หน่�วยที่�� หน่�วยที่�� 2 2 หลั�กน่ เวศว ที่ยา หลั�กน่ เวศว ที่ยา

Principle of EcologyPrinciple of Ecology

น่ เวศว ที่ยาน่ เวศว ที่ยา EcologyEcology มี�รากศ�พที่�มีาจากภาษากร�ก คำ�าว�า มี�รากศ�พที่�มีาจากภาษากร�ก คำ�าว�า Eco = OikosEco = Oikos หมีายถึ�ง บ้�าน่ หมีายถึ�ง บ้�าน่ ((HouseHouse)) Logy = logosLogy = logos หมีายถึ�ง การศ�กษา หมีายถึ�ง การศ�กษา ((StudyStudy))

น่ เวศว ที่ยา น่ เวศว ที่ยา หมีายถึ�ง การศ�กษาที่��อย �อาศ�ยหมีายถึ�ง การศ�กษาที่��อย �อาศ�ยของสิ่ �งมี�ชี�ว ต โดยศ�กษาถึ�งชีน่ ดของสิ่ �งมี�ชี�ว ตของสิ่ �งมี�ชี�ว ต โดยศ�กษาถึ�งชีน่ ดของสิ่ �งมี�ชี�ว ตแลัะสิ่ �งไมี�มี�ชี�ว ต บ้ที่บ้าที่แลัะคำวามีสิ่�มีพ�น่ธ์�แลัะสิ่ �งไมี�มี�ชี�ว ต บ้ที่บ้าที่แลัะคำวามีสิ่�มีพ�น่ธ์�ระหว�างสิ่ �งมี�ชี�ว ตด�วยก�น่เอง รวมีที่�+งศ�กษาระหว�างสิ่ �งมี�ชี�ว ตด�วยก�น่เอง รวมีที่�+งศ�กษาคำวามีสิ่�มีพ�น่ธ์�ระหว�างสิ่ �งมี�ชี�ว ตแลัะสิ่ �งไมี�มี�ชี�ว ตคำวามีสิ่�มีพ�น่ธ์�ระหว�างสิ่ �งมี�ชี�ว ตแลัะสิ่ �งไมี�มี�ชี�ว ต

ศ�พที่�ที่างน่ เวศว ที่ยาศ�พที่�ที่างน่ เวศว ที่ยา Biosphere Biosphere หมีายถึ�ง อาณาหมีายถึ�ง อาณา

บ้ร เวณที่��มี�สิ่ �งมี�ชี�ว ตอาศ�ยอย � ซึ่��งบ้ร เวณที่��มี�สิ่ �งมี�ชี�ว ตอาศ�ยอย � ซึ่��งประกอบ้ด�วย ประกอบ้ด�วย 3 3 สิ่�วน่ ได�แก�สิ่�วน่ ได�แก� ด น่ ด น่ ((GeosphereGeosphere)) น่�+าน่�+า ((HydrosphereHydrosphere)) อากาศ อากาศ ((AtmosphereAtmosphere))

Population Population หมีายถึ�ง สิ่ �งมี�ชี�ว ตชีน่ ดเด�ยวก�น่หมีายถึ�ง สิ่ �งมี�ชี�ว ตชีน่ ดเด�ยวก�น่ที่��เก ดข�+น่แลัะด�ารงชี�พอย �ใน่ระบ้บ้น่ เวศหน่��งๆ ที่��เก ดข�+น่แลัะด�ารงชี�พอย �ใน่ระบ้บ้น่ เวศหน่��งๆ

Community Community หมีายถึ�ง ประชีากรต�างชีน่ ดก�น่หมีายถึ�ง ประชีากรต�างชีน่ ดก�น่ที่��อาศ�ยอย �ใน่ระบ้บ้น่ เวศหน่��งที่��อาศ�ยอย �ใน่ระบ้บ้น่ เวศหน่��ง

Habitats Habitats หมีายถึ�ง บ้ร เวณที่��เป1น่ที่��อย �อาศ�ยหมีายถึ�ง บ้ร เวณที่��เป1น่ที่��อย �อาศ�ยเฉพาะของสิ่ �งมี�ชี�ว ตแต�ลัะชีน่ ด ซึ่��งสิ่ �งมี�ชี�ว ตเฉพาะของสิ่ �งมี�ชี�ว ตแต�ลัะชีน่ ด ซึ่��งสิ่ �งมี�ชี�ว ตแต�ลัะชีน่ ดจะด�ารงชี�ว ตอย �ใน่สิ่ภาพแวดลั�อมีที่��แต�ลัะชีน่ ดจะด�ารงชี�ว ตอย �ใน่สิ่ภาพแวดลั�อมีที่��เป1น่ถึ �น่ที่��อย �ของตน่เอง ใน่สิ่ภาพแวดลั�อมีเป1น่ถึ �น่ที่��อย �ของตน่เอง ใน่สิ่ภาพแวดลั�อมีหน่��งๆ จะมี�สิ่ �งมี�ชี�ว ตที่��มี�ชีน่ ดแลัะลั�กษณะต�างหน่��งๆ จะมี�สิ่ �งมี�ชี�ว ตที่��มี�ชีน่ ดแลัะลั�กษณะต�างก�น่ออกไปก�น่ออกไป

ระบ้บ้น่ เวศ ระบ้บ้น่ เวศ ((EcosystemEcosystem))

หมีายถึ�ง ระบ้บ้ที่��ประกอบ้ด�วยสิ่ �งมี�ชี�ว ตหมีายถึ�ง ระบ้บ้ที่��ประกอบ้ด�วยสิ่ �งมี�ชี�ว ตหลัายชีน่ ด แลัะสิ่ �งไมี�มี�ชี�ว ตที่��อาศ�ยใน่หลัายชีน่ ด แลัะสิ่ �งไมี�มี�ชี�ว ตที่��อาศ�ยใน่

บ้ร เวณเด�ยวก�น่ มี�คำวามีสิ่�มีพ�น่ธ์�บ้ร เวณเด�ยวก�น่ มี�คำวามีสิ่�มีพ�น่ธ์�ต�อก�น่ เพ3�อถึ�ายที่อดสิ่ารอาหารแลัะต�อก�น่ เพ3�อถึ�ายที่อดสิ่ารอาหารแลัะ

พลั�งงาน่ให�ก�น่พลั�งงาน่ให�ก�น่

Community + Habitat + Relation

การเปลั��ยน่แปลังของระบ้บ้น่ เวศ การเปลั��ยน่แปลังของระบ้บ้น่ เวศ ((Ecological successionEcological succession))

ระบ้บ้น่ เวศหน่��งๆ จะมี�การเปลั��ยน่แปลังอย �ระบ้บ้น่ เวศหน่��งๆ จะมี�การเปลั��ยน่แปลังอย �เสิ่มีอ เสิ่มีอ

การเปลั��ยน่แปลังอาจเก ดข�+น่อย�างรวดเร4วหร3อการเปลั��ยน่แปลังอาจเก ดข�+น่อย�างรวดเร4วหร3อชี�าต�างๆก�น่ชี�าต�างๆก�น่

เมี3�อองคำ�ประกอบ้ใน่ระบ้บ้น่ เวศเปลั��ยน่ จะที่�าให�เมี3�อองคำ�ประกอบ้ใน่ระบ้บ้น่ เวศเปลั��ยน่ จะที่�าให�เก ดเก ด

การเปลั��ยน่แปลังการถึ�ายที่อดสิ่ารอาหารแลัะการเปลั��ยน่แปลังการถึ�ายที่อดสิ่ารอาหารแลัะพลั�งงาน่พลั�งงาน่

ซึ่��งจะที่�าให�ลั�กษณะของระบ้บ้น่ เวศน่�+น่ซึ่��งจะที่�าให�ลั�กษณะของระบ้บ้น่ เวศน่�+น่เปลั��ยน่แปลังไปเปลั��ยน่แปลังไป

ต�วอย�างการเปลั��ยน่แปลังที่��เก ดต�วอย�างการเปลั��ยน่แปลังที่��เก ดข�+น่ใน่ระบ้บ้น่ เวศข�+น่ใน่ระบ้บ้น่ เวศ

ที่�าไมีต�องศ�กษาระบ้บ้น่ เวศ ที่�าไมีต�องศ�กษาระบ้บ้น่ เวศ ??

