การบร�หารการเปลี่�ยนแปลี่ง การบร�หารความเสี่�ยงแลี่ะการ

ควบค�มภายใน

ที่��ปรึ�กษาอาวุ�โส สถาบั�นที่��ปรึ�กษาเพื่��อพื่�ฒนาปรึะส�ที่ธิ�ภาพื่ในรึาชการึ (สปรึ.)

ชายน�า ภาวุวุ�มล

การึเปล��ยนแปลงการึเปล��ยนแปลงเป$นควุามจรึ�งเที่��ยงแที่'ที่��ไม)ม�ผู้+'ใดสามารึถ

หล�กเล��ยงได' การึจ�บักรึะแสที่�ศที่างการึเปล��ยนแปลงของโลกย�คใหม) หย��งรึ+'และปรึ�บัเปล��ยนให'ที่�นก�บัเหตุ�การึณ์2ที่��แปรึเปล��ยนตุลอดเวุลา

ม�ได'ม�ผู้ลเพื่�ยงแค)การึน�าพื่าองค2กรึให'ผู้)านพื่'นจากวุ�กฤตุ�เที่)าน�4น แตุ)เป$นการึน�าพื่าองค2กรึไปส+)ควุามส�าเรึ5จที่��ย��งใหญ่)

โลกแห)งการึเปล��ยนแปลง ม�ที่�4งภ�ยอ�ปสรึรึคและโอกาสในการึพื่�ฒนาตุ)อยอดเพื่��อสรึ'างงานใหม)ที่��ม�ค�ณ์ค)า เก�ดข�4นเสมอ

ภาพื่ควุามส�าเรึ5จในอด�ตุเป$นควุามที่รึงจ�าที่��ด� แตุ)ไม)ควุรึเป$นโซ่)พื่�นธิการึให'เรึาก'าวุออกไปส+)การึผู้จญ่ภ�ยในมหาสม�ที่รึส�ครึามที่��

งดงามและม�ที่รึ�พื่ยากรึอ�ดมสมบั+รึณ์2

ควุามส�าค�ญ่ของการึเปล��ยนแปลง

1 .การึเปล��ยนแปลงเป$นกรึะบัวุนการึที่��ที่�าให'องค2กรึสามารึถปรึ�บัตุ�วุเพื่��อตุอบัสนองก�บัส��งแวุดล'อมและม�ปรึะส�ที่ธิ�ภาพื่การึที่�างานส+งข�4น

2. ผู้+'บัรึ�หารึตุ'องเผู้ช�ญ่ก�บัสภาพื่การึที่�างานที่��เปล��ยนแปลงตุลอดเวุลา

3. การึเปล��ยนแปลงเป$นส��งส�าค�ญ่ในการึตุอบัสนองตุ)อการึเปล��ยนแปลงและการึพื่�ฒนาของส��งแวุดล'อม

4. การึเปล��ยนแปลงเป$นรึากฐานของการึอย+)รึอดและควุามส�าเรึ5จขององค2กรึ

ควุามส�มพื่�นธิ2รึะหวุ)างควุามอย+)รึอดและการึปรึ�บัตุ�วุ

เปล��ยนแปลงช'า

ล'มเหลวุในไม)ช'า

อย+)รึอดและเจรึ�ญ่

เตุ�บัโตุส+ง

ไปไม)รึอดอย+)รึอดได'ถ'าปรึ�บัตุ�วุ

ได'ด�

ควุามม��นคงอย+)รึอด

การึปรึ�บัตุ�วุตุ��า

ตุ��าส+ง

ส+ง

จากแนวค�ดของ Hellriegel and Slocum (1990)

องค2ปรึะกอบัของการึเปล��ยนแปลง

1 .ผู้+'น�าการึเปล��ยนแปลง (Change Agent)

2. ส��งที่��ตุ'องเปล��ยนแปลง3. ปรึะเภที่การึเปล��ยนแปลง 4. ผู้ลกรึะที่บัที่��เก�ดจากการึเปล��ยง5. การึปรึะเม�นผู้ลการึเปล��ยนแปลง

