30–بۆ وه ه50+ له

6ڕه الپه

جاڕسکردن *شونی کاردا له

دکتۆر تۆما حمید 10 ڕه الپه

خۆپیشاندانیان کرد ریه نده سکه و ئه و ناصریه غداد به زاران کرکار له هه

وای کرکارکی نانهی که وته مانگانه ککه په

زار دیناره هه 30 9 ڕه الپهرزان کرکاری کاری هه

خامۆش ت به باره مزگردیک سه

یاسای کاری جمھوری 5 ڕه الپه ئیسالمی ئران

@ 2008 ری مبه نۆڤه ی2م ی سھه وره ی ده4ژماره @ دیناره 500نرخی @ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@No. (4), 2nd November. 2008@

چین تی شونی کار له المه بمافی کرکار و ناسه کردنی عامر صابر ئاماده 4 ڕه الپه

رچنار نتۆی سه ی چیمه کانی کریکارانی کارگه تا ئستاش خواسته 2 ڕه الپه کراون ج نه واوی جبه ته به

و ڕکخراو بوونیدایه کگرتوو بوون یه هزی چینی کرکار له

ی چینی کرکار وه مژووی جوالنه کوردستان له

ڕنوار جباردو مه م محه کره ئه 8 ڕه الپه

و کتی شـورا کانی یـه یاندنـه پـی ڕاگه بـهی ئـازادی و کۆنگره کان ندیکا کرکاریه سه

کانی ڕابـــــردوودا فتـــــه هه عـــــیراق لـــــهــــــه ــــــداد کانی به قامه ش ــــــریه غ و و ناس

ـــــی ریه نده ســـــکه ئه شـــــانۆی خۆنواندنگیانھاتووی و بــــــه کرکــــــارانی تــــــوڕه

و باشـووری عـیراق بـوو، پـاش ڕاست ناوه کۆتایی مانگی ئابی ڕابردوو له ی له وه ئه

ـــــــــــه ـــــــــــشاندانه ئ و کان نجامی خۆپیـــه زایه ناڕه ـــاران حکومه تی ـــی کانی کریک ت

جکردنـــــــی نی جبه عـــــــیراق بـــــــهکریکـــاران . کانی کرکـــارانی دا خواســـته

ـــه ـــاتر ل ـــه زی ـــگ مۆ ـــه دوو مان تیان بــــه ــــه حکوم ــــاکو ئ ــــه ت دا ت ی و بیاران

بینــی نــد بــه یوه په ڕابــردووی خــۆی لــهم پاش به. وه شنته بوه کان هه رماه دهی وه و پـاش ئـه یـه و ماوه ڕ بوونی ئـه تپه

واوی تـه کریکاران بۆیان ئاشکرا بـوو کـهسـتی سـتی ده نھا ده کـان تـه و واده ن به

شـنه ت هیچ چه رانی حکومه و سه پیکردنهکانی خۆشـیان ینـه و به خک بۆ واده بایه

ــــه ــــن، ل ــــل نی ــــردوو 10 قای ڕۆژی ڕاب و ناسریه ریه نده سکه ئه ه غداد کانی به شاره

یـــی ربیـــنی تووڕه یـــدانی ده مه بوونـــه کی زۆر له یه ژماره کرکاران له

← 2 ڕه بۆ الپه

پی یاسا نوکان ئیتیحادیـه به بیار وایهــه ــه ب ــاردان له ر ل ــه بی ــان س ــانگرتن ی ر م

ــشاندان ــه خۆپ ــیری ن ــو ئه ڕاگ ــی ن ندامانه س ه .خۆیدا بکات س ا ی ت ی س ۆ ش ی ا ل ی س تـی جـیـھـا نـی : ر چ ا و

ر ئیتالیا مانگرتنکـی ی ئۆکتۆبه17ڕۆژی دژی بیـــنی لـــه وه خۆیـــه ری به رتاســـه سهر چینی بۆ سه ته م حکومه کانی ئه الماره په

ــار ــی زایه کی ناڕه ره ی ســه له ســه مه. کرک ت سـته و گربه م کرـی کـه ت بـه باره بوو سـهی ناو ریفۆرمانـه و بـه ها ئه روه و هه کان کاتیه 87000ی بکـــارکردنی شـــه ڕه هه کـــه

بین لـه ڕای بودجه ره کات سه مامۆستا ده .ندروستی رتی ته که

ــاران ــه کرک ــه ماوه و ج ــاڕازی ل ــاره ری ن شکانی ئیتالیــــا خۆپیــــشاندنانی کیه ره ســــه جۆرـــک کـــه بـــه. ڕخـــست یان به وره گـــه

ـــــــه ـــــــا ئیتیحادی ـــــــارانی ئیتالی ی کرکو رســـــــوڕمانی خـــــــۆی نیـــــــشان دا سه

ڕوانــی رگیز چاوه رکیان وتــی هــه که قــسه یـه م ڕاده بـه م ڕپوانانـه بووین ئـه نه وه ئه

ــه ــت رکه س ــه. وتوو ب ــای پایته ل ــت رۆم خ

ن به: فۆتۆ

زیـــری وه م دوواییـــه دا بـــه یـــه چوارچوهــه خزمه ــد کــه کان ڕایگه تگوزاری ــۆ یان کــار ب

ــاکان ده ــنی یاس ــه گۆڕی ــات ب ــته ک ی ئاراس کان لـه نگ دروستکردن بۆ ئیتیحادیه ئاستهـــه له ســـه مه ـــشاناداندا، ی ب رپاکردنی خۆپی ــه ــه ڕایگه ئیتیحادی ــد ک ــه یان 300ی نزیک

یان که شـداری خۆپیـشاندانه س به زار کـه ههــه. کــردووه ــۆ نزیکــه ل 50ی شــاری میالن

و پیکـدادان لـه شداریان کرد به س زار که ههپ سـ برینـداری و الوانی چه نوان پۆلیس

ــ که ــه هــه. وه وتــه ســووکی ل شــاری روا لـــۆره ـــه40نس فل ـــه ه ـــداریی س به زار ک ش

.کان کرد تیه زایه و ناڕه خۆپیشاندان لــه م خۆپیــشاندنانه ئــه کــه شــایانی وتنــه

یرانـــی ی قه وه نـــدی قووبوونـــه روو به ســـهــت ــدا د ــابووری جیھانی ــۆی . ئ ــا خ ئیتالی

یرانـی کان قه ر ئیفالسـی بانکـه ت بـه نانه تهسـتی پیکردبـوو، ئـستا ئابووری تیایدا ده

وره گـــه یرانـــه و قه وتنی ئـــه رکـــه پـــاش دهو سـتان م ڕاوه رده بـه له م وتـه ئـه ئابووریه

ر لــه ت هــه حکومــه. واودایــه ســادکی ته کهڵ گــه رک له رامبــه خــۆی بــۆ به ئــستاوه

ـــسیۆندا ـــه ئۆپۆزی ـــه و ب ـــه تایب ت ئیتیحادیم لــــه. کــــات ده کان ئامــــاده کرکاریــــه