เพ3�อให�องคำ�ประกอบ้ใน่ระบ้บ้น่ เวศมี�อย �คำรบ้ถึ�วน่แลัะที่�างาน่ร�วมีก�น่ได�อย�างมี�ประสิ่ ที่ธ์ ภาพ

องคำ�ประกอบ้ใน่ระบ้บ้น่ เวศองคำ�ประกอบ้ใน่ระบ้บ้น่ เวศ ((Component of Component of

EcosystemEcosystem))แบ้�งเป1น่ แบ้�งเป1น่ 2 2 ประเภที่ คำ3อประเภที่ คำ3อ

1. 1. องคำ�ประกอบ้ที่��ไมี�มี�ชี�ว ต องคำ�ประกอบ้ที่��ไมี�มี�ชี�ว ต ((Abiotic componentAbiotic component ) ) ได�แก�ได�แก�- - สิ่ารอ น่ที่ร�ย� สิ่ารอ น่ที่ร�ย� ((Organic Organic compound)compound)

- - สิ่ารอน่ น่ที่ร�ย� สิ่ารอน่ น่ที่ร�ย� ((Inorganic Inorganic cpdcpd))

- - สิ่ภาพแวดลั�อมีที่างกายภาพ สิ่ภาพแวดลั�อมีที่างกายภาพ ((Physical factorPhysical factor))

2. 2. องคำ�ประกอบ้ที่��มี�ชี�ว ต องคำ�ประกอบ้ที่��มี�ชี�ว ต ((Biotic componentBiotic component ) ) แบ้�งแบ้�งเป1น่เป1น่

2.1 2.1 ผู้ �ผู้ลั ต ผู้ �ผู้ลั ต ((ProducerProducer ) ) จ�ดจ�ดเป1น่ เป1น่ AutotrophAutotroph

ผู้ �บ้ร โภคำ ผู้ �บ้ร โภคำ ((ConsumerConsumer) ) heterotrophheterotroph

บ้ร โภคำพ3ชี บ้ร โภคำพ3ชี ((HerbivoreHerbivore)) Primary Primary ConsumerConsumer

บ้ร โภคำสิ่�ตว� บ้ร โภคำสิ่�ตว� ((CarnivoreCarnivore) ) secondarysecondary

บ้ร โภคำที่�+งพ3ชีแลัะสิ่�ตว� บ้ร โภคำที่�+งพ3ชีแลัะสิ่�ตว� ((OmnivoreOmnivore))TertiaryTertiary

บ้ร โภคำซึ่าก บ้ร โภคำซึ่าก ((ScavengerScavenger) ) DetritivoreDetritivore

2.3 ผู้ �ย�อยสิ่ลัาย Decomposer

สารอิ�นทร�ย์ สารอิ�นทร�ย์ ((Organic Organic substancesubstance))

สารอิน�นทร�ย์ สารอิน�นทร�ย์ ((Inorganic substanceInorganic substance))

คำวามีสิ่�มีพ�น่ธ์�ใน่ระบ้บ้น่ เวศคำวามีสิ่�มีพ�น่ธ์�ใน่ระบ้บ้น่ เวศ1. แบ้บ้พ��งพา (mutualism ) +,+

ไลัเคำน่สิ่� (lichens ) คำ3อ การด�ารงชี�ว ตร�วมีก�น่ของราก�บ้สิ่าหร�าย

แบ้คำที่�เร�ยไรโซึ่เบ้�ยมี  (Rhizobium)  ใน่ปมีรากพ3ชีวงศ�ถึ��ว

โปรโตซึ่�วใน่ลั�าไสิ่�ปลัวก

2. 2. การได�ประโยชีน่�ร�วมีการได�ประโยชีน่�ร�วมีก�น่ก�น่Protocooperation Protocooperation +,+

• แมีลังก�บ้ดอกไมี� • น่กเอ�+ยงก�บ้คำวาย               • มีดด�าก�บ้เพลั�+ย               • ป เสิ่ฉวน่ก�บ้ดอกไมี�ที่ะเลั (sea  anemone)

3. 3. แบ้บ้เก3+อก ลั แบ้บ้เก3+อก ลั ((CommensalismCommensalism) ) ++,0,0

ปลัาฉลัามีก�บ้เหาฉลัามี ปลัาฉลัามีก�บ้เหาฉลัามี กลั�วยไมี�ก�บ้ต�น่ไมี�ใหญ่� กลั�วยไมี�ก�บ้ต�น่ไมี�ใหญ่� น่กที่�าร�งบ้น่ต�น่ไมี�น่กที่�าร�งบ้น่ต�น่ไมี�

4. 4. การลั�าเหย3�อ การลั�าเหย3�อ ((PredationPredation) +) +,-,-

เส อิกั�บกัวางเส อิกั�บกัวาง กับกั�บแมลงกับกั�บแมลง ผู้��ล�า เร�ย์กัว�า ผู้��ล�า เร�ย์กัว�า PredatorPredator เหย์ �อิ เร�ย์กัว�า เหย์ �อิ เร�ย์กัว�า PreyPrey

5. 5. ภาวะปรสิ่ ต ภาวะปรสิ่ ต ((ParasitismParasitism) +) +,-,-

ฝ่�าย์ได้�ประโย์ชน คื อิ ปรส�ต ฝ่�าย์ได้�ประโย์ชน คื อิ ปรส�ต ((ParasiteParasite))

ฝ่�าย์เส�ย์ประโย์ชน คื อิ ผู้��ถู�กัอิาศั�ย์ ฝ่�าย์เส�ย์ประโย์ชน คื อิ ผู้��ถู�กัอิาศั�ย์ ((HostHost))

- Ectoparasite- Ectoparasite

- Endoparasite- Endoparasite

6. 6. ภาวะเป1น่กลัาง ภาวะเป1น่กลัาง ((NutralismNutralism) ) 0,00,0

คำน่ก�บ้แมีวคำน่ก�บ้แมีว เสิ่3อก�บ้ต�น่หญ่�าเสิ่3อก�บ้ต�น่หญ่�า

7. 7. ภาวะแข�งข�น่ ภาวะแข�งข�น่ ((CompetitionCompetition) ) -,--,-

ต�น่หญ่�าใน่น่าข�าว มี�การแย�งชี งที่��อย �ต�น่หญ่�าใน่น่าข�าว มี�การแย�งชี งที่��อย �อาศ�ย อากาศ น่�+า แสิ่งแดด แร�ธ์าต8อาศ�ย อากาศ น่�+า แสิ่งแดด แร�ธ์าต8

สิ่ �งมี�ชี�ว ตที่�+งสิ่องชีน่ ดจะเจร ญ่ได�ไมี�ด� สิ่ �งมี�ชี�ว ตที่�+งสิ่องชีน่ ดจะเจร ญ่ได�ไมี�ด� เน่3�องจากมี�การย�บ้ย�+งการเจร ญ่ซึ่��งเน่3�องจากมี�การย�บ้ย�+งการเจร ญ่ซึ่��งก�น่แลัะก�น่ก�น่แลัะก�น่

การถึ�ายที่อดสิ่ารอาหารใน่การถึ�ายที่อดสิ่ารอาหารใน่ระบ้บ้น่ เวศระบ้บ้น่ เวศ

การถึ�ายที่อดสิ่ารอาหารใน่ระบ้บ้การถึ�ายที่อดสิ่ารอาหารใน่ระบ้บ้น่ เวศเก ดข�+น่อย�างน่ เวศเก ดข�+น่อย�างเป1น่ว�ฏจ�กร เป1น่ว�ฏจ�กร ((CycleCycle)) ผู้�าน่ที่างสิ่ายโซึ่�อาหารแลัะผู้�าน่ที่างสิ่ายโซึ่�อาหารแลัะสิ่ายใยอาหารสิ่ายใยอาหาร

สิ่ายโซึ่�อาหาร สิ่ายโซึ่�อาหาร ((Food chainFood chain) ) คำ3อ การก น่ต�อก�น่เป1น่ที่อด ที่�าให�เก ดการเคำลั3�อน่ย�ายพลั�งงาน่คำ3อ การก น่ต�อก�น่เป1น่ที่อด ที่�าให�เก ดการเคำลั3�อน่ย�ายพลั�งงาน่แลัะว�ตถึ8ธ์าต8ใน่ระบ้บ้น่ เวศผู้�าน่ผู้ �ผู้ลั ตไปย�งผู้ �บ้ร โภคำใน่ระด�บ้แลัะว�ตถึ8ธ์าต8ใน่ระบ้บ้น่ เวศผู้�าน่ผู้ �ผู้ลั ตไปย�งผู้ �บ้ร โภคำใน่ระด�บ้ต�าง ๆต�าง ๆ

