.

การปรบปรงพนธดาหลา (Etlingera elatior L.) โดยวธทางเทคโนโลยชวภาพ Varietal Improvement of Torch Ginger (Etlingera elatior L.)

Using Biotechnological Method

อรณ มวงแกวงาม Arunee Muangkaewngam

วทยานพนธนส าหรบการศกษาตามหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาพชศาสตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร A Thesis Submitted in Fulfillment of the Requirements for the

Degree of Doctor of Philosophy Program in Plant Science Prince of Songkla University

2561 ลขสทธของมหาวทยาลยสงขลานครนทร

(1)

.

การปรบปรงพนธดาหลา (Etlingera elatior L.) โดยวธทางเทคโนโลยชวภาพ

Varietal Improvement of Torch Ginger (Etlingera elatior L.) Using Biotechnological Method

อรณ มวงแกวงาม Arunee Muangkaewngam

วทยานพนธนส าหรบการศกษาตามหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาพชศาสตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร A Thesis Submitted in Fulfillment of the Requirements for the

Degree of Doctor of Philosophy Program in Plant Science Prince of Songkla University

2561 ลขสทธของมหาวทยาลยสงขลานครนทร

(2)

ชอวทยานพนธ การปรบปรงพนธดาหลา (Etlingera elatior L.) โดยวธทางเทคโนโลยชวภาพ ผเขยน นางสาวอรณ มวงแกวงาม สาขาวชา พชศาสตร

อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก ………………………………………............ (ศาสตราจารย ดร.สมปอง เตชะโต)

คณะกรรมการสอบ

………………………………ประธานกรรมการ (ดร.สรรตน เยนชอน)

………………………........................กรรมการ(ศาสตราจารย ดร.สมปอง เตชะโต) ………………………........................กรรมการ (ดร.ทศน ขาวเนยม)

…………..……………………………กรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.สภาวด รามสตร)

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร อนมตใหนบวทยานพนธฉบบนส าหรบการศกษา ตามหลกสตรปรชญาดษฏบณฑต สาขาวชาพชศาสตร ............................................................... (ศาสตราจารย ดร.ด ารงศกด ฟารงสาง) คณบดบณฑตวทยาลย

(3)

ขอรบรองวา ผลงานวจยนมาจากการศกษาวจยของนกศกษาเอง และไดแสดงความขอบคณบคคลทมสวนชวยเหลอแลว ลงชอ...……………………………………….. (ศาสตราจารย ดร.สมปอง เตชะโต) อาจารยทปรกษาวทยานพนธ ลงชอ…………………………………..……. (นางสาวอรณ มวงแกวงาม) นกศกษา

(4)

ขาพเจาขอรบรองวา ผลงานวจยนไมเคยเปนสวนหนงในการอนมตปรญญาในระดบใดมากอน และไมไดถกใชในการยนขออนมตปรญญาในขณะน ลงชอ…………………………………………. (นางสาวอรณ มวงแกวงาม) นกศกษา

(5)

ชอวทยานพนธ การปรบปรงพนธดาหลา (Etlingera elatior L.) โดยวธทาง เทคโนโลยชวภาพ

ผเขยน นางสาวอรณ มวงแกวงาม สาขาวชา พชศาสตร ปการศกษา 2560

บทคดยอ

ดาหลาเปนไมดอกส าคญของจงหวดชายแดนภาคใต มศกยภาพในการผลตเปนไมดอกเศรษฐกจ หากมการพฒนาใหมความหลากหลายทงขนาด รปราง และสสน ดงนนการวจยครงนจงมวตถประสงคเพอ 1) ศกษาผลของชนดและความเขมขนของสารเคมกอกลายพนธตอการเปลยนแปลงลกษณะทางสณฐานวทยาและสรรวทยาของดาหลาในหลอดทดลอง 2) ศกษาอทธพลของสารพาโคลบวทราโซลตอการเจรญเตบโตของดาหลาและ 3) เพอตรวจสอบและคดเลอกตนดาหลาพนธกลายทชกน าใหเกดการเปลยนแปลงลกษณะในหลอดทดลองดวยลกษณะทางสณฐานวทยาและสรรวทยา ผลการทดลองพบวาสารโคลชซนและเอทธลมเทนซลโฟเนท (EMS) มผลตออตราการรอดชวต เปอรเซนตการเกดยอดใหม และจ านวนยอดของการวางเลยงชนสวนยอดดาหลาในหลอดทดลอง เมอความเขมขนของโคลชซนและ EMS เพมขนสงผลใหอตราการรอดชวต เปอรเซนตการเกดยอดใหม และจ านวนยอดของดาหลาลดลง ต าสดทความเขมขน 300 มลลกรมตอลตร เมอจมแชเปนเวลา 6 ชวโมง คา LD50 ของการจมแชโคลชซนและ EMS เปนเวลา 6 ชวโมงเทากบ 194.69 และ 164.71 มลลกรมตอลตร ตามล าดบ เมอตรวจสอบความหนาแนนของเซลลคมพบวาการจมแชสวนยอดดาหลาใน โคลชซนและ EMS ใหความหนาแนนของเซลลคมนอยกวาชดควบคม (ไมไดจมแชสาร) เมอความเขมขนของโคลชซนและ EMS เพมขนสงผลใหความหนาแนนของเซลลคมลดลง ผลทไดตรงขามกบจ านวนเมดคลอโรพลาสตในเซลลคม พบวาเมอความเขมขนของโคลชซนและ EMS เพมขน จ านวนเมดคลอโรพลาสตจะเพมขน และสงสดทความเขมขน 150 มลลกรมตอลตร แตปรมาณคลอโรฟลลใหผลไมแตกตางทางสถต

การศกษาผลของสารพาโคลบวทราโซล (PBZ) พบวาการเตม PBZ ความเขมขนต า (10 มลลกรมตอลตร) ชวยสงเสรมการเกดยอดรวม โดยมอตราการเกดยอดสงสด 97.62 เปอรเซนต เมอความเขมขนของ PBZ เพมขนจะยบยงการสรางยอด ท าใหอตราการเกดยอดลดลงตามความเขมขนทเพมขน เมอตรวจสอบความหนาแนนของเซลลคมพบวาการเตม PBZ ในอาหารสงเคราะหท าใหความหนาแนนของเซลลคมไมมความแตกตางทางสถต แตจ านวนเมดคลอโรพลาสตในเซลลคมเพมขนเมอความเขมขนของ PBZ เพมขน สงสดทความ

(6)

เขมขน 40 มลลกรมตอลตร เมอน าตนดาหลาทไดจากการเพาะเลยงเนอเยอไปปลกในกระถางภายนอกหลอดทดลอง และท าการราดดวย PBZ ความเขมขน 0-400 มลลกรมตอลตร พบวาตนดาหลาทไมไดรบ PBZ มความสงมากทสด และเมอความเขมขนของ PBZ เพมขนความสงของตนจะลดลง และต าสดทความเขมขน 400 มลลกรมตอลตร ใบดาหลาทไมไดรบ PBZ มความหนาแนนของเซลลคมสงกวาทไดรบ PBZ ทกความเขมขน แตจ านวนเมดคลอโร พลาสตในเซลลคมใหผลตรงขามกนกลาวคอตนทไดรบ PBZ มจ านวนเมดคลอโรพลาสตเพมขนเมอความเขมขนเพมขน และสงสดท 400 มลลกรมตอลตร ใหจ านวนเมดคลอโรพลาสต 31.67 คดเปน 1.70 เทา เมอเปรยบเทยบกบตนทไมไดรบ PBZ ดงนนหากตองการชกน าใหเกดการกลายพนธในดาหลาสามารถเลอกใช PBZ เปนสารกอกลายพนธไดนอกเหนอจากสารกอกลายพนธอน ๆ

(7)

Thesis Title Varietal Improvement of Torch Ginger (Etlingera elatior L.) Using Biotechnological Method Author Ms. Arunee Muangkaewngam Major Program Plant Science Academic Year 2017

ABSTRACT

Torch ginger is an economically important plants of three southern border provinces of Thailand. This plant has been potentially produced for commercial purpose if some characters e.g. flower size, shape and color have been developed. The aims of this study were to 1) investigate the effect of chemical mutagens on the changes of morphological and physiological characteristics, 2) to study the effect of paclobutrazol (PBZ) on growth characteristics and 3) to screen mutants of torch ginger by those characteristics.

The results revealed that both colchicine and ethylmethane sulfonate (EMS) affected survival rate, multiple shoot formation in terms of percentage of shoot induction and number of shoots. Increase in concentration of both two mutagens caused the decrement in those characters. Colchicine at concentration of 194.69 mg.L-1 and EMS at concentration of 164.71 mg.L-1 for 6 hours gave the decrement of survival rate to be 50% (LD50). Investigation of guard cell density revealed that plantlets obtained from treated shoot tips had lower result than that of untreated one. Contrary results were obtained with the number of chloroplasts. Increase in concentration of the two mutagens caused the higher number of chloroplasts and maximum number of chloroplasts was obtained from 150 mg.L-1EMS-treated shoot tips. For chlorophyll content there was not significant different between treated and untreated-shoot tips derived plantlets. For the effect of PBZ low concentration at 10 mg.L-1 promoted multiple shoot formation at 97.62%, however, higher concentrations than this caused lower percentage multiple shoot formation and shoot numbers. All concentrations of PBZ were not affected guard cell density significantly. However, higher concentration of PBZ

(8)

yielded higher number of chloroplasts in guard cells and maximum number of chloroplasts was obtained from treating plant with 40 mg.L-1 PBZ. Acclimatized plants were again treated with PBZ at concentrations of 0-400 mg.L-1. The results showed that control treatment (without PBZ) gave the highest stem height. Stem height decreased according to the increase in concentration of PBZ and reach to the maximum decrement when PBZ at 400 mg.L-1 was applied. Leaves from control plants had higher guard cell density than PBZ-applied-plants. However, PBZ-applied-plants had higher number of chloroplasts than control plants. PBZ at 400 mg.L-1 gave the highest number of chloroplasts at 31.67 chloroplasts, 1.7 times higher than that of control plants. Therefore, PBZ is one of the potent chemical mutagen for treating with torch ginger in the future.

(9)

กตตกรรมประกาศ

ผเขยนขอขอบพระคณศาสตราจารย ดร.สมปอง เตชะโต อาจารยทปรกษาวทยานพนธ เปนอยางสงทไดกรณาเสยสละเวลา ใหความชวยเหลอ และสนบสนนในการ ท าวทยานพนธตงแตเรมตนดวยการใหค าปรกษา ค าแนะน า ใหก าลงใจ และขอคดในดานตาง ๆ ตลอดจนชวยตรวจสอบ และแกไขจนท าใหวทยานพนธฉบบนมความสมบรณและส าเรจลลวงดวยด

ขอขอบพระคณ ดร. สรรตน เยนชอน ประธานกรรมการสอบวทยานพนธ ผชวยศาสตราจารย ดร.สภาวด รามสตร และ ดร.ทศน ขาวเนยม กรรมการสอบวทยานพนธ ทกรณาใหค าปรกษาและแกไขขอบกพรองในดานการเขยนวทยานพนธฉบบนใหมความสมบรณมากยงขน

ขอขอบพระคณคณาจารยภาควชาพชศาสตร คณะทรพยากรธรรมชาตทกทานทไดประสทธประสาทความรและวชาการดานตาง ๆ ขอขอบคณเจาหนาทภาควชาพชศาสตร คณะทรพยากรธรรมชาตทกทานทใหค าแนะน าและความชวยเหลอ

ขอขอบคณบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร และสถานวจยความเปนเลศเทคโนโลยชวภาพเกษตรและทรพยากรธรรมชาต ทสนบสนนงบประมาณการ ท าวจย

ขอขอบคณผบรหารมหาวทยาลยราชภฏยะลาทใหโอกาส และไดพจารณาอนมตทนสนบสนนคาลงทะเบยนศกษาระดบปรญญาเอกตามเกณฑของหลกสตร

สดทายนผเขยนขอขอบพระคณพอและแมผใหชวต เลยงด และสนบสนนใหมโอกาสทางการศกษา ขอขอบคณสมาชกในครอบครวทคอยใหก าลงใจเปนแรงผลกดนใหมความอดทน และมมานะจนสามารถท าวทยานพนธฉบบนส าเรจลลวงดวยด

อรณ มวงแกวงาม

(10)

สารบญ

หนา

สารบญ (10) รายการตาราง (11) รายการภาพ (14) บทท

1. บทน า 1 บทน าตนเรอง 1 การตรวจเอกสาร 5 วตถประสงคของการวจย 28

2. วสด อปกรณ และวธการ 29 วสดพช 29 สตรอาหารทใชเลยง 30 สารเคมและอปกรณ 30 วสดเกษตร 31 วธการศกษา 32

3. ผลการทดลอง 35 4. วจารณ 79 5. สรปและขอเสนอแนะ 85

เอกสารอางอง 87 ประวตผเขยน 98

(11)

รายการตาราง

ตารางท หนา

3.1 อตราการรอดชวตของชนสวนยอดดาหลาทจมแชสารละลายโคลชซน ความเขมขนตาง ๆ เปนระยะเวลา 2 4 และ 6 ชวโมง หลงจากวางเลยงบนอาหารสตร MS เปนเวลา 4 สปดาห

36

3.2 เปอรเซนตการเกดยอดใหมของชนสวนยอดดาหลาหลงการแชสารละลายโคลชซนความเขมขนตางๆ เปนระยะเวลา 2 4 และ 6 ชวโมง หลงการวางเลยงบนอาหารสตร MS เปนเวลา 8 สปดาห

39

3.3 จ านวนยอดใหมจากการแชสวนยอดในสารละลายโคลชซนความเขมขนตาง ๆ เปนระยะเวลา 2 4 และ 6 ชวโมง หลงจากวางเลยงบนอาหารสตร MS เปนเวลา 8 สปดาห

41

3.4 ความหนาแนนของเซลลคมเมอแชสารละลายโคลชซนความเขมขน ตาง ๆ เปนระยะเวลา 2 4 และ 6 ชวโมง หลงจากวางเลยงบนอาหารสตร MS เปนเวลา 8 สปดาห

42

3.5 ขนาดของเซลลคมจากใบดาหลาทแชสารละลายโคลชซนความเขมขนตาง ๆ เปนระยะเวลา 2 4 และ 6 ชวโมง หลงจากวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS เปนเวลา 8 สปดาห

44

3.6 จ านวนเมดคลอโรพลาสตในเซลลคมจากใบดาหลาทจมแชสารละลายโคลชซนความเขมขนตาง ๆ เปนระยะเวลา 2 4 และ 6 ชวโมง หลงจากวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS เปนเวลา 8 สปดาห

47

3.7 ปรมาณคลอโรฟลลเอ คลอโรฟลลบ และคลอโรฟลลรวมจากใบ ดาหลาของตนทผานการจมแชสารละลายโคลชซนความเขมขนตาง ๆ เมอแชเปนเวลา 6 ชวโมง หลงจากวางเลยงสวนยอดบนอาหารสงเคราะหสตร MS เปนเวลา 12 สปดาห)

49

3.8 อตราการรอดชวตของชนสวนยอดดาหลาทจมแชสารละลาย EMS ความเขมขนตาง ๆ เปนระยะเวลา 2 4 และ 6 ชวโมง หลงจากวางเลยงบนอาหารสตร MS เปนเวลา 4 สปดาห

51

3.9 เปอรเซนตการเกดยอดใหมของชนสวนยอดดาหลาหลงการแชสารละลาย EMS ความเขมขนตาง ๆ เปนระยะเวลา 2 4 และ 6 ชวโมง หลงการวางเลยงบนอาหารสตร MS เปนเวลา 8 สปดาห

53

(12)

รายการตาราง (ตอ)

ตารางท

หนา

3.10 จ านวนยอดใหมจากการแชสวนยอดในสารละลาย EMS ความเขมขนตาง ๆ เปนระยะเวลา 2 4 และ 6 ชวโมง หลงจากวางเลยงบนอาหารสตร MS เปนเวลา 8 สปดาห

55

3.11 ความหนาแนนของเซลลคมเมอแชสารละลาย EMS ความเขมขน ตาง ๆ เปนระยะเวลา 2 4 และ 6 ชวโมง หลงจากวางเลยงบนอาหารสตร MS เปนเวลา 8 สปดาห

57

3.12 ขนาดของเซลลคมจากใบของยอดดาหลาทแชสารละลาย EMS ความเขมขนตาง ๆ เปนระยะเวลา 2 4 และ 6 ชวโมง หลงจากวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS เปนเวลา 8 สปดาห

59

3.13 จ านวนเมดคลอโรพลาสตในเซลลคมจากใบทจมแชสารละลาย EMS ความเขมขนตาง ๆ เปนระยะเวลา 2 4 และ 6 ชวโมง หลงจากวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS เปนเวลา 8 สปดาห

62

3.14 ปรมาณคลอโรฟลลเอ คลอโรฟลลบ และคลอโรฟลลรวมจากใบ ดาหลาของตนทผานการจมแชสารละลาย EMS ความเขมขนตาง ๆ เมอแชเปนเวลา 6 ชวโมง หลงจากวางเลยงสวนยอดบนอาหารสงเคราะหสตร MS เปนเวลา 12 สปดาห

64

3.15 ผลของ PBZ ความเขมขนตาง ๆ ตออตราการเกดยอด จ านวนยอด และความยาวยอดของดาหลา หลงจากการวางเลยงสวนยอดบนอาหารสงเคราะหสตร MS เปนเวลา 8 สปดาห

66

3.16 ความหนาแนนและขนาดของเซลลคมของตนดาหลาเมอวางเลยงบนอาหารสตร MS เตม PBZ ความเขมขนตาง ๆ หลงจากวางเลยงเปนเวลา 8 สปดาห

68

3.17 ผลของสาร PBZ ความเขมขนตาง ๆ ตอจ านวนเมดคลอโรพลาสตของดาหลาหลงจากวางเลยงเปนเวลา 8 สปดาห

69

3.18 ผลของการใหสาร PBZ ความเขมขนตาง ๆ ดวยวธการราดลงดนตอความสงของตนดาหลาทไดจากการเพาะเลยงเนอเยอหลงจากปลกเปนระยะเวลาตาง ๆ

72

(13)

รายการตาราง (ตอ)

ตารางท

หนา

3.19 ผลของการใหสาร PBZ ความเขมขนตาง ๆ ดวยวธการราดลงดนตอขนาดใบของตนดาหลาทไดจากการเพาะเลยงเนอเยอ

73

3.20 ความหนาแนนและขนาดของเซลลคมเมอไดรบสาร PBZ ความเขมขนตาง ๆ ดวยวธราดลงดนหลงจากราดสารเปนเวลา 4 เดอน

75

3.21 ผลของการใหสาร PBZ ความเขมขนตาง ๆ ดวยวธราดลงดนตอจ านวนเมดคลอโรพลาสตหลงจากราดสารเปนเวลา 4 เดอน

77

(14)

รายการภาพ

ภาพท หนา

1.1 สวนประกอบตาง ๆ ของดาหลา 7 1.2 สตรโครงสรางทางเคมของสารพาโคลบวทราโซล 20 2.1 ยอดรวมดาหลาทใชเปนวสดเรมตน 29 3.1 ชนสวนยอดดาหลาหลงจากวางเลยงบนอาหารสตร MS เตม BA

เขมขน 3 มลลกรมตอลตร รวมกบน าตาลซโครสเขมขน 3 เปอรเซนต และผงวนเขมขน 0.8 เปอรเซนต เปนเวลา 4 สปดาห

37

3.2 อตราการรอดชวต 50 เปอรเซนต (LD50) ของชนสวนยอดดาหลาท จมแชดวยสารละลายโคลชซนความเขมขน และเวลาตาง ๆ หลงจากวางเลยงบนอาหารสตร MS เปนเวลา 4 สปดาห

38

3.3 อตราการสรางยอดใหม 50 เปอรเซนต (LD50) ของสวนยอดดาหลาทจมแชดวยสารละลายโคลชซนความเขมขน และเวลาตาง ๆ หลงการวางเลยงบนอาหารสตร MS เปนเวลา 8 สปดาห

40

3.4 ความหนาแนนของเซลลคมจากใบดาหลา หลงจากวางเลยงบนอาหารสตร MS เตม BA ความเขมขน 3 มลลกรมตอลตร เปนเวลา 8 สปดาห

43

3.5 เซลลคมจากใบดาหลาหลงจากวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS เปนเวลา 8 สปดาห

46

3.6 เมดคลอโรพลาสตภายในเซลลคมจากใบของยอดดาหลาหลงจากวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS เตม BA เขมขน 3 มลลกรมตอลตร เปนเวลา 8 สปดาห

48

3.7 อตราการรอดชวต 50 เปอรเซนต (LD50) ของสวนยอดดาหลาท จมแชดวยสารละลาย EMS ความเขมขน และเวลาตาง ๆ หลงจากวางเลยงบนอาหารสตร MS เปนเวลา 4 สปดาห

52

3.8 อตราการสรางยอดใหม 50 เปอรเซนต (LD50) ของส วนยอด ดาหลาทจมแชดวยสารละลาย EMS ความเขมขน และเวลาตาง ๆหลงจากวางเลยงบนอาหารสตร MS เปนเวลา 8 สปดาห

54

3.9 ยอดดาหลาผดปกตหลงจากจมแชในสารละลาย EMS ความเขมขน 300 มลลกรมตอลตร นาน 6 ชวโมง หลงจากวางเลยงบนอาหารสตร MS เปนเวลา 8 สปดาห

56

(15)

รายการภาพ (ตอ)

ภาพท

หนา

3.10 ความหนาแนนของเซลลคมจากใบดาหลาหลงจากวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS เตม BA เขมขน 3 มลลกรมตอลตร เปนเวลา 8 สปดาห

58

3.11 ขนาดเซลลคมจากใบของยอดดาหลาหลงจากวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS เปนเวลา 8 สปดาห

61

3.12 เมดคลอโรพลาสตภายในเซลลคมจากใบของยอดดาหลาหลงจากวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS เปนเวลา 8 สปดาห

63

3.13 อตราการเกดยอด 50 เปอรเซนต (LD50) ของสวนยอดดาหลาทวางเลยงบนอาหารสตร MS เตม PBZ ความเขมขนตาง ๆ หลงจากวางเลยงบนอาหารสตร MS เปนเวลา 8 สปดาห

67

3.14 ชนสวนยอดดาหลาทเพาะเลยงบนอาหารสตร MS ไมเตม PBZ (ก) เตม PBZ เขมขน10 (ข) 20 (ค) 30 (ง) และ 40 (จ) มลลกรมตอลตร หลงจากวางเลยงเปนเวลา 8 สปดาห

67

3.15 เมดคลอโรพลาสตภายในเซลลคมจากใบของยอดดาหลาหลงจากวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS เปนเวลา 8 สปดาห

70

3.16 ตนดาหลาทไดรบสาร PBZ ความเขมขนตาง ๆ หลงจากไดรบสาร 4 และ 10 เดอน

74

3.17 ความหนาแนนของเซลลคมในใบดาหลาทไดรบสาร PBZ ดวยวธราดลงดน หลงจากราดสาร เปนเวลา 4 เดอน

76

3.18 เมดคลอโรพลาสตภายในเซลลคมจากใบของยอดดาหลาหลงจากราดสาร PBZ เปนเวลา 4 เดอน

78

บทท 1

บทน า

บทน าตนเรอง

ปจจบนสภาพแวดลอมเปลยนแปลงไปพนทสเขยวเรมลดลง โดยเฉพาะอยางยงในสงคม

เมองทประสบกบปญหามลพษดานตาง ๆ มากมาย ในเมองใหญจะมโรงงานอตสาหกรรมจ านวน

มากซงมผลดตอเศรษฐกจท าใหประเทศเกดการพฒนามากยงขน แตในทางกลบกนกลบท าลาย

สงแวดลอมเปนอยางมาก สภาพแวดลอมทกวนนเปลยนแปลงไปโลกรอนขนเพราะสารเคมจาก

โรงงานอตสาหกรรม นอกจากนโรงงานอตสาหกรรมบางแหงท าใหเกดสาร Chlorofluorocarbon

(CFC) ไปท าลายชนบรรยากาศของโลกใหเบาบางลง หรอทเรยกปรากฏการณเรอนกระจก มการ

ใชทรพยากรธรรมชาตมากขน สเขยวจากตนไมลดลง ท าใหคนสวนใหญเรมหนกลบมาใหความ

ส าคญกบการปลกพชเพอสรางสภาพแวดลอมทดเพมขน โดยเฉพาะอยางยงคนทอยในสงคมเมอง

แตเนองจากพนททมอยอยางจ ากดจงไมสามารถปลกไมยนตนขนาดใหญได ไมดอกไมประดบจง

มความส าคญตอการด าเนนชวตมากขน ชวยใหเกษตรกรมรายไดจากการจ าหนายไมดอก

ไมประดบในรปแบบตาง ๆ เพมขนจงสงผลตอเศรษฐกจของประเทศดวยเชนเดยวกน ภาพรวม

มลคาการสงออกและน าเขาสนคาเกษตรของไทยไปยงประเทศสมาชกอาเซยนซงประกอบดวย 10

ประเทศ ไดแก ไทย กมพชา เมยนมาร สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว มาเลเซย สงคโปร

บรไน เวยดนาม ฟลปปนส และอนโดนเซย มแนวโนมสงขน ประเทศทไทยสงสนคาไปจ าหนาย

มากทสดคอ สงคโปร รองลงมาคอ มาเลเซย อนโดนเซย และเวยดนาม สวนการน าเขาจาก

ประเทศในกลมอาเซยน พบวาไทยน าเขาสนคาจากประเทศมาเลเซยมากทสด รองลงมาคอ

สงคโปร อนโดนเซย และเมยนมาร (ส านกงานนโยบายและยทธศาสตรการคา , 2556 อางโดย

โสระยา, 2556) ปจจบนไทยยงคงเปนผน าดานการคาไมดอกในกลมประเทศอาเซยน มพนท

การผลตไมดอกไมประดบประมาณ 70,000 ไร จดเปนอนดบท 6 ของโลก รองจากประเทศอนเดย

จน ญปน สหรฐอเมรกา และเมกซโก (Flora Culture, 2008 อางโดยโสระยา, 2556) ไมดอกส าคญ

ทมการผลตและสงออกเปนอนดบหนงไดแก กลวยไม มมลคาการสงออกประมาณ 2,300 ลาน

บาท และไมดอกอนอกประมาณ 460 ลานบาท นอกจากกลวยไมแลวไมดอกส าคญทมศกยภาพ

2

และมลคาทางเศรษฐกจรองลงมา ไดแก พชกลมปทมมา และกระเจยว ซงมการสงหวพนธ

ไปจ าหนายยงตลาดยโรป สหรฐอเมรกา และญปน มมลคาการสงออกในป พ.ศ. 2547 ประมาณ

24,871,170 บาท (กรมสงเสรมการเกษตร, 2548 อางโดย โสระยา, 2556)

พชวงศขงเกยวของกบวถชวตของคนไทยมาตงแตสมยโบราณ เปนแหลงส าคญของ

ผลตภณฑธรรมชาตทมประโยชนตอมนษยทงสวนทน ามาใชประกอบอาหาร เชน ขง (Zingiber

officinale) ขา (Alpinia galangal) ขมน (Curcuma longa) และกระชาย(Boesenbergia rotunda)

สวนทใชในรปเปนเครองเทศผลแหง เชน กระวาน (Amomum rervanh) ชวยลดกรดในกระเพาะ

อาหาร (Chaveerach et al., 2008) สวนทใชเหงา (Rhizome) เปนสวนประกอบของยาสมนไพร

เชน ไพล (Zingiber montanum) ชวยกระตนการไหลเวยนของเลอด (Picheansanthon et al.,

2001 อางโดย Chaveerach et al., 2007) และสวนทใชเปนไมดอกไมประดบเชน ขงแดง (Alpinia

purpurata) ดาหลา (Etlingera elatior) ปทมมา (Curcuma alismatifolia) พชวงศขงทมการ

จ าแนกประมาณ 1,400 สปชส (Chepman, 1995 อางโดย Kuehny et al., 2005) สวนใหญเปน

ไมพนลางของปาเขตรอนและเขตกงรอน มศนยกลางการกระจายพนธอยในภมภาคเอเชย

ตะวนออกเฉยงใต พรรณไมในวงศนเปนไมลมลกพบนอยทเปนพชองอาศยและมอายไดหลายป

มเซลลทผลตน ามนหอมระเหยกระจายอยทวไปในทกสวนของพช น ามนหอมระเหยเปนสาร

ทตยภมทพชสรางขนและพบไดทสวนตางๆ ของพช เชน ใบ เมลด ผลและเปลอก เปนตน

(Bakkali et al., 2008) น ามนหอมระเหยของพชสามารถน ามาใชก าจดศตรพชไดหลายแบบ เชน

ใชเปนสารสมผส สารไลแมลง สารรม หรอสารยบยงการกน เปนตน ดงนนน ามนหอมระเหยจาก

พชจงเปนทางเลอกหนงทนาสนใจในการควบคมแมลงศตรผลตผลเกษตร เพอลดปรมาณการใช

สารเคมซงจะเปนอนตรายตอผใชและปลอดภยตอสงแวดลอม (Suthisut et al., 2011) พชในวงศ

ขงเปนพชทสามารถน าน ามนหอมระเหยมาใชประโยชนไดมาก เชน พชในสกล Zingiber ใชก าจด

ดวงถวเหลอง (Owolabi et al., 2009) และมประสทธภาพในการเปนสารไลดวงงวงขาวโพด

(สภาณ และคณะ, 2545) พชวงศขงทมความส าคญและเปนทรจกกนทวไป ไดแก สกล Curcuma

มประมาณ 65 สปชสทพบในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต Curcuma มความหลากหลายใน

สดอก รปราง และขนาดของดอก (Steffey, 1986 อางโดย Sarmiento and Kuehny, 2003) ตลาด

ของ Curcuma มแนวโนมเพมขนทกป ในป ค.ศ.1995 ประเทศไทยสงไรโซมของ Curcuma

จ าหนายตางประเทศจ านวน 15 ลานหว คดเปนมลคาถง 3 ลานเหรยญ เพมขนเปนหลายเทา

เมอเปรยบเทยบกบป ค.ศ.1990 ประเทศไทยสงเหงาของ Curcuma จ าหนายตางประเทศคดเปน

มลคา 18,000 เหรยญ (Lekawatana and Pituck, 1998) พชวงศขงอกชนดหนงทนาสนใจคอ

3

สกล Kaempferia มใบทสวยงามสามารถใชประดบตกแตงอาคารสถานทได ทงสองสกลม

ศกยภาพในการใชประโยชนเพอเปนไมดอกกระถางประดบไดทงภายในและภายนอกอาคาร อก

ทงสามารถน ามาผลตเปนไมดอกทปลอดภย เนองจากมปญหาเรองโรคและแมลงศตรพชนอยมาก

(Kuack, 1996 อางโดย Sarmiento and Kuehny, 2003) จงสามารถลดหรอหลกเลยงการใช

สารเคมเพอปองกนและก าจดศตรพชทอาจจะกอใหเกดอนตรายตอผบรโภค และสภาพแวดลอมได

นอกจากนตลาดไมดอกในปจจบนมความตองการไมดอกกระถางทมลกษณะเปนไปตามเกณฑ

มาตรฐานสากลมากขน โดยเกณฑมาตรฐานของไมดอกกระถางคอตนพชตองมความสงประมาณ

1.5-2 เทาของความสงภาชนะบรรจ (Nelson, 1998 อางโดย Sarmiento and Kuehny, 2003)

