วารสารวไลยอลงกรณปรทศน ปท 5 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2558

113

การศกษาความเชอมโยงของแหลงทองเทยวในจงหวดสมทรสงคราม

A STUDY OF THE CONNECTION OF TOURIST SITES IN SAMUT SONGKHRAM PROVINCE

ชมภนช หนนาค1*

Chompoonuch Hunnark

บทคดยอ

การศกษาครงนมวตถประสงคเพอ 1) ศกษาขอมลเกยวกบสภาพทวไปของแหลงทองเทยวจงหวดสมทรสงคราม 2) ศกษาความเชอมโยงของแหลงทองเทยว ระหวางแหลงทองเทยวอน ๆ ในจงหวดสมทรสงคราม และ 3) จดท ายทธศาสตรการพฒนาความเชอมโยงของแหลงทองเทยว ในจงหวดสมทรสงคราม ทเหมาะสมกบบรบทของจงหวด โดยประยกตใชแนวคด SWOT Analysis (จดแขง จดออน โอกาส และภยคกคาม) มวธด าเนนการวจยในเชงคณภาพ ศกษาจากเอกสาร แนวคดทฤษฎ งานวจยทเกยวของ และการสมภาษณเชงลก โดยรปแบบการวจยเปนแบบกรณศกษา ใชแบบสมภาษณเชงลกเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล ซงผใหขอมลส าคญ ประกอบดวย เจาหนาทภาครฐสวนภมภาค องคกรปกครองสวนทองถน เอกชน ภาคประชาสงคม คนในชมชน และนกทองเทยว ตลอดจนจดการสนทนากลมเพอวพากษแผนดงกลาว ผลการวจยพบวา 1) จงหวดสมทรสงครามถอเปนจงหวดหนงทมศกยภาพทางดานการทองเทยวสงมาก เนองจากมแหลงทองเทยวทหลากหลาย 2) ความเชอมโยงของแหลงทองเทยว ม 4 มต คอ (1) มตดานวถชวตชมชน (2) มตดานวฒนธรรม และศาสนา (3) มตดานประวตศาสตร และ (4) มตดานทรพยากรธรรมชาต 3) แนวทางการพฒนาความเชอมโยงของแหลงทองเทยว ในจงหวดสมทรสงคราม คอ “เมองแหงการทองเทยวทหลากหลายและเตมไปดวยคณคา ทางทรพยากรธรรมชาต ประวตศาสตร และวถชวตชมชนแหงสายน า” เนนการพฒนาและเชอมโยงแหลงทองเทยว ดวยการบรหารจดการอยางเปนระบบ และการปรบปรงภมทศนแหลงทองเทยวส าคญใหเกดความยงยน รวมถงพฒนาเสนทางการทองเทยวและสงอ านวยความสะดวกของ แหลงทองเทยว อกทงการสงเสรมการตลาดและการประชาสมพนธการแหลงทองเทยว ตลอดจนสงเสรมการมสวนรวมระหวางภาครฐและภาคประชาชนดานการพฒนาแหลงทองเทยวและ การเชอมโยงแหลงทองเทยว จากผลวจยดงกลาว น าไปสขอเสนอแนะ ดงน 1) มงพฒนากจกรรมการทองเทยวของแหลงทองเทยวตาง ๆ ใหมความหลากหลาย บนพนฐานของทรพยากรชมชน และไมขดกบจรต และวถชวตของคนในชมชน 2) การจดการทองเทยวตองสรางประโยชน รายได และคณภาพชวตทดขน ____________________________________ 1วทยาลยนวตกรรมการจดการ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร *E-mail: chompoonuch7229@gmail.com

Valaya Alongkorn Review Vol. 5 No. 2 July-December 2015

114

ของคนในทองถน ตองมการจดระบบไมใหคนนอกเขามากอบโกยผลประโยชนมากจนเกนไป และ 3) รฐตองมการจดสรรงบประมาณ วสดอปกรณทเพยงพอ และบคลากรทมความรความสามารถ ในการพฒนาการทองเทยวอยางเหมาะสม

ค าส าคญ: การก าหนดยทธศาสตร, การศกษาความเชอมโยงของแหลงทองเทยว

ABSTRACT This research aimed to study three general situations as follows: 1) to study the general information about the condition of the tourist sites in Samut Songkhram Province. 2) to study the connection among various tourist sites in Samut Songkhram Province and 3) to study strategic development of the connection among the tourist sites which is suitable for the context of Samut Songkhram Province by using SWOT Analysis. The qualitative research (case study design) was used in this study. The key informants consisted of all sectors including local government staff, private sector personnel, people in the community and tourists. The research instruments were in-depth interview, documentaries and focus group. The results were as follows: 1) Samut Songkhram Province had high potentiality on various tourist sites. 2) The connection of the tourist sites had four aspects which were: (1) social way of life, (2) culture and religion, (3) history and (4) natural resources. 3) The way to develop the connection of tourist sites in Samut Songkhram Province was to create “Town of Tourist with Valuable Natural Resources, History and River Life” by focusing on developing the connection of tourist sites so as to create systematic management. Moreover, it should promote and improve the landscape sustainable for tourism development, develop tourist destination and facilities in tourist sites as well as marketing and promoting tourist sites. In addition, it should promote participation between government and public sectors in tourist site development and the connection of tourist sites. Based on the findings, there were some recommendations as follows: 1) new activities in tourist sites which vary and are based on resources in community and community’s way of life should be focused 2) tourism development should be based on community’s benefit and 3) the government should allocate money, materials and staff with the ability to develop tourism.

