138

1.มาตรฐานการเรยนร/ตวช�วด พ 4.1 ม.2/5 อธบายลกษณะอาการเบ�องตนของผมปญหาสขภาพจต ม.2/6 เสนอแนะวธปฏบตตนเพ.อจดการกบอารมณและความเครยด 2.สาระสาคญ/ความคดรวบยอด อารมณเปนภาวะทางจตใจของมนษยทกคน การมความรความเขาใจเก.ยวกบอารมณและความเครยด ตลอดจนมวธการจดการกบอารมณและความเครยดอยางเหมาะสม ยอมทาใหเปนผท.มสขภาพจตสดช.นแจมใส 3.สาระการเรยนร 3.1 สาระการเรยนรแกนกลาง 1) ลกษณะอาการเบ�องตนของผมปญหาสขภาพจต 2) วธปฏบตตนเพ.อจดการกบอารมณและความเครยด 3.2 สาระการเรยนรทองถ'น -

4.สมรรถนะสาคญของผเรยน 4.1 ความสามารถในการส'อสาร 4.2 ความสามารถในการคด 1) ทกษะการคดวเคราะห 2) ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ 3) ทกษะการสรางความร 4.3 ความสามารถในการใชทกษะชวต 1) กระบวนการทางานกลม

รายวชา สขศกษา กลมสาระการเรยนร สขศกษาและพลศกษา

ช�นมธยมศกษาปท' 2 เวลาเรยน 3 ช'วโมง

หนวยการเรยนรท' 6

อารมณและความเครยด

139

5.คณลกษณะอนพงประสงค 1. มวนย 2. ใฝเรยนร 3. มงม.นในการทางาน

6.ช�นงาน/ภาระงาน (รวบยอด) การจดปายนเทศ เร.อง อารมณและความเครยด

7.การวดและการประเมนผล 7.1 การประเมนกอนเรยน - แบบทดสอบกอนเรยน หนวยการเรยนรท. 6 7.2 การประเมนระหวางการจดกจกรรมการเรยนร 1) ใบงานท. 1.1 เร.อง อารมณของตนเอง 2) ประเมนการนาเสนอผลงาน 3) สงเกตพฤตกรรมการทางานกลม 7.3 การประเมนหลงเรยน - แบบทดสอบหลงเรยน หนวยการเรยนรท. 6 7.4 การประเมนช�นงาน/ภาระงาน (รวบยอด) - ประเมนปายนเทศ เร.อง อารมณและความเครยด 8.กจกรรมการเรยนร

� นกเรยนทาแบบทดสอบกอนเรยน หนวยการเรยนรท' 6 1. นกเรยนแบงเปนกลม กลมละ 4 คน ตามความสมครใจ แลวใหแตละกลมรวมกนอภปราย แสดงความคดเหนเก.ยวกบคาวา “อารมณศลปน” ในความหมายของนกเรยน แลวใหแตละกลม รวมกนสรปผลการอภปราย จากน�นสงตวแทนกลมออกมานาเสนอท.หนาช�นเรยน

วธสอนโดยเนนกระบวนการ : กระบวนการคดวเคราะห,

กระบวนการคดอยางมวจารณญาณ เวลา 3 ช'วโมง

กจกรรมท' 1 อารมณและความเครยด

140

2. ครอธบายใหนกเรยนเขาใจพฤตกรรมของนกเรยนท.อยในชวงวยรนใหมความสอดคลองวา อารมณ ศลปนในชวงวยรนน�น เปนอารมณท.ฉาบฉวยท.เกดข�นช.วขณะ โดยอาจเกดจากภาวะความเครยด ซ. งเปนสาเหตสาคญท.ทาใหพฤตกรรมเปล.ยนไป 3. ครอธบายเพ.มเตมเพ.อใหนกเรยนมความรความเขาใจเก.ยวกบอารมณ แลวใหนกเรยนศกษาความร เร.อง อารมณและความเครยดท.มผลตอสขภาพ จากหนงสอเรยน หรอหนงสอคนควาเพ.มเตม ตามความเหมาะสม 4. นกเรยนแบงกลม กลมละ 6 คน โดยคละเพศ เพ.อใหแตละกลมมมมมองท.กวางข�น และสามารถ แลกเปล.ยนความรความคดเหนไดดย.งข�น 5. ใหนกเรยนแตละกลมชวยกนวเคราะหสาเหตของความเครยดท.เกดกบวยรน โดยครกาหนดสาเหต ท.เปนประเดนกวางๆ ดงน� 1) ภาวะดานรางกาย 2) ภาวะดานจตใจ 3) ภาวะดานสงคม หรอส.งแวดลอม 6. นกเรยนแตละกลมสงตวแทนออกมานาเสนอผลการวเคราะหท.หนาช�นเรยน เพ.อแลกเปล.ยนความร กบกลมอ.นๆ โดยครคอยอธบายเพ.มเตม 7. ครอธบายถงสาเหตและลกษณะท.บงบอกเม.อเกดความเครยด พรอมท�งกลาวถงผลของอารมณและ ความเครยดตอสขภาพ แลวใหนกเรยนทาใบงานท' 1.1 เร'อง อารมณของตนเอง เสรจแลวนาสง ครผสอน 8. ครและนกเรยนรวมกนสนทนาเก.ยวกบลกษณะอาการของคนท.มปญหาทางดานสขภาพจต 9. ใหนกเรยนศกษาความรเร.อง ลกษณะอาการเบ�องตนของผมปญหาสขภาพจต จากหนงสอเรยน หรอหนงสอคนควาเพ.มเตม ตามความเหมาะสม 10. ใหนกเรยนศกษาใบความร เร.อง ทกษะในการเผชญกบความเครยด เม.อศกษาจบแลวใหนกเรยน อภปรายแลกเปล.ยนความคดเหนกนในช�นเรยน 11. ใหนกเรยนศกษาความรเร.อง วธปฏบตตนเพ.อจดการกบอารมณและความเครยด จากหนงสอเรยน หรอหนงสอคนควาเพ.มเตม ตามความเหมาะสม 12. ใหนกเรยนแตละกลมสงตวแทนออกมาจบสลากวธการจดการกบอารมณและความเครยด แลวให นาเสนอวธการจดการกบอารมณและความเครยดดวยแผนผงความคด 13. นกเรยนแตละกลมสงตวแทนออกมานาเสนอวธการจดการกบอารมณและความเครยดดวยแผนผง ความคด เม.อนาเสนอครบทกกลมแลว ครอธบายใหนกเรยนทราบวา วธการจดการกบอารมณและ ความเครยดแตละวธมความเหมาะสมกบบคคลตางๆ แตกตางกน ดงน�นจงควรเลอกวธท.เหมาะสม กบตนเองมากท.สด

141

14. ครใหนกเรยนแตละกลมชวยกนสรปความรท.ไดจากการเรยน มาจดทาเปนปายนเทศ เร.อง อารมณ และความเครยด โดยใหครอบคลมตามประเดนท.กาหนด ครและนกเรยนรวมกนกาหนดระยะเวลา ในการสงผลงาน

���� นกเรยนทาแบบทดสอบหลงเรยน หนวยการเรยนรท' 6

9.ส'อ/แหลงการเรยนร 9.1 ส'อการเรยนร 1) หนงสอเรยน สขศกษา ม.2 2) ใบความร เร.อง ทกษะในการเผชญกบความเครยด 3) ใบงานท. 1.1 เร.อง อารมณของตนเอง 9.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด 2) แหลงขอมลสารสนเทศ www.psyclin.co.th/new_page_82.htm www.allsands.com/health/copingskillsfo_rkt_gh.htm www.trueplookpanya.com/true/knowledge_detail.php?...

