บทท 5 ความรพนฐานงานชางไม

5.1 ความนา ไมเปนผลผลตทไดจากธรรมชาต ซงใชในการกอสรางบานเรอน เครองเรอนเฟอรนเจอร ทากระดาษ

เปนเชอเพลง ผลตสงทอเครองนงหม และยารกษาโรค โดยความหมายของไมในทางชาง หมายถง ไมทแปร

รปหรอไมแปรรป ตดซอยใหมรปสเหลยมจตรส สเหลยมผนผา อาจมหนากวางมากหรอมความหนานอย

ซงเรยกกนวา “ไมกระดานหรอแผนไม” กอนนาไปใชตองตดและไสใหไดขนาดตามทตองการ ไมทจะ

กลาวถงน เปนการใชไมสาหรบงานทางดานชางเกษตร เปนการกอสรางและใชเปนอปกรณเครองมอทาง

การเกษตร ซงไมมขอดหลายอยางไดแก ความคงทนแขงแรง ใชประโยชนไดกวางขวาง เมอเทยบกบวสด

ประเภทอน สามารถปรบแปลงไดงาย รกษาอณหภมความเยนไดด ไมสะสมความรอน มเสนลายทสวยงาม

ตามธรรมชาต สามารถทาเปนสวนประกอบทตองการความสวยงามได เกบรกษางาย ไมเปนสนม หรอผ

กรอน และสามารถปรบปรงคณภาพเนอไมใหดขนไดดวยกรรมวธตาง ๆ เปนตน

5.2 ไมสาหรบงานชางไม ไมทใชในงานชาง ถาเปนไมทมคณภาพดจะทาใหไดเครองมอ เครองใช ทมความคงทนแขงแรง อาย

การใชงานยาวนาน คณภาพของไมขนอยกบปจจยหลายประการ เชน สวนประกอบของไม ประเภทไม

และอายของไม เปนตน

5.2.1 สวนประกอบของหนาตดไม

สวนตาง ๆ ของไม จะประกอบดวย เปลอก (Bark) เปนสวนทดานนอกสดของลาตน ทาหนาท

ปองกนความเสยหายจากการเสยดส และทาหนาทลาเลยงอาหาร เยอเจรญ (Cambium) เปนสวนทอยถด

จากเปลอกเขามา เยอเจรญจะทาหนาทแบงเซลลใหมโดยสวนหนงจะเปนเนอไม อกสวนหนงจะเปนเปลอก

ไม กระพ (Sapwood) เปนสวนกลางของเนอไม อยระหวางเปลอกไมกบแกนไม กระพจะมสออนกวาแกน

ไม ทาหนาทลาเลยงอาหารและนาจากสวนรากไปยงใบ และเปนทเกบอาหารพวกแปงและนาตาล เมอ

ตนไมเจรญเตบโต จะเกดกระพขนใหม ทาใหกระพเดมเปลยนไปเปนแกนไม แกนไม (Heartwood) เปน

สวนทประกอบดวยเซลลตาง ๆ ทไมทางานแลว เซลลสวนนจะเปนสวนทแขง เปนโครงของตนไม เซลล

134

แกนไมยงมสารตาง ๆ อย ทาใหสของแกนไมมสเขม และไจไม (Pith) เปนสวนทอยตรงกลางของหนาตด

ไม เปนจดเรมตนการเจรญเตบโตของตนไม ทาใหเกดเปนลาตน กง สวนของไจไมน เมอตนไมอายมากขน

อาจจะกลายเปนโพรง

ภาพท 5.1 แสดงสวนตาง ๆ ของเนอไม ทมา : วเชยร ยงมานตชย และคณะ, 2547

5.2.2 ประเภทของเนอไม การจาแนกประเภทของเนอไม กรมปาไม กระทรวงเกษตรและสหกรณ ไดออกขอกาหนด

เกยวกบไมทใชในการกอสรางในสวนราชการ ออกเปน 3 ประเภท โดยยดถอคาความแขงตานแรงดดและความทนทานตามธรรมชาต ดงน

• ไมเนอออน เปนไมทมความแขงแรงตากวา 600 ก.ก.ตอซม2. ความทนทานตากวา 2 ป

• ไมเนอแขงปานกลาง เปนไมทมความแขงแรง 600 – 1,000 ก.ก.ตอซม2. ความทนทาน 2-6 ป

• ไมเนอแขง เปนไมทมความแขงแรงกวา 1,000 ก.ก.ตอซม2. ความทนทานสงกวา 6 ป

ตวอยางของไม แบงตามประเภทไมเนอออน ไมเนอแขงปานกลาง และไมเนอแขง ตามคาความแขงแรงและความทนทาน แสดงไดดงตารางท 5.1 - 5.3

135

ตารางท 5.1 ไมเนอออน

ความแขงแรงตานแรงกด ความทนทาน ชอมาตรฐาน ชอพฤกษศาสตร

(นวตนตอมม2.) (ป) กระเบาลง Hydnocarpus ilicifolus King 107 <2 กานเหลอง Naucles orientalis Linn 44 2-6 ตองจง Sterculia alate Roxb 95 <2 ตมเตน Dusbanga sonneratiodes Ham 75 <2 เตยหนาม Pentaspadon velutinus Hook 83 <2 ทเรยน Durio Zebethinus Linn 72 <2 ปอแดง Sterculia ornate 70 <2 มะยมปา Ailanthus fauvetiana 55 <2 ยางพารา Hevea brasilliensis 100 <2 สมพง Tetrameles nudiflora 51 <2 สยาขาว Shorea leprosula Mig 85 <2

ตารางท 5.2 ไมเนอแขงปานกลาง

ความแขงแรงตานแรงกด ความทนทาน ชอมาตรฐาน ชอพฤกษศาสตร

(นวตนตอมม2.) (ป) กราด Dipterocarpus intericatus 97 6-10 กะเจยน Polylathia spp. 82 2 - 6 กะบก Irvingia malayana Oliver 118 2 - 6 กะบาก Anisoptera spp. - 2 – 6 กระโดน Carcya arborea Roxb. 83 6 – 10 กระทงหน Calophyllum Floribundum 69 2 – 6 กาลอ Shorea parvifolia Dyer 132 2 – 6 กวาว Adina cordifolia Hk.f. 78 2 – 6

136

ตารางท 5.2 ไมเนอแขงปานกลาง (ตอ)