تی بیرلسکۆنی دژی حکومه ئیتالیا له ری له رتاسه سه مانگرتنی

ی کارگــه کــه گــشتی وا زانــراوه، تـا رچنار داخـراوه نتۆی سـه چیمه

ر هـه یه و کارگه شک له ئستاش به ، کـه یـه می هه رهـه و به کـات کار ده

بـــت ده یـــه و مانایه ش بـــه مـــه ئه ی کرکارانـک کـه رماه واوی ده ته. رف بکرـت ن سـه کـه وێ کار ده له

ـــــــه ـــــــه ب ـــــــژه ڕیزیان ل ی درــان ڕه وه ڕوونکرده ــه کانی ــه خن یان ل

کان گــرت ندیــداره یوه زگــا په وده دامپـی پویـست بـۆ بـه ی کـه وه به

ـــــه ـــــته جب کانی جکردنی خواس

.زار دینار هه 10 ی لـه و ڕیپۆرتاجـه ئـه که ئاشکرایه، ی ڕابردوودا بومان کـردووه ژماره

ــداره شــه جۆریــک ته ــۆ ئی ی نوجی بـــــه پارکه . دروســـــت کردبـــــوو کی ڕوانگـه له م پارکه رپرسانی ئه به

ــه خنــه ڕه وه خۆیانــه شــوازی یان لن الیــه تی لــه زایــه ربیــنی ناڕه ده

. یه هه وه کرکارانه ک هاوپشتیی کرکاریی بـه وه ئمه

ـــه ـــی ن ـــه پ ـــه ریتی ڕۆژنام وانی بم ئــــه پویــــستمان زانــــی کــــه

ـــه وه ڕوونکردنه ـــو بکه ی ـــه ب . وه ینــه ــه ب ــه یه شــوه م ب ــشتی ب کی گ

کارسازترین ڕگا بۆ بۆچوونی ئمهیـشتن خراپ تگه له وه وتنه دوورکه

ر و کرکـارانی هـه نـوان ئیـداره لهتــی رایه شــونکارکدا، بوونــی نونه

خۆی ربه و ڕکخـــراوی ســـه کرکـــارتی کرکــاران رایــه نونه. کرکارییــه

ناکی زۆر گونجـاوی توانت کـه دهـــت ـــۆ گف ـــۆ وه و گ ـــت ب ـــی ب النانــشه ــه یوه کانی په ک ــدار ب ــار ندی و ک

. وه کرکارانه

2

عید ر ئامۆزای سـه گه جه. ستدا ده لهیاند یامنری ڕووداو نتی ڕاگه په بهعات دوو و نیـــوی پـــاش ســـه کـــه له 7/10/2008ڕۆی ڕۆژی نیوه

و کرکـــار شـــاری دهـــۆک قوتـــابیـــــا دین کاره ره ســـــه عید نه ســـــه ب . نجامدا مردووه ئه و له تی گرتوویهـــه هـــه کـــه وه ی ڕوونکـــرده وه روا ئنـد ڵ چه گه رگ له مه عیدی جوانه سه

بغی کـردووه هاوڕی خۆی کاری لـه. شاری دهۆک رز له الریکی به ته لهــدا ده لــه ر ســتی بــه کــاتی کارکردن لـه نزیـک بـووه با کـه لکی کاره ته

و وتووه ی کــه کــه شــونی کارکردنهکـا یه له سـکه ر ئه سه ج له ستبه ده

وتۆتـــه که ر کـــردووه ســـه کـــاری لهـــواره ـــی و ده م و ده وه خ ـــت گیان س

. ست داوه ده لهو رجیــه کی گونــدی به عید خــه ســه

تی بـووه ڕه قوتابی پۆلی نـۆی بنـهو الوازی ت رامـه می ده ر کـه بـه له که

سـتی ی ده کـه باری ئابووری خزانه .باغی کاری له ته داوه

کرکارکـــــــــــــــــــــی ســـــت لـــــه به خته ته

ـــــدا کـــــاتی کارکردنو وه خـــــواره وتـــــه که

ستدا ده گیانی له هاک

ـــــــــــــــی کرکاریک ســــت لــــه به خته ته

ــارۆچکه ــاوه ش ت ی مــــه کــــاتی کــــاردا لو وه خـواره وته که دهر گیــــــان کــــــسه یه که. دات ست ده ده له

ـــــــــــــــی کرکارک

کۆلــیژی پزیــشکی پیکھــاتبوون لــهو رنی و ڤرتــــــــه و ددان گــــــــشتی

ر بیاری به رامبه به رمانسازی له دهن الیـه لـه زرانـدنیان کـه قد دامه عه رکراوه ده وه ندروستیه تی ته زاره وهی و داوه ربـــــی تیان ده زایـــــه ناڕهــاندنه وه هه ــه وه ش ــان و بیاره ی ئ ی . کرد

ی م بیــــاره ئــــه شــــایانی باســــهـــی ته زاره وه ـــتی ده ت ـــه ندروس چت

سـت به مه کـه وه و بیارانـه ڕیزی ئهـــــی ســـــه ـــــی مانه ی زه وه ندنه ل ت

ی وانــه موو ئه هــه لــه زراندنــه دامهیـــاخود . ن کـــه واو ده خۆنـــدن تـــه

ستی ت ده زران حکومه ر داشمه گه ئهبــۆ وه یی بھتــه ئــاوه خــۆی بــه

و نـد ر کات ویـستی کارمه ی هه وه ئهزراو قـــد دامـــه عه ری بـــه رمانبـــه فه جـۆره م ئـه. ربکـات ر کـار ده سه له

ــــن پــــی ده کــــه تانه سیاســــهبـازاڕی کـار ت بـه خشینی مرونه به

تی کــــــاری منیــــــه ئه ڕووی لــــــهــاران ــه و کارمه کرک ــه ندان ــه ب ی پل

.م که یه

ی 2عات ســه کۆچکــردووی ئرانیــهی ممه ڕۆی ڕۆژی س شه پاش نیوه

ـــه ـــردوو ڕک ـــه 10-21وتی ڕاب لکاتـی تی زۆر لـه نجامی ماندویـه ئه

وتــه که ســتندا ده به ختــه کــاری تهڕیزی کرکارانی چته و ده وه خواره

ـــانی ڕووداوه ـــه قورب ـــار ل ـــانی ک کرتـی که شـایانی باسـه. کوردسـتان

ـــه ـــه بیناســـازی ی ـــی و که کک ل رتزۆرتـرین ڕووداوی تیـا کـه یه کارانهـــه دات ڕووده ـــه ، ب ـــه م م ک خابن ن نک خـــۆی بـــه نھا هیـــچ الیـــه تـــهـــــــــه رپرســـــــــی که به ی وه مکردندا م بــواره کانی کــار لــه ترســیه مه

ــــــه ــــــت، ب کو ته نازان ــــــه ت نانــه ده ــی زگای ــۆ گرتن ــاریکراو ب کی دی

ر ســـــه له وه و لکۆینـــــه ئامـــــارــه ڕووداوه ــار ل ــانی ک ــتان ک کوردس

. بوونی نییه

ــــــــی ــــــــشاندانی خوندکاران خۆپیدژی کۆلیجـــــــی پزیـــــــشکی لـــــــه