142

แบบประเมนปายนเทศ เร'อง อารมณและความเครยด

รายการประเมน คาอธบายระดบคณภาพ/ระดบคะแนน

ดมาก (4) ด (3) พอใช (2) ปรบปรง (1) 1. ลกษณะอารมณ และความเครยด ของวยรน

บอกลกษณะอารมณและความเครยดของวยรนไดถกตอง ชดเจน

บอกลกษณะอารมณและความเครยดของวยรนไดถกตอง เปนสวนใหญ

บอกลกษณะอารมณและความเครยดของวยรนไดถกตอง เปนบางสวน

บอกลกษณะอารมณและความเครยดของวยรนไดถกตอง เพยงสวนนอย

2. ลกษณะอาการ เบ�องตนของผม ปญหาสขภาพจต

อธบายลกษณะอาการเบ�องตนของผมปญหาสขภาพจตไดถกตอง ชดเจน

อธบายลกษณะอาการเบ�องตนของผมปญหาสขภาพจตไดถกตองเปนสวนใหญ

อธบายลกษณะอาการเบ�องตนของผมปญหาสขภาพจตไดถกตองเปนบางสวน

อธบายลกษณะอาการเบ�องตนของผมปญหาสขภาพจตไดถกตองเพยงสวนนอย

3. การเสนอแนะวธ ปฏบตตนเพ'อ จดการกบอารมณ และความเครยด

เสนอแนะวธปฏบตตน เพ.อจดการกบอารมณ และความเครยดไดถกตอง เหมาะสม และนาไปปฏบตไดงาย

เสนอแนะวธปฏบตตน เพ.อจดการกบอารมณ และความเครยดไดถกตอง เหมาะสม เปนสวนใหญ และนาไปปฏบตไดงาย

เสนอแนะวธปฏบตตน เพ.อจดการกบอารมณ และความเครยดไดถกตองเปนบางสวนและนาไปปฏบต ไดคอนขางยาก

เสนอแนะวธปฏบตตน เพ.อจดการกบอารมณ และความเครยดไดถกตองเพยงสวนนอยและนาไปปฏบต ไดยาก

4. การจดระบบของ

ขอมลบนปาย

นเทศ

เรยงลาดบขอมลบนปายนเทศอยางเปนข�นตอน และมการ

เช.อมโยงกนอยางเหมาะสมทกประเดน

เรยงลาดบขอมลบนปายนเทศอยางเปนข�นตอน และมการ

เช.อมโยงกนอยางเหมาะสมเปนสวนใหญ

เรยงลาดบขอมลบนปายนเทศอยางเปนข�นตอน และมการ

เช.อมโยงกนอยางเหมาะสมเปนบางสวน

เรยงลาดบขอมลบนปายนเทศ

ไมเหมาะสม และไมมการเช.อมโยงกน

เกณฑการตดสนคณภาพ

ชวงคะแนน ระดบคณภาพ

14-16 ดมาก 11-13 ด 8-10 พอใช

ต.ากวา 8 ปรบปรง

การประเมนช�นงาน/ภาระงาน (รวบยอด)

143

คาช�แจง ใหนกเรยนเลอกคาตอบท.ถกตองท.สดเพยงขอเดยว 1. ขอใดอธบายความหมายของความเครยดไดถกตอง ก. ภาวะท.จตใจถกกระตนดวยส.งเราท.ทาใหรสกกลว ข. ภาวะท.จตใจถกกระตนดวยส.งเราท.ทาใหมความสข ค. ภาวะท.จตใจถกกระตนดวยส.งเราท.ทาใหต.นเตน หรอวตกกงวล ง. ภาวะท.จตใจถกกระตนดวยส.งเราท.ทาใหเกดความเศราโศกเสยใจ 2. การกระทาของบคคลในขอใดเหนไดชดวา เร.มเกดความเครยดแลว ก. น�าชารสกเบ.ออาหาร ข. น�าอบอยกลางแจงไดไมนาน ค. น�าฝนรบประทานอาหารบอยมาก ง. น�าหวานอารมณเสยบอย และหงดหงดงาย 3. หากปลอยใหตนเองมความเครยดสะสมไวเปนเวลานาน จะสงผลใหเกดการเจบปวยท.รนแรงได ยกเวนขอใด

ก. โรคจต ข. โรคเกาท ข. โรคประสาทบางชนด ง. โรคกระเพาะอาหาร

4. การท.บคคลรจกควบคมอารมณ สามารถยอมรบไดท�งความสาเรจและความผดหวง แสดงใหเหนอะไร ก. การรจกและเขาใจตนเอง ข. การรจกตนเองและเขาใจผอ.น ค. ความสามารถในการเผชญปญหา ง. การยอมรบความเปนจรงของชวต 5. ปญหาสขภาพจตกอใหเกดอาการผดปกตทางรางกาย ยกเวนขอใด ก. ฉนเฉยว โมโหงาย ข. หายใจตดขด ใจส.น ค. ย�ม และหวเราะตลอดเวลา ง. ออนเพลย ไมมเร.ยวแรง

แบบทดสอบกอนเรยน-หลงเรยน หนวยการเรยนรท' 6

144

6. ใครจดการกบความเครยดไดเหมาะสมท.สด ก. กายปา และทาลายขาวของ ข. แกวซ�อของท.ตนเองอยากไดทกอยาง ค. เกดออกไปเท.ยวสถานเรงรมยกบเพ.อน ง. กกอานหนงสอท.ตนเองชอบ แมจะเคยอานแลว 7. การออกกาลงกายชวยผอนคลายความเครยดไดอยางไร ก. ทาใหลมความเครยดไปช.วขณะหน.ง ข. ทาใหกลามเน�อผอนคลาย ค. ทาใหเกดความสนกสนาน ง. ทาใหรสกสดช.น 8. ขอใดไมใชประโยชนของการหวเราะ ก. ขจดความเครยด ข. ลดความดนโลหต ค. ทาใหเปนท.สนใจของคนรอบขาง ง. กระตนการทางานของสมองทาใหพฒนาการทางสมองดข�น 9. คณคาของการฝกบรหารจตในขอใดมความชดเจนท.สด ก. หมากเรยนหนงสอไดปกต ข. ปกลกสามารถทางานไดสม.าเสมอ ค. น�าหวานอยรวมกบผอ.นไดโดยไมมปญหา ง. กบกlบสามารถกาจดส.งท.มารบกวนจตใหนอยลงได 10. ขอใดอธบายประโยชนของการจดการกบอารมณและความเครยดไดชดเจนท.สด ก. มอารมณราเรงแจมใส โกรธยาก ข. รบประทานอาหารไดมากข�น ค. มสมรรถภาพทางกายท.ด ง. หวใจเตนชาลง

แบบทดสอบกอนเรยน-หลงเรยน หนวยการเรยนรท' 6

1. ค 2. ง 3. ข 4. ก 5. ค 6. ง 7. ข 8. ค 9. ง 10. ก

เฉลย

145

1.สาระสาคญ/ความคดรวบยอด อารมณเปนภาวะทางจตใจของมนษยทกคน การมความรความเขาใจเก.ยวกบอารมณและความเครยด ตลอดจนมวธการจดการกบอารมณและความเครยดอยางเหมาะสม ยอมทาใหเปนผท.มสขภาพจตท.สดใส