ข�4นตุอนการึเปล��ยนแปลง

สรึ'างควุามตุรึะหน�ก: ควุามจ�าเป$นเรึ)งด)วุนของการึเปล��ยนแปลง

สรึ'างเครึ�อข)ายควุามรึ)วุมม�อในการึเปล��ยนแปลง

ก�าหนดวุ�ส�ยที่�ศน2 และกลย�ที่ธิ2ที่��น�าไปส+)การึเปล��ยนแปลง

การึถ)ายที่อดวุ�ส�ยที่�ศน2และกรึะบัวุนการึเปล��ยนแปลงไปส+)รึะด�บัตุ)างๆ อย)างที่��วุถ�ง

เสรึ�มพื่ล�งให'เก�ดการึเปล��ยนแปลง

การึช�4น�าและก�าก�บัด+แล

ผู้ลกรึะที่บัจากการึเปล��ยนแปลง

การึสรึ'างวุ�ฒนธิรึรึมหรึ�อกรึะบัวุนที่�ศน2ใหม)

ล�กษณ์ะการึเปล��ยนแปลง

การึเปล��ยนแปลงเพื่��อตุอบัสนองตุ)อควุามไม)แน)นอนในอนาคตุ ที่�าให'ม�ควุามค�ดรึ�เรึ��มส�าหรึ�บัอนาคตุ การึเปล��ยนแปลงกรึะที่�าได'โดยการึคาดการึณ์2วุ)าจะเก�ดอะไรึข�4นในอนาคตุ ม�แนวุโน'มอย)างไรึ และม�การึเรึ�ยนรึ+'อย)างตุ)อเน��อง

การึเปล��ยนแปลงเม��อม�แรึงกดด�นให'ตุ'องเปล��ยน หล�งจากเก�ดป:ญ่หาข�4นแล'วุ

การึเปล��ยนแปลงเช�งรึ�ก (Proactive change)

การึเปล��ยนแปลงเช�งรึ�บั (Reactive change)

สาเหตุ�ที่��ที่�าให'เก�ดการึตุ)อตุ'านการึเปล��ยนแปลง

1 .ไม)ตุ'องการึเปล��ยนแปลง2. รึะยะเวุลาการึเปล��ยนแปลงส�4นไป3. เก�ดควุามตุรึะหนกในการึเก�ดแปลง4. แรึงกดด�นจากผู้+'ม�ส)วุนได'เส�ย5. ผู้ลกรึะโยชน26. ควุามไม)รึ+' / ไม)เข'าใจ7. การึปรึะเม�นผู้ลการึเปล��ยนแปลงแตุก

ตุ)างก�น

การึจ�ดการึเปล��ยนแปลง

1 .การึให'ควุามรึ+'และข'อม+ลที่��ถ+กตุ'อง2. การึเป;ดโอกาสให'ม�ส)วุนรึ)วุมหรึ�อเข'ามาม�

ส)วุนเก��ยวุข'อง3. การึอ�านวุยควุามสน�บัสน�นและสน�บัสน�น4. การึเจรึจาตุ)อรึองและการึให'รึางวุ�ล5. การึใช'กลย�ที่ธิ2หรึ�อการึน�ามาเป$นพื่วุก6. การึบั�งค�บั

กล�)มวุ�ตุถ�ปรึะสงค2ของการึบัรึ�หารึควุามเส��ยง

ก)อนควุามส+ญ่เส�ย: เพื่��อเตุรึ�ยมการึขององค2กรึและวุางแผู้นป<องก�นการึส+ญ่

เส�ย

หล�งควุามส+ญ่เส�ย: เพื่��อควุามอย+)รึอดขององค2กรึ หรึ�อรึองรึ�บัควุามส+ญ่เส�ยล)วุง

หน'า

เม��อเก�ดควุามส+ญ่เส�ย: เพื่��อเผู้ช�ญ่หรึ�อแก'ไขป:ญ่หาที่��ก�าล�งเก�ดข�4น

ปรึะเภที่ของควุามเส��ยงควุามเส��ยงด'านกลย�ที่ธิ2 (Strategic Risk)

การึเปล��ยนแปลงของสถานการึณ์2และตุลาดโลก ล+กค'าและผู้+'ใช'บัรึ�การึ สภาวุะการึแข)งข�น