Keywords: Strategies Formulation, A Study of the Connection of Tourist Sites

วารสารวไลยอลงกรณปรทศน ปท 5 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2558

115

บทน า จงหวดสมทรสงครามเปนจงหวดทเลกทสดในประเทศไทย มเนอทเพยง 416.71 ตารางกโลเมตร มประชากร 206,268 คน ความหนาแนนของประชากร 495 คนตอตารางกโลเมตร แตไดรบสมญานามวา “เวนสตะวนออกดนแดนสดทายของเมองไทย” ภมประเทศเปนทราบลม มแมน าแมกลองไหลผาน และสดสายทปากอาวแมกลองมปาไมแสม หรอโกงกาง แตไมมภเขาท าใหเหมาะแกการเพาะปลก ท าสวน ท าไร ท านา และการประมง ดวยความอดมสมบรณและ ความหลากหลายทางชวภาพดงกลาว สอใหเหนถงความทรงคณคาของรากเหงาวถ ชวตทอยคล าน า ไมวาจะเปนน าทะเล น ากรอย และน าจด รวมทงความพรงพรอมของแหลงอาหารจากธรรมชาต ทงนาเกลอ ปลาทโปะ แมกลอง กง หอย ป ปลา และอาหารทะเลสดอน ๆ อกทงน าตาลมะพราว น าตาลสด หมาก พล สมโอ ลนจ และชมพสาแหรก เปนตน อกดานหนง ถอเปนเมองอนรกษวฒนธรรมแหลงใหญของชาต ถกขนานนามใหเปนดนแดนแหงประวตศาสตร มบคคลส าคญ คอ พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย พระมหากษตรยไทย รชกาลท 2 ททรงเหนคณคา ทางศลปวฒนธรรม จงไดฟนฟทงจตรกรรม ประตมากรรม สถาปตยกรรม และวรรณกรรมใหคงอย คกบจงหวดสมทรสงคราม และน าไปส การกอต งสถานท ส าคญ คอ พระบรมราชานสรณ พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย ตลอดจนวดวาอารามจ านวนมาก ซงสะทอนใหเหนถงความผกพนระหวางคนสมทรสงครามกบพระพทธศาสนาอยางแนนแฟน นอกจากนน ยงมวฒนธรรมทสอถงความเชอของชนชาต เชอสายตาง ๆ ทอาศยอยในจงหวดนมาอยางยาวนาน (จงหวดสมทรสงคราม, 2548) จากสภาพบรบทขางตน นบวาชวยสงเสรมการทองเทยวในจงหวดสมทรสงครามไดเปนอยางด และมแนวโนมเตบโตขนเรอย ๆ เนองจากมตนทนทเขมแขง ทงทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมทอดมสมบรณ มความหลากหลายทางชวภาพ มดน น า อากาศทด บรสทธ ในมมกลบกน การทองเทยวพฒนาและเตบโตขนอยางกระจกตวเพยงบางแหงเทานน โดยเฉพาะตลาดน าอมพวา ทไดรบความนยมจากนกทองเทยวสง แตสถานทอน ๆ ยงมนกทองเทยวเขามาเยยมชมไมมากนก ดงนน จงเปนเรองทนาคดวา จงหวดสมทรสงครามตองก าหนดยทธศาสตรการพฒนาความเชอมโยงของแหลงทองเทยวอยางไร เพอใหเกดการพฒนาสถานททองเทยวตาง ๆ ทวทงจงหวดสมทรสงครามอยางยงยน เหมาะสมกบบรบทสภาพแวดลอม สามารถกาวเดนคขนานกนไปไดระหวางการพฒนาดานการทองเทยวและความคงอยของอตลกษณ คณคาของสถานททองเทยว วตถประสงคการวจย 1. เพอศกษาขอมลเกยวกบสภาพทวไปของแหลงทองเทยวจงหวดสมทรสงคราม 2. เพอศกษาความเชอมโยงของแหลงทองเทยวในจงหวดสมทรสงคราม 3. เพอจดท ายทธศาสตรการพฒนาความเชอมโยงของแหลงทองเทยวในจงหวดสมทรสงคราม ทเหมาะสมกบบรบทของจงหวด