2.ตวช�วด/จดประสงคการเรยนร 2.1 ตวช�วด พ 4.1 ม.2/5 อธบายลกษณะอาการเบ�องตนของผมปญหาสขภาพจต ม.2/6 เสนอแนะวธปฏบตตนเพ.อจดการกบอารมณและความเครยด 2.2 จดประสงคการเรยนร 1) อธบายลกษณะอาการเบ�องตนของผมปญหาสขภาพจตได 2) บอกวธการปฏบตตนเพ.อจดการกบอารมณและความเครยดได 3) ปฏบตตนเพ.อจดการกบอารมณและความเครยดไดถกตอง เหมาะสม 3.สาระการเรยนร 3.1 สาระการเรยนรแกนกลาง 1) ลกษณะอาการเบ�องตนของผมปญหาสขภาพจต 2) วธปฏบตตนเพ.อจดการกบอารมณและความเครยด 3.2 สาระการเรยนรทองถ'น - 4.สมรรถนะสาคญของผเรยน 4.1 ความสามารถในการส'อสาร 4.2 ความสามารถในการคด 1) ทกษะการคดวเคราะห 2) ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ 3) ทกษะการสรางความร

แผนการจดการเรยนรท' 1

เร'อง อารมณและความเครยด เวลา 3 ช'วโมง หนวยการเรยนรท' 6 อารมณและความเครยด ช�นมธยมศกษาปท' 2

146

4.3 ความสามารถในการใชทกษะชวต 1) กระบวนการทางานกลม

5.คณลกษณะอนพงประสงค

1. มวนย 2. ใฝเรยนร 3. มงม.นในการทางาน

6.กจกรรมการเรยนร (วธสอนโดยเนนกระบวนการ : กระบวนการคดวเคราะห, กระบวนการคดอยางมวจารณญาณ) � นกเรยนทาแบบทดสอบกอนเรยน หนวยการเรยนรท' 6

1. นกเรยนแบงเปนกลม กลมละ 4 คน ตามความสมครใจ แลวใหแตละกลมรวมกนอภปรายแสดง ความคดเหนเก.ยวกบคาวา “อารมณศลปน” ในความหมายของนกเรยน โดยครคอยกระตนใหนกเรยน ทกคนมสวนรวมในการอภปราย 2. นกเรยนแตละกลมรวมกนสรปผลการอภปราย แลวสงตวแทนออกมานาเสนอผลการอภปรายท. หนาช�นเรยน 3. ครอธบายใหนกเรยนเขาใจพฤตกรรมของนกเรยนท.อยในชวงวยรนใหมความสอดคลองวา อารมณ ศลปนในชวงวยรนน�น เปนอารมณท.ฉาบฉวยท.เกดข�นช.วขณะ โดยอาจเกดจากภาวะความเครยด ซ. งเปนสาเหตสาคญท.ทาใหพฤตกรรมเปล.ยนไป 4. ครอธบายเพ.มเตมเพ.อใหนกเรยนมความรความเขาใจเก.ยวกบอารมณวา อารมณเปนภาวะทางจตของ มนษยทกคน เม.อเกดความทกขกจะสงผลใหเกดความเครยด เม.อเกดความเครยดข�น จะตองมวธการ จดการกบความเครยดท.เหมาะสม มเชนน�นจะสงผลเสยตอรางกายหลายดาน ดงน�นการมความร ความเขาใจเก.ยวกบอารมณและความเครยด ตลอดจนวธการจดการกบอารมณและความเครยดอยาง เหมาะสม ยอมจะทาใหเปนผท.มสขภาพจตแจมใส 5. ใหนกเรยนศกษาความรเร.อง อารมณและความเครยดท.มผลตอสขภาพ จากหนงสอเรยน หรอหนงสอ คนควาเพ.มเตม ตามความเหมาะสม

ช'วโมงท' 1

147

6. นกเรยนแบงกลม กลมละ 6 คน โดยคละเพศเพ.อใหแตละกลมมมมมองท.กวางข�น และสามารถ แลกเปล.ยนความรความคดเหนไดดย.งข�น 7. ใหนกเรยนแตละกลมชวยกนวเคราะหสาเหตของความเครยดท.เกดข�นกบวยรน โดยครกาหนด สาเหตท.เปนประเดนกวางๆ ดงน� 1) ภาวะดานรางกาย 2) ภาวะดานจตใจ 3) ภาวะดานสงคม หรอส.งแวดลอม 8. นกเรยนแตละกลมสงตวแทนออกมานาเสนอผลการวเคราะหท.หนาช�นเรยน เพ.อแลกเปล.ยนความร กบกลมอ.นๆ โดยครคอยอธบายเพ.มเตม 9. ครอธบายถงสาเหตและลกษณะท.บงบอกเม.อเกดความเครยด พรอมท�งกลาวถงผลของอารมณและ ความเครยดตอสขภาพ

10. นกเรยนทาใบงานท' 1.1 เร'อง อารมณของตนเอง เสรจแลวนาสงครผสอน

1. ครและนกเรยนรวมกนสนทนาเก.ยวกบลกษณะอาการของคนท.มปญหาทางดานสขภาพจต 2. ใหนกเรยนศกษาความรเร.อง ลกษณะอาการเบ�องตนของผมปญหาสขภาพจต จากหนงสอเรยน หรอ หนงสอคนควาเพ.มเตม ตามความเหมาะสม 3. ครอธบายใหนกเรยนเขาใจวา ปญหาทางดานจตใจมผลกอใหเกดความผดปกตทางรางกาย เชน ปวดศรษะ ซมเศรา ออนเพลย วตกกงวล เปนตน 4. ใหนกเรยนศกษาใบความร เร.อง ทกษะในการเผชญกบความเครยด เม.อศกษาจบแลวใหนกเรยน รวมกนอภปรายแลกเปล.ยนความคดเหนกนในช�นเรยน 5. ใหนกเรยนศกษาความรเร.อง วธปฏบตตนเพ.อจดการกบอารมณและความเครยด จากหนงสอเรยน หรอหนงสอคนควาเพ.มเตม ตามความเหมาะสม 6. ใหนกเรยนแตละกลมสงตวแทนออกมาจบสลากวธการจดการกบอารมณและความเครยด แลวให นาเสนอวธการจดการกบอารมณและความเครยดดวยแผนผงความคด ดงน� - กลมหมายเลข 1 การพกผอน - กลมหมายเลข 2 การนอนหลบ - กลมหมายเลข 3 การออกกาลงกาย - กลมหมายเลข 4 การผอนคลาย - กลมหมายเลข 5 การหวเราะเพ.อคลายเครยด - กลมหมายเลข 6 การฝกบรหารจต

ช'วโมงท' 2-3

148

7. นกเรยนแตละกลมสงตวแทนออกมานาเสนอวธการจดการกบอารมณและความเครยดดวยแผนผง ความคดท.หนาช�นเรยน เม.อนาเสนอครบทกกลมแลว ครอธบายใหนกเรยนทราบวา วธการจดการ กบอารมณและความเครยดแตละวธมความเหมาะสมกบบคคลตางๆ แตกตางกน ดงน�นจงควรเลอก วธท.เหมาะสมกบตนเองมากท.สด 8. ครใหนกเรยนแตละกลมชวยกนสรปความรท.ไดจากการเรยน มาจดทาเปนปายนเทศ เร.อง อารมณ

