قیمت و تنظیم بازار جهت اطمینان مرغدار از خرید تضمینى مرغ به قیمت عادالنه که متأسفانه امروزه على رغم تصویب قیمت 3400 ثبات قیمت و تنظیم بازار جهت اطمینان مرغدار از خرید تضمینى مرغ به قیمت عادالنه که متأسفانه امروزه على رغم تصویب قیمت 3400 تومان* توسط اتحادیه مرغ 200 تومان* زیر قیمت خریدارى مى شود به طورى که ناچار به فروش زیر قیمت هستیم زیرا در صورت تشابه قیمت

در دو روز متوالى و عدم فروش حدوداً روزى 5600000 تومان* ضرردهى خواهد داشت . همچنین پیشنهاد اینجانب در درجه دوم صادرات 10% میزان تولید به کشورهاى همسایه مى باشد که این مسئله در گردهمایى مرغداران منطقه مطرح و با توجه به زیر ساخت هاى موجود و امکانات روز و رعایت دستورالعمل ها امکان تولید مرغ سایز و نیز مرغ سبز ( بدون آنتى بیوتیک)

در واحد ها امکان پذیر خواهد بود و ما توانایى تولید مرغ بنا به شرایط معین شده جهت صادرات را داریم.

*تاریخ مصاحبه، خرداد ماه 1395

در این قسمت از سرى مصاحبه هاى نشریه دانش دامپروى به سراغ یکى از نخبگان صنعت طیور و شاغل در جهاد کشاورزى شهرستان خرم آباد رفتیم که از دیرباز به صورت سنتى مشغول به پرورش مرغ بوده و اکنون با تالش شبانه روزى توانسته فرهنگ مرغدارى نوین و صنعتى را در منطقه خود ایجاد و گسترش دهد.

پیشنهاد شما براى افرادى که قصد ورود به این صنعت را دارند چیست و به نظر جنابعالى رعایت چه نکاتى در حصول موفقیت و تضمین سوددهى مؤثر است؟

سود دهى به طور کلى به یک سرى از شرایط قبل و بعد از تولید بستگى دارد به طورى که قبل از تولید به روز بودن تجهیزات، امکانات و سالن ها سود دهى به طور کلى به یک سرى از شرایط قبل و بعد از تولید بستگى دارد به طورى که قبل از تولید به روز بودن تجهیزات، امکانات و سالن ها (از قبیل: نور ، تهویه و سیستم گرمایش)، موارد مدیریتى و نیز رعایت اصول بهداشتى و درمانى مانند قرنطینه و واکسیناسیون تحت نظر متخصصان دامپزشکى و تغذیه و نیز استفاده از دان آماده ى با کیفیت عالى و نهاده هاى با کیفیت مطرح مى باشد و بعد از تولید مواردى مانند: قیمت بازار و خرید تضمینى تعیین کننده ى میزان سود است. به طورى که بعضى از افراد على رغم رعایت کلیه ى استاندارد ها و استحصال ضریب تبدیل

مناسب به علت قیمت پایین خریدارى شده توسط دالالن ضررهاى هنگفتى را متقبل مى شوند. یکى از موارد بسیار مهم براى تولید موفق استفاده از دان و آب مناسب است؛ کنسانتره و دان مصرفى باید حتمًا از لحاظ ویتامین ها و میکروالمان ها یکى از موارد بسیار مهم براى تولید موفق استفاده از دان و آب مناسب است؛ کنسانتره و دان مصرفى باید حتمًا از لحاظ ویتامین ها و میکروالمان ها در حد استاندارد ترکیب شده و متعادل باشد تا موجب بروز ناهنجارى هاى پا در گلّه نگردد. اگر تمامى ترکیبات در دان مصرفى به صورت آماده و از پیش تعیین شده وجود داشته باشد عالوه بر عدم نیاز مراجعات مکرر جهت تهیه ى اقالم گوناگون نتایج بهترى حاصل خواهد شد. همچنین عدم پرت دان و اثر بخشى باال از دیگر مزایاى دان هاى کامل است. آب مناسب نیز آبى است که عالوه بر متعادل بودن PH و امالح و سختى مناسب،

از لحاظ بار میکروبى نیز قابل قبول باشد ، براى مثال بعضى از چاه هاى منطقه داراى آب گل آلود بوده که باعث گرفتگى نیپل ها مى گردد.

امروزه کیفیت نهاده ها را چگونه ارزیابى مى کنید؟ امروزه کیفیت نهاده ها را چگونه ارزیابى مى کنید؟ نهاده ها مانند سویا نباید مانده و کپک زده و همراه با خاك باشد ، به صورت تازه استفاده شده و رطوبت آن بیش از حد تعیین شده نباشد که

تنها بعضى از تأمین کنندگان این کیفیت را ارائه مى دهند.

در این مدت که مشغول به فعالیت هستید آیا بیمارى خاصى گریبان گیر گله ى شما شده است؟ تاکنون دچار بیمارى فراگیر نشده ام ولى بعضى از بیمارى ها با منشأ خارجى که عمدتًا با مسایل مدیریتى در ارتباط نیستند گاهى گلّه را آلوده تاکنون دچار بیمارى فراگیر نشده ام ولى بعضى از بیمارى ها با منشأ خارجى که عمدتًا با مسایل مدیریتى در ارتباط نیستند گاهى گلّه را آلوده کرده اند که در نهایت کنترل شده اند. از سوى دیگر عمده تلفات ما مربوط به شرکت هاى جوجه کشى مى باشد زیرا آن ها جوجه ى نامرغوب با وزن پایین به مرغدار ارائه نموده به طورى که در هر دوره حدود 1300 جوجه دچار تلفات مى شود. ما با کنترل و ردیابى چرخه ى تولید از ابتداى پروسه ى جوجه کشى دریافتیم بعد از هچ شدن استرس وارد شده به جوجه باعث کاهش قدرت سیستم ایمنى و تلفات ناشى از تولید مى گردد و از طرفى سن مرغ مادر بسیار مهم است زیرا اگر سن گله مرغ مادر زیر 35 هفته باشد جوجه ى آن ریز و وزن دان مصرفى باالتر است

و این مشکالت از سوى تولید کننده جوجه به وجود آمده و عمدتًا مربوط به پرورش دهنده نمى باشد. و این مشکالت از سوى تولید کننده جوجه به وجود آمده و عمدتًا مربوط به پرورش دهنده نمى باشد.

/ 11 / / 12 /

نمونه یک مرغدار فنى و علمى جناب آقاى محمد هنرمند

در ابتدا خواهشمندم خود را به طور کامل معرفى نموده و خصوصیات واحد پرورشى خود را ذکر بفرمایید؟ اینجانب محمّد هنرمند متولد سال 1351، شهر خرم آباد هستم و در حال حاضر مشغول تحصیل در رشته دکترى زراعت مى باشم. بنده به همراه خانواده از دیرباز به پرورش سنتى مرغ گوشتى اشتغال داشتم ولى چندین سال است که مسئولیت واحد پرورشى مرغ گوشتى تمام اتوماتیک با

ظرفیت 20 هزار قطعه (واقع در کیلومتر 18 جاده خرم آباد_ بروجرد) را عهده دار هستم.

موفقیت جنابعالى در صنعت مرغدارى وابسته به چه عواملى بوده است؟ اینجانب موفقیت خود را در گرو استفاده از دامپزشک مجرّب ، استفاده از مشاور تغذیه و برنامه تغذیه اى از پیش تعیین شده ، رعایت موارد اینجانب موفقیت خود را در گرو استفاده از دامپزشک مجرّب ، استفاده از مشاور تغذیه و برنامه تغذیه اى از پیش تعیین شده ، رعایت موارد قرنطینه اى و بهداشتى شامل : کنترل ورود و خروج افراد ، ضد عفونى افراد و وسایل نقلیه ، پوشیدن لباس مخصوص و دوش گرفتن تمامى پرسنل رعایت نکات مدیریتى ، تقسیم بندى دوره ى رشد به فازهاى مختلف و تنظیم برنامه ى غذایى به صورت آماده که در اختیار پرسنل قرار گرفته تا طبق آن تغذیه انجام شود. این فرم ها به گونه اى طراحى شده که تمامى پرسنل با هر سطح سواد بتوانند نظرات متخصص تغذیه و دامپزشک

فارم را طبق آن اعمال نمایند .

در خصوص نقش بازار در موفقیت و عدم موفقیت مرغداران چه نکاتى را دخیل مى دانید؟ به طور کلى در سال هاى اخیر با توجه به نوسانات بازار مرغ ، انگیزه براى پرورش کاهش یافته و بعضًا در برخى از دوره ها مرغدارى ها با نصف به طور کلى در سال هاى اخیر با توجه به نوسانات بازار مرغ ، انگیزه براى پرورش کاهش یافته و بعضًا در برخى از دوره ها مرغدارى ها با نصف ظرفیت اسمى خود فعالیت مى کنند که همگى ناشى از ریسک باالى تولید در این حوزه است تا حدى که در شرایط فعلى مرغداران به دنبال

سود نبوده و تنها در پى تأمین هزینه هاى جارى خود هستند. امروزه شرایط در هر مرحله نسبت به مرحله ى قبل مشکل تر مى شود به طورى که على رغم امید بخشى براى بهبود اوضاع توسط مسئولین و امروزه شرایط در هر مرحله نسبت به مرحله ى قبل مشکل تر مى شود به طورى که على رغم امید بخشى براى بهبود اوضاع توسط مسئولین و متولیان همچنان وضعیت رو به وخامت است. از جمله مشکالت پیش روى مرغداران قیمت باالى نهاده هاست به طورى که قیمت تا حدود 30 % (ذرت از 650 تومان به860 تومان افزایش یافته*) از طرف دیگر با نابسامانى ایجاد شده قیمت مرغ خریدارى شده توسط دالالن3200 تومان* مى باشد که متأسفانه کفاف هزینه هاى جارى را هم نمى دهد . بد حسابى خریداران به علت شرایط بازار نیز از دیگر مشکالت پیش روى مرغداران

است به طورى که با وضعیت کنونى شاید بتوان تنها تا 2 یه 3 دوره ى بعدى این شرایط را تحمل نمود.

بفرمایید پیشنهاد جنابعالى براى حل مشکالت پیش روى تولید کنندگان مرغ چیست؟ ثبات قیمت و تنظیم بازار جهت اطمینان مرغدار از خرید تضمینى مرغ به قیمت عادالنه که متأسفانه امروزه على رغم تصویب قیمت 3400 ثبات قیمت و تنظیم بازار جهت اطمینان مرغدار از خرید تضمینى مرغ به قیمت عادالنه که متأسفانه امروزه على رغم تصویب قیمت 3400 تومان* توسط اتحادیه مرغ 200 تومان* زیر قیمت خریدارى مى شود به طورى که ناچار به فروش زیر قیمت هستیم زیرا در صورت تشابه قیمت

در دو روز متوالى و عدم فروش حدوداً روزى 5600000 تومان* ضرردهى خواهد داشت . همچنین پیشنهاد اینجانب در درجه دوم صادرات 10% میزان تولید به کشورهاى همسایه مى باشد که این مسئله در گردهمایى مرغداران منطقه مطرح و با توجه به زیر ساخت هاى موجود و امکانات روز و رعایت دستورالعمل ها امکان تولید مرغ سایز و نیز مرغ سبز ( بدون آنتى بیوتیک)

در واحد ها امکان پذیر خواهد بود و ما توانایى تولید مرغ بنا به شرایط معین شده جهت صادرات را داریم.

*تاریخ مصاحبه، خرداد ماه 1395

در این قسمت از سرى مصاحبه هاى نشریه دانش دامپروى به سراغ یکى از نخبگان صنعت طیور و شاغل در جهاد کشاورزى شهرستان خرم آباد رفتیم که از دیرباز به صورت سنتى مشغول به پرورش مرغ بوده و اکنون با تالش شبانه روزى توانسته فرهنگ مرغدارى نوین و صنعتى را در منطقه خود ایجاد و گسترش دهد.

پیشنهاد شما براى افرادى که قصد ورود به این صنعت را دارند چیست و به نظر جنابعالى رعایت چه نکاتى در حصول موفقیت و تضمین سوددهى مؤثر است؟

سود دهى به طور کلى به یک سرى از شرایط قبل و بعد از تولید بستگى دارد به طورى که قبل از تولید به روز بودن تجهیزات، امکانات و سالن ها سود دهى به طور کلى به یک سرى از شرایط قبل و بعد از تولید بستگى دارد به طورى که قبل از تولید به روز بودن تجهیزات، امکانات و سالن ها (از قبیل: نور ، تهویه و سیستم گرمایش)، موارد مدیریتى و نیز رعایت اصول بهداشتى و درمانى مانند قرنطینه و واکسیناسیون تحت نظر متخصصان دامپزشکى و تغذیه و نیز استفاده از دان آماده ى با کیفیت عالى و نهاده هاى با کیفیت مطرح مى باشد و بعد از تولید مواردى مانند: قیمت بازار و خرید تضمینى تعیین کننده ى میزان سود است. به طورى که بعضى از افراد على رغم رعایت کلیه ى استاندارد ها و استحصال ضریب تبدیل

مناسب به علت قیمت پایین خریدارى شده توسط دالالن ضررهاى هنگفتى را متقبل مى شوند. یکى از موارد بسیار مهم براى تولید موفق استفاده از دان و آب مناسب است؛ کنسانتره و دان مصرفى باید حتمًا از لحاظ ویتامین ها و میکروالمان ها یکى از موارد بسیار مهم براى تولید موفق استفاده از دان و آب مناسب است؛ کنسانتره و دان مصرفى باید حتمًا از لحاظ ویتامین ها و میکروالمان ها در حد استاندارد ترکیب شده و متعادل باشد تا موجب بروز ناهنجارى هاى پا در گلّه نگردد. اگر تمامى ترکیبات در دان مصرفى به صورت آماده و از پیش تعیین شده وجود داشته باشد عالوه بر عدم نیاز مراجعات مکرر جهت تهیه ى اقالم گوناگون نتایج بهترى حاصل خواهد شد. همچنین عدم پرت دان و اثر بخشى باال از دیگر مزایاى دان هاى کامل است. آب مناسب نیز آبى است که عالوه بر متعادل بودن PH و امالح و سختى مناسب،

از لحاظ بار میکروبى نیز قابل قبول باشد ، براى مثال بعضى از چاه هاى منطقه داراى آب گل آلود بوده که باعث گرفتگى نیپل ها مى گردد.