ประเภที่ของห�วงโซึ่�อาหารประเภที่ของห�วงโซึ่�อาหาร Predator food chainPredator food chain หร3อ หร3อ

Grazing food chainGrazing food chain

Detritous food chainDetritous food chain

Parasite food chain Parasite food chain

Detritous food chainDetritous food chain

ซากัใบไม� ซากัใบไม� เช *อิรา เช *อิรา แบคืท�เร�ย์แบคืท�เร�ย์

Parasitic food chain Parasitic food chain

ต�นไม� ต�นไม� ไวร�ส ไวร�ส 11 ไวร�ส ไวร�ส 22

การถึ�ายที่อดพลั�งงาน่ใน่ระบ้บ้การถึ�ายที่อดพลั�งงาน่ใน่ระบ้บ้น่ เวศน่ เวศ

ใน่ระบ้บ้น่ เวศจะเก ดใน่ที่ ศที่างเด�ยว ใน่ระบ้บ้น่ เวศจะเก ดใน่ที่ ศที่างเด�ยว ไมี�หมี8น่กลั�บ้ไมี�หมี8น่กลั�บ้เป1น่ว�ฎจ�กร เป1น่ว�ฎจ�กร ((Non cycleNon cycle))

การถึ�ายที่อดพลั�งงาน่ใน่ระบ้บ้น่ เวศ จะเป1น่ไปการถึ�ายที่อดพลั�งงาน่ใน่ระบ้บ้น่ เวศ จะเป1น่ไปตามี ตามี กฎ กฎ 10 10 % ( % ( Ten percent lawTen percent law)) ใน่ใน่

ระบ้บ้น่ เวศบ้น่บ้กที่��วไป ประมีาณร�อยลัะ ระบ้บ้น่ เวศบ้น่บ้กที่��วไป ประมีาณร�อยลัะ 9090 ของของผู้ลัผู้ลั ตสิ่8ที่ธ์ จะไมี�ผู้�าน่ไปสิ่ �สิ่�ตว� พลั�งงาน่จะผู้ลัผู้ลั ตสิ่8ที่ธ์ จะไมี�ผู้�าน่ไปสิ่ �สิ่�ตว� พลั�งงาน่จะ

ตกคำ�างอย �ใน่สิ่�วน่ของพ3ชี กลัายเป1น่เน่3+อเย3�อแลัะตกคำ�างอย �ใน่สิ่�วน่ของพ3ชี กลัายเป1น่เน่3+อเย3�อแลัะก �งก�าน่ก �งก�าน่

พลั�งงาน่จะถึ�ายที่อดใน่ระบ้บ้น่ เวศตามีกฎเที่อร�พลั�งงาน่จะถึ�ายที่อดใน่ระบ้บ้น่ เวศตามีกฎเที่อร�โมีไดน่ามี กสิ่�ข�อแรกที่��ว�า โมีไดน่ามี กสิ่�ข�อแรกที่��ว�า พลั�งงาน่จะสิ่ร�างข�+น่มีาพลั�งงาน่จะสิ่ร�างข�+น่มีา

ใหมี�หร3อที่�าลัายให�สิ่ ญ่ไปไมี�ได� แต�พลั�งงาน่ใหมี�หร3อที่�าลัายให�สิ่ ญ่ไปไมี�ได� แต�พลั�งงาน่สิ่ามีารถึเปลั��ยน่จากสิ่ภาพหน่��งไปเป1น่อ�กสิ่ภาพสิ่ามีารถึเปลั��ยน่จากสิ่ภาพหน่��งไปเป1น่อ�กสิ่ภาพ

หน่��งได�หน่��งได�

พลั�งงาน่จากดวงอาที่ ตย�จะเข�าสิ่ �ระบ้บ้น่ เวศใน่ร ปของพลั�งงาน่จากดวงอาที่ ตย�จะเข�าสิ่ �ระบ้บ้น่ เวศใน่ร ปของแสิ่ง จากน่�+น่พ3ชีใบ้เข�ยวจะตร�งพลั�งงาน่จากแสิ่งบ้างแสิ่ง จากน่�+น่พ3ชีใบ้เข�ยวจะตร�งพลั�งงาน่จากแสิ่งบ้าง

สิ่�วน่แปรสิ่ภาพมีาเป1น่พลั�งงาน่ที่างชี�วเคำมี� อย �ใน่ร ปมีวลัสิ่�วน่แปรสิ่ภาพมีาเป1น่พลั�งงาน่ที่างชี�วเคำมี� อย �ใน่ร ปมีวลัชี�วภาพ ชี�วภาพ ((BiomassBiomass) ) ของพ3ชีของพ3ชี

ข�อที่��สิ่องที่��ว�า ข�อที่��สิ่องที่��ว�า ที่8กคำร�+งที่��มี�การถึ�ายที่อดพลั�งงาน่จะเก ดที่8กคำร�+งที่��มี�การถึ�ายที่อดพลั�งงาน่จะเก ดการหมี8น่เว�ยน่พลั�งงาน่การหมี8น่เว�ยน่พลั�งงาน่ พลั�งงาน่น่�+น่ไมี�สิ่ามีารถึถึ�ายที่อด พลั�งงาน่น่�+น่ไมี�สิ่ามีารถึถึ�ายที่อดได�ร�อยเปอร�เซึ่4น่ต� พลั�งงาน่บ้างสิ่�วน่จะสิ่ ญ่เสิ่�ยไปใน่การได�ร�อยเปอร�เซึ่4น่ต� พลั�งงาน่บ้างสิ่�วน่จะสิ่ ญ่เสิ่�ยไปใน่การ

หายใจ ของสิ่�ตว�แลัะจ8ลั น่ที่ร�ย� ใน่ที่��สิ่8ดพลั�งงาน่จะถึ กหายใจ ของสิ่�ตว�แลัะจ8ลั น่ที่ร�ย� ใน่ที่��สิ่8ดพลั�งงาน่จะถึ กปลั�อยออกจากระบ้บ้น่ เวศใน่ร ปคำวามีร�อน่ ร�อยลัะ ปลั�อยออกจากระบ้บ้น่ เวศใน่ร ปคำวามีร�อน่ ร�อยลัะ 9090

การถึ�ายที่อดพลั�งงาน่ผู้�าน่สิ่ายโซึ่�อาหารที่�าให�เสิ่�ยการถึ�ายที่อดพลั�งงาน่ผู้�าน่สิ่ายโซึ่�อาหารที่�าให�เสิ่�ยพลั�งงาน่ไปตามีลั�าด�บ้ ด�งน่�+น่พลั�งงาน่ไปตามีลั�าด�บ้ ด�งน่�+น่ลั�าด�บ้ข�+น่ของการบ้ร โภคำจะลั�าด�บ้ข�+น่ของการบ้ร โภคำจะ

ไมี�ยาวเก น่ห�าลั�าด�บ้ข�+น่ไมี�ยาวเก น่ห�าลั�าด�บ้ข�+น่

ผู้�กัผู้�กั หนอินหนอิน นกันกั คืน คืน เช *อิรา เช *อิรา690 Kcal 69 Kcal 6.9 Kcal 0.69 Kcal 0.069 Kcal

ผู้ �ผู้ลั ตมี�พลั�งงาน่ 100 สิ่�วน่ ผู้ �บ้ร โภคำได�ร�บ้ 10 สิ่�วน่ถึ�า ผู้ �ผู้ลั ตมี�พลั�งงาน่ 690 สิ่�วน่ ผู้ �บ้ร โภคำได�ร�บ้ 10 x 690/100 =69 สิ่�วน่

90% 90%

คำ3อ สิ่หสิ่�มีพ�น่ธ์�ของสิ่ายโซึ่�อาหารใน่คำ3อ สิ่หสิ่�มีพ�น่ธ์�ของสิ่ายโซึ่�อาหารใน่แต�ลัะระด�บ้ แต�ลัะระด�บ้

เก ดจากการที่��สิ่ �งมี�ชี�ว ตชีน่ ดหน่��งก น่เก ดจากการที่��สิ่ �งมี�ชี�ว ตชีน่ ดหน่��งก น่อาหารมีากกว�าอาหารมีากกว�า

หน่��งชีน่ ด เชี�น่ คำน่ก น่ที่�+งพ3ชีแลัะสิ่�ตว� หน่��งชีน่ ด เชี�น่ คำน่ก น่ที่�+งพ3ชีแลัะสิ่�ตว� น่กก น่ที่�+งแมีลังแลัะพ3ชี ที่�าให�เก ดการน่กก น่ที่�+งแมีลังแลัะพ3ชี ที่�าให�เก ดการ