และความเครยด โดยใหครอบคลมตามประเดนท.กาหนด ดงน� 1) ลกษณะอารมณและความเครยดของวยรน 2) ลกษณะอาการเบ�องตนของผมปญหาสขภาพจต 3) การเสนอแนะวธปฏบตตนเพ.อจดการกบอารมณและความเครยด ครและนกเรยนรวมกนกาหนดระยะเวลาในการสงผลงาน

���� นกเรยนทาแบบทดสอบหลงเรยน หนวยการเรยนรท' 6

7.การวดและประเมนผล

วธการ เคร'องมอ เกณฑ ตรวจแบบทดสอบกอนเรยน แบบทดสอบกอนเรยน รอยละ 60 ผานเกณฑ ตรวจใบงานท. 1.1 ใบงานท. 1.1 รอยละ 60 ผานเกณฑ ประเมนปายนเทศ เร.อง อารมณและความเครยด

แบบประเมนปายนเทศ เร.อง อารมณและความเครยด

ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ

ประเมนการนาเสนอผลงาน แบบประเมนการนาเสนอผลงาน ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ สงเกตพฤตกรรมการทางานกลม แบบสงเกตพฤตกรรมการทางานกลม ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ ตรวจแบบทดสอบหลงเรยน แบบทดสอบหลงเรยน รอยละ 60 ผานเกณฑ 8.ส'อ/แหลงการเรยนร 8.1 ส'อการเรยนร 1) หนงสอเรยน สขศกษา ม.2 2) ใบความร เร.อง ทกษะในการเผชญกบความเครยด 3) ใบงานท. 1.1 เร.อง อารมณของตนเอง 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด 2) แหลงขอมลสารสนเทศ www.psyclin.co.th/new_page_82.htm www.allsands.com/health/copingskillsfo_rkt_gh.htm www.trueplookpanya.com/true/knowledge_detail.php?...

149

ความเครยดเปนภาวะท.เกดข�นเม.อจตใจถกกระตนดวยส.งเราท.ทาใหต.นเตนหรอวตกกงวล สงผลใหเกดการเปล.ยนแปลงดานรางกาย หรอเกดอาการผดปกตทางรางกายข�นได หากความเครยดมมาก และคงอยเปนเวลายาวนาน แตความเครยดไมมากจะเปนตวชวยใหเกดแรงกระตน ใหเกดแรงมมานะเอาชนะอปสรรค และปญหาตางๆ ได แตความเครยดมากเกนไป ประกอบกบการท.นกเรยนไมสามารถผอนคลายความเครยดดวยวธการท.เหมาะสม อาจทาใหเกดความผดปกตทางรางกาย และจตใจ ทาใหขาดความสขในการดาเนนชวตและความสามารถในการเรยนลดลง การชวยนกเรยนเขาใจถงความเครยด ตระหนกถงอาการท.แสดงวา ตนกาลงมความเครยด ตลอดจนเรยนรทกษะในการเผชญกบความเครยดจะชวยใหมความพรอมและต.นตวอยเสมอในการแกปญหากอนท.ปญหาจะรนแรงมากข�นเกนแกไข ลกษณะอาการท.บงบอกวาบคคลเร.มมความเครยด มการเปล.ยนแปลงตอไปน� เกดข�นอยางนอย 2 เดอนท.ผานมา 1. ปวดศรษะ 2. นอนไมหลบ 3. ออนเพลย 4. กนมาก 5. ทองผก 6. ปวดหลง 7. มอาการภมแพ 8. หวาดวตก/ตาขยบ 9. ฝนราย/นอนละเมอ/กดฟน 10. ความดนเลอดสง 11. เปนลมพษ 12. ใชยาหรอแอลกฮอล 13. มไขต .า 14. ทองอด 15. หายใจหอบ 16. กงวลใจ 17. ประจาเดอนไมปกต 18. มอาการคนตามเน�อตามตว 19. คล.นไสอาเจยน 20. หงดหงด 21. ไมเกรน 22. ต.นเรวกวาปกต 23. เบ.ออาหาร 24. ทองเสย

25. ปวดตนคอและบรเวณไหล 26. หอบหด 27. ลาไสอกเสบ 28. ซมเศรา 29. ขออกเสบ 30. เปนหวด 31. มอบตเหตเลกนอย 32. แผลในกระเพาะ 33. มอเทาเยน 34. ใจส.น 35. มปญหาทางเพศ 36. โกรธ โมโห 37. อ.นๆ

ใบความร เร'อง ทกษะในการเผชญกบความเครยด

150

สาเหตของความเครยด ความเครยดเกดจากสาเหตภายนอกและภายในตวบคคล ดงน�

1. สาเหตจากภายนอกตวบคคล ไดแก ส.งแวดลอมท.เปนกายภาพ ส.งแวดลอมทางดานสงคมและมนษยสมพนธ และเหตการณตางๆ ท.เกดข�นในการดาเนนชวต 1.1 ส.งแวดลอมทางกายภาพ เปนความเครยดท.เกดจากส.งแวดลอมรอบตวทางกายภาพไดแก สภาพความรอนหนาวของอากาศ อากาศท.หนาวเกนไปหรอรอนเกนไปทาใหรางกายไมสขสบาย การขาดแคลนปจจยท.จาเปนในการดารงชวต เชน อาหาร น� า เคร.องนงหม ท.อยอาศย และยารกษาโรค เปนตน 1.2 สงคมและสมพนธภาพกบคนอ.น ไดแก ความไมปรองดองกนของบคคลในครอบครว การทะเลาะเบาะแวงและการโตเถยงกน การอจฉากนเปนตนเหตของการมจตใจไมสงบ สภาพความเปนอยท.แออดทาใหเกดปญหาตางๆ อนเปนสาเหตแหงความเครยด เชน การทะเลาะววาท การใชคาพดเสยดสกน การแกงแยงชงดกน การขาดเพ.อนตองอยคนเดยวอยางโดดเด.ยวกจะทาใหเกดภาวะเครยด เปนตน 1.3 สภาวการณและเหตการณอ.นๆ ในชวต ไดแก การไดรบบาดเจบ ความเจบปวย การสญเสย เชน สญเสยอวยวะ บคคลอนเปนท.รก และสถานภาพทางสงคม (การถกไลออกจากงาน การเกษยณอาย) เปนตน นอกจากน� เหตการณท.กอใหเกดความช.นชมยนด เชน การแตงงาน การมบตร การข�นบานใหม การสรางครอบครวใหม การเล.อนตาแหนงหนาท.การงาน การเขาทางานใหมกเปนเหตการณท.เปนสาเหตของภาวะเครยดไดเชนกน เหตการณตางๆ เหลาน�ทาใหบคคลตองมการปรบตวและการปรบตวน�น หากไมมประสทธภาพจะทาใหเกดความเครยดอยางรนแรงได