Valaya Alongkorn Review Vol. 5 No. 2 July-December 2015

116

วธด าเนนการวจย ใชวธการศกษาวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) ศกษาจากเอกสาร (Documentary Study) ขอมลทเกยวของ แนวคดทฤษฎ งานวจยทเกยวของ การสงเกตแบบไมมสวนรวม และ การสมภาษณเชงลก (In-depth Interview) รวมถงจดการสนทนากลม (Focus Group) เพอวพากษแผนดงกลาว โดยรปแบบการวจยเปนแบบกรณศกษา (Case Study Approach) พนทท เลอกท าการศกษา คอ จงหวดสมทรสงคราม เนองจากเปนพนททมตนทนเขมแขง ทงทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมทอดมสมบรณ คงความหลากหลายทางชวภาพ มสถานททองเทยวอนทรงคณคาจ านวนมาก ขณะทผใหขอมลส าคญ มจ านวนรวมทงสน 25 คน ประกอบดวย เจาหนาทภาครฐ สวนภมภาค องคกรปกครองสวนทองถน เอกชน ภาคประชาสงคม คนในชมชน และนกทองเทยว เพอใหสามารถศกษาขอมลในเชงลกและแคบ อนจะน าไปสขอสรปทวไปทมลกษณะเฉพาะกรณ ทงนไดสมกลมตวอยางโดยไมใชทฤษฎความนาจะเปน (Non-probability Selection Sampling) ใชวธการเลอกแบบเจาะจง (Purposive Selection) เพอใหสอดคลองกบสถานการณในพนททเปนกรณศกษา (จมพล หนมพานช, 2551) สวนเครองมอทใชในการสมภาษณ ไดแก การสมภาษณแบบมโครงสราง (Structured interview) ผสมผสานกบการสมภาษณแบบไมมโครงสราง หรอกงโครงสราง (Unstructured or Semi-Structured Interview) (ชาย โพธ ส ตา , 2554) นอกจากน น ท าการศ กษาว จ ย เอกสาร (Documentary Research) ซงเปนการแสวงหาค าตอบ หรอการสรางองคความรดวยการศกษาขอมลจากแหลงขอมลทตยภม (Secondary Data) หลากหลายแหลง ทงในรปของงานวจย และเอกสารตาง ๆ ตลอดจนพจารณาความสมบรณตรงประเดนของเนอหาดวยการสนทนากลม เพอรบฟงความคดเหนเกยวกบแผนทจดท าขน สวนสดทาย การวจยครงน ใชการตรวจสอบภายใน และการตรวจสอบภายนอก ส าหรบการตรวจสอบภายใน ผวจยเนนการน าเสนอค าอธบาย หรอขอสรปจากมมมองทหลากหลาย ทงเจาหนาทภาครฐสวนภมภาค องคกรปกครองสวนทองถน เอกชน ภาคประชาสงคม คนในชมชน และนกทองเทยว ซงไดอธบายทงในทศนะทเหนสอดคลองกน และแตกตางกนอยางครบถวนตามขอเทจจรงทไดจากการศกษา อกดานหนง ไดท าการตรวจสอบภายนอก โดยประยกตใชการตรวจสอบขอมลแบบสามเสา (Triangulation) ดานวธรวบรวมขอมล (Methodological Triangulation) ในลกษณะการใชวธเกบรวบรวมขอมลตางๆ กน เพอรวบรวมขอมลเรองเดยวกน (สภางค จนทวานช , 2554) ผลการวจยและอภปรายผล จากการศกษาขอมลเกยวกบสภาพทวไปของแหลงทองเทยวจงหวดสมทรสงคราม และศกษาความเชอมโยงของแหลงทองเทยวในจงหวดสมทรสงคราม รวมถงจดท ายทธศาสตรการพฒนาความเชอมโยงของแหลงทองเทยวในจงหวดสมทรสงคราม ทเหมาะสมกบบรบทของจงหวด สามารถเสนอผลและอภปรายผลการวจย ไดดงน

วารสารวไลยอลงกรณปรทศน ปท 5 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2558