สิ่�งถึ�ายธ์าต8อาหารแลัะพลั�งงาน่ใน่สิ่�งถึ�ายธ์าต8อาหารแลัะพลั�งงาน่ใน่ระบ้บ้น่ เวศหน่��งๆ อย�างสิ่ลั�บ้ซึ่�บ้ซึ่�อน่ระบ้บ้น่ เวศหน่��งๆ อย�างสิ่ลั�บ้ซึ่�บ้ซึ่�อน่

สิ่ายใยอาหาร สิ่ายใยอาหาร ((Food webFood web))

ต�วอย�างสิ่ายใยอาหาร ต�วอย�างสิ่ายใยอาหาร ((Food Food webweb))

ข้�าวหน�นา

นกัเหย์��ย์วต�,กัแตน

ง�

คืน

เช *อิรา

การถึ�ายที่อดสิ่ารพ ษใน่ระบ้บ้การถึ�ายที่อดสิ่ารพ ษใน่ระบ้บ้น่ เวศน่ เวศ

สิ่ารพ ษที่��ปน่เป;+ อน่ใน่ระบ้บ้น่ เวศเชี�น่ สิ่ารพ ษที่��ปน่เป;+ อน่ใน่ระบ้บ้น่ เวศเชี�น่ สิ่าร สิ่าร DDT DDT ที่��ใชี�ก�าจ�ดแมีลังศ�ตร พ3ชี ที่��ใชี�ก�าจ�ดแมีลังศ�ตร พ3ชี

การถึ�ายที่อดสิ่ารพ ษผู้�าน่สิ่ายโซึ่�แลัะการถึ�ายที่อดสิ่ารพ ษผู้�าน่สิ่ายโซึ่�แลัะสิ่ายใยอาหารจะเก ดข�+น่สิ่ายใยอาหารจะเก ดข�+น่แบ้บ้แบ้บ้ที่ว�คำ ณที่ว�คำ ณ

ระบ้บ้น่ เวศภาคำพ3+น่ที่ว�ประบ้บ้น่ เวศภาคำพ3+น่ที่ว�ป ป<าด บ้ชี3+น่ป<าด บ้ชี3+น่ เป1น่ป<าเข�ยวชีอ8�มีร�มีร3�น่ที่��พบ้ เป1น่ป<าเข�ยวชีอ8�มีร�มีร3�น่ที่��พบ้

บ้ร เวณใกลั�เสิ่�น่ศ น่ย�สิ่ ตรของโลัก ที่ว�ปบ้ร เวณใกลั�เสิ่�น่ศ น่ย�สิ่ ตรของโลัก ที่ว�ปแอฟร กากลัาง เอเชี�ยใต�แลัะตะว�น่ออกแอฟร กากลัาง เอเชี�ยใต�แลัะตะว�น่ออก

เฉ�ยงใต� อากาศบ้ร เวณน่�+มี�การเปลั��ยน่ไมี�เฉ�ยงใต� อากาศบ้ร เวณน่�+มี�การเปลั��ยน่ไมี�มีากน่�ก ที่��สิ่�าคำ�ญ่คำ3อมี�ฝน่ตกชี8กที่�าให�มี�มีากน่�ก ที่��สิ่�าคำ�ญ่คำ3อมี�ฝน่ตกชี8กที่�าให�มี�คำวามีชี8�มีชี3+น่ มี�อ น่ที่ร�ยสิ่ารอ8ดมีสิ่มีบ้ รณ�คำวามีชี8�มีชี3+น่ มี�อ น่ที่ร�ยสิ่ารอ8ดมีสิ่มีบ้ รณ�มีาก แลัะมี�สิ่ �งมี�ชี�ว ตอาศ�ยอย �เป1น่จ�าน่วน่มีาก แลัะมี�สิ่ �งมี�ชี�ว ตอาศ�ยอย �เป1น่จ�าน่วน่มีากมีาย ที่��พบ้ใน่ประเที่ศไที่ย มี�ที่�+งป<าด บ้มีากมีาย ที่��พบ้ใน่ประเที่ศไที่ย มี�ที่�+งป<าด บ้

เขา ป<าด บ้แลั�ง ป<าพร8 ฯลัฯเขา ป<าด บ้แลั�ง ป<าพร8 ฯลัฯ ไมี�ที่��พบ้ เชี�น่ ยาง ตะเคำ�ยน่ เฟ@ร�น่ หวาย ไมี�ที่��พบ้ เชี�น่ ยาง ตะเคำ�ยน่ เฟ@ร�น่ หวาย

สิ่�ตว�ที่��พบ้ เชี�น่ ชี�างป<า หมี ป<า สิ่�ตว�ที่��พบ้ เชี�น่ ชี�างป<า หมี ป<า

ร ปป<าอะเมีซึ่อน่ ใน่ที่ว�ปอเมีร กาใต�

ป<าผู้ลั�ดใบ้ (Deciduous forest)

ป<าผู้ลั�ดใบ้ได�ร�บ้น่�+าฝน่น่�อยกว�าป<าด บ้ชี3+น่พบ้ที่�+งใน่เขตอบ้อ8�น่ แลัะเขตร�อน่ของโลัก เชี�น่ ใน่ที่ว�ปอเมีร กา ย8โรป ตอน่เหน่3อของออสิ่เตรเลั�ย ประเที่ศจ�น่ แลัะใน่ประเที่ศไที่ย พรรณไมี�หลั�กเป1น่ไมี�ต�น่ใบ้กว�างซึ่��งที่ +งใบ้ใน่ชี�วงฤด แลั�งหร3อฤด หน่าว แลัะผู้ลั ใบ้อ�กคำร�+งเมี3�อมี�ฝน่ตก เชี�น่ ต�น่ก�อ ต�น่เต4ง ต�น่ร�ง สิ่�ตว�ที่��พบ้ เชี�น่ กวาง แลัะสิ่8น่�ขจ +งจอก

      ที่8�งหญ่�าอบ้อ8�น่ ( Temperate grassland )

มี�กมี�ฝน่ตกใน่ชี�วงฤด ร�อน่ แลัะแห�งแลั�งใน่ฤด หน่าว พบ้ที่างตอน่เหน่3อของบ้ราซึ่ ลั

ที่8�งหญ่�าใน่เขตอบ้อ8�น่ใน่ที่ว�ปอเมีร กาเหน่3อ เร�ยกว�า แพรร�� ( prairie ) ใน่เขตย เรเชี�ย เร�ยก สิ่เต4ปปB (steppe)

ใน่ที่ว�ปอเมีร กาใต�เร�ยก แพมีพาสิ่ (pampas) ใน่ประเที่ศฮั�งการ� เร�ยก พ�สิ่ซึ่�ที่า (Puszta)

พ3ชีที่��พบ้ คำ3อ ที่าน่ตะว�น่ ถึ��ว สิ่�ตว�ที่��พบ้ คำ3อ มี�าลัาย กระรอกแลัะว�วไบ้สิ่�น่

ระบ้บ้น่ เวศที่8�งหญ่�าเขตร�อน่ ระบ้บ้น่ เวศที่8�งหญ่�าเขตร�อน่ ((Tropical GrasslandTropical Grassland)) ที่8�งหญ่�าใน่เขตร�อน่เชี�น่ที่��พบ้ใน่ที่ว�ปอ�ฟร กา

แลัะออสิ่เตรเลั�ย ประเที่ศอ น่เด�ย แลัะใน่ประเที่ศไที่ย เร�ยกว�า สิ่ะว�น่น่า (savanna) มี�ฤด แลั�งยาวน่าน่

มี�ไมี�พ8 �มีที่��มี�หน่ามี มี�ไมี�ต�น่ที่น่แลั�ง แลัะไมี�ลั�มีลั8ก

พบ้ Acacia แลัะ Cactus สิ่�ตว�ที่��พบ้มี�หลัากหลัาย เชี�น่ ชี�าง มี�าลัาย สิ่ ง

โตใน่อ�ฟร กา หมี�โคำลัา จ งโจ� แลัะน่กอ�มี ใน่ออสิ่เตรเลั�ย

ฝ งชี�างใน่ที่8�งหญ่�าสิ่ะว�น่น่า ที่ว�ปอ�ฟร กา

      ที่ะเลัที่ราย ที่ะเลัที่ราย ( ( Desert ) Desert )     คำ3อบ้ร เวณที่��มี�ปร มีาณน่�+าฝน่เฉลั��ยไมี�เก น่คำ3อบ้ร เวณที่��มี�ปร มีาณน่�+าฝน่เฉลั��ยไมี�เก น่10 10 น่ +วน่ +ว