ความแขงแรงตานแรงกด ความทนทาน ชอมาตรฐาน ชอพฤกษศาสตร

(นวตนตอมม2.) (ป) กะทอน Sandoricum indicum Care 78 2 – 6 ขะเจาะ Millettia Leucantha Kunz 117 2 – 6 ไขเจยว Farashorea stellata Kunz 91 2 – 6 ชมแพรก Heritiea javanica Kosterm 92 2 – 6 ซอ Gmilina arberae Roxb 82 2 – 6 ตงหน Calepphylllum pucherrimum Wall 147 2 – 6 ทองบง Koompassia malaccensis Benth 194 2 – 6 นนทร Peltophorum dasyrachis Benth 93 2 – 6 ปเจา Terminallia tripteroides Craib 145 2 – 6 พะวา Garcinia cornea Linn 123 2 – 6 มะแฟน Protuum serratum Kurr 122 2 – 6 มะมวงปา Mangifera Caloneure - 2 – 6 ยมหอม Cedrela toona Roxb 87 2 – 6 ยวน Koompassia excelsa Taub 145 2 – 6 ยาง Dipterocarpus sp. 89 2 – 6 ยางนา Dipterocarpus alatus 89 2 – 6 ยง Dipterocarpus grandiflorus 119 2 – 6 สนสองใบ Pinus merkusii jungh 100 2 – 6 สนสามใบ Pinus kesiy Royle 106 2 – 6 สาย Pometia sp. 91 2 – 6 หลงดา Diosypos sp. 140 2 – 6 หวา Syztgium cumimi skeels 92 2 – 6 หามกราย Termimalia skeels 140 2 – 6 อายกลง Sindora coriacea 112 2 – 6 อนทนลนา Lagerstroemia flos-roiac Rdtz 88 >10 โอบ Homalium damrnganum 103 2 – 6

137

ตารางท 5.3 ไมเนอแขง

ความแขงแรงตานแรงกด ความทนทาน ชอมาตรฐาน ชอพฤกษศาสตร

(นวตนตอมม2.) (ป) กระถนพมาน Acaia siamensis 143 >10 กระพเขาควาย Dalbergia cultrata 179 6 – 10 กนเกรา Fagrae fragrans Roxb 105 6 – 10 ขานาง Homalium sp. 137 6 – 10 เขลง Dialium cochinchinese fierre 169 >10 เคยม Cotylelobium lanceolatum Craib 150 - เคยมคะนอง Shorea sericeiflora Fisch & Hutch 157 6 – 10 แคทราย Stereospermum neuranthum Kurz 131 >10 ชน เตงตาน Shorea Thorelii Pierre 131 6 – 10 แดง Xylia kerri Craib & Hutch 133 >10 ตะเคยนทอง Hopea odorata Roxb 116 6 – 10 ตะเคยนราก Hopea latifolla 121 >10 ตะเคยนหน Hopea ferrea Pierre 161 6 - 10 ตะแบกเลอด Terminalia mucronata 187 6 – 10 ตะแบกใหญ Lagerstroemia mucronata 122 6 – 10 ตนนก Vitex piñata 163 >10 เตง Shorea obtuse Wall 175 >10 ประด Pterocarpus macrocarpus 139 >10 พลวง Dipterocarpus tuberculatus Roxb 126 >10 พะยอม Shorea talura Roxb 87 6 – 10 มะคาแต Sindora siamensis 125 >10 ยมหน Chukrasia vetutine Wight & Arn 91 6 – 10 รกฟา Terminalia alata Heyne 125 6 – 10 รง Pentacme suavis 4.DC. 137 >10 เลยงมน Berrya mollis Wall. 146 >10 สก (สวนปา) Tectona grandis Linn. f 106 >10 สก (ปาธรรมชาต) Tectona grandis Linn. F 102 >10 หลมพอ Intsia bakesi Prian 163 6 – 10 เทยง Dipterocarpus obtussifolius Teijsm 120 6 – 10 แอก Shorea glauca King 167 -

138

5.2.3 การเกบรกษาไม

ไมทนามาใชงาน สามารถทาการปองกนรกษาเนอไม เพอใหคงทนและเหมาะสมตอการใชงาน

การเกบรกษาไมมขนตอนดงน

5.2.3.1 การผงไมหรอการอบไม เปนการลดความชนในเนอไม เพอใหมความชนทเหมาะสม

เนองจากไมทมความชนมากกวา 20 เปอรเซนต มกจะเกดเหดและเชอราไดงาย และเมอไมแหงตว จะเกด

การบดงอ เพอปองกนปญหาทเกดขน จะตองทาการไลความชนออกจากเนอไมใหหมด ซงไมทไดจะไมม

การยดหรอหดตว ไมแตกเสยน บดงอ และมนาหนกเบา ทาใหประหยดคาใชจายในการขนสง ลดการเขา

ทาลายจากแมลง เนองจากไมทแหงมอาหารนอยลง ทางานไดงาย เชน การเลอย การเจาะ การตอกตะป และ

ทาสนามนไดด เปนตน การผงไมหรอการอบไม สามารถทาไดหลายวธ ดงน

1) การผงไมดวยอากาศ เปนการใชอากาศธรรมชาต ไลความชนในเนอไมออกมา ทาใหความชน

ในเนอไมมคาเทากบความชนในอากาศ การผงไมทาไดโดยวธการตงพง เปนการนาไมมาตงพงกนเปนรป

ไขวโดยใหอากาศถายเทไดสะดวก หรอการตงกอง เปนการวางกองบนไมรอง ในพนทแหงในอาคารทม

หลงคาผนงเปดโลง

2) การอบแหง เปนการใชความรอนไลความชนในเนอไมทออกมา สามารถลดความชนไดเรว

การอบไมตองใชโรงอบหรอเครองอบไม ซงประกอบดวย ชดกาเนดความรอน พดลมระบายอากาศ และชน

วางไม การอบไม มหลกการคอ ขดลวดหรออปกรณใหความรอนเพมอณหภมใหสงขน พดลมเปาอากาศ

ใหความรอนทไดจากขดลวดหมนเวยนผานกองไม ไลความชนภายในเนอไมออกมา

ภาพท 5.2 แสดงลกษณะภายในของเครองอบไม

139

5.2.3.2 การใชนามนหรอสารเคลอบไม เปนวธเกบรกษาเนอไมทผานการอบแหงมาแลว โดยการ

ใชนามนหรอสารเคมเคลอบไม สามารถเลอกใชไดหลายชนด ไดแก นามนปโตรเลยม หรอนามนเครอง

ใชทาไมปองกนการทาลายจากสตวและการผกรอน สนามนและนามนรกษาเนอไมใชทาเคลอบเพอปองกน

ความชนภายนอก รกษาผวไม ทนทานตอแสงแดด และสารโซเดยมฟลออไรด นยมใชทาเพอรกษาเนอไม

ไมใหแตกราวนยมใชในประเทศแถบยโรป เปนตน

5.3 เครองมอชางไม เครองมอทจาเปนสาหรบงานชางไมมดงน

5.3.1 เครองเขยน (Geometrical Tools)