ت زاره بیارکی وه هاک

ـــــــــــه 10-29 ممه ڕۆژی چوارشـــــــدکارانی کۆلییجه ـــــــی خون کان

شــاری ســلمانی کــه پزیــشکی لــه

@ 2008 ری مبه نۆڤه ی2م ی سھه وره ی ده4ژماره @ دیناره 500نرخی @ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@No. (4), 2nd November. 2008@

رچنار نتۆی سه ی چیمه کانی کریکارانی کارگه تا ئستاش خواسته کراون ج نه واوی جبه ته به

و کردووه کرکــاران ئیجرائاتیــان نــه بکرت لـه له په ی خواست که وه ئه

و وتی و خواستانه جکردنی ئه جبهی وه رپرس نیـن لـه کرکاران به که

، کرکــاران یــه هه ی ئیــداری کــشه کـه والی خۆیانـه مالوئـه مافی بئهو مھنان رهـه ندین سـاڵ به پاش چه

ـــــه ـــــوون ماف ـــــدوو ب کانیان مانروا ، هه خرن راوزنه و په پارزراوبتدیھاتنـی وام بۆ به رده به ووتی ئمه

کانی کرکـاران لـه موو خواسـته ههـــــــداین هه ـــــــه و شـــــــون و ب

واو بکرن ته ین که وه کانه ئیجرائاته

ی ریپۆرتاجک وه پاش بوبوونه لهو ژیانـی رجی کار ومه ل ت هه باره سه

کرکـــارانی پـــارکی ئـــازادی لـــهــه ڕوبه ســلمانی به ــه تی پارکه رای ک

ــوه یوه په ــدیان پ ــردین ن ــد و چه ک نــــــــــه وه ڕوونکردنه ــــــــــۆ ی کیان ب کک لـه یـه. بوو مان هه که بوکراوه

کـه تیه رایه ڕوبه و به رپرسانی ئه به، ســاحه مــه ران حه نــدازیار کامــه ئه، یـه که نـدازایارانی پارکه رۆکی ئه سهــــه ــــه بوکراوه ب ــــه ک مانی ووت ک

نـــگ ته رپرســـان بـــه و به ئیـــدراهو داوایــــان هــــاتوون وه کرکارانــــهــه پــشکه ــه ش ب ــه ب تاح ڕز عمــر فکرکــاری 50ی وه بــۆ ئــه کــردووهو دائیمـی ن به بکه م پارکه کاتی ئهموو هــــه روا وتــــی مــــن بــــه هــــهیمان و په م ده وڵ ده هه وه کمه توانایهج ب جبه ده و کاره ئه م که ده ده

.بکرتکری کرکـاران ت به باره روا سه ههوـ و خـۆی هه ئه ڕزی وتی که به

ی ی ڕۆژانــه وه بــۆ ئــه جیــددی داوه بکرـت بـه وه ه 6000 کرکار له

ــاره مالوالی مــافکی بئــه وه ئــه دیی خـــۆی ڕکخـــراوه کـــه کرکـــاره

دیویکی تـردا م به پکبھنیت، بهنـــدی وه رژه به لـــه وه زۆر جـــار ئـــه

کـــــه شـــــدایه و ئیداره نکـــــار خاوهخۆی ربه ی ســه ان ڕکخــراوه کرکــار

کــی یه ر ئیداره هــه. بت خۆیــان هــهتوانـت ده رجـه و مه وتوو به رکه سه

ــه ــدی یوه نایکی په کــه وا بــت ک نــــته ــــه وخۆ له ڕاس ــــی گ ڵ کرکاران

و ی خۆیــدا پکبھنــت کــه رمانگه فهــه ــه ه ــدات ل ــه وڵ ب ری ڕگــای نون

و خواست م گوێ له هه وه کرکارانهم کانی کرکـاران بگرـت، هـه کشه و کشانه رکردنی ئه سه وی چاره هه

ڵ کرکـــــــاران گـــــــه و له بـــــــدات پویــسته کارــک کــه. وت ڕکبکــه

ی پــارکی ئـــازادی ر ئیــداره ســه له به ته ، دانی فرسه وه بیری ل بکاتهــان ڕکخــراوه کرکــاران کــه ی خۆی ج بــه ســتبه و ده ن دروســت بکــه

ری ســـــمی ناســـــینی نونـــــه ڕه . بژرراوی کرکارانه هه

ـــه ـــدانی ی ـــه عوســـمان زین کک لرانی خۆپیـشاندانی کرکارانـی ڕابه

رچنار لــه نتۆی ســه ی چیمــه کارگــهیاند مانی ڕاگه که بکراوه به 28-8ــــه ــــه ک ــــگ ل ــــاش دوو مان پ

تــــا ئــــستاش که خۆپیــــشاندانهواوی تـه کانی کریکاران بـه خواسته . کراوه ج نه جبهنـد ڕۆژ چه پـی لـدوانک کـه به، وه تـه ر بۆ هـاک ڕوونکراوه وبه مه لهســـمی بـــۆ رچی بیـــاری ڕه گـــه ئه

ــتنه ــه وه گواس ــۆ ئ ــاران ب و ی کرکی داوایــان کردبــوو ئیمــزا شــوینانهشـک م تـا ئـستاش به بـه کراوهــه ــه ل ــه گوازراونه نه و کریکاران و وه ت راره قـه ی کـه و دائیرانـه کک له یه

مـی وه وه کرکارانی بۆ بگوازرتـهجگای چۆمـان ئمه که وه ته داوه شـــک لـــه ها به روه ، هـــه نییـــه رار بـووه قه ی کرکاران که رماه ده

رف ســه تــاکو داخــستنی کارگــه . دراوه بکرت تا ئستا نه

شــی بــۆ وه عوســمان زینــدانی ئه ، کـه وه مان ڕوون کـرده که بوکراوه

ی شـوه ی بـه وه ی ئـه وانه پچه به

ــه ــه یوه نھا په ت ــدی ب وه ســلمانیه ن .نابتـــه باره روا ســـه هـــه مانگرتنـــی ت ب

م رده بــه مامۆســتایانی کفــری لــهدا مامۆســتا ڕبــوار وتــی رده روه پــه بوایه و ده ئاگامان ل نییه ئمه که

ــه ــان بکردینای ــه ئاگاداری ــۆ ئ ی وه بــه ــه نھا نه ت ــان بوونای ــان تاخیری ، ی

و ئـه. ری بووایـه رتاسه و سه بکردایه کانیدا وتـی ئمـه ی قـسه درـژه لهــن په ده وڵ ده هــه ــوه یوه ی ــدیان پ ن

ــــه ین بکــــه ــــه نگیان له و هاوئاه ڵ گ .ین بکهباس مامۆستا عه وه ته م بابه ر له هه یانـــدین کـــه الر پـــی ڕاگه کـــه لـــهالریـــش ت مامۆســـتایانی که نانـــه ته

مـانگرتنی مامۆسـتایانی ئاگایان لهم بــت ئــه و وتــی ده بووه کفــری نــهریی رتاسه سه تیه زایه و ناڕه مانگرتن