ต�อปD มี�อากาศร�อน่จ�ด เชี�น่ ที่ะเลัที่รายซึ่าฮัาราใน่ต�อปD มี�อากาศร�อน่จ�ด เชี�น่ ที่ะเลัที่รายซึ่าฮัาราใน่อ�ฟร กา ที่ะเลัที่รายโซึ่โน่ร�น่ใน่เมี4กซึ่ โก มี�ฤด หน่าวอ�ฟร กา ที่ะเลัที่รายโซึ่โน่ร�น่ใน่เมี4กซึ่ โก มี�ฤด หน่าวสิ่�+น่ๆ ที่��ไมี�หน่าวมีากน่�ก แต�ที่ะเลัที่รายบ้างแห�ง สิ่�+น่ๆ ที่��ไมี�หน่าวมีากน่�ก แต�ที่ะเลัที่รายบ้างแห�ง เชี�น่ ที่ะเลัที่รายโกบ้�ใน่มีองโกเลั�ยอาจมี�อ8ณหภ มี ต��าเชี�น่ ที่ะเลัที่รายโกบ้�ใน่มีองโกเลั�ยอาจมี�อ8ณหภ มี ต��ากว�าจ8ดเย3อกแข4งยาวน่าน่ใน่ฤด หน่าวกว�าจ8ดเย3อกแข4งยาวน่าน่ใน่ฤด หน่าว

พ3ชีที่��พบ้ใน่ที่ะเลัที่รายเป1น่พวกไมี�พ8 �มีที่น่แลั�ง พ3ชีพ3ชีที่��พบ้ใน่ที่ะเลัที่รายเป1น่พวกไมี�พ8 �มีที่น่แลั�ง พ3ชีอวบ้น่�+า แลัะพ3ชีปDเด�ยว ใน่ที่ะเลัที่รายมี�สิ่�ตว�เลั3+อยอวบ้น่�+า แลัะพ3ชีปDเด�ยว ใน่ที่ะเลัที่รายมี�สิ่�ตว�เลั3+อยคำลัาน่ พวกง แลัะก +งก�า แลัะสิ่�ตว�ใชี�ฟEน่ก�ดแที่ะ เชี�น่ คำลัาน่ พวกง แลัะก +งก�า แลัะสิ่�ตว�ใชี�ฟEน่ก�ดแที่ะ เชี�น่ พวกหน่ แลัะแมีลังชี8กชี8มีพวกหน่ แลัะแมีลังชี8กชี8มี    สิ่�ตว�สิ่�วน่ใหญ่�หาก น่สิ่�ตว�สิ่�วน่ใหญ่�หาก น่กลัางคำ3น่เพ3�อหลั�กเลั��ยงอากาศร�อน่ใน่ตอน่กลัางว�น่กลัางคำ3น่เพ3�อหลั�กเลั��ยงอากาศร�อน่ใน่ตอน่กลัางว�น่

ตะกัวด้ทะเลทราย์ (desert monitor) ที่ะเลัที่รายธ์าร�บ้ร เวณรอยต�อของประเที่ศอ น่เด�ยแลัะปาก�สิ่ถึาน่

        ที่8น่ดรา ที่8น่ดรา ( ( Tundra ) Tundra )    เป1น่บ้ร เวณหน่าวเย4น่ที่��มี�ห มีะเป1น่บ้ร เวณหน่าวเย4น่ที่��มี�ห มีะ

ปกคำลั8มีเก3อบ้ตลัอดปD แมี�ใน่ชี�วงฤด ปกคำลั8มีเก3อบ้ตลัอดปD แมี�ใน่ชี�วงฤด ร�อน่สิ่�+น่ๆ ใต�พ3+น่ด น่ก4ย�งเป1น่น่�+าแข4ง ร�อน่สิ่�+น่ๆ ใต�พ3+น่ด น่ก4ย�งเป1น่น่�+าแข4ง ที่�าให�เป1น่บ้ร เวณที่��ไมี�พบ้ไมี�ต�น่ใดๆ มี�ที่�าให�เป1น่บ้ร เวณที่��ไมี�พบ้ไมี�ต�น่ใดๆ มี�แต�พ3ชีลั�มีลั8ก แลัะไมี�พ8 �มี เขตที่8น่ดรา แต�พ3ชีลั�มีลั8ก แลัะไมี�พ8 �มี เขตที่8น่ดรา ได�แก� พ3+น่ที่��ของร�ฐอะลัาสิ่ก�า แลัะ ได�แก� พ3+น่ที่��ของร�ฐอะลัาสิ่ก�า แลัะ ไซึ่บ้�เร�ย สิ่�ตว�ที่��พบ้ใน่เขตที่8น่ดรามี�ไมี�ไซึ่บ้�เร�ย สิ่�ตว�ที่��พบ้ใน่เขตที่8น่ดรามี�ไมี�มีากชีน่ ดน่�ก เชี�น่ น่ก ซึ่��งจะอพยพมีากชีน่ ดน่�ก เชี�น่ น่ก ซึ่��งจะอพยพหน่�หน่าวไปเมี3�อฤด ร�อน่สิ่ +น่สิ่8ดลังหน่�หน่าวไปเมี3�อฤด ร�อน่สิ่ +น่สิ่8ดลัง

ดอกไมี�หลัากชีน่ ดที่��บ้าน่ใน่ชี�วงฤด ร�อน่ใน่แถึบ้อาร�กต ก

ป<าสิ่น่ หร3อไที่ก�า ป<าสิ่น่ หร3อไที่ก�า ( ( taiga )taiga ) สิ่ภาพอากาศหน่าวเย4น่แลัะแห�ง แต�สิ่ภาพอากาศหน่าวเย4น่แลัะแห�ง แต�

มี�ฝน่ตกมีากกว�าเขตที่8น่ดรา แลัะมี�มี�ฝน่ตกมีากกว�าเขตที่8น่ดรา แลัะมี�ฤด ร�อน่ยาวน่าน่กว�าเขตที่8น่ดราเลั4กฤด ร�อน่ยาวน่าน่กว�าเขตที่8น่ดราเลั4กน่�อย มี�สิ่น่เป1น่พรรณไมี�หลั�ก คำ3อ สิ่น่น่�อย มี�สิ่น่เป1น่พรรณไมี�หลั�ก คำ3อ สิ่น่สิ่องใบ้ สิ่น่สิ่ามีใบ้ พบ้ใน่แคำน่าดา จ�น่ สิ่องใบ้ สิ่น่สิ่ามีใบ้ พบ้ใน่แคำน่าดา จ�น่ ฟ@น่แลัน่ด� ฯลัฯ สิ่�ตว�ที่��พบ้ใน่ป<าสิ่น่ ฟ@น่แลัน่ด� ฯลัฯ สิ่�ตว�ที่��พบ้ใน่ป<าสิ่น่ เชี�น่กวางมี สิ่ แมีวป<า กระต�ายป<า เชี�น่กวางมี สิ่ แมีวป<า กระต�ายป<า สิ่8น่�ขป<าสิ่8น่�ขป<า

การหมี8น่เว�ยน่ของธ์าต8 การหมี8น่เว�ยน่ของธ์าต8เก ดข�+น่แบ้บ้

หมี8น่เว�ยน่เป1น่ว�ฏจ�กร (Cycle)

1 .ว�ฏจ�กรคำาร�บ้อน่ (Carbon Cycle)

แหลั�งคำาร�บ้อน่จากธ์รรมีชีาต คำ3อ คำาร�บ้อน่ไดออกไซึ่ด�

น่อกจากน่�+ย�งมี�ห น่ป น่ ซึ่��งมี�คำาร�บ้อเน่ตเป1น่สิ่�วน่ประกอบ้

แลัะคำาร�บ้อน่ใน่ร ปน่�+ามี�น่แลัะถึ�าน่ห น่ ซึ่��งเก ดจากการที่�บ้ถึมี

ของซึ่ากพ3ชีซึ่ากสิ่�ตว�น่าน่น่�บ้ลั�าน่ปD

ว�ฏจ�กรคำาร�บ้อน่เก ดข�+น่จากการที่��พ3ชีสิ่�เข�ยวเปลั��ยน่กGาซึ่คำาร�บ้อน่ไดออกไซึ่ด�โดยกระบ้วน่การสิ่�งเคำราะห�ด�วยแสิ่ง (Photosynthesis) ได�ผู้ลัผู้ลั ต คำ3อ น่�+าตาลักลั โคำสิ่แลัะกGาซึ่ออกซึ่ เจน่ ด�งสิ่มีการ6CO2 + 6H2O C6H12O6 + 6O2

light

มีน่8ษย� สิ่�ตว�แลัะจ8ลั น่ที่ร�ย�จะใชี�ออกซึ่ เจน่ใน่กระบ้วน่การหายใจ (Respiration ) เพ3�อย�อยสิ่ลัายสิ่ารอ น่ที่ร�ย�ให�โมีเลัก8ลัมี�ขน่าดเลั4กลังโดยอาศ�ยเอน่ไซึ่มี�ชี�วยใน่การย�อยสิ่ลัาย เพ3�อให�ได�

พลั�งงาน่มีาใชี�สิ่�าหร�บ้การที่�างาน่ของเซึ่ลัลั� ซึ่��งผู้ลัที่��ได� คำ3อ กGาซึ่คำาร�บ้อน่ไดออกไซึ่ด�แลัะน่�+ากลั�บ้สิ่ �

บ้รรยากาศ

จากน่�+น่คำาร�บ้อน่ไดออกไซึ่ด�จะถึ กน่�าไปใชี�ใน่กระบ้วน่การสิ่�งเคำราะห�ด�วยแสิ่งของพ3ชีต�อไป

การหมี8น่เว�ยน่ของว�ฏจ�กรคำาร�บ้อน่จ�งเก ดข�+น่อย �ตลัอดเวลัา

ต�วอย�างว�ฏจ�กรคำาร�บ้อน่ใน่ต�วอย�างว�ฏจ�กรคำาร�บ้อน่ใน่แหลั�งน่�+าแหลั�งน่�+า

O2

ผู้ลักระที่บ้จากการหมี8น่เว�ยน่ผู้ลักระที่บ้จากการหมี8น่เว�ยน่คำาร�บ้อน่ไมี�เป1น่ว�ฏจ�กรคำาร�บ้อน่ไมี�เป1น่ว�ฏจ�กร หากใน่บ้รรยากาศมี�ปร มีาณกGาซึ่คำาร�บ้อน่ไดออกไซึ่ด�หากใน่บ้รรยากาศมี�ปร มีาณกGาซึ่คำาร�บ้อน่ไดออกไซึ่ด�

มีากเก น่ไป จะที่�าให�มีากเก น่ไป จะที่�าให�สิ่ �งมี�ชี�ว ตขาดออกซึ่ เจน่ใน่การสิ่ �งมี�ชี�ว ตขาดออกซึ่ เจน่ใน่การหายใจหายใจ

กGาซึ่คำาร�บ้อน่ไดออกไซึ่ด�ที่��เพ �มีข�+น่จะด ดซึ่�บ้คำวามีร�อน่กGาซึ่คำาร�บ้อน่ไดออกไซึ่ด�ที่��เพ �มีข�+น่จะด ดซึ่�บ้คำวามีร�อน่จากร�งสิ่�ย ว�ที่��แผู้�มีาจากดวงอาที่ ตย�ไว�ใน่บ้รรยากาศจากร�งสิ่�ย ว�ที่��แผู้�มีาจากดวงอาที่ ตย�ไว�ใน่บ้รรยากาศ

ของโลัก ที่�าให�เก ดปรากฏการณ�เร3อน่กระจกของโลัก ที่�าให�เก ดปรากฏการณ�เร3อน่กระจก อ8ณหภ มี อ8ณหภ มี ของโลักจะสิ่ งข�+น่ของโลักจะสิ่ งข�+น่ สิ่ �งมี�ชี�ว ตบ้น่ด น่แลัะใน่น่�+าอาจตาย สิ่ �งมี�ชี�ว ตบ้น่ด น่แลัะใน่น่�+าอาจตาย

มีน่8ษย�อาจเก ดมีะเร4งผู้ วหน่�ง หากผู้ วหน่�งได�ร�บ้มีน่8ษย�อาจเก ดมีะเร4งผู้ วหน่�ง หากผู้ วหน่�งได�ร�บ้คำวามีร�อน่เป1น่เวลัาน่าน่อาจเก ดการไหมี� คำวามีร�อน่เป1น่เวลัาน่าน่อาจเก ดการไหมี� ((Sun Sun burnburn ) ) หร3ออาจหร3ออาจเก ดโรคำต�อกระจกเก ดโรคำต�อกระจกจากร�งสิ่�ย ว�จากร�งสิ่�ย ว�

คำวามีร�อน่ที่��เก ดข�+น่บ้น่โลักสิ่�งผู้ลัให�น่�+าแข4งข�+วโลักเก ดคำวามีร�อน่ที่��เก ดข�+น่บ้น่โลักสิ่�งผู้ลัให�น่�+าแข4งข�+วโลักเก ดการลัะลัาย การลัะลัาย เก ดภาวะน่�+าที่�วมีเก ดภาวะน่�+าที่�วมีใน่พ3+น่ที่��ที่��เคำยเป1น่ที่��ด น่ใน่พ3+น่ที่��ที่��เคำยเป1น่ที่��ด น่

2. 2. ว�ฏจ�กรไน่โตรเจน่ ว�ฏจ�กรไน่โตรเจน่ ((Nitrogen cycleNitrogen cycle)) ว�ฏจ�กรไน่โตรเจน่ ประกอบ้ด�วย

การย�อยสิ่ลัายโปรต�น่ (Proteolysis) คำ3อ การย�อยสิ่ารอ น่ที่ร�ย�ที่��มี�ไน่โตรเจน่เป1น่องคำ�ประกอบ้ เชี�น่ โปรต�น่ กรดน่ วคำลั�อ ก

ใน่ซึ่ากพ3ชีซึ่ากสิ่�ตว�ด�วยเอน่ไซึ่มี� ผู้ลัที่��ได�จากการย�อยใน่สิ่ภาพที่��มี�ออกซึ่ เจน่จะได�กรดอะมี โน่ (Amino acid)

แอมีโมีน่ ฟ@เคำชี�น่ (Ammonification )เป1น่กระบ้วน่การด�งหมี � อะมี โน่ออกจากโคำรงสิ่ร�างของกรดอะมี โน่

โดยว ธ์�ด�อะมี เน่ชี�น่ ได�แอมีโมีเน่�ย (สิ่ารอน่ น่ที่ร�ย�ไน่โตรเจน่ )NH4

-

โดยการกระที่�าของจ8ลั น่ที่ร�ย�ใน่ธ์รรมีชีาต เชี�น่ เชี3+อรา แบ้คำที่�เร�ย

ไน่ตร ฟ@เคำชี�น่ (Nitrification)เป1น่การออกซึ่ ไดซึ่�แอมีโมีเน่�ยไปเป1น่ไน่ไตรที่�แลัะไน่เตรที่

2NH3 + 3O2 Nitrosomonas sp. 2HNO2 + 2H2O

HNO2 + ½ O2 Nitrobacter sp. HNO3

ด�ไน่ตร ฟ@เคำชี�น่ (Denitrification)เป1น่การร�ด วซึ่�ไน่เตรที่ไปเป1น่กGาซึ่ไน่โตรเจน่

2NO3 2NO2 2NO N2O N2

การตร�งไน่โตรเจน่ (Nitrogen fixation)

เป1น่การตร�งกGาซึ่ไน่โตรเจน่ใน่บ้รรยากาศเปลั��ยน่ไปเป1น่

ไน่เตรที่ใน่ด น่หร3อน่�+า โดยจ8ลั น่ที่ร�ย�ใน่ด น่ เชี�น่

Azotobacter sp. แลัะ Rhizobium เพ3�อน่�าไปเป1น่ธ์าต8อาหารแก�พ3ชี

ภาพการเก ดว�ฎจ�กรไน่โตรเจน่ภาพการเก ดว�ฎจ�กรไน่โตรเจน่

ผู้ลักระที่บ้จากการหมี8น่เว�ยน่ผู้ลักระที่บ้จากการหมี8น่เว�ยน่ไน่โตรเจน่ไน่โตรเจน่

ไมี�เป1น่ว�ฏจ�กรไมี�เป1น่ว�ฏจ�กร พ3ชีพ3ชีเจร ญ่เต บ้โตชี�าเน่3�องจากด น่ขาดแร�เจร ญ่เต บ้โตชี�าเน่3�องจากด น่ขาดแร�

ธ์าต8ไน่โตรเจน่ธ์าต8ไน่โตรเจน่

เก ดโรคำขาดสิ่ารอาหารโปรต�น่ใน่สิ่ �งมี�ชี�ว ต เก ดโรคำขาดสิ่ารอาหารโปรต�น่ใน่สิ่ �งมี�ชี�ว ต เชี�น่ โรคำตาลัขโมีย ที่�าให�เด4กแคำระแกน่เชี�น่ โรคำตาลัขโมีย ที่�าให�เด4กแคำระแกน่