امروزه کیفیت نهاده ها را چگونه ارزیابى مى کنید؟ امروزه کیفیت نهاده ها را چگونه ارزیابى مى کنید؟ نهاده ها مانند سویا نباید مانده و کپک زده و همراه با خاك باشد ، به صورت تازه استفاده شده و رطوبت آن بیش از حد تعیین شده نباشد که

تنها بعضى از تأمین کنندگان این کیفیت را ارائه مى دهند.

در این مدت که مشغول به فعالیت هستید آیا بیمارى خاصى گریبان گیر گله ى شما شده است؟ تاکنون دچار بیمارى فراگیر نشده ام ولى بعضى از بیمارى ها با منشأ خارجى که عمدتًا با مسایل مدیریتى در ارتباط نیستند گاهى گلّه را آلوده تاکنون دچار بیمارى فراگیر نشده ام ولى بعضى از بیمارى ها با منشأ خارجى که عمدتًا با مسایل مدیریتى در ارتباط نیستند گاهى گلّه را آلوده کرده اند که در نهایت کنترل شده اند. از سوى دیگر عمده تلفات ما مربوط به شرکت هاى جوجه کشى مى باشد زیرا آن ها جوجه ى نامرغوب با وزن پایین به مرغدار ارائه نموده به طورى که در هر دوره حدود 1300 جوجه دچار تلفات مى شود. ما با کنترل و ردیابى چرخه ى تولید از ابتداى پروسه ى جوجه کشى دریافتیم بعد از هچ شدن استرس وارد شده به جوجه باعث کاهش قدرت سیستم ایمنى و تلفات ناشى از تولید مى گردد و از طرفى سن مرغ مادر بسیار مهم است زیرا اگر سن گله مرغ مادر زیر 35 هفته باشد جوجه ى آن ریز و وزن دان مصرفى باالتر است

و این مشکالت از سوى تولید کننده جوجه به وجود آمده و عمدتًا مربوط به پرورش دهنده نمى باشد. و این مشکالت از سوى تولید کننده جوجه به وجود آمده و عمدتًا مربوط به پرورش دهنده نمى باشد.

/ 11 / / 12 /

نمونه یک مرغدار فنى و علمى جناب آقاى محمد هنرمند

ارتباط شما با گروه تولیدى بازرگانى سپاهان دانه به چه صورت بوده و چگونه با محصوالت سپاهان دانه آشنا شدید؟ دو سال است که با این گروه آشنا هستم و از محصوالت سپاهان دانه استفاده مى کنم، آشنایى ما در ابتدا از طریق مراجعه ى حضورى در نمایشگاه

صورت گرفت و سپس با پرس و جوى کیفیت محصوالت سپاهان دانه از مرغداران، مشترى سپاهان دانه شدم!

آیا با سبد تولیدى شرکت سپاهان دانه آشنا هستید؟ تاحدودى، محصوالتى که من معموًال براى واحد خودم از آنها استفاده مى کنم عمدتًا شامل خوراك کامل گلدن فید، پرى استارتر و کنسانتره هاى

مختلف این شرکت است.

مزیت گروه تولیدى سپاهان دانه را نسبت به شرکت هاى مشابه در چه مى دانید؟ مزیت گروه تولیدى سپاهان دانه را نسبت به شرکت هاى مشابه در چه مى دانید؟ برترى شرکت سپاهان دانه کیفیت مناسب محصوالت آن است، مواد اولیه با کیفیت و تعادل مواد ترکیبى موجب ایجاد ضریب تبدیل مناسب، عدم ایجاد فلجى در گلّه مى شود، خدمات پس از فروش خوب این شرکت که توسط کارشناسان متخصص ارائه مى شود یکى از مزیت هاى بسیار

مهم شرکت سپاهان دانه نسبت به سایر تولید کنندگان است.

مباحث تخصصى ارائه شده از سوى کارشناسان چه تاثیرى در تولید شما داشته است؟ پیگیرى هاى مداوم کارشناسان تغذیه سپاهان دانه توانسته با تنظیم جیره هاى مناسب و توصیه هاى مدیریتى مانند تنظیم زمان تاریکى -

روشنایى و سایر موارد مدیریتى موجب افزایش سودآورى فارم ما بشود.

پیشنهاد خود را جهت ارتقاى بخش کارشناسى و خدمات پس از فروش مطرح بفرمایید. پیشنهاد خود را جهت ارتقاى بخش کارشناسى و خدمات پس از فروش مطرح بفرمایید. به روز بودن کارشناسان و بیان موارد جدید مدیریتى که به تازگى در جهان مطرح شده مانند جداول تنظیم دما، تهویه، دوره هاى نوردهى و نیز

مباحث مربوط به بسترهاى ابداعى جدید مى تواند موجب ارتقاى سیستم خدمات مشتریان شرکت سپاهان دانه باشد.

در پایان از حضرتعالى از اینکه وقت تان را در اختیار ما قرار دادید سپاسگزاریم و آرزوى موفقیت و پیشرفت روز افزون حضرتعالى را داریم.

/ 13 / / 14 /

نمونه یک مرغدار فنى و علمى جناب آقاى محمد هنرمند

ارتباط شما با گروه تولیدى بازرگانى سپاهان دانه به چه صورت بوده و چگونه با محصوالت سپاهان دانه آشنا شدید؟ دو سال است که با این گروه آشنا هستم و از محصوالت سپاهان دانه استفاده مى کنم، آشنایى ما در ابتدا از طریق مراجعه ى حضورى در نمایشگاه

صورت گرفت و سپس با پرس و جوى کیفیت محصوالت سپاهان دانه از مرغداران، مشترى سپاهان دانه شدم!

آیا با سبد تولیدى شرکت سپاهان دانه آشنا هستید؟ تاحدودى، محصوالتى که من معموًال براى واحد خودم از آنها استفاده مى کنم عمدتًا شامل خوراك کامل گلدن فید، پرى استارتر و کنسانتره هاى

مختلف این شرکت است.

مزیت گروه تولیدى سپاهان دانه را نسبت به شرکت هاى مشابه در چه مى دانید؟ مزیت گروه تولیدى سپاهان دانه را نسبت به شرکت هاى مشابه در چه مى دانید؟ برترى شرکت سپاهان دانه کیفیت مناسب محصوالت آن است، مواد اولیه با کیفیت و تعادل مواد ترکیبى موجب ایجاد ضریب تبدیل مناسب، عدم ایجاد فلجى در گلّه مى شود، خدمات پس از فروش خوب این شرکت که توسط کارشناسان متخصص ارائه مى شود یکى از مزیت هاى بسیار

مهم شرکت سپاهان دانه نسبت به سایر تولید کنندگان است.

مباحث تخصصى ارائه شده از سوى کارشناسان چه تاثیرى در تولید شما داشته است؟ پیگیرى هاى مداوم کارشناسان تغذیه سپاهان دانه توانسته با تنظیم جیره هاى مناسب و توصیه هاى مدیریتى مانند تنظیم زمان تاریکى -

روشنایى و سایر موارد مدیریتى موجب افزایش سودآورى فارم ما بشود.

پیشنهاد خود را جهت ارتقاى بخش کارشناسى و خدمات پس از فروش مطرح بفرمایید. پیشنهاد خود را جهت ارتقاى بخش کارشناسى و خدمات پس از فروش مطرح بفرمایید. به روز بودن کارشناسان و بیان موارد جدید مدیریتى که به تازگى در جهان مطرح شده مانند جداول تنظیم دما، تهویه، دوره هاى نوردهى و نیز

مباحث مربوط به بسترهاى ابداعى جدید مى تواند موجب ارتقاى سیستم خدمات مشتریان شرکت سپاهان دانه باشد.

در پایان از حضرتعالى از اینکه وقت تان را در اختیار ما قرار دادید سپاسگزاریم و آرزوى موفقیت و پیشرفت روز افزون حضرتعالى را داریم.

/ 13 / / 14 /

نمونه یک مرغدار فنى و علمى جناب آقاى محمد هنرمند

دان کامل گلدن فیدGL-Part حاوى پیش ساز گلوکز

کسب گواهی نامه ها و مجوزهاي ذیل از جمله توفیقات این شرکت می باشد: تأیید ارائه خدمات مشاوره اي تخصصی از سازمان جهاد کشاورزي

مجوز داروخانه و پخش استانی دارو، واکسن و مواد بیولوژیک از سازمان دامپزشکی پروانه بهداشتی بهره برداري از سازمان دامپزشکی براي مجتمع بزرگ تولیدي سپاهان دانه پارسیان

گواهینامه هاي بین المللی مجتمع بزرگ تولیدي سپاهان دانه : ISO 10015:1999 , ISO 22000:2005 , ISO 9001:2008 , ISO 14001:2004 , OHSAS 18001:2007, GMP

گواهینامه استاندارد ملی ایران جهت تولید انواع کنسانتره خوراك طیور " براي اولین بار در ایران" گواهینامه هاى استاندارد ملى ایران جهت تولید انواع کنسانتره، مکمل و مواد معدنى دام و طیور

– پژوهشى سپاهان دانه تائیدیه همکار اداره دامپزشکى جهت آزمایشگاههاى تخصصى تائیدیه همکار اداره استاندارد براساس رعایت الزامات ISO 17025 ملى

اولین دارنده گواهینامه FDA آمریکا و CE اروپا معتبر در صنعت دامپرورى کشور دارنده گواهینامه ثبت جهانى برند ® از سازمان تجارت جهانى WTOسوئیس

اولین دارنده کدIR مجوز صادراتى از سازمان دامپزشکى کشور اولین دارنده گواهینامه رتبه A تولید خوراك طیور از سازمان دامپزشکى کشور تولید خوراك طیور از سازمان دامپزشکى کشور

دارنده گواهینامه عضویت در انجمن تخصصى کنترل کیفیت صنایع استان اصفهان دارنده گواهینامه عضویت در انجمن دارندگان نشان استاندارد ایران

دارنده گواهینامه عضویت در انجمن صنفى آزمایشگاه هاى اکرودیته استان اصفهان دارنده گواهینامه تحقیق و توسعه از وزارت صنعت، معدن و تجارت

افتخارات گروه تولیدى بازرگانى سپاهان دانه پارسیان برگزیده کنگره ملى پیشتازان کیفیت در سال 91

برترین تولید کننده خوراك دام، طیور و آبزیان کشور در سال 91 واحد نمونه استاندارد استان اصفهان در سال 92

برگزیده کنگره ملی نشان عالی بزرگان و برترینهاي صنعت و تجارت ایران در سال 92 برگزیده همایش مهندسى صنعت کشاورزى و دامپرورى نوین در سال 92

برگزیده همایش یکصد برند برتر ایرانى سال 93 تندیس چهارمین کنگره پیشتازان کیفیت سال 93

برگزیده اولین همایش و نمایشگاه خوراك دام، طیور و آبزیان ایران در سال 93 برگزیده به عنوان واحد «سرآمد» صنایع مکمل و خوراك دام و طیور کشور در سال 93

برگزیده واحد نمونه صنعتى استان اصفهان در سال 94 برگزیده به عنوان واحد «سرآمد» صنایع مکمل و خوراك دام و طیور کشور در سال 94

مشارکت در برگزارى اولین سمپوزیم ملى ارتقاء بهره ورى در کشاورزى با استفاده از پلیمرها در سال 94 تندیس کنگره تجلیل از یکصد برند برتر و نخبگان کارآفرین ایران در سال 94دریافت عنوان برند برتر از مرکز پژوهش و آموزش مدیریت ایران در سال 94

همکارى با اداره کل دامپزشکى استان اصفهان در برگزارى دوره آموزشى HACCP در سال 94 همکارى در برگزارى اولین جشنواره دستاوردهاى محیط زیست دانشجویى, دانشگاه صنعتى اصفهان، سال 94

برگزیده به عنوان واحد منتخب صنعتى استان اصفهان در سال 95دریافت مدال و تندیس کنگره تجلیل از یکصد برند برتر صنایع کشاورزى و دامپرورى ایران در سال 95

دریافت لوح تقدیر و نشان مشترى ویژه از بانک صنعت و معدن در سال 95 دریافت لوح تقدیر و تندیس واحد نمونه استاندارد استان اصفهان در سال 95

کسب گواهی نامه ها و مجوزهاي ذیل از جمله توفیقات این شرکت می باشد: تأیید ارائه خدمات مشاوره اي تخصصی از سازمان جهاد کشاورزي

مجوز داروخانه و پخش استانی دارو، واکسن و مواد بیولوژیک از سازمان دامپزشکی پروانه بهداشتی بهره برداري از سازمان دامپزشکی براي مجتمع بزرگ تولیدي سپاهان دانه پارسیان

گواهینامه هاي بین المللی مجتمع بزرگ تولیدي سپاهان دانه : ISO 10015:1999 , ISO 22000:2005 , ISO 9001:2008 , ISO 14001:2004 , OHSAS 18001:2007, GMP

گواهینامه استاندارد ملی ایران جهت تولید انواع کنسانتره خوراك طیور " براي اولین بار در ایران" گواهینامه هاى استاندارد ملى ایران جهت تولید انواع کنسانتره، مکمل و مواد معدنى دام و طیور

– پژوهشى سپاهان دانه تائیدیه همکار اداره دامپزشکى جهت آزمایشگاههاى تخصصى تائیدیه همکار اداره استاندارد براساس رعایت الزامات ISO 17025 ملى

اولین دارنده گواهینامه FDA آمریکا و CE اروپا معتبر در صنعت دامپرورى کشور دارنده گواهینامه ثبت جهانى برند ® از سازمان تجارت جهانى WTOسوئیس

اولین دارنده کدIR مجوز صادراتى از سازمان دامپزشکى کشور اولین دارنده گواهینامه رتبه A تولید خوراك طیور از سازمان دامپزشکى کشور تولید خوراك طیور از سازمان دامپزشکى کشور

دارنده گواهینامه عضویت در انجمن تخصصى کنترل کیفیت صنایع استان اصفهان دارنده گواهینامه عضویت در انجمن دارندگان نشان استاندارد ایران