117

1. สภาพทวไปของแหลงทองเทยวจงหวดสมทรสงคราม จากการวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และภยคกคาม พบวา จงหวดสมทรสงครามถอเปนจงหวดหนงทมศกยภาพทางดานการทองเทยวสงมาก ทงทจงหวดสมทรสงครามเปนจงหวดทเลกทสดในประเทศไทยอยหางจากกรงเทพมหานคร 63 กโลเมตร มพนทประมาณ 416 ตารางกโลเมตร ม 3 อ าเภอ คอ อ าเภอเมอง อ าเภออมพวา และอ าเภอบางคนท มแมน าแมกลองเปนแมน าสายหลก ซงมคณคาและความส าคญกบจงหวดสมทรสงครามหลายประการ ทงในเรองประวตศาสตรทเกยวเนองกบราชวงศจกร ศลปวฒนธรรมอนทรงคณคาและมเอกลกษณเฉพาะถน สถานททองเทยวตามธรรมชาตทอดมสมบรณของเมองสามน า คอ น าจด น าเคม และน ากรอย ตลอดจนวถชวตทเกยวพนกบธรรมชาตรอบ ๆ ชมชนทองถน ซงแสดงถงวถชวตทพอเพยงแบบไทยๆ จนท าใหนกทองเทยวหลงไหลมาเทยวจงหวดสมทรสงครามมากขนกอใหเกดรายไดกระจายสทองถน อยางไร กตามรายไดทเพมขนจากอตสาหกรรมทองเทยวยงกระจกตวอยในบางพนทเทานน เชน ตลาดน า อมพวา ตลาดแมกลอง (เสาวภา ไพทยวฒน และคณะ, 2555) นอกจากตลาดน าอมพวาแลว จงหวดสมทรสงครามยงมแหลงทองเทยวอน ๆ ทวทงจงหวดอกเปนจ านวนมาก อาทเชน ในอ าเภออมพวา ไดแก อทยานพระบรมราชานสรณ พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย รชกาลท 2 วดจฬามณ วดอมพวนเจตยาราม วดเขายสาร และตลาดน าทาคา เปนตน สวนอ าเภอบางคนทมแหลงทองเทยวหลายแหงทมความสวยงามและนาไปเยยมชม ไดแก อาสนวหารแมพระบงเกด ตลาดน าบางนอย ตลาดน าบางนกแขวก และวดบางกง เปนตน ขณะทอ าเภอเมองมสถานททองเทยวทมเอกลกษณเฉพาะตวเชนกน ไมวาจะเปนอนสรณสถานแฝดสยามอน-จน วดเพชรสมทรวรวหาร (หลวงพอบานแหลม) วดศรทธาธรรม (วดมอญ) และตลาดรมหบ (ตลาดรถไฟ) รวมถงดอนหอยหลอด เปนตน ภมทศนวฒนธรรม ทงสวนรมน า บานรมน า และวดรมน า บรเวณใกลตลาดทเปนแหลงสถานททองเทยว ยงคงสภาพดงเดม ความเปนเอกลกษณเฉพาะตนไดเปนอยางด ขณะเดยวกน มความหลากหลายซอนอย พนทมความเชอมตอระหวางความเปนชมชนเมองและชมชนชนบทไดอยางชดเจน รวมถงสวนทรมรน อากาศบรสทธ สดชน ทมถนนหรอทางเดนแคบ ๆ ลกษณะคลาย ๆ กนทกพนทในจงหวด นบเปนเสนหใหคนในเมองไดเขามาพกผอนหยอนใจ ในอกมมหนง การตงถนฐานบานเรอนทอยตดรมน าไมไดตงกระจกตว หรอหนาแนนมาก เพราะชาวบานในละแวกนนท าสวนเปนหลก และท าสวนลอมรอบเรอน สงผลใหบานแตละหลงสรางหางกนไปโดยปรยาย ภมทศนและสภาพแวดลอมตาง ๆ จงมความสวยงามและเปนระเบยบ นอกจากนน แนวโนมความตองการของผบรโภค หรอนกทองเทยวในภาพรวมยงคงสงขนเรอย ๆ เนองจากกระแสความนยมในปจจบนและอนาคต เนนการทองเทยวในลกษณะการถวลหาอดต (Nostalgia) ซมซบบรรยากาศและวถชวตความเปนชนบท สวนหนงเหนไดชดเจนจากการพฒนาและการลงทนของธรกจการบนและธรกจโรงแรมมการขยายตวอยางตอเนองในรอบหลายปทผานมา (Tourism Knowledge Management Center, 2558) ในมมกลบกน การจดการทองเทยวในจงหวดสมทรสงครามยงมจดออน และภยคกคามจากภายนอกในหลาย ๆ สวน คอ มการสรางทอยอาศยใหมบางสวนในรปลกษณแบบสมยใหม และ

