Embed Size (px)
Citation preview
การสำรวจทวปแอนตารกตกโดย
นกวจยไทยรองศาสตราจารย ดร. สชนา ชวนชย
ภาควชาวทยาศาสตรทางทะเล คณะวทยาศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย
ทวปแอนตารกตก (ขวโลกใต) สำคญอยางไร ?
คนสวนใหญมกจะคนหกบคำวา “ขวโลกใต” มากกวา
คำวา “แอนตารกตก” และเขาใจวาคำทงสองมความหมาย
เหมอนกน แตทจรงแลว เมอเวลาทเราพดถง “ขวโลกใต”
(south pole) หมายถง จดทอยบรเวณแกนโลกดานใตสด
ของผวโลก ขณะท แอนตารกตก (Antarctic) หรอแอนตารกตกา
(Antarctica)* หมายถง ทวปแอนตารกตก (Antarctic
continent) ซงเปนสวนของทวปทงหมด และทสำคญ
รวมสวนทเปนขวโลกใต (จดขวโลกดานใต) ดวย ดงนน
ขวโลกใตจงเปรยบเสมอนเปนเพยงพนทเลกๆ
หรอจดๆ เดยวบนทวปแอนตารกตก
เทานนเอง
การสำรวจทวปแอนตารกตกโดย
นกวจยไทย
* ใน Britannica Concise Encyclopedia บญญตคำวา “Antarctica” และ “Antarctic Regions” ไวตางกนเลกนอย กลาวคอ แอนตารกตกา (Antarctica) หมายถง ทวปหรอพนดนทอยรอบขวโลกใต มพนทกวางใหญเปนอนดบหาของโลก สวนแอนตารกตก (Antarctic Regions) หมายถง บรเวณทรวมทวปแอนตารกตกาและผนนำของมหาสมทรแปซฟก มหาสมทรแอตแลนตก และมหาสมทรอนเดย
กรกฎาคม - กนยายน 255852
ทวปแอนตารกตก
เขตแอนตารกตก เปนบรเวณตงแตเสนรง
(latitude) ๖๖° ๓๓’ ใตลงมา ทวปแอนตารกตก
มพนทประมาณ ๑๔ ลานตารางกโลเมตร หรอ
ใหญกวาประเทศไทยประมาณ ๒๗ เทา ประมาณ
รอยละ ๙๘ ของพนททงหมดถกปกคลมไปดวยแผน
นำแขงทมความหนาเฉลยประมาณ ๒,๔๕๐ เมตร
ดงนน หากแผนนำแขงบนทวปแอนตารกตกละลาย
ไมวาจะดวยสาเหตใดกจะทำใหระดบนำทะเลเพม
สงขนไดถง ๖๐ เมตร (ประมาณเทากบความสงของ
อนสาวรยชยสมรภม) เนองจากทวปแอนตารกตก
ปกคลมดวยแผนนำแขงทคอนขางหนา จงทำใหทวป
แอนตารกตกอยเหนอจากระดบนำทะเลประมาณ
๒,๐๐๐ เมตร คอสงกวาทวปอนๆ ราว ๓ เทา
กรกฎาคม - กนยายน 255852
กรกฎาคม - กนยายน 2558 53
ทวปแอนตารกตกเปนบรเวณทไมมมนษย
อาศยอยางถาวร มเพยงคณะสำรวจของหลายประเทศ
ทเขาพนทเพอศกษาวจยประมาณ ๔,๐๐๐ คนตอป
พนทนถอไดวาเปนบรเวณทมอากาศหนาวเยนทสด
ในโลก เนองจากมการระเหยของนำนอย และมอากาศ
ทคอนขางแหงมาก ประกอบกบไมไดรบความอบอน
จากมหาสมทร อณหภมตำสดทตรวจวดไดททวป
แอนตารกตกคอ -๙๓.๒ องศาเซลเซยส สวนอณหภม
เฉลยของนำทะเลบรเวณมหาสมทรแอนตารกตกอย