แหลั�งน่�+าเน่�าเสิ่�ยจากสิ่ารประกอบ้แหลั�งน่�+าเน่�าเสิ่�ยจากสิ่ารประกอบ้ไน่โตรเจน่ เชี�น่ แอมีโมีเน่�ยแลัะไน่ไตรที่� ไน่โตรเจน่ เชี�น่ แอมีโมีเน่�ยแลัะไน่ไตรที่� ซึ่��งเป1น่พ ษต�อสิ่�ตว�น่�+าซึ่��งเป1น่พ ษต�อสิ่�ตว�น่�+า

ว�ฏจ�กรฟอสิ่ฟอร�สิ่ ว�ฏจ�กรฟอสิ่ฟอร�สิ่ ((Phosphorus cyclePhosphorus cycle))

ฟอสิ่ฟอร�สิ่ เป1น่ธ์าต8ที่��จ�าเป1น่ต�อการด�ารงชี�พของฟอสิ่ฟอร�สิ่ เป1น่ธ์าต8ที่��จ�าเป1น่ต�อการด�ารงชี�พของสิ่ �งมี�ชี�ว ต เพราะเป1น่องคำ�ประกอบ้ของ สิ่ �งมี�ชี�ว ต เพราะเป1น่องคำ�ประกอบ้ของ DNA, ,

RNA แลัะ รวมีที่�+งใน่การเจร ญ่เต บ้โตของพ3ชี แลัะ รวมีที่�+งใน่การเจร ญ่เต บ้โตของพ3ชี การหมี8น่เว�ยน่ของฟอสิ่ฟอร�สิ่ต�างจากธ์าต8อ3�น่ที่��การหมี8น่เว�ยน่ของฟอสิ่ฟอร�สิ่ต�างจากธ์าต8อ3�น่ที่��

ไมี�มี�การหมี8น่เว�ยน่ผู้�าน่ร ปที่��เป1น่กGาซึ่ ไมี�มี�การหมี8น่เว�ยน่ผู้�าน่ร ปที่��เป1น่กGาซึ่ ฟอสิ่ฟอร�สิ่เป1น่ธ์าต8ที่��อย �ใน่ธ์รรมีชีาต น่�อยมีาก ฟอสิ่ฟอร�สิ่เป1น่ธ์าต8ที่��อย �ใน่ธ์รรมีชีาต น่�อยมีาก

แลัะเก ดข�+น่จากการเปลั��ยน่แปลังที่างธ์รณ�ว ที่ยา แลัะเก ดข�+น่จากการเปลั��ยน่แปลังที่างธ์รณ�ว ที่ยา เชี�น่ แผู้�น่ด น่ไหว ภ เขาไฟระเบ้ ด ด�วยเหต8น่�+เชี�น่ แผู้�น่ด น่ไหว ภ เขาไฟระเบ้ ด ด�วยเหต8น่�+

ฟอสิ่ฟอร�สิ่จ�งถึ กใชี�หมี8น่เว�ยน่อย �ระหว�างสิ่ �งมี�ฟอสิ่ฟอร�สิ่จ�งถึ กใชี�หมี8น่เว�ยน่อย �ระหว�างสิ่ �งมี�ชี�ว ตแลัะไมี�มี�ชี�ว ตใน่ปร มีาณที่��จ�าก�ด ชี�ว ตแลัะไมี�มี�ชี�ว ตใน่ปร มีาณที่��จ�าก�ด

ฟอสิ่ฟอร�สิ่สิ่�วน่ใหญ่�จะอย �ใน่ร ปของห น่ฟอสิ่เฟต (PO4

2-)หร3อแร�ฟอสิ่เฟต เมี3�อถึ กก�ดกร�อน่โดยน่�+า การชีะลั�างโดยฝน่ แลัะกระแสิ่ลัมีปะปน่อย �ใน่ด น่ จะกลัายเป1น่ร ปที่��ลัะลัายน่�+าได� (Soluble Phosphate ) ซึ่��งพ3ชีสิ่ามีารถึน่�าไปใชี� แลัะ จะถึ กถึ�ายที่อดไปใน่ระบ้บ้น่ เวศตามีห�วงโซึ่�อาหาร

เมี3�อพ3ชีแลัะสิ่�ตว�ตายลังก4ฟอสิ่เฟตใน่ซึ่ากสิ่ �งมี�

ชี�ว ตจะถึ กย�อยสิ่ลัายโดยแบ้คำที่�เร�ยกลั8�มี Phosphate reducing Bacteria ใน่ด น่ให�อย �ใน่ร ปที่��ลัะลัายน่�+าได� แลัะกลั�บ้เข�าสิ่ �พ3ชี สิ่�ตว�แลัะมีน่8ษย�ผู้�าน่ห�วงโซึ่�อาหารอ�กคำร�+ง

ใน่กรณ�ที่��ธ์าต8ฟอสิ่ฟอร�สิ่ที่��สิ่ลัายต�วยาก อย �ใน่ร ปที่��ไมี�ลัะลัายน่�+าได�เร�ยกว�า ห น่ก�วโน่ (Guano rock )

Phosphorus cyclePhosphorus cycle

ผู้ลักระที่บ้จากการหมี8น่เว�ยน่ผู้ลักระที่บ้จากการหมี8น่เว�ยน่ฟอสิ่ฟอร�สิ่ฟอสิ่ฟอร�สิ่

ไมี�เป1น่ว�ฏจ�กรไมี�เป1น่ว�ฏจ�กร หากใน่ด น่ขาดแร�ธ์าต8ฟอสิ่ฟอร�สิ่ หร3อเมี3�อหากใน่ด น่ขาดแร�ธ์าต8ฟอสิ่ฟอร�สิ่ หร3อเมี3�อ

ฟอสิ่ฟอร�สิ่อย �ใน่ร ปที่��ไมี�ลัะลัายน่�+า ที่�าให�พ3ชีด ดฟอสิ่ฟอร�สิ่อย �ใน่ร ปที่��ไมี�ลัะลัายน่�+า ที่�าให�พ3ชีด ดซึ่�มีไปใชี�ไมี�ได� พ3ชีจะเจร ญ่เต บ้โตได�ไมี�ด� ซึ่�มีไปใชี�ไมี�ได� พ3ชีจะเจร ญ่เต บ้โตได�ไมี�ด�

คำน่เก ดโรคำกระด กผู้8แลัะฟEน่ผู้8 ร�างกายไมี�แข4งคำน่เก ดโรคำกระด กผู้8แลัะฟEน่ผู้8 ร�างกายไมี�แข4งแรงแรง

หากใน่แหลั�งน่�+ามี�การปลั�อยสิ่ารประกอบ้หากใน่แหลั�งน่�+ามี�การปลั�อยสิ่ารประกอบ้ฟอสิ่เฟต ซึ่��งพบ้ใน่สิ่ารซึ่�กลั�าง เชี�น่ ผู้งซึ่�กฟอก ฟอสิ่เฟต ซึ่��งพบ้ใน่สิ่ารซึ่�กลั�าง เชี�น่ ผู้งซึ่�กฟอก ลังใน่แหลั�งน่�+าจะที่�าให�เก ดการเจร ญ่อย�างลังใน่แหลั�งน่�+าจะที่�าให�เก ดการเจร ญ่อย�างรวดเร4วของสิ่าหร�าย รวดเร4วของสิ่าหร�าย ((Algae bloomAlgae bloom) )

ใน่การเกษตรกรรมีจะใชี�ป8Hยฟอสิ่เฟตใน่การเกษตรกรรมีจะใชี�ป8Hยฟอสิ่เฟตใน่ร ปของสิ่ารประกอบ้อน่ น่ที่ร�ย� แต�ใน่ร ปของสิ่ารประกอบ้อน่ น่ที่ร�ย� แต�ถึ�าป8Hยเหลั�าน่�+ถึ กชีะลั�างลังสิ่ �แหลั�งน่�+าถึ�าป8Hยเหลั�าน่�+ถึ กชีะลั�างลังสิ่ �แหลั�งน่�+ามีาก จะเก ดการเจร ญ่เต บ้โตอย�างมีาก จะเก ดการเจร ญ่เต บ้โตอย�างรวดเร4วของพ3ชีน่�+า เก ดปรากฏการณ�รวดเร4วของพ3ชีน่�+า เก ดปรากฏการณ�ย โที่รฟ@เคำชี��น่ ย โที่รฟ@เคำชี��น่ ((EutrophicationEutrophication ) ) ตามีมีาตามีมีา