دارنده گواهینامه عضویت در انجمن صنفى آزمایشگاه هاى اکرودیته استان اصفهان دارنده گواهینامه تحقیق و توسعه از وزارت صنعت، معدن و تجارت

افتخارات گروه تولیدى بازرگانى سپاهان دانه پارسیان برگزیده کنگره ملى پیشتازان کیفیت در سال 91

برترین تولید کننده خوراك دام، طیور و آبزیان کشور در سال 91 واحد نمونه استاندارد استان اصفهان در سال 92

برگزیده کنگره ملی نشان عالی بزرگان و برترینهاي صنعت و تجارت ایران در سال 92 برگزیده همایش مهندسى صنعت کشاورزى و دامپرورى نوین در سال 92

برگزیده همایش یکصد برند برتر ایرانى سال 93 تندیس چهارمین کنگره پیشتازان کیفیت سال 93

برگزیده اولین همایش و نمایشگاه خوراك دام، طیور و آبزیان ایران در سال 93 برگزیده به عنوان واحد «سرآمد» صنایع مکمل و خوراك دام و طیور کشور در سال 93

برگزیده واحد نمونه صنعتى استان اصفهان در سال 94 برگزیده به عنوان واحد «سرآمد» صنایع مکمل و خوراك دام و طیور کشور در سال 94

مشارکت در برگزارى اولین سمپوزیم ملى ارتقاء بهره ورى در کشاورزى با استفاده از پلیمرها در سال 94 تندیس کنگره تجلیل از یکصد برند برتر و نخبگان کارآفرین ایران در سال 94دریافت عنوان برند برتر از مرکز پژوهش و آموزش مدیریت ایران در سال 94

همکارى با اداره کل دامپزشکى استان اصفهان در برگزارى دوره آموزشى HACCP در سال 94 همکارى در برگزارى اولین جشنواره دستاوردهاى محیط زیست دانشجویى, دانشگاه صنعتى اصفهان، سال 94

برگزیده به عنوان واحد منتخب صنعتى استان اصفهان در سال 95دریافت مدال و تندیس کنگره تجلیل از یکصد برند برتر صنایع کشاورزى و دامپرورى ایران در سال 95

دریافت لوح تقدیر و نشان مشترى ویژه از بانک صنعت و معدن در سال 95 دریافت لوح تقدیر و تندیس واحد نمونه استاندارد استان اصفهان در سال 95

پیش مخلوط اکونومى، تغذیه اقتصادى پرشیر، متوسط شیر، کم شیر

بهبود بازده تولید شیر

مکمل هاى غنى شده گاو شیرى پرشیر، متوسط شیر، کم شیر

افزایش بهره ورى، عملکرد بهینه و کیفیت استاندارد

پیش مخلوط اکونومى، تغذیه اقتصادى پرشیر، متوسط شیر، کم شیر

بهبود بازده تولید شیر

مکمل هاى غنى شده گاو شیرى پرشیر، متوسط شیر، کم شیر

افزایش بهره ورى، عملکرد بهینه و کیفیت استاندارد

مقدمه آغاز شیردهى زمان بحرانى براى هر دامى محسوب مى شود. آغاز شیردهى، بازیابى رحم بعد از زایش، تغییر در عملکرد غدد درون ریز و وضعیت متابولیکى مجموعه اى از تنش ها ایجاد مى کند که این

تنش ها براى گاو شیرى پر تولید چشمگیر است. مطالعات نشان داده اند که 50 درصد از انواع بیمارى ها در گاوهاى درصد از انواع بیمارى ها در گاوهاى شیرى طى این دوره زمانى به وقوع مى پیوندند و این بیمارى ممکن است منجر به حذف دام در اوایل شیردهى شود که یک مشکل عمده درآسایش دام و همچنین یک مسئله اقتصادى باقى مانده است. دراکلى(1999) گزارش کرده است که اساس بیولوژیکى دوره انتقال تا شیردهى مرز نهایى شناخت ما از یک گاو شیرى است. اگرچه زمینه براى پیشرفت در کاهش هایپوکلسمى بالینى هموار شده، شیوع اغلب اختالالت رایج دیگر در طول دوره انتقال، همچنان مانند شیوع اغلب اختالالت رایج دیگر در طول دوره انتقال، همچنان مانند 20 سال پیش باقى مانده است. به جاى تالش براى تشریح وضعیت بیولوژیک گاو انتقالى هدف از این مقاله تمرکز بر روى التهاب به

عنوان جنبه اى حیاتى از بیولوژى گاو انتقالى است.

مطالعات متعدد نشان داده اند که تقریبًا همه گاوها درجاتى از التهاب سیستمیک را چند روز بعد از زایمان تجربه مى کنند. شدت و تداوم التهاب در میان گاوها بسیار متفاوت است. دانشمندان شدت التهاب پس از زایمان را با افزایش ریسک وقوع بیمارى ها و کاهش کل شیر تولیدى مرتبط مى دانند. التهاب، پاسخ تکاملى و اساسى بسیارى از فرآیندهاى فیزیولوژیکى و پاتولوژیکى است که در پاسخ به محرك در برابر عفونت و یا آسیب بافتى ایجاد مى شود. اجزاء ایمنى ذاتى و اکتسابى آغازگر پاسخ هماهنگ و اساس التهاب ایمنى ذاتى و اکتسابى آغازگر پاسخ هماهنگ و اساس التهاب هستند. دو فرآیند التهابى مجزا شناخته شده است که به عنوان التهاب حاد و تحت حاد شناخته مى شوند. در التهاب حاد بدن، انتشار واسطه هاى التهابى شامل سیتوکین ها، کیموکین ها، مولکول هاى

چسبنده، ایکوزانوئید ها و ترکیبات پروتئینى افزایش مى یابند. سیتوکین ها از جمله عامل نکروز تومورى آلفاα(TNFα)، اینترلوکین- 1βو اینترلوکین- 6 توسط انواع سلول ها به ویژه ماکروفاژها و ماستوسل ها تولید مى شوند. پرهزینه ترین بیمارى هاى التهابى در گاو شیرى، ورم پستان است که معموًال نتیجه عفونت هاى میکروبى غدد پستانى است. اگر عفونت توسط باکترى هاى گرم منفى ایجاد شده باشد لیپوپلى ساکاریدهاى ( LPS ) آزاد شده از غشا خارجى باکترى، پاتوژن اصلى آغاز کننده پاسخ التهابى است. کاهش تعداد و فعالیت سلول هاى ترشحى منجر به کاهش سنتز و ترشح شیر خواهد شد. عالوه بر ورم ترشحى منجر به کاهش سنتز و ترشح شیر خواهد شد. عالوه بر ورم پستان، عفونت رحم نیز در اوایل شیردهى شایع است. اساسًا همه ى گاوها آلودگى باکتریایى رحم را در سه هفته بعد از زایمان و اغلب حداقل یک شکل از پاتولوژى دستگاه تولید مثلى را تجربه مى کنند. به هر حال سطح چشمگیر عالئم التهابى مى توانند حمله شدید

سیتوکین و حتى آسیب بافت را به دنبال داشته باشند. التهاب تحت حاد موجب افزایش خفیف در واسطه هاى التهابى مى شود التهاب تحت حاد موجب افزایش خفیف در واسطه هاى التهابى مى شود که منجر به تغییرات مزمن و پیش رونده در عملکرد بافت مى شود. التهاب مزمن با اختالالت متابولیک در ارتباط است و تحت عنوان التهاب متابولیک به آن اشاره مى شود. برخالف التهاب کالسیک که توسط عفونت و آسیب ایجاد شده و سپس برطرف مى شود. التهاب تحت حاد با اختالل در عملکرد بافت همراه است. براى مثال در چاقى، التهاب تحت حاد با مواد مغذى اضافى در بافت هاى متابولیک آغاز مى شود. این پاسخ در نهایت انواع مختلفى از سلول هاى ایمنى آغاز مى شود. این پاسخ در نهایت انواع مختلفى از سلول هاى ایمنى را فعال مى کند و منجر به پاسخ التهابى رفع نشده از سوى بافت مى گردد که اغلب توسط مکانیسم هایى مثل مهار فعالیت انسولین

در متابولیسم اختالل ایجاد مى کند.

درك کامل بیولوژى گاوهاى انتقالى نیازمند داشتن یک دیدگاه درك کامل بیولوژى گاوهاى انتقالى نیازمند داشتن یک دیدگاه منسجم و یکپارچه است. در مقایسه گاوها در پایان آبستنى با بعد از زایش تغییرات قابل مالحظه اى به ویژه در خوردن خوراك مشاهده مى شود. بعالوه در گاو هاى انتقالى تغییرات کمتر قابل مشاهده، اما مهم و بحرانى در فیزیولوژى شامل تغییر در الگوهاى جریان خون و (چربى، (کبد و پستان) و همچنین کاتابولیسم بافت رشد بافت ماهیچه و استخوان) و در نهایت تمرکز بیشتر بر تغییر متابولیت هاى در گردش شامل هورمون ها و عوامل نورواندوکرین، تغییرات در گردش شامل هورمون ها و عوامل نورواندوکرین، تغییرات هومئوستازى بدن که جریان متابولیکى و عملکرد بافت را راه اندازى و پشتیبانى مى کنند نیز قابل تشخیص خواهد بود. از این گذشته تغییرات عمده در جمعیت و عملکرد سلول هاى ایمنى، بطور همزمان

با این پاسخ ها اتفاق مى افتد.

شیوع و علل التهاب در طى دوره انتقال تا شیردهى

انواع التهاب

التهاب طى دوره انتقال تا شیردهى: بحث هاى جدید با

تکیه بر یافته هاى پیشین

طیف وسیعى از سیگنال هایى که فرآیندهاى التهابى را هدایت مى کنند از یک فهرست گسترده اى از عوامل تنش زا مشتق مى شوند. تنش هاى اجتماعى و تنش گرمایى مى توانند الگوهاى رونویسى التهابى را به ترتیب از طریق انتشار کاتکوالمین (Catecholamine) و پروتئین هاى شوك حرارتى خونى (HSP) به وجود آورند. آسیب بافتى مربوط به زایمان و متعاقب آن بازیابى رحم و نیز عفونت هایى از قبیل متریت و ورم پستان منجر به فعالسازى لکوسایت ها و انتشار سایتوکین ها و ایکوزانوئیدهاى التهابى مى شود. غذاهاى متفاوت و شرایط محیطى و ایکوزانوئیدهاى التهابى مى شود. غذاهاى متفاوت و شرایط محیطى مى تواند عملکرد ممانعت کننده هاى دستگاه گوارش را کاهش دهد (LPS) به جریان که مى تواند منجر به انتقال لیپو پلى ساکاریدها خون شود. وجود لیپیدهاى بیش از حد در گردش خون و وضعیت آنتى اکسیدانى ضعیف تنش اکسیداتیو در ارتباط است که این رادیکال هاى آزاد منجر به واکنش هاى زنجیرى مى شود، بنابراین سبب تولید گونه هاى اکسیژن فعال (ROS) مى شود که التهاب را

افزایش مى دهد. افزایش مى دهد.

/ 17 / / 18 /

Inflam m ation du ringthe transitionTo lactation

استرس حرارتى

ورم پستان

تنش هاى شکمبه اى

استرس اکسیداتیو

تنش هاى اجتماعى

شکل -1 عوامل تنش زاى متنوع که مى توانند منجر به التهاب سیستمیک شوند.

متریت

HSP

LPS

ROS

کاتکوالمین ها

سیتوکین ها ایکوزانوئیدها

مقدمه آغاز شیردهى زمان بحرانى براى هر دامى محسوب مى شود. آغاز شیردهى، بازیابى رحم بعد از زایش، تغییر در عملکرد غدد درون ریز و وضعیت متابولیکى مجموعه اى از تنش ها ایجاد مى کند که این

تنش ها براى گاو شیرى پر تولید چشمگیر است. مطالعات نشان داده اند که 50 درصد از انواع بیمارى ها در گاوهاى درصد از انواع بیمارى ها در گاوهاى شیرى طى این دوره زمانى به وقوع مى پیوندند و این بیمارى ممکن است منجر به حذف دام در اوایل شیردهى شود که یک مشکل عمده درآسایش دام و همچنین یک مسئله اقتصادى باقى مانده است. دراکلى(1999) گزارش کرده است که اساس بیولوژیکى دوره انتقال تا شیردهى مرز نهایى شناخت ما از یک گاو شیرى است. اگرچه زمینه براى پیشرفت در کاهش هایپوکلسمى بالینى هموار شده، شیوع اغلب اختالالت رایج دیگر در طول دوره انتقال، همچنان مانند شیوع اغلب اختالالت رایج دیگر در طول دوره انتقال، همچنان مانند 20 سال پیش باقى مانده است. به جاى تالش براى تشریح وضعیت بیولوژیک گاو انتقالى هدف از این مقاله تمرکز بر روى التهاب به

عنوان جنبه اى حیاتى از بیولوژى گاو انتقالى است.