เครองเขยนทจาเปนในงานกอสรางพอจาแนกไดดงน

5.3.1.1 ดนสอดา (Pencil) เปนดนสอชาง มลกษณะเปนรปวงรแบน เหมาะในงานทาเครองหมาย

แบงระยะไม และใชในการตเสนสน ๆ

5.3.1.2 ดนสอแรเงา (Marking Crayon) เปนดนสอทมไสออนดา เหมาะกบงานรางรป แตงรปไม

คอนกรต และใชทาเครองหมายสาหรบตดหรอเจาะ

5.3.1.3 วงเวยนขาแหลม (Wing Compassed) ลกษณะเปนวงเวยนธรรมดา ม 2 ขา เหมาะสาหรบ

งานสรางรป หาเสนโคง กลม และการแบงรป

5.3.1.4 ชอลค (Chalk) เปนชอลคธรรมดาทใชเขยนบนกระดานดา ใชในการเขยนรปราง ทา

เครองหมาย และกาหนดจดบนชนงาน

5.3.2 เครองวด (Measuring Tools)

เครองมอวดเปนเครองมอทใชหามม ระยะความกวาง ยาว ลกหรอหนา เครองมอทนยมใชมดงน

5.3.2.1 ขอขดไม (Marking Guage) มรปรางลกษณะประกอบดวยไม 2 ทอน สวนทแกนจะม

ลกษณะเปนเหลยมหรอวงกลม ตรงปลายไมฝงตะปเอาไวเพอใชทาเครองหมายบนเนอไม

5.3.2.2 ฉาก (Square) มหลายลกษณะรปแบบดวยกน เชน ฉากเปน และฉากตาย เปนตน

บรรทดกบดามฉากทาดวยโลหะมสเกลอบบนบรรทด ใชสาหรบวดขนาดและมม

5.3.2.3 ลกดง (Plumb boob) ลกดงทาดวยโลหะ มรปรางปลายแหลมเรยวใชสาหรบทงดงหา

ระดบ เชน การตงเสา งานกออฐ และงานเลงแนว เปนตน

140

5.3.2.4 ตลบเมตร (Tapemeasure) ตลบเมตรทาดวยโลหะเปนแผนบาง ๆ มขนาดยาว 1-5 เมตร

มรปรางเปนตลบรปวงกลม ใชวดระยะตาง ๆ ในงานกอสราง

5.3.2.5 ระดบนา (Level) มรปรางเปนรปสเหลยมกรอบทาดวยไมหรอโลหะ มทงชนดหลอดเดยว

และหลอดค วางอยในแนวนอนและแนวตง ใชสาหรบหาระดบเพอตงวงกบและวางคาน

5.3.2.6 เชอก (Yarn) ทาจากดายฟอกหรอไนลอนกไดมหลายส รปทรงกลม ใชสาหรบทาฉาก

และหาตาแหนงศนยในทตาง ๆ และใชชวยในการทาผงอาคาร

ภาพท 5.3 เครองมอวด

141

5.3.3 เครองมอตด (Cutting Tools) เครองมอตด มความสาคญมากสาหรบการปฏบตงานชางไมกอสราง เพราะจาเปนตองใช

เครองมอเพอตดไมอยบอยครง เครองมอตดทนยมใชกนสามารถจาแนกไดดงน 5.3.3.1 เลอยโกรก (Rip Saw) เปนเลอยชนดหนงของเลอยลนดา มประโยชนในการผาไมตาม

เสยนไม มฟนหยาบและมมมของฟนรวม 60 องศา ลาดไปขางหนา 8 องศา ไปขางหลง 52 องศา 5.3.3.2 เลอยตด (Cross cut Saw) เปนเลอยทจดอยในจาพวกเลอยลนดา ใชสาหรบตดไม

ทางขวางเลยนไม มจานวนฟนมากกวาเลอยโกรกในความยาวเทากน มมมฟนรวมกน 60 องศา ลาดไปขางหนา 15 องศา และลาดไปขางหลง 45 องศา

5.3.3.3 เลอยฉล (Coping saw) เปนเลอยทมกรอบเหลกเปนเสนโคงเปลยนใบเลอยไดเหมาะกบงานฝมอในงานศลปะ และใชเลอยไมทไมหนาและแขงจนเกนไป เชน ไมอด ไมฉาฉา และไมบรอนซาร เปนตน

5.3.3.4 เลอยชด (Nest saw) เลอยชดมอยหลายขนาด ถอดเปลยนได มประโยชนทใชตดไมทไมแขงมากนก จดอยประเภทเลอยตกแตง

5.3.3.5 เลอยอก (Tuning saw) โครงของเลอยอกประกอบดวยมอจบรดเกลา อกเลอย ใบเลอย และสกรทใชบงคบใบเลอยใหแนน ใบเลอยแบงออกเปน 2 ประเภท คอ ฟนละเอยดและหยาบ เลอยอกเหมาะกบงานทใชฝมอ

ภาพท 5.4 เครองมอตด

142

5.3.4 เครองมอเฉพาะ

เครองมออน ๆ ทเกยวของกบงานชางไมกอสราง มดงน

5.3.4.1 กบ (Plancs) กบเปนเครองมอชางไมสาหรบไสไมใหหมดเสยน และปรบแตงผวใหเรยบ

ไดขนาดตามตองการ กบทใชในงานชางไมมหลายชนด แตละชนดกเหมาะสาหรบงานแตละอยาง ทนยมใช

กนทวไปมดงน

1) กบลาง กบชนดนสวนใหญใชสาหรบไสไมในการปลกสราง และไสลางหนาไมทขรขระให

เรยบ ความลาดของใบกบประมาณ 45-50 องศา

2) กบผว ใชสาหรบไสไมทกบลางไสมาแลวใหเรยบยงขน ความละเอยดของใบกบประมาณ 55-

60 องศา

3) กบบงใบ ทาหนาทสาหรบบงใบไม รปรางคลายกบกบลาง แตกตางกนทรางกบ เพอบงใบราง

ไวดานหนง มประโยชนสาหรบบงใบ ไมพน วงกบ ประต หนาตาง และเครองเรอนอน ๆ

4) กบราง ประกอบดวยไมสองอนยดตดกนดวยมอจบ 2 อน ใชสาหรบทารองหรอรางสาหรบใส

กระจก ใบกบมขนาด 1/8 – 3/8 นว

ภาพท 5.5 กบไสไมแบบตาง ๆ

143

5.3.4.2 สว (Chisels) สวเปนเครองมอทใชเจาะหรอตกแตงเพอประกอบเขาไมดวยกน แบงตามลกษณะการใชงานไดดงน

1) สวปากบาง ใชสาหรบแตงรเดอย แตงปากไม หรอเจาะตะปเกลยว ซงสามารถใชเจาะรไดเหมอนกน แตควรเจาะอยางระมดระวงเพราะสวปากบางหกไดงายมาก มขนาดตงแต 1/8 – 1 ½ นว ขนาดทใชงานไมสวนมากมขนาด 3/8 – 1 ½ นว