ควุามเส��ยงด'านการึด�าเน�นงาน (Operation Risk) รึะบับัขององค2กรึ กรึะบัวุนการึ เที่คโนโลย� บั�คลากรึ ควุามเพื่�ยงพื่อ

ของข'อม+ลที่��ส)งผู้ลตุ)อปรึะส�ที่ธิ�ภาพื่ปรึะส�ที่ธิ�ผู้ลในการึด�าเน�นงาน

ควุามเส��ยงด'านการึเง�น (Financial Risk) เป$นควุามเส��ยงที่��เก��ยวุข'องก�บัการึเง�นขององค2กรึ เช)น อ�ตุรึาแลก

เปล��ยน อ�ตุรึาดอกเบั�4ย ฯลฯควุามเส��ยงด'านการึปฏิ�บั�ตุ�ตุามกฎหมาย/กฎรึะเบั�ยบั

(Compliance Risk) การึเปล��ยนแปลงของสถานการึณ์2และตุลาดโลก ล+กค'าและผู้+'ใช'

บัรึ�การึ สภาวุะการึแข)งข�น

ควุามแตุกตุ)างรึะหวุ)างการึบัรึ�หารึควุามเส��ยงก�บัการึควุบัค�มภายใน

องค2กรึ / เขตุพื่�4นที่��

โอกาส ภ�ยอ�ปสรึรึค

การบร�หารความเสี่�ยง

การควบค�มภายใน

จ�ดแข5ง จ�ดอ)อน

การึรึะบั�ควุามเส��ยง (Risk Identification)

1 .เป$นการึค'นหาควุามเส��ยงที่��ม�ผู้ลกรึะที่บัตุ)อการึด�าเน�นก�จการึขององค2กรึ

2.การึรึะบั�ควุามเส��ยง พื่�จารึณ์าจากเหตุ�การึณ์2 หรึ�อ การึกรึะที่�าใดๆ ที่��อาจเก�ดข�4น และส)งผู้ลเช�งลบัที่��ที่�าให'เก�ดควุามส+ญ่เส�ย หรึ�อ ไม)สามารึถบัรึรึล�วุ�ตุถ�ปรึะสงค2ขององค2กรึ

3.ควุามเส��ยงเก�ดจากป:จจ�ยภายในที่��องค2กรึที่รึาบัและควุบัค�มได' ก�บัป:จจ�ยภายนอกที่��องค2กรึไม)สามารึถควุบัค�มได'

4.วุ�ธิ�การึรึะบั�ควุามเส��ยง: การึรึวุบัรึวุมข'อม+ล การึวุ�เครึาะห2 (กรึะบัวุนงาน / SWOT / ควุามส�มพื่�นธิ2เช�งสถ�ตุ�)

เที่คน�คและข�4นตุอนการึรึะบั�ควุามเส��ยง1 .ศ�กษาเรึ�ยนรึ+'และที่�าควุามเข'าใจในธิรึรึมชาตุ�ของงาน

(Ontology) อย)างล�กซ่�4ง2. วุ�เครึาะห2เป<าปรึะสงค2เพื่��อก�าหนดขอบัเขตุ ผู้ลการึด�าเน�น

งาน และป:จจ�ยแห)งควุามส�าเรึ5จที่��ส�าค�ญ่ย��งยวุด3.วุ�เครึาะห2สภาพื่การึณ์2 (scenario) ป:ญ่หาอ�ปสรึรึคที่��

อาจที่�าให'เก�ดควุามส+ญ่เส�ย หรึ�อ งานไม)บัรึรึล�ผู้ลตุามเป<าปรึะสงค2ที่��ก�าหนดไวุ'

4. ค'นหาป:จจ�ย หรึ�อ สาเหตุ�ที่��ก)อให'เก�ดป:ญ่หาและอ�ปสรึรึคในการึด�าเน�นงาน

5.รึะบั�ปรึะเภที่ของป:จจ�ยหรึ�อสาเหตุ�ที่��ก)อให'เก�ดป:ญ่หาและอ�ปสรึรึคในการึด�าเน�นงาน

ส��งที่��ไม)ควุรึรึะบั�เป$นควุามเส��ยง

1 .อาณ์�ตุ� (Mandate) ในการึด�าเน�นงาน2 .ข'อจ�าก�ดด'านงบัปรึะมาณ์ บั�คลากรึ และที่รึ�พื่ยากรึการึ