พชวงศขงขาดคณสมบตดงกลาว จงยงไมมมลคาทางเศรษฐกจในตลาดไมดอกกระถางทง ๆ ทม

ศกยภาพสามารถผลตเปนไมดอกกระถางได ดงนนจงควรพฒนาพชวงศขงใหเปนไมดอก

กระถางทตลาดตองการ วธการผลตพชวงศขงใหเปนไมดอกกระถางสามารถท าไดโดยการควบคม

อาหาร น า และขนาดภาชนะทใสตนไมเพอบงคบใหตนไมมขนาดเลกลง ซงมข นตอนยงยาก

สนเปลองแรงงาน สงผลใหตนทนการผลตสง ผลผลตมปรมาณไมแนนอน จงจ าเปนตองหา

วธการทสะดวก ไมยงยาก และมประสทธภาพ วธการดงกลาวไดแก การเลอกใชสารชะลอการ

เจรญเตบโตชนดและความเขมขนทเหมาะสมปจจบนประสบผลส าเรจในการผลตไมดอกไมประดบ

หลายชนดเชน เบญจมาศ (Gilbertz, 1992) กลวยไม (Te-chato et al., 2009) และลลล (Zheng

et al., 2012) เปนตน ดาหลาเปนไมดอกวงศขงจ าพวกเดยวกบขงแดง ปทมมา กระชาย และขมน

มล าตนเปนเหงาใตดน สวนล าตนเหนอดนเปนกาบใบทโอบซอนกนแนนเปนล าตนเทยม

(pseudostem) เชนเดยวกบพวกกลวย มกลบซอนทบกนหลายชน กลบชนนอกมขนาดใหญและ

คอยลดขนาดลงเปนล าดบในวงชนใน กลบดอกชนนอกสดจะเปลยนสภาพเปนเกสรเกาะตดกน

เปนกระปกยอดแหลม กลบดอกเรยบมน ไมมกลน มขนาดของดอกกวางตงแต 4 นวขนไป

ส าหรบประเทศไทยดาหลาเปนไมดอกพนเมองทนยมปลกในเขตจงหวดยะลา ปตตาน และ

นราธวาส ชาวบานน าดอกและหนอออนมารบประทานเปนผกจมกบน าพรกและประกอบอาหาร

เชน ใสแกงเผด แกงกะท แกงคว ย า หรอหนเปนชนเลก ๆ ผสมในขาวย า ใชท าเปนเครองดม

เปนเครองเทศเพมรสชาตในอาหาร จากการตรวจสอบตามหลกโภชนาการ พบวาดาหลามคณคา

ทางดานโภชนาการมากมาย ในดอกสวนทรบประทานไดปรมาณ 100 กรม ประกอบดวยน า

91 กรม โปรตน 1.3 กรม ไขมน 1.0 กรม คารโบไฮเดรต 4.4 กรม เยอใย 1.2 กรม

โพแทสเซยม 541 มลลกรม ฟอสฟอรส 30 มลลกรม แคลเซยม 32 มลลกรม แมกนเซยม 27

มลลกรม เหลก 4 มลลกรม แมงกานส 6 มลลกรม สงกะส 0.1 มลลกรม และทองแดง 0.1

4

มลลกรม นอกจากการน าดาหลามาปรงเปนอาหารชนดตาง ๆ แลวสามารถใชดาหลาท าสยอมผา

เครองส าอาง หรอเปนไมประดบเพอความสวยงาม นอกจากนสามารถใชเปนสวนผสมในสมนไพร

สมยโบราณ เนองจากมสรรพคณชวยแกลมพษ แกโรคผวหนง ชวยขบลม หรอแกทองอด

ทองเฟอ ปจจบนพบวาดาหลามความส าคญทางเศรษฐกจเพมขนเนองจากดอกดาหลามความ

สวยงาม ใหดอกดกในฤดรอน มอายการปกแจกนไมนอยกวา 1 สปดาห ขณะทไมดอกชนดอน ๆ

ไมคอยจะมดอกในชวงฤดดงกลาว ผบรโภคใชประโยชนจากดาหลาเพมขน เชน ประดบตกแตง

อาคารสถานท ท าใหตลาดไมดอกมความตองการดอกดาหลาเพมมากขนทงภายในประเทศและ

ตางประเทศ ดงนนจงท าใหเกษตรกรกลมหน งเรมปลกดาหลาเปนการคาอยางจรงจง และม

แนวโนมเพมปรมาณการผลตขนเรอย ๆ ดาหลาเปนไมดอกทมโรคหรอแมลงศตรพชเขาท าลาย

นอย เกษตรกรจงไมจ าเปนตองใชสารเคมในการปองกนก าจดศตรพช ดาหลาจงเปนไมดอกอก

ชนดหนงทมศกยภาพในการผลตเปนไมดอกปลอดภยตอบสนองความตองการของผบรโภคท

ตองการสนคาเกษตรทปลอดภยและเปนประโยชนตอสขภาพ

ดงนนหากตองการสงเสรมใหดาหลาเปนไมดอกเศรษฐกจของสามจงหวดชายแดนภาคใต

ควรสนบสนนใหเกษตรกรปลกดาหลาในเชงการคามากขน และสรางแรงจงใจใหผบรโภคหนมา

ใชดอกดาหลาแทนไมดอกน าเขา การปลกดาหลาควรสงเสรมใหปลกในพนทรมเงาจะชวยให

เกษตรกรลดคาใชจายเรองตาขายพรางแสงลงได ดงนนหนวยงานภาครฐควรใหความรและ

สนบสนนใหเกษตรกรปลกดาหลาในพนทระหวางแถวยางพารา ตลอดจนไมผลชนดอน ๆ เชน

ลองกอง หรอมงคด เปนตน จะเปนการใชประโยชนจากพนทวางระหวางแถวของพชหลกอยางม

ประสทธภาพ แตปญหาของการปลกดาหลาคอระยะปลกหางตองใชพนทปลกมาก ทงนเนองจาก

ดาหลาเปนพชทมทรงพมกวาง จงตองใชระยะระหวางตนมากกวาพชอน ๆ ดงนนหากเกษตรกร

ใชระยะปลกเพมขน จ านวนตนตอพนทจะนอยลง ผลผลตทเกษตรกรไดรบจะลดลงดวย แต

ถาเกษตรกรสามารถลดความสง และขนาดทรงพมของดาหลาลงไดจะท าใหเกษตรกรสามารถ

ลดระยะปลก ผลทตามมาคอเกษตรกรจะไดจ านวนตนตอพนทมากขน ท าใหมผลผลตเพมขน

สงผลโดยตรงตอรายได การท าใหดาหลาหรอไมดอกไมประดบชนดตาง ๆ มความสงและขนาด

ทรงพมลดลง สามารถท าไดโดยใชสารควบคมการเจรญเตบโตของพชในกลมสารชะลอการ

เจรญเตบโตกบตนพช โดยสารทมการน ามาใชกนอยางแพรหลายในไมดอกไมประดบคอสาร

พาโคลบวทราโซล เปนสารทมประสทธภาพลดการเจรญเตบโต ท าใหทรงพมกะทดรด โดยสาร

ดงกลาวมคณสมบตยบยงการสงเคราะหจบเบอเรลลนบรเวณใตเนอเยอเจรญสวนยอดและขอ

ท าใหการเจรญดานล าตนลดลง เกษตรกรสามารถใชกบพชไดทงวธราดลงดนหรอฉดพนทางใบ

5

เพอท าใหไมดอกเหลานนมขนาดเตยลงตามความตองการ ตลอดจนใชเทคนคบางประการใน

ระหวางการปลกเลยงเพอบงคบใหไมดอกออกดอกพรอมกนทงตน โดยคงจ านวน ขนาด และส

ตลอดจนความสวยงามของดอกใหใกลเคยงกบของเดมทกประการ นอกจากการพฒนาใหดาหลา

มขนาดทรงพมเลกลงเพอสรางรปแบบการใชประโยชนเปนไมดอกกระถางแลว การพฒนาให

ดาหลามความหลากหลายของสสนทงสวนของดอกและใบกมความจ าเปนเชนเดยวกน การสราง

ความหลากหลายดงกลาวขางตนสามารถท าไดโดยการชกน าใหเกดการเปลยนแปลงกบดาหลา

โดยใชสารเคม สารเคมทนยมใชเพอใหเกดการเปลยนแปลงในพชไดแก โคลชซน (colchicine)

และเอทธลมเทนซลโฟเนต (ethylmethanesulphonate : EMS) มไมดอกไมประดบหลายชนด

ประสบผลส าเรจจากการชกน าใหเกดการกลายพนธโดยใชสารเคม เชน บวหลวง (กญจนา และ

คณะ, 2557) เอองดนใบหมาก (วรภทรา และณฐา, 2553) หนาวว (อญญาณ และสมปอง, 2553)

และกลวยไมดนหมกลง (สขไผท และวไลลกษณ, 2551) เปนตน จากเอกสารทางวชาการพบวา

ยงไมมรายงานการใชสารเคมเพอพฒนาดาหลาใหเปนไมดอกกระถาง และชกน าใหมการ

เปลยนแปลงลกษณะตาง ๆ ดงนนการทดลองเพอพฒนาดาหลาจงนาจะมประโยชนตอเกษตรกร

ไดในอนาคต

การตรวจเอกสาร

1. ลกษณะทางพฤกษศาสตรของดาหลา

ชอ : ดาหลา

ชอวทยาศาสตร : Etlingera elatior (Jack) R.M Sm. (Mohamad et al., 2012)

ชอพอง : Phaeomeria magnifica, Nicolaia elatior

ชอสามญ : Torch ginger

ชน : Liliopsida

วงศ : Zingiberaceae

ชออน ๆ : กาหลา กะลา

ถนก าเนด : เอเชยตะวนออกเฉยงใต

6

ลกษณะทางพฤกษศาสตรของดาหลาตามรายงานของ วเชษฐ (2542) พอสรปไดดงน

ล าตน ลกษณะคลายขง ขา ขมน หรอกระชาย มล าตนใตดนเรยกวาเหงา เหงานจะ

เปนบรเวณทเกดของหนอดอกและหนอตน สวนล าตนเหนอดนเปนกาบใบทโอบซอนกนแนน

เชนเดยวกบพวกกลวย ในสวนนคอล าตนเทยม มความสงประมาณ 2-3 เมตร มสเขยวเขม เปน

ไมเนอออนมกาบใบหอหมอยจ านวนมาก ล าตนดาหลาแตละตนจะอยชดกนมาก ท าใหสวนลาง

ของล าตนสงจากผวดนประมาณ 1-2 ฟต ไมมใบเรยกลกษณะของล าตนหลาย ๆ ตนทเจรญอย

ใกลชดกนวากอ ดาหลา 1 ตน สามารถใหหนอใหมไดประมาณ 7 หนอภายในเวลา 1 ป ดาหลา

ทเจรญเตมทสงประมาณ 5-6 เมตร แตทพบทวไปสงประมาณ 3-4 เมตร (ภาพท 1.1 ก)

ใบ เปนใบเดยว เสนใบขนานกน มรปรางยาวร กลางใบกวางแลวคอย ๆ เรยวไปหา

ปลายใบ และฐานใบ ผวใบเกลยงทงดานบนและดานลาง ใบยาวประมาณ 30-80 เซนตเมตร กวาง

ประมาณ 10-15 เซนตเมตร ปลายใบแหลมฐานใบเรยวลาดเขาหากานใบ เสนกลางใบปรากฏชด

ทางดานลางของใบ กานใบสนมากตดอยกบกาบใบ ซงมลกษณะเปนกาบหมล าตนเอาไว กาบใบ

จะเจรญเลยต าแหนงตรงทกานใบตอกบกาบใบ ท าใหมลกษณะคลายรปสามเหลยมเลก ๆ ตดอยท

ปลายใบ ใบทเจรญอยางแทจรงจะเรมจากใบท 3 หรอ 4 เปนตนไป ซงอยสงจากโคนตนไป

ประมาณ 30 เซนตเมตร จ านวนใบแตกตางกนขนอยกบอาย อายเพมขนมใบมากขน ดาหลาอาย

2 ป มจ านวนใบเฉลย 15- 20 ใบ ขนาดของใบกวางยาวไมสม าเสมอ ใบทอยตอนลางมขนาดเลก

ใบทอยชวงกลางมขนาดใหญและยาวมาก สวนใบทอยสงขนไปมขนาดลดลงไปเรอย ๆ ตามล าดบ

จนถงใบสดทายจะเลกมากและมวนตวคลายหลอด (ภาพท 1.1 ข)

ดอก เปนดอกชอมลกษณะดอกแบบ head ประกอบดวยกลบประดบม 2 ขนาด สวน

โคนประกอบดวยกลบประดบขนาดใหญ มความกวางกลบประมาณ 2-3 เซนตเมตร มสแดง

ขลบขาวเรยงซอนกนอยประมาณ 25-30 กลบ และมกลบประดบขนาดเลกอยสวนบนของชอดอก

ความกวางกลบประมาณ 1 เซนตเมตร ซงมสเดยวกบกลบประดบขนาดใหญ กลบประดบเลกนจะ

หบเขาเรยงเปนระดบมประมาณ 300-330 กลบ ภายในกลบประดบขนาดใหญทบานออกมดอก

ขนาดเลกกลบดอกสแดง ซงเปนดอกสมบรณเพศอยจ านวนมาก ดอกบานเตมทมความกวาง

ประมาณ 14-16 เซนตเมตร ความยาวชอประมาณ 10-15 เซนตเมตร มกานชอดอกยาว 30-

150 เซนตเมตร ลกษณะกานชอดอกแขง ตงตรง ดอกพฒนามาจากหนอดอกทแทงออกมาจาก

เหงาใตดนลกษณะของหนอจะมสชมพทปลายหนอ ดอกดาหลาจะออกตลอดปแตใหดอกดกทสด

ในชวงฤดรอนคอ เดอนมนาคม-พฤษภาคม (ภาพท 1.1 ค)

7

ผล เปนผลกลม ผลออนมสเขยวออน เมออายมากขนจะเปลยนเปนสเหลองอมชมพ และ

สน าตาลออน ตามล าดบ ดาหลาจะตดผลเมออาย 2 ป ในชอดอกหนง ๆ จะตดผลโดยเฉลย

ประมาณ 30 ผล (ภาพท 1.1 ง) แตละผลมเมลดประมาณ 40-80 เมลดตามขนาดของผล เมลด

จะมสด า และมเมอกสขาวหมเมลดอย (ภาพท 1.1 จ)

ก ข ค

นย

ง จ

ภาพท 1.1 สวนประกอบตาง ๆ ของดาหลา ล าตน (ก) ใบ (ข) ดอก (ค) ผล (ง) และเมลด (จ)

(บาร = 1.0 ซม)

8

2. การขยายพนธดาหลา

2.1 วธการเพาะเมลด

การปลกดาหลาดวยเมลดท าไดโดยน าฝกแกทเปลอกเปลยนจากสเขยวเปนสเขยว

อมน าตาล หรอเปลยนจากสแดงเปนแดงอมน าตาลและเมลดมสด ามาแกะเมลดออกแลวแชน า

1 คน ลางเมอกสขาวทหมเมลดออกจนหมด ผงลมใหแหงแลวน าไปเพาะในกระบะทบรรจวสดปลก

ผสมระหวางดน ขยมะพราว และทราย อตราสวน 1:1:1 หลงจากเพาะประมาณ 3 เดอน หรอเมอ

ตนดาหลามใบจรง 3-4 ใบ ใหน าลงช าในถง หลงจากนน 6 เดอนจงยายลงแปลงได การปลกดวย

วธการนมขอดคอท าไดงายและท าไดคราวละมาก ๆ ชอดอกหนงจะไดหลายตน แตไมนยม

ขยายพนธดวยเมลดเพราะมโอกาสกลายพนธสงเนองจากเปนพชผสมขาม (Chan et al., 2011

อางโดย สมพร, 2558)

2.2 วธการแยกหนอ

การปลกดาหลาโดยวธการแยกหนอนนจะตองแยกหนอออกจากตนแมทใหดอกแลว

และมล าตนเทยม 2-3 ตนตดมาดวย พรอมกบแตงรากดวยมดคม น าลงปลกในถงด ากอนยายปลก

ในแปลง การปลกดวยวธการแยกหนอมขอดคอออกดอกไดเรว ใหสดอกตรงตามตนแมพนธ

แตมขอเสยคอไดจ านวนตนใหมนอย ดาหลา 1 กอจะใหตนใหมเพยง 7-10 ตนตอป ตนดาหลา

ทขยายพนธดวยหนอจะเรมออกดอกหลงจากปลกประมาณ 6-12 เดอน ขนอยกบขนาดของหนอ

ความอดมสมบรณของดนและการบ ารงรกษา ปญหาส าคญของดาหลาคอขยายพนธไดชาเมอใช

ล าตนใตดน นอกจากนยงมโอกาสไดรบเชอจลนทรยสง มรายงานวาพชวงศขงมกตดเชอจลนทรย

ทเปนสาเหตของอาการหนอเนา เกดจากจลนทรยพวกรา Phytium และโรคใบจดเกดจาก

เชอ Colletotrichum (Keng and Hing, 2004)

2.3 วธการเพาะเลยงเนอเยอ

ชนสวนทนยมใชขยายพนธดาหลาและพชวงศขงดวยวธการเพาะเลยงเนอเยอ ไดแก

ตาของล าตนใตดนและปลายยอด เพราะตอบสนองตอการเพาะเลยงไดด (Kambask and

Santilata, 2009; Abdelmageed et al., 2011) นอกจากชนดของชนสวนพชแลวขนาดของ

ชนสวนพชกมผลตอการเพาะเลยงเนอเยอพชเชนเดยวกน ชนสวนพชขนาดเลกจะมการปนเปอน

9

เชอจลนทรยนอย แตจะเกดการบอบช าไดงายจากการตด ในขณะทชนสวนพชขนาดใหญจะ

ปนเปอนเชอจลนทรยไดงาย (George et al., 1996 อางโดย สมพร, 2558)

กอนน าชนสวนพชมาวางเลยงบนอาหารสงเคราะหตองท าใหชนสวนเหลานนปลอด

เชอ เนองจากชนสวนดาหลาทใชในการเพาะเลยงเนอเยออยใตดนจงท าความสะอาดยาก เพราะ

มเชอจลนทรยจ านวนมากปะปนอยในดน การท าใหปลอดเชอตองอาศยสารเคมทเปนพษต อ

เชอจลนทรยแตไมเปนอนตรายตอชนสวนพช สารเคมฟอกฆาเชอทใชกนทวไป ไดแก

แอลกอฮอล โซเดยมไฮโปคลอไรท และเมอควรกคลอไรด สารฟอกฆาเชอทนยมใชมชอการคา

วาคลอรอกซ สารออกฤทธในคลอรอกซคอโซเดยมไฮโปคลอไรท มรายงานการท าใหล าตนใตดน

ของดาหลาปลอดเชอโดยการฟอกฆาเชอดวยสารละลายคลอรอกซ 60 เปอรเซนต เตมทวน 20

จ านวน 6-7 หยด เพอลดแรงตงผวของน า ฟอกฆาเชอเปนเวลา 30 นาท และฟอกฆาเชอดวย

สารละลายคลอรอกซ 20 เปอรเซนต นาน 15 นาท ลางออกดวยน ากลนนงฆาเชอ 7 ครง จง

น าไปวางเลยงบนอาหารสงเคราะหตอไป (Abdelmegeed et al., 2011; Yanus et al., 2012)

เมอชนสวนพชปลอดเชอจงน ามาวางเลยงบนอาหารสงเคราะหซงประกอบดวยเกลอแร ธาตอาหาร

ตาง ๆ วตามน น าตาล และสารควบคมการเจรญเตบโต เพาะเลยงทอณหภม 25 ± 2 องศา

เซลเซยส ไดรบแสง 1,000 - 2,000 ลกซ ชนสวนพชสามารถพฒนาเปนตนใหมโดยตรงหรอเจรญ

เปนแคลลสกอนแลวพฒนาเปนตนพชตอไป

การเพาะเลยงเนอเยอประสบความส าเรจในพชวงศขง เชน ขงแดง สามารถเพม

ปรมาณยอดไดสงสด 4.8 ยอด เมอวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตรมราชคและสกค (Murashige

and Skoog: MS) เตม Benzyladenine (BA) เขมขน 3.0 มลลกรมตอลตรรวมกบ Napthalene

acetic acid (NAA) เขมขน 2.0 มลลกรมตอลตร (Kochuthressia et al., 2010) อรณ (2559)

รายงานวาดาหลาขาวเกดยอดไดดทสด 6.5 ยอดตอชนสวน เมอเพาะเลยงเปนเวลา 2 เดอน บน

อาหารสงเคราะหสตร MS เตม BA เขมขน 3 มลลกรมตอลตร พชตางชนดกนมความตองการ

BA ในปรมาณแตกตางกน การชกน าใหเกดยอดจ านวนมากเปนขนตอนแรกของการเพมจ านวน

พชตนใหม แตข นตอนทส าคญอกอยางคอการชกน ารากทสมบรณ การศกษาปจจยตาง ๆ ทมผล

ตอการเพาะเลยงเนอเยอพชพบวาการเจรญเตบโตและการเปลยนแปลงของเนอเยอไปเปนตนหรอ

รากขนอยกบสมดลของฮอรโมนระหวางออกซนและไซโตไคนน ซงจากพนฐานความรเกยวกบ

อทธพลของฮอรโมนตอการเจรญเตบโตของพชน ามาสการควบคมการเจรญเตบโตของเนอเยอ

ตามทเราตองการได ดงนนในปจจบนฮอรโมนพชไดเขามามบทบาทส าคญส าหรบการเพาะเลยง

เนอเยอเพอการขยายพนธพช

10

ฮอรโมนพชทนยมน ามาใชคอไซโตไคนน และออกซนดงเชน รายงานการใชออกซน

เพอเรงรากกลวยไมปากะเรกะรอนทไดจากการเพาะเลยงเนอเยอตนออน โดยทดลองใชออกซน

2 ชนด ไดแก Indole butylic acid (IBA) และ NAA 5 ระดบ ไดแก 0 0.1 0.5 1 และ 2 มลลกรม

ตอลตร จากการวางเลยงพบวาสตรอาหารทเตม IBA สามารถชกน ารากได 100 เปอรเซนต

จ านวนราก 4.8 ราก และความยาวราก 4.66 เซนตเมตร รากตงตรง ขนาดใหญ ในขณะทสตร

อาหารเตม NAA มเปอรเซนตการเกดรากต า รากมลกษณะอวบใหญ สน และมวนเปนกอน

(ปยะพร และเลศชาย, 2549)

ปจจบนไดมการน าเทคโนโลยการเพาะเลยงเนอเยอมาใชขยายพนธดาหลา มรายงาน

การเพาะเลยงเนอเยอดาหลาโดยอภชาต (2542) ศกษาการขยายพนธดาหลาโดยการน าหนอ

ดาหลามาลางท าความสะอาด และเชดหนอดาหลาดวยสารละลายแอลกอฮอลความเขมขน 70

เปอรเซนต และแชในสารละลายคลอรอกซความเขมขน 10 เปอรเซนต เปนเวลา 15 นาท เมอ

ครบเวลาทก าหนดจงลางดวยน ากลนนงฆาเชอ 3 ครง ตดสวนปลายยอดใหมขนาด 0.5 x 0.5

เซนตเมตร น าไปวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS เตม BA ความเขมขน 2 มลลกรมตอ

ลตร หลงจากวางเลยง 60 วน พบวาสวนปลายยอดมการพฒนาขยายขนาดและมยอดใหมเกดขน

นอกจากน Mohamad และคณะ (2012) ไดศกษาการขยายพนธดาหลาโดยการน าหนอขนาด

5 เซนตเมตร มาฟอกฆาเชอในสารละลายคลอรอกซความเขมขน 100 เปอรเซนต เปนเวลา 30

นาท และตดใหมขนาด 2 เซนตเมตร จากนนแชสวนหนอในสารละลายคลอรอกซความเขมขน

30 เปอรเซนต เปนเวลา 30 นาท ลางดวยน ากลนนงฆาเชอ และน ามาวางเลยงบนอาหาร

สงเคราะหสตร MS เตม BA ความเขมขน 0 13.32 22.20 31.08 และ 44.40 ไมโครโมลาร

พบวา BA ทกความเขมขนสามารถชกน ายอดใหมได จ านวนยอดทไดไมแตกตางอยางมนยส าคญ

ทางสถต BA ความเขมขน 44.40 ไมโครโมลาร ใหยอดทมความยาวสงสดเฉลย 3.15 เซนตเมตร

แตกตางอยางมนยส าคญทางสถตกบความเขมขนอน ๆ ทท าการวางเลยง อรณ (2557) รายงาน

การเพาะเลยงเนอเยอดาหลาโดยการน าชนสวนยอดมาวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS เตม

BA และ Kinetin (KN) 5 ความเขมขน ไดแก 1.0 2.0 3.0 4.0 และ 5.0 มลลกรมตอลตร

วางเลยงทอณหภม 25±2 องศาเซลเซยส ความเขมแสง 2,000 ลกซ เปนเวลา 16 ชวโมงตอวน

หลงจากวางเลยง 8 สปดาห พบวาเกดยอดรวม 100 เปอรเซนต ไมแตกตางอยางมนยส าคญทาง

สถต อาหารทเตม BA ความเขมขน 3 มลลกรมตอลตร ใหจ านวนยอดสงสด 10.62 ยอดตอ

ชนสวน แตกตางอยางมนยส าคญทางสถตกบความเขมขนอน ๆ กระบวนการชกน ายอดรวมม

ความส าคญตอการขยายพนธดาหลาดวยวธการเพาะเลยงเนอเยอ แตข นตอนทส าคญอกข นตอน

11

หนงคอการชกน าราก จงควรเลอกสารควบคมการเจรญเตบโตชนดและความเขมขนทเหมาะสม

สารควบคมการเจรญเตบโตทใชในการชกน ารากคอออกซน เนองจากมคณสมบตกระตนการเกด

รากและการเจรญเตบโตของราก จงมการน าออกซนมาใชเพอชกน าราก นอกจากนพชบางชนด

เกดรากยากถามการใชออกซนเขาชวยจะท าใหเกดรากไดงายขน ออกซนทนยมใชในการเรงราก

คอ NAA และ Indole butylic acid (IBA) ซงมพษตอพชต า รากทเกดขนจงไมผดปกต แตถาใช

2,4- Dichlorophenoxy acetic acid (2,4-D) ซงมฤทธของออกซนสงจะท าใหรากผดปกตคอกดสน

รากหนาเปนกระจก ดงนนหากตองการเพมประสทธภาพการเกดราก ควรเลอกชนดของออกซน

ใหเหมาะสม เยาวภา และคณะ (2558) ไดทดลองขยายพนธหวขาวเยน (Dioscorea birmanica

Prain & Burkill) ซงเปนพชสมนไพรใชรกษาโรคตาง ๆ เชน มะเรง เอดส และเลอดเปนพษ โดย

เพาะเลยงชนสวนขอบนอาหารสงเคราะหสตร MS เตมผงถานความเขมขน 0.01 เปอรเซนต

BA ความเขมขน 2 มลลกรมตอลตร รวมกบ Indole acetic acid (IAA) IBA และ NAA ความ

เขมขน 0-0.5 มลลกรมตอลตร เปนเวลา 4 สปดาห พบวาอตราการเกดยอด จ านวนยอด และ

ความยาวยอด ไมมความแตกตางทางสถต เมอน าสวนยอดมาชกน ารากพบวาอาหารสงเคราะห

สตร ½MS เตมผงถานความเขมขน 0.01 เปอรเซนต รวมกบ NAA ความเขมขน 2 มลลกรมตอ

ลตร หรอ IBA ความเขมขน 1 มลลกรมตอลตร ใหอตราการเกดรากสง รากมจ านวนมาก การเพม

ประสทธภาพการสรางรากตองเลอกสตรอาหารทเหมาะสมกบพชแตละชนด ซงสตรอาหารสวน

ใหญทนยมใชเพอชกน ารากคอสตรอาหาร MS แตมสตรอาหารอกหลายชนดทสามารถสงผลตอ

การเกดรากไดด เชน สตรอาหาร Vacin and Went (VW) เปนสตรอาหารทใชเพาะเลยงเนอเยอ

กลวยไมโดยเฉพาะ ใชไดทงการชกน ายอด และราก เมอชกน ายอดและรากทสมบรณข นตอน

สดทายของการขยายพนธพชดวยวธการเพาะเลยงเนอเยอคอการยายปลก

ในขณะทพชเจรญเตบโตภายในสภาพปลอดเชอมการควบคมความเขมแสง อณหภม และความชนใหเหมาะสมกบความตองการของพช ซงแตกตางจากสภาพภายนอกหลอดทดลอง ดงนนการยายพชทอยในสภาพปลอดเชอออกนอกหลอดทดลองตองมการปรบสภาพกอนการยายปลก ความมชวตรอดของพชทยายปลกขนกบสภาพระหวางการยายปลก ดาหลาทไดจากการเพาะเลยงเนอเยอมการยายปลกในกระถางทมวสดปลกเปนดน ทราย พทมอส อตราสวน 1:1:1 คลมดวยพลาสตกเพอรกษาความชน วางเลยงทอณหภม 27+3 องศาเซลเซยส รดน า 2 ครงตอสปดาห พบวาวสดปลกดงกลาวท าใหตนกลามชวตรอดสงสด 93.33 เปอรเซนต (Yunus et al., 2012 อางโดย สมพร, 2558) นอกจากน Abdelmageed และคณะ (2011) ไดยายตนดาหลา ทเพาะเลยงในหลอดทดลองลงปลกในภาชนะทมวสดปลกเปนพสมอส และดน คลมพลาสตกเพอรกษาความชน วางเลยงในโรงเรอนพลางแสง 50 เปอรเซนต หลงจากวางเลยง 7 วน น าพลาสตก

12

ออก พบวาตนกลามชวตรอด 75 เปอรเซนต ดงนนจะเหนไดวาหากตองการใหการเพาะเลยงเนอเยอดาหลาประสบผลส าเรจทกข นตอนมความส าคญ ตองปฏบตใหถกตองและเหมาะสม จงจะไดพชตนใหมทมคณลกษณะเหมอนตนแมและจ านวนมากตามตองการ

3. การกลายพนธในพช

การกลายพนธคอการเปลยนแปลงลกษณะทางพนธกรรมของสงมชวต เกดจากการ

เปลยนแปลงของยนจากสภาพหนงไปเปนอกสภาพหนงหรอการเปลยนแปลงของโครโมโซมใน

ลกษณะตาง ๆ (สรนช, 2540) สามารถถายทอดลกษณะการเปลยนแปลงไปยงเซลลลกไดดวย

กระบวนการแบงเซลล การกลายพนธม 2 ระดบคอการกลายพนธระดบยน เปนการเปลยนแปลง

ทเกดขนภายในยน เปนการสญหายหรอเพมเขามาของสวนของยน หรอเกดการเปลยนแปลงใน

สวนโครงสรางของยน และการกลายพนธระดบโครโมโซมเปนการเปลยนแปลงทเกดในโครงสราง

โครโมโซม อาจเกดจากการขาดหายไปของสวนของโครโมโซม ท าใหยนจ านวนหนงขาดหายไป

หรอเกดจากการทสวนของโครโมโซมเพมมากกวาปกต หรอเกดการเปลยนแปลงจ านวน

โครโมโซม การกลายพนธทเกดขนในพชแบงออกเปน 2 ลกษณะดงน

3.1 การกลายพนธทเกดตามธรรมชาต มบทบาทส าคญยงตอววฒนาการของสงมชวต

พชไดผานการพฒนาการมาอยางยาวนานเชนเดยวกบสงมชวตอน ๆ ปจจยหลกทชวยใหพช

สามารถปรบตวเขากบสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงตลอดเวลาคอความแปรปรวนทางพนธกรรม