Valaya Alongkorn Review Vol. 5 No. 2 July-December 2015

118

โรงงานอตสาหกรรมขนาดเลกถงขนาดกลางแทนทพนทสวน ท าใหสถาปตยกรรมดงเดมตองถกโอบลอมไปดวยสงกอสรางอน ๆ จ านวนมาก ประกอบกบคนรนลกรนหลานถกสงไปเรยนนอกพนทจ านวนมาก หลงจากไดรบการศกษาทสงขน ประกอบกบไดงานท าไกลบาน สงผลใหความผกพนกบทอยอาศยเดมนอยลง ปจจบนคนทประกอบอาชพท าสวน น าสนคาไปขายทตลาดจะเปนกลมผสงอาย รวมถงพบวา บานแบบดงเดมบางสวนถกทงรางไว และขายทดนท ากนสงขน ขณะเดยวกน ผใหขอมลส าคญใหความคดเหนไปในทศทางเดยวกนวาการพฒนาโครงสรางขนาดใหญ เชน สะพานขามแมน าแมกลองทวางตอมอกลางแมน าไดลดขนาดพนทหนาตดของทองน า อนจะสงผลตอการเปลยนทศทางของกระแสน า และความรนแรงมากขนของกระแสน า ท าใหน ากดเซาะหนาดน บานเรอนคอย ๆ ทรดตวลง อกทงสงผลตอการเดนเรอในแมน ายากล าบากมากขน การทองเทยวทางเรอ พบวา สวนใหญ หรอเกอบทงหมดในทกพนทนยมใชเรอเครอง ซงสงเสยงดง และวงเรว ท าใหคลนซดเขาหาบานชาวบาน ตลงถกกดเซาะ เสยหาย โดยเฉพาะในชวงหวค าถงชวงดก เรอจะวงเรวมาก เพอท ารอบในการใหบรการใหมากขน อกทง มรานคา รานเหลา ทสงเสยงดง สรางความร าคาญใหกบผอยอาศยในละแวกนน นอกจากนน การมสวนรวมของชมชนเปนไปในลกษณะการหารายได เสรมจาก การทองเทยว การน าสนคามาขายในสถานททองเทยว แตไมไดมสวนรวมในกระบวนการพฒนา การทองเทยวในทก ๆ กระบวนการ หรออาจกลาวไดวา การบรหารจดการแหลงทองเทยวยงขาด การวางแผนในระดบชมชน ขาดผดแลรบผดชอบอยางตอเนอง มการบรหารผกขาดโดยเอกชน เนนเชงพาณชย ท าใหไมไดรบความรวมมอจากชมชน และขาดความพรอมดานงบประมาณ เวลา และความรเกยวกบธรกจทองเทยว ท าใหตองหวงพงหรอรอความชวยเหลอจากหนวยงานของรฐ เปนหลก ซงองคกรปกครองสวนทองถนกมขอจ ากดในการใชจายงบประมาณในกจกรรมตาง ๆ ดงนน การพฒนาการทองเทยวโดยการศกษาความเชอมโยงของแหลงทองเทยว เพอน าไปสการก าหนดยทธศาสตรการพฒนาการทองเทยว นบเปนวถทางหนงทจะชวยเสรมจดแขง และโอกาส ขณะเดยวกนสามารถลดจดออน และภยคกคาม โดยเฉพาะอยางยงการกระจกตวของสถานททองเทยวบางแหง ซงความนยมดงกลาวมาคขนานกนกบความเสอมโทรมของสภาพแวดลอม และเอกลกษณทองถนทเปลยนแปลงไปดวย 2. ความเชอมโยงของแหลงทองเทยวในจงหวดสมทรสงคราม จากขอมลสภาพทวไปของการทองเทยวในจงหวดสมทรสงคราม ชใหเหนวาการเชอมโยงความสมพนธของสถานททองเทยวตาง ๆ สามารถมองไดหลากหลายมต เนองจากจงหวดสมทรสงครามมจดเดนทส าคญ คอ ความหลากหลายทางชวภาพ ระบบนเวศ ความหลากหลายทางธรรมชาต ความหลากหลายทางศลปะ วฒนธรรม ประเพณ ความเชอ วถชวตชมชน และศาสนา ทกสถานทลวนมเอกลกษณเฉพาะตน และทส าคญคอ แตละสถานทไมไดมความส าคญเพยงจดใดจดหนงเทานน แตมความหลากหลายในตวสถานททองเทยวนน ๆ ดงน

วารสารวไลยอลงกรณปรทศน ปท 5 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2558

119

มตวถชวตชมชน มสถานททองเทยวหลากหลายแหงทมความเชอมโยงกนในมตดงกลาว ไดแก ตลาดน าอมพวา ตลาดน าทาคา ตลาดน าบางนอย ตลาดน าบางนกแขวก ตลาดรมหบ อนสรณสถานแฝดสยามอน-จน การรองเรอชมวถชวตชมชนบานรมคลอง ชมหงหอย และการท าสวนผลไม รวมถงการท าประมง ตลอดจนการท านาเกลอ เปนตน มตประวตศาสตร แหลงทองเทยวทมความเชอมโยงกน ไดแก ศาลกรมหลวงชมพร เขตอดมศกด ทตงบรเวณดอนหอยหลอด คายบางกง และอทยาน ร.2 เปนตน ความเชอมโยงในมตวฒนธรรมและศาสนา ไดแก วดจฬามณ วดเพชรสมทรวรวหาร วดศรทธาธรรม วดเขายสาร วดอมพวนเจตยาราม และอาสนวหารแมพระบงเกด เปนตน เมอทองเทยวตามสถานทส าคญทางศาสนา คณคาทได ไมเฉพาะความอมเอมใจกบการไดท าบญเทานน แตยงสามารถพบเหนศลปะ ประตมากรรม ภาพเขยน ภาพวาด รปปนอนสวยงาม วจตรตระการตา ในอกมมหนง ไดเรยนรประวตศาสตร ความเชอมโยงกบสถาบนพระมหากษตรยทมสวนส าคญยงในการท านบ ารงศาสนามาโดยตลอด ความเชอมโยงมตทรพยากรธรรมชาต ความหลากหลายของระบบนเวศ ไดแก ดอนหอยหลอด และคลองโคน ท าใหไดดมด ากบธรรมชาตทสวยงาม และยงคงความสมบรณ ไดเรยนรสตวน า และพนธไมนานาชนด ภมปญญาชาวบานในการปลกปา อาศยท ามาหากน ปลกบานเรอนบรเวณใกลเคยง รวมถงกจกรรมตาง ๆ ทสนกสนาน ไดสมผสกบวถชวตของชาวบาน เปนตน ความสมพนธเชอมโยงดงกลาว เปนสงทสะทอนใหเหนถงความพรงพรอมในการจดการทองเทยวในจงหวดสมทรสงครามทหลากหลาย และสามารถด าเนนการไดในทกอ าเภอ และเชอมโยงกนระหวางอ าเภอ เพอเปนการพฒนาและสรางมลคาทางการทองเทยวไดอยางยงยนตอไป 3. จดท ายทธศาสตรการพฒนาความเชอมโยงของแหลงทองเทยวในจงหวดสมทรสงคราม ทเหมาะสมกบบรบทของจงหวด จากการศกษาขอมลเกยวกบสภาพทวไป และการวเคราะหความเชอมโยงของแหลงทองเทยว รวมถงพจารณาความเชอมโยงกบนโยบายและยทธศาสตรทเกยวของกบการทองเทยว ตลอดจนจากการประเมนสภาพแวดลอมและผลกระทบตาง ๆ ประกอบกบสมภาษณเชงลกผใหขอมลส าคญทเกยวของ อกทงสนทนากลมเพอวพากษแผน สามารถก าหนดวสยทศน พนธกจ และยทธศาสตรของแผนพฒนาความเชอมโยงของแหลงทองเทยวในจงหวดสมทรสงคราม ทเหมาะสมกบบรบทของจงหวด ไดดงน วสยทศน “เมองแหงการทองเทยวทหลากหลายและเตมไปดวยคณคาทางทรพยากรธรรมชาต ประวตศาสตร และวถชวตชมชนแหงสายน า” พนธกจ 1. พฒนาและเชอมโยงแหลงทองเทยวดวยการบรหารจดการอยางเปนระบบ 2. ปรบปรงภมทศนและพฒนาแหลงทองเทยวส าคญใหมความยงยน 3. พฒนาเสนทางการทองเทยวและสงอ านวยความสะดวกของแหลงทองเทยว