2) สวนองหรอสวเจาะ ใชสาหรบงานเจาะโดยเฉพาะ มความหนามากกวาความกวางหรอเทากน ใชสาหรบเจาะรเดอย เพราะมความแขงแรง ไมหกงาย มขนาดตงแต ¼ -1/2 นว

3) สวเลบมอ มรปรางคลายเลบมอ ใชสาหรบเจาะสวนโคงตาง ๆ มขนาดตงแต ¼ -1/2 นว

ภาพท 5.6 สว

5.3.4.3 ปากกาจบไม (Vise Clamp) เปนเครองทใชเพอทาการบบหรอจบไมเพอทางานไดสะดวก

และความประณตเรยบรอย ทนยมใชทวไปมดงน

1) ปากกาจบ สวนมากจะเปนปากกาทยดตดกบหวโตะฝกงาน ใชสาหรบบบไมเพอทาการตกแตง

รปใหไดตามตองการ ใชในการตกแตงเครองมอ เชน ดดฟนเลอย ตะไบฟนเลอย เปนตน

2) แมแรงอดไม มลกษณะเปนแทงยาวประมาณ 3 - 5 ฟต ใชในงานอดไมทมเนอทกวางและ

ประกอบพนไมใหแนนแขงแรง เชน พนบาน พนโตะ และพนเกาอ เปนตน

3) ปากกาตวซ (C-Clamp) ใชสาหรบอดไมเลก ๆ เพอใชกดหรอบงคบไวเพอสะดวกในการตด

144

ภาพท 5.7 ปากกาจบไมแบบตาง ๆ

5.3.4.4 ไขควง (Screw Driver) ไขควงใชสาหรบขนตะปเกลยว เพอจบยด มอย 2 ชนด ตาม

ลกษณะการใชงาน ไดแก ไขควงปากแบน ใชกบตะปเกลยวแบบรองตรง และไขควงปากแฉก ใชกบตะป

เกลยวแบบรองกากบาท

5.3.4.5 สวาน (Drills) สวานใชสาหรบเจาะไมเพอการจบยดดวยสลกเกลยว หรอเจาะทาตะป ท

นยมใชทวไป ไดแก สวานขอเสอ สวานมอ และบดหลา

5.3.4.6 คอน (Hammers) เปนเครองมอทใชสาหรบตอกหรอถอดตะป หรอใชคอนตอกสว ท

นยมใชทวไป ไดแก คอนหงอน ใชสาหรบตตะป ถอนตะป และคอนไม ใชสาหรบตอกสว และตอกอดไม

ในการเขาไม

5.3.4.7 คดชน (Saw set) คดชนใชสาหรบงานคดคลองเลอย มรปรางเปนเหลก แบบเจาะรองไว

ขาง ๆ มทงขนาดเลกและใหญ เวลาคดชนตองเลอกรองใหพอเหมาะกบฟนเลอย แตคดชนแบบใหมนนม

รปรางคลายคม ซงสามารถปรบแตงใหคดคลองเลอยไดดกวาแบบเดม

ภาพท 5.8 คดชน

145

5.3.4.8 เหลกสงตะป (Nail set) เหลกสงตะปใชสาหรบตอกหวตะป ใหหวจมเขาไปในเนอไมเพอสะดวกในการตกแตงทาสหรอในการไสผวหนาของไม

5.3.4.9 หนลบเครองมอ เปนหนรปสเหลยมผนผา มอย 2 หนา คอ หนาหยาบ และหนาละเอยด หนาหยาบใชสาหรบเครองมอทคมและหนามาก ๆ สวนหนาละเอยดใชสาหรบเครองมอทเกอบจะคมแลวและใชสาหรบการลบคมสวใบกบหรอสว

5.4 การเขาไม การนาไมมาประกอบกนเพอใหเกดมมหรอเปนรปทรงตาง ๆ วธการประกอบไมดงกลาวไมวาจะเปน

การชนกนตามแนวนอนและแนวตงเปนมมฉาก หรอไมฉากกตามเราเรยกกนวา “การเขาไม” การเขาไมมลกษณะตาง ๆ ตามงานททาดงน

5.4.1 การเขาไมในงานโครงสราง งานโครงสรางทใชไมเปนวสดในการกอสราง การเขาไมเพอใชในงานโครงสรางเปนสงสาคญ

เพราะอาคารตาง ๆ จะตองมโครงสรางทมนคงแขงแรง และปลอดภย วธการเขาไมในงานโครงสรางมดงน

5.4.1.1 การเขาชน ลกษณะการเขาไมแบบการเขาชนม 3 แบบดวยกน ไดแก การเขาชนฉากโดยวางไมสองทอนใหเกดมฉากตอกน การเขาชนเฉโดยการทามมไมทชนกนใหตากวา 90 องศา และ การบากเขาชนฉากจะตองบากไมอกอนหนงฝงเขาไปในรปตวย (U)

5.4.1.2 การเขาบากไม ลกษณะการเขาไมแบบการเขาบากไมม 3 แบบดวยกน ไดแก การบากตรง โดยบากปลายไมทงสองอน การบากหางเหยยว โดยบากปลายไมใหเปนรปหางเยยว และการบากหางเหยยวทางเดยว โดยบากไมใหเปนรปหางเหยยวทางเดยว

54.1.3 การเขาเดอย เปนลกษณะการเขาไมโดยการโกรกไมรอบตอนปลายของทอนหนงเปนเดอย อกทอนหนงเจาะใหเปนร

5.4.1.4 การเขาฝง เปนลกษณะการเขาไมโดยการบากหวไมแลวฝงเขาไปทงแทง

5.4.2 การเขาไมในงานประณต

ในการทาเครองเรอนหรอเฟอรนเจอรไมนน เนองจากชนงานประเภทนนอกจากจะตองการความแขงแรงแลวยงตองสวยงามและประณต ดงนนการเขาไมจงตองใชความประณตมาก ซงมวธการเขาไมในงานประณตดงน

146

5.4.2.1 การเขาบากชน เปนลกษณะการเขาไมโดยการแตงรมไมแลวนามาชนกนใหสนทกน

5.4.2.2 การเขาบา เปนลกษณะการเขาไมโดยบากปลายไมดานหนง เพอใหปลายไมอกดานหนง

ฝงไดสนท

5.4.2.3 การเขาลน เปนลกษณะการเขาไมโดยปลายไมขางหนงทาเปนลนฝงเขาไปในปลายไมท

เซาะรองแลว

5.4.2.4 การเขาลนหางเหยยว เปนลกษณะการเขาไมโดยปลายไมขางหนงทาเปนลนหางเหยยว

แลวฝงเขาไปในปลายไมทเซาะรองรปหางเหยยวเอาไว

5.4.2.5 การเขาบงใบ เปนการลกษณะการเขาไมทคลายกบลกษณะการเขาลน แตปลายไมตดเปน

บงใบ

5.4.2.6 การเขาปากกบ เปนลกษณะการเขาไมโดยการตดปลายไม 45 องศา นามาประกบเขา

ดวยกน

5.4.3 การเขาไมแบบมมหางเหยยว งานไมทมจานวนมากหรอทาเปนอตสาหกรรมตาง ๆ เชน การผลตโตะ เกาอ และเครองใชตาง ๆ ททาดวยไม เปนตน การเขาไมแบบมมหางเหยยวจะใชกบงานลกษณะนมาก วธการเขาไมแบบมมหางเหยยวมดงน