مطالعات متعدد نشان داده اند که تقریبًا همه گاوها درجاتى از التهاب سیستمیک را چند روز بعد از زایمان تجربه مى کنند. شدت و تداوم التهاب در میان گاوها بسیار متفاوت است. دانشمندان شدت التهاب پس از زایمان را با افزایش ریسک وقوع بیمارى ها و کاهش کل شیر تولیدى مرتبط مى دانند. التهاب، پاسخ تکاملى و اساسى بسیارى از فرآیندهاى فیزیولوژیکى و پاتولوژیکى است که در پاسخ به محرك در برابر عفونت و یا آسیب بافتى ایجاد مى شود. اجزاء ایمنى ذاتى و اکتسابى آغازگر پاسخ هماهنگ و اساس التهاب ایمنى ذاتى و اکتسابى آغازگر پاسخ هماهنگ و اساس التهاب هستند. دو فرآیند التهابى مجزا شناخته شده است که به عنوان التهاب حاد و تحت حاد شناخته مى شوند. در التهاب حاد بدن، انتشار واسطه هاى التهابى شامل سیتوکین ها، کیموکین ها، مولکول هاى

چسبنده، ایکوزانوئید ها و ترکیبات پروتئینى افزایش مى یابند. سیتوکین ها از جمله عامل نکروز تومورى آلفاα(TNFα)، اینترلوکین- 1βو اینترلوکین- 6 توسط انواع سلول ها به ویژه ماکروفاژها و ماستوسل ها تولید مى شوند. پرهزینه ترین بیمارى هاى التهابى در گاو شیرى، ورم پستان است که معموًال نتیجه عفونت هاى میکروبى غدد پستانى است. اگر عفونت توسط باکترى هاى گرم منفى ایجاد شده باشد لیپوپلى ساکاریدهاى ( LPS ) آزاد شده از غشا خارجى باکترى، پاتوژن اصلى آغاز کننده پاسخ التهابى است. کاهش تعداد و فعالیت سلول هاى ترشحى منجر به کاهش سنتز و ترشح شیر خواهد شد. عالوه بر ورم ترشحى منجر به کاهش سنتز و ترشح شیر خواهد شد. عالوه بر ورم پستان، عفونت رحم نیز در اوایل شیردهى شایع است. اساسًا همه ى گاوها آلودگى باکتریایى رحم را در سه هفته بعد از زایمان و اغلب حداقل یک شکل از پاتولوژى دستگاه تولید مثلى را تجربه مى کنند. به هر حال سطح چشمگیر عالئم التهابى مى توانند حمله شدید

سیتوکین و حتى آسیب بافت را به دنبال داشته باشند. التهاب تحت حاد موجب افزایش خفیف در واسطه هاى التهابى مى شود التهاب تحت حاد موجب افزایش خفیف در واسطه هاى التهابى مى شود که منجر به تغییرات مزمن و پیش رونده در عملکرد بافت مى شود. التهاب مزمن با اختالالت متابولیک در ارتباط است و تحت عنوان التهاب متابولیک به آن اشاره مى شود. برخالف التهاب کالسیک که توسط عفونت و آسیب ایجاد شده و سپس برطرف مى شود. التهاب تحت حاد با اختالل در عملکرد بافت همراه است. براى مثال در چاقى، التهاب تحت حاد با مواد مغذى اضافى در بافت هاى متابولیک آغاز مى شود. این پاسخ در نهایت انواع مختلفى از سلول هاى ایمنى آغاز مى شود. این پاسخ در نهایت انواع مختلفى از سلول هاى ایمنى را فعال مى کند و منجر به پاسخ التهابى رفع نشده از سوى بافت مى گردد که اغلب توسط مکانیسم هایى مثل مهار فعالیت انسولین

در متابولیسم اختالل ایجاد مى کند.

درك کامل بیولوژى گاوهاى انتقالى نیازمند داشتن یک دیدگاه درك کامل بیولوژى گاوهاى انتقالى نیازمند داشتن یک دیدگاه منسجم و یکپارچه است. در مقایسه گاوها در پایان آبستنى با بعد از زایش تغییرات قابل مالحظه اى به ویژه در خوردن خوراك مشاهده مى شود. بعالوه در گاو هاى انتقالى تغییرات کمتر قابل مشاهده، اما مهم و بحرانى در فیزیولوژى شامل تغییر در الگوهاى جریان خون و (چربى، (کبد و پستان) و همچنین کاتابولیسم بافت رشد بافت ماهیچه و استخوان) و در نهایت تمرکز بیشتر بر تغییر متابولیت هاى در گردش شامل هورمون ها و عوامل نورواندوکرین، تغییرات در گردش شامل هورمون ها و عوامل نورواندوکرین، تغییرات هومئوستازى بدن که جریان متابولیکى و عملکرد بافت را راه اندازى و پشتیبانى مى کنند نیز قابل تشخیص خواهد بود. از این گذشته تغییرات عمده در جمعیت و عملکرد سلول هاى ایمنى، بطور همزمان

با این پاسخ ها اتفاق مى افتد.

شیوع و علل التهاب در طى دوره انتقال تا شیردهى

انواع التهاب

التهاب طى دوره انتقال تا شیردهى: بحث هاى جدید با

تکیه بر یافته هاى پیشین

طیف وسیعى از سیگنال هایى که فرآیندهاى التهابى را هدایت مى کنند از یک فهرست گسترده اى از عوامل تنش زا مشتق مى شوند. تنش هاى اجتماعى و تنش گرمایى مى توانند الگوهاى رونویسى التهابى را به ترتیب از طریق انتشار کاتکوالمین (Catecholamine) و پروتئین هاى شوك حرارتى خونى (HSP) به وجود آورند. آسیب بافتى مربوط به زایمان و متعاقب آن بازیابى رحم و نیز عفونت هایى از قبیل متریت و ورم پستان منجر به فعالسازى لکوسایت ها و انتشار سایتوکین ها و ایکوزانوئیدهاى التهابى مى شود. غذاهاى متفاوت و شرایط محیطى و ایکوزانوئیدهاى التهابى مى شود. غذاهاى متفاوت و شرایط محیطى مى تواند عملکرد ممانعت کننده هاى دستگاه گوارش را کاهش دهد (LPS) به جریان که مى تواند منجر به انتقال لیپو پلى ساکاریدها خون شود. وجود لیپیدهاى بیش از حد در گردش خون و وضعیت آنتى اکسیدانى ضعیف تنش اکسیداتیو در ارتباط است که این رادیکال هاى آزاد منجر به واکنش هاى زنجیرى مى شود، بنابراین سبب تولید گونه هاى اکسیژن فعال (ROS) مى شود که التهاب را

افزایش مى دهد. افزایش مى دهد.

/ 17 / / 18 /

Inflam m ation du ringthe transitionTo lactation

استرس حرارتى

ورم پستان

تنش هاى شکمبه اى

استرس اکسیداتیو

تنش هاى اجتماعى

شکل -1 عوامل تنش زاى متنوع که مى توانند منجر به التهاب سیستمیک شوند.

متریت

HSP

LPS

ROS

کاتکوالمین ها

سیتوکین ها ایکوزانوئیدها

ليپيد ها و متابوليت هاى اكسيداتيو

نقش التهاب تحت حاد در اختالالت دوره انتقال

/

وجود وضعیت التهابى در دوره پس از زایش در گاو کامًال مشخص شده است. به ویژه یک پاسخ فاز-حاد در گاوهاى شیرى پس از زایمان به اثبات رسیده است. اگرچه مطالعات کنونى بر ارتباطات بین نشانگر هاى التهابى و بیمارى هایى مثل ورم پستان و عفونت رحم تمرکز کرده اند پژوهش هاى متعدد در دهه ى گذشته نشان داده اند که واسطه هاى التهابى و فاز-حاد مثبت در روزهاى پس از زایمان حتى بدون حضور بیمارى افزایش مى یابند. آسیب بافت رحم در طول آبستنى منجر به التهاب مى شود که این التهاب احتماًال با در طول آبستنى منجر به التهاب مى شود که این التهاب احتماًال با وضعیت سیستمیک همکارى دارد. عالوه بر رحم، کبد و بافت چربى نیز در هفته اول شیردهى، وضعیت التهابى نشان داده اند. دادن جیره هاى با غالت باال به گاوهاى شیرى محیط و فلورمیکروبى در روده را تغییر مى دهد و منجر به آزاد شدن مقادیر زیاد لیپوپلى ساکارید از باکترى شده و متعاقبًا پاسخ هاى التهابى را تحریک مى کند. امانول و (2008) گزارش کردند تغذیه مقادیر زیاد جو مصرف همکاران خوراك و pH شکمبه را کاهش مى دهد و غلظت لیپوپلى ساکارید شکمبه را کاهش مى دهد و غلظت لیپوپلى ساکارید شکمبه اى را به بیش از 10 برابر نسبت به گاوهاى شیرده در شرایط طبیعى افزایش مى دهد. این خود سبب باال رفتن غلظت پالسمایى پروتئین هاى فاز-حاد مى شود که نشان مى دهد التهاب سیستمیک رخ داده است. اگرچه این مدل القایى اسیدوز شکمبه اى تحت حاد از آنچه اغلب گاوها در شیردهى تجربه مى کنند بسیار بیشتر است، تغییر ناگهانى از جیره هاى گاوهاى خشک به جیره هاى با غالت باال

مى تواند موجب پاسخ هاى مشابه گردد. تواند موجب پاسخ هاى مشابه گردد. بعضى گاوهاى شیرى در اوایل شیردهى به علت التهاب به عفونت هاى کلینیکى و تحت کلینیکى مبتال مى شوند. بیمارى هاى عفونى در اوایل شیردهى نسبت به دیگر بخش هاى چرخه تولید بیشتر شایع هستند و هردو عفونت پستان و رحم مى توانند منجر به التهاب سیستمیک شوند. آبستنى و آغاز شیردهى به طور مستقیم التهاب را (یا جذب تحریک مى کنند. اخیراً مشخص شده که عفونت ها لیپوپلى ساکارید ها) بر گاوهاى پس از زایش به مراتب بیشتر تأثیر گذارند. برخالف التهاب همراه با عفونت حاد، شرایط التهابى پس از گذارند. برخالف التهاب همراه با عفونت حاد، شرایط التهابى پس از زایش اغلب با درجه اى کمتر رو بروست و بدون عالئم کالسیک التهاب، با مفهوم التهاب متابولیک بیشتر سازگار مى باشد. با این حال سیگنال هایى که کلید آغاز این وضعیت التهابى هستند

نامشخص مانده اند و ممکن است در هر اندام متفاوت باشند.

پراکسیدها واسطه هایى هستند که از افزایش لیپید پالسما در گاوهاى پراکسیدها واسطه هایى هستند که از افزایش لیپید پالسما در گاوهاى اوایل شیردهى تولید مى شوند و با التهاب مرتبط اند. پراکسید هاى لیپیدى زمانیکه لیپیدهاى درون سلولى با رادیکال هاى آزاد با منشأ اکسیژن (ROS) مثًال هیدروژن پراکسید مواجهه مى گردند، تولید مى شوند. برخى ROS ها همیشه در کبد تولید مى شوند با این وجود اتفاقاتى ROS که در اوایل شیردهى رخ مى دهد احتماًال به افزایش تولید کمک مى کند. یک سازگارى با افزایش دریافت اسیدهاى چرب غیر استریفیه (NEFA) توسط کبد در اوایل شیردهى، افزایش در ظرفیت ) توسط کبد در اوایل شیردهى، افزایش در ظرفیت

وجود وضعیت التهابى در دوره پس از زایش در گاو کامًال مشخص شده است. به ویژه یک پاسخ فاز-حاد در گاوهاى شیرى پس از زایمان به اثبات رسیده است. اگرچه مطالعات کنونى بر ارتباطات بین نشانگر هاى التهابى و بیمارى هایى مثل ورم پستان و عفونت رحم تمرکز کرده اند پژوهش هاى متعدد در دهه ى گذشته نشان داده اند که واسطه هاى التهابى و فاز-حاد مثبت در روزهاى پس از زایمان حتى بدون حضور بیمارى افزایش مى یابند. آسیب بافت رحم در طول آبستنى منجر به التهاب مى شود که این التهاب احتماًال با وضعیت سیستمیک همکارى دارد. عالوه بر رحم، کبد و بافت چربى نیز در هفته اول شیردهى، وضعیت التهابى نشان داده اند. دادن جیره هاى با غالت باال به گاوهاى شیرى محیط و فلورمیکروبى در روده را تغییر مى دهد و منجر به آزاد شدن مقادیر زیاد لیپوپلى ساکارید از باکترى

وجود وضعیت التهابى در دوره پس از زایش در گاو کامًال مشخص شده است. به ویژه یک پاسخ فاز-حاد در گاوهاى شیرى پس از زایمان به اثبات رسیده است. اگرچه مطالعات کنونى بر ارتباطات بین نشانگر هاى التهابى و بیمارى هایى مثل ورم پستان و عفونت رحم تمرکز کرده اند پژوهش هاى متعدد در دهه ى گذشته نشان داده اند که واسطه هاى التهابى و فاز-حاد مثبت در روزهاى پس از زایمان حتى بدون حضور بیمارى افزایش مى یابند. آسیب بافت رحم در طول آبستنى منجر به التهاب مى شود که این التهاب احتماًال با وضعیت سیستمیک همکارى دارد. عالوه بر رحم، کبد و بافت چربى نیز در هفته اول شیردهى، وضعیت التهابى نشان داده اند. دادن جیره هاى با غالت باال به گاوهاى شیرى محیط و فلورمیکروبى در روده را تغییر مى دهد و منجر به آزاد شدن مقادیر زیاد لیپوپلى ساکارید از باکترى

وجود وضعیت التهابى در دوره پس از زایش در گاو کامًال مشخص شده است. به ویژه یک پاسخ فاز-حاد در گاوهاى شیرى پس از زایمان به اثبات رسیده است. اگرچه مطالعات کنونى بر ارتباطات بین نشانگر هاى التهابى و بیمارى هایى مثل ورم پستان و عفونت

وجود وضعیت التهابى در دوره پس از زایش در گاو کامًال مشخص شده است. به ویژه یک پاسخ فاز-حاد در گاوهاى شیرى پس از زایمان به اثبات رسیده است. اگرچه مطالعات کنونى بر ارتباطات بین نشانگر هاى التهابى و بیمارى هایى مثل ورم پستان و عفونت رحم تمرکز کرده اند پژوهش هاى متعدد در دهه ى گذشته نشان داده اند که واسطه هاى التهابى و فاز-حاد مثبت در روزهاى پس از زایمان حتى بدون حضور بیمارى افزایش مى یابند. آسیب بافت رحم در طول آبستنى منجر به التهاب مى شود که این التهاب احتماًال با وضعیت سیستمیک همکارى دارد. عالوه بر رحم، کبد و بافت چربى نیز در هفته اول شیردهى، وضعیت التهابى نشان داده اند. دادن جیره هاى با غالت باال به گاوهاى شیرى محیط و فلورمیکروبى در روده را تغییر مى دهد و منجر به آزاد شدن مقادیر زیاد لیپوپلى ساکارید از باکترى