Valaya Alongkorn Review Vol. 5 No. 2 July-December 2015

120

4. สงเสรมการตลาดและการประชาสมพนธการแหลงทองเทยว 5. สงเสรมการมสวนรวมระหวางภาครฐและภาคประชาชนดานการพฒนาแหลงทองเทยวและการเชอมโยงแหลงทองเทยว ยทธศาสตร เพอใหการจดท าแผนพฒนาการเชอมโยงแหลงทองเทยวในจงหวดสมทรสงคราม บรรลตามวสยทศน พนธกจ จงไดมการก าหนดยทธศาสตรโดยแบงออกเปน 5 ยทธศาสตร ดงน

ยทธศาสตร สาระส าคญ โครงการ/กจกรรม 1. การพฒนาและเชอมโยงแหลงทองเทยว ดวยการบรหารจดการอยางเปนระบบ

เนนการพฒนาเชอมโยงแหลงทองเทยวในจงหวดสมทรสงคราม โดยศกษาและรวบรวมแหลงขอมลเกยวกบการทองเทยวทส าคญและจดท าเสนทางการทองเทยวอยางเปนระบบ จดท าคมอการทองเทยวใหกบนกทองเทยว รวมถงพฒนาคณภาพและมาตรฐานในการใหบรการดานการทองเทยว

1) ศกษาและรวบรวมแหลงขอมลเกยวกบ การทองเทยวทส าคญและจดท าเสนทางการทองเทยวอยางเปนระบบ 2) จดท าคมอการทองเทยว “วนเดยวเทยวคม” และ “สองวนเทยวคมกวา” 3) การตดตงแผนปายและแผนผงบอกเสนทางสถานททองเทยวส าคญใหนกทองเทยวทราบ

2. การปรบปรงภมทศนแหลงทองเทยวส าคญใหเกดความยงยน

เนนการปรบปรงภมทศนและพฒนาแหลงทองเทยว โดยควบคมสงปลกสรางและธรกจบรการตาง ๆ ไมใหรกล าพนทสาธารณะ บดบงทศนยภาพทสวยงาม และตองค านงถงความกลมกลนกบธรรมชาต การฟนฟคณภาพแหลงทองเทยวใหสมบรณสวยงาม และสรางความประทบใจแกนกทองเทยว พรอมสงเสรมกจกรรมการสรางเรองราวประวตศาสตรของสถานทแตละแหงใหนาสนใจ

1) เขมงวดมาตรการในการควบคมสงปลกสรางและธรกจบรการตาง ๆ ไมใหรกล าพนทสาธารณะ หรอจดสรางไมสอดคลองกบสภาพแวดลอมโดยรอบ 2) สงเสรมกจกรรมการสรางเรองราวประวตศาสตรของสถานทแตละแหงใหนาสนใจ 3) จดจดนงพก และรบประทานอาหารทรมรน เปนธรรมชาต

วารสารวไลยอลงกรณปรทศน ปท 5 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2558

121

ยทธศาสตร สาระส าคญ โครงการ/กจกรรม 3. การพฒนาเสนทางการทองเทยวและสงอ านวยความสะดวกของแหลงทองเทยว

เนนการการพฒนาเสนทางการคมนาคมใหมความสะดวกและปลอดภยในการเดนทาง โดยมแผนขยายและซอมบ ารงรกษาเสนทางสายหลกและสายรองทจะเขาถงแหลงทองเทยวอยางตอเนอง สรางแผนปายบอกทางเขาแหลงทองเทยวทชดเจนและเพยงพอ บรหารจดการแหลงทองเทยวใหมคณภาพและมาตรฐานมากขน ทงระบบการจดเกบขยะ การจดระเบยบรานคา และการดแลรกษาความปลอดภยนกทองเทยว โดยการบงคบใชกฎหมายอยางเขมงวด โดยเฉพาะการควบคม สงปลกสราง การจดระเบยบรานคา การดแลรกษาสงแวดลอม และความปลอดภยนกทองเทยว