ر کانمان هـه خواسـته بت، چونکـهڕیـــزی بـــه و ناکرـــت ئمـــه کــه یه

تـــــــی زایه ناڕه وه وبوه رش پـــــــه . ربین دهکگرتووی ی یـه ئـیراده ت به باره سه

ڕخــــستنی مامۆســــتایان بــــۆ بهمـــانگرتن مامۆســـتا ڕبـــوار وتـــی

ــه ده ــانگرتنی ئ ــه م جــاره بــت م ب ری بت که راسه و سه هز جۆرک به

وام ی ده وه بـۆ ئـه وه لمان بپاڕنـهـــه ین بکـــه کانمان واوی خواســـته و ت .ن ج بکه جبه

هۆی و کرکار به عیدی قوتابی سه

ست دا ده گیانی له باوه شۆکی کاره دهۆک -ڕووداو نت: رچاوه سهن مه نجکی ته دین گه سره عید نه سهنـدی و قوتـابی سـی ناوه ساڵ 20گیانـی بـاوه هـۆی ڕووداوی کاره به

→ 1 ڕه ی الپه پاشماوهـــه کانی ســـه کارگـــه تـــی زاره وه ر بنزیـک 10-19ڕۆژی . سازی پیشه 12 کریکـــــار لـــــه 2000 بـــــه

ــــه ی ســــه کارگــــه ــــی زاره وه ر ب تپانــــی گۆڕه لــــه وه ســــازیه پیشهــیرده ــه ف ــه وه وس کۆبوون ڕای ره و س

ــــانووی شــــه و گوڕه شــــه ڕه هه و بیکانــــی و هزه نی تــــه ســــی وه ره حه که خۆپیشاندانه ی که وه مریکا به ئه

ڕۆژــک دیــاره کــه( تی نییــه مۆــهتـی رایه ڕوبه به تی لـه ر مۆه به وه له

ران خۆپیشانده) رگیرابوو پۆلیس وه پانــه و گۆڕه لــه وه پــاش کۆبوونــه

ــه ــی پیشه زاره و وه ره ب ــه ت ــازی ب س کرکـاران بـه. وتن ڕکـه ڕپوان به

و مریکا کـــــانی ئـــــه وی هزه هـــــهپیکردنـی نی بـۆ بوه ته سی وه ره حه

ترسان بگـره ک نه نه که خۆپیشاندانهیـداکرد، ورکی زیاتریان په و شه شور

ـــــــــه 10-21ڕۆژی شـــــــــاری لخۆپیـــــشاندانیکی ریه نده ســـــکه ئه

شـدار به غدا به ی به وه ی ئه هاوشوهزار کریکــار هــه 3 بوونــی نزیــک بــه

شـاری ناسـریه روا لـه هـهڕیخرا، بـهــــه 10-23ڕۆژی ــــه فه ل ی رمانگ شاری ناسـریه یاندن له و گه پۆست

ـــی ناڕه ـــه پیکیتیک ـــه زای ـــاو تی ل نـــه فه خواســـتی . ڕخرا دا بـــه رمانگ

م کی کرکـــــــاران لـــــــه ره ســـــــه تیانـــــــه زایه و ناڕه خۆپیـــــــشاندان

که یه یه رماه و ده ستھنانی ئه ده به به وه تای ساه ره سه بیار وابوو له

ـــــــدرت ـــــــاران ب ـــــــه. کریک م ئی یدانــــه مه و هاتنه خۆپیــــشاندنان

ری ده چیــــــنی کریکــــــار مــــــژدهکــــــی یه وه وتنی جوونه رکــــــه ده

عیراقـدا لـه ریه رتاسه کرکاریی سهــــه ــــه ئه ک ــــت گ ــــراو ر ب و و ڕکختوانـن کگرتوو بت، کریکـاران ده یهپانـی ری گۆڕه هزیکی کاریگـه ببنه

.سیاسی عیراق

-10ی مامۆســتایان تی تــازه مۆــه دوا مــانگرتن لــه بــه وه و له یــه11ری کوردســـــــــــــتان رتاســـــــــــــه سه .خرت ڕده به هاکم کانی ئـه تیـه زایه ناڕه ت به باره سهــار ی مامۆســتایان کــه یــه وره ده بی

مـی وه 10-25ر تـاکو وابوو گـه وه گرنــــــه رنه کانیان وه داخوازیــــــهن، ڕبخـه ری به رتاسـه مانگرتنی سه

و بـۆ واو بـووه ته یه و واده ئستا ئهم کانی ئـه واه دواهه ئاگاداربوون له

نــــدیمان بــــه یوه په تیانــــه زایه ناڕه کــه- وه ده مــه مامۆســتا ڕبــوار محه

ـــه یه ـــه کك ـــه هه ل ـــسوڕاوانی ئ مـــه زایه ناڕه ـــرد -تیان ـــه ک ـــه و ئ م و لــــه باره ــــی وه ی ــــگ 25: وت ی مان

ـــه کـــه مانگرتنه و هۆکـــاری کرا مان ن بــــــوو کــــــه وه ش ئــــــه مــــــه ئه

ــن ت ده و حکومــه تی رکردایه ســهــــه ــــه ئم ــــستا زۆر س ن ئو رقا دیاره. ردایه ته خه تی له رکردایه سهمان کـه ی مانگرتنه نھا واده تـه ئمه

-10تـاکو م جاره و ئه دواخستووهـــه 11 ـــه تمان داوه مۆ ت زاره وه بج بکـات کانمان جبـه خواسته کهوا مانگرتنـــی کرت ئـــه ر نـــه گـــه ئهو شــار کرــت لــه ری ده رتاســه سه

ــه شــارۆچکه ش دوو وه کان، پــاش ئر ر هـه گـه و ئه ستین وه ڕۆژی تر ڕاده

بــه و کاتــه ئــه وه داینــه میــان نه وهکتـی ڕگـای یه سمی له کیتابی ڕهکان بـه کته موو مه هه وه مامۆستایانهو و مـانگرتنی ئـه وه ینه که ئاگادار ده

مانگرتنـی 11-15هی واته جارهــه سه ــتان ده رتاس ــت ری کوردس و ب

می ئمه و وه تی پارکی ئازادی رایه ڕیوبه به ک له یه وه ڕوونکردنه

کانی کوردستان واه هه

کانی عراق و دینیه تائیفى جنگه نکاران دەسوتکر

ستا حسن ساح وه

3

کانــی و ئامانجه بــۆ خواســت سیاســیمایـن هه رده ڕۆژی په. چینی کرکـاره

ـــه ـــدۆلۆژیا ژه ل ـــی هراویه ڕووی ئای کانی وه بۆ دوورخـستنه بات و خه بۆرجوازیو و خورافـات ناسـیۆنالیزم لـه کرکارانه

ـــان ڕیزه ڕـــک کـــه وباوه ر بیر هـــه کانیـــات ده پارچـــه پارچـــه و و خـــامۆش ک

. کات مۆیان ده سته دهشـک ن به الیـه بۆ مارکس له وه ڕانه گهبــۆ وه ڕانــه دار، گه رمایه چیــنی ســه لــه

کو بــۆ ، بــه قینه نییــه مارکــسی ڕاســته گوایـــه کـــه مارکـــسکی شـــوندراوه