ทเกดขนและสะสมอยในพช พชทมความแปรปรวนทางพนธกรรมสวนหนงมาจากการกลายพนธ

ตามธรรมชาต อาจเกดจากการถกกระตนจากสงทมอยตามธรรมชาต เชน แสงอลตราไวโอเลต

รงสตาง ๆ และสารเคมทปะปนอยในสภาพแวดลอม ปจจยทท าใหเกดการกลายพนธตาม

ธรรมชาตของพชมหลายปจจย เชน ปจจยภายในตนพช สวนใหญเกดจากความผดพลาด

ในกระบวนการจ าลองดเอนเอ และการซอมแซม การขาด หรอการเพมของชนสวนดเอนเอ

ท าใหพชสรางเซลลสบพนธทผดปกต หรอปจจยภายนอก เชน ธาตอาหาร การปลกในดน

ทขาดธาตอาหารบางชนดมผลตออตราการกลายพนธตามธรรมชาต (อรณ, 2550) อณหภม การ

เปลยนแปลงอณหภมอยางกะทนหนท าใหพชเกดความผดปกตได นอกจากนรงสทพบตาม

ธรรมชาต ไดแกรงสทเกดจากการสลายตวของสารกมมนตรงส เชน ยเรเนยม ทอเรยม ตลอดจน

รงสทมนษยน ามาใชทางการแพทย การเกษตร และอตสาหกรรม กมสวนท าใหเกดการกลาย

พนธของพชตามธรรมชาต นกปรบปรงพนธพชไดอาศยความแปรปรวนทางพนธกรรมทมอยตาม

13

ธรรมชาตในการปรบปรงพนธพช จนไดพชสายพนธใหม ๆ มากมาย ดงนนความแปรปรวนทาง

พนธกรรมทเกดขนและสะสมอยในพชมประโยชนมากมายในการสรางพชพนธใหมใหเกดขนและม

คณลกษณะทตองการ

3.2 การกลายพนธทเกดจากการกระตน เปนการกลายพนธทเกดขนจากสงกอกลาย

พนธ ซงสงกอการกลายพนธม 2 ชนด ไดแก รงส เปนสงทเกดจากสารกมมนตภาพรงสม 2

รปแบบคอรปอนภาคไดแก รงสแอลฟา รงสเบตา และนวตรอน และรงสในรปคลนแมเหลกไฟฟา

ไดแก รงสเอกซ และรงสแกมมา เมอพชไดรบรงสอาจท าใหเกดการกลายพนธได สงกอการกลาย

พนธอกชนดหนงคอสารเคม มหลายชนดทกระตนใหเกดการกลายพนธ เชน กลมอลไคเลตงเอ

เจนต เปนสารเคมพวกทมหมอลคลซงกอใหเกดการกลายพนธโดยไปท าปฏกรยากบโมเลกล

ของดเอนเอทงกลมฟอสเฟตและกลมเบสพวกไพรมดน จงท าใหเกดการเปลยนแปลงของยน สาร

ทมการใชกนอยางกวางขวางคอ EMS ซงมผลคลายกบรงสอยางมาก (ไพศาล และปยะดา, 2550)

การเปลยนแปลงของพชไมวาจะเกดตามธรรมชาต หรอเกดจากการกระตนจากปจจยภายนอกท

มนษยกระท าลวนสามารถน าไปใชประโยชนไดทงสน โดยการใชประโยชนสามารถท าได 2 ทาง

คอการใชประโยชนโดยตรง พชทมการเปลยนแปลงลกษณะไปจากเดมตามวตถประสงคของการ

ปรบปรงพนธ สามารถน ามาขยายพนธและสงเสรมใหเปนพนธปลกส าหรบเกษตรกรไดทนท

หลงจากผานการทดสอบพนธของหนวยงานทเกยวของแลว และการใชประโยชนโดยออม หากพช

ทไดมคณลกษณะไมเปนไปตามวตถประสงคไมสามารถขยายพนธและสงเสรมใหเปนพนธปลก

ส าหรบเกษตรกรได นกปรบปรงพนธสามารถน ามาใชในการผสมพนธเพอถายทอดลกษณะท

ตองการจากพนธกลายเขาไปยงพชทตองการปรบปรงพนธได

4. การใชรงสชกน าใหเกดการกลายพนธ

รงส เปนพลงงานรปหนงทปลอยออกมาจากแหลงก าเนด สามารถเคลอนททะลทะลวง

ผานวตถตาง ๆ ทเปนตวกลางโดยมการถายเทพลงงานใหกบวตถทผาน อาจอยในรปของคลน

หรอล าอนภาคเลก ๆ กอใหเกดการเปลยนแปลงของวตถนน รงสแบงเปน 2 ประเภทคอ

4.1 รงสชนดไมกอใหเกดไอออน คอรงสทมพลงงานต าเมอผานเขาไปในตวกลาง จะไม

สามารถท าใหตวกลางนนแตกตวเปนไอออนได เนองจากพลงงานไมมากพอทจะผลกอเลกตรอน

ใหหลดออกจากอะตอมไดเชน คลนแสง คลนไมโครเวฟ คลนวทย และคลนเสยง เปนตน

14

4.2 รงสชนดกอใหเกดไอออน คอรงสทมพลงงานสงเมอรงสชนดนผานตวกลางจะท าให

อะตอมของตวกลางแตกตวเปนไอออน โดยทพลงงานจากรงสสามารถผลกใหอเลกตรอนใน

อะตอมของตวกลางหลดออกจากอะตอม ดงนนรงสประเภทนเปนรงสทใหผลดและน ามาใช

ประโยชนในการเหนยวน าใหเกดการกลายพนธในพช เชน รงสเอกซ รงสแกมมา รงสนวตรอน

เปนตน

การฉายรงสกบพชเพอเหนยวน าใหเกดการเปลยนแปลงสามารถท าไดกบสวนใดสวน

หนงของพชทสามารถน าไปขยายพนธไดเชน เมลด ซงเปนชนสวนทมความทนทานตอสภาวะ

เครยดตาง ๆ ไดดกวาชนสวนอน ๆ มการทดลองฉายรงสแกมมาแกเมลดดาวเรองในปรมาณ

0 50 100 200 300 400 500 600 700 และ 800 เกรย พบวาเมลดดาวเรองทไมไดฉายรงส

มอตราการรอดชวต 98 เปอรเซนตหลงจากเพาะ 21 วน เมลดทไดรบรงสปรมาณ 100 และ 200

เกรย เจรญเตบโตและออกดอกไดเรวกวาปกต ดอกมขนาดใหญ สวนเมลดทไดรบรงสสงกวา 200

เกรย ตนดาวเรองเจรญเตบโตชา ล าตนแคระแกรน ออกดอกชา ดอกมขนาดเลก (สายณ, 2550)

เนอเยอพชสวนอนกสามารถน ามาชกน าใหเกดการกลายพนธดวยการฉายรงสได เชน ชนสวนขอ

มรายงานของนชรฐและคณะ (2560) กลาววาชนสวนขอของมนเทศประดบลกผสมเมอน ามาฟอก

ฆาเชอและวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS เปนเวลา 8 สปดาห จากนนท าการยายเลยง

และน าไปฉายรงสแกมมาแบบเฉยบพลนทระดบ 20 40 60 80 และ 100 เกรย หลงจากนน

ท าการยายเลยงจนไดเปนตนใหมและน าออกปลกในแปลง พบวามนเทศประดบทไดรบรงส 20

เกรย มการเปลยนแปลงของสใบเปนสเขยวออนตางจากตนทไมไดรบการฉายรงส นอกจากน

สวนหวใตดน ราก เหงา และไหล กมเนอเยอเจรญในการรบรงส มการทดลองฉายรงสแกมมา

ปรมาณ 10-100 เกรยกบสวนไรโซมในไมดอกในวงศขงหลายชนดเชน Curcuma domestica

(Chosdu et al., 1995) Curcuma longa L. (Ilyas and Naz, 2014) และ Curcuma alismatifolia

(Taheri et al., 2014) พบวาปรมาณ curcumin ในไรโซมไมมความแตกตางทางสถต หลงจากฉาย

รงส นอกจากชนสวนตาง ๆ ของพชทกลาวมาขางตนสวนเนอเยอทไดจากการเพาะเลยงเนอเยอ

สามารถน ามาใชในการฉายรงสไดเชนเดยวกน มขอดคอสามารถน ามาฉายรงสไดคราวละมาก ๆ

ไมจ าเปนตองใชพนทมากเหมอนการฉายสวนอน ๆ มการทดลองใชสวนยอดรวมของเบญจมาศท

เกดจากการเพาะเลยงชนสวนในสภาพปลอดเชอมาฉายรงสพบวาสามารถเหน ยวน าใหเกดการ

เปลยนแปลงลกษณะของดอกไดเชนเดยวกน (พนทพา และคณะ, 2560)

การฉายรงสในพชสามารถท าได 2 แบบ คอแบบเฉยบพลน เปนการฉายรงสปรมาณสง

และใชเวลาสนเพอไมใหพชมโอกาสซอมแซมความเสยหายในชวงทไดรบรงส ท าใหเกดอตราการ

15

กลายพนธคอนขางสง อกรปแบบคอการฉายรงสแบบเรอรงเปนการฉายรงสในปรมาณนอย แต

ชวงระยะเวลานาน เพอใหทกระยะของการเจรญเตบโตไดรบรงส ท าใหเกดความเสยหายนอย

กวาแบบเฉยบพลนหากใชในปรมาณเทากน โดยรงสทนยมใชเปนรงสเอกซ และรงสแกมมา

สวนปรมาณทใชข นอยกบชนดของพชและสวนของพชทใชในการฉายรงส ตลอดจนวธการฉาย

รงส พชแตละชนดมความไวตอรงสแตกตางกน เชน การชกน าใหเกดการกลายพนธในแพงพวย

โดยน าเมลดพนธมาฉายรงสแกมมาแบบเฉยบพลนปรมาณ 0 50 100 150 และ 200 เกรย พบวา

ปรมาณรงส 50-200 เกรย ท าใหกลบดอกแพงพวยมลกษณะรอยดางขาวกระจายอยทวกลบดอก

ปรมาณรงส 50 และ 100 เกรย ท าใหบางดอกมจ านวนกลบดอกลดลงเหลอ 4 กลบ มขนาดทรง

พมกวางทสดและออกดอกเรวกวาปกต (Padungsil et al., 2015)

การชกน าใหเกดความแปรปรวนทางสณฐานวทยาของผกเปดโดยน าสวนยอดของผกเปด

อาย 5 สปดาห มาฉายรงสแกมมาระดบ 0-10 กโลแรด แบบเฉยบพลน น ามาเพาะเลยงในอาหาร

เหลวสตร MS เตม KN ความเขมขน 0.2 มลลกรมตอลตร และ BA ความเขมขน 5.0 มลลกรม

ตอลตร เปนเวลา 4 สปดาห เมอวดการเจรญเตบโตโดยการชงน าหนกสดของยอดทแตกใหม

พบวาการเจรญเตบโตของยอดลดลงเมอไดรบปรมาณรงสเพมขน และปรมาณรงส 3.7 กโลแรด

ท าใหยอดตาย 50 เปอรเซนต (LD50) เมอยายยอดผกเปดทรอดชวตไปวางเลยงในอาหารเหลว

สตร MS เตม NAA ความเขมขน 1 มลลกรมตอลตร นาน 2 สปดาห เพอชกน าใหเกดรากจงน า

ออกปลกภายนอกหลอดทดลอง พบความแปรปรวนในลกษณะของใบ เชน ใบดาง ใบมขนาดใหญ

ขน ใบแคบเรยวยาวกวาปกต (รกชนก และคณะ, 2549) นอกจากนมการน าสวนไรโซมของ

Zingiber officinale มาฉายรงสแกมมาแบบเฉยบพลน หลงจากยายปลกลงกระถาง 50 วน พบ

การเปลยนแปลงของปรมาณคลอโรฟลล ลกษณะทเปลยนแปลงมากทสดคอขอบใบเปนสเหลอง

รองลงมาคอลกษณะขอบใบเปนแถบขาว การชกน าใหพชเกดการกลายพนธดวยวธการนสามารถ

รนระยะเวลาและประหยดคาใชจายเมอเปรยบเทยบกบการปรบปรงพนธดวยวธอน แตเนองจาก

การฉายรงสตองใชตนพชจ านวนมาก จงไดน าการเพาะเลยงเนอเยอมาใชรวมดวย

Chanchula (2013) รายงานการชกน าการกลายพนธในตนหงสเหนซงเปนพชวงศขงทม

ดอกสวยงาม แตมปญหาการผสมพนธไมตดเมลด และลกผสมเปนหมนไมสามารถพฒนาพนธ

ตอไปได การปรบปรงพนธจงตองน าตนหงสเหนมาเพมจ านวนดวยวธการเพาะเลยงเนอเยอกอน

น าไปฉายรงสแกมมาแบบเฉยบพลนปรมาณ 10 20 40 60 80 100 และ 150 เกรย จากนนน ามา

วางเลยงในสภาพปลอดเชอ พบวาหลงเพาะเลยง 60 วน ชนสวนทไดรบรงสแกมมา 0-60 เกรย

สามารถเกดยอดใหมได แตท 80-100 เกรย ไมสามารถพฒนายอดใหมได ตนออนมสเขยวปกต

16

ทระดบ 150 เกรย เนอเยอเปนสน าตาลและตาย ลกษณะผดปกตทพบคอตนสขาว จ านวน 2 ตน

จากการฉายรงสปรมาณ 40 เกรย

5. การใชสารเคมชกน าใหเกดการกลายพนธ

สารเคมทใชในการชกน าใหพชกลายพนธมหลายชนด แตละชนดมคณสมบตและสงผลตอกระบวนการตาง ๆ ภายในตนพชแตกตางกน ดงนนการเลอกใชสารกอกลายพนธกบพชเพอกระตนใหเกดการเปลยนแปลงทงดานสณฐานวทยาและสรรวทยาภายในตนพชตองพจารณา ทงชนด ความเขมขน และวธการใช สารเคมทใชในการชกน าใหพชกลายพนธมดงน

5.1 โคลชซน มสตรเคมวา C22H25NO6 เปนสารประกอบอโรมาตกกลมอลคาลอยดพบมากในตนดองดง ทางการแพทยน ามาใชรกษาโรคเกาต ไขขออกเสบ สวนทางดานพนธศาสตรและการปรบปรงพนธพช น ามาใชในการเพมชดโครโมโซมของพชเพราะมฤทธยบยงการสรางเสนใยสปนเดลระหวางการแบงนวเคลยส ท าใหโครโมโซมไมแยกตว มผลใหสารพนธกรรมทถกสรางขนมาใหมกบชดเดมไมแยกจากกน เซลลนนจงมสารพนธกรรมเพมขนเปน 2 เทา ปกตเซลลเนอเยอทวไปมโครโมโซม 2 ชด หรอ 2x เมอสารพนธกรรมเพมเปน 2 เทา ท าใหไดเนอเยอทประกอบดวยเซลลทมโครโมโซม 4x ซงมกสงผลใหเนอเยอพชมลกษณะเปลยนแปลงไปในทางดหรอเลวลงได เชน เนอเยอหนาขน ขนาดใหญขน รปรางอาจแตกตางจากเดม กจกรรมของเซลลอาจเปลยนแปลงไปได อตราการเจรญเตบโตอาจชาหรอเรวกวาปกต เปนตน สารโคลชซนนม ผน ามาใชชกน าใหเกดการกลายพนธในพชอยางกวางขวาง เนองจากไมเปนอนตรายตอพช แมจะใชในอตราสงเพราะเปนสารทสกดจากพช เคลอนยายไปตามสวนตาง ๆ ของพชโดยยงคงรกษารปเดมและท าหนาทช กน าใหเกดการกลายพนธไดเปนเวลานาน อกทงไมท าใหเกดการเปลยนแปลงโครงสรางของยน (นพพร, 2546)

5.2 ปจจยทมผลตอการใชสารโคลชซนเพอปรบปรงพนธพช

ปจจยส าคญตอประสทธภาพของการชกน าใหเกดการกลายพนธคอ ชนสวนพช ระดบความเขมขนของสารเคม รวมกบระยะเวลาการจมแชชนสวนพช และวธการใหสาร (Petersen et al., 2003) โดยพชแตละชนดจะตอบสนองตอโคลชซนไดแตกตางกน

5.2.1 ชนสวนพช ผลส าเรจของการชกน าใหเกดการกลายพนธโดยใชโคลชซนขนกบชนดของชนสวนพชทน ามาใช และประสทธภาพในการล าเลยงสารของเนอเยอพชชนด นน ๆ เขาสเนอเยอเจรญ (Allum et al., 2007) โดยทวไปนยมใชชนสวนเนอเยอเจรญในการ

17

ชกน าใหเกดการกลายพนธ เชน เมลด ขอ ปลายยอด และตาขาง เปนตน พรพรณ และคณะ (2553) ท าการศกษาวธการเพมจ านวนชดโครโมโซมของพรกขหนโดยแชเมลดพรกในสารละลายโคลชซนในทมด เปนเวลา 6 ชวโมง พบวาการแชเมลดพรกขหนในสารละลายโคลชซนความเขมขน 300 มลลกรมตอลตร สามารถชกน าใหเกดตนพรกโพลพลอยดไดสงสด 70 เปอรเซนต อญญาณ และสมปอง (2553) ชกน าใหเกดความหลากหลายทางพนธกรรมในหนาววพนธ Micky Mouse โดยใชแคลลสจมแชในสารละลายโคลชซนความเขมขน 0 0.05 0.10 0.15 และ 0.20 เปอรเซนต เปนระยะเวลา 24 48 และ 72 ชวโมง พบวาอตราการรอดชวตของแคลลสหลงยายเลยงเปนเวลา 21 วน ลดลงตามความเขมขนของสารละลายโคลชซนทสงขน เมอท าการตรวจสอบขนาดใบพบวาความยาว และความกวางใบไมมความแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต และพบลกษณะอาการใบดาง

นอกจากชนสวนเมลดและแคลลสแลวชนสวนอน ๆ ของพชสามารถน ามาชกน าใหเกดการกลายพนธโดยใชสารโคลชซนรวมกบการเพาะเลยงเนอเยอได เชน วรภทรา และณฐา (2553) ทดลองใชโปรโตคอรมของเอองดนใบหมากมาจมแชในสารละลายโคลชซนความเขมขน 0 0.005 0.01 0.025 และ 0.05 เปอรเซนต พบวาสารละลายโคลชซนความเขมขน 0.05 เปอรเซนต ท าใหโปรโตคอรมมอตราการรอดชวตต าสด 51.67 เปอรเซนต และมผลท าใหความสงของตน ความยาวใบ ความยาวราก และจ านวนรากลดลง แตความกวางใบเพมขน

5.2.2 วธการใช เปนปจจยหนงทสงผลตออตราการเปลยนแปลงของเนอเยอพช ซงวธการใชสารโคลชซนกบชนสวนพชสามารถท าไดหลายวธ เชน การจมแชชนสวนพช (กญจนา และคณะ, 2557; อญญาณ และสมปอง, 2551; Herrera et al., 2002) การวางเลยงรวมกบอาหารสงเคราะห การหยดสารละลายโคลชซนลงบนยอดออน (วฒกร และกตต, 2555) การใชส าลชบสารละลายโคลชซนวางบนยอดออน การผสมโคลชซนกบวนหรอลาโนลนแลวน าไปวางบนยอดออน หรอฉดสารละลายโคลชซนเขาตนพชดวยเขมฉดยา เปนตน (วรวฒ, 2542 อางโดย นคร และจรสศร, 2550)

5.2.3 ความเขมขน และระยะเวลา ความเขมขนของโคลชซนรวมกบระยะเวลาทใชม

ผลตอการเปลยนแปลงของชนสวนพช ซงพชแตละชนดตอบสนองแตกตางกนหากใชความเขมขน

ต าอาจไมสามารถชกน าใหเกดการเปลยนแปลงของชนสวนพชได แตถาใชความเขมขนสงเกนไป

ท าใหสงผลเสยและชนสวนพชอาจตายได ดงนนความเขมขนและระยะเวลาเปนปจจยทม

ความส าคญมากในการชกน าใหพชเกดการเปลยนแปลง Tang และคณะ (2010) ทดลองจมแช

แคลลสของ Paulownia tomenosa ในสารละลายโคลชซนความเขมขนต า แตเพมระยะเวลาจมแช

ใหนานขน พบวาสามารถเพมเปอรเซนตการเกดตนโพลพลอยดได นอกจากนการใชสารโคลชซน

18

ความเขมขนสง แตใชระยะเวลาการจมแชนอยลง สามารถชกน าใหเกดการเปลยนแปลงของตน

พชไดเชนกน (Allum et al., 2007)

นตยศร และอ าไพ (2541) ชกน าใหเกดเตตระพลอยดในหมอนพนธนอยคณไพและ

ใหญบรรมย โดยการใชสารละลายโคลชซนความเขมขน 0.02-0.10 เปอรเซนต เปนเวลา 2-5 วน

พบวาตนหมอนใบหนา สเขยวเขม ขนาดของเซลลปากใบ และจ านวนเมดคลอโรพลาสตในเซลล

ปากใบเพมขน

สขไผท และวไลลกษณ (2551) ทดลองน าสวนตนออนกลวยไมดนหมกลง (Eulophia

andamanensis Rchb.f) มาวางเลยงในอาหารเหลวทเตมและไมเตมโคลชซนความเขมขน 0.1

และ 0.2 เปอรเซนต เปนเวลา 24 48 หรอ 72 ชวโมง จากนนน าตนออนลางดวยน ากลนนง

ฆาเชอ และวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร Vacin and Went เปนเวลา 4 เดอน พบวาตนออน

ทวางเลยงบนอาหารเตมสารละลายโคลชซนความเขมขน 0.1 เปอรเซนต นาน 72 ชวโมง และ

โคลชซนเขมขน 0.2 เปอรเซนต นาน 48 ชวโมง มน าหนกสดของตนสงสด จ านวนปากใบไมม

ความแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต แตการแชตนออนของกลวยไมดนหมกลงในสารละลาย

โคลชซนความเขมขน 0.2 เปอรเซนต นาน 48 ชวโมง มจ านวนปากใบนอยทสด

กญจนา และคณะ (2557) ชกน าใหเกดการกลายพนธของบวหลวงพนธบณฑรก และ

พนธปทมมาในสภาพปลอดเชอโดยแชคพภะและยอดในสารละลายโคลชซนความเขมขน 0 0.02

0.05 และ 0.10 เปอรเซนต เปนเวลา 12 และ 24 ชวโมง พบวาการใชโคลชซนความเขมขนสง

เปนระยะเวลานานท าใหอตราการรอดชวตและการเจรญเตบโตลดลง

บณฑตา และคณะ (2560) กลาววาการแชชนสวนขอของลนเดอเนย ซงเปนพชใน

วงศ Linderniaceae มลกษณะคลายตนแววมยรา ในอาหารเหลวสตร 1/2MS ทมสารละลาย

โคลชซนความเขมขน 0 5 10 15 และ 20 มลลกรมตอลตร เปนระยะเวลา 24 48 และ 72 ชวโมง

พบวาชนสวนขอมอตราการรอดชวตต า สารละลายโคลชซนความเขมขน 15 มลลกรมตอลตร

ระยะเวลา 72 ชวโมง ท าใหชนสวนพชมอตราการรอดชวตเพยง 15 เปอรเซนต ในสวนของความ

สง ความยาวปลอง และความยาวใบลดลงในทกความเขมขน จากการคดเลอกตนทคาดวาเปน

โพลพลอยดพบวาตนทไดรบสารละลายโคลชซนมความหนาของล าตนเพมขน ความสงของตน

ลดลง ใบหดสนลง มลกษณะหงกงอในทกความเขมขนแตกตางจากทไมไดรบสารละลายโคลชซน

จากการทดลองทกลาวมาขางตนพบวาความเขมขน และระยะเวลาการแชชนสวนพช

ในสารละลายโคลชซนแตกตางกน สงผลตอการเปลยนแปลงของชนสวนพชในลกษณะทตางกน

19

5.3 สารเอทธลมเทนซลโฟเนท (Ethylmethanesulphonate: EMS) มสตรโมเลกลคอ

CH2SO4OCl2H5 เปนของเหลวใส ไมมส ละลายน าไดประมาณ 8 เปอรเซนต สามารถเหนยวน าให

เกดการกลายพนธไดในสงมชวต มผลกระทบตอความผดปกตของโครโมโซมพชนอยมาก ศรญญา

และสมปอง (2551) จมแชโปรโตคอรมไลบอด (Protocorm–like bodies : PLBs) ของกลวยไม

เหลองจนทบรในสารละลาย EMS ความเขมขน 0 0.25 0.50 0.75 และ 1 เปอรเซนต นาน 60

และ 90 นาท แลวเพาะเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS ปราศจากสารควบคมการเจรญเตบโต

พบวาหลงเพาะเลยงเปนเวลา 14 วน PLBs ทจมแชในสารละลาย EMS ความเขมขน 0.80

เปอรเซนต นาน 90 นาท มอตราการรอดชวต 50 เปอรเซนต PLBs ทไมจมแชสารละลาย EMS

สรางยอดใหมสงสด 15 เปอรเซนต ในขณะท PLBs ทจมแชในสารละลาย EMS ความเขมขน

0.75 และ 1 เปอรเซนต นาน 90 นาท ใหอตราการเกดยอดต าสดเทากนคอ 2 เปอรเซนต เมอ

ตรวจสอบลกษณะทางสณฐานวทยาพบวาทรตเมนตทจมแชในสารละลาย EMS เขมขน 1

เปอรเซนต นาน 60 นาท เกดตนเผอก 10 เปอรเซนต และ EMS เขมขน 1 เปอรเซนต นาน 90

นาท พบอาการใบดาง 11 เปอรเซนต จากการทดลองขางตนจะเหนไดวาความเขมขนของ EMS

แมจะใชในปรมาณนอยกสามารถชกน าใหเกดการเปลยนแปลงได สอดคลองกบการทดลองของ

ชานนท และเมง-เจยว (2560) รายงานวาการจมแช PLBs ของกลวยไม Erycina pussila ใน

สารละลาย EMS ความเขมขน 0.10 เปอรเซนต เปนเวลา 1 ชวโมง สามารถเหนยวน าใหเกด

การกลายพนธท งดานการเจรญเตบโตและทางสรรวทยา เชน ลกษณะผดปกตของใบ จ านวนชอ

ดอกเพมขน

ไซนยะ และคณะ (2557) ทดลองจมแช PLBs ของกลวยไมหวายโซเนยในสารละลาย

EMS เขมขน 0.75 เปอรเซนต เปนเวลา 60 และ 90 นาท พบวาความเขมขนและระยะเวลาทใช

ท าให PLBs มอตราการรอดชวตสงกวา 50 เปอรเซนต ตนกลาทผานการแชในสารละลาย EMS

เขมขน 0.75 เปอรเซนต นาน 90 นาท มการเจรญเตบโตเรวกวา มขนาดใบ ราก และเซลลคม

ใหญกวาชดควบคม

ขอดของสารเคมกอกลายพนธทเหนอกวาการใชรงสกอกลายพนธคอ สามารถท าใหเกดการเปลยนแปลงทจ าเพาะและสามารถท านายได อยางไรกตามแมวาสารเคมกอกลายพนธ จะท าใหเกดการกลายของยนไดในอตราทสงกวารงสกอกลายพนธ แตมขอเสยหลายประการ ไดแก ความไมแนนอนในการเขาถงเซลลเปาหมาย มการท าซ าไดยาก มความคงอยนานของ สงกอกลายพนธ และตองค านงถงความปลอดภยในการด าเนนการมากกวาการใชรงสกอกลายพนธ (กตต และคณะ, 2555)

20

6. การใชสารชะลอการเจรญเตบโตพาโคลบวทราโซล สารพาโคลบวทราโซลมสตรทางเคมคอ C15H20CINO3 (ภาพท 1.2) ชอการคาวา Cultar, Parly และ Bonzi เปนผลตภณฑในรปสารแขวนลอยความเขมขน 25 เปอรเซนต หรอผงละลายน าได 50 เปอรเซนต มคาความเปนพษ (LD50) เมอใหสารกบหน 1,300-2,000 มลลกรมตอกโลกรม เปนสารชะลอการเจรญเตบโตทใชกบพชไดอยางกวางขวางทงพชสวน พชไร และไมดอก ไมประดบ มผลยบยงการสงเคราะหจบเบอเรลลนภายในพช ท าใหกงไมยดยาว ความยาวของกงจงสนกวาปกต ไมมผลตอใบ จ านวนใบจงไมเปลยนแปลง (Sterett,1985) นอกจากนสาร พาโคลบวทราโซลยงมผลท าใหล าตน และใบมขนาดเลกลง ขอและปลองสนลง ใบมสเขยวเขม มจ านวนคลอโรฟลล และคลอโรพลาสตเพมมากขนสงผลใหกระบวนการสงเคราะหดวยแสงของพชมประสทธภาพสงขน จงสงผลตอผลผลตทงดานปรมาณและคณภาพ สารพาโคลบวทราโซลเคลอนยายไดดทางทอน าแตไมเคลอนททางทออาหาร จงสามารถน ามาใชไดทงวธการฉดพนทางใบ และราดลงดน มการทดลองเพอศกษาวธการทเหมาะสมส าหรบการใหสารพาโคลบวทราโซลกบตนกลวยไมสกลหวายพนธบอมโจเพอท าเปนไมแคระ พบวาการใหสารโดยวธราดลงดนท าใหความสงเฉลยของล าตนเพมขนนอยทสด สามารถควบคมการเจรญเตบโตของตนกลวยไมไดดกวาวธการฉดพนทางใบ (สนอง, 2550) ดงนนหากตองการใชสารพาโคลบวทราโซลกบพชตองพจารณาถงวธการใหสารและระดบความเขมขนของสารทพชสามารถตอบสนองไดดวย

ภาพท 1.2 สตรโครงสรางทางเคมของสารพาโคลบวทราโซล ทมา : ภาณพงศ (2548)

21

7. อทธพลของสารพาโคลบวทราโซลตอพช 7.1 ผลของสารพาโคลบวทราโซลตอการเพาะเลยงเนอเยอพช

การใชสารพาโคลบวทราโซลในสภาพปลอดเชอมวตถประสงคเพอเพมประสทธภาพการชกน ายอด อรณ และสมปอง (2559) รายงานการใชสารพาโคลบวทราโซลในสภาพปลอดเชอเพอขยายพนธดาหลา โดยการเตมสารพาโคลบวทราโซลความเขมขน 0 10 20 30 40 และ 50 มลลกรมตอลตร ลงในอาหารสงเคราะหทวางเลยงชนสวนยอดของดาหลา พบวาหลงจากวางเลยงเปนเวลา 8 สปดาห สามารถชกน าใหเกดยอดใหมไดทกความเขมขน โดยเปอรเซนตการเกดยอดรวม และจ านวนยอดรวมใหผลไมแตกตางทางสถต เมอพจารณาความยาวยอดพบวามแนวโนมลดลงเมอความเขมขนของสารพาโคลบวทราโซลเพมขน โดยสวนยอดดาหลาทวางเลยงบนอาหารสตร MS เตมสารพาโคลบวทราโซลความเขมขน 0 10 20 และ 30 มลลกรมตอลตร ใหยอดใหมทมความยาวยอด 3.15-3.69 เซนตเมตร ไมแตกตางกนทางสถต และสวนยอดดาหลาทวางเลยงบนอาหารสตร MS เตมสารพาโคลบวทราโซลความเขมขน 40 และ 50 มลลกรมตอลตร ใหยอดใหมทมความยาวยอด 1.75 และ 1.25 เซนตเมตร แตกตางอยางมนยส าคญทางสถต นอกจากนมรายงานการใชสารพาโคลบวทราโซลกบดาหลาในสภาพปลอดเชอ โดยการวางเลยงสวนปลายยอดบนอาหารสงเคราะหสตร MS เตม BA เขมขน 2 มลลกรมตอลตร รวมดวยสารพาโคลบวทราโซลความเขมขนตาง ๆ พบวาสารพาโคลบวทราโซลความเขมขน 0.10 มลลกรมตอลตร สามารถชกน าใหดาหลาเกดยอดสงสด ความสงเฉลย 3.78 เซนตเมตร และใบมสเขยวเขมขน (Chidburee, 2002) Jala และ Bodhipadma (2012) ทดลองขยายพนธกระเจยวฉตรทพยซงเปนไมดอกวงศขงเชนเดยวกบดาหลา โดยวางเลยงชนสวนปลายยอดบนอาหารสงเคราะหสตร MS เตม BA เขมขน 5 มลลกรมตอลตร รวมดวยสารพาโคลบวทราโซลความเขมขนตาง ๆ พบวาพาโคลบวทราโซลความเขมขน 0.01 มลลกรมตอลตร รวมกบน ามะพราว 15 เปอรเซนต สามารถชกน าใหกระเจยวฉตรทพยเกดยอดรวมไดเพมขนเฉลย 7.25 ยอดตอชนสวน สงกวาการไมเตมพาโคลบวทราโซล