وجود وضعیت التهابى در دوره پس از زایش در گاو کامًال مشخص شده است. به ویژه یک پاسخ فاز-حاد در گاوهاى شیرى پس از زایمان به اثبات رسیده است. اگرچه مطالعات کنونى بر ارتباطات بین نشانگر هاى التهابى و بیمارى هایى مثل ورم پستان و عفونت رحم تمرکز کرده اند پژوهش هاى متعدد در دهه ى گذشته نشان داده اند که واسطه هاى التهابى و فاز-حاد مثبت در روزهاى پس از زایمان حتى بدون حضور بیمارى افزایش مى یابند. آسیب بافت رحم در طول آبستنى منجر به التهاب مى شود که این التهاب احتماًال با وضعیت سیستمیک همکارى دارد. عالوه بر رحم، کبد و بافت چربى نیز در هفته اول شیردهى، وضعیت التهابى نشان داده اند. دادن جیره هاى با غالت باال به گاوهاى شیرى محیط و فلورمیکروبى در روده را تغییر مى دهد و منجر به آزاد شدن مقادیر زیاد لیپوپلى ساکارید از باکترى

اکسیداسیون پراکسى زومى است. که یک مسیر جایگزین براى وجود وضعیت التهابى در دوره پس از زایش در گاو کامًال مشخص اکسیداسیون اسیدهاى چرب است. افزایش اکسیداسیون پراکسى زومى، ظرفیت اکسیداتیو کل هپاتوسیت ها را باال مى برد. با این وجود اولین گام در این مسیر، تولید پراکسیدهیدروژن نسبت به نیکوتین آمید آدنین دى نوکلئوتید (NADH) است، بنابراین ROS هاى ROS تولید شده توسط میتوکندرى خنثى مى شوند. افزایش تولیدNEFA تشکیل در اوایل شیردهى همراه با افزایش غلظت پراکسیدهاى لیپید را باال مى برد. منبع کلیدى دیگر ROS در دوره در دوره انتقال، لکوسایت هاى فاگوسیتوزى به ویژه در عفونت بافت رحم هستند. ارتباط بین بسیج چربى بدن و استرس اکسیداتیو عاملى مهم و پر خطر در بروز پاسخ هاى التهابى مى باشد. کنتریراس و NEFA همکاران (2012) نشان دادند که افزایش غلظت فیزیولوژیکىبا افزایش ROS سلول هاى اندوتلیال همراه است که اثرات متفاوتى بر واسطه هاى التهابى مثل کاهش در بیان برخى سیتوکین هاى التهابى دارد. از طرفى گزارش ها در ارتباط با نقش استرس التهابى دارد. از طرفى گزارش ها در ارتباط با نقش استرس اکسیداتیو بر وضعیت التهابى بدن متناقض مى باشند. دوره انتقال گاوهاى شیرى و نمره باالى بدنى با افزایش شاخص هاى پالسمایى پراکسیداسیون لیپید مرتبط هستند. گاوهاى شیرى مبتال به کبد چرب، وضعیت آنتى اکسیدانى کمتر و غلظت هاى کبدى پراکسید باالترى نسبت به گاو هاى سالم دارند. با این حال پژوهش ها نشان NEFA پالسما باعث داده اند که نمره بدنى باال یا غلظت باالى باالرفتن التهاب کبدى مى شود. بدیهى است که تصمیم گیرى کلى باالرفتن التهاب کبدى مى شود. بدیهى است که تصمیم گیرى کلى با استفاده از این پژوهش ها مشکل است چون تفاوت در وضعیت آنتى اکسیدانى گاوهاى مورد مطالعه نقش مهمى در درجه تنش اکسیداتیو حیوان دارند. به هر حال تنش اکسیداتیو با از بین بردن التهاب تداخل دارد و ارتباط بین لیپید هاى اضافى و تداوم التهاب

پس از زایمان نیاز به بررسى دقیق ترى دارد.

با فعال شدن سیستم ایمنى، افزایش سریع تعداد و فعالیت لوکوسیت با فعال شدن سیستم ایمنى، افزایش سریع تعداد و فعالیت لوکوسیت رخ مى دهد، در نتیجه بافت ها بایستى متابولیسم خود را تغییر داده تا انرژى الزم به سمت فعالیت هاى ایمنى تخصیص یابد. بسیارى از سلول هاى ایمنى مثل نوتروفیل ها و ماکروفاژها به شدت به گلوکز براى رفع نیاز هاى متابولیکى خود نیاز دارند که این امر مى تواند مقادیر زیادى از مواد مغذى که براى تولید و عملکرد طبیعى فیزیولوژیک استفاده شوند را منحرف سازد. یک مکانیسم سازگارى براى این مورد، مقاومت به انسولین است که مستقیمًا با سیگنال براى این مورد، مقاومت به انسولین است که مستقیمًا با سیگنال هاى التهابى تحریک مى شود. مقاومت به انسولین بیش از حد در گاوهاى انتقالى، ممکن است بسیج لیپید را تشدید کرده و سالمت دام را با خطر مواجه سازد. ارتباط بین التهاب و بیمارى هاى دوره انتقال به خوبى اثبات شده است. آمیتاج و همکاران (2005) گزارش کردند غلظت شاخص هاى التهابى پالسما شامل پروتئین هاى A در گاوهایى که به فاز-حاد مثبت، هاپتوگلوبین و سرم آمیلوئید

کبد چرب مبتال بودند، افزایش یافت. کبد چرب مبتال بودند، افزایش یافت.

TNF به طور مشابه اوتسوکا و همکاران (2001) افزایش در فعالیتαسرم در گاوهایى که به کبد چرب متوسط تا شدید مبتال بودند مشاهده نمودند. یک مطالعه جامع تر بر گاوهاى سه گاودارى تجارى در ایتالیا نشان داد که التهاب کبد با مشکالت دوره انتقال مرتبط است (Bertoni et al., 2008). گاوها در چهار گروه و با توجه به درجه

التهاب کبد، برپایه غلظت هاى پالسمایى پروتئین هاى فازحاد دسته بندى شدند. گاوهاى با بیشترین پروفایل التهابى 8 برابر بیشتر در معرض خطر بیمارى هاى متابولیک بودند و غلظت کلسیم پالسما پایین تر، فاصله زایش طوالنى تر و تولید شیر کمترى در اولین ماه

شیردهى داشتند.

بخش دوم مقاله را در شماره بعدى نشریه دانش دامپرورى مطالعه نمایید.

لیپید ها و متابولیت هاى اکسیداتیو

نقش التهاب تحت حاد در اختالالت دوره انتقال

/ 19 / / 20 /

لنگش در گاوهاى شیرى یک مشکل اساسى محسوب مى شود که اثر قابل توجهى بر رفاه و آسایش حیوان دارد و مى تواند سبب عملکرد ضعیف و کاهش بهره ورى گردد. به طور کلى اگر بخواهیم عوامل ایجاد کننده لنگش را دسته بندى کنیم مى توان به سه دسته : 1)تغذیه اى 2)مکانیکى و 3)میکروبى تقسیم نمود. مشخص شده است که جایگاه پرورشى (به عنوان مثال مرتع و کف بتنى) به طور معنى دارى با مشکالت حرکتى مرتبط است. در مطالعه اى مشخص شد که گاوهایى که دچار لنگش هستند زمان طوالنى ترى را بر روى شد که گاوهایى که دچار لنگش هستند زمان طوالنى ترى را بر روى زمین در حالت دراز کش بوده و درنتیجه فرصت کمترى براى مصرف خوراك و گذارندن زمان در پاى آخور دارند. گرین و همکاران (2002) در مطالعه اى بر روى 900 گاو در 5 فارم مختلف کاهش تولید شیر ناشى از لنگش در گاوها را در 305 روز شیردهى، 360 کیلوگرم تخمین زدند. آنها این کاهش شیر دهى را به کاهش مصرف خوراك و تعادل منفى انرژى نسبت دادند. بهتر است هر ماه

مقدمه

لنگش درگله هاى گاو هاى شیرى و ارتباط آن با

تولید شیر

گله هاى گاو شیرى از نظر لنگش مورد بررسى قرار گیرند. اخیراً روشى توسط دانشگاه ایالتى میشیگان ابداع شده است که در این روش گاوها بر اساس وضعیت خود امتیازى بین 1 تا 5 مى گیرند. اسکور 1 براى گاوهاى بدون لنگش و اسکور 5 مختص گاوهاى داراى لنگش شدید است.گاوهاي با اسکور 3 و باالتر کاهش شدید ماده خشک مصرفی و تولید شیر دارند. اسکور3 نسبت به 1، 5/1 درصد شیر کمتري تولید می کنند و این مقدار براي اسکور4 نسبت به 1، 17 درصد و براي اسکور 5 نسبت به 1، حدود 36 درصد است. اسکورهاي درصد است. اسکورهاي 3 و باالتر نسبت به 1 و 2 سه بار یا بیشتر به تلقیح به ازاي هر آبستنی نیاز دارند و میزان حذف در آنها 8 برابر اسکورهاى 1 و 2

است. بهتر است گله هاى گاو شیرى هر ماه از نظر لنگش مورد ارزیابى قرار گیرند. بایستى توجه داشت این نمره دهى در گاو هنگامى انجام

مى شود که گاو در جایگاه صاف در حال راه رفتن باشد.

/ 21 / / 22 /

نــحــوه نـمــره دهــى

اسکور حرکتى یک سطح ستون مهره در هنگام ایستادن و راه رفتن

صاف است، کاهش شیر رقم صفر است.

اسکور حرکتى دو سطح ستون مهره در هنگام ایستادن صاف ولی

هنگام راه رفتن قوسی شکل است.

اسکور حرکتى سه سطح ستون مهره صاف نیست یا درهنگام راه

رفتن و ایستادن قوسی شکل است.

اسکور حرکتى چهار سطح ستون مهره صاف نیست یا درهنگام راه رفتن و ایستادن قوسی شکل است. گاو در این حالت در یک یا چند پاي خود احساس درد

می کند.

اسکور حرکتى پنج گاو در این حالت به شدت دچار لنگش شده است.

لنگش در گاوهاى شیرى یک مشکل اساسى محسوب مى شود که اثر قابل توجهى بر رفاه و آسایش حیوان دارد و مى تواند سبب عملکرد ضعیف و کاهش بهره ورى گردد. به طور کلى اگر بخواهیم عوامل ایجاد کننده لنگش را دسته بندى کنیم مى توان به سه دسته : 1)تغذیه اى 2)مکانیکى و 3)میکروبى تقسیم نمود. مشخص شده است که جایگاه پرورشى (به عنوان مثال مرتع و کف بتنى) به طور معنى دارى با مشکالت حرکتى مرتبط است. در مطالعه اى مشخص شد که گاوهایى که دچار لنگش هستند زمان طوالنى ترى را بر روى شد که گاوهایى که دچار لنگش هستند زمان طوالنى ترى را بر روى زمین در حالت دراز کش بوده و درنتیجه فرصت کمترى براى مصرف خوراك و گذارندن زمان در پاى آخور دارند. گرین و همکاران (2002) در مطالعه اى بر روى 900 گاو در 5 فارم مختلف کاهش تولید شیر ناشى از لنگش در گاوها را در 305 روز شیردهى، 360 کیلوگرم تخمین زدند. آنها این کاهش شیر دهى را به کاهش مصرف خوراك و تعادل منفى انرژى نسبت دادند. بهتر است هر ماه

مقدمه

لنگش درگله هاى گاو هاى شیرى و ارتباط آن با

تولید شیر

گله هاى گاو شیرى از نظر لنگش مورد بررسى قرار گیرند. اخیراً روشى توسط دانشگاه ایالتى میشیگان ابداع شده است که در این روش گاوها بر اساس وضعیت خود امتیازى بین 1 تا 5 مى گیرند. اسکور 1 براى گاوهاى بدون لنگش و اسکور 5 مختص گاوهاى داراى لنگش شدید است.گاوهاي با اسکور 3 و باالتر کاهش شدید ماده خشک مصرفی و تولید شیر دارند. اسکور3 نسبت به 1، 5/1 درصد شیر کمتري تولید می کنند و این مقدار براي اسکور4 نسبت به 1، 17 درصد و براي اسکور 5 نسبت به 1، حدود 36 درصد است. اسکورهاي درصد است. اسکورهاي 3 و باالتر نسبت به 1 و 2 سه بار یا بیشتر به تلقیح به ازاي هر آبستنی نیاز دارند و میزان حذف در آنها 8 برابر اسکورهاى 1 و 2

است. بهتر است گله هاى گاو شیرى هر ماه از نظر لنگش مورد ارزیابى قرار گیرند. بایستى توجه داشت این نمره دهى در گاو هنگامى انجام

مى شود که گاو در جایگاه صاف در حال راه رفتن باشد.

/ 21 / / 22 /

نــحــوه نـمــره دهــى

اسکور حرکتى یک سطح ستون مهره در هنگام ایستادن و راه رفتن

صاف است، کاهش شیر رقم صفر است.

اسکور حرکتى دو سطح ستون مهره در هنگام ایستادن صاف ولی

هنگام راه رفتن قوسی شکل است.

اسکور حرکتى سه سطح ستون مهره صاف نیست یا درهنگام راه

رفتن و ایستادن قوسی شکل است.

اسکور حرکتى چهار سطح ستون مهره صاف نیست یا درهنگام راه رفتن و ایستادن قوسی شکل است. گاو در این حالت در یک یا چند پاي خود احساس درد

می کند.

اسکور حرکتى پنج گاو در این حالت به شدت دچار لنگش شده است.

در برخى مواقع، اسکور چهار و پنج تأمل بر انگیز است که در این صورت گاو ممکن است داراى سم بلند باشد که در صورت مشاهده چنین مواردى به ترتیب شماره دام و شماره بهاربند را طبقه بندى مى نماییم و به مسئول سم چین اطالع مى دهیم تا سم چینى و بررسى هاى الزم صورت

گیرد و پیگیرى هاى الزم انجام شود. بهترین میانگین اسکور حرکتى براى گله هاى گاو شیرى 1/8 مى باشد.