2. สาเหตจากภายในตวบคคล ไดแก โครงสรางของรางกาย และสภาวะทางสรรวทยา ระดบพฒนาการและการรบรของบคคล 2.1 โครงสรางของรางกายและสภาวะทางสรรวทยา โครงสรางของรางกายเปนสวนท.ไดรบถายทอดจากบรรพบรษ บางคนรบเอาสวนท.ดของพอแมมาทาใหมโครงสรางรางกายท.สมบรณและมสขภาพด บางคนรบเอาสวนดอยของพอแม ทาใหรางกายเตบโตอยางไมสมบรณเกดโรคตางๆ ไดงาย ความสามารถท.ซอนแฝงอยมนอยทาใหการแกปญหาทาไดไมดนก ทนทานตอสภาวะความเครยดไดไมด นอกจากน�การเปล.ยนวยกกอใหเกดความเครยดไดเชนกน 2.2 ระดบพฒนาการ ระดบพฒนาการทางจตใจ อารมณ มผลตอการรบรและการแปลเหตการณ บคคลท.มระดบพฒนาการท.ไมด ทาใหมการรบรเหตการณแบบเดกๆ ซ. งยงผลใหปญหาไมไดรบการแกไขกอใหเกดความเครยดตดตามมาไดอก

151

2.3 การรบร และการแปลเหตการณ การท.เรามอารมณ กลว โกรธ เกลยด หรอกงวล ไดน�นข�นอยกบการรบร และการแปลเหตการณของเรา การรบรจงเปนตวการสาคญในการท.จะทาใหบคคลสนองตอบตอเหตการณไปในทางท.ดหรอในทางท.ราย เหตการณอยางหน. งทาใหคนสองคนรบรได ไมเหมอนกนและมการตอบสนองตอเหตการณท.แตกตางกน ท�งน� เพราะบคคลสองคนมความตองการข�นพ�นฐานท.แตกตาง มประสบการณชวตไมเหมอนกน มความคาดหวง มทศนคต และการมองโลกท.ไมเหมอนกน การรบรข� นอยกบประสบการณชวตเดม เหตการณท.นาต.นเตนและทาทายสาหรบ คนหน. งอาจทาใหอกคนรสกกลว กงวลหรอรสกวาถกหม.นประมาทในความสามารถถกลบหล หรอถกลดเกยรต ท� งน� ข� นอยกบประสบการณเกา และโครงสรางของบคลกภาพท. มอทธพลตอกระบวนการรบรของบคคลน�นๆ การตอบสนองของบคคลตอความเครยด ภาวะความเครยดกอใหเกดความตอบสนองออกมาท�งดานรางกาย และจตใจใน 3 ระบบ คอ ระบบแรก คอ ระบบประสาทอตโนมต ซ. งเปนสวนหน. งท.เก.ยวของกบการถกเราทางอารมณ การเราระบบประสาทอตโนมต นาไปสการเราอวยวะท.เปนปลายทางของระบบน� ไดแก ระบบหวใจ ระบบทางเดนอาหาร ระบบปสสาวะ เปนตน อาการแสดงของอวยวะเหลาน� เชน ใจส.น ชพจรเตนเรว หายใจหอบ ปวดมวนทอง ปสสาวะบอย ทองเสย เหง.อออก มอเทาเยน เปนตน ระบบท'สอง คอ ระบบตอมไรทอ การตอบสนองความเครยดท.เร� อรงจะผานทางระบบน� ทาใหเกดอาการของอวยวะตางๆ เชน ความดนโลหตสงข�น หวใจเตนแรงข�น กลามเน�อส.นกระตก เปนตน ระบบท'สาม ท.มการเปล.ยนแปลง คอ ภาวะทางจตใจ เกดอารมณตงเครยด มความวตกกงวล ซมเศรานาไปสความผดปกตดานความคด หรอพฤตกรรม เชน คดซ� าๆ หมกมน ไมสามารถตดสนใจได อยกบจนตนาการมปญหาการกนการนอน ความรสกทางเพศเปล.ยนแปลงหนไปใชยา สราและ สารเสพตด นอกจากน�อาจมอารมณท.เปล.ยนแปลงงาย หงดหงด โกรธ โมโห รวมท�งความรสกในทางลบ เชน รสกตนเองไมมคา ไมไดรบการยอมรบถกปฏเสธ ไมมความสามารถ และรสกไมม.นคงทางจตใจ แมวาความเครยดดเหมอนจะมผลในทางลบเปนอยางมาก แตความเครยดท.มากเกนไป จะเปนสญญาณเตอนเพ.อความระมดระวงการดารงชวตของมนษย ความเครยดกระตนใหคนเราตองเตรยมตวเกดความแขงแกรง มความกระตอรอรนมากข�น พรอมท.จะเผชญกบส.งท.เขามาในชวต

152

การตอบสนองตอความเครยด

ความเครยด ความเครยดท.ไมมากเกนไป มากเกนไป ปฏกรยาโตตอบ ส.งกระตน บคคลออนแอ ส.งกระตน ความแขงแกรง ใหเกดความเครยด ใหเกดความเครยด เส.ยงตอการเกดปญหา สามารถตานทาน ความเครยด

บคคลท.ไมเคยประสบความเครยดเลย หรอมผอ.นชวยเหลออยตลอดเวลา เม.อประสบความเครยดมกจะขาดประสบการณในการแกปญหา เม.อบคคลน�นตองเผชญกบความเครยดดวยตนเอง กจะเกดปญหาในการปรบตวไดงาย ในขณะเดยวกนบคคลท.ประสบกบภาวะเครยดมากเกนไปเปนเวลานานๆ และไมสามารถจดการกบความเครยดไดอยางเหมาะสม กจะเกดปญหาทางรางกายและจตใจตามมาได

การปรบตวเผชญกบความเครยด เม.อบคคลประสบเหตการณท.กอใหเกดความเครยด บคคลจะประเมนสถานการณและปรบตว เพ.อเผชญกบความเครยด บคคลท.สามารถรบรเหตการณไดอยางถกตองจะปรบตวไดดกวาบคคลท.รบรเหตการณผดพลาด กลไกการปรบตวเพ'อเผชญกบความเครยด (Coping mechanism) เปนแบบพฤตกรรมท.บคคลใชเม.อเผชญกบส. งท.คกคามตอสขภาพ เพ.อปองกนตนเอง เปนการรกษาสมดลของจตใจท.ถกรบกวน เพ.อใหสามารถทาหนาท.ไดอยางมประสทธภาพ โดยพฒนามาจากการลองผดลองถก การเรยนรในอดตจนเปนนสยของบคคล จาแนกไดเปน 3 ลกษณะ คอ 1. การสรางพลงภายในเพ'อเผชญปญหา เปนวธช.วคราวท.บคคลใชในการตอบสนองตอส.งกระตนท.ทาใหเกดความเครยด โดยอาจจะเปนการประวงเวลาลดความกดดนทางอารมณ ทาใหสามารถพจารณาสถานการณท.กระตนใหเกดความเครยดในเวลาตอมา ซ. งบคคลมกแสดงออกในรปแบบตางๆ ดงน� 1.1 การรองไห เปนการลดความเครยดทางอารมณ การรองไหยงอาจไดรบความเหนอกเหนใจจากผอ.น ทาใหบคคลรสกวา มผรวมทกขและเขาใจในความทกขของตนเองอกดวย