ว�ฏจ�กรก�ามีะถึ�น่ ว�ฏจ�กรก�ามีะถึ�น่ ((Sulphur cycleSulphur cycle))

ก�ามีะถึ�น่ใน่ธ์รรมีชีาต พบ้ที่�+งที่��เป1น่อ สิ่ระ แลัะสิ่ารประกอบ้ น่อกจากน่�+ย�งพบ้มีากบ้ร เวณภ เขาไฟ

เมี3�อสิ่ �งมี�ชี�ว ตตายจะถึ กย�อยสิ่ลัายแลัะปลั�อยก�ามีะถึ�น่ออกมีาใน่ร ปซึ่�ลัเฟต (SO4

2- )

สิ่ารประกอบ้ซึ่�ลัเฟตจะถึ กพ3ชีน่�าไปใชี� กลัายเป1น่กรดอะมี โน่ที่��มี�ก�ามีะถึ�น่ รวมีเข�าเป1น่โปรต�น่ เมี3�อสิ่�ตว�ก น่พ3ชี

ก�ามีะถึ�น่จ�งไปอย �ใน่เน่3+อเย3�อสิ่�ตว�ด�วย

ซึ่�ลัเฟตอาจถึ กร�ด วซึ่�ไปเป1น่กGาซึ่ไฮัโดรเจน่ซึ่�ลัไฟด� (H2S )โดย Sulphur reducing bacteria

ไฮัโดรเจน่ซึ่�ลัไฟด�ที่��เก ดข�+น่จากการร�ด วซึ่�ซึ่�ลัเฟตแลัะจากการย�อยสิ่ลัายกรดอะมี โน่จะถึ กออกซึ่ ไดซึ่�ไปเป1น่ธ์าต8ก�ามีะถึ�น่

การที่�บ้ถึมีของซึ่ากสิ่ �งมี�ชี�ว ตใน่ด น่เป1น่เวลัาน่าน่จะที่�าให�เก ดถึ�าน่ห น่แลัะน่�+ามี�น่ซึ่��งมี�ธ์าต8ก�ามีะถึ�น่เป1น่องคำ�ประกอบ้ เมี3�อน่�าเชี3+อเพลั งมีาเผู้าไหมี�จะเก ดกGาซึ่ซึ่�ลัเฟอร�ไดออกไซึ่ด� (SO

2)

กGาซึ่ซึ่�ลัเฟอร�ไดออกไซึ่ด�ที่��เก ดจากการเผู้าไหมี�จะรวมีต�วก�บ้น่�+าใน่บ้รรยากาศเก ดเป1น่กรดซึ่�ลัฟ ร คำ (Sulfuric

acid/H2SO4

) เร�ยกว�า ฝน่กรด (Acid rain ) ใน่บ้รรยากาศแลัะตกลังใน่ด น่

2S + 2H2O + 3O2 2H2SO4

ภาพแสิ่ดงการเก ดว�ฏจ�กรภาพแสิ่ดงการเก ดว�ฏจ�กรซึ่�ลัเฟอร�ซึ่�ลัเฟอร�

ผู้ลักระที่บ้จากการหมี8น่เว�ยน่ผู้ลักระที่บ้จากการหมี8น่เว�ยน่ซึ่�ลัเฟอร�ไมี�เป1น่ว�ฏจ�กรซึ่�ลัเฟอร�ไมี�เป1น่ว�ฏจ�กร ฝน่กรดที่��เก ดข�+น่ใน่บ้รรยากาศสิ่ามีารถึฝน่กรดที่��เก ดข�+น่ใน่บ้รรยากาศสิ่ามีารถึ

ก�ดกร�อน่โลัหะให�เก ดสิ่น่ มีหร3อที่�าให�ใบ้พ3ชีก�ดกร�อน่โลัหะให�เก ดสิ่น่ มีหร3อที่�าให�ใบ้พ3ชีเป1น่จ8ดด�าง เน่3�องจากกรดจะที่�าลัายคำลัอเป1น่จ8ดด�าง เน่3�องจากกรดจะที่�าลัายคำลัอโรฟ@ลัลั�ที่��ใบ้พ3ชี ที่�าให�พ3ชีสิ่�งเคำราะห�แสิ่งได�โรฟ@ลัลั�ที่��ใบ้พ3ชี ที่�าให�พ3ชีสิ่�งเคำราะห�แสิ่งได�

น่�อยลัง จ�งเจร ญ่เต บ้โตชี�าน่�อยลัง จ�งเจร ญ่เต บ้โตชี�า ซึ่�ลัเฟอร�ไดออกไซึ่ด�ใน่บ้รรยากาศย�งไปซึ่�ลัเฟอร�ไดออกไซึ่ด�ใน่บ้รรยากาศย�งไป

ป@ดปากใบ้พ3ชี ที่�าให�คำวามีสิ่ามีารถึใน่การ ป@ดปากใบ้พ3ชี ที่�าให�คำวามีสิ่ามีารถึใน่การ สิ่�งเคำราะห�แสิ่งลัดลัง สิ่�งเคำราะห�แสิ่งลัดลัง

คำวามีเป1น่กรดที่��เพ �มีข�+น่ของน่�+าที่�าให�สิ่�ตว�คำวามีเป1น่กรดที่��เพ �มีข�+น่ของน่�+าที่�าให�สิ่�ตว� น่�+าไมี�สิ่ามีารถึด�ารงชี�ว ตอย �ได� น่�+าไมี�สิ่ามีารถึด�ารงชี�ว ตอย �ได�

คำวามีเป1น่กรดใน่ด น่เพ �มีมีากข�+น่คำวามีเป1น่กรดใน่ด น่เพ �มีมีากข�+น่

ว�ฏจ�กรของน่�+าว�ฏจ�กรของน่�+า เร �มีต�น่จากการระเหยเร �มีต�น่จากการระเหย (Evaporation) (Evaporation) ของน่�+าที่��อย �ของน่�+าที่��อย �

ตามีแหลั�งน่�+าต�างๆ ต�+งแต� มีหาสิ่มี8ที่ร ที่ะเลั แมี�น่�+า คำลัองตามีแหลั�งน่�+าต�างๆ ต�+งแต� มีหาสิ่มี8ที่ร ที่ะเลั แมี�น่�+า คำลัองต�างๆ รวมีที่�+งจากพ3+น่ด น่ด�วย จากการคำายน่�+าของต�างๆ รวมีที่�+งจากพ3+น่ด น่ด�วย จากการคำายน่�+าของ

พ3ชีพ3ชี(Transpiration) (Transpiration) กลัายเป1น่ไอกลัายเป1น่ไอน่�+าน่�+า(WaterVapor) (WaterVapor)

ซึ่��งอ8ณหภ มี ของไอน่�+าจะสิ่ งกว�าจ8ดเด3อด แลัะเมี3�ออากาศมี�ซึ่��งอ8ณหภ มี ของไอน่�+าจะสิ่ งกว�าจ8ดเด3อด แลัะเมี3�ออากาศมี�อ8ณหภ มี ต��า ไอน่�+าจะรวมีต�วก�น่อ8ณหภ มี ต��า ไอน่�+าจะรวมีต�วก�น่ (Condensation)(Condensation)

ตกสิ่ �ผู้ วโลักตกสิ่ �ผู้ วโลัก น่�+าใน่มีหาสิ่มี8ที่รมี�พ3+น่ที่��ประมีาณ น่�+าใน่มีหาสิ่มี8ที่รมี�พ3+น่ที่��ประมีาณ 70% 70% ของพ3+น่ที่��ที่�+งโลัก ของพ3+น่ที่��ที่�+งโลัก

แลัะมี�การตกสิ่ �พ3+น่โลักประมีาณแลัะมี�การตกสิ่ �พ3+น่โลักประมีาณ 10 % 10 % ใน่ร ปของฝน่แลัะใน่ร ปของฝน่แลัะห มีะ บ้างสิ่�วน่ก4จะซึ่�มีลังด น่แลัะลังสิ่ �แหลั�งน่�+าต�างๆ แลัะเก ดห มีะ บ้างสิ่�วน่ก4จะซึ่�มีลังด น่แลัะลังสิ่ �แหลั�งน่�+าต�างๆ แลัะเก ด

การระเหยอ�กคำร�+งหน่��ง การระเหยอ�กคำร�+งหน่��ง

Hydrological cycle Hydrological cycle