ระหวาง -๑.๘ ถง ๓.๕ องศาเซลเซยส นอกจากน
ชวงเวลาของการมองเหนดวงอาทตยทบรเวณขวโลกใต
จะตรงกนขามกบการมองเหนทขวโลกเหนอ ดวงอาทตย
ทขวโลกใตจะอยคางบนทองฟา หรอมแสงสวางตลอด
๒๔ ชวโมง ตงแตเดอนพฤศจกายนถงมกราคม
ซงเปนชวงฤดรอนของทนน ในขณะทชวงฤดหนาว
ตงแตเดอนพฤษภาคมถงกรกฎาคม บรเวณขวโลกใต
จะมดตลอด ๒๔ ชวโมง และไมเหนดวงอาทตยหรอ
แสงแดดเลย
โดยปกต บรเวณเขตทงขวโลกเหนอและใตเปน
สถานททเปราะบางจากกจกรรมตางๆ ทเกดขนบนโลก
นกวทยาศาสตรพบวา กระบวนการหมนของโลกทำ
ทวปแอนตารกตก
พนทบรเวณเขตแอนตารกตก
ใหกาซตางๆ รวมทงกาซเรอนกระจกทปลอยออกมา
จากบรเวณตางๆ ของโลกมารวมกนและปรากฏอย
บรเวณแกนหมนของโลกหรอทบรเวณขวโลก ขวโลก
จ ง จ ด เป นพ นท ท อ อน ไหวและตอบสนองต อ
การเปลยนแปลงของสงแวดลอมโลก และเปนสถานท
ทเหมาะสมสำหรบตรวจวดสขภาพของสภาพแวดลอม
โลกดวย ขวโลกยงทำหนาทควบคมอณหภมทเหมาะสม
ใหกบโลก โดยกระแสนำเยนจากขวโลกเปนเครองมอ
ทำความเยนใหกบโลก ขณะทกระแสนำอนเปน
เครองมอระบายความรอนในพนทตางๆ มายงขวโลก
เนองจากทวปแอนตารกตกอยหางไกลจาก
ทวปอน และมความหนาวเยนอยางมาก ทำใหไมม
สงมชวตขนาดใหญ รวมถงมนษยเขามาตงถนฐาน
ภายในแผนดนหรอตวทวป ดงนนปรากฏการณตางๆ
ทเกดขนในอดตจงถกบนทกรกษาไวภายใตผนนำแขง
เปนอยางด ดวยเหตผลดงกลาว ทวปแอนตารกตก
จงมความสำคญอยางยงตอการศกษาวจย โดยเฉพาะ
ทเกยวกบสงแวดลอมของโลก ทำใหนกวทยาศาสตร
สามารถไขปรศนาของอดต เขาใจปจจบน และ
สามารถคาดการณถงอนาคตของระบบนเวศ รวมถง
สภาพภมอากาศในพนทแหงนและของโลกดวย
กรกฎาคม - กนยายน 2558 53
กรกฎาคม - กนยายน 255854
สมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรม
ราชกมาร ทรงเปนคนไทยคนแรกทเสดจเยอนทวป
นเมอเดอนพฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๓๖ โดยเสดจเยอน
ประทบ และทรงทอดพระเนตรการศกษาวจยของ
นกวจยท สกอตต เบส ของประเทศนวซแลนด
และสถานวจยแมคเมอรโด ของประเทศสหรฐอเมรกา
ทรงถายทอดประสบการณคร งนนเปนหนงสอ
พระราชนพนธชอ “หนาวหนารอน” และทรงขนานนาม
วา “การผจญภยครงยงใหญของขาพเจา” อกดวย
สวนประเทศไทยมสวนรวมในเชงวชาการท
ทวปแอนตารตกครงแรกใน พ.ศ. ๒๕๔๗ โดยสำนกงาน
พฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.)