153

1.2 การพดระบายความรสก ชวยลดความกดดนทางอารมณได ทาใหบคคลมองเหนสภาพการณของตนชดเจนย.งข�นและอาจเกดแนวความคดใหม 1.3 การหวเราะ เปนการพยายามมองปญหาดวยอารมณขน ชวยใหมองเหนปญหาตามท.เปนจรง เปนการยอมรบความสะเทอนใจ ความทกขท.เกดข�น ไมเครงเครยดกบชวตมากเกนไป 1.4 การคดทบทวน การคดทบทวนลาดบเหตการณ ทาใหบคคลเขาใจปญหามากข�น สามารถประเมนเหตการณไดดย.งข�น อาจชวยใหยอมรบปญหา หรอนาไปสการจดการกบส.งกระตนท.ทาใหเกดความเครยดได 1.5 การแสวงหาท.พ.งทางจตใจ เปนการท.บคคลตองการความเหนใจจากผอ.น หรอตองการพ.งพาทางใจจนกวาจะสามารถรกษาสมดลทางจตใจได เชน การยดหลกธรรม การใชบรการใหคาปรกษา เปนตน 1.6 การนอนหลบ ชวยผอนคลายความเครยดไดเปนอยางด อยางนอยกชวยใหบคคลพกความเครงเครยดกบปญหาระยะหน.ง เพ.อเตรยมพลงในการตอสกบปญหาเม.อต.นข�นมา 2. การพยายามกระทาส'งใดส'งหน'ง เปนการพยายามนากระบวนการแกปญหามาใชในการจดการแกปญหา โดยการเปล.ยนแปลงตนเอง ส. งแวดลอม หรอท�งตนเองและส. งแวดลอมโดยข� นอยกบสถานการณ เชน การเปล.ยนนสยการทางาน วธการเรยน การปฏบตตนเก.ยวกบสขนสย การลดความคาดหวง หรอเปล.ยนคานยมของตนเอง เปนตน การพยายามกระทาส. งใดส. งหน. ง เพ.อเผชญปญหาจงเปนการจดการกบส. งกระตนท.ทาใหเกดความเครยดระดบจตสานก อาจจาแนกการพยายามกระทาส.งใดส.งหน.งเปน 3 ลกษณะ ดงน� 2.1 การตอส เปนการพยายามเอาชนะอปสรรคเม.อมความขดแยงทางจตใจ ดวยการพจารณาอยางมเหตผลและตอบสนองตอส.งกระตนในรปการตอส ซ. งแสดงออกในลกษณะใดลกษณะหน. ง ไดแก การใชความพยายามมากข�น การใชความยดหยนในการจดการกบปญหาหรอหาแหลงชวยเหลอเพ.อพฒนาความสามารถของตนเองในการแกปญหา 2.2 การหลกหน เปนการปรบตวตอเหตการณท.ยงยากซบซอนมากเกนไป เพ.อการปรบตวท.ดกวา หรอยอมรบวาส. งน�นยากเกนไปไมเหมาะสมกบตนเอง และหาแนวทางไปสเปาหมายใหมท.เหมาะสมกวาแทนการดาเนนชวตอยางไรจดหมาย 2.3 รอมชอม เปนการปรบเขาหากนระหวางเปาหมายท.ต�งใจ หรอยอมรบวธการใหม เพ.อดาเนนการใหบรรลเปาหมายแทนวธการท.เคยใชไมไดผล 3. การใชกลไกปองกนทางจต (Defense mechanisms) ลกษณะกลไกปองกนทางจตเปนดงน� 3.1 เปนวธการท.บคคลพยายามคมครอง “ศกดr ศร” ของตนเองและปองกนตนเองจากความคดวตกกงวลระดบสง 3.2 มท�งแงบวกแงลบ โดยในแงบวกจะเหนวาเปนวธการท.บคคลพยายามสรางสมดลทางจตใจ เพ.อคงไวซ. งศกดr ศรของตนเอง สวนในแงลบจะเหนวาเปนการหลกหนจากความเปนจรง

154

3.3 กลไกปองกนทางจตทกชนดมลกษณะรวม คอ การหลอกตนเอง ซ. งแสดงในรปของการปฏเสธความตองการ หรอความรสกตอสถานการณตางๆ เปนการทดแทนความตองการของตนในทางท.สงคมยอมรบในชวตประจาวน คนปกตจะใชกลไกปองกนทางจตดวยกนท�งส�น ถาใชพอสมควรจะชวยในการปรบตวในเวลาตอมา แตถาใชกลไกปองกนทางจตในการจดการกบปญหาสวนใหญ หรอใชกลไกปองกนทางจตชนดเดยวซ� าๆ โดยไมสามารถลดความเครยดลงได บคคลจะมแนวโนมการปรบตวท.ผดปกต ตวอยาง ชนดของกลไกปองกนทางจตท)ใชกนบอยๆ ไดแก 1. การปฏเสธท.จะรบความจรงท.เกดข�น (Denial) 2. การกดเกบความคดและความรสก (Repression) 3. การโยนความผดใหผอ.น (Projection) 4. การใชเหตผลท.มาแทนขอเทจจรง (Rationlization) 5. การทดแทนความรสกไมสมหวงในทางตรงกนขาม (Reaction formation) 6. การถายทอดความรสกจากตนเหตไปสผอ.น (Displacement) 7. การมพฤตกรรมถอยหลงไปเปนเดกกวาอาย (Regression) 8. การสรางมโนภาพหรอเร.องราวเพ.อชดเชยความผดหวง (Fantasy) 9. การใชสตปญญาหลกเล.ยงตอเหตการณ (Intellectualzation) วตถประสงคในการเสรมสรางความสามารถและทกษะในการเผชญความเครยดใหกบนกเรยน 1. เพ.อใหนกเรยนตระหนกถงความเครยดและผลของความเครยดท.มตอความสามารถทางดานการเรยน และการดาเนนชวต 2. เพ.อใหนกเรยนมแนวทางในการเผชญกบความเครยดไดอยางเหมาะสม และสามารถนาไปประยกตใชในชวตประจาวน เทคนคในการจดการกบความเครยด เปาหมายของการจดการความเครยด ไมใชการระงบหรอหลกเล.ยงความเครยด แตเนนการจดการกบอารมณ และการชวยใหบคคลสามารถแกไขปญหาไดอยางเหมาะสม เพ.อไมใหเกดผลในทางลบตามมา เทคนคการจดการกบความคดและอารมณ 1. ตองตระหนกถงอาการท.แสดงวาเร.มมความเครยด เชน รสกหงดหงด ไมมความสข ปวดศรษะ เหน.อยงาย ความจาหรอสมองแยลง แนนทอง หายใจขด เปนตน 2. พจารณาวาอะไรทาใหเครยด และความคดของบคคลในการรบรส.งกระตนท.กอใหเกดความเครยดเปนอยางไร เชน นกเรยนเครยดเน.องจากเกรดตกลงมาจาก 3.6 เหลอ 3.2 แสดงวา นกเรยนรบรวาคะแนนมความสาคญตอการตดสนความสามารถของตนเองมาก จงรสกไมพอใจแมวาผล การเรยนยงอยในระดบดกตาม