การใชสารพาโคลบวทราโซลกบพชทไดจากการขยายพนธดวยวธการเพาะเลยงเนอเยอหลายชนด เชน เบญจมาศ (Kucharska and Orlikowaka, 2008) ดาหลา (อรณ และสมปอง, 2559) แอปเปล (Kepenek and Karoglu, 2011) กระเจยว (Jala and Bodhipadma, 2012) ปทมมา (Jala, 2014) และขมน (Archana et al., 2015) เปนตน ผลทเกดขนเปนไปในลกษณะคลายคลงกน กลาวคอตนกลาทไดรบสารพาโคลบวทราโซลทงกอนหรอหลงการยายปลกมอตราการรอดชวตสงกวาตนกลาทไมไดรบสาร เชน การเตมสารพาโคลบวทราโซลความเขมขน0.5 1.0 หรอ 3.0 มลลกรมตอลตร รวมกบ IAA ความเขมขน 0.5 มลลกรมตอลตรในอาหารสงเคราะหเพอชกน ารากเบญจมาศ พบวาตนกลาทชกน ารากบนอาหารทมสารพาโคลบวทราโซลจะมคณภาพสงกวาตนกลาทไมไดรบสาร กลาวคอเมอท าการบนทกการเจรญเตบโตในสวนของยอดและรากหลงจากการยายปลก 1 เดอน พบวาตนกลาทไดรบสารพาโคลบวทราโซลมน าหนก

22

สดของยอดและรากเพมขนเมอความเขมขนของสารพาโคลบวทราโซลเพมขน และสงสดทความเขมขน 1 มลลกรมตอลตร แตกตางอยางมนยส าคญทางสถตกบตนทไมไดรบสาร แตจ านวนใบ และพนทใบไมแตกตางกน (Kucharska and Orlikowaka, 2008) นนแสดงใหเหนวาตนกลาทไดรบสารพาโคลบวทราโซลมความสามารถในการดดน าไดดกวา และเจรญเตบโตไดเรวกวาตนทไมไดรบสาร 7.2 ผลของสารพาโคลบวทราโซลตอการควบคมความสงของพช การผลตพชวงศขงเปนไมดอกกระถางหากเกษตรกรตองการจ าหนายไปยงประเทศตาง ๆ ทวโลกจ าเปนตองพฒนาตนใหมความสงตามมาตรฐานสากล คอ 1.5-2 เทาของความสงของภาชนะทปลก โดยตองลดความสงของตนและความยาวชอดอก การลดความสงสามารถท าไดโดยใชสารพาโคลบวทราโซลซงมคณสมบตยบยงการสรางจบเบอเรลลน Thohirah และคณะ(2005) ทดลองใชสารพาโคลบวทราโซลกบพชวงศขง 2 ชนดคอ ตนกลาของ Curcuma roscoena อาย 3 สปดาห ใชวธการราดลงดน และไรโซมของ Curcuma alismatifolia ใชวธการแช พบวาสารพาโคลบวทราโซลมผลตอความสงของตนพชไมวาจะใหสารดวยวธการใด หรอใชชนสวนใดกตาม เมอความเขมขนของสารพาโคลบวทราโซลเพมขนความสงจะลดลง ความเขมขนทเหมาะสมหากใชวธการราดลงดนคอ 20 มลลกรมตอลตร และหากใชวธการแชไรโซมความเขมขนทเหมาะสม คอ 40 มลลกรมตอลตร สารพาโคลบวทราโซลมผลตอการยดยาวของล าตนเทานนไมไดสงผลตอสวนอน ๆ จงท าใหตนพชไมมลกษณะผดปกตเมอเปรยบเทยบกบตนทไมไดรบสาร สารพาโคลบวทราโซลจะสงผลตอความสงของพชวงศขงไดเพมขนหากใชสารรวมกบการควบคมจ านวนชวโมงทพชไดรบแสงตอวน พชวงศขงทตอบสนองตอจ านวนชวโมงทไดรบแสงตอวนเชน ปทมมา เหนไดจากความสง และจ านวนใบทเพมขนเมอจ านวนชวโมงทไดรบแสงเพมขน ดงนนหากตองการควบคมความสงของปทมมาดวยวธการใชสารพาโคลบวทราโซล ควรท ารวมกบการควบคมแสงในปรมาณทเหมาะสมจะชวยเพมผลส าเรจของการผลตไมดอกกระถางไดอกทางหนง (Thohirah et al., 2005) นอกจากพชวงศขงแลวสารพาโคลบวทราโซลไดถกน ามาใชกบไมดอกอกหลายชนดเชน กลวยไมสกลหวายพนธบอมโจ Dendrobium Sonia “Bomjo” (สนอง, 2550) อาย 6 เดอน เพอท าไมแคระ โดยราดสารพาโคลบวทราโซลความเขมขน 200 300 400 และ 500 มลลกรมตอลตร ลงบนวสดปลกเพยงครงเดยว พบวาการใหสารโดยวธการราดลงบนวสดปลกนนท าใหความสงเฉลยของล าตนเพมขนนอยทสด 0.33 เซนตเมตร และท าใหขนาดของทรงพมเพมขนนอยทสดเฉลย 0.50 เซนตเมตรเมอเปรยบเทยบกบตนทไมไดรบสาร โดยสารพาโคลบวทราโซล จะมผลยบยงการเจรญเตบโตของตนกลวยไมสกลหวายไดเพยง 3 เดอน หลงจากนนความสงและขนาดของทรงพมไมแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตกบตนทไมราดสาร การทดลองใชสารพาโคล บวทราโซลกบตนเบญจมาศพนธเหลองไตหวนเพอผลตเปนไมดอกกระถางโดยเปรยบเทยบ

23

จ านวนครงทใหคอ 0 1 2 และ 3 ครง ระดบความเขมขนทใหคอ 10 มลลกรมตอลตร ปรมาตร 100 มลลลตรตอกระถางตอครง เทากนทกครง จากการศกษาพบวาการใหสารพาโคลบวทราโซลแกตนเบญจมาศสามารถลดความสงและความยาวของปลองท าใหทรงพมกระชบมากขน มผลชะลออายดอกบาน 50 เปอรเซนตใหนานขน มผลท าใหจ านวนดอกตอกระถาง และขนาดดอกลดลงตามจ านวนครงทใหเมอเปรยบเทยบกบตนควบคม 7.3 ผลของสารพาโคลบวทราโซลตอสภาวะขาดน าของพช ประเทศไทยประสบปญหาสภาพแวดลอมไมเหมาะสม เชน ความแหงแลง ฝนไมตกตามฤดกาล สภาพปญหาดงกลาวท าใหพชตกอยในสภาวะขาดน าซงถอเปนความเครยดทเกดขนในพชเกอบตลอดเวลาเนองจากน าในดนลดลง พชไมสามารถดดน าทอยภายนอกเขาสเซลลได สภาพอากาศทแหงแลงท าใหพชสญเสยน าโดยเฉพาะการคายน าและการระเหยของน า สงผลกระทบทงในระดบเซลลและกระบวนการตาง ๆ ภายในเซลล เชน ท าใหอตราการสงเคราะหดวยแสงลดลง การเกดสารอนมลอสระซงสารดงกลาวมคณสมบตเปนตวออกซแดนซอยางรนแรง ท าลายโมเลกลของสารตาง ๆ เชน ดเอนเอ โปรตน เยอหมเซลล ท าใหเซลลตายได (Farooq et al., 2009) สภาวะแลงสงผลตอการเปลยนแปลงทางสรรวทยา กระบวนการทางชวเคม รวมไปถงรปแบบการแสดงออกของยนหลายประการ การตอบสนองของพชเมอไดรบสภาพแวดลอมทไมเหมาะสมเปนผลมาจากการพยายามปรบตวเพอใหสามารถมชวตอยรอดได พชมการสงสญญาณเชองโยงของระบบตาง ๆ รวมไปถงการเปลยนแปลงทางสรรวทยา สณฐานวทยา และกลไกทางชวเคม เชน การสรางสารตานอนมลอสระเพอก าจดอนมลอสระ นอกจากนเมอพชอยในสภาวะแหงแลงจะมการสะสมตวถกละลายทไมเปนพษตอเซลล เชน โพรลน ไกลซน เพมสงขน การสะสมตวถกละลายเหลานมบทบาทส าคญในการรกษาสมดลของน าภายในเซลล สงผลใหพชสามารถรกษาระดบน าในเซลลทต ากวาระดบน าภายนอกเซลลอยางตอเนองและเปนกลไกส าคญในการทนตอสภาวะแหงแลงของพช สภาวะเครยดน าเปนสภาพแวดลอมทไมเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของพชโดยเฉพาะสภาวะขาดน า ซงเปนสภาวะทพชมอตราการคายน ามากกวาอตราการดดน า เปนผลใหปรมาณน าในพชลดลงจนมผลตอสรรวทยาของพช (Hajihashemi and Ehsanpour, 2013) โดยพชจะมกระบวนการตอบสนองตอสภาวะขาดน าหลายกระบวนการ ทงนข นอยกบระดบความรนแรงและชวงเวลาของการขาดน า การสรางและสะสมโพรลนเปนดชนชวดทส าคญส าหรบการอยรอดของพชในสภาพขาดน า (Jungklang and Saengnil, 2012) ภาวะเครยดในพชทเกดจากความแหงแลง อาจมาจากหลายสาเหต เชน ปรมาณน าในดนนอยเกนไป อตราการระเหยของน าสง สภาพอากาศทแหงแลง ปรมาณน าฝนนอย ซงลวนแลวแตท าใหพชอยในภาวะทขาดน าทงสน โดยทวไปสาเหตของความแหงแลงมกจะเกดจากปรมาณน าฝนทนอยเกนไป รวมกบเกดอตราการระเหยของน าสง เปนททราบกนวาองคประกอบสวนใหญในเซลลพชคอน า และน ายงเปน

24

ตวกลางในการเกดปฏกรยาทางชวเคมทส าคญภายในเซลลของพช ดงนนสภาวะทพชขาดน ายอมจะท าใหเกดความผดปกตตาง ๆ ได เชน แรงดนเตงภายในเซลลลดลง เกดปรากฎการณ plasmolysis และพชแสดงอาการเหยว อตราการเจรญเตบโตชาลง เซลลใหมทเกดขนมขนาดเลก และกระบวนการตาง ๆ ภายในตนพชจะคอย ๆ ถกท าลายไปในทสด เมอพชเกดภาวะขาดน าจะมการสรางกรดแอบซซกเพมมากขนซงเปนสญญาณทางเคมทท าใหพชรบรวาเกดภาวะขาดน า และท าใหเกดการตอบสนองตอภาวะขาดน าในลกษณะทแตกตางกนไปในอวยวะแตละสวนของพช รวมถงการเปลยนแปลงดานการเจรญเตบโตและพฒนาการตาง ๆ ของพช เชน ปากใบจะปดแคบลง มอตราการเจรญเตบโตของรากสงกวายอด มลกษณะสณฐานวทยาบางประการเปลยนแปลงไป เชน มการสรางขนมากขน เปลอกไมหนาขน มหนามมากขน เปนตน ในทางสรรวทยาพบวาขณะทเกดภาวะขาดน า เมอแรงดนเตงลดลง พชจะพยายามหาทางรกษาภาวะสมดลเอาไว กลไกอยางหนงทเกดขนคอการสรางสารประกอบไนโตรเจนและคารโบไฮเดรตทละลายน าไดเพมขนในเซลล มการเปลยนแปงใหเปนน าตาลเพอรกษาสภาพแรงดนภายในเซลล และท าใหเกดการออสโมซสของน ากลบเขามาในเซลลใหมากขน เพอชะลอไมใหแรงดนเตงลดลงท าใหเซลลรกษาสภาพไวได พชแตละชนดมวธการหรอกลไกทท าใหสามารถอยรอดไดในภาวะขาดน า หรอในสภาพแวดลอมทแหงแลงไดแตกตางกน การเพมความสามารถดดน าพบวาพชมการสรางรากทมอตราการเจรญเตบโตทรวดเรว และมความยาวรากหยงลกลงไปในดน รวมทงมการแยกและแผกระจายออกอยางหนาแนนเพอทจะสามารถดดน าทอยในชนดนระดบลาง ๆ การลดการคายน าพชจะมชวงเวลาทปากใบปดยาวนานขน นอกจากนนยงพบวาปากใบทถกสรางขนในขณะทสภาพแวดลอมขาดน าจะมขนาดเลกกวาปกต แตจะมความหนาแนนเพมมากขน การมปากใบเพมมากขนจะชวยท าใหพชสามารถควบคมการคายน าไดเรวขน และการมช นอพเดอมส ดานนอกหนาเปนวธการหนงทจะชวยลดอตราการสญเสยน าออกจากพชไดเชนเดยวกน

Jungklang และ Saengnil (2012) ทดลองใหสารพาโคลบวทราโซลความเขมขน 0 และ 1500 มลลกรมตอลตรแกหนอปทมมาขนาด 10-15 เซนตเมตร หลงจากนน 2 สปดาห น าตนปทมมามางดการใหน าเปนเวลา 0-40 วน บนทกผลอตราการรอดชวตและการเจรญเตบโตของตนปทมมา พรอมทงวดปรมาณน าในดน ปรมาณน าสมพทธในใบ ปรมาณโพรลนในใบ พบวาตนปทมมาทไดรบสารพาโคลบวทราโซลเตยกวาตนทไมไดรบสารเมอตนปทมมาขาดน านาน 25-40 วน สวนน าหนกแหงตอตนพบวาตนทไดรบสารพาโคลบวทราโซล มน าหนกแหงตอตนสงกวาชดควบคม เมอตนปทมมาขาดน ามากกวา 20 วน จากการวดความชนในดนรอบ ๆ หวพนธปทมมาทลก 3 นวจากผวดนพบวาดนทขาดน านานกวา 30 วน มปรมาณน าในดนลดลงมากกวา 50 เปอรเซนต ปรมาณน าในดนทต าเชนนไมมผลตอการเจรญเตบโตทางดานความสงของปทมมาทไดรบสารพาโคลบวทราโซล โดยพบวาตนทไดรบสารพาโคลบวทราโซลมการเจรญเตบโตทางดานความสงนอยกวาตนทไมไดรบสาร อาจเนองมาจากฤทธของสารพาโคลบวทราโซลไปมผลยบยงการสรางจบเบอเรลลนภายในพชโดยไปยบยงการเกด oxidation ของ kaurene ไปเปน

25

kaurenoic acid ทเซลลบรเวณใตเนอเยอเจรญปลายยอดท าใหล าตนชะลอการเตบโตลง (Sterett, 1985)

นอกจากนมไมดอกอกหลายชนดเมอไดรบสารพาโคลบวทราโซลจะลดปรมาณการใชน าลงไดเชน ภาณพล และปวณา (2557) ศกษาผลของสารพาโคลบวทราโซลตอการเจรญเตบโต และการใชน าของดาวเรองกระถาง โดยใหสารพาโคลบวทราโซล 0 50 100 และ 200 มลลกรมตอลตร ดวยวธการราดลงดนจ านวน 3 ครง พบวาการใหสารพาโคลบวทราโซลท าใหพชมการเจรญเตบโตลดลงตามความเขมขนของสารพาโคลบวทราโซลทเพมขน สารพาโคลบวทราโซล 200 มลลกรมตอลตร มผลยบยงการเจรญเตบโตของพชมากทสด นอกจากนยงพบวาการใหสารพาโคลบวทราโซลความเขมขนเพมขนท าใหดาวเรองมคาการใชน าและสมประสทธการใชน าลดลง โดยการใชน าของพชคอการสญเสยน าโดยการระเหยออกไปจากผวดนหรอวสดปลกรอบ ๆ ตนพช รวมกบการคายน าของพชออกทางปากใบ การใหสารพาโคลบวทราโซลท าใหดาวเรองกระถางมคาการใชน าลดลงเนองจากขนาดทรงพมและพนทใบลดลง และประสทธภาพการใชน าของดาวเรองลดลงดวยเชนเดยวกน ในอนาคตหากมการเปรยบเทยบตนทนการผลต และยนยนไดวาราคาสารพาโคลบวทราโซลทใชมมลคานอยกวาปรมาณน าทสญเสยไปได จะชวยใหเกษตรกรลดตนทนการผลตโดยการประหยดน าในสภาวะททรพยากรน ามจ ากด โดยไดผลผลตทมคณภาพและไมกระทบตอคณภาพผลผลต 8. การตรวจสอบการกลายพนธในพช วธการตรวจสอบการกลายพนธของพชทไดจากการชกน าใหเกดการกลายพนธโดยใชสารเคม สามารถตรวจสอบลกษณะทางสณฐานวทยา ลกษณะทางสรรวทยา และการตรวจสอบลกษณะทางเซลลวทยา

8.1 การตรวจสอบลกษณะทางสณฐานวทยา การเปลยนแปลงทเกดจากการชกน าใหกลายพนธ สามารถตรวจสอบจากลกษณะทางสณฐานวทยา คอลกษณะทปรากฏโดยทวไปสามารถสงเกตได เปนการบอกความแตกตางโดยใชวธการเปรยบเทยบลกษณะภายนอก ไดแก การใชลกษณะรปพรรณสณฐานพชทมความแตกตางกนมาใชเปนเครองหมายบงช เชน ลกษณะใบ ล าตน ฝก และดอก เปนตน ซงท าไดงายและสะดวก อยางไรกตามการตรวจสอบลกษณะการกลายพนธดวยลกษณะทางสณฐานวทยา มขอจ ากดบางประการ เชน พชบางชนดตองใชระยะเวลานานหากตองการเปรยบเทยบลกษณะของดอก ฝก หรอเมลด เนองจากตองรอใหตนเจรญเตบโตจนถงระยะทแสดงลกษณะเหลานนออกมา การแสดงออกของลกษณะตาง ๆ เปนผลเนองมาจากพนธกรรมและบางลกษณะผนแปรตามสภาพแวดลอม และอทธพลรวมระหวางสภาพแวดลอมกบลกษณะทางพนธกรรม ท าใหการตรวจสอบลกษณะทางสณฐานวทยาคลาดเคลอนได ชานนท และเมง-เจยว (2560) รายงานการ

26

กลายพนธของกลวยไม Erycina pusilla จากการกระตนดวยสารละลาย EMS ความเขมขน 0.1 0.2 0.4 และ 0.8 เปอรเซนต เปนเวลา 30, 60 และ 120 นาท พบวาเมอแช PLBs ในสารละลาย EMS ความเขมขนสงและระยะเวลาการแชนาน PLBs เรมมการเปลยนเปนสเหลองจนถงสขาว และบางสวนเปลยนเปนสน าตาลและตายในทสด การใชสารละลาย EMS ความเขมขนต า และระยะเวลาการแชนอย สงผลใหเกดการกลายพนธสงเกตไดจากลกษณะการผดปกตของใบ จ านวนชอดอกเพมขน ระยะเวลาออกดอกเรวขน ดอกมขนาดเลกลง การเปลยนแปลงของกลบดอก กลบเลยง เมอเปรยบเทยบกบตนทไมใชสาร เชนเดยวกบการจมแชชนสวนใบกลอกซเนยในสารละลายโคลชซนความเขมขน 0.75 และ 1 เปอรเซนต นาน 60 และ 90 นาท พบลกษณะยอดรวมทผดปกต เชน ยอดรวมมขนาดเลก ใบสเขยวออน สของใบซด (ยพาภรณ และสมปอง, 2551) Madon และคณะ (2005) รายงานวาตนเตตระพลอยดของปาลมน ามนทชกน าจากเมลดทผานการแชในสารละลายโคลชซน มการเจรญเตบโตชาและมใบสเขยวเขมหนากวาตนทไมไดรบสาร วราภรณ และสมปอง (2557) ศกษาลกษณะทางสณฐานวทยาของตนปาลมน ามน ทผดปกตในหลอดทดลอง โดยพจารณาจากขนาดของดอก พบวาตนกลาปาลมน ามนทงหมด มขนาดดอกใกลเคยงกน แตเมอพจารณาลกษณะดอก สดอก พบวาตนกลาปาลมน ามนดงกลาว มลกษณะแตกตางกนอยางชดเจน นอกจากนมรายงานการตรวจสอบตนพนธกลายโดยการศกษาลกษณะสณฐานวทยาในพชชนดอน เชน Lin และ Gao (2007) รายงานวาตนเตตระพลอยดของเบญจมาศมการเจรญเตบโตชา ล าตน ใบและรากมขนาดใหญกวาตนดพลอยด ปฐมาภรณ และ สาโรจน (2557) ทดลองใชสารละลายโคลชซนกบโปรโตคอรมของกลวยไมเหลองจนทบร ด าเตมคออาย 1 เดอน เปรยบเทยบลกษณะทางกายภาพของตนกลมควบคมทมโครโมโซมเปน ดพลอยด และกลมทดลองทมโครโมโซมเปนเตตระพลอยด พบวาตนกลวยไมกลมดพลอยดมลกษณะผอมยาว ใบและรากยดยาวเจรญไดด ในขณะทกลมเตตระพลอยดสวนล าตนมลกษณะหนาสน ใบและรากมขนาดเลก สน เชนเดยวกบผลของโคลชซนตอกลวยไมเอองเงน พบวากลวยไมทแชโคลชซนมลกษณะล าตนใหญกวา ใบมสเขยวเขมกวาตนทไมไดรบสารโคลชซน (รชน, 2553) 8.2 การตรวจสอบลกษณะทางสรรวทยา การตรวจสอบความแปรปรวนของพชทชกน าใหเกดการกลายพนธสามารถคดเลอกไดโดยการศกษาลกษณะทางสรรวทยา เชน ขนาดเซลลคม ความหนาแนนของเซลลคม ปรมาณคลอโรฟลล จ านวนเมดคลอโรพลาสตในเซลลคม เปนตน โดยทวไปลกษณะทางสรรวทยาของพชมความสมพนธกบลกษณะทางสณฐานวทยา ดงนนจงสามารถคดเลอกตนพนธกลายโดยการศกษาลกษณะภายนอกทสามารถสงเกตได และน ามาตรวจสอบขนาดของเซลลคม นบจ านวนเมดคลอโรพลาสตในเซลลคม เปนขนตอนทท าไดงาย สะดวก และประหยด ขนาดของเซลลคมสามารถน ามาประเมนตนเตตระพลอยดได สนต และรงนภา (2557) ใชการเปลยนแปลงขนาด

27

ของปากใบในการตรวจสอบตนกลาสบปะรดพนธปตตาเวยอาย 4 เดอนจากการเพาะเลยงเนอเยอ ทถกชกน าใหกลายพนธโดยการจมแชตนในสารละลายโคลชซนความเขมขน 1 2 และ 4 มลลกรมตอลตร นาน 48 ชวโมง พบวาตนกลาสบปะรดทไดรบสารโคลชซนความเขมขน 4 มลลกรมตอลตร มขนาดของปากใบใหญทสด โดยมความกวาง 21.48 ไมโครเมตร และความยาว 24.30 ไมโครเมตร นอกจากน ไซนยะ และคณะ (2558) รายงานการตรวจสอบขนาดของปากใบตนหยาดน าคางในหลอดทดลอง หลงการจมแชตนในสารละลายโคลชซนความเขมขน 0.05 0.10 และ 0.20 เปอรเซนต เปนเวลา 24 และ 48 ชวโมง พบวาความกวางและความยาวของ ปากใบมแนวโนมเพมขนตามความเขมขนและระยะเวลาในการจมแชสารละลายโคลชซนทสงขน โดยทความเขมขน 0.05 และ 1 เปอรเซนต จมแชนาน 48 ชวโมง ใหความกวางของปากใบสงสด 17.47 ไมโครเมตร และความเขมขน 0.1 เปอรเซนต จมแชนาน 48 ชวโมง ใหความยาวปากใบสงสด 18.47 ไมโครเมตร จะเหนไดวาการจมแชตนหยาดน าคางในสารละลายโคลชซนเขมขน 0.1 เปอรเซนต เปนเวลา 48 ชวโมง ท าใหเกดการเปลยนแปลงของเซลลปากใบ นตพฒน (2557) รายงานวาปรมาณคลอโรฟลลของใบดาวเรองทเพมขนเมอราดสาร พาโคลบวทราโซลความเขมขน 200 และ 300 มลลกรมตอลตร กอนการตดยอด 15 วน อาจมความสมพนธกบฤทธของสารพาโคลบวทราโซลในการกระตนการสงเคราะหไซโตไคนน มผลตอการเปลยนแปลงปรมาณคลอโรฟลล (Fletcher et al., 1982 อางโดย นตพฒน, 2557) สงผลใหสามารถตรวจวดคลอโรฟลลไดมากขน อยางไรกตามขนาดของใบเลกลงเปนผลใหสามารถตรวจพบคลอโรฟลลไดในปรมาณทมากขน เนองจากสารพาโคลบวทราโซลมผลตอการสรางเนอเยอช นแพลเซดเพมขน และมชองวางระหวางเซลลลดลง ธนวด และคณะ (2559) ทดลองใหสารพาโคลบวทราโซลกบตนดาวเรองพนธอเมรกน และใชตวบงชในการตรวจสอบการเปลยนแปลงคอปรมาณคลอโรฟลล พบวาความเขมขนของสารพาโคลบวทราโซลมอทธพลรวมกนกบวธใหสาร สของใบจะซดลง โดยการฉดพนตนดาวเรองดวยสารพาโคลบวทราโซลเขมขน 300 มลลกรมตอลตร ใหปรมาณคลอโรฟลลเอสงสด คอ 8.73 ± 1.01 มลลกรมตอกรมน าหนกสด สวนปรมาณแคโรทนอยดจากดอกดาวเรองพบวาความเขมขนของสารพาโคลบวทราโซลมอทธพลรวมกนกบวธใหสารเชนกน โดยการฉดพนตนดาวเรองดวยน ากลน (ชดควบคม) ใหแคโรทนอยดสงสดแตกตางอยางมนยส าคญยงทางสถตเมอเทยบกบกรรมวธอน 8.3 การตรวจสอบจ านวนโครโมโซม การศกษาจ านวนโครโมโซมจากเซลลปลายรากดวยวธ Feulgen squash สามารถใชประเมนการเกดตนพนธกลายไดอยางแมนย า มพชหลายชนดทมการตรวจสอบการกลายพนธจากจ านวนโครโมโซม เชน Madon และคณะ (2005) รายงานวาปาลมน ามนทผานการทรตดวยสารละลายโคลชซน เมอตรวจสอบจ านวนโครโมโซมพบวา ตนทเปนดพลอยดมจ านวนโครโมโซม

28

2n=2x=32 แตกตางจากตนเตตระพลอยดทมจ านวนโครโมโซม 2n=4x=64 Tang และคณะ (2010) ไดชกน าใหเกดการเปลยนแปลงในตน Paulownia tomentosa โดยการจมแชชนสวนยอดในสารละลายโคลชซน ภายหลงการตรวจสอบจ านวนโครโมโซม พบวาจ านวนโครโมโซมของตนเตตระพลอยด 2n=4x=80 และจ านวนโครโมโซมของตนดพลอยด 2n=2x=40 ศตปพร และสมปอง (2558) ทดลองน าตนแววมยราทไดจากการเพาะเลยงเนอเยอมา จมแชในสารละลายโคลชซนความเขมขนและระยะเวลาตางกน เมอตรวจสอบจ านวนโครโมโซมจากเซลลปลายรากเปรยบเทยบกบตนทไมไดรบสารโคลชซน พบวาตนทไมไดรบสารโคลชซนมจ านวนโครโมโซม 2n=2x=18 สวนจ านวนโครโมโซมของตนทคดเลอกและคาดวาเปนเตตระพลอยดทผานการแชในสารละลายโคลชซนความเขมขน 0.15 เปอรเซนต เปนเวลา 36 ชวโมง และ 0.05 เปอรเซนต เปนเวลา 48 ชวโมง มจ านวนโครโมโซมเปนมกโซพลอยด (2n=2x=18 และ 2n=4x=36) ซงมจ านวนโครโมโซมผสมระหวางดพลอยดและเตตระพลอยด วตถประสงคของการวจย

1. เพอศกษาผลของสารโคลชซนตออตราการรอดชวต การสรางยอดรวม และการเปลยนแปลงลกษณะทางสณฐานวทยาและสรรวทยาของดาหลาในหลอดทดลอง

2. เพอศกษาผลของ EMS ตออตราการรอดชวต การสรางยอดรวม และการเปลยนแปลงลกษณะทางสณฐานวทยาและสรรวทยาของดาหลาในหลอดทดลอง

3. เพอศกษาผลของสารพาโคลบวทราโซลตออตราการสรางยอดรวม ความยาวยอด และการเปลยนแปลงลกษณะทางสณฐานวทยาและสรรวทยาของดาหลาในหลอดทดลอง

4. เพอศกษาผลของสารพาโคลบวทราโซลตอการเจรญเตบโต และการเปลยนแปลงลกษณะทางสณฐานวทยาและสรรวทยาของดาหลาทไดจากการเพาะเลยงเนอเยอภายนอกหลอดทดลอง

29

บทท 2

วสด อปกรณ และวธการ

1. วสด อปกรณ

1.1 วสดพช ใชยอดรวมดาหลาทชกน าจากการวางเลยงสวนปลายยอดของตนดาหลาดอกสขาว

จากแปลงเกษตรกร ต าบลทงพลา อ าเภอโคกโพธ จงหวดปตตาน บนอาหารสงเคราะหสตร MS เตม BA ความเขมขน 3 มลลกรมตอลตร น าตาลซโครสเขมขน 3 เปอรเซนต และผงวนเขมขน 0.8 เปอรเซนต โดยท าการยายเลยงทก ๆ 8 สปดาห

ภาพท 2.1 ยอดรวมดาหลาทใชเปนวสดเรมตน (bar = 1 ซม.)