จด “โครงการสงนกวจยไทยไปขวโลกใต” ภายใต
ความรวมมอจากสถาบนแหงชาตเพอการวจยขวโลก
ภเขานำแขง
ของประเทศญปน (National Institute of Polar
Research: NIPR) เพอใหนกวจยไทยไดมโอกาสเขารวม
การเดนทางเพอสำรวจและทำวจย ณ สถานวจยโชววะ
ของประเทศญปน ณ ทวปแอนตารกตก รวมกบคณะ
สำรวจทวปแอนตารกตกญปนท ๔๖ (JARE-46) ซง
ผชวยศาสตราจารย ดร. วรณพ วยกาญจน ภาควชา
วทยาศาสตรทางทะเล คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณ
มหาวทยาลย ไดรบคดเลอกจาก สวทช. ใหเปนตวแทน
ของประเทศเขารวมการสำรวจดงกลาว
หลงจากนนอก ๕ ป ใน พ.ศ. ๒๕๕๒ ผเขยน
ซงเปนอาจารยทภาควชาวทยาศาสตรทางทะเล
คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย กไดรบ
คดเลอกใหไปสำรวจรวมกบคณะสำรวจทวปแอนตารกตก
ญปนท ๕๑ (JARE-51) เชนกน และหลงจากกลบ
การสำรวจทวปแอนตารกตกโดยทมนกวจย
กรกฎาคม - กนยายน 255854
กรกฎาคม - กนยายน 2558 55
จากการสำรวจทวปแอนตารกตก ทง ดร. วรณพ และ
ผเขยนไดเขยนหนงสอ “Polar Harmony” และ
“แอนตารกตก...ดนแดนแหงนำแขง” ออกมาเพอ
เผยแพรใหคนทวไปและเยาวชนคนไทยเหนความสำคญ
ของการไปศกษาวจยทแอนตารกตก
นบเปนพระมหากรณาธคณทสมเดจพระเทพ
รตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร ทรงเหนความสำคญ
ของการศกษาททวปแอนตารกตก และประโยชนท
ประเทศไทยจะไดรบจากการไปศกษาททวปน สวทช.
จงรบสนองพระราชดำรของสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ
สยามบรมราชกมาร ใหนกวทยาศาสตรไทยเขารวม
การศกษาวทยาศาสตรขวโลกรวมกบสาธารณรฐ
ประชาชนจน และไดทำการคดเลอกนกวจยไทยทกป
เรมตงแตป พ.ศ. ๒๕๕๖ เพอเขารวมการสำรวจ โดยใน
พ.ศ. ๒๕๕๗ ผ เขยนและผชวยศาสตราจารย
ดร. อรฤทย ภญญาคง ไดเปนตวแทนของประเทศเขารวม
สำรวจ และใน พ.ศ. ๒๕๕๘ ผชวยศาสตราจารย
ดร. อนกล บรณประทปรตน จากมหาวทยาลยบรพา
ไดรบคดเลอกเปนคนตอมา
ดร. วรณพ วยกาญจน
ผเขยน
ผเขยนและ ดร. อรฤทย ภญญาคง
ดร. อนกล บรณประทปรตน
กรกฎาคม - กนยายน 255856
นกวทยาศาสตรไปทำอะไรททวปแอนตารกตก ? มงานวจยหลายดานทบรเวณแอนตารกตก
ทนกวทยาศาสตรใหความสำคญ เชน การศกษา
เกยวกบผลกระทบของสภาพภมอากาศทเปลยนแปลง
ตอระบบนเวศและสงแวดลอมทแอนตารกตก
ความหลายหลายของสงมชวต และการนำมาใช
ประโยชน การปรบตวและการอยรอดของสงมชวต
ภายใตสภาพแวดลอมทหนาวจด และการเกด
ทวปแอนตารกตก เปนตน
ในชนบรรยากาศและแผนนำแขงททวป
แอนตารกตก มการตรวจวดชนโอโซน กาซคารบอน
ไดออกไซด และกาซอนๆ โดยเฉพาะกาซเรอนกระจก
มการศกษาสภาพแวดลอมและสภาพภมอากาศ
ในอดตจนถงปจจบนจากแผนนำแขงท ไดจาก
การขดเจาะลงไปในแผนนำแขง และศกษาถงความ
เปนไปไดในการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอม
และสภาพภมอากาศบรเวณทวปแอนตารกตกใน