1) การจดอบรมใหความรผประกอบการรานคา เชน การจดระเบยบรานคา (Zoning) และตดปายราคาสนคา เปนตน 2) พฒนา ซอมบ ารงรกษาเสนทางการคมนาคมใหมความสะดวกและปลอดภย 3) วางแผนและจดระบบ การก าจดของเสยจดหาพนทรบรองขยะ

4. การสงเสรมการตลาดและการประชาสมพนธแหลงทองเทยว

เนนการสงเสรมและสรางภาพลกษณของเสนทางแหลงทองเทยวใหชดเจน ประชาสมพนธเผยแพรสรางการรบรแกกลมลกคาทงในประเทศและตางประเทศ ใชระบบ IT เปนเครองมอส าคญในการเจาะตลาดกลมลกคาเปาหมาย ซงเปนกลมทมความสนใจเรยนรเรองราวประวตศาสตรทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และการสมผสวถชวตของทองถน ด าเนนการ

1) การอบรมการใชระบบ IT เพอพฒนาการทองเทยว 2) การประชาสมพนธเสนทางทองเทยวในจงหวดสมทรสงคราม 3) จดท าแผนพบ ประชาสมพนธ วดโอ ซด และสอรปแบบอน ๆ ในชองทางทหลากหลาย 4) เชญชวนสอตาง ๆ ท าขาวการทองเทยวอยางสม าเสมอ

Valaya Alongkorn Review Vol. 5 No. 2 July-December 2015

122

ยทธศาสตร สาระส าคญ โครงการ/กจกรรม สงเสรมการตลาดและประชาสมพนธการทองเทยว จดท าแผนพบ ประชาสมพนธ วดโอ ซด และสอรปแบบอน ๆ ในชองทางทหลากหลาย

5. การสงเสรมการมสวนรวมระหวางภาครฐและ ภาคประชาชนดานการพฒนาแหลงทองเทยวและ การเชอมโยงแหลงทองเทยว

เนนสงเสรมการมสวนรวมระหวางภาครฐและ ภาคประชาชนในการการพฒนาแหลงทองเทยวและ การเชอมโยงแหลงทองเทยว สงเสรมการมสวนรวม ของประชาชนในการเปนเจาบานทด การดแลอนรกษทรพยากรแหลงทองเทยว และศลปวฒนธรรมประจ าถน สรางความรความเขาใจและมจตส านกในการบรหารจดการการทองเทยว การมสวนรวมในการอนรกษและสงเสรมกจกรรมการทองเทยว บนพนฐานของการพฒนาอยางสมดลและยงยน

1) บานเมองนาอย นามอง (ใหทกคนรวมคด รวมท า คนละไมคนละมอ) 2) สรางความเขมแขงของชมชน สงเสรมใหตวแทนและผน าชมชนทกฝาย บาน วด โรงเรยน (พลงบวร) ประสานความรวมมอกน ทงในพนทเดยวกน และตางอ าเภอ 3) การมอบรางวล ยกยองเชดชเกยรตแดผทใหความรวมมอกบสวนรวม

ขอเสนอแนะ จากการศกษาวจยครงน มขอเสนอแนะ 2 สวน ประกอบดวย ขอเสนอแนะจากการวจย และขอเสนอแนะการวจยครงตอไป ซงมสาระส าคญ ดงน 1. ขอเสนอแนะจากการวจย ประการแรก ควรน าแนวคดเกยวกบการจดการเชงกลยทธมาปรบใชในการจดการทองเทยว เพอใหการด าเนนงานบรรลตามเปาประสงค พนธกจ (Mission) หรอภารกจทวางไว โดยสรางความสมพนธระหวางหนวยงานตางๆ ทมสวนเกยวของกบการจดการทองเทยวใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอม โดยเฉพาะผทไดรบประโยชน หรอผมสวนไดเสย (Stakeholders) ซงนบเปนปจจยส าคญทมผลตอการตดสนใจ และการก าหนดนโยบายในระยะตอไปดวย (จมพล หนมพานช, 2554) ประการทสอง จดวงพดคย ปรกษาหารอของภาคสวนตาง ๆ โดยเฉพาะบคคลทเปนทยอมรบนบถอ เปนปราชญชาวบาน ผเฒาผแกทเปนปชนยบคคล เปนตน เพอใหคนเหลานนไดรวมกน

วารสารวไลยอลงกรณปรทศน ปท 5 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2558