داری بازاڕی ئـازاد رمایه سه ی له خنه ڕهی شــه و بانگه جگــای ئــه و لــه بووه هــهئابووریـــدا تی لـــه وـــه خولی ده ده تـــه

تــی وه کی ده داریه رمایه و ســه کــردووهو بـــۆ چیـــنی کرکـــار ئـــه. ویـــستووهــسه ــۆی بگه ی ده مارک ــت ب ــه ب وه ڕین

و وه ره و توــژه مارکــسی ئــابووری زانکو مارکـــسی ، بـــه نییـــه وه ره لکـــده

چینـــی کـــه و شۆڕشـــگه گر خنـــه ڕهکگرتوو باتی یـــه کرکـــاری بـــۆ خـــه

و پنــــاوی گــــۆڕین ڕکخــــراو لــــهمی کــاری شــانی خــودی سیــسته وه ههجــا چ بــازاڕی -داری رمایه کری ســه بــه

واز نگـه با -ئازاد بت یـان شـوازی تـر . کردووه

کــانی دراو، و بازاڕه کۆمپانیاکــانــــــه جگــــــای خــــــۆی دا ب

ســتدانی ده له رلــشیواوی لــه سهی مـاوه یان تریلیۆن دۆالر لـه ده دووبـــــاره. دا فتـــــه نـــــد هه چه

ــاودران ــابووری چ ــانی ئ و و زانایو ئیلیتـی ت سـه کانی ده نده ناوه

ــــه ریکن باســــی گا خــــه کۆمکانی دروســـــــتی پـــــــشبینیه

ـــــارکس ـــــت م وابوونی وڕه و ڕاســـه ـــه کانی ده وه لکدان و بـــه ن ک

و شون مارکـسی ئـابووری نـاسی وه ڕن بـــۆ ئـــه گـــه زانـــا ده

ــه چاره ــه س ــۆ گرفت کانیان رک ب .ن یدا بکه پهـــــــه ئه ـــــــی گ ـــــــایی هاتن رچی کۆتر رامبـه داری به رمایه کانی سه ڕیه وه ه هه

ــیالیزم ــارکس سۆش ــده و پروپاگه و م ی نداری بـازاڕی رمایه یان بـۆ سـه ب بناغه

ر ســــه ئــــازاد گوشــــاری ڕابــــردوو لهــــــــه ــــــــسانیخوازی ی یه وه جوون و ک

ـــه ـــار ک ـــنی کرک ـــازادیخوازی چی م ئــه وه کاتــه ده ــه مــه م ئه ، ب ناتوانــت ل

وتنک بــت بــۆ چینــی رکه خۆیــدا ســهی سۆشیالیــستی وه و جوونــه کرکــار

کرکـاران رجـه ومه ل م هه ئه. م چینه ئهواز وتن بانگـه خۆکـه و به وره بۆ کاری گه

کانــی ر کرکــاران ڕیزه گــه ئه. کــات دهــان مه ــه خۆی ــه م حک ــه کگرتوو نه و ی ن ک

کانی ترسـناکه نجامـه و ئه نجام بار ره سهو ری خودی کرکـاران سه له یرانه م قه ئه . وه شکته گادا ده دارانی کۆمه نهو ژاری کان بـــۆ کرکـــاران هـــه یرانـــه قه

ی وه دانه رهه و ســـه نگ و جـــه برســـتیو رکوت و سـه کان رسته په کۆنه وه جوونه

مانـه رگرتن به بـۆ بـه. خونژیان پیهــه چیــنی کرکــار وانی و پــشه ران و ڕاب

سـتانی ڕوو وه بت خۆیـان بـۆ ڕووبـه دهمۆ ئـه. ن بکـه ئامـاده ترسـیانه م مه ئه

ــــه ــــۆڵ لھ ــــاتر ڕۆژی ق و ماینی زیــه له په ــه کردن ــان کخــستنی ڕیزه یه ل و ک

ی کرکاریــــی پکھنــــانی ڕکخــــراوهباتــی یــدانی خه مه و پنانــه خۆ ربه ســه

ــه ــتر ک ــستا ئی ــه ئ ــاوه م ک ــه س م م بــــه قه ــــه یران ی رتاپاگیره ســــه ئابوورییرانـی دنیادا بـت قه داری له رمایه سهوتنــی رکه ر چــی فۆرمــی ده گــه ئه. دراوو نگ تـه بـه تاوه ره سـه لـه یرانه م قه ئهکان رزی بانکـه ی قـه وه دانه ی نه مه ه چهنجام ره دا سـه م نـوه ستی پکردو له ده

م خولخواردنـی ئـه ند مانگ له پاش چهنـدک بانکـی ئیفالسـی هه به یه نگژه تهم زۆر خـرا کۆتـایی هـات، بـه وره گه

ســـادکی و که یرانـــه م قه بنکـــی ئـــهدنیــــادا رتاپاگیر لـــه ئـــابووری ســـه

ــستا کــه وت رکــه ده ــه س هه م کــه و ئ ی .بکات م ڕاستیه نکوی له

نــدی بــه یوه داری په رمایه یرانی ســه قــهتی قه و سـه تکی نادروسـت هیچ سیاسه

ـــه ته حکومه ـــه وه کان ـــی و لۆمه نیی کردنـــــه ـــــازادی میکانیزم ـــــازاڕی ئ کانی ب

کردن بـه و ئاماژه نھا ته داری به رمایه سهـــــه ڕه هه ـــــسته م ـــــی سی می کی بوون یران ی قـه رچاوه ک سه داری وه رمایه سهش خراپتـر وه ، لـه رۆکـه و بـ ناوه پووچ کردن بــــه و ئامــــاژه نــــشتکردن رزه سه

و بـــــ داران رمایه چـــــاوچنۆکی ســـــهنووسـی ر چاره رامبـه به ستییان له ربه ده

واعــیزه دا، باســکه گــه ئــابووری کۆمهـــه ـــه دینی ـــتره کان بیک ـــاری ن باش و کـــست ـــه و ڕه زان ـــه خن ـــستی نیی . ی زانـــــسته داری وه رمایه ســـــه مکی ک سی

مای ر بنـــــه ســـــه له ئـــــابووری کـــــهـــــــه ـــــــی مھنه رهه ی به وه جیاکردن ران

و مھنان رهـه کانی به هۆیـه وخۆ له ڕاستهــــــه ببه ــــــی رهه به شــــــکردنیان ل مــته ده ــه س ــان دام ــه زراوه نجی خۆی ، ککـا کردنـی هـزی مای بـه ر بنـه سه له

ــار کــرێ گرتــنی هــزی کــار و بــه کشــــــکی یران به ، قــــــه زراوه دامــــــه. تی هاتوویـــه نه چاره و لـــه کراوه جیانـــه

و مھنان رهـه به لـه م شوازه تی ئه وه له تیـه یه و کۆمه ئـابووری مه م سیـسته ئه

نیـدا مه ڵ ته گـه یران له بوون، قه هاتۆتهــه ــاوه هاتۆت ــه دنی ــووه وره و گ ــه. ب ر ه