อนาคต นอกจากน ยงมการศกษาเกยวกบสนาม
แมเหลก การเคลอนทของพลงงานแสงอาทตย
หนอกกาบาต และปรากฏการณแสงออโรรา โดยใช
เครองมอตางๆ ในการตรวจวดและสงเกต
การปลอยบอลลนเพอตรวจวดคาตางๆ บนชนบรรยากาศ
กรกฎาคม - กนยายน 255856
กรกฎาคม - กนยายน 2558 57
แทงนำแขง (ice core) ทขดเจาะขนมาไดจากทระดบ ความลก ๓,๐๓๕ เมตร ซงสามารถบอกถงความ เปลยนแปลง
ของสภาพแวดลอมบรเวณนนยอนหลงไปในอดตถง ๗๒๐,๐๐๐ ป (รป: Hideaki Motoyama)
หนอกกาบาตทพบบรเวณทวปแอนตารกตก
ปรากฏการณแสงออโรรา การตดตงเครองมอ GPS เพอตดตามการเคลอนตวของ
แผนนำแขงบรเวณทวปแอนตารกตก
กรกฎาคม - กนยายน 2558 57
กรกฎาคม - กนยายน 255858
ในดานความหลากหลายและการปรบตว
ของสงมชวตทแอนตารกตก มการศกษาเกยวกบ
จลนทรยชนดตางๆ ในดนและมอสและความเปน
ไปไดในการนำมาใชประโยชน นอกจากน ยงม
การศกษาพฤตกรรมของสตวทะเลโดยเฉพาะ
เพนกวนและแมวนำ ในปจจบนพบวา จำนวนของ
เพนกวนและแมวนำบรเวณแอนตารกตกมจำนวน
นอยลงมาก และอตราการรอดของลกแมวนำและ
เพนกวนลดลงอยางมาก เนองมาจากการเปลยนแปลง
สภาพภมอากาศทบรเวณแอนตารกตก ดงนน
การตดตามประชากรของเพนกวนและแมวนำ
อยางใกลชดจงมความสำคญอยางยง
ศกษาจลนทรยและสารอาหารในมอสและดน
ศกษาดนตะกอนบรเวณทะเลสาบเพอดการเปลยนแปลง ของสภาพแวดลอมในอดตถงปจจบน
การดำนำแบบลก
กรกฎาคม - กนยายน 255858
กรกฎาคม - กนยายน 2558 59
ประเทศไทยจะไดรบประโยชนอยางไร ?หลายคนคงสงสยวา การทนกวจยไทยไปศกษา
และสำรวจทแอนตารกตกนน ประเทศไทยจะได
ประโยชนอยางไร ?
อยางทพวกเราทราบกนด ในปจจบนปญหาเรอง
ภาวะโลกรอนและการปลยนแปลงสภาพภมอากาศทสงผล
ตอการละลายของนำแขงทขวโลกนน เปนปญหาใหญ
ทมสาเหตมาจากมนษยทงสน และปญหาดงกลาว
ไมเพยงเปนปญหาในระดบชาตหรอระดบประเทศ
แตเปนระดบนานาชาต ทตองการความรวมมอจาก
นานาประเทศรวมกนแกไข ดงนน การทประเทศไทย
เขาไปมสวนรวมในการศกษาและสำรวจททวป
แอนตารกตกจะสงผลและแสดงใหประเทศตางๆ
เหนวา ประเทศไทยไดใหความสำคญกบปญหาระดบ
นานาชาตเหมอนดงเชนประเทศอน อกทงการไดม
โอกาสไปแอนตารกตก ยงทำใหนกวทยาศาสตรได
เรยนรและทราบวา ณ ขณะน สภาพภมอากาศในพนท
แหงนและของโลกอยในสภาวะอยางไร เพอทจะนำขอ
มลดงกลาวมาใชประกอบการปองกนภยภบตตางๆ ท
อาจจะสงผลกระทบตอประเทศไทยไดในอนาคต
นอกจากน การทนกวทยาศาสตรไทยไดม
โอกาสไปรวมสำรวจกบประเทศอนๆ จะชวยใหประเทศ
สามารถศกษาและเรยนรเกยวกบเทคโนโลยการสำรวจ
และการวจยทใชในแอนตารกตก และนำมาปรบปรง
ใชในประเทศเพอเสรมสรางและพฒนาเทคโนโลย
การสำรวจและการวจยในประเทศตอไป
ดำนำสำรวจความหลากหลายใตทองทะเล
สำรวจจำนวนประชากรของนกเพนกวนพนธอาเดลล และศกษาปจจยทมสวนทำใหประชากรเพนกวนเปลยนแปลง
เพนกวนและลก
นกเพนกวนพนธอาเดลล
แมวนำชางแอนตารกตก
กรกฎาคม - กนยายน 2558 59