30

1.2 สตรอาหารทใชเลยง สตรอาหารทใชในการศกษานเปนสตรอาหาร MS ใชส าหรบชกน ายอดรวม และชกน า

ราก ดงน 1.2.1 สตรอาหารเพมจ านวนยอดรวม คออาหารแขงสตร MS เตม BA ความเขมขน

3 มลลกรมตอลตร น าตาลซโครสเขมขน 3 เปอรเซนต และผงวนเขมขน 0.80 เปอรเซนต 1.2.2 สตรอาหารชกน าราก คออาหารแขงสตร MS เตม IBA ความเขมขน 1 มลลกรม

ตอลตร น าตาลซโครสเขมขน 3 เปอรเซนต และผงวนเขมขน 0.80 เปอรเซนต 1.3 สารเคม 1.3.1 สารเคมทใชเปนองคประกอบของสตรอาหาร MS 1.3.2 แอลกอฮอล 70 และ 95 เปอรเซนต 1.3.3 ซโครส 1.3.4 พาโคลบวทราโซล 1.3.5 โคลชซน 1.3.6 เอทธลมเธนซลโฟเนต 1.3.7 ผงวน 1.3.8 กรดไฮโดรคลอรก 1.3.9 โซเดยมไฮดรอกไซด 1.3.10 อะซโตน 1.3.11 พาราไดคลอโรเบนซน 1.3.12 กรดเกลเซยลอะซตก 1.3.13 ไฮดรอกซควโนลน 1.3.14 อะซโตคามน

1.4 อปกรณ 1.4.1 อปกรณทใชส าหรบเตรยมอาหาร

- เครองแกว ประกอบดวย ปเปต กระบองตวง ขวดปรบปรมาตร ฟลาสต จานเพาะเชอ บกเกอร ขวดเพาะเลยง และหลอดทดลอง

- ตอบความรอน

- เครองชง 2 และ 4 ต าแหนง

- หมอนงความดน

- เครองวดความเปนกรด–ดาง (pH meter)

31

- เครองท าน ากลน

- ไมโครเวฟ

- ตเยน

- เครองคนสารละลายพรอมแทงแมเหลก

- ชอนตกสารเคม

1.4.2 อปกรณทใชส าหรบการยายเลยงเนอเยอพช - ตยายเลยงเนอเยอ

- ชดตดแยกเนอเยอพชประกอบดวย ปากคบ ใบมดผาตด ดามมดผาตด - เครองเขยา 1.4.3 อปกรณทใชส าหรบการวางเลยงเนอเยอพช - ชนวางเลยงเนอเยอพช

- เครองปรบอากาศ - เครองควบคมเวลา (timer)

1.4.4 อปกรณส าหรบการตรวจนบเซลลคม

- กลองจลทรรศน - เขมเขย - แผนสไลด - แผนกระจกปดสไลด - เครองคอมพวเตอร 1.4.5 อปกรณส าหรบศกษาปรมาณคลอโรฟลล

- เครองยว-วสเบลสเปกโทรโฟโทมเตอร - กรวยกรอง - กระดาษกรองเบอร 1 - โกรง 1.5 วสดการเกษตร

1.5.1 ดนผสม 1.5.2 ป ยสตร 15-15-15 1.5.3 อปกรณผสมดน เชน จอบ พลว

32

1.5.4 กระถางพลาสตกสด าขนาดเสนผาศนยกลาง 15 นว 1.5.5 บวรดน า

1.6 วสดส าหรบบนทกผล 1.6.1 ไมบรรทด

1.6.2 สายวด 1.6.3 กลองถายภาพ

2. วธการศกษา

2.1 ผลของโคลชซนตออตราการรอดชวต การสรางยอดรวม และการเปลยนแปลง ลกษณะทางสณฐานวทยาและสรรวทยาของดาหลาในหลอดทดลอง ตดแยกยอดรวมดาหลาใหเปนยอดเดยว ๆ ขนาด 0.5 เซนตเมตร จมแชยอดในสารละลายโคลชซนความเขมขน 0 50 100 150 200 250 และ 300 มลลกรมตอลตร เปนเวลา 2, 4 และ 6 ชวโมง หลงจากนนลางดวยน ากลนนงฆาเชอ 3 ครง แลวน ามาวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS เตม BA ความเขมขน 3 มลลกรมตอลตร น าตาลซโครส 3 เปอรเซนต และผงวน 0.8 เปอรเซนต เพาะเลยงทอณหภม 26+2 องศาเซลเซยส ภายใตการใหแสง 14 ชวโมงตอวน ความเขมแสง 2,000 ลกซ วางเลยงเปนเวลา 4 สปดาห บนทกจ านวนยอดทรอดชวต การสรางยอดรวม และจ านวนยอด เปรยบเทยบกนโดยใชแผนการทดลองแบบสมตลอด (completely randomized design : CRD) แตละความเขมขนท า 4 ซ า ๆ ละ 10 ชนสวน เปรยบเทยบคาเฉลยดวยวธ Duncan’s multiple range test (DMRT)

หลงจากวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS เตม BA ความเขมขน 3 มลลกรมตอลตร เปนเวลา 8 สปดาห ท าการเกบรวบรวมใบจากยอดดาหลาทรอดชวตและสรางยอดใหมมาลอกปากใบเพอตรวจสอบความหนาแนนของเซลลคม วดความกวาง ความยาวของเซลลคม นบจ านวนเมดคลอโรพลาสตในเซลลคม และตรวจหาปรมาณคลอโรฟลล เปรยบเทยบแตละความเขมขนของสารละลายโคลชซนทง 3 ระยะเวลาการจมแช โดยใชแผนการทดลองขางตน จากนนน าขอมลทไดมาเขยนกราฟแสดงความสมพนธ เชงเสนระหวางความเขมขนของสารละลาย โคลชซน และอตราการรอดชวตของสวนยอดดวยโปรแกรม Excel เวอรช น 2013 เพอหาความเขมขนทท าใหชนสวนพชมอตราการรอดชวต 50 เปอรเซนต (Lethal dose : LD50)

33

2.2 ผลของ EMS ตออตราการรอดชวต การสรางยอดรวม และการเปลยนแปลง ลกษณะทางสณฐานวทยาและสรรวทยาของดาหลาในหลอดทดลอง ตดแยกยอดรวมดาหลาใหเปนยอดเดยว ๆ ขนาด 0.5 เซนตเมตร จมแชยอดในสารละลาย EMS ความเขมขน 0 50 100 150 200 250 และ 300 มลลกรมตอลตร เปนเวลา 2 4 และ 6 ชวโมง หลงจากนนลางดวยน ากลนนงฆาเชอ 3 ครง แลวน ามาวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS เตม BA เขมขน 3 มลลกรมตอลตร น าตาลเขมขน 3 เปอรเซนต และ ผงวน 0.8 เปอรเซนต เพาะเลยงทอณหภม 26+2 องศาเซลเซยส ภายใตการใหแสง 14 ชวโมงตอวน ความเขมแสง 2,000 ลกซ วางเลยงเปนเวลา 4 สปดาห บนทกจ านวนยอดทรอดชวต การสรางยอดรวม และจ านวนยอด เปรยบเทยบกนโดยใชแผนการทดลองแบบ CRD แตละความเขมขนท า 4 ซ า ๆ ละ 10 ชนสวน เปรยบเทยบคาเฉลยดวยวธ DMRT หลงจากวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS เตม BA เขมขน 3 มลลกรมตอลตร เปนเวลา 8 สปดาห ท าการเกบรวบรวมใบจากยอดดาหลาทรอดชวตและสรางยอดใหมมาลอกปากใบเพอตรวจสอบความหนาแนนของเซลลคม วดความกวาง ความยาวของเซลลคม นบจ านวนเมดคลอโรพลาสตในเซลลคม และตรวจหาปรมาณคลอโรฟลล เปรยบเทยบในแตละความเขมขนของสารละลาย EMS ทง 3 ระยะเวลาการจมแช โดยใชแผนการทดลองขางตน จากนนน าขอมลทไดมาเขยนกราฟแสดงความสมพนธระหวางความเขมขนของสารละลาย EMS และอตราการรอดชวตของชนสวนพช เพอหาความเขมขนทท าใหชนสวนพชมอตราการรอดชวต 50 เปอรเซนต (LD50)

2.3 ผลของสารพาโคลบวทราโซลตออตราการสรางยอดรวม ความยาวยอด และ การเปลยนแปลงลกษณะทางสณฐานวทยาและสรรวทยาของดาหลาในหลอด ทดลอง ตดแยกยอดรวมดาหลาใหเปนยอดเดยว ๆ ขนาด 0.5 เซนตเมตร วางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS เตมสารพาโคลบวทราโซลความเขมขน 0 10 20 30 40 และ 50 มลลกรมตอลตร น าตาลเขมขน 3 เปอรเซนต และผงวน 0.8 เปอรเซนต เพาะเลยงทอณหภม 26+2 องศาเซลเซยส ภายใตการใหแสง 14 ชวโมงตอวน ความเขมแสง 2,000 ลกซ วางเลยงเปนเวลา 8 สปดาห บนทกการสรางยอดรวม จ านวนยอด และความยาวยอด หลงจากวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS เตมสารพาโคลบวทราโซลความเขมขนตาง ๆ เปนเวลา 8 สปดาห ท าการเกบรวบรวมใบจากยอดดาหลามาลอกปากใบเพอตรวจสอบความหนาแนนของเซลลคม วดความกวาง ความยาวของเซลลคม และนบจ านวนเมดคลอโร พลาสตในเซลลคม เปรยบเทยบในแตละความเขมขนของสารพาโคลบวทราโซล โดยใชแผนการ

34

ทดลองแบบ CRD แตละความเขมขนท า 4 ซ าๆ ละ 10 ชนสวนเปรยบเทยบคาเฉลยดวยวธ DMRT

2.4 ผลของสารพาโคลบวทราโซลตอการเจรญเตบโต และการเปลยนแปลง ลกษณะทางสณฐานวทยาและสรรวทยาของดาหลาทไดจากการเพาะเลยง เนอเยอภายนอกหลอดทดลอง เมอชกน ายอดรวมไดจ านวนมากท าการตดแยกยอดรวมใหเปนยอดเดยว ๆ และ วางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS เตม IBA ความเขมขน 1 มลลกรมตอลตร เพอชกน าราก เมอมยอดและรากทสมบรณจงน าตนดาหลาออกจากหลอดทดลอง ลางวนออกจนหมด และยายลงปลกในถงด า ดแลในโรงเรอนทพลางแสงดวยซาแลน 50 เปอรเซนต หลงจากยายปลกเปนเวลา 1 เดอนท าการราดสารพาโคลบวทราโซลความเขมขน 0 100 200 300 และ 400 มลลกรมตอลตร ปรมาตร 50 มลลลตรตอตน จ านวน 1 ครง บนทกความสงหลงจากราดสารเปนเวลา 1 2 3 และ 4 เดอน เกบรวบรวมใบจากตนดาหลาอาย 4 เดอน (หลงจากราดสาร PBZ) มาลอกปากใบเพอตรวจสอบความหนาแนนของเซลลคม วดความกวาง ความยาวของเซลลคม นบจ านวน เมดคลอโรพลาสตในเซลลคม และหาปรมาณคลอโรฟลล เปรยบเทยบในแตละความเขมขนของสารพาโคลบวทราโซล โดยใชแผนการทดลองแบบ CRD แตละความเขมขนท า 4 ซ า ๆ ละ 5 ครง เปรยบเทยบคาเฉลยดวยวธ DMRT

35

บทท 3

ผลการทดลอง

1. ผลของโคลชซนตออตราการรอดชวต การสรางยอดรวม และการเปลยนแปลงลกษณะ ทางสณฐานวทยาและสรรวทยาของดาหลาในหลอดทดลอง

1.1 ผลของโคลชซนตออตราการรอดชวต เมอวางเลยงสวนยอดดาหลาทผานการแชในสารละลายโคลชซน 7 ระดบ เปนเวลา

2 4 และ 6 ชวโมง บนอาหารสงเคราะหสตร MS เตม BA เขมขน 3 มลลกรมตอลตร หลงจาก วางเลยง 4 สปดาห พจารณาอตราการรอดชวต พบวาชนสวนทไมไดรบสารละลายโคลชซนมอตราการรอดชวต 100 เปอรเซนต แตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) จากการใหสารละลายโคลชซนทกความเขมขน การแชชนสวนยอดดาหลาในสารละลายโคลชซนความเขมขน 50 100 150 200 250 และ 300 มลลกรมตอลตร ระยะเวลา 2 ชวโมง ใหเปอรเซนตการรอดชวต 88.33 76.67 75.00 73.82 72.35 และ 47.25 เปอรเซนต ตามล าดบ ทระยะเวลา 4 ชวโมง ใหเปอรเซนตการรอดชวต 86.67 79.41 70.59 66.67 43.33 และ 30.25 เปอรเซนต ตามล าดบ และเมอจมแชสารละลายโคลชซนนานขนเปน 6 ชวโมง ใหเปอรเซนตการรอดชวตลดลง 77.67 77.00 58.00 53.33 30.00 และ 28.50 เปอรเซนต ตามล าดบ (ตารางท 3.1) การแชชนสวนยอดดาหลาในสารละลายโคลชซนความเขมขน 300 มลลกรมตอลตร เปนเวลา 6 ชวโมง ใหชนสวนยอดดาหลามอตราการรอดชวตต าสด 28.50 เปอรเซนต (ภาพท 3.1) จากการพจารณาเปอรเซนตการรอดชวตโดยเฉลย พบวาเปอรเซนตการรอดชวตของชนสวนยอดดาหลาลดลงหลงการจมแชดวยสารละลายโคลชซนความเขมขนสงขน และไดรบสารเปนเวลานานขน สงผลใหเปอรเซนตการรอดชวตแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05)

เมอวเคราะหคา LD50 ในแตละความเขมขนและระยะเวลาตาง ๆ พบวาคา LD50 ส าหรบการจมแชสวนยอดดาหลาในสารละลายโคลชซนเปนเวลา 2 4 และ 6 ชวโมง ตามล าดบ คอ 290.18 232.20 และ 194.69 มลลกรมตอลตร ตามล าดบ (ภาพท 3.2)

36

ตารางท 3.1 อตราการรอดชวตของชนสวนยอดดาหลาทจมแชสารละลายโคลชซนความเขมขน ตาง ๆ เปนระยะเวลา 2 4 และ 6 ชวโมง หลงจากวางเลยงบนอาหารสตร MS เปน เวลา 4 สปดาห

โคลชซน (มก/ล) อตราการรอดชวต (%) 2 4 6 ชวโมง

0 100.00a 100.00a 100.00a 50 88.33b 86.67b 77.67b 100 76.67c 79.41c 77.00b 150 75.00cd 70.59d 58.00c 200 73.82cd 66.67e 53.33d 250 52.35d 43.33f 30.00e 300 47.25d 30.25g 28.50f

F-test * * * C.V.(%) 1.41 1.73 1.25

* แตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) คาเฉลยทก ากบดวยตวอกษรทตางกนในคอลมนเดยวกนมความแตกตางกนทางสถตเมอ เปรยบเทยบดวยวธ DMRT

37

ก

ข ภาพท 3.1 ชนสวนยอดดาหลาหลงจากวางเลยงบนอาหารสตร MS เตม BA เขมขน 3 มลลกรม ตอลตร รวมกบน าตาลซโครสเขมขน 3 เปอรเซนต และผงวนเขมขน 0.8 เปอรเซนต เปนเวลา 4 สปดาห (บาร = 1 ซม) ก. ยอดเปลยนเปนสน าตาล (browning) และตาย . ข. ยอดปกต

38

ภาพท 3.2 อตราการรอดชวต 50 เปอรเซนต (LD50) ของชนสวนยอดดาหลาทจมแชดวยสาร ละลายโคลชซนความเขมขน และเวลาตาง ๆ หลงจากวางเลยงบนอาหารสตร MS เปนเวลา 4 สปดาห

100 88.33

76.67 75 73.82

52.35 47.25

y = -0.1665x + 98.316

0102030405060708090

100

0 50 100 150 200 250 300

อตราการรอด

ชวต (%

)

ความเขมขนโคลชซน (มก/ล)

2 ชวโมง

LD50=290.18

100

86.67 79.41

70.59 66.67

43.33

30.25

y = -0.2205x + 101.2

0102030405060708090

100

0 50 100 150 200 250 300

อตราการรอด

ชวต (%

)

ความเขมขนโคลชซน (มก/ล)

4 ชวโมง

100

77.67 77

58 53.33

30 28.5

y = -0.2382x + 96.376

0102030405060708090

100

0 50 100 150 200 250 300

อตราการรอด

ชวต (%

)

ความเขมขนโคลชซน (มก/ล)

6 ชวโมง

LD50=232.20

LD50=194.69

39

1.2 ผลของโคลชซนตอการสรางยอดรวม การพฒนาเปนยอดใหมจากชนสวนยอดดาหลาทจมแชในสารละลายโคลชซน

ความเขมขนและระยะเวลาตาง ๆ หลงจากวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS เตม BA ความ

เขมขน 3 มลลกรมตอลตร เปนเวลา 8 สปดาห พบวาทกความเขมขนและระยะเวลาของการจมแช

สามารถพฒนาเปนยอดใหมได สวนยอดทไมผานการจมแชในสารละลายโคลชซนใหยอดใหม 100

เปอรเซนต เมอเพมความเขมขนของสารละลายโคลชซนสงผลใหการเกดยอดใหมลดลงตามความ

เขมขน และระยะเวลาทเพมขน ความสามารถในการเกดยอดใหมต าสด 18.59 เปอรเซนต เมอ

จมแชในสารละลายโคลชซน 300 มลลกรมตอลตร เปนเวลา 6 ชวโมง ผลทไดมความแตกตาง

อยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) เปนไปในท านองเดยวกนทกชวงเวลาของการจมแชสวนยอด

(ตารางท 3.2)

เมอวเคราะหคา LD50 ในแตละความเขมขนและระยะเวลาตาง ๆ พบวา คา LD50

ส าหรบการจมแชสวนยอดดาหลาในสารละลายโคลชซนเปนเวลา 2 4 และ 6 ชวโมง ตามล าดบ

คอ 215.68 165.55 และ 158.18 มลลกรมตอลตร ตามล าดบ (ภาพท 3.3)

ตารางท 3.2 เปอรเซนตการเกดยอดใหมของชนสวนยอดดาหลาหลงการแชสารละลายโคลชซน ความเขมขนตาง ๆ เปนระยะเวลา 2 4 และ 6 ชวโมง หลงการวางเลยงบนอาหาร สตร MS เปนเวลา 8 สปดาห

โคลชซน (มก/ล) การเกดยอดใหม (%) 2 4 6 ชวโมง

0 100.00a 100.00a 100.00a 50 68.33b 73.33b 63.33b 100 63.33b 58.33c 56.67c 150 60.00bc 50.00c 53.33c 200 58.33bc 46.67c 46.67c 250 56.67bc 25.00d 25.00d 300 25.75c 23.02d 18.59e

F-test * * * C.V.(%) 12.73 10.78 6.34

* แตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) คาเฉลยทก ากบดวยตวอกษรทตางกนในคอลมนเดยวกนมความแตกตางกนทางสถตเมอ เปรยบเทยบดวยวธ DMRT

40

ภาพท 3.3 อตราการสรางยอดใหม 50 เปอรเซนต (LD50) ของสวนยอดดาหลาทจมแชดวยสาร ละลายโคลชซนความเขมขน และเวลาตาง ๆ หลงการวางเลยงบนอาหารสตร MS เปนเวลา 8 สปดาห

100

68.33 63.33 60 58.33 56.67

25.75

y = -0.1793x + 88.673

0102030405060708090

100

0 50 100 150 200 250 300

อตราการสรางยอด

(%)

ความเขมขนโคลชซน (มก/ล)

2 ชวโมง

100

73.33

58.33 50 46.67

25 23.02

y = -0.2423x + 90.114

0

20

40

60

80

100

0 50 100 150 200 250 300

อตราการสรางยอด

(%)

ความเขมขนโคลชซน (มก/ล)

4 ชวโมง

100

63.33 56.67 53.33

46.67

25 18.59

y = -0.2364x + 87.394

0

20

40

60

80

100

0 50 100 150 200 250 300

อตราการสรางยอด

(%)

ความเขมขนโคลชซน (มก/ล)

6 ชวโมง

LD50=215.68

LD50=165.55

LD50=158.18

41

เมอพจารณาจ านวนยอดทเกดขนจากยอดดาหลาทจมแชในสารละลายโคลชซน ความเขมขนและระยะเวลาตาง ๆ หลงจากวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS เตม BA ความเขมขน 3 มลลกรมตอลตร เปนเวลา 8 สปดาห พบวาทกความเขมขนและระยะเวลาของการจมแชใหจ านวนยอดรวมแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) ชดควบคมทไมจมแชสารละลายโคลชซนใหจ านวนยอดรวมสงสด 7.67 ยอดตอชนสวน (ตารางท 3.3) เมอเพมความเขมขนของสารละลายโคลชซน และระยะเวลาการจมแชสงผลใหจ านวนยอดรวมลดลงตามความเขมขนและระยะเวลาทเพมขน จ านวนยอดรวมต าสด 2.25 ยอดตอชนสวน เมอจมแชสวนยอดในสารละลายโคลชซนเขมขน 300 มลลกรมตอลตร เปนเวลา 6 ชวโมง ตารางท 3.3 จ านวนยอดใหมจากการแชสวนยอดดาหลาในสารละลายโคลชซนความเขมขนตาง ๆ เปนระยะเวลา 2 4 และ 6 ชวโมง หลงจากวางเลยงบนอาหารสตร MS เปนเวลา 8 สปดาห โคลชซน (มก/ล) จ านวนยอด (ยอดตอหนงชนสวน)

2 4 6 ชวโมง 0 7.67a 7.67a 7.67a 50 5.33b 7.33ab 6.33ab 100 5.27b 6.33ab 4.33bc 150 5.00b 5.67b 4.00bc 200 5.67b 5.33bc 3.33c 250 4.67b 4.03c 3.00c 300 4.05b 3.80c 2.25c

F-test * * * C.V.(%) 39.56 20.56 18.65

* แตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) คาเฉลยทก ากบดวยตวอกษรทตางกนในคอลมนเดยวกนมความแตกตางกนทางสถตเมอ เปรยบเทยบดวยวธ DMRT

42

1.3 ผลของโคลชซนตอความหนาแนนและขนาดของเซลลคม

เมอพจารณาความหนาแนนและขนาดเซลลคมจากยอดดาหลาทจมแชในสารละลาย

โคลชซนความเขมขนและระยะเวลาตาง ๆ หลงจากวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS เปน

เวลา 8 สปดาห พบวาทกความเขมขนและระยะเวลาของการจมแชสามารถตรวจสอบความ

หนาแนนและขนาดของเซลลคมได สวนยอดทไดรบโคลชซนทกความเขมขนใหความหนาแนน

ของเซลลคมนอยกวาชดควบคมทไมจมแชสารละลายโคลชซนแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต

(p<0.05) โดยทไมจมแชใหเซลลคมมความหนาแนนสงสด 5.33 เซลลตอตารางมลลเมตร เมอเพม

ความเขมขนของสารละลายโคลชซนสงผลใหความหนาแนนของเซลลคมลดลงเปนไปในท านอง

เดยวกนทกเวลาของการใหสาร (ตารางท 3.4) สวนยอดทผานการแชในสารละลายโคลชซนความ

เขมขนเดยวกน ระยะเวลาการจมแชตางกนพบวาความหนาแนนของเซลลคมลดลงตามระยะเวลา

ทเพมขน เปนไปในท านองเดยวกนทกความเขมขน สารละลายโคลชซนความเขมขน 300

มลลกรมตอลตร เวลาจมแช 6 ชวโมง ใหความหนาแนนของเซลลคมต าสด 2.25 เซลลตอตาราง

มลลเมตร (ภาพท 3.4)

ตารางท 3.4 ความหนาแนนของเซลลคมเมอแชสารละลายโคลชซนความเขมขนตาง ๆ เปน ระยะเวลา 2 4 และ 6 ชวโมง หลงจากวางเลยงบนอาหารสตร MS เปนเวลา 8 สปดาห

โคลชซน (มก/ล) ความหนาแนนของเซลลคม (เซลลตอตารางมลลเมตร) 2 4 6 ชวโมง

0 5.33a 5.33a 5.33a 50 4.00ab 3.80b 3.11b 100 3.67ab 3.33b 3.00b 150 3.33ab 3.33b 3.00b 200 3.67ab 3.67b 3.17b 250 3.33b 3.17c 2.95c 300 3.02b 3.07c 2.25c

F-test * * * C.V.(%) 21.00 25.14 22.49

* แตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (P<0.05) คาเฉลยทก ากบดวยตวอกษรทตางกนในคอลมนเดยวกนมความแตกตางกนทางสถตเมอ เปรยบเทยบดวยวธ DMRT

43

ก

ข ภาพท 3.4 ความหนาแนนของเซลลคมจากใบดาหลา หลงจากวางเลยงบนอาหารสตร MS เตม BA ความเขมขน 3 มลลกรมตอลตร เปนเวลา 8 สปดาห ก. ชดควบคม (ไมจมแชสารละลายโคลชซน) ข. ยอดทแชสารละลายโคลชซน 300 มลลกรมตอลตร เปนเวลา 6 ชวโมง

44

สวนขนาดของเซลลคมพบวาการแชยอดดาหลาในสารละลายโคลชซนความเขมขนตาง ๆ เปนเวลา 2 4 และ 6 สปดาห ใหผลแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) เซลลคมจากใบของยอดดาหลาทไมผานการแชในสารละลายโคลชซนมขนาดเซลลคมสงสด 42.54x59.76 ไมโครเมตร การจมแชยอดดาหลาในสารละลายโคลชซนความเขมขนเพมขนสงผลใหขนาดเซลลคมลดลง เปนไปในลกษณะเดยวกนทกระยะเวลาของการจมแชสาร โดยสารละลายโคลชซนความเขมขน 300 มลลกรมตอลตรใหขนาดเซลลคมต าสด 20.23x20.87 ไมโครเมตร เมอจมแชสารละลายโคลชซนเปนเวลา 6 ชวโมง และเพมขนเปน 5.36x39.54 และ 27.07x33.74 ไมโครเมตร เมอจมแชสารละลายโคลชซนเปนเวลา 4 และ 2 ชวโมง ตามล าดบ (ตารางท 3.5 ภาพท 3.5) เมอวเคราะหความสมพนธระหวางความเขมขนของสารละลายโคลชซนกบขนาดเซลลคมเมอจมแชสวนยอดเปนเวลา 2 4 และ 6 ชวโมง พบวาเปนไปในลกษณะเดยวกนกลาวคอความกวางและความยาวของเซลลคมลดลงเมอความเขมขนของสารละลายโคลชซนเพมขน และต าสดเมอแชสวนยอดดาหลาในสารละลายโคลชซนเขมขน 300 มลลกรมตอลตร เมอเปรยบเทยบชวงเวลาในการจมแชพบวาระยะเวลาเพมขนท าใหความกวางและความยาวของเซลลคมลดลง ต าสดทระยะเวลา 6 ชวโมง ตารางท 3.5 ขนาดของเซลลคมจากใบดาหลาทแชสารละลายโคลชซนความเขมขนตาง ๆ เปน ระยะเวลา 2 4 และ 6 ชวโมง หลงจากวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS เปน เวลา 8 สปดาห

ระยะเวลา (ชวโมง)

โคลชซน (มก/ล) ขนาดของเซลลคม (ไมโครเมตร)

ความกวาง ความยาว 2 0 42.54a 59.76a 50 36.22b 45.79b 100 30.64b 43.05b 150 30.38c 45.13b 200 28.95c 42.78b 250 28.07c 35.74c 300 27.07c 33.74c

F-test C.V.(%)

* * 5.86 7.31

45

ตารางท 3.5 (ตอ)

ระยะเวลา (ชวโมง)

โคลชซน (มก/ล) ขนาดของเซลลคม (ไมโครเมตร)

ความกวาง ความยาว 4 0 42.54a 59.76a 50 40.81a 52.63b 100 39.20a 50.46b 150 26.77b 43.69c 200 26.83b 40.32cd 250 26.36b 40.05d 25.36b 39.54d

F-test C.V.(%)

* * 5.17 2.72

6 0 42.54a 59.76a 50 34.56b 37.93b 100 25.58cd 37.87b 150 24.62cd 36.12b 200 24.32cd 25.89b 250 22.23d 23.87c 300 20.23d 20.87c

F-test C.V.(%)

* * 5.29 4.42

* แตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) คาเฉลยทก ากบดวยตวอกษรทตางกนในคอลมนเดยวกนมความแตกตางกนทางสถตเมอ เปรยบเทยบดวยวธ DMRT

46

ก ข ค ง ภาพท 3.5 เซลลคมจากใบดาหลาหลงจากวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS เปนเวลา 8 สปดาห ก. เซลลคมจากใบดาหลาทไมจมแชโคลชซน ข. เซลลคมจากใบดาหลาทจมแชโคลชซนเขมขน 300 มก/ล เปนเวลา 2 ชวโมง ค. เซลลคมจากใบดาหลาทจมแชโคลชซนเขมขน 300 มก/ล เปนเวลา 4 ชวโมง ง. เซลลคมจากใบดาหลาทจมแชโคลชซนเขมขน 300 มก/ล เปนเวลา 6 ชวโมง

47

1.4 ผลของโคลชซนตอจ านวนเมดคลอโรพลาสตในเซลลคม เมอวางเลยงสวนยอดดาหลาทจมแชในสารละลายโคลชซนความเขมขนตาง ๆ เปน

เวลา 2 4 และ 6 ชวโมง บนอาหารสงเคราะหสตร MS เตม BA ความเขมขน 3 มลลกรมตอลตร เปนเวลา 8 สปดาห น าใบดาหลามาลอกเพอตรวจนบจ านวนเมดคลอโรพลาสตในเซลลคม พบวาการใหสารโคลชซนสงผลตอการเพมจ านวนเมดคลอโรพลาสตแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) จากชดควบคม โดยใบจากยอดดาหลาทไมไดแชสารละลายโคลชซนมจ านวนเมด คลอโรพลาสตต าสด 16.67 คลอโรพลาสต เมอจมแชชนสวนยอดดาหลาในสารละลายโคลชซนทกความเขมขนใหจ านวนเมดคลอโรพลาสตไมแตกตางทางสถต เปนไปในท านองเดยวกนทกชวงเวลาของการจมแช (ตารางท 3.6) เมอพจารณาผลของสารละลายโคลชซนความเขมขนตาง ๆ ในแตละชวงเวลาของการจมแช พบวาทกชวงเวลาใหผลไมแตกตางกนทางสถต โคลชซนเขมขน 150 มลลกรมตอลตร แชนาน 6 ชวโมง มจ านวนเมดคลอโรพลาสตสงสด 22 คลอโรพลาสต (ตารางท 3.6 ภาพท 3.6) ตารางท 3.6 จ านวนเมดคลอโรพลาสตในเซลลคมจากใบดาหลาทจมแชสารละลายโคลชซนความ

เขมขนตาง ๆ เปนระยะเวลา 2 4 และ 6 ชวโมง หลงจากวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS เปนเวลา 8 สปดาห

โคลชซน (มก/ล) จ านวนเมดคลอโรพลาสต

2 4 6 ชวโมง 0 16.67b 16.67b 16.67b 50 19.33a 18.67a 18.33a 100 19.67a 18.07a 19.33a 150 18.33 19.67a 22.00a 200 19.00a 18.33a 18.67a 250 18.67a 18.07a 18.33a 300 19.05a 19.21a 18.75a

F-test * * * C.V.(%) 8.28 9.26 11.79

* แตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) คาเฉลยทก ากบดวยตวอกษรทตางกนในคอลมนเดยวกนมความแตกตางกนทางสถตเมอ เปรยบเทยบดวยวธ DMRT

48

ก

ข ภาพท 3.6 เมดคลอโรพลาสตภายในเซลลคมจากใบของยอดดาหลาหลงจากวางเลยงบนอาหาร สงเคราะหสตร MS เตม BA เขมขน 3 มลลกรมตอลตร เปนเวลา 8 สปดาห ก. เมดคลอโรพลาสตในเซลลคมจากใบของยอดดาหลาทไมจมแชโคลชซน ข. เมดคลอโรพลาสตในเซลลคมจากใบของยอดดาหลาทจมแชโคลชซนเขมขน 150 มลลกรมตอลตร เปนเวลา 6 ชวโมง

49

1.5 ผลของโคลชซนตอปรมาณคลอโรฟลล เมอตนดาหลาอาย 4 เดอน ท าการเกบรวบรวมใบดาหลามาสกดคลอโรฟลลโดยบด

ดวยสารละลายอะซโตน 80 เปอรเซนตพบวาปรมาณคลอโรฟลล ไมมความแตกตางทางสถต ใบดาหลาทไมผานการจมแชสารละลายโคลชซนมปรมาณคลอโรฟลลต าสดคอ คลอโรฟลลเอ 0.1853 มลลกรมตอกรมน าหนกสด คลอโรฟลลบ 0.6323 มลลกรมตอกรมน าหนกสด และคลอโรฟลลรวม 0.8176 มลลกรมตอกรมน าหนกสด (ตารางท 3.7) ใบดาหลาทจมแชสารละลายโคลชซนความเขมขน 150 มลลกรมตอลตร มปรมาณคลอโรฟลลเอ และคลอโรฟลลบสงสดเทากบ 0.2935 และ 0.6747 มลลกรมตอกรมน าหนกสด ตามล าดบ

ตารางท 3.7 ปรมาณคลอโรฟลลเอ คลอโรฟลลบ และคลอโรฟลลรวมจากใบดาหลาของตนทผาน การจมแชสารละลายโคลชซนความเขมขนตาง ๆ เมอแชเปนเวลา 6 ชวโมง หลงจาก วางเลยงสวนยอดบนอาหารสงเคราะหสตร MS เปนเวลา 12 สปดาห

โคลชซน (มก/ล) ปรมาณคลอโรฟลล (มก/ก น าหนกสด)

คลอโรฟลลเอ คลอโรฟลลบ คลอโรฟลลรวม 0 0.1853 0.6323 0.8176 50 0.2890 0.6473 0.9363 100 0.2583 0.6550 0.9133 150 0.2935 0.6747 0.9682 200 0.2733 0.6547 0.9280 250 0.2273 0.6543 0.8816 300 0.2368 0.6487 0.8655

F-test ns ns ns C.V.(%) 14.49 14.55 16.85

ns ไมแตกตางทางสถต

50

2. ผลของ EMS ตออตราการรอดชวต การสรางยอดรวม และการเปลยนแปลงลกษณะ ทางสณฐานและสรรวทยาของดาหลาในหลอดทดลอง