5.4.3.1 การเขามมหางเหยยวธรรมดา เปนลกษณะการเขาไม โดยการโกรกไมทงสองแผนใหเปนรปหางเหยยวแลวนามาประกอบกน

5.4.3.2 การเขามมหางเหยยวแบบมบารบ เปนลกษณะการเขาไมทคลายกบการเขามมหางเหยยวแบบธรรมดาแตไมเขาทะลมาอกดานหนง

5.5 การตอไม การตอไม หมายถง การเชอมระหวางไม โดยขยายไปในทศทางเดยวกน เพอใหมขนาดมากขนทง

ความยาว ความกวาง และความหนา การตอไมมลกษณะตาง ๆ ตามงานททาดงน

5.5.1 การตอไมสาหรบโครงสราง งานโครงสรางเปนงานทตองการความมนคงแขงแรง โดยเฉพาะโครงสรางททาดวยไมจะไมนยม

ใชไมทตอในการทาโครงสราง แตหากมความจาเปนตองตอไมสาหรบโครงสรางควรใชวธดงตอไปน

147

5.5.1.1 การตอไมสาหรบรบแรงดน การตอไมในลกษณะนจะคานงถงลกษณะการรบแรงดนท

เกดขนภายในโครงสราง รปแบบการตอไมสาหรบแรงดนมดงน

1) การดามไม เปนลกษณะการตอไมโดยการตดไมชนกนใหสนทแลวตขนาบทงสองดาน

2) การตอบากครง เปนลกษณะการตอไมโดยบากปลายไมทงสองดานแลวนามาตอชนกน

3) การตอบากหางเหยยว เปนลกษณะการตอไมโดยการบากปลายไมเปนรปหางเหยยว

4) การตอบากและดาม เปนลกษณะการตอไมโดยการบากปลายไมทงสองดานนามาชนกนแลวต

ไมขนาบขาง

5.5.1.2 การตอไมสาหรบรบแรงดง การตอไมในลกษณะนคานงถงลกษณะการรบแรงดงทเกดขน

ภายในโครงสราง รปแบบการตอไมสาหรบแรงดงมดงน

1) การตอบากขอปลายไม เปนลกษณะการตอไมโดยบากเปนขอนามาชนกน แลวตไมขนาบขาง

2) การตอบากขอทแยง เปนลกษณะการตอไม โดยบากปลายไมเปนรปขอทแยง แลวนามาตอกน

5.5.2 การตอไมในงานประณต

ชางทมความชานาญ จะมความประณตมากในการตอไม โดยเรมตงแตการพจารณาเลอกไม ส

ของไมและลายไมทไมแตกตางกน เมอทาการตอไมแลวจะไมปรากฏรอยตอไมใหเหนไดชดเจน รปแบบ

การตอไมในงานประณตมดงน

5.5.2.1 การเพลาะไมฝงตะปเปนเดอย เปนลกษณะการตอไมโดยการแตงรมไมใหตรงและไดฉาก

แลวนามาตอกนโดยมตะปเปนเดอย

5.5.2.2 การเพลาะไมฝงตะปเกลยว เปนลกษณะการตอไมโดยเจาะขางไมเปนรปสามเหลยม ใส

ตะปเกลยว

5.5.2.3 การเพลาะไมแบบบงใบ เปนลกษณะการตอไมโดยการทาบงใบทรมไมทงสองขางแลว

นามาประกบกน

5.5.2.4 การเพลาะไมแบบไมเขาลน เปนลกษณะการตอไมโดยใหไมแผนหนงเปนลนอกแผนหนง

เซาะรองแลวนามาประกบกน

สงทสาคญทจะตองระมดระวงการเขาไม และการตอไม คอ ชนดของไมสามารถเขาหรอตอไดหรอ ไม ควรใชไมทมเนอแนนแขงและเหนยว การใชเครองมอในการไส เจาะ และถากไม เครองมออยในสภาพพรอมใชงาน การประกอบไมควรใชเครองชวยจบยดใหมนคง กอนทาการยดใหแนนดวยตะปหรอสกร

148

เขาชนฉาก เขาชนเฉ บากเขาชนฉาก บากตรง

บากหางเหยยวทางเดยว บากหางเหยยว การเขาฝง เขาเดอย

เขาปากชน เขาบา เขาบงใบ เขาลนหางเหยยว

เขาบงใบ เขาปากกบ เขามมหางเหยยวมบารบ เขามมหางเหยยวธรรมดา

ตอชน ตอปากเกยว ตอชนเฉ ตอชนดามไม 2 ขาง

เพลาะไม เพลาะไมแบบเขาเดอย เดอยไม

ภาพท 5.9 แสดงการเขาไมและการตอไม

149

5.6 โครงสรางอาคารไม โครงสรางอาคารไม เปรยบเทยบไดกบโครงกระดกของมนษย ซงทาหนาทชวยรบนาหนกทเกดขน

จากสวนประกอบตาง ๆ โครงสรางของอาคารในเขตรอนชนนยมเปดผนงโลงใหลมและแสงผานไดสะดวก ยกใตถนสง เพอใหพนนาทวม และความชนจากดน บานทรงไทยจะใชโครงสรางไมเปนหลก สามารถแบงสวนประกอบโครงสรางออกเปน 3 สวน ดวยกน ดงน

5.6.1 สวนรากฐานของอาคาร สวนรากฐานของอาคาร เปนสวนทรบนาหนกทงหมด ประกอบดวย เขมราก คอนกรตทบหว

เขม ฐานราก และตอมอ มรายละเอยดดงน 5.6.1.1 เขมราก (Foundation Pile) เปนสวนทตอกลงไปในดน เพอรบนาหนกของอาคารใน

กรณทดนใตอาคารไมสามารถรบนาหนกได ทนยมใชในการกอสรางม 3 ชนด ไดแก เขมไม เขมคอนกรตเสรมเหลก และเขมเหลก ขนาดของเขม มเสนผาศนยกลาง 3 – 8 นว และยาว 3 - 18 เมตร

5.6.1.2 คอนกรตทบหวเขม (Lean Concrete) เปนคอนกรตทเททบหวเขมใหเรยบเปนฐานหนา ดวยคอนกรตหยาบ หรอทเรยกวา “คอนกรตเรว” อตราสวน 1:3:5 ประกอบดวย ปนซเมนต 1 สวน ทรายหยาบ 3 สวน และหน 5 สวน การเทคอนกรตทบหวเขม เพอรบนาหนกอาคารถายลงสตวเขมมใหรวน ขนาดของคอนกรตหยาบใชความหนาตงแต 7 - 15 เซนตเมตร