شکل 1- اثر لنگش بر میزان مصرف ماده خشک و تولید شیر در گاوهاى شیرى

کاهش ماده خشک اسکور (درصد از اسکور 1)

کاهش شیر درصد گاوها (درصد از اسکور 1)

1

2

3

4

5

مبنا

1

3

7

16

مبنا

0

5

17

36

75

15

9

<5

<5

/ 23 / / 24 /

اسید هاى چرب ضــرورى در جیره نشخوارکنندگان

مقدمه اهمیت اسیدهاى چرب غیر اشباع لینولئیک و لینولنیک در یک اهمیت اسیدهاى چرب غیر اشباع لینولئیک و لینولنیک در یک مجموعه مقاالت از اواخر دهه 1920 تا اوایل دهه ى 1930 مشخص شد(Burr et al., 1932). این ترکیبات در ساختمان غشاء سلول شرکت مى کنند و عالوه بر این پیش ساز اسیدهاى چرب دیگرى نیز هستند که در تنظیم سوخت و ساز بدن و در عملکرد غشاى سلول

نقش کلیدى دارند و در حیات تمامى پستانداران ضرورى مى باشند. اسیدهاى چرب ضرورى با محل و تعداد پیوندهاى دوگانه سیس در اسیدهاى چرب ضرورى با محل و تعداد پیوندهاى دوگانه سیس در ساختمان مولکولى شناخته مى شوند. هر پیوند دوگانه سیس نشان دهنده ى یک خمیدگى 120 درجه اى در داخل زنجیره کربنى مى باشد، بنابراین با افزایش تعداد پیوندهاى دوگانه، زنجیره شکل مارپیچ به خود مى گیرد. زمانى که زنجیره هاى اسیدهاى چرب در داخل ساختمان غشاء به کار برده مى شوند، زنجیره مستقیم اسیدهاى چرب اشباع به طور تنگاتنگى کنار هم قرار مى گیرند این در حالى است که اسیدهاى چرب غیر اشباع به طور ناپایدار کنار هم قرار مى است که اسیدهاى چرب غیر اشباع به طور ناپایدار کنار هم قرار مى گیرند. در این حالت هرچه باز شدگى الیه ها بیشتر باشد نقطه ذوب

Δ-6

در برخى مواقع، اسکور چهار و پنج تأمل بر انگیز است که در این صورت گاو ممکن است داراى سم بلند باشد که در صورت مشاهده چنین مواردى به ترتیب شماره دام و شماره بهاربند را طبقه بندى مى نماییم و به مسئول سم چین اطالع مى دهیم تا سم چینى و بررسى هاى الزم صورت

گیرد و پیگیرى هاى الزم انجام شود. بهترین میانگین اسکور حرکتى براى گله هاى گاو شیرى 1/8 مى باشد.

شکل 1- اثر لنگش بر میزان مصرف ماده خشک و تولید شیر در گاوهاى شیرى

کاهش ماده خشک اسکور (درصد از اسکور 1)

کاهش شیر درصد گاوها (درصد از اسکور 1)

1

2

3

4

5

مبنا

1

3

7

16

مبنا

0

5

17

36

75

15

9

<5

<5

/ 23 / / 24 /

اسید هاى چرب ضــرورى در جیره نشخوارکنندگان

مقدمه اهمیت اسیدهاى چرب غیر اشباع لینولئیک و لینولنیک در یک اهمیت اسیدهاى چرب غیر اشباع لینولئیک و لینولنیک در یک مجموعه مقاالت از اواخر دهه 1920 تا اوایل دهه ى 1930 مشخص شد(Burr et al., 1932). این ترکیبات در ساختمان غشاء سلول شرکت مى کنند و عالوه بر این پیش ساز اسیدهاى چرب دیگرى نیز هستند که در تنظیم سوخت و ساز بدن و در عملکرد غشاى سلول

نقش کلیدى دارند و در حیات تمامى پستانداران ضرورى مى باشند. اسیدهاى چرب ضرورى با محل و تعداد پیوندهاى دوگانه سیس در اسیدهاى چرب ضرورى با محل و تعداد پیوندهاى دوگانه سیس در ساختمان مولکولى شناخته مى شوند. هر پیوند دوگانه سیس نشان دهنده ى یک خمیدگى 120 درجه اى در داخل زنجیره کربنى مى باشد، بنابراین با افزایش تعداد پیوندهاى دوگانه، زنجیره شکل مارپیچ به خود مى گیرد. زمانى که زنجیره هاى اسیدهاى چرب در داخل ساختمان غشاء به کار برده مى شوند، زنجیره مستقیم اسیدهاى چرب اشباع به طور تنگاتنگى کنار هم قرار مى گیرند این در حالى است که اسیدهاى چرب غیر اشباع به طور ناپایدار کنار هم قرار مى است که اسیدهاى چرب غیر اشباع به طور ناپایدار کنار هم قرار مى گیرند. در این حالت هرچه باز شدگى الیه ها بیشتر باشد نقطه ذوب

Δ-6

Fatty acid desaturase 2

+

n-3 PUFA pathway

1.series PGsPGE1.PGF1a etc

2.series PGsPGE2.PGF2a etc

3.series PGsPGE3.PGF3a etc

Fatty acid desaturase 1

Elongase

DIET

شکل 1) ساخت پروستاگالندین هاى سرى 2،1و3 از پیش سازهاى اسیدهاى چرب ضرورى

شکل2) مکانیسم مربوط به هسته به واسطه ى تنظیم اسیدهاى چرب با چند پیوند دوگانه در بیان ژن. FA: اسیدهاى چرب ، NF-Y: فاکتور هسته اى Y، PPAR: رسپتور فعال کننده تکثیر پراکسى زوم ، PPRE: عامل پاسخ فعال کننده تکثیر پراکسى زوم ، SP-1: پروتئین القایى

SREBP-1 ،1: پروتئین باندکننده 1- عامل تنظیم استرول، TG: ترى گلیسرید

n-6 PUFA pathwaySREBPI Sp1 NF-Y

PUFA

PPAR

PPRE

VLDL-TG

Peroxisomeß-oxidation

Mitochondriaß-oxidation

Fatty acidsynthesis

Triglyceridesynthesis

FA-oxidation genes Lipogenic genes

Linoleic acid {LA} 18:2 Alpha-linolenic acid {ALA} 18:3

Gamma-linolenic acid {GLA} 18:3

Dihomogamma-linolenicacid CID {DGLA} 20:3

Stearidonic acid {SDA} 18:4

Arachidonic acid {AA} 20:4 Eicosapentaenoic acid {EPA} 20:5

Eicosateraenoic acid {ETA} 20:4

/ 25 / / 26 /

اگرچه ممکن است اسیدهاى چرب ضرورى در بافت ها به صورت ترى آسیل گلیسرول ها ذخیره شوند، اما نقش هاى کلیدى آنها در متابولیسم، شرکت در فسفولیپیدهاى غشاء و تبدیل به اسیدهاى چرب بلند زنجیر و ایکوزانوئیدها مى باشندکه به عنوان پروستاگالندین ها شناخته مى شوند. در ارتباط با این بحث مختصر، اسید لینولئیک (ω-6) به اسید آراشیدونیک (AA) تبدیل مى شود که یک پیش ساز براى پروستاگالندین هاى سرى دو مى باشد، در (EPA (EPA) (ω-3) به ایکوزاپنتاانوئیک اسید حالیکه اسید لینولنیک تبدیل مى شود که این نیز یک پیش ساز پروستاگالندین هاى سرى

سه محسوب مى شود. اسیدهاى چرب ضرورى و ایکوزانوئیدها مهمترین تنظیم کننده هاى اسیدهاى چرب ضرورى و ایکوزانوئیدها مهمترین تنظیم کننده هاى عملکردهاى فیزیولوژیکى و بیان ژن محسوب مى شوند (شکل 2)، و با باند شدن به مولکول هاى تنظیمى مختلف با ژن ها ارتباط برقرار مى کنند. متابولیت هاى اسید آراشیدونیک مثل PGE2 و لوکوتراین هاى سرى4 (بین دیگر لوکوتراین ها) عمومًا مسبب پاسخ پیش از التهاب شامل تب، درد، اتساع رگ ها و نفوذ پذیرى عروق مى شوند در حالیکه متابولیت هاى ایکوزاپنتاانوئیک اسید داراى اثرات مخالف بوده یا اثرات

کمترى روى این فرآیندها دارند. کمترى روى این فرآیندها دارند.

گوساله هایى که با جیره هاى عارى از چربى تغذیه شدند عالئم آشکارى از کمبود اسیدهاى چرب ضرورى را نشان دادند، هرچند کمبودهاى خاص نشان داده نشد. این عالئم به اختالل در عملکرد غشاءهاى سلولى مثل پوشش موى خشن، ریزش مو، خشکى و زبرى پوست، آماس پوست، از دست رفتن بیش ازحد آب و غیره و اختالل در عملکرد اعصاب مربوط است. کمبودها بیشتر مربوط به اثرات اکوزانوئیدها بر عملکردهاى فیزیولوژیکى و تنظیم بیان ژن هستند. هیچ احتیاجى از اسیدهاى چرب ضرورى براى نشخوارکنندگان هیچ احتیاجى از اسیدهاى چرب ضرورى براى نشخوارکنندگان مشخص نشده است. هولمن (1960) تعریفى بیوشیمیایى را براى کمبود اسیدهاى چرب ضرورى به صورت نسبت اکوزاترى انوئیک به اکزاتتراانوئیک اسید در غشاء گلوبول هاى قرمز بیش از 0/4 گزارش کرد. در شرایطى که اسیدهاى چرب ضرورى کافى باشد، اسید لینولئیک اسید، ایکوزاتتراانوئیک (آراشیدونیک اسید،20:4ω-6) مورد نیاز براى سنتز غشاء سلولى را فراهم مى کند. در غیاب اسید لینولئیک کافى، اسید چرب غیر ضرورى اولئیک ω-9 غیر اشباع سازى و غیر اشباع سازى و (20:3ω-9مآد اسید) طویل شده و به شکل اکوزاترى انوئیک اسیددر آمده که در داخل غشاء سلولى شرکت مى کند. هولمن (1960) مشاهده کرد زمانى که نسبت این اسیدهاى چرب در داخل

زمان گرسنگى، اسید لینولئیک تا حد بسیار کمتر از اسیدهاى چرب دیگر بسیج مى شوند. 40 تا 50 درصد اسید لینولئیک جذب شده از روده با فسفولیپید لیپوپروتئین هاى روده اى ترکیب شده و از اکسیداسیون یا ترشح به داخل شیر حفظ مى گردند. بنابراین با ترکیب شدن بخش قابل توجه از اسید لینولئیک با فسفولیپیدها و استرهاى کلستریل (نسبت به اسیدهاى چرب غیر استریفیه و ترى آسیل گلیسرول) نشخوارکنندگان قادرند، اسیدهاى چرب ضرورى را بطور بسیار کارآمدى حفظ کنند و با مصرف بسیار کم اسیدهاى بطور بسیار کارآمدى حفظ کنند و با مصرف بسیار کم اسیدهاى

چرب ضرورى نسبت به غیر نشخوارکنندگان زنده بمانند.

رشدبا توجه به آنچه گفته شد، هیچگونه شواهدى که نشخوارکنندگان در حال رشد احتیاج بیشترى براى اسیدهاى چرب ضرورى فراهم شده از جیره هاى معمول دارند، وجود ندارد. بر اساس تحقیقات انجام

احتیاجات به اسیدهاى چرب ضرورى براى عملکردهاى

فیزیولوژیکى

عالئم کمبود و احتیاجات اسیدهاى چرب ضرورى فیزیولوژى و متابولیسم

Fatty acid desaturase 2

+

n-3 PUFA pathway

1.series PGsPGE1.PGF1a etc

2.series PGsPGE2.PGF2a etc

3.series PGsPGE3.PGF3a etc

Fatty acid desaturase 1

Elongase

DIET

شکل 1) ساخت پروستاگالندین هاى سرى 2،1و3 از پیش سازهاى اسیدهاى چرب ضرورى

شکل2) مکانیسم مربوط به هسته به واسطه ى تنظیم اسیدهاى چرب با چند پیوند دوگانه در بیان ژن. FA: اسیدهاى چرب ، NF-Y: فاکتور هسته اى Y، PPAR: رسپتور فعال کننده تکثیر پراکسى زوم ، PPRE: عامل پاسخ فعال کننده تکثیر پراکسى زوم ، SP-1: پروتئین القایى

SREBP-1 ،1: پروتئین باندکننده 1- عامل تنظیم استرول، TG: ترى گلیسرید

n-6 PUFA pathwaySREBPI Sp1 NF-Y

PUFA

PPAR

PPRE

VLDL-TG

Peroxisomeß-oxidation

Mitochondriaß-oxidation

Fatty acidsynthesis

Triglyceridesynthesis

FA-oxidation genes Lipogenic genes

Linoleic acid {LA} 18:2 Alpha-linolenic acid {ALA} 18:3

Gamma-linolenic acid {GLA} 18:3

Dihomogamma-linolenicacid CID {DGLA} 20:3

Stearidonic acid {SDA} 18:4

Arachidonic acid {AA} 20:4 Eicosapentaenoic acid {EPA} 20:5

Eicosateraenoic acid {ETA} 20:4

/ 25 / / 26 /

اگرچه ممکن است اسیدهاى چرب ضرورى در بافت ها به صورت ترى آسیل گلیسرول ها ذخیره شوند، اما نقش هاى کلیدى آنها در متابولیسم، شرکت در فسفولیپیدهاى غشاء و تبدیل به اسیدهاى چرب بلند زنجیر و ایکوزانوئیدها مى باشندکه به عنوان پروستاگالندین ها شناخته مى شوند. در ارتباط با این بحث مختصر، اسید لینولئیک (ω-6) به اسید آراشیدونیک (AA) تبدیل مى شود که یک پیش ساز براى پروستاگالندین هاى سرى دو مى باشد، در (EPA (EPA) (ω-3) به ایکوزاپنتاانوئیک اسید حالیکه اسید لینولنیک تبدیل مى شود که این نیز یک پیش ساز پروستاگالندین هاى سرى

سه محسوب مى شود. اسیدهاى چرب ضرورى و ایکوزانوئیدها مهمترین تنظیم کننده هاى اسیدهاى چرب ضرورى و ایکوزانوئیدها مهمترین تنظیم کننده هاى عملکردهاى فیزیولوژیکى و بیان ژن محسوب مى شوند (شکل 2)، و با باند شدن به مولکول هاى تنظیمى مختلف با ژن ها ارتباط برقرار مى کنند. متابولیت هاى اسید آراشیدونیک مثل PGE2 و لوکوتراین هاى سرى4 (بین دیگر لوکوتراین ها) عمومًا مسبب پاسخ پیش از التهاب شامل تب، درد، اتساع رگ ها و نفوذ پذیرى عروق مى شوند در حالیکه متابولیت هاى ایکوزاپنتاانوئیک اسید داراى اثرات مخالف بوده یا اثرات

کمترى روى این فرآیندها دارند. کمترى روى این فرآیندها دارند.