2.1 ผลของ EMS ตออตราการรอดชวต

เมอวางเลยงสวนยอดดาหลาทผานการแชในสารละลาย EMS 7 ระดบ เปนเวลา 2 4 และ 6 ชวโมง บนอาหารสงเคราะหสตร MS เตม BA ความเขมขน 3 มลลกรมตอลตร หลงจาก วางเลยง 4 สปดาห พจารณาอตราการรอดชวต พบวาชนสวนทไมไดรบสารละลาย EMS มอตราการรอดชวต 100 เปอรเซนต แตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) จากการใหสารละลาย EMS ทกความเขมขน การแชชนสวนยอดดาหลาในสารละลาย EMS ความเขมขน 50 100 150 200 250 และ 300 มลลกรมตอลตร ทระยะเวลา 2 ชวโมง ใหเปอรเซนตการรอดชวต 90.25 89.75 77.50 74.50 53.33 และ 47.75 เปอรเซนต ตามล าดบ ทระยะเวลา 4 ชวโมง ใหอตรารอดชวต 86.87 78.41 69.75 66.57 33.33 และ 29.67 เปอรเซนต ตามล าดบ และเมอใหสารละลาย EMS นานขนเปน 6 ชวโมง ใหอตราการรอดชวตลดลง 79.75 76.70 49.75 49.00 13.72 และ 28.50 เปอรเซนต ตามล าดบ (ตารางท 3.8) การแชชนสวนยอดดาหลาในสารละลาย EMS ความเขมขน 300 มลลกรมตอลตร เปนเวลา 6 ชวโมง ใหชนสวนยอดดาหลามอตราการรอดชวตต าสด 12.25 เปอรเซนต จากการพจารณาอตราการรอดชวตโดยเฉลย พบวาอตราการรอดชวตของชนสวนยอดดาหลาลดลงหลงการจมแชดวยสารละลาย EMS ความเขมขนสงขน และไดรบสารเปนเวลานานขน สงผลใหอตราการรอดชวตแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) เมอวเคราะหคา LD50 ในแตละความเขมขนและระยะเวลาตาง ๆ พบวา คา LD50 ส าหรบการจมแชสวนยอดดาหลาในสารละลาย EMS เปนเวลา 2 4 และ 6 ชวโมง คอ 298.92 219.43 และ 164.71 มลลกรมตอลตร ตามล าดบ (ภาพท 3.7)

51

ตารางท 3.8 อตราการรอดชวตของชนสวนยอดดาหลาทจมแชสารละลาย EMS ความเขมขน ตาง ๆ เปนระยะเวลา 2 4 และ 6 ชวโมง หลงจากวางเลยงบนอาหารสตร MS เปน เวลา 4 สปดาห

EMS (มก/ล) อตราการรอดชวต (%) 2 4 6 ชวโมง

0 100.00a 100.00a 100.00a 50 90.25b 86.87b 79.75b 100 89.75b 78.41bc 76.70b 150 77.50c 69.75c 49.75c 200 74.50c 66.57c 49.00c 250 53.33d 33.33d 13.72d 300 47.75d 29.67d 12.25d

F-test * * * C.V.(%) 24.56 50.63 22.25

* แตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) คาเฉลยทก ากบดวยตวอกษรทตางกนในคอลมนเดยวกนมความแตกตางกนทางสถตเมอ เปรยบเทยบดวยวธ DMRT

52

ภาพท 3.7 อตราการรอดชวต 50 เปอรเซนต (LD50) ของสวนยอดดาหลาทจมแชดวยสารละลาย EMS ความเขมขน และเวลาตาง ๆ หลงจากวางเลยงบนอาหารสตร MS เปนเวลา 4 สปดาห

100 90.25 89.75

77.5 74.5

53.33 47.75

y = -0.1756x + 102.49

0

20

40

60

80

100

0 50 100 150 200 250 300

อตราการรอด

ชวต (%

)

ความเขมขนของ EMS (มก/ล)

2 ชวโมง

100

86.87 78.41

69.75 66.57

33.33 29.67

y = -0.2357x + 101.72

0

20

40

60

80

100

0 50 100 150 200 250 300

อตราการรอด

ชวต (%

)

ความเขมขนของ EMS (มก/ล)

4 ชวโมง

100

79.75 76.7

49.75 49

13.72 12.25

y = -0.3022x + 99.775

0

20

40

60

80

100

0 50 100 150 200 250 300

อตราการรอด

ชวต (%

)

ความเขมขนของ EMS (มก/ล)

6 ชวโมง

LD50=298.92

LD50=219.43

LD50=164.71

53

2.2 ผลของ EMS ตอการสรางยอดรวม

การพฒนาเปนยอดใหมจากชนสวนยอดดาหลาทจมแชในสารละลาย EMS ความ

เขมขนและระยะเวลาตาง ๆ หลงจากวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS ทปราศจากสาร

ควบคมการเจรญเตบโต เปนเวลา 8 สปดาห พบวาสารละลาย EMS ความเขมขนสงขนสงผลให

การสรางยอดรวมลดลง แตกตางอยางนยส าคญทางสถต (p<0.05) กบสงทดลองทไมไดจมแชซง

ใหความสามารถในการสรางยอดรวม 100 เปอรเซนต เมอเพมความเขมขนของสารละลาย EMS

สงผลใหอตราการเกดยอดใหมลดลงตามความเขมขนทเพมขน ความสามารถในการเกดยอดใหม

ต าสด 25.00 เปอรเซนต เมอจมแชในสารละลาย EMS เขมขน 300 มลลกรมตอลตร เปนเวลา 4-6

ชวโมง (ตารางท 3.9) เมอพจารณาความเขมขนทสงผลใหอตราการสรางยอดรวมลดลง 50

เปอรเซนต (LD50) พบวาคา LD50 ส าหรบการจมแชสวนยอดดาหลาในสารละลาย EMS เปนเวลา

2 4 และ 6 ชวโมง คอ 187.99 152.85 และ 114.49 มลลกรมตอลตร ตามล าดบ (ภาพท 3.8)

ตารางท 3.9 เปอรเซนตการเกดยอดใหมของชนสวนยอดดาหลาหลงการแชสารละลาย EMS ความเขมขนตาง ๆ เปนระยะเวลา 2 4 และ 6 ชวโมง หลงการวางเลยงบนอาหาร สตร MS เปนเวลา 8 สปดาห

EMS (มก/ล) การเกดยอดใหม (%) 2 4 6 ชวโมง

0 100.00a 100.00a 100.00a 50 58.33b 53.33b 43.33b 100 53.03b 50.00b 46.67b 150 50.00b 50.00b 33.33bc 200 48.33bc 47.67c 26.67c 250 46.67bc 28.00d 25.00c 300 35.67c 25.00d 25.00c

F-test * * * C.V.(%) 22.73 16.78 16.34

* แตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) คาเฉลยทก ากบดวยตวอกษรทตางกนในคอลมนเดยวกนมความแตกตางกนทางสถตเมอ เปรยบเทยบดวยวธ DMRT

54

ภาพท 3.8 อตราการสรางยอดใหม 50 เปอรเซนต (LD50) ของสวนยอดดาหลาทจมแชดวย สารละลาย EMS ความเขมขน และเวลาตาง ๆ หลงจากวางเลยงบนอาหารสตร MS เปนเวลา 8 สปดาห

100

58.33 53.03 50 48.33 46.67

35.67

y = -0.1579x + 79.684

0102030405060708090

100

0 50 100 150 200 250 300

อตราการสรางยอด

(%)

ความเขมขนของ EMS (มก/ล)

2 ชวโมง

100

53.33 50 50 47.67

28 25

y = -0.1986x + 80.356

0102030405060708090

100

0 50 100 150 200 250 300

อตราการสรางยอด

(%)

ความเขมขนของ EMS (มก/ล)

4 ชวโมง

100

43.33 46.67

33.33 26.67 25 25

y = -0.2012x + 73.035

0102030405060708090

100

0 50 100 150 200 250 300

อตราการสรางยอด

(%)

ความเขมขนของ EMS (มก/ล)

6 ชวโมง

LD50=187.99

LD50=152.85

LD50=114.49

55

เมอพจารณาจ านวนยอดทเกดขนจากสวนยอดดาหลาทจมแชในสารละลาย EMS ความเขมขนและระยะเวลาตาง ๆ หลงจากวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS เปนเวลา 8 สปดาห พบวาทกความเขมขนและระยะเวลาของการจมแชใหจ านวนยอดรวมแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) ชดควบคมทไมจมแชสารละลาย EMS ใหจ านวนยอดรวมสงสด 5.33 ยอดตอหนงชนสวน (ตารางท 3.10) เมอเพมความเขมขนของสารละลาย EMS และระยะเวลาการจมแชสงผลใหจ านวนยอดรวมลดลงตามความเขมขนและระยะเวลาทเพมขน เมอจมแชสวนยอดในสารละลาย EMS ความเขมขน 300 มลลกรมตอลตร เปนเวลา 6 ชวโมง พบตนดาหลาทมลกษณะผดปกตคอการจดเรยงตวของใบตรงขามกน (ภาพท 3.9)

ตารางท 3.10 จ านวนยอดใหมจากการแชสวนยอดดาหลาในสารละลาย EMS ความเขมขนตาง ๆ เปนระยะเวลา 2 4 และ 6 ชวโมง หลงจากวางเลยงบนอาหารสตร MS เปนเวลา 8 สปดาห

EMS (มก/ล) จ านวนยอด (ยอดตอชนสวน) 2 4 6 ชวโมง

0 5.33a 5.33a 5.33a 50 5.00a 2.67b 2.33b 100 3.33b 2.33b 1.67bc 150 2.33c 1.67b 1.53bc 200 2.33c 1.67b 1.33bc 250 1.67c 1.33b 1.00c 300 1.33c 1.03b 1.00c

F-test * * * C.V.(%) 21.11 29.57 42.62

* แตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) คาเฉลยทก ากบดวยตวอกษรทตางกนในคอลมนเดยวกนมความแตกตางกนทางสถตเมอ เปรยบเทยบดวยวธ DMRT

56

ภาพท 3.9 ยอดดาหลาผดปกตหลงจากจมแชในสารละลาย EMS ความเขมขน 300 มลลกรมตอ ลตร นาน 6 ชวโมง หลงจากวางเลยงบนอาหารสตร MS เปนเวลา 8 สปดาห (บาร = 1 ซม)

2.3 ผลของ EMS ตอความหนาแนนและขนาดของเซลลคม เมอพจารณาความหนาแนนและขนาดเซลลคมจากยอดดาหลาทจมแชในสารละลาย

EMS ความเขมขนและระยะเวลาตาง ๆ หลงจากวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS เตม BA ความเขมขน 3 มลลกรมตอลตร เปนเวลา 8 สปดาห พบวาทกความเขมขนและระยะเวลาของการจมแชสามารถตรวจสอบขนาดและความหนาแนนของเซลลคมได สวนยอดทไดรบสารละลาย EMS ทกความเขมขนใหความหนาแนนของเซลลคมนอยกวาชดควบคมทไมจมแชสารละลาย EMS แตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.50) โดยทไมจมแชใหความหนาแนนของเซลลคมสงสด 4.80 เซลลตอตารางมลลเมตร เมอเพมความเขมขนของสารละลาย EMS สงผลใหความหนาแนนของเซลลคมเพมขน และสงสดทความเขมขน 200 มลลกรมตอลตร เมอความเขมขนสงกวา 200 มลลกรมตอลตร ความหนาแนนของเซลลคมลดลงตามล าดบ เปนไปในท านองเดยวกนทกเวลาของการจมแช สารละลาย EMS ความเขมขน 300 มลลกรมตอลตร เวลาจมแช 6 ชวโมง ใหความหนาแนนของเซลลคมต าสด 2.17 เซลลตอตารางมลลเมตร (ตารางท 3.11) สวนยอดทผานการแชสารละลาย EMS ความเขมขนเดยวกน แตระยะเวลาเพมขนสงผลใหความหนาแนนของเซลลคมลดลงเปนไปในท านองเดยวกนทกความเขมขน (ภาพท 3.10)

57

ตารางท 3.11 ความหนาแนนของเซลลคมเมอแชสารละลาย EMS ความเขมขนตาง ๆ เปน ระยะเวลา 2 4 และ 6 ชวโมง หลงจากวางเลยงบนอาหารสตร MS เปนเวลา 8 สปดาห

EMS (มก/ล) ความหนาแนนของเซลลคม (เซลลตอตารางมลลเมตร) 2 4 6 ชวโมง

0 4.80a 4.80ab 4.80cd 50 3.00bc 3.00b 2.67d 100 3.33bc 3.33b 3.67bc 150 3.67bc 4.67ab 4.33ab 200 4.67a 5.00a 4.67a 250 4.33ab 4.67ab 2.33d 300 4.13ab 3.67b 2.17d

F-test * * * C.V.(%) 14.39 16.20 11.81

* แตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) คาเฉลยทก ากบดวยตวอกษรทตางกนในคอลมนเดยวกนมความแตกตางกนทางสถตเมอ เปรยบเทยบดวยวธ DMRT

58

ก ข ภาพท 3.10 ความหนาแนนของเซลลคมจากใบดาหลาหลงจากวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS เตม BA เขมขน 3 มลลกรมตอลตร เปนเวลา 8 สปดาห ก. ชดควบคมไมจมแชสารละลาย EMS ข. ยอดทแชสารละลาย EMS เขมขน 300 มลลกรมตอลตร เปนเวลา 6 ชวโมง สวนขนาดของเซลลคมพบวาการแชยอดดาหลาในสารละลาย EMS ความเขมขนตาง ๆ เปนเวลา 2 4 และ 6 สปดาห ใหผลแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) เซลลคมจากใบของยอดดาหลาทไมผานการแชในสารละลาย EMS มขนาดเซลลคม 2.60x38.46 ไมโครเมตร แตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) จากความเขมขนอน ๆ ในระยะเวลา

59

เดยวกน (ตารางท 3.12) การจมแชยอดดาหลาในสารละลาย EMS ความเขมขนเพมขนสงผลใหขนาดเซลลคมเพมขน และสงสดทความเขมขน 150 มลลกรมตอลตร ใหเซลลคมขนาด 39.48x67.90 ไมโครเมตร เมอจมแชเปนเวลา 2 ชวโมง ขนาด 35.73x57.83 ไมโครเมตร เมอจมแชเปนเวลา 4 ชวโมง เมอเวลาจมแชเพมขนเปน 6 ชวโมง ใหขนาดเซลลคมเปน 33.62x49.38 ไมโครเมตร เมอแชสารละลาย EMS ความเขมขนเพมขนเปน 200-300 มลลกรมตอลตร ท าใหขนาดของเซลลคมลดลง เปนไปในลกษณะเดยวกนทกระยะเวลาของการจมแช โดยสารละลาย EMS ความเขมขน 300 มลลกรมตอลตรใหขนาดเซลลคมต าสด 30.18x38.44 ไมโครเมตร เมอ จมแชสารละลาย EMS เปนเวลา 2 ชวโมง ขนาด 30.68x47.24 และ 24.29x46.31 ไมโครเมตร เมอจมแชสารละลาย EMS เปนเวลา 4 และ 6 ชวโมง ตามล าดบ (ตารางท 3.12 ภาพท 3.11) เมอวเคราะหความสมพนธระหวางความเขมขนของสารละลาย EMS กบขนาดเซลลคมเมอจมแชสวนยอดดาหลาเปนเวลา 2 4 และ 6 ชวโมง พบวาเปนไปในลกษณะเดยวกนกลาวคอ ขนาดของเซลลคมทงความกวางและความยาวลดลงเมอความเขมขนของสารละลาย EMS เพมขน และต าสดเมอแชสวนยอดในสารละลาย EMS เขมขน 300 มลลกรมตอลตร เมอเปรยบเทยบชวงเวลาในการจมแชพบวาระยะเวลาเพมขนท าใหความกวางและความยาวของเซลลคมลดลง ต าสดทระยะเวลา 6 ชวโมง ตารางท 3.12 ขนาดของเซลลคมจากใบของยอดดาหลาทแชสารละลาย EMS ความเขมขนตาง ๆ เปนระยะเวลา 2 4 และ 6 ชวโมง หลงจากวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS เปนเวลา 8 สปดาห

ระยะเวลา (ชวโมง)

EMS (มก/ล) ขนาดของเซลลคม (ไมโครเมตร) ความกวาง ความยาว

2 0 26.10c 38.46c 50 25.21c 46.53b 100 30.72b 43.95bc 150 39.48a 67.90a 200 38.01a 40.70bc 250 26.71c 39.70c 300 27.18c 38.44c

F-test C.V.(%)

* * 3.60 5.17

60

ตารางท 3.12 (ตอ)

ระยะเวลา (ชวโมง)

EMS (มก/ล) ขนาดของเซลลคม (ไมโครเมตร) ความกวาง ความยาว

4 0 26.10c 38.46c 50 28.86bc 49.41bc 100 30.53b 54.23b 150 35.73a 57.83a 200 34.87a 52.43b 250 30.82b 51.48bc 300 30.68b 37.24c

F-test C.V.(%)

* * 2.26 2.02

6 0 26.10bc 38.46c 50 26.41bc 56.36a 100 28.26b 47.01b 150 33.62a 49.38b 200 25.71bc 46.92b 250 24.81bc 46.92b 300 24.29c 46.31b

F-test C.V.(%)

* * 4.86 2.73

* แตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) คาเฉลยทก ากบดวยตวอกษรทตางกนในคอลมนเดยวกนมความแตกตางกนทางสถตเมอ เปรยบเทยบดวยวธ DMRT

61

ก

ข ภาพท 3.11 ขนาดเซลลคมจากใบของยอดดาหลาหลงจากวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS เปนเวลา 8 สปดาห ก. เซลลคมจากใบของยอดดาหลาทไมจมแชสารละลาย EMS ข. เซลลคมจากใบของยอดดาหลาทจมแชสารละลาย EMS เขมขน 150 มลลกรมตอ ลตร เปนเวลา 2 ชวโมง

62

2.4 ผลของ EMS ตอความหนาแนนและขนาดของเซลลคม เมอวางเลยงสวนยอดดาหลาทจมแชในสารละลาย EMS ความเขมขนตาง ๆ เปน

เวลา 2 4 และ 6 ชวโมง บนอาหารสงเคราะหสตร MS เตม BA ความเขมขน 3 มลลกรมตอลตร เปนเวลา 8 สปดาห น าใบดาหลามาลอกเพอตรวจนบจ านวนเมดคลอโรพลาสตในเซลลคม พบวาการจมแชในสารละลาย EMS สงผลตอการเปลยนแปลงจ านวนเมดคลอโรพลาสตแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) จากชดควบคม โดยใบจากยอดดาหลาทไมไดแชสารละลาย EMS มจ านวนเมดคลอโรพลาสตต าสด 18.00 เมด เมอจมแชชนสวนยอดดาหลาในสารละลาย EMSความเขมขนเพมขนใหจ านวนเมดคลอโรพลาสตเพมขน สงสดทความเขมขน 150 มลลกรมตอลตร ใหจ านวนเมดคลอโรพลาสต 26.33 เมด ระยะเวลาแช 2 ชวโมง 27.33 และ 25.67 เมด ทระยะเวลาแช 4 และ 6 ชวโมง ตามล าดบ (ตารางท 3.13) สารละลาย EMS ความเขมขน 150 มลลกรมตอลตร แชนาน 4 ชวโมง มจ านวนเมดคลอโรพลาสตสงสด 27.33 เมด (ภาพท 3.12) ตารางท 3.13 จ านวนเมดคลอโรพลาสตในเซลลคมจากใบทจมแชสารละลาย EMS ความเขมขน ตาง ๆ เปนระยะเวลา 2 4 และ 6 ชวโมง หลงจากวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS เปนเวลา 8 สปดาห

EMS (มก/ล) จ านวนเมดคลอโรพลาสต

2 4 6 ชวโมง 0 18.00d 18.00c 18.00c 50 19.00cd 22.67abc 21.33bc 100 21.33b 23.00bc 23.67ab 150 26.33a 27.33a 25.67a 200 24.33ab 25.00ab 24.67ab 250 23.67ab 22.00bc 24.00ab 300 20.67bcd 19.67bc 21.67ab

F-test * * * C.V.(%) 5.39 14.73 11.57

* แตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) คาเฉลยทก ากบดวยตวอกษรทตางกนในคอลมนเดยวกนมความแตกตางกนทางสถตเมอ เปรยบเทยบดวยวธ DMRT

63

ก ข ภาพท 3.12 เมดคลอโรพลาสตภายในเซลลคมจากใบของยอดดาหลาหลงจากวางเลยงบนอาหาร สงเคราะหสตร MS เปนเวลา 8 สปดาห ก. เมดคลอโรพลาสตในเซลลคมจากใบของยอดดาหลาทไมจมแชสารละลาย EMS ข. เมดคลอโรพลาสตในเซลลคมจากใบของยอดดาหลาทจมแชสารละลาย EMS เขมขน 150 มลลกรมตอลตร เปนเวลา 4 ชวโมง

64

2.5 ผลของ EMS ตอปรมาณคลอโรฟลล เมอตนดาหลาอาย 4 เดอน ท าการเกบรวบรวมใบดาหลามาสกดคลอโรฟลลโดย

บดดวยสารละลายอะซโตน 80 เปอรเซนต พบวาปรมาณคลอโรฟลลเอจากใบชดควบคมทไมจมแชสารละลาย EMS มปรมาณสงสด 0.0837 มลลกรมตอกรมน าหนกสด แตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) จากปรมาณคลอโรฟลลของใบทจมแชสารละลาย EMS ทกระดบความเขมขน ใบดาหลาจากยอดทจมแชสารละลาย EMS มปรมาณคลอโรฟลลเพมขนเมอความเขมขนเพมขน ในกรณของคลอโรฟลลบพบวาไมมความแตกตางทางสถต (ตารางท 3.14) ดาหลาจากยอดทไมจมแชสารละลาย EMS มปรมาณคลอโรฟลลบต าสด 0.6233 มลลกรมตอกรมน าหนกสด เมอความเขมขนของสารละลาย EMS เพมขน ปรมาณคลอโรฟลลบมแนวโนมเพมขนตามล าดบ ตารางท 3.14 ปรมาณคลอโรฟลลเอ คลอโรฟลลบ และคลอโรฟลลรวมจากใบดาหลาของตนท ผานการจมแชสารละลาย EMS ความเขมขนตาง ๆ เมอแชเปนเวลา 6 ชวโมง หลงจากวางเลยงสวนยอดบนอาหารสงเคราะหสตร MS เปนเวลา 12 สปดาห

โคลชซน (มก/ล) ปรมาณคลอโรฟลล (มก/ก น าหนกสด)

คลอโรฟลลเอ คลอโรฟลลบ คลอโรฟลลรวม 0 0.0837a 0.6233 0.7070 50 0.0373d 0.6520 0.6893 100 0.0400cd 0.6633 0.7033 150 0.0408cd 0.6720 0.7128 200 0.0553bcd 0.6790 0.7343 250 0.0573bc 0.6820 0.7390 300 0.0637b 0.6850 0.7489

F-test * ns ns C.V.(%) 12.50 5.07 9.75

ns ไมแตกตางทางสถต * แตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) คาเฉลยทก ากบดวยตวอกษรทตางกนในคอลมนเดยวกนมความแตกตางกนทางสถตเมอ เปรยบเทยบดวยวธ DMRT

65

3. ผลของสารพาโคลบวทราโซลตออตราการสรางยอดรวม ความยาวยอด และการ เปลยนแปลงลกษณะทางสณฐานวทยาและสรรวทยาของดาหลาในหลอดทดลอง

3.1 ผลของสารพาโคลบวทราโซล (PBZ) ตอการสรางยอดรวม

เมอน าชนสวนยอดดาหลามาวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS เตม BA ความ

เขมขน 3 มลลกรมตอลตร รวมดวย PBZ เขมขน 10 20 30 และ 40 มลลกรมตอลตร เปนเวลา 8

สปดาห พบวาทกความเขมขนของ PBZ สามารถพฒนาเปนยอดใหมได สวนยอดทวางเลยงบน

อาหารสตร MS ปราศจาก PBZ ใหยอดใหมสงสด 93.50 เปอรเซนต แตกตางอยางมนยส าคญทาง

สถต (p<0.05) จากการเตม PBZ ในอาหารวางเลยง เมอเพมความเขมขนของ PBZ สงผลใหการ

เกดยอดใหมลดลงตามความเขมขนทเพมขน ความสามารถในการเกดยอดใหมต าสด 56.25

เปอรเซนต เมอเตม PBZ ความเขมขน 40 มลลกรมตอลตรในอาหารสงเคราะห (ตารางท 3.15)

เมอพจารณาความเขมขนทสงผลใหอตราการสรางยอดรวมลดลง 50 เปอรเซนต (LD50) พบวา

คา LD50 ส าหรบการเตม PBZ ในอาหารสงเคราะหเพอชกน ายอดรวมคอ 37.71 (ภาพท 3.13)

เมอพจารณาจ านวนยอดทเกดขนจากสวนยอดดาหลาทวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS เตม PBZ ความเขมขนตาง ๆ หลงจากวางเลยง 8 สปดาห พบวาไมมความแตกตางทางสถต PBZ ความเขมขน 40 มลลกรมตอลตร ใหจ านวนยอดสงสดเฉลย 3.00 ยอด ในกรณความยาวยอดทชกน าไดพบวาใหผลแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) โดยสวนยอดทวางเลยงบนอาหารสงเคราะหสตร MS ปราศจากสาร PBZ ใหยอดใหมทมความยาวเฉลยสงสด 3.69 เซนตเมตร และเมอเพมความเขมขนของ PBZ สงผลใหความยาวยอดลดลง โดย PBZ ความเขมขน 40 มลลกรมตอลตร ใหความยาวยอดต าสด 1.75 เซนตเมตร ตามล าดบ (ภาพท 3.14)

66

ตารางท 3.15 ผลของ PBZ ความเขมขนตาง ๆ ตออตราการเกดยอด จ านวนยอด และความยาว ยอดของดาหลา หลงจากการวางเลยงสวนยอดบนอาหารสงเคราะหสตร MS เปน เวลา 8 สปดาห

PBZ (มก/ล) อตราการเกดยอด (%) จ านวนยอด (ยอด) ความยาวยอด (ซม) 0 93.50ab 2.25 3.69a 10 97.62a 2.75 3.16a 20 85.00b 2.50 3.15a 30 73.50c 2.70 3.09a 40 56.25d 3.00 1.75b

F-test * ns * C.V.(%) 8.57 8.50 9.25

ns ไมแตกตางทางสถต * แตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) คาเฉลยทก ากบดวยตวอกษรทตางกนในคอลมนเดยวกนมความแตกตางกนทางสถตเมอ เปรยบเทยบดวยวธ DMRT

67

ภาพท 3.13 อตราการเกดยอด 50 เปอรเซนต (LD50) ของสวนยอดดาหลาทวางเลยงบนอาหาร สตร MS เตม PBZ ความเขมขนตาง ๆ หลงจากวางเลยงบนอาหารสตร MS เปน เวลา 8 สปดาห

ก ข ค ง จ ภาพท 3.14 ชนสวนยอดดาหลาทเพาะเลยงบนอาหารสตร MS ไมเตม PBZ (ก) เตม PBZ เขมขน 10 (ข) 20 (ค) 30 (ง) และ 40 (จ) มลลกรมตอลตร หลงจากวางเลยงเปนเวลา 8 สปดาห (บาร = 1 ซม)

93.5 87.62

72.5

63.5

43.25

y = -1.2462x + 96.998 R² = 0.9674

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

0 10 20 30 40

ชอตราการเกดย

อด (%

)

ความเขมขนของ PBZ (มก/ล)

LD50=37.71

68

3.2 ผลของ PBZ ตอความหนาแนนและขนาดของเซลลคม เมอพจารณาความหนาแนนและขนาดเซลลคมจากยอดทวางเลยงบนอาหารสตร

MS เตม PBZ ความเขมขนตาง ๆ หลงจากวางเลยง เปนเวลา 8 สปดาห พบวาสวนยอดทไดรบ PBZ ทกความเขมขนใหความหนาแนนของเซลลคมนอยกวาชดควบคม (ไมเตมสาร PBZ)แตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) การไมเตมสาร PBZ ใหความหนาแนนของเซลลคมสงสด 4.25 เซลลตอตารางมลลเมตร เมอเพมความเขมขนของ PBZ สงผลใหความหนาแนนของเซลลคมลดลง แตไมสงผลใหเกดความแตกตางทางสถตของความหนาแนนของเซลลคมจากยอดทวางเลยงบนอาหารเตม PBZ ทกความเขมขนททดลอง (ตารางท 3.16) สวนขนาดของเซลลคมพบวาการวางเลยงสวนยอดดาหลาบนอาหารไมเตม PBZ ใหเซลลคมมขนาดสงสด 5.80x6.07 ไมโครเมตร แตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) จากการเตม PBZ ตารางท 3.16 ความหนาแนนและขนาดของเซลลคมของตนดาหลาเมอวางเลยงบนอาหารสตร MS เตม PBZ ความเขมขนตาง ๆ หลงจากวางเลยงเปนเวลา 8 สปดาห

PBZ (มก/ล) ความหนาแนนของเซลลคม (เซลลตอตารางมลลเมตร)

ขนาดของเซลลคม (ไมโครเมตร) ความกวาง ความยาว

0 4.25a 5.80a 6.07a 10 3.02b 4.00b 5.07bc 20 3.00b 4.33b 5.27b 30 3.07b 4.67b 4.13c 40 3.17b 4.00b 4.07c

F-test * * * C.V.(%) 14.39 16.20 11.81

* แตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) คาเฉลยทก ากบดวยตวอกษรทตางกนในคอลมนเดยวกนมความแตกตางกนทางสถตเมอ เปรยบเทยบดวยวธ DMRT

69

3.3 ผลของ PBZ ตอจ านวนเมดคลอโรพลาสตในเซลลคม เมอวางเลยงสวนยอดดาหลาบนอาหารสตร MS เตมสาร PBZ ความเขมขนตาง ๆ

เปนเวลา 8 สปดาห น าใบดาหลามาลอกเพอตรวจนบจ านวนเมดคลอโรพลาสตในเซลลคม พบวาการเตมสาร PBZ สงผลตอการเปลยนแปลงจ านวนเมดคลอโรพลาสตแตกตางอยางมนยส าคญยงทางสถต (p<0.01) จากชดควบคม (ไมเตมสาร PBZ) โดยใบจากยอดดาหลาทวางเลยงบนอาหารสตร MS ปราศจากสาร PBZ มจ านวนเมดคลอโรพลาสตต าสด 17.00 เมด ไมแตกตางทางสถตจากการเตมสาร PBZ ความเขมขน 10-20 มลลกรมตอลตร เมอเตมสาร PBZ ความเขมขนเพมขน (30 และ 40 มลลกรมตอลตร) ใหจ านวนเมดคลอโรพลาสตเพมขน สงสดทความเขมขน 40 มลลกรมตอลตร ใหจ านวนเมดคลอโรพลาสต 29.00 เมด (ตารางท 3.17 และภาพท 3.15) ตารางท 3.17 ผลของสาร PBZ ความเขมขนตาง ๆ ตอจ านวนเมดคลอโรพลาสตของดาหลา หลงจากวางเลยงเปนเวลา 8 สปดาห

PBZ (มก/ล) จ านวนเมดคลอโรพลาสต 0 17.00b 10 18.00b 20 18.20b 30 27.60a 40 29.00a

F-test ** C.V.(%) 11.10

** แตกตางอยางมนยส าคญยงทางสถต (p<0.01) คาเฉลยทก ากบดวยตวอกษรทตางกนในคอลมนเดยวกนมความแตกตางกนทางสถตเมอ เปรยบเทยบดวยวธ DMRT

70

ก

ข ภาพท 3.15 เมดคลอโรพลาสตภายในเซลลคมจากใบของยอดดาหลาหลงจากวางเลยงบนอาหาร สงเคราะหสตร MS เปนเวลา 8 สปดาห ก. เมดคลอโรพลาสตในเซลลคมจากใบของยอดดาหลาทวางเลยงบนอาหารสตร MS ปราศจากสาร PBZ ข. เมดคลอโรพลาสตในเซลลคมจากใบของยอดดาหลาทวางเลยงบนอาหารสตร MS เตมสาร PBZ ความเขมขน 40 มลลกรมตอลตร

71

4. ผลของสารพาโคลบวทราโซลตอการเจรญเตบโต การเปลยนแปลงลกษณะทางสณฐาน วทยาและสรรวทยาของตนดาหลาทไดจากการเพาะเลยงเนอเยอภายนอกหลอดทดลอง

4.1 ผลของสาร PBZ ตอการเปลยนแปลงลกษณะทางสณฐานวทยา น าตนดาหลาจากการเพาะเลยงเนอเยอมาปลกในกระถาง เมอตนกลาอาย 1 เดอน