5.6.1.3 ฐานราก (Foundation) เปนสวนทอยลางสดของอาคารเพอรองรบนาหนกของอาคารทงหมด ซงระบบการทางานนนเรมจากถายนาหนกจากคานลงทเสากอน และกอนทจะถายลงพนดนนนไดถายนาหนกผานฐานราก และเนองจากอาคารแตละประเภทนนมรปแบบทแตกตางกนจงทาใหมการกาหนด ฐานรากในการกอสรางใหมหลายประเภท ฐานรากของอาคารทใชทวไปเปนฐานรากแผ (Spread footing) ซงไมมการใชเขม เปนการถายนาหนกของอาคารลงไปยงพนทรองรบอย ดงนนฐานรากแผจงตองมขนาดใหญทจะกระจายนาหนกของอาคารใหแผลงพนได

ภาพท 5.10 ฐานรากแผ

150

5.6.1.4 ตอมอ (Column) เปนสวนทฝงลกลงไปในดน และยาวขนมาจนถงพนชนลาง ตอมอน

สวนใหญมกจะเปนเสาคอนกรตเสรมเหลก (ค.ส.ล.) ตอมอทาหนาทตอเสาไมใตพนชนลาง เพอปองกนมให

เสาไมตอนบนซงเปนไมเนอออนสมผสดน จงใชตอมอฝงลงไปในดน และโผลหวตอมอขนมาตอกบเสาไม

ขนาดของตอมอ ตงแต 5 x 6 นว ถง 8 x 8 นว

5.6.2 สวนตวอาคาร

สวนตวอาคาร ประกอบดวยสวนตาง ๆ ดงน

5.6.2.1 เสา (Post) เปนสวนทรองรบตวบานทงหลงใหตงอยบนฐานราก เสานจะเปนทอนเดยวหรอเสาตอกนกไดตงแตฐานรากจนถงหลงคา เสามหนาทรบนาหนกสวนตาง ๆ ของอาคาร แลวถายลงสฐานรากอกทหนงเปนสวนรบนาหนกกดลงมาก ดงนนจงจาเปนตองใชวสดทแขงแรง สามารถรบนาหนกมาก ๆ ได เพอไมใหอาคารทรดหรอพงลง วสดทใชทาเสาไดแก ไม คอนกรตเสรมเหลก และ เหลก เปนตน ขนาดของเสามตงแต 4 x 4 นว ถง 8 x 8 นว เสาแบงออกได 2 ประเภท คอ เสาสน และเสายาว ซงประเภทของเสาหาไดโดยเอาความสงตงหารดวยขนาดหนาแคบของเสา ถาไดคาตงแต 1 - 14 เรยกวา “เสาสน” แตถาไดคาตงแต 15 – 59 เรยกวา “เสายาว”

5.6.2.2 คาน ( Beam) เปนไมทแขงแรงทตดเสาเพอรองรบตงและพนบาน ถาบานมหลายชนกจะมคานบนและคานลาง คานบนเรยกวา “อเส” หนาทของคาน คานมหนาทรองรบนาหนกจากพนผานตง แลวถายทอดลงสเสา และทาหนาทยดเสาใหมนคงแขงแรง ไมโอนเอน โยเย รบแรงอดและแรงดงขนาดของคานมตงแต 2 x 5 นว ถง 2 x 12 นว

5.6.2.3 ตง (Floor Joist) เปนไมทพาดไวบนคาน จากคานหนงไปยงอกคานหนง ตอกตะปตดกบคานหรอใชพกประกบทงสองขาง หรอขางใดขางหนง หนาทของตง ทาหนาทรบพนและชวยถายนาหนกจากพน และนาหนกบรรทกลงสคาน ขนาดของตงมตงแต 1 1/2 x 6 นว - 2 x 5 นว

5.6.2.4 พน (Floor Plank) เปนไมทวางอยบนตง โดยวธเรยงเปนแผนเรยบ อดเขารองลนเตมพนท สวนมากจะอยบรเวณชนสองของอาคาร

5.6.2.5 เคราฝา (Wall skeletion) เปนไมชนเลก ทยดอเสกบพน บางทเรยกวา “เคราตง” เคราฝาทาหนาทเปนโครงใหไมฝาเกาะยด เพอเพมความแขงแรงกบฝาลกษณะคลายกบกรอบประตหนาตาง ชวยถายทอดนาหนกตอนทองอเสใหลงมายงพนรบตะปทตดยดมาจากฝาเพอใหคงรปเปนฝาอยได ขนาดของเคราฝามตงแต 11/2 x 3 นว ถง 2 x 4 นว วางหางกนประมาณ 50 เซนตเมตร ขนาดของเคราฝาจะใหญหรอเลกขนอยกบความสงหรอความกวางของหอง

151

5.6.2.6 ไมฝา (Wall Blank) เปนไมแผนบาง ๆ ทตดรอบบานเพอปองกนภายนอกและภายใน

บาน มอยหลายชนด เชน ตทบเกลด ตบงใบ รางลน และตยนกบแนว เปนตน ฝาไมทาหนาทบงแดด บงฝน

บงลม อนตรายจากโจรผราย ตลอดจนสตวรายตาง ๆ ทงชวยยดโครงสรางใหแนนหนายงขน ขนาดของไม

ฝา มตงแต ½ x 3 นว 1/2 x 6 นว ¾ x 6 นว 1 x 8 นว ความหนาของไมทใชจะหนาหรอบางขนอยกบภม