گوساله هایى که با جیره هاى عارى از چربى تغذیه شدند عالئم آشکارى از کمبود اسیدهاى چرب ضرورى را نشان دادند، هرچند کمبودهاى خاص نشان داده نشد. این عالئم به اختالل در عملکرد غشاءهاى سلولى مثل پوشش موى خشن، ریزش مو، خشکى و زبرى پوست، آماس پوست، از دست رفتن بیش ازحد آب و غیره و اختالل در عملکرد اعصاب مربوط است. کمبودها بیشتر مربوط به اثرات اکوزانوئیدها بر عملکردهاى فیزیولوژیکى و تنظیم بیان ژن هستند. هیچ احتیاجى از اسیدهاى چرب ضرورى براى نشخوارکنندگان هیچ احتیاجى از اسیدهاى چرب ضرورى براى نشخوارکنندگان مشخص نشده است. هولمن (1960) تعریفى بیوشیمیایى را براى کمبود اسیدهاى چرب ضرورى به صورت نسبت اکوزاترى انوئیک به اکزاتتراانوئیک اسید در غشاء گلوبول هاى قرمز بیش از 0/4 گزارش کرد. در شرایطى که اسیدهاى چرب ضرورى کافى باشد، اسید لینولئیک اسید، ایکوزاتتراانوئیک (آراشیدونیک اسید،20:4ω-6) مورد نیاز براى سنتز غشاء سلولى را فراهم مى کند. در غیاب اسید لینولئیک کافى، اسید چرب غیر ضرورى اولئیک ω-9 غیر اشباع سازى و غیر اشباع سازى و (20:3ω-9مآد اسید) طویل شده و به شکل اکوزاترى انوئیک اسیددر آمده که در داخل غشاء سلولى شرکت مى کند. هولمن (1960) مشاهده کرد زمانى که نسبت این اسیدهاى چرب در داخل

زمان گرسنگى، اسید لینولئیک تا حد بسیار کمتر از اسیدهاى چرب دیگر بسیج مى شوند. 40 تا 50 درصد اسید لینولئیک جذب شده از روده با فسفولیپید لیپوپروتئین هاى روده اى ترکیب شده و از اکسیداسیون یا ترشح به داخل شیر حفظ مى گردند. بنابراین با ترکیب شدن بخش قابل توجه از اسید لینولئیک با فسفولیپیدها و استرهاى کلستریل (نسبت به اسیدهاى چرب غیر استریفیه و ترى آسیل گلیسرول) نشخوارکنندگان قادرند، اسیدهاى چرب ضرورى را بطور بسیار کارآمدى حفظ کنند و با مصرف بسیار کم اسیدهاى بطور بسیار کارآمدى حفظ کنند و با مصرف بسیار کم اسیدهاى

چرب ضرورى نسبت به غیر نشخوارکنندگان زنده بمانند.

رشدبا توجه به آنچه گفته شد، هیچگونه شواهدى که نشخوارکنندگان در حال رشد احتیاج بیشترى براى اسیدهاى چرب ضرورى فراهم شده از جیره هاى معمول دارند، وجود ندارد. بر اساس تحقیقات انجام

احتیاجات به اسیدهاى چرب ضرورى براى عملکردهاى

فیزیولوژیکى

عالئم کمبود و احتیاجات اسیدهاى چرب ضرورى فیزیولوژى و متابولیسم

/ 27 / / 28 /

جدول 2) اسید لینولئیک مورد نیاز براى رشد و نگهدارى نشخوارکنندگان، با فرض احتیاج به 88 میلى گرم به ازاى هر کیلوگرم وزن متابولیکى بدن.

(kg) وزن بدن (kg%75) وزن متابولیکى بدن (g/day) اسید لینولئیک مورد نیاز

50

100

200

300

400

500

600

18/8

31/6

53/2

72/1

89/4

105/7

121/2

1/6

2/8

4/7

6/3

7/9

9/3

10/7

شده، دام هاى جوان در حال رشد به 88 میلى گرم اسید لینولئیک به ازاى هر کیلوگرم وزن متابولیکى بدن نیاز دارند. با استفاده از این مقایسه، مثال هایى از احتیاجات براى اوزان مختلف بدن در جدول2 خالصه شده اند. حتى با توجه به اینکه غشاء سلولى حیوانات بزرگتر (موش) داراى (مثًال نشخوارکنندگان) نسبت به حیوانات کوچکتر سهم بیشترى از اسید لینولئیک است به نظر مى رسد که مقادیر موجود بیش از مقدار کافى براى برآورده کردن احتیاجات باشند

(جدول 3). 3).

شیردهى براى تعیین احتیاجات شیردهى مى بایستى مقدار اسید لینولئیک ترشح شده در شیر مورد بررسى قرار گیرد. فرآیند بیوهیدروژناسیون شکمبه اى اسیدهاى چرب غیر اشباع خوراك نسبتًا ثابت است. (به ترتیب 86% و82% درصد براى اسید لینولئیک و اسید لینولنیک) Jenkins) در حالیکه ترشح آنها در شیر بسیار and Bridges , 2 0 07)Mo.) تنظیم مقادیر ate et al, 2 متغیر است (30 تا60% جذب شده) (008جذب شده ى اسیدهاى چرب که به شیر ترشح مى شوند ناشناخته و غیر قابل کنترل است با این حال مقادیر مصرفى با مدیریت کنترل و غیر قابل کنترل است با این حال مقادیر مصرفى با مدیریت کنترل مى شوند. بنابراین مى بایستى خوراك حاوى مقادیر زیادى اسیدهاى چرب غیر اشباع باشد تا به جذب بیشتر نائل شویم. فرض شده است که50 درصد اسیدهاى چرب ضرورى جذب شده به داخل شیر ترشح مى شود. پس نیم دیگرى از اسیدهاى چرب ضرورى جذب شده براى اعمال اکسیداسیون و عملکردهاى فیزیولوژیک در دسترس مى باشند. بهتر است گاوهاى با تولید باال با مکمل هاى چربى مثل پنبه دانه، سویا یا پیه تغذیه شوند، این مکمل ها اسید لینولئیک در دسترس باالیى ها اسید لینولئیک در دسترس باالیى دارند در حالیکه نشان داده شده که اسیدهاى چرب ضرورى در دسترس در سویاى برشته شده ناچیز است. علوفه تازه یا تخم بزرك

منابع غنى از اسید لینولنیک مى باشند. منابع حاوى اسیدهاى چرب D روغن ماهى یا جلبک دریایى هستند. پیشنهاد شده HA EPA و

است که گاوهاى شیرده مقادیر کافى از اسیدهاى چرب ضرورى را براى حمایت از عملکرد طبیعى فیزیولوژیکى مى بایستى مصرف کنند. در همین ارتباط تحقیقات در انسان پیشنهاد مى کند که n-3 خصوصًا روغن ماهى مصرف مقادیر بیشتر اسیدهاى چرب وضعیت سالمت را در طول دوره هاى استرس فیزیولوژیک شامل سرطان، بیمارى قلبى، بیمارى هاى سیستم ایمنى و جراحى ها سرطان، بیمارى قلبى، بیمارى هاى سیستم ایمنى و جراحى ها

بهبود مى بخشند. در مطالعه اى روى گاوهایى با یک و چندشکم زایش با جیره هایى با چربى پایین (کمتر از 2 درصد اسید چرب) یا مکمل شده با 7/1 Energy B®) یا 7/1 o o ster 100) درصد اسیدهاى چرب اشباع شدهدرصد اسیدهاى چرب غیر اشباع (Megalac®) به مدت 60 روز قبل از زایش و به طور مداوم به مدت 90 روز پس از زایش تغذیه شدند. جیره هاى حاوى چربى غیر اشباع مصرف ماده خشک را هم در گاوهاى یک شکم زایش و هم چند شکم زایش قبل از زایمان و تنها ( (EB ماده گاوهاى مسن تر بعد از زایمان را کاهش داد. تعادل انرژى (بعد زایش در هر دو گروه گاوها با تغذیه ى اسیدهاى چرب اشباع بهبود یافت. از آنجاییکه مکمل هاى چربى سبب اختالف در تولید شیر و درصد چربى شیر مى شوند، هیچ اختالفاتى در انرژى تصحیح شده شیر بین تیمارها رخ نداد. در بین معیار هاى تولید مثلى، اطالعات اولیه نشان داد که مکمل هاى چربى دماى ناحیه رکتوم و

عفونت هاى رحمى را کاهش مى دهند.

بخش دوم مقالـه را در شمـاره بعدى نشریه دانش دامپرورى مطالعه نمایید.

/ 27 / / 28 /

جدول 2) اسید لینولئیک مورد نیاز براى رشد و نگهدارى نشخوارکنندگان، با فرض احتیاج به 88 میلى گرم به ازاى هر کیلوگرم وزن متابولیکى بدن.

(kg) وزن بدن (kg%75) وزن متابولیکى بدن (g/day) اسید لینولئیک مورد نیاز

50

100

200

300

400

500

600

18/8

31/6

53/2

72/1

89/4

105/7

121/2

1/6

2/8

4/7

6/3

7/9

9/3

10/7

شده، دام هاى جوان در حال رشد به 88 میلى گرم اسید لینولئیک به ازاى هر کیلوگرم وزن متابولیکى بدن نیاز دارند. با استفاده از این مقایسه، مثال هایى از احتیاجات براى اوزان مختلف بدن در جدول2 خالصه شده اند. حتى با توجه به اینکه غشاء سلولى حیوانات بزرگتر (موش) داراى (مثًال نشخوارکنندگان) نسبت به حیوانات کوچکتر سهم بیشترى از اسید لینولئیک است به نظر مى رسد که مقادیر موجود بیش از مقدار کافى براى برآورده کردن احتیاجات باشند

(جدول 3). 3).

شیردهى براى تعیین احتیاجات شیردهى مى بایستى مقدار اسید لینولئیک ترشح شده در شیر مورد بررسى قرار گیرد. فرآیند بیوهیدروژناسیون شکمبه اى اسیدهاى چرب غیر اشباع خوراك نسبتًا ثابت است. (به ترتیب 86% و82% درصد براى اسید لینولئیک و اسید لینولنیک) Jenkins) در حالیکه ترشح آنها در شیر بسیار and Bridges , 2 0 07)Mo.) تنظیم مقادیر ate et al, 2 متغیر است (30 تا60% جذب شده) (008جذب شده ى اسیدهاى چرب که به شیر ترشح مى شوند ناشناخته و غیر قابل کنترل است با این حال مقادیر مصرفى با مدیریت کنترل و غیر قابل کنترل است با این حال مقادیر مصرفى با مدیریت کنترل مى شوند. بنابراین مى بایستى خوراك حاوى مقادیر زیادى اسیدهاى چرب غیر اشباع باشد تا به جذب بیشتر نائل شویم. فرض شده است که50 درصد اسیدهاى چرب ضرورى جذب شده به داخل شیر ترشح مى شود. پس نیم دیگرى از اسیدهاى چرب ضرورى جذب شده براى اعمال اکسیداسیون و عملکردهاى فیزیولوژیک در دسترس مى باشند. بهتر است گاوهاى با تولید باال با مکمل هاى چربى مثل پنبه دانه، سویا یا پیه تغذیه شوند، این مکمل ها اسید لینولئیک در دسترس باالیى ها اسید لینولئیک در دسترس باالیى دارند در حالیکه نشان داده شده که اسیدهاى چرب ضرورى در دسترس در سویاى برشته شده ناچیز است. علوفه تازه یا تخم بزرك

منابع غنى از اسید لینولنیک مى باشند. منابع حاوى اسیدهاى چرب D روغن ماهى یا جلبک دریایى هستند. پیشنهاد شده HA EPA و

است که گاوهاى شیرده مقادیر کافى از اسیدهاى چرب ضرورى را براى حمایت از عملکرد طبیعى فیزیولوژیکى مى بایستى مصرف کنند. در همین ارتباط تحقیقات در انسان پیشنهاد مى کند که n-3 خصوصًا روغن ماهى مصرف مقادیر بیشتر اسیدهاى چرب وضعیت سالمت را در طول دوره هاى استرس فیزیولوژیک شامل سرطان، بیمارى قلبى، بیمارى هاى سیستم ایمنى و جراحى ها سرطان، بیمارى قلبى، بیمارى هاى سیستم ایمنى و جراحى ها

بهبود مى بخشند. در مطالعه اى روى گاوهایى با یک و چندشکم زایش با جیره هایى با چربى پایین (کمتر از 2 درصد اسید چرب) یا مکمل شده با 7/1 Energy B®) یا 7/1 o o ster 100) درصد اسیدهاى چرب اشباع شدهدرصد اسیدهاى چرب غیر اشباع (Megalac®) به مدت 60 روز قبل از زایش و به طور مداوم به مدت 90 روز پس از زایش تغذیه شدند. جیره هاى حاوى چربى غیر اشباع مصرف ماده خشک را هم در گاوهاى یک شکم زایش و هم چند شکم زایش قبل از زایمان و تنها ( (EB ماده گاوهاى مسن تر بعد از زایمان را کاهش داد. تعادل انرژى (بعد زایش در هر دو گروه گاوها با تغذیه ى اسیدهاى چرب اشباع بهبود یافت. از آنجاییکه مکمل هاى چربى سبب اختالف در تولید شیر و درصد چربى شیر مى شوند، هیچ اختالفاتى در انرژى تصحیح شده شیر بین تیمارها رخ نداد. در بین معیار هاى تولید مثلى، اطالعات اولیه نشان داد که مکمل هاى چربى دماى ناحیه رکتوم و

عفونت هاى رحمى را کاهش مى دهند.

بخش دوم مقالـه را در شمـاره بعدى نشریه دانش دامپرورى مطالعه نمایید.

جناب آقاى تک دهقان با تشکر از اینکه وقتتان را در اختیار ما قرار دادید لطفًا در ارتباط با سطح تحصیالت و وضعیت گاودارى خود توضیح دهید.