ی پـش وانه داری له رمایه یرانکی سه قه . ر تره و ڕوخنه تر وره خۆی گه

ــه ــارکس بن ــه م ــه م دیارده ماکانی ئ ی یڕگـای و لـه داری ئاشکرا کـرد رمایه سه

ی وه ئـــــه وه کانی خۆیـــــه وه لکدانـــــهتکی ســـه یران خه قـــه یانکرد کـــه بـــه

و لـه داریه رمایه می سـه خودیی سیـستهــه ــه گه ییترین ئاســتدا ده بناغ ــۆ وه ڕت ب

ــه ــاکۆکی ل ــوان گه ن ــی شــه ن ی فراوانــانی به هزه ــه ک و ســنوورداری مھنان رهمھنانــــــــی رهه کانی به ندیــــــــه یوه پهــه ــه رمایه س ــوان خه داری، ل ه نــ تی ســـه کۆمه ـــی به ی ـــه ره تی بوون و مھنان هندارتـی تی بوونی خاوه تی تایبه سه خه

نـــوان مھنان، لــه رهــه کانی به هۆیــهـــــسنووری هزه شـــــه گه ـــــی ی ب کانو و ئـه کنۆلۆژیای نـوێ و ته مھنان رهه به

و رمایه قازانجخوازی سـه ی که سنوورانهم رمایه بـــۆ ئـــه بوونی ســـه کـــه ه که .نت ی داده یه شه گهشـون به کان دووباره چاوه م ڕۆژانه ئه. ڕن گـه ی مارکـسدا ده یه وه م لکدانه ئه

داری رمایه کانی سـه نه و به کاتک وادهپـــووچ مووی بـــه بـــازاڕی ئـــازاد هـــه

، کاتــک ئاشــکرا بــوو کــه رچــوو دهبوابـوون کان لـه ی نیولیبرالیـسته وه ئهــه ــه وه ب ــازاڕی س داری خــۆی رمایه ی ب

و پویــست ناکــات وه خاتــه خــۆی ڕکدهو هیـچ ک بۆ بـازاڕ دابنرـت هیچ ڕیسایه

ــــه ده ــــه خا ــــدا میکانیزمه تک ل کانیو کـرد پـووچ یان بۆ ده شه بکرت، بانگه

ــه ــ ف ــک سه ب ــه رمه ڕه، کات ســتیی بـــازانجی به ـــشاوی چه ق ی لـــا ـــد س نهمی کــــانی ســــه بازاڕه ڕابــــردوو لــــه

ى برخـــستنى جنـــگ ل عراقـــدا لالین دەســـتى فرمـــاناوەى اهر لســـرەتو خکـى ئـازادیخوازو چپ هۆشـداریمان ئمریکاوە ئمى کرکـارانی سۆشیالیـست

ــت وەســتاینوە ــادا خۆپیــشاندانى ملیۆنــى . داو دژ بو سیاس لسرانــسرى دنیکانی شارەکانى دنیا شاهیدى نمایشى ئم هزە بوو کشـیعارى نـا شقامه. بڕخرا

هاوکـات ل . وه رزکرده بۆ جنگ، نابۆ ماورانى، نابۆ کوشتارى خکـى عراقـی بـهو کۆمۆنیــست لگڵ ئم و خکــى چپ کوردســتانیش ئــم کرکــارانی هوشــیار

م ڕووى ل ئـم رەجى یکـه و ڕامانگیاند ک ئم جنـگ بده ناڕەزایتیاندا بوینگاى یکى گورە بسـر کۆمـه و پاشکـشه تی عـراق ینه شـمه و خکـى به کرکارانو جنگگـى وەشـن پنی، ڕیزەکانى ئـمى کرکـاران لبربک هده سه ئمدا دهر هاوخبـاتى چینایتـى سـه خاتـه شی ده ری ڕه و تایفى نباوە سبه و دینى قومیــد وه رژه ی کرکــارانی هاوبه ئمــه ــم ئاکــام زیانبارەکــانى ئم . نووس و هاوچــاره ن ئ

بجیـاواز ل دارودەسـت کۆنپرسـتکان، ک بشـکى ر بۆیه جنگمان دەزانى ههلدەدا چونک دەیانزانى بسرالشـى ئو خـکدا یان بۆ جنگکه زۆریان هلھله

.و ئاشکرا بوو دیار ی ئمه وستی ئینساندۆستانه مرامکانیان دتدى، ههــه ــه ه ــان ده وه موو ئ ــش بینیم ــوو ی پ ــادەوە وا دەرچ ــرد بزی ــى . ک هر ل ڕۆژەکان

نگو جقوربانى ئ کاران بوونوە کرمکتـه. یم ول نى تـادووانموو ئدا هیــــان چ بخیایــــان ندەهــــات ک ئوان ب چ زمــــانکی جیــــاواز قــــسدەکن

و هاوماـــى ی هاوشـــار وانـــه بیی جیاوازیـــان هی، ئه زهـــه و مه ڕیکی ئـــاینی بیروبـــاوه. دوژمـن کتر کرانـه یـه ناکـاو لـه و ناخۆشى لگڵ یکبوون له یکتربوون، ل خۆشىو م لجنـگ و النـی کـه مین نـه ئو ڕژـم خونـژه بوو کـه وه همووان ئاواتیان ئه

بـژین، بم بداخوە جنگکـى تـر یخى ده و ئاسـوه و سرکوت نجاتیان ئیعدامــوو ئویــش جنگــى قومــى ودینــى و ماورانکــه کۆپرســتانتر پگــرتن کــه رتر بمــوو . وتــایفییى هئــاگرەک نــگم جى ڕابــوردوو ئنــج ســاژایــى چــوار پدر ب

و دەستدەسـت ل کرکـاران. و بهزاران کسـى هلوشـى خکى عراقى گـرتوەو و یزیـدىو تورکمـان و سونبونوە، بناوى مسیح زەحمتکشان بناوى شیعبون

و کــوردەوە لالین دارودەســت تیرۆریــستکانوە شــوان ل ماکانیــان دەرهــنرانهزاران کسى تر بر دەستدرژى کوـرانى ئم هـزانو هزەکانـى . قسابى کران

ــــن ــــرە ڕەگز کوت ــــارکرى ف ــــاو ڕزگ ــــه بن ــــۆى س ــــر به ــــى ت یاره و هزارانوقیفـــی کان، مه میـــدانى کرکـــارانی بیناســـازى، چاخانـــه لـــه وه کانـــه بۆمبژکراوه

ــه ــه پاس ــان، ل ــارەوانى کان، معملک ــارانى ش ــو کرک ــى وەک ــاکوتنى مدەن و فریی مانـدوویان سـته و جه قوربانی کان، کرکارانى خستخانکان بوونه وه ره ئاگرکوژنه

ومرج واى کرد ک شونکى ئمین نمنتوە بـۆ خـک، ئم هل. ال کرا الهه ههو ئـاوارەى وتـانى دراوسـ وه پنـاوی زینـدوو مانـه خک له زار له دان هه بۆی سه

. و ژیانى ئاوارەییان قبول کرد دەوروبر بوونــه ــزانى ک ــتدان ئو ه ــستا ل دەس ــه ئ ــاوی نونه و ئوانى ب ــه ن ــه رای و وم تی ق