บัรึ�หารึจ�ดการึ3 .วุ�ธิ�การึแก'ไขป:ญ่หา หรึ�อ กลย�ที่ธิ2 อาที่� ขาดการึปรึะชาส�มพื่�นธิ24 .การึกรึะที่�าที่��บั)งช�4 หรึ�อแสดงถ�งควุามบักพื่รึ)องในการึปฏิ�บั�ตุ�

รึาชการึ และก)อให'เก�ดควุามส+ญ่เส�ย

การึวุ�เครึาะห2และปรึะเม�นควุามเส��ยง (Risk Analysis)

1 .วุ�เครึาะห2สาเหตุ� และผู้ลกรึะที่บัตุ)างๆ ที่��อาจเก�ดข�4น2. ปรึะเม�นเพื่��อพื่�ส+จน2ที่รึาบัหรึ�อจ�ดล�าด�บัควุามส�าค�ญ่ของป:จจ�ยเส��ยง

โดยใช'ตุารึางปรึะเม�นควุามเส��ยง (Risk Assessment Matrix) 3. เง��อนไขในการึปรึะเม�น:ผู้ลกรึะที่บัของควุามเส��ยง

(Consequences Score) และโอกาสที่��จะเก�ดควุามเส��ยง (Likelihood Score)

4. ผู้ลกรึะที่บั และโอกาสที่��จะเก�ดควุามเส��ยง แบั)งเป$น 5 รึะด�บั ปรึะกอบัด'วุย ส+งมาก (5) ส+ง (4) ปานกลาง (3) น'อย (2) และน'อยมาก (1)

5. ป:จจ�ยเส��ยงขององค2กรึและงานแตุ)ละปรึะเภที่ ม�ล�กษณ์ะแตุกตุ)างก�น วุ�ธิ�การึค�อพื่�จารึณ์าจาก เกณ์ฑ์2มาตุรึฐานที่างวุ�ชาช�พื่ รึะด�บัควุามเส�ย

หาย/ควุามถ��ที่��เก�ดข�4นในอด�ตุ การึยอมรึ�บัหรึ�อค)าน�ยมของคนในส�งคม

การึจ�ดการึก�บัควุามเส��ยง (Risk treatment)

1 .การึยอมรึ�บัควุามเส��ยง (Take) เป�นการยอมให�เก�ดความเสี่�ยงในระด�บที่�องค!กรสี่ามารถยอมร�บได�

2. การึลดหรึ�อควุบัค�มควุามเส��ยง (Treat) เป�นการลี่ดโอกาสี่ที่�จะเก�ดความเสี่�ยงหร%อลี่ดความร�นแรงของผลี่กระที่บที่�อาจเก�ดข'(นได� เพื่%�อให�ความเสี่�ยงอย*+ในระด�บที่�ยอมร�บได�3.การึหล�กเล��ยงควุามเส��ยง (Terminate) เป�นการย�ติ�

หย�ด หร%อเปลี่�ยนร*ป แบบ การกระที่-าที่�อาจก+อให�เก�ดความเสี่�ยง

4.การึกรึะจายหรึ�อโอนควุามเส��ยง (Transfer) เป�นการโอนความเสี่�ยงให�ก�บบ�คคลี่ที่�สี่ามเข�ามาด-าเน�นการ

ข'อควุรึค�าน�งในการึก�าหนดกลย�ที่ธิ2เพื่��อจ�ดการึก�บัควุามเส��ยง

1 .น�า SWOT มาใช'เป$นกรึอบัอ'างอ�งหรึ�อเครึ��องม�อหล�กในการึก�าหนดกลย�ที่ธิ2

2. หน��งป:จจ�ยเส��ยง อาจม�กลย�ที่ธิ2ในการึจ�ดการึควุามเส��ยงมากกวุ)าหน��งกลย�ที่ธิ2

3.การึจ�ดการึควุามเส��ยงที่��ม�)งเน'นผู้ลส�มฤที่ธิ�A ตุ'องด�าเน�นการึควุบัค+)ไปก�บัการึควุบัค�มภายใน