بنده داراى دیپلم اقتصاد هستم و در سال 1369 با تأسیس گاودارى 30 رأسى پا به عرصه صنعت دامپرورى گذاشتم و اکنون با روندى رو به رشد با 600 رأس دام به فعالیت خود ادامه مى دهم. در حال حاضر تولید شیر روزانه این واحد در حدود 10 تن مى باشد. تعداد 34 نفر به طور مستقیم

در واحد دامپرورى بنده مشغول به کار مى باشند.

در حال حاضر نهاده هاى مصرفى واحد خود را از طریق چه طریق تأمین مى کنید؟ بخشى از نهاده هاى مصرفى واحد گاودارى طریق تعاونى هاى گاوداران منطقه و بخشى نیز از طریق واسطه هاى بخش خصوصى تهیه مى شود.

نظر خود را در خصوص وضعیت فعلى و پیش بینى آینده صنعت دامپرورى کشورمان بفرمایید؟ نظر خود را در خصوص وضعیت فعلى و پیش بینى آینده صنعت دامپرورى کشورمان بفرمایید؟ در حال حاضر صنعت دامپرورى از وضعیت مناسبى برخوردار نیست. مشکالت فعلى ناشى از عدم تناسب بین قیمت نهاده ها و هزینه هاى جارى با قیمت شیر از یک طرف و واردات شیر خشک و کاهش سرانه مصرف لبنیات و اشباع بازار از محصوالت لبنى از طرف دیگر مى باشد. با این

وضعیت اگر براى مازاد تولید شیر مسیر صادرات هموار نشده و راهکارى اندیشیده نشود آینده خوبى را براى صنعت دام متصور نمى باشم.

چه عواملى را در موفقیت خود در این صنعت مؤثر مى دانید؟ ایجاد زیرساخت هاى مدیریتى صحیح با به کارگیرى کارشناسان علمى و مجرب و همچنین پشتکار و استفاده از تکنیک هاى نوین گاودارى از ایجاد زیرساخت هاى مدیریتى صحیح با به کارگیرى کارشناسان علمى و مجرب و همچنین پشتکار و استفاده از تکنیک هاى نوین گاودارى از جمله عواملى مى باشند که نه تنها در واحد تولیدى بنده بلکه در هر جایگاهى در این صنعت مى تواند سبب پیشرفت شود. البته نباید از کارهاى

اصالح نژادى صورت گرفته در دهه هاى اخیر نیز غافل بود.

آیا اخیراً در واحد خود در گیر مسئله خاصى شده اید ؟ کاهش تولید ناشى از تغییر نهاده ها همیشه وجود داشته است استفاده از علوفه هاى با کیفیت پایین سبب افت بازده گله شده که با مدیریت و تشخیص به موقع رفع گردید. البته در سال هاى گذشته وجود بیمارى تب برفکى و کاهش تولید و افزایش حذف و مرگ و میر گله در منطقه

وجود داشته است که البته در حال حاضر این مسئله کمتر شده است.

چه مدت است از محصوالت شرکت سپاهان دانه استفاده مى نمایید؟ از زمان مصرف این محصوالت چه چه مدت است از محصوالت شرکت سپاهان دانه استفاده مى نمایید؟ از زمان مصرف این محصوالت چه تغییراتى در وضعیت گله شما به وجود آمده است ؟

دو سالى است که از آشنایى بنده با شرکت سپاهان دانه مى گذرد و از محصوالت این شرکت در واحد تولیدى خود استفاده مى کنم. با مصرف این محصوالت تغییرات محسوسى را در گله احساس کرده ام به طورى که شاخص هاى بهره ورى گله به طور چشمگیرى بهبود داشته است. از طرفى

میزان تولید و تداوم تولید شیر نیز با پایین آمدن خطاهاى انسانى در ساخت جیره بهبود یافته است.

آیا از بخش خدمات پس از فروش ،خدمات آموزشى و آزمایشگاهى سپاهان دانه استفاده مى کنید؟ این خدمات تا چه اندازه براى شما ارزشمند بوده است ؟

در طول مدت همکارى از خدمات مشاوره اى کارشناسان سپاهان دانه نیز استفاده کرده ام و بازخورد مناسبى داشته است. این همکارى ها همچنان نیز ادامه دارد.

اگر صحبت پایانى دارید بفرمایید؟ در درجه اول طى بازدیدى که از کارخانجات سپاهان دانه به عمل آمد، این مجموعه داراى آزمایشگاه هاى بسیار پیشرفته و با تجهیزات مدرنى در درجه اول طى بازدیدى که از کارخانجات سپاهان دانه به عمل آمد، این مجموعه داراى آزمایشگاه هاى بسیار پیشرفته و با تجهیزات مدرنى است که اعتماد بنده را به خود جلب کرد. از طرفى طى بازخوردى که از محصوالت این شرکت در سطح گله به طور مثبت مشاهده نمودم وجود این شرکت ها در صنعت دامپرورى بسیار مفید و مؤثر مى دانم. محصوالت این شرکت به ویژه پیش مخلوط ها به ما در حذف اقالم کم مقدار جیره و کاهش خطاهاى انسانى در ساخت جیره کمک شایانى کرده است. در آخر از رفتار و برخورد حرفه اى کارشناسان این مجموعه کمال تشکر را

دارم.

آقاى حسین تک دهقان از گاوداران موفق شهرستان نظر آباد که از سال 1369 تاکنون در صنعت دامپرورى مشغول به فعالیت مى باشند.

/ 29 / / 30 /

گاوداران موفق شهرستان نظر آباد جناب آقاى حسین تک دهقان

جناب آقاى تک دهقان با تشکر از اینکه وقتتان را در اختیار ما قرار دادید لطفًا در ارتباط با سطح تحصیالت و وضعیت گاودارى خود توضیح دهید.

بنده داراى دیپلم اقتصاد هستم و در سال 1369 با تأسیس گاودارى 30 رأسى پا به عرصه صنعت دامپرورى گذاشتم و اکنون با روندى رو به رشد با 600 رأس دام به فعالیت خود ادامه مى دهم. در حال حاضر تولید شیر روزانه این واحد در حدود 10 تن مى باشد. تعداد 34 نفر به طور مستقیم

در واحد دامپرورى بنده مشغول به کار مى باشند.

در حال حاضر نهاده هاى مصرفى واحد خود را از طریق چه طریق تأمین مى کنید؟ بخشى از نهاده هاى مصرفى واحد گاودارى طریق تعاونى هاى گاوداران منطقه و بخشى نیز از طریق واسطه هاى بخش خصوصى تهیه مى شود.

نظر خود را در خصوص وضعیت فعلى و پیش بینى آینده صنعت دامپرورى کشورمان بفرمایید؟ نظر خود را در خصوص وضعیت فعلى و پیش بینى آینده صنعت دامپرورى کشورمان بفرمایید؟ در حال حاضر صنعت دامپرورى از وضعیت مناسبى برخوردار نیست. مشکالت فعلى ناشى از عدم تناسب بین قیمت نهاده ها و هزینه هاى جارى با قیمت شیر از یک طرف و واردات شیر خشک و کاهش سرانه مصرف لبنیات و اشباع بازار از محصوالت لبنى از طرف دیگر مى باشد. با این

وضعیت اگر براى مازاد تولید شیر مسیر صادرات هموار نشده و راهکارى اندیشیده نشود آینده خوبى را براى صنعت دام متصور نمى باشم.

چه عواملى را در موفقیت خود در این صنعت مؤثر مى دانید؟ ایجاد زیرساخت هاى مدیریتى صحیح با به کارگیرى کارشناسان علمى و مجرب و همچنین پشتکار و استفاده از تکنیک هاى نوین گاودارى از ایجاد زیرساخت هاى مدیریتى صحیح با به کارگیرى کارشناسان علمى و مجرب و همچنین پشتکار و استفاده از تکنیک هاى نوین گاودارى از جمله عواملى مى باشند که نه تنها در واحد تولیدى بنده بلکه در هر جایگاهى در این صنعت مى تواند سبب پیشرفت شود. البته نباید از کارهاى

اصالح نژادى صورت گرفته در دهه هاى اخیر نیز غافل بود.

آیا اخیراً در واحد خود در گیر مسئله خاصى شده اید ؟ کاهش تولید ناشى از تغییر نهاده ها همیشه وجود داشته است استفاده از علوفه هاى با کیفیت پایین سبب افت بازده گله شده که با مدیریت و تشخیص به موقع رفع گردید. البته در سال هاى گذشته وجود بیمارى تب برفکى و کاهش تولید و افزایش حذف و مرگ و میر گله در منطقه

وجود داشته است که البته در حال حاضر این مسئله کمتر شده است.

چه مدت است از محصوالت شرکت سپاهان دانه استفاده مى نمایید؟ از زمان مصرف این محصوالت چه چه مدت است از محصوالت شرکت سپاهان دانه استفاده مى نمایید؟ از زمان مصرف این محصوالت چه تغییراتى در وضعیت گله شما به وجود آمده است ؟

دو سالى است که از آشنایى بنده با شرکت سپاهان دانه مى گذرد و از محصوالت این شرکت در واحد تولیدى خود استفاده مى کنم. با مصرف این محصوالت تغییرات محسوسى را در گله احساس کرده ام به طورى که شاخص هاى بهره ورى گله به طور چشمگیرى بهبود داشته است. از طرفى

میزان تولید و تداوم تولید شیر نیز با پایین آمدن خطاهاى انسانى در ساخت جیره بهبود یافته است.

آیا از بخش خدمات پس از فروش ،خدمات آموزشى و آزمایشگاهى سپاهان دانه استفاده مى کنید؟ این خدمات تا چه اندازه براى شما ارزشمند بوده است ؟

در طول مدت همکارى از خدمات مشاوره اى کارشناسان سپاهان دانه نیز استفاده کرده ام و بازخورد مناسبى داشته است. این همکارى ها همچنان نیز ادامه دارد.

اگر صحبت پایانى دارید بفرمایید؟ در درجه اول طى بازدیدى که از کارخانجات سپاهان دانه به عمل آمد، این مجموعه داراى آزمایشگاه هاى بسیار پیشرفته و با تجهیزات مدرنى در درجه اول طى بازدیدى که از کارخانجات سپاهان دانه به عمل آمد، این مجموعه داراى آزمایشگاه هاى بسیار پیشرفته و با تجهیزات مدرنى است که اعتماد بنده را به خود جلب کرد. از طرفى طى بازخوردى که از محصوالت این شرکت در سطح گله به طور مثبت مشاهده نمودم وجود این شرکت ها در صنعت دامپرورى بسیار مفید و مؤثر مى دانم. محصوالت این شرکت به ویژه پیش مخلوط ها به ما در حذف اقالم کم مقدار جیره و کاهش خطاهاى انسانى در ساخت جیره کمک شایانى کرده است. در آخر از رفتار و برخورد حرفه اى کارشناسان این مجموعه کمال تشکر را

دارم.

آقاى حسین تک دهقان از گاوداران موفق شهرستان نظر آباد که از سال 1369 تاکنون در صنعت دامپرورى مشغول به فعالیت مى باشند.

/ 29 / / 30 /

گاوداران موفق شهرستان نظر آباد جناب آقاى حسین تک دهقان

نشريه دانش دامپرورى با هدف برقرارى تعامل بيشتر با گروه هاى مختلف مخاطبين برگزار مى كند : !

پيشنهاد شما چيست...؟!

شايعه استفاده از هورمون در صنعت طيور شايد شما هم در روزهاى اخير ديده يا شنيده ايد كه بعضى افراد غير مطلع در رابطه با استفاده از هورمون در پرورش طيور مطالبى

را مطرح نموده اند كه موجب ايجاد شبهه و نگرانى در ميان مصرف كنندگان گوشت مرغ شده است...

گذشته از اينكه اين شايعات خالف واقعيت بوده و هيچگونه پايه و اساس علمى ندارند و داليل مطرح نمودن چنين مسائلى توسط گذشته از اينكه اين شايعات خالف واقعيت بوده و هيچگونه پايه و اساس علمى ندارند و داليل مطرح نمودن چنين مسائلى توسط

دسته اى از افراد و حتى مسئولين بايستى از جنبه هاى مختلف ريشه يابى شود؛ اما مسئله رشد سريع مرغ هاى امروزى سوالى است

كه ممكن است براى بسيارى از افراد عادى كه تخصصى در زمينه پرورش طيور ندارند مطرح شود، شما اين مسئله را چگونه توضيح

مى دهيد؟

• عالقه مندان مى توانند پاسخ هاى خود را بهمراه اطالعات تماس از طريق سامانه پيامكى نشريه به شماره 200005080 يا آدرس الكترونيكى m براى ما ارسال كنند، به بهترين و كامل ترين پاسخ ها جوايز نفيسى به قيد قرعه اهدا خواهد شد. ag@ sepahandaneh.com

/ 33 / / 32 /

نشریه دانش دامپرورى با هدف برقرارى تعامل بیشتر با گروه هاى مختلف مخاطبین برگزار مى کند :

پیشنهاد شما چیست...؟!

شایعه استفاده از هورمون در صنعت طیور شاید شما هم در روزهاى اخیر دیده یا شنیده اید که بعضى افراد غیر مطلع در رابطه با استفاده از هورمون در پرورش طیور مطالبى

را مطرح نموده اند که موجب ایجاد شبهه و نگرانى در میان مصرف کنندگان گوشت مرغ شده است...

گذشته از اینکه این شایعات خالف واقعیت بوده و هیچگونه پایه و اساس علمى ندارند و دالیل مطرح نمودن چنین مسائلى توسط گذشته از اینکه این شایعات خالف واقعیت بوده و هیچگونه پایه و اساس علمى ندارند و دالیل مطرح نمودن چنین مسائلى توسط

دسته اى از افراد و حتى مسئولین بایستى از جنبه هاى مختلف ریشه یابى شود؛ اما مسئله رشد سریع مرغ هاى امروزى سوالى است

که ممکن است براى بسیارى از افراد عادى که تخصصى در زمینه پرورش طیور ندارند مطرح شود، شما این مسئله را چگونه توضیح

مى دهید؟

• عالقه مندان مى توانند پاسخ هاى خود را بهمراه اطالعات تماس از طریق سامانه پیامکى نشریه به شماره 200005080 یا آدرس الکترونیکى m براى ما ارسال کنند، به بهترین و کامل ترین پاسخ ها جوایز نفیسى به قید قرعه اهدا خواهد شد. ag@ sepahandaneh.com