ئیانوێ بچن دەسـتوە کـوێ تاوانیـان دەرهق ب خکـى وه به زهه و مه تائیفهلوشــیان ئم بجـگ لوەى ک هرچــى داهـات . کرکـارو زەحمتکـشوە کــردووە

ــدەى و نموونیکــى بــ ونــه داوه ــاوچکدا ی گن بشــى . و تانکــارین ل دنیــاو نو لنــو گرانــى بــ و ندارى راگرتنیــان لنهــامتى رجــه ومه ل م هه کرکــارانیش لــه

. ک ئـاوو کارەبـاو جادەوبـان کانی وه تاییه ره ونى بازاڕو نبوونى خزمتگوزاری سـهفت و ڕوولســـر، ســـعاتکارى زۆر، چنـــد شـــه بکـــارى فـــراوان لـــه جگـــه مـــه ئه

ــردن ــۆ بروه دەوامک ــارکردن ب ــان و ک ــى ژیانی ــزو . چوون ــاو حواف ــنى دەرم ــا بی ب .ستت بووه والوه و کارکردن بقانون دژى کرکارى بعس له ئرباح

کـانى موسـناوچل کمـانگ دا زیاتر لنگم جژەى ئدر رش لرى هـو دەوروب. و منـداکانیان دەکـوژن دەکرت سر ئوانى ک باوەڕى مسـیحیان هی خۆیـان

و ب دەیـان کس ل کرکـاران بـونت قوربـانى، ربووە ئم پـشتریش هـه هبتهو خکــى بــۆ ڕزگــار کردنــى بم ئم جــارە ئــاگرى ئم جنــگ کــپى ســندووە

و ڕوویـان بـوون خزان ئـاواره1500 نزیک به. گیانیان شونى ژیانیان بجھشتوەئاکامى ئوەشدا ژمـارەیک لو خـک کـوژراو له. کانى کوردستان کردووە ل شاره

ى ل ئوانـه. ر کـراون ده ربه و ده بریندار بوون ژمارەیکی تریان خانووماان ڕووخاوهـــه ـــسته ئیـــسالمیکانن پـــشت ئم سیاســـتوەن گرووپ ـــسان کانن و ناسیۆنالی و ئین

و ن ده نجام ده کانیان ئــــه کــــان بپــــشتیوانى ئوانى ل دەســــتدان تاوانــــه کوژهتسیحیه قن وعامى مکان دەک.

ــاوک ــدیاى ب ــاتاندا تراژی ــو ئم کارس ن ــى ل ــربارى ژیان ــار ک س ــى کرک و کوڕککولمرگیان دواى ماندوبونى کارى رۆژیان لباتى حوانوەى جسـتى شـکتیان

وەسـتائمجدى تخـت ( ل نو بیناکدا کوشتویانن بناوەکانى ئمجد هادى بترۆو کی ئـه یـه مسیحى بون بووە، نموونه" تاوانیان"تنھا و عیسام ئمجد که) بست

ژمـارەى ئو . کرـت ده و شـاره کرکـارانی ئـه ق بـه رهه ده که یه یه دڕندانه تاوانکاریهشارى موس ل ى ککارانر کارە کانیـان بـه کرس رن بچنرى ناو35 و دەوروب

ئم . ژمارەیکى زۆریان کرکـارانى نسـیجى موسـلن منرت، که خه هزار کس دهـــارو ســـیناریۆی برداوەمو هر ڕۆژەى بناوکـــه ـــک کرک و خى ئـــاگرەک وە ئ

ی لسـر دینـک یـان وه هـۆی ئـه یـان بـه وت زەحمتکش دەسوتن ک ب ڕکـه .کرن قومک حساب دەکرن کوشتار ده

ــگ ــان بجن ــۆ کۆتاییھن ــاورانى ب ــ کۆنه و م ــلو ی قوم رســتانه په و ملمالن و قبیــه ــراق مزه ــارانی ع ــ کرک ــتو ب دەب ــان لم دەس ــى خۆی ــتان چارەنوس و کوردس

ــه ــدى هاوبش ــدى ئوان یک برژوەن ــونک برژوەن ــاکنوە، چ ــان جی ــ تاقم بب. کن قــسی پــ ده و هر زمانــک کــه رچاوگرتنی هر بیروباوەرــک کهیــان بــه له

و ملمالنــ نگ م جــه نی بــۆ ئــه مه ســووته دەبــ کرکــاران ل جگــای بــوون بــهو ب یکبوونــى خۆیــان. و رکخراوبونــدا بــن بــیری یکگرتوبــون لــه یه رســتانه په کۆنه

نــگم جکــارى جیھــان کۆتــایى بنــن م تراجیدیایــه و بــه پــشتیوانى چیــنى کربھ .و و خۆیـــان ن ی پبکـــه کـــشه و پاسشه وه نـــه بده رســـتییه په م کۆنه مــی تونـــد بـــه وه

.کۆمگاش لبى ئم هزە ڕەشان رزگار بکن

@ 2008 ری مبه نۆڤه ی2م ی سھه وره ی ده4ژماره @ دیناره 500نرخی @ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@No. (4), 2nd November. 2008@

و گــشتى پــی تگشــتنکى ســاده بــهــــاران، برژەوه ــــام کرک ــــدى هر ک نـــه وه لســـرمایداران له ـــی دای کر ک

ـــرێ ـــا ئو جگـــایى بک ـــاران ت کرکبرهمـــى . لئاســـتکى نزمـــدا ڕاگـــرن

کـــارى کرکـــار دواى کمکـــردنوەی رجکان دەکـرت دوو بش واوى خـه ته

ـــرێ ـــان مووچـــه بشـــکیان ل ک ی یـــک دێ ـــاران پ ـــى دووەم کرک و بش . قازانجى سرمایدارانه

ـــى ـــایوە ک برهم ـــستا لو جگ ئــوم ــارى کــراوو معل . خاــسى کــار دی

پــى ئاشــکرای ک ئو بشــى کــهدەن قازانج ناتوان زیاد بکـات مگر

شـــى ک پـــى دەلـــن کـــرێ ئو بهـــه( ـــه هقدەســـتی ڕۆژان ـــان مووچ ) ی

تــی ڕه ر یاســای بنه گــه ئه. کمبکــرتوەو پاوانکردنـــى ســـتھنان ده به رمایه ســـه

ــدەبایى ز ــازانج و بو پــیی کــه و قـــى ـــۆ زیادکردن ـــاران ب ـــاتى کرک خب

و وه و هنـــــــــانخواره هقدەســـــــــتکمکــــردنوەى مــــاوەى کــــار هیــــچ مانیکى نی بجـگ ل کمکـردنوەی

و زــدەبایى پــاوان کــراو لالین قــازانجباتــی خه م مانایــه بــه. ســرمایدارانوە

رجــی ومه ل کرکــاران بــۆ چــاککردنی ههری خۆیــدا وهــه جه و ژیانیــان لــه کــار