123

คดวเคราะหในประเดนตาง ๆ อาทเชน 1) อตลกษณทสญหาย หรอเสอมถอยลงจากอดตของคนสมทรสงคราม 2) ศกยภาพและจดเดนของพนทจงหวดสมทรสงคราม 3) สถานการณในอดต ปจจบน และอนาคตเกยวกบจงหวดสมทรสงคราม และการพฒนาการทองเทยว เปนตน เพอเปนแกนหลก หรอเครอขายส าคญในการมสวนรวมในการจดการทองเทยวทครอบคลม รอบดาน ทวทกพนทในจงหวด ประการทสาม มงพฒนากจกรรมการทองเทยวของแหลงทองเทยวตาง ๆ ใหมความหลากหลาย บนพนฐานของทรพยากรชมชน และไมขดกบจรต และวถชวตของคนในชมชน ประการทส การจดการการทองเทยว และการเชอมโยงความสมพนธของแหลงทองเทยวตาง ๆ ประเดนหนง ทควรตระหนกถง คอ การทองเทยวตองสรางประโยชน รายได และคณภาพชวตทดขนของคนในทองถน ตองมการจดระบบไมใหคนนอกเขามากอบโกยผลประโยชนมากจนเกนไป ไมเชนนน ถงแมการทองเทยวจะเจรญกาวหนา แตคนในชมชนไดรบผลกระทบในแงลบมากกวาแงบวก สงผลใหการพฒนาการทองเทยวตาง ๆ จะไดรบการตอตานจากประชาชนอยตลอดเวลา ประการทหา มการจดสรรงบประมาณ วสดอปกรณทเพยงพอ และบคลากรทมความรความสามารถในการพฒนาการทองเทยวอยางเหมาะสม ประการทหก พฒนาระบบสาธารณปโภคพนฐาน และสงตาง ๆ ใหเพยงพอ หรอสมดลกบแผนการพฒนาการทองเทยว และความตองการของนกทองเทยว แตอยภายใตก าลงความสามารถของจงหวดสมทรสงครามเปนส าคญ ประการทเจด สงเสรมใหแตละฝายรบร และตระหนกในบทบาทของตน วามหนาทความรบผดชอบในสวนใด และทกฝายตองท างานรวมกนได โดยมจดมงหมายไปสความส าเรจเดยวกน ประการสดทาย การพฒนาการทองเทยวในภาพรวมของจงหวดสมทรสงครามตองตระหนกถงความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาต ระบบนเวศ ผลกระทบตอชมชน วถชวต และศกยภาพในดานตาง ๆ ในการเตรยมรบมอกบการขยายตวดานการทองเทยว เพอใหเกดความยงยน ในระยะยาว 2. ขอเสนอแนะการวจยครงตอไป ประการแรก การออกแบบการวจยในครงน ใชวธการวจยเชงคณภาพ เนองจากมงหวงทจะศกษากรณทมลกษณะเฉพาะ เพอใหไดมาซงความรความเขาใจในเชงลกอยางเปนองครวม แตเพอใหผลการศกษามความครอบคลม และไดขอมลเชงประจกษ บนพนฐานปรชญาความเชอแบบปฏฐานนยม (Positivism) ทมองวา ความร ความจรงตงอยบนฐานของหลกฐาน ฉะนน จงควรศกษาวจย โดยใชเชงคณภาพผสมผสานกบเชงปรมาณ เพอเสรมความจรงเชงวตถวสย (Objective Social Reality) ตลอดจนมขนาดกลมตวอยางในการศกษามากขน ประการตอมา ท าการศกษาประเดนอน ๆ ทเกยวของกบการทองเทยวในจงหวดสมทรสงคราม เชน 1) การประเมนผลการจดการการทองเทยว 2) การประเมนผลกระทบ ดานสงแวดลอมทเกดจากการจดกจกรรมการทองเทยว 3) การศกษาความเปนไปไดในการยกระดบการทองเทยวใหกาวสระดบนานาชาต และ 4) การศกษาความพงพอใจและความตองการของนกทองเทยว เปนตน เพอน าไปประยกตใชในการพฒนาและปรบปรงการทองเทยวอยางตอเนอง และ

Valaya Alongkorn Review Vol. 5 No. 2 July-December 2015

124

กอใหเกดประสทธภาพและประสทธผลสงสด ตลอดจนประยกตใชในการก าหนดนโยบาย และ การปฏบตในอนาคต เอกสารอางอง จงหวดสมทรสงคราม. (2548). จงหวดสมทรสงคราม ประวตศาสตร ศลปะ วฒนธรรม.

ฉะเชงเทรา: ประสานมตร. จมพล หนมพานช. (2551). การวจยเชงคณภาพในทางรฐศาสตรและรฐประศาสนศาสตร.

(พมพครงท 2). กรงเทพฯ: ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. _________. (2554). การน านโยบายไปสการปฏบต มมมองในทศนะทางรฐศาสตร การเมอง และรฐประศาสนศาสตร การบรหาร และกรณศกษาไทย. กรงเทพฯ: แอคทฟ พรน. ชาย โพธสตา. (2554). ศาสตรและศลปแหงการวจยเชงคณภาพ. (พมพครงท 5). กรงเทพฯ:

อมรนทรพรนตง. สภางค จนทวานช. (2554). วธการวจยเชงคณภาพ. กรงเทพฯ: ส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย. เสาวภา ไพทยวฒน และคณะ. (2555). การพฒนาแหลงทองเทยวเชงวฒนธรรมชมชนบางคนท

จงหวดสมทรสงคราม. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา. Tourism Knowledge Management Center. (2558). ทศทางการทองเทยวไทย. [ออนไลน],

เขาถงไดจาก: http://www.tourismkm-asean.org. (2558, 23 เมษายน).