155

3. ใชเทคนคการผอนคลายอารมณ เพ.อใหเกดความสงบ และพรอมท.จะจดการกบความเครยดตอไป 3.1 ใชวธการผอนคลายตางๆ เชน การหายใจ การฝกสมาธ การนวด การออกกาลงกาย ฟงเพลง เปนตน 3.2 การปรบเปล.ยนความคด เปนการปรบเปล.ยนวธคดทางลบใหเปนทางบวก เพ.อใหเกดความรสกตอสถานการณน�นๆ ดข�น ชวยใหบคคลสามารถจดการกบอารมณ และแสดงออกทางพฤตกรรมไดอยางเหมาะสมโดยการหม.นฝกจบความคดลบ ปรบเปล.ยนใหเปนความคดทางบวกเปนประจา เพ.อใหเกดความคดในทางบวกโดยอตโนมต โดยบคคลสามารถฝกจบความคดในใจไดดวยการพดคอยๆ หรอพดกบตวเองดงๆ ในใจ เม.อกาลงตกอยในสถานการณท.กอใหเกดความเครยด เชน “เหตการณ.................... ทาใหฉนกาลงเครยด” “ฉนคด.................... (คดอยางไรตอเหตการณน�นๆ)” “ฉนรสก.................... (ตอเหตการณน�นๆ)” “ฉนควรคดวา.................... (ฉนจะรสกดข�น)” 4. ช.นชมตนเองท.สามารถจดการกบความคด และอารมณทางลบของตนเองไดในทางสรางสรรค เทคนคการแกปญหา เม.ออารมณสงบแลว ใหดาเนนการแกไขปญหาตามข�นตอนตอไปน� 1. หาสาเหตท.แทจรงของปญหา 2. รวบรวมขอมลท.จาเปนเก.ยวกบการแกปญหา 3. วเคราะหขอด ขอเสย และจดลาดบความสาคญของปญหา 4. ตดสนใจเลอกวธแกปญหาท.เหมาะสมและสามารถทาได 5. หาวธแกไขผลเสยท.อาจเกดข�นจากทางเลอกน�นๆ 6. ดาเนนการแกปญหา 7. ประเมนผลการแกปญหา การจดการกบความเครยดไดด นาไปสแรงจงใจในการฝาฟนอปสรรคไปสความสาเรจหรอความหวงท.ต�งเอาไว ผท.มความอดทนตอความเครยด และสามารถจดการกบความเครยดไดด จะมสภาวะจตท.สงบ แมจะอยใตความกดดน ซ. งส. งเหลาน� สามารถฝกฝนได ในทางตรงกนขาม การ ไมสามารถควบคมความเครยดท.มากเกนไปไดจะนาไปสความลมเหลวความรสกเศรา สญเสย ความภาคภมใจ และเกดการเจบปวยได

ท'มา : คมอสงเสรมสขภาพจตนกเรยน ระดบมธยมศกษา

156

กลมท. สมาชกของกลม 1. 2. 3. 4. 5. 6.

ลาดบ

ท' รายการประเมน

คณภาพผลงาน

4 3 2 1

1 ลกษณะอารมณและความเครยดของวยรน

2 ลกษณะอาการเบ�องตนของผมปญหาสขภาพจต

3 การเสนอแนะวธการปฏบตตนเพ.อจดการกบอารมณและความเครยด

4 การจดระบบของขอมลบนปายนเทศ

รวม

ลงช.อ..............................................................................ผประเมน

......................./.........................../........................

เกณฑการใหคะแนน ดมาก = 4 ด = 3 พอใช = 2 ปรบปรง = 1

เกณฑการตดสนคณภาพ

ชวงคะแนน ระดบคณภาพ

14-16

11-13

8-10

ต.ากวา 8

ดมาก

ด พอใช

ปรบปรง

แบบประเมนปายนเทศ เร'อง อารมณและความเครยด

157

ตอนท) 1 คาช�แจง ใหนกเรยนสารวจอารมณตนเองวาเคยมอารมณประเภทใด บอยแคไหน โดยขดเคร.องหมาย � ใหตรงกบหมายเลขท.เปนบคลกภาพทางอารมณของนกเรยน ตามขอมลตอไปน� 0 = ไมเคยม 1 = นอยมาก หรอแทบไมเคยม 2 = ปานกลาง หรอมเปนคร� งคราว 3 = มบอยๆ หรอเปนประจา

ลกษณะอารมณ 0 1 2 3

ลกษณะอารมณ 0 1 2 3

อารมณเบกบาน อารมณกลว อารมณราเรง อารมณอจฉา อารมณออนลา อารมณเศรา อารมณหงดหงด อารมณเหงา อารมณรนแรง อารมณรอน อารมณรงเกยจ อารมณเยน อารมณโกรธ อารมณปตยนด อารมณหอเห.ยว อารมณด อารมณดใจ อารมณเครยด อารมณเบ.อ อารมณเสย

� สรปการสารวจอารมณของตนเอง

- อารมณท.มบอยๆ หรอเปนประจา (3) ไดแก - อารมณท.มปานกลาง หรอมเปนคร� งคราว (2) ไดแก - อารมณท.มนอยมาก หรอแทบไมเคยม (1) ไดแก - อารมณท.ไมเคยม (0) ไดแก - จากแบบสารวจ นกเรยนพบวา ตนเปนคนท.มบคลกภาพทางอารมณอยางไร และพบส.งท.ควร แกไขปรบปรง คอ

ใบงานท' 1.1 เร'อง อารมณของตนเอง

158

ตอนท' 2

คาช�แจง ใหนกเรยนตอบคาถามตอไปน�พอสงเขป 1. หากเกดความเครยด นกเรยนจะยดแนวทางใดชวยในการปฏบตตนใหเหมาะสม 1) 2) 3) 4) 2. ใหเสนอแนะวธปองกนความเครยดโดยระบสาเหต พรอมท�งยกตวอยางผลกระทบจากความเครยดน�น

วธปองกนความเครยด สาเหต ตวอยาง

1.

2.

3.

4.

5.

159

ตอนท) 1 คาช�แจง ใหนกเรยนสารวจอารมณตนเองวาเคยมอารมณประเภทใด บอยแคไหน โดยขดเคร.องหมาย � ใหตรงกบหมายเลขท.เปนบคลกภาพทางอารมณของนกเรยน ตามขอมลตอไปน� 0 = ไมเคยม 1 = นอยมาก หรอแทบไมเคยม 2 = ปานกลาง หรอมเปนคร� งคราว 3 = มบอยๆ หรอเปนประจา

ลกษณะอารมณ 0 1 2 3

ลกษณะอารมณ 0 1 2 3

อารมณเบกบาน อารมณกลว อารมณราเรง อารมณอจฉา อารมณออนลา อารมณเศรา อารมณหงดหงด อารมณเหงา อารมณรนแรง อารมณรอน อารมณรงเกยจ อารมณเยน อารมณโกรธ อารมณปตยนด อารมณหอเห.ยว อารมณด อารมณดใจ อารมณเครยด อารมณเบ.อ อารมณเสย

� สรปการสารวจอารมณของตนเอง

- อารมณท.มบอยๆ หรอเปนประจา (3) ไดแก - อารมณท.มปานกลาง หรอมเปนคร� งคราว (2) ไดแก - อารมณท.มนอยมาก หรอแทบไมเคยม (1) ไดแก - อารมณท.ไมเคยม (0) ไดแก - จากแบบสารวจ นกเรยนพบวา ตนเปนคนท.มบคลกภาพทางอารมณอยางไร และพบส.งท.ควร แกไขปรบปรง คอ

ใบงานท' 1.1 เร'อง อารมณของตนเอง

160

ตอนท) 2

คาช�แจง ใหนกเรยนตอบคาถามตอไปน�พอสงเขป 1. หากเกดความเครยด นกเรยนจะยดแนวทางใดชวยในการปฏบตตนใหเหมาะสม 1) 2) 3) 4) 2. ใหเสนอแนะวธปองกนความเครยดโดยระบสาเหต พรอมท�งยกตวอยางผลกระทบจากความเครยดน�น

วธปองกนความเครยด สาเหต ตวอยาง

1.