(หลงจากยายปลก) ท าการราดสาร PBZ ความเขมขน 4 ระดบ จ านวน 1 ครง บนทกผลหลงจากยายปลกเปนเวลา 1 เดอน พบวา ชดควบคม (ตนทไมไดราดสาร PBZ) มความสงมากทสด 18.70 เซนตเมตร แตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) จากตนทไดรบสาร PBZ เมอเพมความเขมขนของ PBZ สงผลใหตนดาหลามความสงลดลงตามความเขมขนทเพมขน ตนดาหลามความสงนอยทสด 15.88 เซนตเมตร เมอไดรบสาร PBZ เขมขน 400 มลลกรมตอลตร อยางไรกตามตนดาหลาทไดรบสาร PBZ ทกความเขมขนมความสงไมแตกตางทางสถตเมอตนกลาอาย 1 เดอนหลงจากไดรบสาร (ตารางท 3.18) เมออายของตนดาหลาเพมขนเปน 2 3 และ 4 เดอน (หลงจากไดรบสาร PBZ) พบวาตนทไมไดรบสาร PBZ มความสงมากทสด 29.85 41.75 และ 53.65 เซนตเมตร ตามล าดบ แตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) จากตนดาหลาทไดรบสาร PBZ เมอพจารณาความสงของตนดาหลาในแตละชวงอายพบวามความแตกตางอยางมนยส าคญยงทางสถต (p<0.01) เมอความเขมขนของ PBZ เพมขนสงผลตอการเปลยนแปลงความสงของตนดาหลา โดยความสงลดลงเมอความเขมขนของ PBZ เพมขน และต าสดทความเขมขน 400 มลลกรมตอลตร ตนดาหลามความสง 17.65 19.95 และ 21.25 เซนตเมตร เมอตนดาหลาอาย 2 3 และ 4 เดอน (หลงจากไดรบสาร) ตามล าดบ การลดลงของความสงตนดาหลาเปนไปในลกษณะเดยวกนทกชวงอายทบนทกผล

72

ตารางท 3.18 ผลของการใหสาร PBZ ความเขมขนตาง ๆ ดวยวธการราดลงดนตอความสงของ ตนดาหลาทไดจากการเพาะเลยงเนอเยอหลงจากปลกเปนระยะเวลาตาง ๆ

PBZ (มก/ล) ความสงของตนดาหลา (เซนตเมตร) 1 2 3 4 เดอน

0 18.70a 29.85a 41.75a 53.65a

100 16.70b 20.77b 30.97b 36.17b

200 16.57b 19.42c 25.00b 31.58b

300 15.95b 18.00c 20.77c 22.54c

400 15.88b 17.65c 19.95c 21.25c

F-test ** ** ** ** C.V.(%) 20.68 22.80 23.65 31.02

** แตกตางอยางมนยส าคญยงทางสถต (p<0.01) คาเฉลยทก ากบดวยตวอกษรทตางกนในคอลมนเดยวกนมความแตกตางกนทางสถตเมอ เปรยบเทยบดวยวธ DMRT

73

เมอดาหลาอาย 4 เดอนหลงจากไดรบสาร PBZ ตรวจวดขนาดใบพบวาชดควบคม (ตนทไมไดรบสาร PBZ) ใหความกวางและความยาวใบสงสด 6.80 และ 23.67 เซนตเมตร ตามล าดบ ไมแตกตางทางสถตจากขนาดใบของตนดาหลาทไดรบสาร PBZ ความเขมขน 100 และ 200 มลลกรมตอลตร และเมอเพมระดบความเขมขนของ PBZ สงผลใหขนาดของใบทงความกวางและความยาวลดลงตามความเขมขนของ PBZ ทเพมขน สาร PBZ ความเขมขน 400 มลลกรมตอลตร ใหใบขนาดเลกทสดมความกวาง 5.37 เซนตเมตร และความยาว 12.05 เซนตเมตร (ตารางท 3.19 ภาพท 3.16) ตารางท 3.19 ผลของการใหสาร PBZ ความเขมขนตาง ๆ ดวยวธการราดลงดนตอขนาดใบของ ตนดาหลาทไดจากการเพาะเลยงเนอเยอ

PBZ (มก/ล) ขนาดใบของตนดาหลา (ซม)

ความกวาง ความยาว

0 6.80a 23.67a

100 6.73a 23.30a

200 6.57a 22.27a

300 5.57b 13.80b

400 5.37b 12.05b

F-test * * C.V.(%) 13.08 12.96

* แตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) คาเฉลยทก ากบดวยตวอกษรทตางกนในคอลมนเดยวกนมความแตกตางกนทางสถตเมอ เปรยบเทยบดวยวธ DMRT

74

อาย 4 เดอน ก ข ค ง จ อาย 10 เดอน

ก ข ค ง จ ภาพท 3.16 ตนดาหลาทไดรบสาร PBZ ความเขมขนตาง ๆ หลงจากไดรบสาร 4 และ 10 เดอน (บาร = 20 ซม) ก. ชดควบคม ข. ราดสาร PBZ ความเขมขน 100 มลลกรมตอลตร ค. ราดสาร PBZ ความเขมขน 200 มลลกรมตอลตร ง. ราดสาร PBZ ความเขมขน 300 มลลกรมตอลตร จ. ราดสาร PBZ ความเขมขน 400 มลลกรมตอลตร

75

4.2 ผลของสาร PBZ ตอความหนาแนนและขนาดของเซลลคม เมอพจารณาความหนาแนนและขนาดเซลลคมจากยอดทไดรบสาร PBZ ดวยวธราดลงดน หลงจากราดสาร 4 เดอน พบวาทกความเขมขนของสาร PBZ สามารถตรวจสอบขนาดและความหนาแนนของเซลลคมได สวนยอดทไดรบ PBZ ทกความเขมขนใหความหนาแนนของเซลลคมนอยกวาชดควบคม (ไมราดสาร PBZ) แตไมแตกตางทางสถต โดยทไมราดสารใหความหนาแนนของเซลลคมสงสด 2.67 เซลลตอตารางมลลเมตร เมอเพมความเขมขนของ PBZ สงผลใหความหนาแนนของเซลลคมลดลงและต าสดทความเขมขน 400 มลลกรมตอลตร (ตารางท 3.20 ภาพท 3.17) สวนขนาดของเซลลคมพบวาการราดสาร PBZ ความเขมขนตาง ๆ ใหผลแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) เซลลคมจากใบของยอดทไมราดสาร PBZ มขนาดเซลลคม 21.60x47.77 ไมโครเมตร แตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) จากความเขมขนอน ๆ (ตารางท 3.20) การราดสาร PBZ ความเขมขนเพมขนสงผลใหขนาดเซลลคมเพมขน และสงสดทความเขมขน 400 มลลกรมตอลตร ใหเซลลคมขนาด 29.81x54.95 ไมโครเมตร ตารางท 3.20 ความหนาแนนและขนาดของเซลลคมเมอไดรบสาร PBZ ความเขมขนตาง ๆ ดวย วธราดลงดนหลงจากราดสารเปนเวลา 4 เดอน

PBZ (มก/ล)

ความหนาแนนของ เซลลคม (เซลล/มม2)

ความกวางของ เซลลคม (ไมโครเมตร)

ความยาวของ เซลลคม (ไมโครเมตร)

0 2.67 21.61b 47.77b 100 2.33 21.75b 45.86b 200 2.33 20.38b 46.80b 300 2.00 29.65a 45.58b 400 2.05 29.81a 54.95a

F-test ns * * C.V.(%) 20.20 9.02 10.39

ns ไมแตกตางทางสถต * แตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) คาเฉลยทก ากบดวยตวอกษรทตางกนในคอลมนเดยวกนมความแตกตางกนทางสถตเมอ เปรยบเทยบดวยวธ DMRT

76

ก ข

ค ง

จ

ภาพท 3.17 ความหนาแนนของเซลลคมในใบดาหลาทไดรบสาร PBZ ดวยวธราดลงดน หลงจากราดสาร เปนเวลา 4 เดอน

ก. ชดควบคม (ไมราดสาร PBZ) ข. ราดสาร PBZ ความเขมขน 100 มลลกรมตอลตร ค. ราดสาร PBZ ความเขมขน 200 มลลกรมตอลตร ง. ราดสาร PBZ ความเขมขน 300 มลลกรมตอลตร จ. ราดสาร PBZ ความเขมขน 400 มลลกรมตอลตร

77

4.3 ผลของ PBZ ตอจ านวนเมดคลอโรพลาสตในเซลลคม เมอน าใบดาหลามาลอกเพอตรวจนบจ านวนเมดคลอโรพลาสตในเซลลคม พบวา

การราดสาร PBZ สงผลตอการเปลยนแปลงจ านวนเมดคลอโรพลาสตแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) จากชดควบคม โดยใบจากยอดดาหลาทไมไดราดสาร PBZ มจ านวนเมด คลอโรพลาสตต าสด 18.67 เมด เมอราดสาร PBZ ความเขมขนเพมขนใหจ านวนเมดคลอโรพาสตเพมขน สงสดทความเขมขน 400 มลลกรมตอลตร ใหจ านวนเมดคลอโรพลาสต 31.67 เมด (ตารางท 3.21 ภาพท 3.18)

ตารางท 3.21 ผลของการใหสาร PBZ ความเขมขนตาง ๆ ดวยวธราดลงดนตอจ านวนเมด คลอโรพลาสต หลงจากราดสารเปนเวลา 4 เดอน

PBZ (มก/ล)

จ านวนเมดคลอโรพลาสต

0 18.67c

100 19.00c

200 19.00c

300 23.00b

400 31.67a

F-test * C.V.(%) 23.29

* แตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) คาเฉลยทก ากบดวยตวอกษรทตางกนในคอลมนเดยวกนมความแตกตางกนทางสถตเมอ เปรยบเทยบดวยวธ DMRT

78

ก

ข ภาพท 3.18 เมดคลอโรพลาสตภายในเซลลคมจากใบของยอดดาหลาหลงจากราดสาร PBZ เปน เวลา 4 เดอน ก. เมดคลอโรพลาสตในเซลลคมจากใบดาหลาทไมราดสาร PBZ ข. เมดคลอโรพลาสตในเซลลคมจากใบดาหลาทราดสาร PBZ ความเขมขน 400 มลลกรมตอลตร

79

บทท 4

วจารณ 1. ผลของโคลชซนตออตราการรอดชวต การสรางยอดรวม และลกษณะทางสณฐานวทยาและ สรรวทยาของดาหลาในหลอดทดลอง

จากการศกษาอตราการรอดชวตของสวนยอดดาหลาทงทไมไดรบและไดรบโคลชซนทความเขมขนเพมขนทกระยะเวลา ท าใหสวนยอดดาหลามอตราการตายสงขน อตราการรอดชวตลดลง ชนสวนยอดทตายนนสงเกตจากลกษณะของชนสวนยอดทเปลยนเปนสน าตาล และตายในทสด สอดคลองกบการจมแชชนสวนแคลลสในสารละลายโคลชซนของกลวยไม Cymbidium sp.Silky (Kim et al., 1997) แคลลสของหนาววพนธ Micky Mouse (อญญาน และสมปอง, 2553) ตนหยาดน าคาง (ไซนยะ และคณะ, 2558) และชนสวนขอของตนลนเดอเนย (บณฑต และคณะ , 2560) จากการทดลองในดาหลาพบวาความเขมขน 300 มลลกรมตอลตรใหอตราการรอดชวตต าสด 28.50 เปอรเซนต เมอจมแชชนสวนยอดเปนเวลา 6 ชวโมง เนองจากโคลชซนสามารถแทรกซมเขาไปภายในเซลลมผลท าใหองคประกอบอน ๆ ของเซลลท าหนาทผดปกตไปดวยเชนเดยวกน จงท าใหเซลลทไดรบสารโคลชซนเกดความผดปกต ซงอาจรนแรงถงข นเซลลตาย (Dermen, 1940 อางโดย กญจนา และคณะ, 2558) โคลชซนท าใหอวยวะภายในเซลลท าหนาทเปลยนแปลงไป โดยมผลยบยงการสรางสาย spindle fiber หรอท าใหการท างานผดปกต (ไพศาล และปยดา, 2550) การใชโคลชซนมากเกนไปจะเปนพษตอชนสวนพชซงสอดคลองกบ Takamura และ Miyajima (1996) อางโดย รชน (2553) ทพบวาการน าสารโคลชซนมาใชประโยชนในดานตาง ๆ นน ตองหาระดบความเขมขนทเหมาะสม เนองจากโคลชซนเปนสารทมความเปนพษสงมากกบพช แตในพชบางชนดความเขมขนของสารโคลชซนสงขนไมไดสงผลใหอตราการรอดชวตลดลง เชน ตนหยาดน าคาง พบวาการจมแชตนในอาหารเหลวสตร MS เตมสารโคลชซนเขมขน 0 0.05 0.10 และ 0.20 เปอรเซนต แลวเพาะเลยงตอมาเปนเวลา 3 สปดาห ใหอตราการรอดชวต 100 เปอรเซนต (ไซนยะ และคณะ, 2558) ทงนอาจเนองจากหยาดน าคางมความทนทานตอความเขมขนทสงและแมระยะเวลาการใหทนานขนกอาจไมสงผลตออตราการรอดชวต ความเขมขนทเหมาะสมของสงกอกลายพนธตอการชกน าใหเกดการเปลยนแปลงในเซลลพชรวมทงชนสวนยอดของพชคอความเขมขนทท าใหอตราการรอดชวตหลงจากไดรบสารลดลงเหลอ 50 เปอรเซนต (LD50) จากการศกษานพบวาคา LD50 ของการจมแชสวนยอดดาหลาเปนเวลา 2 4 และ 6 ชวโมง คอ 290.18 232.20 และ 194.69 มลลกรมตอลตรอตามล าดบ

ในกรณของการสรางยอดรวมพบวาการจมแชสวนยอดดาหลาในสารละลายโคลชซนทกความเขมขนและทกระยะเวลาใหจ านวนยอดรวมนอยกวาชนสวนยอดทไมไดรบสารโคลชซน เนองจากเมอชนสวนยอดดาหลาไดรบสารโคลชซนท าใหการแบงเซลลถกขดขวางหรอชะลอ ผล

80

ทตามมาคอชะงกการเจรญเตบโตสอดคลองกบการทดลองของธญญะ และคณะ (2561) ทดลอง จมแชสวนขอของตนลนเดอเนยในสารละลายโคลชซนความเขมขนและระยะเวลาตาง ๆ พบวาจ านวนยอดลดลงเมอความเขมขนสงขน หรอทความเขมขนเดยวกนแตเพมระยะเวลานานขนจ านวนยอดกลดลงเชนเดยวกน นอกจากนพบวาในเบญจมาศทไดรบสารโคลชซนใหตนเตตระพลอยดทมการสรางยอดรวมนอยกวาตนดพพลอยด ในขณะทตนเตตระพลอยดมความสง และขนาดใบกวาง และยาวกวาตนดพลอยด (Gantait et al., 2011)

เมอพจารณาลกษณะทางสรรวทยาของใบดาหลาจากการศกษานพบวาโดยภาพรวมคาเฉลยของความหนาแนน และขนาดของเซลลคมลดลงเมอความเขมขนของโคลชซนเพมขน และต าสดทโคลชซนความเขมขน 300 มลลกรมตอลตร ในกรณของจ านวนเมดคลอโรพลาสตในเซลลคมมแนวโนมเพมขนตามความเขมขนทเพมขน และสงสดเมอใชสารละลายโคลชซนความเขมขน 150 มลลกรมตอลตร จ านวนเมดคลอโรพลาสตในเซลลคมและขนาดของเซลลคมสามารถเปนตวบงชการเพมขนของจ านวนโครโมโซมไดโดยเฉพาะจ านวนเมดคลอโรพลาสตภายในเซลลคม (Sari et al., 1999 อางโดย อญญาณ และสมปอง, 2553) Gu และคณะ (2005) รายงานวาพทราจน (Zizyphus jujube cv. Zhanhua) ทมจ านวนชดโครโมโซมเปนเตตระพลอยดมจ านวนเมดคลอโรพลาสตภายในเซลลคมมากกวาและขนาดเซลลคมใหญกวาพชดพลอยด ซงโดยทวไปหากจ านวนเมดคลอโรพลาสตภายในเซลลคมเพมเปนสองเทาเมอเปรยบเทยบกบชดควบคมอาจสงผลใหมการเพมชดโครโมโซมเปนสองเทา ซงการใชวธการนเปนตวบงชการเพมขนของจ านวนชดโครโมโซมเปนวธการทงาย และใชระยะเวลาสน เมอพจารณาลกษณะทางสรรวทยาของใบโดยศกษา 3 ตวแปรจากการทดลองนพบวาโคลชซนสงผลตอขนาดของเซลลคมในขณะทความหนาแนน และจ านวนเมดคลอโรพลาสตเพมขน จากตวแปรทง 3 ของลกษณะทางสรรวทยาพบวาขนาดปากใบลดลงครงหนงของขนาดปกตอยางชดเจนเมอยอดไดรบโคลชซนความเขมขน 300 มลลกรมตอลตร ซงลกษณะทางสรรวทยาเปนตวบงชถงการเปลยนแปลงในระดบพลอยดไดดกวาอตรารอดชวต

จากการศกษาจ านวนเมดคลอโรพลาสตในเซลลคมจากใบดาหลาพบวาจ านวนเมด คลอโรพลาสตเพมขนตามความเขมขนของโคลชซนทสงขน และสงสดทความเขมขน 300 มลลกรมตอลตร (22.00 คลอโรพลาสต) สอดคลองกบการทดลองอญญาณ และสมปอง (2551) ซงพบวาใบหนาววมจ านวนเมดคลอโรพลาสตเพมขนเมอความเขมขนของโคลชซนเพมขน และจ านวนเมดคลอโรพลาสตกบจ านวนชดโครโมโซมมความสมพนธกนแบบแปรผนตรง กลาวคอจ านวนเมดคลอโรพลาสตเพมขนตามจ านวนชดโครโมโซมทเพมขน แมวาจ านวนเมดคลอโร พลาสตจะไมเพมขนเปนสองเทา แตมการเพมจ านวนชดโครโมโซมเปนสองเทา (อญญาณ และสมปอง, 2551) ดงนนจากการศกษาครงนแมวาไมไดศกษาถงจ านวนชดโครโมโซม แตจากผลของจ านวนเมดคลอโรพลาสตภายในเซลลคมของใบดาหลาจะสามารถใชเปนตวบงชการเพมขนของจ านวนชดโครโมโซมได ซงถอวาเปนวธการทงายมข นตอนไมยงยาก ไมสนเปลอง

81

คาใชจาย และใชระยะเวลาสน อยางไรกตามเพอเพมความมนใจในการบอกผลทชดเจนในการศกษาครงตอไปควรตรวจสอบจ านวนโครโมโซมดวยวธการทางเซลลวทยามาประกอบดวย

2. ผลของ EMS ตออตราการรอดชวต การสรางยอดรวม และลกษณะทางสณฐานวทยาและ สรรวทยาของดาหลาในหลอดทดลอง

จากการศกษาอตราการรอดชวตของสวนยอดดาหลาทงทไมไดรบและไดรบ EMS ทความเขมขนเพมขนทกระยะเวลา ท าใหสวนยอดดาหลามอตราการตายสงขน อตราการรอดชวตลดลง เปนไปในลกษณะเดยวกบโคลชซน เนองจากความเขมขนของ EMS สงเขาท าลายกลมเนอเยอไดมากกวา (ไซนยะ และคณะ, 2557) สอดคลองกบการจมแชชนสวนตาง ๆ ในสารละลาย EMS เชน อบละอองเกสรของ loquat (Qin et al., 2011) ชนสวนใบของ saintpaulia (Fang, 2011) และชนสวนขอของเบญจมาศ (ไซนยะ และคณะ, 2557) จากการทดลองในดาหลาพบวาความเขมขน 300 มลลกรมตอลตรใหอตราการรอดชวตต าสด 12.25 เปอรเซนต เมอจมแชชนสวนยอดเปนเวลา 6 ชวโมง เมอพจารณาคา LD50 ของการจมแชสวนยอดดาหลาใน EMS เปนเวลา 2 4 และ 6 ชวโมง คอ 298.92 219.43 และ 164.71 มลลกรมตอลตร ตามล าดบ โดยสมปอง และวทยา (2542) อางโดย ชญานยและสมปอง (2557) รายงานวาคา LD50 ถอเปนคาในการประเมนความเขมขนทเหนยวน าการกลายพนธ ทงนเพราะความเขมขนดงกลาวสรางความเสยหายและกอใหเกดการเปลยนแปลงกบหนวยพนธกรรมอยางนอย 50 เปอรเซนต โดยพชแตละชนดมคา LD50 แตกตางกน ขนอยกบชนดของชนสวนพช อายของพชทน ามาจมแช ชนดและความเขมขนของสารเคมกอกลายพนธทใช (สรนช , 2540) เชน ปาลมน ามนมคา LD50 เทากบ 0.79 เปอรเซนต (ชญานย และสมปอง, 2557) และกลอกซเนยมคา LD50 เทากบ 0.88 เปอรเซนต (ยพาภรณ และสมปอง, 2551) อยางไรกตามในการชกน าการกลายพนธของกลวยไมหวายโซเนยตองใชความเขมขนของ EMS สงกวา โดยคา LD50 คอ 1 เปอรเซนต (วชรนทร และกณยารตน, 2548 อางโดย ศรญญา และสมปอง, 2551)

ส าหรบการเกดยอดรวมของชนสวนยอดทไดรบ EMS ความเขมขนสงท าใหเกดจ านวนยอดลดลง และบางชนสวนเปนสน าตาลและตายในทสด สอดคลองกบการศกษาของยพาภรณ และสมปอง (2551) ชกน าการกลายพนธจากใบกลอกซเนยในหลอดทดลอง โดยจมแช EMS ความเขมขน 0-1 เปอรเซนต นาน 60 นาท พบวาลกษณะยอดรวมผดปกตเมอความเขมขนเพมขนและระยะเวลาการจมแชนานขน

ในกรณของความหนาแนนและขนาดของเซลลคมพบวาเพมขนเมอความเขมขนของ EMS เพมขน และสงสดท EMS ความเขมขน 200 มลลกรมตอลตร เมอพจารณาลกษณะทางสรรวทยาของใบดาหลาโดยศกษา 3 ตวแปร พบวา EMS สงผลตอขนาดและความหนาแนนของเซลลคม และจ านวนเมดคลอโรพลาสต จากการศกษาจ านวนเมดคลอโรพลาสตในเซลลคมจาก ใบดาหลาพบวาเพมขนตามความเขมขนของ EMS ทสงขน สงสดทความเขมขน 150 มลลกรม

82

ตอลตร (25.67 คลอโรพลาสต) สอดคลองกบการทดลองของอญญาณ และสมปอง (2551) ซงพบวาใบหนาววมจ านวนเมดคลอโรพลาสตเพมขนเมอความเขมขนของสารเคมกอกลายพนธเพมขนและจ านวนเมดคลอโรพลาสตกบจ านวนชดโครโมโซมมความสมพนธกนแบบแปรผนตรง กลาวคอจ านวนเมดคลอโรพลาสตเพมขนตามจ านวนชดโครโมโซมทเพมขน แมวาจ านวนเมด คลอโรพลาสตจะไมเพมขนเปนสองเทา แตมการเพมจ านวนชดโครโมโซมเปนสองเทา (อญญาณ และสมปอง, 2551) 3. ผลของสารพาโคลบวทราโซลตออตราการสรางยอดรวม ความยาวยอด และลกษณะทาง สณฐานวทยาและสรรวทยาของดาหลาในหลอดทดลอง

การเพาะเลยงเนอเยอสวนยอดดาหลาบนอาหารสงเคราะหสตร MS ทมสารควบคมการเจรญเตบโต BA รวมกบสารพาโคลบวทราโซลความเขมขนตาง ๆ พบวาสารพาโคลบวทราโซลมผลตออตราการเกดยอดและความยาวยอด ไมสงผลตอจ านวนยอดเนองจากสารพาโคลบวทราโซลเปนสารประกอบทมกลไกการออกฤทธทส าคญในการยบยงการสงเคราะหจบเบอเรลลน ท าใหพชทไดรบสารดงกลาวมระดบการผลตจบเบอเรลลนลดต าลง จงมผลในการยบยงการแบงเซลลและการยดยาวของเซลลพชบรเวณใตปลายยอด (Cumming et al., 1999 อางโดย นตพฒน พฒนฉตรชย, 2557) ดงนนเมอเตมสารพาโคลบวทราโซลลงในอาหารเพาะเลยงจงสงผลใหอตราการเกดยอด และความยาวของยอดดาหลาลดลง โดยเมอเพมความเขมขนของสารพาโคลบวทราโซล ในอาหารเพาะเลยงจะสงผลใหอตราการเกดยอด และความยาวยอดดาหลาลดลงเชนเดยวกบ งานทดลองของ Thohirah และคณะ (2005) และ Jala (2014) ซงไดทดลองเพาะเลยงกระเจยวพนธฉตรทพยบนอาหารทเตมสารพาโคลบวทราโซลความเขมขนตาง ๆ พบวาการเตมสาร พาโคลบวทราโซลความเขมขนต า สามารถกระตนการเกดยอดใหมไดใกลเคยงกบการไมเตมสารพาโคลบวทราโซล หากเตมสารพาโคลบวทราโซลความเขมขนสงจะสงผลใหการเจรญเตบโตของกระเจยวพนธฉตรทพยลดลงทงปรมาณการเกดยอดใหม จ านวนใบ ความกวาง และความยาวกานใบ พาโคลบวทราโซลจดเปนสารจ าพวกยบยงการเจรญเตบโตของเซลล ไมวาทดลองใชกบ ไมดอกดงรายงานขางตน หรอใชกบไมผลกสงผลเปนไปในท านองเดยวกน Kepenek และ Karoglu (2011) ทดลองใชสารพาโคลบวทราโซลกบแอปเปลพบวาเมอเพมความเขมขนของสารพาโคลบวทราโซลสงผลใหการเจรญเตบโตของรากและยอดออนทเกดขนใหมลดลง จากการศกษานพบวาการวางเลยงสวนยอดดาหลาบนอาหารสตร MS ทมสารพาโคลบวทราโซล ทกระดบไมสงผลตอจ านวนยอดรวมทชกน าได แตสงผลตออตราการเกดยอดและความยาวยอดโดยสารพาโคลบวทราโซลความเขมขนต า (10 20 และ 30 มลลกรมตอลตร) ไมสงผลใหความยาวยอดแตกตางกนทางสถตความเขมขนของสารพาโคลบวทราโซลทสงผลตอความยาวยอดมากทสดคอ 40 มลลกรมตอลตร ในกรณของความหนาแนนและขนาดของเซลลคมจากยอดดาหลาท วางเลยงบนอาหารสตร MS ทมสารพาโคลบวทราโซลมคานอยกวายอดดาหลาทวางเลยงบน

83

อาหารสตร MS ปราศจากสารพาโคลบวทราโซล ผลดงกลาวตรงขามกบจ านวนเมดคลอโรพลาสตในเซลลคม เมอความเขมขนของพาโคลบวทราโซลเพมขนใหจ านวนเมดคลอโรพลาสตเพมขนสงสดทความเขมขน 40 มลลกรมตอลตร เนองจากสารพาโคลบวทราโซลมผลยบยงการแบงเซลลและการยดยาวของเซลล และยงมผลท าใหใบมสเขยวเขมขน มจ านวนคลอโรพลาสตเพมขนสงผลใหการสรางคลอโรฟลลเพมขน ผลทตามมาคอการสงเคราะหแสงของพชมประสทธภาพสงขน (Purohit, 1986 อางโดย Thohirah et al., 2005) 4. ผลของสารพาโคลบวทราโซลความเขมขนตาง ๆ ตอการเจรญเตบโตและลกษณะทางสณฐาน วทยาและสรรวทยาของดาหลาทไดจากการเพาะเลยงเนอเยอภายนอกหลอดทดลอง

การศกษาผลของสารพาโคลบวทราโซลตอความสงดาหลา โดยการราดสาร 4 ความเขมขนเปรยบเทยบกบการไมใช พบวาทกชวงอายของตนดาหลาทท าการบนทกความสงใหผลการทดลองทไดเปนไปในท านองเดยวกน กลาวคอตนดาหลาทไมไดรบสารพาโคลบวทราโซล มความสงมากทสด เมอเพมความเขมขนของสารพาโคลบวทราโซล ความสงจะลดลงและต าสด ทความเขมขน 400 มลลกรมตอลตร เมอดาหลาอาย 4 เดอน เนองจากสารพาโคลบวทราโซล มคณสมบตยบยงการแบงเซลลและการยดยาวของเซลล ไดมการทดลองใชสารพาโคลบวทราโซลกบตนพชอกหลายชนดและใหผลเปนไปในท านองเดยวกน เชน การทดลองของ Thohirah และคณะ (2005) ใชสารพาโคลบวทราโซลกบพชวงศขง แบงการทดลองออกเปน 2 สวน คอ Curcuma roscoena ทดลองกบตนกลาอาย 3 สปดาหใชวธการรดสารลงดน สวน Curcuma alismatifolia ทดลองกบไรโซมโดยวธการแช พบวาสารพาโคลบวทราโซลมผลตอความสงของตนพชไมวาจะใหสารดงกลาวแกพชดวยวธการใดหรอใชชนสวนใดกตาม เมอความเขมขนของสารเพมขนความสงตนลดลง และเนองจากสารพาโคลบวทราโซลมผลตอการยดยาวของล าตนเทานน ไมไดสงผลตอการเปลยนแปลงในสวนอน ๆ จงท าใหตนพชไมมลกษณะผดปกต มพช อกหลายชนดทตอบสนองตอสารพาโคลบวทราโซลในลกษณะเดยวกบดาหลา เชน ดาวเรอง (ภาณพล และปวณา, 2557; ธนวด และคณะ, 2559) ศรตรง (วรญญ และคณะ, 2559) และ Canola (Hua et al., 2014) เปนตน นอกจากจะมผลตอความสงของพชแลวพาโคลบวทราโซลยงสงผลตอขนาดของเซลลคมดาหลาดวยเชนเดยวกน โดยขนาดของเซลลคมเพมขนเมอความเขมขนของสารพาโคลบวทราโซลเพมขนสงสดทความเขมขน 400 มลลกรมตอลตร เซลลคมมขนาด 29.81x54.95 ไมโครเมตร (กวางxยาว) เมอพจารณาความหนาแนนของเซลลคมพบวาไมมความแตกตางทางสถต แตใบดาหลาทไมไดรบสารพาโคลบวทราโซลมความหนาแนนของเซลลคมสงกวาใบดาหลาทไดรบสารพาโคลบวทราโซลทกความเขมขน ต าสดทความเขมขน 400 มลลกรมตอลตร จ านวนเซลลคมทลดลงจะสงผลตอความสามารถในการทนแลงของพชกลาวคอเมอความหนาแนนของเซลลคมลดลง ปรมาณการคายน าของพชจะลดลงตามไปดวย สอดคลองกบการทดลองใหสารพาโคลบวทราโซลแกปทมมาในสภาพขาดน า เปรยบเทยบกบตนทไมไดรบ

84

สารพบวาตนทไดรบสารพาโคลบวทราโซลมแนวโนมการเจรญเตบโตดกวาตนทไมไดรบสารเมออยในสภาวะขาดน า (จารณ และคณะ, 2550; Jungklang and Saengnil, 2012) ตนทไดรบสารพาโคลบวทราโซลมปรมาณโพรลนนอยกวาตนทไมไดรบสาร โพรลนท าหนาทรกษาสมดลของน าภายในเซลลกบสภาพแวดลอมภายนอก เมอพชอยในสภาวะขาดน าพชจะเรงสรางโพรลนเพอใหอยรอดไดในสภาวะเครยดน า แตพชทไดรบสารพาโคลบวทราโซลจะสรางโพรลนนอยแสดงใหเหนวาสามารถทนตอความเครยดไดเพมขน (จารณ และคณะ , 2550) นอกจากนพชทไดรบสภาวะเครยดจากการขาดน าจะมอตราการสรางรงควตถในกระบวนการสงเคราะหแสงลดลง (Jaleel et al., 2009) แตจากการศกษาในดาหลาครงนพบวาจ านวนเมดคลอโรพลาสตจากใบของตนดาหลาทไดรบสารพาโคลบวทราโซลสงกวาตนทไมไดรบสาร จงสงผลใหตนดาหลาสามารถเจรญเตบโตไดดในสภาวะเครยดจากการขาดน า เมอความเขมขนของสารพาโคลบวทราโซลเพมขน จ านวนเมดคลอโรพลาสตเพมขนสงสดทความเขมขน 400 มลลกรมตอลตร ใหจ านวนเมดคลอโรพลาสต 31.67 คดเปน 1.70 เทา เมอเปรยบเทยบกบตนทไมไดรบสารพาโคลบวทราโซล อญญาณ และสมปอง (2551) รายงานวาจ านวนเมดคลอโรพลาสตกบจ านวนชดโครโมโซมมความสมพนธกนแบบแปรผนตรง กลาวคอจ านวนเมดคลอโรพลาสตเพมขนตามจ านวนชดโครโมโซมทเพมขน แมวาจ านวนเมดคลอโรพลาสตจากใบดาหลาทไดรบสารพาโคลบวทราโซลความเขมขน 400 มลลกรมตอลตรจะไมเพมขนเปนสองเทา แตมความใกลเคยงมากดงนนความเขมขนดงกลาวนาจะใชเปนความเขมขนเรมตนในการทดลองเพอชกน าใหเกดการกลายพนธใน ดาหลาได นอกเหนอจากการใชสารกอกลายพนธอ น ๆ