ประเทศ

5.6.2.7 บานประต (Door) เปนชองทางสาหรบเขาออก รปรางโดยมากมกจะเปนรปสเหลยมแบบ

ลกฟก และแบบเซาะรองตวว ประตทาหนาทเปนชองทางสาหรบเขาออกและปดกนคนเขาออกได เปดให

คนและอากาศผานได ระบายอากาศได ขนาดของประต ขนอยกบชองวงกบประต จะเปนบานเดยวหรอบาน

คกได

5.6.2.8 บานหนาตาง (Window) เปนชองฝามบานเปดปดหรอบานเลอน บานเกลด หรออยางอน

กได รปรางกคลายกบบานประต หรอใชบานกระจกโปรงหรอทบกได บานหนาตางทาหนาทใหแสงสวาง

เขาได อากาศถายเทไดสะดวก เปนชองสาหรบมองทวทศน ขนาด ขนอยวงกบหนาตางจะเปนบานเดยวหรอ

บานคตามการออกแบบของผใชงาน

5.6.2.9 วงกบประต (Door Frame) เปนไมทตดอยขางประตกบฝา ปลายขางบนตยดกบอเสปลาย

ดานลางตตดกบพน วงกบประตมหนาทเปนหลกใหบานประตเกาะ โดยใชบานพบยดบานหนาตางกบวงกบ

ทาหนาทรบนาหนกอเส ขนาดของวงกบประตมตงแต 1.5 x 3 นว , 1.5 x 4 นว, และ 2 x 3 นว

5.6.2.10 วงกบหนาตาง (Window Frame) เปนไมขอบของหนาตาง หนาทของวงกบหนาตาง

เปนหลกใหบานหนาตางเกาะ โดยใชบานพบยดบานหนาตางกบวงกบ วงกบหนาตางทาหนาทรบนาหนก

จากอเส ขนาดของวงกบหนาตาง มตงแต 1.5 x 3 นว , 1.5 x 4 นว , 2 x 3 นว , และ 2 x 4 นว

5.6.2.11 บนได (Stair) เปนทางเดนทเชอมระหวางชนบนกบชนลางของอาคาร บนไดทาหนาท

เปนทางสาหรบตดตอระหวางพนชนลางกบพนชนบนไดสะดวก ขนาดความกวางของบนไดมตงแต 0.85 –

1.20 เมตร หรอกวางกวาน บนไดภายในอาคารตองกวางไมนอยกวา 0.85 เมตร บนไดภายนอกอาคารตอง

กวางไมนอยกวา 1.00 เมตร

5.6.2.12 ราวบนได (Handrail) เปนสวนทใชประกอบบนได ตดตงลกกรง ราวบนไดใชสาหรบ

ใชมอจบยดพยงตวในขณะขนลงบนได

5.6.2.13 แมบนได (Stair case) เปนไมสองชนทพาดชนลางถงชนบนและรองรบขนบนไดกบ

ราว ลกกรงบนได ทาหนาทใชขนบนไดเกาะ แมบนไดมขนาดตงแต 1½ x 5 นว ถง 2 x 8 นว

152

5.6.2.14 ขนบนได หรอลกนอน (Tread) เปนสวนทใชเหยยบลง ขนาดขนบนไดมตงแต 1 x 8

นว ถง 2 x 12 นว

5.6.2.15 บงชน หรอลกตง (Riser) ทาหนาทรองรบลกนอน ปดบงบนไดใหทบ ขนาดของบงชน

หนา ¾ นว ความกวางแลวแตระยะความสงของบนได

5.6.2.16 ลกกรงบนได (Balusters) สาหรบราวบนได เพอกนตก ขนาดของลกกรงบนไดขนอย

กบแบบของลกกรงแตละชนด

5.6.3 สวนโครงหลงคา

สวนโครงหลงคา ประกอบดวยสวนตาง ๆ ดงน

5.6.3.1 ขอ (Tie Beam) เปนสวนของโครงสรางทอยบนหวเสาในทศทางเดยวกนกบจนทนทา

หนาทรบทงแรงดงและยดหวเสาในแนวคานสกดและชวยยดโครงผนง เปนไมชนทสาคญของโครงจว

สวนลางเปนฐานสาหรบยดปลายทงสองของจนทนเอกแลววางบนหวเสา ซงมอยเฉพาะโครงจวเทานน การ

วางขอมกจะวางดานหนาแคบขน เพอรบแรงกดไดดจงตองใชไมเนอแขง ขอทาหนาทยดปลายทงสองขาง

ของจนทนเอกใหทรงตวเปนรปสามเหลยม และคายนไมใหหวเสารวมเขาหากน และรบแรงดงอนเกดจาก

นาหนกของหลงคาทถายทอดลงมาทางดง ตกตา และคายน แลวถายนาหนกลงบนหวเสา ขนาดของขอมก

ใชไมตงแต 2 x 5 นว ถง 2 x 8 นว หรอโตกวานน ถาขนาดเลกตองใชขอค

5.6.3.2 จนทนเอก (Principal Rafter) เปนไมชนหนงทนามาประกอบเปนโครงจว เปนไมท

สาคญของจวชนหนง ปลายขางหนงพาดอยนอกอกไกตดอยกบดง และอกขางหนงพาดอยบนหวเสา จนทน

เอกทาหนาทรองรบแป หรอระแนง และกาหนดสวนลาดของหลงคา รบนาหนกแปและวสดมงหลงคา

ถายทอดนาหนกลงสเสาอกทอดหนง ขนาดของจนทนเอกมตงแต 1.5 x 4 นว ถง 2 x 8 นว

5.6.3.3 ดง (King Post) เปนไมคายนสวนกลางของโครงจว ใหทรงรปจวอยได เปนตวกาลงทจะ

รบแรงอดจากสวนบนหลงคาแลวสงแรงกลบสขอ ดงทาหนาทยดจวใหทรงอยเปนสามเหลยมได มหนาท

รบอกไก รบแรงกดจากสวนบนหลงคา ถายลงสฐานจว ขนาดของดงมตงแต 1.5 x 4 นว ถง 2 x 6 นว

5.6.3.4 อกไก (Ridge) เปนไมททาใหเกดสนหลงคา พาดอยบนดงหรอขนาบขางดงทงสองขาง

ยาวตลอดสนหลงคา ชวยใหจนทนเอกและจนทนพรางพาดอยและทรงตวอยได อกไกทาหนาทยดยอดจว

ทกตวใหตรง ชวยจบจนทนทกตวใหมระดบเทากน ขนาดของอกไกมตงแต 1.5 x 5 นว ถง 2 x 8 นว

153

5.6.3.5 แป (Purlin) เปนไมทรองรบวตถทใชมงหลงคา ชนดทเปนแผน เชน สงกะส กระเบอง

ลอนค หรอลกฟก เปนตน แปทาหนาทรองรบวสดทใชมงหลงคา และยดจนทนเอกไมใหพลก ขนาดของ

แปมตงแต 1.5 x 3 นว – 2 x 8 นว การวางแปอาจวางตงหรอนอนกได แลวแตชองของจนทนจะรบวสดมง

ไดมากหรอนอย ถานาหนกวสดมงมากกใชวธวางตง ระยะหางกขนอยกบชนดของวสดมงวาเปนชนดใด

สน หรอยาว

5.6.3.6 อเส (Wall Plate) เปนสวนของโครงหลงคาทวางพาดอยบนหวเสา ลกษณะคลาย ๆ คาน

ทาหนาทยดและรดหวเสา และยงทาหนาทรบแรงจากโครงหลงคาถายลงสเสาอกดวย โดยทวไปแลวในการ

วางอเสมกจะวางทางดานรมนอกของเสาและวางเฉพาะดานทมความลาดเอยงของหลงคา

5.6.3.7 เชงชาย (Eave Board) เปนไมทไมไดรบนาหนก ตดอยทปลายของจนทนรอบชายคา เชง

ชายทาหนาทปดหวจนทน ตะเขสน ตะเขราง เพอความเรยบรอยสวยงาม ชนดของเชงชายมตงแต 3/4 - 1 นว