2.

3.

4.

5.

(หมายเหต พจารณาตามผลงานของนกเรยน โดยใหอยในดลยพนจของครผสอน)

161

ลาดบ

ท' รายการประเมน

คณภาพการปฏบต

4 3 2 1

1 นาเสนอเน�อหาในผลงานไดถกตอง

2 การลาดบข�นตอนของเน�อเร.อง

3 การนาเสนอมความนาสนใจ

4 การมสวนรวมของสมาชกในกลม

5 การตรงตอเวลา

รวม

ลงช.อ..............................................................................ผประเมน

......................./.........................../........................

เกณฑการใหคะแนน ผลงานหรอพฤตกรรมสมบรณชดเจน ให 4 คะแนน ผลงานหรอพฤตกรรมคอนขางสมบรณ ให 3 คะแนน ผลงานหรอพฤตกรรมมขอบกพรองเปนบางสวน ให 2 คะแนน ผลงานหรอพฤตกรรมมขอบกพรองมาก ให 1 คะแนน

เกณฑการตดสนคณภาพ

ชวงคะแนน ระดบคณภาพ

18-20 14-17 10-13

ต.ากวา 10

ดมาก ด

พอใช ปรบปรง

แบบประเมนการนาเสนอผลงาน

162

ลาดบท'

ช'อ – สกล

ของผรบการ

ประเมน

ความรวมมอ

กนทากจกรรม การแสดง

ความคดเหน

การรบฟงความคดเหน

การต�งใจทางาน

การรวม

ปรบปรงผลงานกลม

รวม

20

คะแนน 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1

ลงช.อ...................................................ผประเมน

............../.................../................

เกณฑการตดสนคณภาพ

ชวงคะแนน ระดบคณภาพ

18-20 14-17 10-13

ต.ากวา 10

ดมาก ด

พอใช ปรบปรง

เกณฑการใหคะแนน

ดมาก = 4

ด = 3

พอใช = 2

ปรบปรง = 1

แบบสงเกตพฤตกรรมการทางานกลม

163

สรปผลจากการประเมนช�นงาน/ภาระงาน (รวบยอด) ประจาหนวยการเรยนร

� ระดบคณภาพดมาก จานวน คน คดเปนรอยละ � ระดบคณภาพด จานวน คน คดเปนรอยละ � ระดบคณภาพพอใช จานวน คน คดเปนรอยละ

� ระดบคณภาพปรบปรง จานวน คน คดเปนรอยละ

� ปญหา/อปสรรค

� แนวทางการแกไข

บนทกหลงหนวยการเรยนรองมาตรฐาน

ตอนท' 1 นกเรยนมความรความสามารถตามมาตรฐานการเรยนรและตวช�วดของหนวยการเรยนร ตอไปน� พ 4.1 (ม.2/5, ม.2/6)

� ดานความร

( จานวน คน คดเปนรอยละ )

� ดานสมรรถนะสาคญของผเรยน

� ดานคณลกษณะอนพงประสงค

ความเหนของผบรหารสถานศกษาหรอผท'ไดรบมอบหมาย

ขอเสนอแนะ

ลงช.อ

( ) ตาแหนง

164

ตอนท' 2 การตรวจสอบคณภาพนกเรยนเพ'อเตรยมความพรอมรองรบการประเมนคณภาพภายนอก

ระดบการศกษาข�นพ�นฐาน

รอยละ

1. นกเรยนมคณธรรม จรยธรรม และคานยมท)พงประสงค 1.1. เปนนกเรยนท.ดของโรงเรยน

1) ความซ.อสตย สจรต

2) มวนย

3) มงม.นในการทางาน

1.2. เปนลกท.ดของพอแม ผปกครอง

1) อยอยางพอเพยง

2) มความเอ�ออาทร

3) มความกตญ|กตเวท

1.3 เปนสมาชกท.ดของชมชน

1) รกชาต ศาสน กษตรย

2) รกความเปนไทย

3) มจตสาธารณะ

2. นกเรยนมสขภาพกายและสขภาพจตท)ด

2.1 มสขภาพด มน3าหนก สวนสง และสมรรถภาพทางกาย ตามเกณฑ

รวมท3งรจกดแลตนเองใหมความปลอดภย

1) สขภาพด

2) มน� าหนก สวนสง และสมรรถภาพทางกายตามเกณฑ

3) รจกวธดแลรกษาตนเองใหปลอดภย

2.2 มสขภาพจตด มมนษยสมพนธท.ดตอผ อ.น และมสนทรยภาพ

1) มสขภาพจตด

2) มมนษยสมพนธด

3) มสนทรยภาพ

3. นกเรยนมความใฝรใฝเรยน

3.1 มนสยรกการอาน สนใจ แสวงหาความรจากแหลงตางๆ รอบตว และสามารถเรยนร

ดวยตนเองได

1) รกการอาน สนใจการอาน

2) สนใจแสวงหาความรจากแหลงตางๆ รอบตว

3) สามารถเรยนรดวยตนเอง

3.2 นกเรยนสามารถเรยนรเปนทมได

1) ใชกระบวนการเรยนรระหวางกน

2) เรยนรเปนทม

165

ตอนท' 2 การตรวจสอบคณภาพนกเรยนเพ'อเตรยมความพรอมรองรบการประเมนคณภาพภายนอก

ระดบการศกษาข�นพ�นฐาน

รอยละ

3.3 สามารถใชเทคโนโลยในการเรยนร

1) การรจกเลอกใชเทคโนโลย

2) มทกษะกระบวนการทางเทคโนโลย

3) มการเรยนร การส.อสาร การทางาน

4. นกเรยนคดเปน 4.1 มความสามารถในการคดเปนระบบ 1) สามารถจาแนกแยกแยะองคประกอบ

2) สามารถพจารณาความสมพนธเช.อมโยง

3) สามารถกาหนดประเดน วเคราะหประเดน

4) สามารถประสมประสาน และหลอมองคประกอบตางๆ ได สามารถสรปความคดได

ตอยอดความคดได

4.2 มความสามารถในการคดสรางสรรค

1) มความรความเขาใจในการพฒนาความคดสรางสรรค

2) สามารถใชกระบวนการคดสรางสรรค

3) มผลงานจากความคดสรางสรรค

4.3 ความสามารถในการคดแกปญหา

1) มการศกษาขอมลเพ.อการตดสนใจ

2) ตดสนใจไดอยางสมเหตสมผล

3) ใชกระบวนการในการคดแกปญหา

4) สามารถคดแกปญหาได

5. นกเรยนมผลสมฤทธ;ตามหลกสตร (ตามมาตรฐานการเรยนร/ตวช>วดขอ...............................)

5.1 กลมสาระการเรยนรภาษาไทย

5.2 กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร

5.3 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

5.4 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม

5.5 กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา

5.6 กลมสาระการเรยนรศลปะ

5.7 กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย

5.8 กลมสาระการเรยนรภาษาตางประเทศ