85

บทท 5

สรปและขอเสนอแนะ

สรป

1. ผลของโคลชซนและ EMS ตออตราการรอดชวต การสรางยอดรวม ลกษณะทางสณฐานวทยา และสรรวทยาของดาหลาในหลอดทดลอง

ชนสวนยอดดาหลาทจมแชในสารละลายโคลชซน และ EMS ทกความเขมขนและระยะเวลาการจมแชสามารถพฒนาเปนยอดใหมได เมอความเขมขนของสารละลายโคลชซน และ EMS เพมขนเปอรเซนตการเกดยอดใหมและจ านวนยอดลดลง ต าสดทความเขมขน 300 มลลกรมตอลตร ระยะเวลาจมแช 6 ชวโมง ความหนาแนนและขนาดของเซลลคมต ากวาชดควบคมทไมจมแชสารละลายโคลชซน และ EMS ปรมาณคลอโรฟลลไมมความแตกตางทางสถตทกความเขมขนของโคลชซนททดลอง ในกรณของจ านวนเมดคลอโรพลาสตพบวายอดทไมไดจมแชสารละลายโคลชซน และ EMS มจ านวนเมดคลอโรพลาสตต าสด 2. ผลของสารพาโคลบวทราโซลตออตราการสรางยอดรวม การเปลยนแปลงลกษณะทางสณฐาน วทยาและสรรวทยาของดาหลา สารพาโคลบวทราโซลทกความเขมขนสามารถชกน าใหชนสวนยอดดาหลาเกดยอดใหมไดในสภาพปลอดเชอ จ านวนเมดคลอโรพลาสตในเซลลคมเพมขนเมอวางเลยงชนสวนยอด ดาหลาบนอาหารทมสารพาโคลบวทราโซลความเขมขนเพมขน เมอน าสารพาโคลบวทราโซล มาใชกบตนดาหลาภายนอกหลอดทดลอง พบวาเมอความเขมขนของสารพาโคลบวทราโซลเพมขนมผลใหความสงของตนดาหลาลดลง ความหนาแนนของเซลลคมนอยกวาตนทไมไดรบสารพาโคลบวทราโซล แตจ านวนเมดคลอโรพลาสตในเซลลคมเพมขนเมอความเขมขนเพมขน สงสดทความเขมขน 400 มลลกรมตอลตร มจ านวนเมดคลอโรพลาสตเทากบ 31.67 เมด เพมขนเปน 1.7 เทาเมอเปรยบเทยบกบตนทไมไดรบสารพาโคลบวทราโซล

ขอเสนอแนะ

1. การใชสารละลายโคลชซนและ EMS เพอชกน าใหเกดการเปลยนแปลงลกษณะทาง สณฐานวทยา และสรรวทยาของดาหลาในหลอดทดลองตองใชในความเขมขนทเพมขน เพราะจากผลการทดลองพบวามการเปลยนแปลงลกษณะทางสรรวทยา เชน ขนาด และความหนาแนนของ

86

เซลลคม แตไมปรากฏการเปลยนแปลงลกษณะทางสณฐานวทยาทจะบงชวามการเปลยนแปลงเกดขน

2. การใชสารพาโคลบวทราโซลกบดาหลาทงภายในและภายนอกหลอดทดลอง พบวา มการตอบสนองตอความสงของตน และผลการทดลองทชดเจนคอการเพมขนของจ านวนเมด คลอโรพลาสตในเซลล นนแสดงวาสารพาโคลบวทราโซลท าใหกระบวนการสงเคราะหดวยแสง มประสทธภาพเพมขน ดงนนควรมการตอยอดงานวจยจากผลการทดลองทไดรบ จะสามารถน าผลทไดรบมาใชประโยชนในดานการเพมผลผลตทางการเกษตรไดในอนาคต

3. ควรมการน าสารพาโคลบวทราโซลมาทดลองใชในกระบวนการชกน าใหเกดการกลายพนธในพชเพมขนอกชนดหนงนอกเหนอจากสารทนยมใชกนทวไป เชน โคลชซน และ EMS

เนองจากผลการทดลองทไดพบวาสารพาโคลบวทราโซลสามารถเพมจ านวนเมดคลอโรพลาสตภายในเซลลคมได 1.7 เทา เมอเทยบกบตนทไมไดรบสาร ซงโอกาสทจะหาระดบความเขมขน ทเหมาะสมในการเพมจ านวนเมดคลอโรพลาสตเปน 2 เทา สามารถกระท าไดโดยใชขอมลทไดจากการงานวจยนเปนขอมลเรมตน

87

เอกสารอางอง

กญจนา แซเตยว สเม อรญนารถ และปรางทพย มณแสง. 2557. การใชสารโคลชซนชกน าใหเกด การกลายพนธในบวหลวง. ว.เกษตรพระจอมเกลา, 28: 49-59.

กตต โพธปทมะ สรยา ฤธาทพย และกรวศฏ ณ ถลาง. 2555. การแปรผนและการกลายของพช จากการเพาะเลยงเนอเยอ. ว.วชาการพระจอมเกลาพระนครเหนอ, 22: 225-231.

จารณ จงกลาง กนกกาญจน ปวงแกว กอบเกยรต แสงนล และจ านง อทยบตร. 2550. การเปลยนแปลงทางดานสรรวทยาและชวเคมบางประการของปทมมาทไดรบสาร พาโคลบวทราโซลภายใตสภาวะการขาดน า. ว.วทยาศาสตรเกษตร, 38: 33-36.

ชญานย สงวาล และสมปอง เตชะโต. 2557. ผลของเอธลมเทนซลโฟเนต (EMS) ตออตราการรอด ชวตของโซมาตกเอมบรโอระยะสรางจาวและการสรางโซมาตกเอมบรโอของปาลมน ามนใน หลอดทดลอง. ว.พชศาสตรสงขลานครนทร, 1: 14-20.

ชานนท ลาภจตร และ เมง-เจยว เจง. 2560. ประสทธภาพในการกลายพนธและผลของ Ethyl methanesulphonate (EMS) ตอกลวยไม Erycina pusilla. ว.แกนเกษตร, 45: 386-391.

ไซนยะ สะมาลา สมปอง เตชะโต และสรยรตน เยนชอน. 2557. ผลของ ethyl methane

sulphonate (EMS) ตอกลวยไมหวายโซเนย. ว.แกนเกษตร, 42: 506-511.

ไซนยะ สะมาลา หสยา จนทรสด า และอรอนงค แซฮน. 2558. ผลของสารโคลชซนตอลกษณะ ทางสณฐานวทยาของตนหยาดน าคางในหลอดทดลอง. ว.พชศาสตรสงขลานครนทร, 2: 24-28.

ธนวด พรหมจนทร กนยารตน หรถยา พรนภา รงสวาง อารสา ทบทม และพมพใจ มตม. 2559. ผลของความเขมขนและวธการใหสารละลายพาโคลบวทราโซลตอการเจรญเตบโตของตน ดาวเรองพนธอเมรกน. ว.พชศาสตรสงขลานครนทร, 3: 10-18.

88

ธญญะ เตชะศลพทกษ กมลทพย สงขแกว นชรฐ บาลลา ณฐพงศ จนจฬา และอนนต พรยะ ภทรกจ. 2561. การเปลยนแปลงลกษณะทางสณฐานวทยาของลนเดอเนยทระดบพลอยด ตางกน. ว.วทยาศาสตรและเทคโนโลย, 7: 21-31.

นคร สารวตร และ จรสศร นวลศร. 2550. การชกน าการเพมจ านวนชดโครโมโซมในมะนาวฝรง [Citrus limon (L.) Burm.f.] โดยใชสารโคลชซน. ว.วชาการเกษตร, 25: 240-253.

นพพร คลายพงษพนธ. 2546. เทคนคการปรบปรงพนธพช. ส านกพมพ มหาวทยาลย เกษตรศาสตร. กรงเทพฯ. 261 หนา. นตยศร แสงเดอน และอ าไพ สนพฒนานนท. 2541.การชกน าใหเกดหมอนเททราพลอยดโดยใช โคลชซนรวมกบเทคนคการเพาะเลยงเนอเยอ. วทยาสารเกษตรศาสตร (วทยาศาสตร), 32: 424-430.

นตพฒน พฒนฉตรชย. 2557. พาโคลบวทราโซล : ผลตอการเตบโตของทรงพมและปรมาณ คลอโรฟลลของชวนชมพนธฮอลแลนด. ว.แกนเกษตร, 42: 39-46.

นชรฐ บาลลา ธญญะ เตชะศลพทกษ อญชล จาละ และธระชย ธนานนต. 2560. ผลของรงส แกรมมาทมตอมนเทศประดบพนธผสมในสภาพปลอดเชอ. ว.วทยาศาสตรเกษตร, 48:151-159.

บณฑตา เพญสรยะ ธญญะ เตชะศลพทกษ เฌอมาลย วงศชาวจนท และพฒนา สขประเสรฐ. 2560. การชกน าใหเกดโพลพลอยดจากเนอเยอลนเดอเนยดวยสารละลายโคลชซนในสภาพ ปลอดเชอ. ว.วทยาศาสตรเกษตร, 48: 23-35.

ปฐมาภรณ ทลารกษ และสาโรจน ประเสรฐศรวฒน. 2557. ผลของโคลชซนตอการชกน าใหเกด โพลพลอยดในกลวยไมเหลองจนทบรด าเตมคอ. ว.วทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยอบลราชธาน, 16: 61-68.

ปยะพร แสนสข และเสศชาย สาพรมมา. 2549. การขยายพนธกลวยไมปากะเรกะรอนในหลอด ทดลอง. ว.วทยาศาสตรมหาวทยาลยขอนแกน, 4: 233-236.

89

พรพรณ เปลยนคง ผดงศกด สขสะอาด และสรวชา วรรณไกรโรจน. 2553. การเพมจ านวนชด โครโมโซมพรกขหนสวนดวยสารโคลชซน. ว.วทยาศาสตรเกษตร, 41: 181-184.

พนทพา ลมสงวน สนธชย จนทรเปรม อทธฤทธ องวเชยร ปทมา ศรน าเงน และเสรมศร จนทรเปรม. 2560. การปรบปรงพนธโดยการชกน าการกลายพนธในเบญจมาศโดยใช รงสแกมมาและการตรวจสอบการกลายพนธโดยวธเอเอฟแอลพ. ว.วทยาศาสตรเกษตร, 48: 334-345.

ไพศาล เหลาสวรรณ และปยะดา ทพยผอง. 2550. หลกการปรบปรงพนธพช. พมพครงท 8. สาขาวชาเทคโนโลยการผลตพช ส านกวชาเทคโนโลยการเกษตร มหาวทยาลยเทคโนโลย สรนาร. 372 หนา. ภาณพงศ ศรออน. 2548. ผลของสาร Paclobutrazol และ Trinexapac - ethyl ตอการ เจรญเตบโตและพฒนาการของไมดอกและไมประดบบางชนด. วทยานพนธมหาบณฑต

สาขาพชสวน คณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ภาณพล หงษภกด และ ปวณา สนทา. 2557. การเปลยนแปลงลกษณะทางสณฐานวทยาและ การตอบสนองทางสรรวทยาของดาวเรองกระถางตอการใชสารพาโคลบวทราโซล. ว.แกนเกษตร, 42: 541-546.

เยาวพา จระเกยรตกล อรอมา สองศร ภาณมาศ ฤทธไชย และ อรณพร อฐรตน. 2558. การขยายพนธหวขาวเยน (Smilax glabra Roxb.). ว.วทยาศาสตรและเทคโนโลย, 23: 11-21.

ยพาภรณ ศรโสม และสมปอ เตชะโต. 2551. ผลของเอธลมเทนซลโฟเนต (EMS) ตออตราการ รอดชวตและการสรางยอดรวมของกลอกซเนย (Sinninga speciosa) ในหลอดทดลอง. ว.วทยาศาสตรเกษตร, 39: 223-226.

รกชนก โคโต ศรพร ศรภญโญวณชย สนธชย จนทรเปรม และเสรมศร จนทรเปรม. 2549. การชกน าใหเกดความแปรปรวนในลกษณะทางสณฐานวทยาของผกเปดโดยการใชรงส แกมมารวมกบการเพาะเลยงเนอเยอ. วทยาสารก าแพงแสน, 4: 34-40.

90

รชน เพชรชาง. 2553. ผลของความเขมขนและระยะเวลาการใหโคลชซนตอการเจรญและจ านวน โครโมโซมของกลวยไมเอองเงน. ว.วทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยมหาสารคาม,

29: 413-419.

วรญญ ขวดหรม อมรรตน จนทนาอรพนท ขวญตา ขาวม และระว เจยรวภา. 2559. ผลของสาร พาโคลบวทราโซลตอการเจรญเตบโตและการออกดอกของตนศรตรงในกระถาง. ว.พชศาสตรสงขลานครนทร, 3: 18-22.

วราภรณ หดฉม และสมปอง เตชะโต. 2557. ลกษณะทางสณฐานวทยาและเครองหมายอารเอพด กบการตรวจสอบความผดปกตของตนกลาปาลมน ามนในหลอดทดลอง. ว.พชศาสตร สงขลานครนทร, 1: 10-15. วเชษฐ คาสวรรณ. 2542. ไมตดดอก. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช. หนา 63-65.

วรภทรา ทพยวาร และณฐา โพธาภรณ. 2553. ผลของโคลชซนตอการเตบโตของโปรโตคอรม เอองดนใบหมาก. ว.เกษตร, 26: 27-34.

วฒกร เหลยมสทธพนธ และกตต สจจาวฒนา. 2555. ผลของโคลชซนตอการเปลยนแปลงทาง สณฐานและสรรวทยาทสมพนธกบตนเตตระพลอยดของแตงโม. ว.แกนเกษตร, 40:

201-206.

ศตปพร เกดสวรรณ และ สมปอง เตชะโต. 2558. ผลของโคลชซนตอการชกน าโพลพลอยดใน แววมยราในหลอดทดลอง. ว.พชศาสตรสงขลานครนทร, 29: 17-23.

ศรญญา มวงสอน และสมปอง เตชะโต. 2551.การใช EMS เพอชกน าการกลายพนธในกลวยไม เหลองจนทบร. ว.เกษตร, 24: 153-164.

สนอง ทองปาน. 2550. การศกษาผลการใชสารแพคโคบวทราโซลกบตนกลวยไมสกลหวาย พนธบอมโจ Dendrobium Sonia “Bomjo” เพอท าไมแคระ. ว.วชาการศกษาศาสตร, 8: 38-53.

สมพร ประเสรฐสงสกล. 2558. การขยายพนธดาหลาในหลอดทดลอง. ว.มหาวทยาลยราชภฎ ยะลา, 10: 21-28.

91

สนต ชางเจรจา และรงนภา ชางเจรจา. 2557. ผลของความเขมขนของโคลชซนตอการ เจรญเตบโตของตนกลาสบปะรดพนธปตตาเวย. ว.แกนเกษตร, 42: 8-11.

สายณ พทธลา. 2550. ผลของรงสแกมมาทมตอเมลดดาวเรองและเมลดหงอนไก. ว.กาวทนโลก วทยาศาสตร, 7: 111-120.

สรนช ลามศรจนทร. 2540. การกลายพนธของพช. คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. 205 หนา

สขไผท ศรเมอง และวไลลกษณ ชนะจตร. 2551. ผลของโคลชซนทมตอกลวยไมดนหมกลงใน สภาพปลอดเชอ. ว.แกนเกษตร, 36: 234-239.

สภาณ พมพสมาน สงวาล สมบรณ และเบญจมาภรณ ฤทธไธสง. 2545. ความเปนพษและผล ในการไลของน ามนหอมระเหยตอดวงงวงขาวโพด (Sitophilus zeamais Motsch.) ว.วทยาศาสตรเกษตร, 33: 295-299.

โสระยา รวมรงษ. 2556. การพฒนาไมดอกของไทยสการแขงขนในตลาดอาเซยน. ว.แกนเกษตร, 41: 209-212.

อภชาต ชดบร. 2542. การเพาะเลยงเนอเยอและการปรบปรงพนธดาหลา. ล าปาง : สถาบนวจย และฝกอบรมการเกษตร ล าปาง สถาบนเทคโนโลยราชมงคล.

อรณ มวงแกวงาม. 2557. ผลของสารควบคมการเจรญเตบโตตอการเพาะเลยงเนอเยอดาหลา (Etlingera elatior). ว.พชศาสตรสงขลานครนทร, 1: 10-13.

อรณ มวงแกวงาม. 2559. การขยายพนธดาหลาขาวดวยวธการเพาะเลยงเนอเยอ. ว.พชศาสตร สงขลานครนทร, 3: 8-11.

อรณ มวงแกวงาม และสมปอง เตชะโต. 2559. ผลของสารพาโคลบวทราโซลตอการเพาะเลยง เนอเยอดาหลา [Etlingera elatior (Jack.) R.M. Smith]. ว.มหาวทยาลยนราธวาส ราชนครนทร, 8: 111-116.

92

อรณ วงศปยะสถต. 2550. การกลายพนธ: เพอการปรบปรงพนธพช. ส านกพมพมหาวทยาลย เกษตรศาสตร, กรงเทพฯ. 352 หนา.

อญญาณ จนทรภกด และสมปอง เตชะโต. 2551. ความสมพนธระหวางจ านวนชดโครโมโซมกบ ปรมาณคลอโรพลาสตในเซลลปากใบของหนาววสายพนธ Micky mouse ทผานการทรต ดวยสารโคลซซน. ว.วทยาศาสตรเกษตร, 39: 219-222.

อญญาณ จนทรภกด และสมปอง เตชะโต. 2553. ผลของสารโคลชซนตออตราการรอดชวต ลกษณะทางสรรวทยาและสณฐานวทยาของหนาววพนธ Micky Mouse. ว.เกษตร, 26:

15-25.

Abdelmageed, A. H. A., Faridah, Q. Z., Norhana, F. M.A., Julia, A.A., and AbdulKadir,

Midhzar. 2011. Micropropagation of Etlingera elatior (Zingiberaceae) by using

axillary bud explants. Journal Medicinal, 5: 4465-4469.

Allum, J. F., Bringloe, D. H. and Roberts, A. V. 2007. Chromosome doubling in a Rosa rugose Thunb. Hybrid by exposure of in vitro nodes to oryzalin: the effects of

node length, oryzalin concentration and exposure time. Plant Cell Reports,

26: 1977-1984.

Archana, C. P., Geetha, S. P. and Indira Balachndran, 2015. In vitro microrhizome

induction in three high yielding varieties of turmeric (Curcuma longa L.) using

paclobutrazol. International Journal of Scientific Research Today, 11: 101-107.

Bakkali, F., Averbeck, S., Averbeck, D. and Idaomar, M. 2008. Biological effects of

essential oils-A review.

Bashir, S., Wani, A. A. and Nawchoo, A. I. 2013. Mutagenic sensitivity of gamma rays,

EMS and sodium azide in Trigonella foenum-graecum L. Science Research

Reporter, 3: 20-26.

Chanchula, N. 2013. Mutation induction in Globba williamsiana by gamma irradiation.

Thai Journal of Science and Technology, 2: 45-52.

93

Chaveerach, A., Mokkamul, P., Sudmoon, R. and Tanee, T. 2007. A new species of Zingiber (Zingiberaceae) from northern Thailand. Taiwania, 52: 159-163.

Chaveerach, A., Mokkamul, P., Sudmoon, R. and Tanee, T. 2008. A new species of Amomum Roxb. (Zingiberaceae) from northern Thailand. Taiwania, 53: 6-10.

Chen, W. H., Ching, Y. T. and Kao, Y. L. 2009. Ploidy doubling by in vitro culture of

excised protocorms or protocorm-like bodies in Phalaenopsis species. Plant Cell

Tissue and Organ Culture, 98: 229-238.

Chidburee, A. 2002. Effect of paclobutrazol and sucrose on growth of torch ginger

(Etlingera elatior). Agricultural Science Journal, 33: 57-61.

Chosdu, R., Erizal, Iriawan, T. and Hilmy, N. 1995. The effect of gamma irradiation on

curcumin component of Curcuma domestica. Radiation Physics and Chemistry

Journal, 46: 663-667.

Fang, Y. J. and Traore, S. 2011. In vitro Mutation induction of Saintpaulia using

ethyl methanesulfonate. HortScience, 46: 981-984.

Farooq, M., Basra, S. M. A., Wahid, A., Ahmad, N. and Saleew, B. A. 2009. Improving

the drought tolerance in rice (Oryza sativa L.) by exogenous application of

salicylic acid. Journal of Agronomy and Crop Science, 195: 237-246.

Gantait, S., Mandal, N., Bhattacharyya. S. and Das K. P. 2011. Induction and

identification of tetraploid using in vitro colchicine treatment of Gerbera jamesonii Bolus cv. Sciella. Plant Cell Tissue and Organ Culture, 106: 485-493.

Gilbertz, D. A. 1992. Chrysanthemum response to timing paclobutrazol and

uniconazole sprays. HortScience, 27: 322-323.

94

Gu, X. F., Yang, A. F., Meng, H and Zhang, J. R. 2005. In vitro induction of tretraploid

plants from diploid Zizyphus jujube Mill.Cv.Zhanhua. Plant Cell Report,

24: 671-676.

Hajihashemi, S. and Ehsanpour, A. A. 2013. Influence of exogenously applied

paclobutrazol on some physiological traits and growth of Stevia rebaudiana

under in vitro drought stress. Biologia, 68: 414-420.

Herrera, C. J., Moreno, G. L., Acuna, R. J., De Pena, M. and Osorio, D. 2002. Colchicine-

induced microspore embryogenensis in coffee. Plant Cell, Tissue and Organ

Culture, 71: 89-92.

Hua, S., Zhang, Y., Yu, H., Lin, B., Ding, H., Shang, D., Ren, Y. and Fang, Z. 2014.

Paclobutrazol application effects on plant height, seed yield and carbohydrate

metabolism in canola. International Journal of Agriculture and Biology, 16: 471-479.

Ilyas, S. and Naz, S. 2014. Effect of gamma irradiation on morphological characteristic

and isolation of curcuminoids and oleoresins of Curcuma longa L. The Journal

of Animal and Plant Science, 24: 1396-1404.

Jala, A. 2014. Effect of paclobutrazol and BA on micropropagation in Curcuma sp.

In vitro. Thai Journal of Science and Technology, 3: 15-22.

Jala, A. and Bodhipadma, K. 2012. Low concentration of paclobutrazol induced

multiple shoots and plantlet formation in amethyst curcuma. The Journal of

King Mongkut ’s University of Technology North Bangkok, 22: 505- 510.

Jaleel, C. A., Gopi, R., Azooz, M. M. and Panneerselvam, R. 2009. Leaf anatomical

modification in catharanthusroseus as affected by plant growth promoters and

retardants. Global Journal of Molecular Sciences, 4: 1-5.

95

Jungklang, J. and Saengnil, K. 2012. Effect of paclobutrazol on patumma cv. Chiang

Mai Pink under water stress. Songklanakarin journal of science and technology,

34: 361-366.

Kambask, K. B. and Santilata, S. 2009. Effect of plant growth regulator on

micropropagation of ginger (Zingiber officinale Rosc.) cv. Suprava and Suruchi.

Journal of Agricultural Technology, 5: 271-280.

Keng, C. L. and Hing, T. W. 2004. In vitro propagation of zingiberaceae species with

medicinal properties. Journal of Plant Biotechnology, 6: 181-188.

Kepenek, K. and Karoglu, Z. 2011. The effects of paclobutrazol and daminozide on

in vitro micropropagation of some apple (Malus domestica) cultivars and

M9-rootstock. African Journal Biotechnology, 10: 4851-4859.

Kim, M. S. and Kim, J. Y., and Eun, J. S. 1997. Chromosome doubling of Cymbidium

hybrid with colchicines treatment in meristem culture. American Orchid Society

Bulletin, 32: 885-887.

Kochuthressia, P. K., Britto, J. S., Raj, M. L., Jaseentha, O. M. and Senthilkumar, R. S.

2010. Efficient regeneration of Alpinia purpurata (Vieill). K.Schum. plantlets from

rhizome bud explants. International Research Journal of Plant Science, 1: 43-47.

Kucharaka, D. and Orlikowska, T. 2008. The influence of paclobutrazo in the rooting

medium on the quality of chrysanthemum vitroplants. Journal of Fruit and

Ornamental Plant Research, 16: 417-424.

Kuehny, S. J., Sarmiento, M., Paz, P. M. and Branch, C. P. 2005. Effect of light intensity,

photoperiod and plant growth retardants on production of Zingiberacea as pot

plants. Acta Horticulturae, 683: 145-154.

Lekawatana, S. and Pituck, O. 1998. New floricultural crop in Thailand. Acta Horticulturae,

454: 59-94.

96

Lin, Z. and Gao, S. 2007. Micropropagation and induction of autotetraploid plants of Chrysanthemum cinerarifolium (Trev) Vis. In vitro cellular and developmental

Biology, 43: 404-408.

Madon, M., Clyde, M. M., Hashim, H., Mohd, Y. Y., Mat, H. and Saratha, S. 2005.

Polyploidy induction of oil palm through colchicines and oryzaline treatments.

Journal of Oil Palm Research, 17: 110-123.

Mohamad, F. Y., Maheran, A. A., Mihdzar, A. K. and Azmi, A. R. 2012. In vitro

propagation of Etlingera elatior (Jack.). Scientia Horticulturae, 135: 145-150.

Owolabi, M. S., Oladimeji, O. M., Lajide, L., Singh, G., Marimuthu, P. and Isidorov, A. V.

2009. Bioactivity of three plant derived essential oils against the maize weevils Sitophilus zeamais Motschulsky and cowpea weevils Callosobruchus maculatus.

Electronic Journal of Environmental, Agricultural and Food Chemistry, 8: 828-835.

Padungsil, N., Taechasinpitak, T., Wongchowchan, S. and Chanchula, N. 2015.

Mutational induction in Catharanthus roseus L. by acute gamma irradiation.

Thai Journal of Science and Technology, 4: 95-103.

Petersen, K. K., Hagberg, P. and Kristiansen, K. 2003. Colchicine and oryzalin mediated

chromosome doubling in different genotypes of Miscanthus sinensis. Plant Cell,

Tissue and Organ Culture, 73: 137-146.

Qin, M. H., Wang, Q. Y. and Hou, X. C. 2011. Effect of ethyl methane sulfonate (EMS)

in in vitro mutation on anther-derived embryos in loquat (Eriobotrya japonica

Lindl.). African Journal of Agricultural Research, 6: 2450-2455.

Sarmiento, J. M. and Kuehny, S. J. 2003. Efficacy of paclobutrazol and gibberellin on

growth and flowering of three Curcuma species. HortTechnology, 13: 493-496.

Sterett, J. P. 1985. Paclobutrazol: apromising growth inhibitor for injection into woody

plant. Journal of American Society Horticulturae Science, 100: 4-8.

97

Suthisut, D., Fields, G. P. and Chandrapatya, A. 2011. Efficacy of essential oils from

zingiberaceae as repellent to maize weevil (Sitophilus zeamais Motschulsky) and

red flour beetle (Tribolium castaneum). Khon Kaen Agriculture Journal, 39: 345-358.

Taheri, S., Abdullah, L. T., Ahmad, Z. and Abdullah, N. A. P. 2014. Effect of acute

gamma irradiation on Curcuma alismatifolia varieties and detection of DNA

polymorphism through SSR marker. Biomedical Research International, 63: 1-18.

Tang, Z. Q., Chen, D. L., Song, Z. J., He, Y. C. and Cai, D. T. 2010. In vitro induction and

identification of tetraploid plants of Panlownia tomensota. Plant Cell Tissue and

Organ Culture, 102: 213-220.

Te-chato, S., Nujeen, P. and Muangsorn, S. (2009).Paclobutrazol enhance bud break

and flowering of Friederick’sDendrobium orchid In vitro. Journal of Agricultural

Technology, 5: 157-165.

Thohirah, L. A., Ramlan, M. F. and Kamalakshi, N. 2005.The effect of paclobutrazol

and flurprimidol on the growth and flowering of Curcuma roscoeana and Curcuma alismatifolia. Malaysian Applied Biology Journal, 34: 1-5.

Yanus, M. F., Aziz, M. A., Kadir, M. A. and Rashid, A. A. 2012. In vitro propagation of Etlingera elatior (Jack) (torch ginger). Sciencetia Horticulturae, 135: 145-150.

Zheng, R., Wu, Y. and Xia, Y. 2012. Chlorocholine chloride and paclobutrazol treatments

promote carbohydrate accumulation on bulbs of lilium oriental hybrid. Journal of

Zhejiang University Science (Biomedicine&Biotechnology), 13: 136.

98

ประวตผเขยน

ชอ สกล นางสาวอรณ มวงแกวงาม รหสประจ าตวนกศกษา 5510630007 วฒการศกษา วฒ ชอสถาบน ปทส าเรจการศกษา วทยาศาสตรบณฑต มหาวทยาลยสงขลานครนทร 2532

(เกษตรศาสตร) วทยาศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยสงขลานครนทร 2535

(พชศาสตร)

ต าแหนงและสถานทท างาน ผชวยศาสตราจารย สาขาเกษตรศาสตร คณะวทยาศาสตร เทคโนโลยและการเกษตร มหาวทยาลยราชภฏยะลา

การตพมพเผยแพรผลงาน อรณ มวงแกวงาม. 2557. ผลของสารควบคมการเจรญเตบโตตอการเพาะเลยงเนอเยอดาหลา. ว.พชศาสตรสงขลานครนทร, 1: 1-3.

อรณ มวงแกวงาม. 2558. ผลของสารพาโคลบวทราโซลตอการเจรญเตบโตของดาหลา. รายงานสบเนองจากการประชมวชาการระดบชาตและนานาชาต ราชภฏวชาการ ครงท 3 วนท 20-22 พฤษภาคม 2558 ณ มหาวทยาลยราชภฏนครศรธรรมราช . อรณ มวงแกวงาม. 2559. การขยายพนธดาหลาขาวดวยวธการเพาะเลยงเนอเยอ . ว.พชศาสตร สงขลานครนทร, 3: 8-11.

อรณ มวงแกวงาม และสมปอง เตชะโต. 2559. ผลของสารพาโคลบวทราโซลตอการเพาะเลยง เนอเยอดาหลา [Etlingera elatior (Jack.) R.M. Smith]. ว.มหาวทยาลยนราธวาส ราชนครนทร, 8: 111-116.

อรณ มวงแกวงาม และสมปอง เตชะโต. 2561. ผลของโคลชซนตออตราการรอดชวตและลกษณะ ของเซลลคมของดาหลาในสภาวะปลอดเชอ. ว.พชศาสตรสงขลานครนทร, ไดรบการตอบรบจากกองบรรณาธการ ก าลงรอรบการแกไข

Muangkaewngam, A and Te-chato, S. 2018. Morphological and Physiological Responses

of torch Ginger [Etlingera elatior (Jack) R.M. Smith] to Paclobutrazol Application.

International Journal of Agricultural Technology, อยระหวางขนตอนการพจารณา

99

Muangkaewngam, A. and Te-chato, S. 2018. Effect of Colchicine for Survival Rate and

Guard Cell Characteristics of In Vitro Etlingera elatior (Jack) R.M. Sm. International

Journal of Agricultural Technology, อยระหวางขนตอนการพจารณา