x 6, 8, 10 นว

5.6.3.8 ปนลม (Gable Board) เปนไมทปดแป และระแนงตรงหนาจวบรรจบกบเชงชายหนาท

ของปนลม ทาหนาทปดไมแป หรอระแนงใหสวยงาม และเรยบรอย ขนาดของปนลม มตงแต 3/4 - 1 นว x

6, 8, 10 นว

5.6.3.9 ตกตา (Queen Post) เปนไมททาหนาทคลายกบดง ตงอยระหวางดงกบปลายขอและ

จนทนเอกมาประกอบกน ใหกบหลงคาทมชวงกวาง ตกตาทาหนาทคลายกบดง ชวยคายนจนทนเอกไมให

ออนตว รองสะพานรบจนทน ชวยถายนาหนกจากวสดทใชมงหลงคาลงบนขอ ขนาดของตกตามตงแต 1.5

x 4 นว ถง 1.5 x 6 นว

5.6.3.10 คายน (Strut) เปนไมทใชคาสวนกลางของจนทนเอกใหมกาลงและสามารถรบนาหนก

ไดมาก คายนทาหนาทคาสวนกลางของจนทนเอกสาหรบรบแรงสงมาทางทศทะแยงมม ยดโครงจวไมโย

ชวยรบนาหนกจากจนทนถายทอดไปยงขอและสะพานรบจนทน ขนาดของคายนมตงแต 2 x 4 นว ถง 2 x 6

นว

5.6.3.11 เคราเพดาน (Ceiling Joist) เปนไมทพาดอยบนอเสทงสองขาง เคราเพดานทาหนาทเปน

โครงฝาเพดาน และชวยยดโครงหลงคาใหแขงแรงยงขน เปนทยดเกาะของแผนฝาเพดาน มลกษณะ

เชนเดยวกบตง แตไมไดรบนาหนกเหมอนตง ขนาดของเคราเพดาน มตงแต 1½ x 3 นว 2 x 4 นว หรอ

ขนอยชองถหางของอเส และนาหนกของวสดททาฝา

154

5.6.3.12 ฝาเพดาน (Ceiling Board) เปนวสดทใชตใตเคราเพดาน เพอปดไมใหเหนสงทรกรงรง

ของโครงหลงคา หนาทของฝาเพดาน ชวยปองกนความรอน ความหนาจากวสดทมงหลงคาและยงปองกน

ผงหรอสงตาง ๆ ทตกลงไปจากหลงคาไดอกดวย วสดทใชทาฝา ไดแก ไมฝา ไมอด กระดาษอด กระเบอง

แผนเรยบ และแผนยปซม เปนตน

5.6.3.13 จนทนพราง (Common Rafter) เปนไมทพาดอยในลกษณะเดยวกบจนทนเอก ปลาย

ดานบนพาดอยบนอกไก ดานลางพาดอยบนอเส ชวงระหวางจนจนพรางจะถหรอหางขนอยกบวสดทใชมง

หลงคา จนทนพรางทาหนาทเหมอนจนทนเอกทกประการ ซงชวยผอนแรงการรบนาหนกของจนทนเอก

แลวถายนาหนกลงสอเส ขนาดของจนทนพรางมตงแต 1.5 x 4 นว ถง 1.5 x 8 นว

5.6.3.14 สะพานรบจนทน (Purlin) บางทเรยกวา “สะพานควาย” มลกษณะเหมอนอกไกพาด

ขนานไปกบอกไก แตอยตาลงมาทงสองขางจนทน สะพานรบจนทน ทาหนาทรบจนทนพราง โดยยดจาก

จนทนเอก เพอชวยไมใหจนทนเอกออนตรงกลาง และชวยยดจนทนพรางไมใหบดเบยว ขนาดของสะพาน

รบจนทนมตงแต 1.5 x 5 นว ถง 2 x 8 นว

5.6.3.15 ระแนง (Roof Batten) เปนไมขวางชนเลกตยดบนจนทน ตะเขสน ตะเขราง ระแนงทา

หนาทเชนเดยวกบแป รองรบวสดมงหลงคา ยดจนทน ขนาดของระแนงจะมขนาดเทาใด ใหญหรอเลก

ขนอยกบวสดมงหลงคา สวนมากนยมใช 1 x 1 นว ถง 1.5 x 1.5 นว

5.6.3.16 สะพานหน (Tilting Piece) เปนไมรองชายกระเบองซงอยเหนอไมเชงชาย ตปดบนเชง

ชายเพอรบชายกระเบอง สะพานหนทาหนาทรองรบชายกระเบองใหยกขน และประสานไมเชงชายกบ

กระเบองใหดเรยบรอย ขนาดของสะพาน 1/2 x 2 นว , 1.5 x 3 นว , และ 3/4 x 4 นว

5.6.3.17 คอสอง หรอไมกรอบชองลม (Nogging Piece) เปนไมทวางขนานไปกบไมอเส โดยอย

ขางใตอเส ระยะหางจากอเสเทากบชองลมใตเพดาน บานสมยใหมอาจใชชองแสงสวางเหนอหนาตางแทน

คอสองทาหนาทเปนกรอบชองลม ตตดใตอเสเพอใชเปนลกกรงสาหรบยดเพอไมใหอเสออน เปนโครงหลก

ทสาคญสาหรบเกาะหวเคราฝา ขนาดคอสองมตงแต 1.5 x 3 นว ถง 2 x 4 นว

155

1 อกไก 2 จนทน 3 อเส 4 เชงชาย 5 ขอ 6 คานไม 7 เสาไม 8 ใตถน 9 ตงรบพน ตอมอ ค.ส.ล.

ภาพท 5.11 สวนประกอบของโครงสรางอาคารไม ทมา : ชยสทธ ดานกตตกล และคณะ, 2548

ภาพท 5.12 สวนประกอบของโครงหลงคา

156

5.7 สรป งานชางไมเปนลกษณะงานทใชไมเปนวสดสวนใหญในการประดษฐ เครองมอ อปกรณทางการเกษตร

ไมมความคงทนแขงแรง อายการใชงานยาวนาน ในการปฏบตงานชางไม มการเขาไมและการตอไม การใชเครองมอแตละชนดนนมวธการ ขนตอน และขอควรระวงในการใชงานทแตกตางกน ดงนน ผใชงานจงควรศกษาการใชเครองมอดวยวธทถกตอง และฝกทกษะการปฏบตใหคลองแคลวและเกดความชานาญ สาหรบอาคารไมจะมโครงสรางทสาคญอย 3 สวนดวยกน คอ สวนรากฐานของอาคาร สวนตวอาคาร และสวนโครงหลงคา ซงสวนประกอบของอาคารในแตละสวนจะมชอเรยกและมหนาทแตกตางกน ตามลกษณะการใชประโยชนเพอความคงทนแขงแรง เพอความปลอดภยตอการพกอยอาศย และเพอใชทากจกรรมทางการเกษตรไดอยางมประสทธภาพ