ــــــه خه ــــــه بات ــــــه ل و رمایه دژی س . داران رمایه سه

ــى ــتھنانى قازانج ــۆ وەدەس ــدان ب وهکانی ته موو سیاسـه ی هـه زیاتر ناوکۆکـه

ــه ته وه و ده داران رمایه ســه ــه و ئه کانیان مر ئاسـتی و هرش بـۆ سـه المار ب په به

. ر نابـت یسه رانی چینی کرکار مه گوزهــــا چه ــــده ج و هرشــــی ت سیاســــه ن

دەستى سرمای بـۆ سـر کرکـاران ــه ندازه ر بو ئه دژى کرکــاری، هــه ش ی

ــری ــاران خۆڕاگ ــنى کرک ــاتى چی و خبلبرامــبر ئو هرشــانى بــۆرژوازى ـــــاتکی دژى بۆســـــرمافکانیان خب

. یه سرمایدارانهی کرکـاران کۆتایـی باتـه م خه م ئـه بهی چینــی وه وســاندنه ی چه رچاوه ســه بــه

بوونـــی لـــه پکھـــاتووه کرکـــار، کـــهر کرێ ناهنت، هـه می کاری به سیستهــدا ته وره وتنکی گــه رکه ســه نھــا ش تیای

ی پرۆسـه چاکسازی لـه بت له برتی دهنھــا ته یــه وانه و له فرۆشــتنی هــزی کــار

ر سـه بـاری قورسـی ژیـان له مک له کهچاککردنـی . وه م بکاتـه شانی کرکار که

ــه ل هه ــار وم ــاران، رجی ک ــانی کرک و ژیــه ئــه ڕزگــار رمایه تی ســه کۆیالیــه وان ل

ــه ــات، ب ــه کو ده ناک ــی یه کۆیله یانکات ک مـه ئه دیـاره. و هیچـی تـر ران خۆشگوزه

چیـنی کرکـار بـۆ کـه نییـه و مانایه بهبات بـۆ رداری خـه ستبه ش ده ک چرکه یه

شـکی رکردنی به به سـته و ده کری زۆرترــه ــر ل ــامانی به زۆرت ــه س ــه ره مھاتوو ب

وه بـ ئـه م ده ستی خۆی ببت، بـه دهــۆ کرکــاران ئاشــکرا بــت، کــه ــه ب م ئ

چاکترین حایـشدا نجام له ره سه باته خه .ناگۆڕت وه ته ڕه بنه وان له ژیانی ئه

کاتـه رخ ده ی چینی کرکار هاوچـه وه ئههیچ کـام که یه وه کی مۆدرن ئه یه کۆیلهی وه و گۆڕینـه مھنان رهـه کانی به هۆیه له

سـتی بـن ده گادا لـه کۆمـه ئابووری لهـــه ـــه ئ ـــان . ودا نیی ـــار ژی ـــنی کرک چیـــازه هنت مـــده رهه به ـــه ی ده و ت ، وه کاتکـات ده م کـاره کدا ئـه یه پرۆسه م له به مھنان لـه رهـه کانی به واوی هۆیـه ته که

، وه تــه و دوورخراوه ژــر کۆنتۆــی ئــهم لــه. ڕاگــیراوه وه ریه ر ســه ســه به بگــره

ـــسته ـــه سی ـــسان رمایه می س و داریدا ئینــه خۆشــگوزه ــانج نیی ــسان ئام ، رانی ئین

دیھنانـی ژیانی ئینسان ئامرازی به بگرهدیھاتنـی ویش به ئـه کـه ئامانجکی تـره

. یه رمایه بوونی سه که ه و که قازانجو قازانـج چـاوچنۆکی ی کرکار لـه کشهنھا، تـه بـه دارندا نییه رمایه رستی سه پهــه ــه ب کــه مکدایه بوونــی سیــسته کو ل

بوونی که ه و که رمایه تیایدا قازانجی سه. مھنانـه رهه ئامانجی به رمایه زیاتری سه

ــه ــیان وه رمایه س ک کرکــار داران خۆشتیایــدا ن کــه مه و سیــسته خوقــاوی ئــه

و بازووی کرکار لـه کاری زیندووی شان

و وه تـه مھنان جیاکراوه رهـه کانی به هۆیه، کــاری ک دانــراون الیــه یان لــه کـه ریه هه

ــدووی به ــه زین ــه مھن بووه ره ــی ئه ت رکمھنان موکـی رهه کانی به و هۆیه کرکارـــه هـــه. دارانه رمایه ســـه ی کـــشه ر بۆی

ر نابــت کــه ســه چاره وه کرکــار بــهن الیــه داران لــه رمایه و مــای ســه موــك ت لـه وـه و ده بکرت" میللی" وه ته وه ده

داران ببتـــه رمایه جیـــاتی خـــی ســـهــه رمایه ســه ــه وره دارکی گ ــه ، ب وه کو بکــی ندیه یوه په وه بناغــه لــه بــت کــه ده

و نـدی نـوان کـار یوه په ر کـه هنه کۆیله یــه و بوونــی کــاری کــرێ گرته رمایه ســه

. کۆتایی پی بتــانى ســرمایداریى دەســتى مۆدیلک

تییوە ر ل ســـرمایداریى دەوـــه هـــهــازاد ــازاڕى ئ بگــرە تــا ســرمایداریى ب

ـــى ـــگ ل کۆیلیت ـــیکردنی بج و برسخکــى زەحمتکــش هیــچ شـــتکى باشــى نیــی بــۆ کۆمگــاى بشــریى،

ـــۆی ده ـــایى ب دەســـتى ب ـــ کۆت بو کـــارى بکـــرێ ســـرمایداریى بـــت

هوەشتوەو چینى کرکار دەسـتى و م ســـته بگرـــت بـــۆ ڕزگـــارى لـــه

.و چوسانوە هواردنی کرکـــار بـــۆ موو ڕۆژه باتی هـــه خـــهی رانــــــی باشــــــتر قوتابخانــــــه گوزه

بـــۆ کردنی چیـــنی کرکـــاره ئامـــادهـــۆ به مـــه نجامـــدانی ئه ئه رپاکردنـــی و ب

ر سـه له وانـه دنیـای پچه شۆڕشک کـه . وه پی خۆی دابنته

شاباز محمود کردنی ئاماده سرمایو کرێ

ی مارکس وه ڕانه و گه داریی مایه یرانی سه قه ماڵ علی شه

شــونی کــاری کرکــاران لــه وتــیــه ککــه چیــن یه ــ ل ــترین و پ خراپ

ــه مه ــیتریین، ک ــانه ترس ــی س گیانلووشـ ،ده زار کرکـار هه یان هه دهـــه ـــه وانـــه پچه چینـــدا به ل ی زۆر ل

ی ژمــــاره وتــــانی تــــری دنیــــاوهــه ــانی نائ ــار قوربانی ــونی ک منی ش

ــــه ــــه وه بوناکرت ــــات و زۆرب ی کتداران ســــــــه ت و ده حکومــــــــه

ــاته کاره ــارنه کان ده س ــان ، وه وه ش ی . وه نه که م ده ی قوربانیان که ژماره(ی ڕاپۆرتــی ڕکخـــراوی گوره بــه

ILO(ــــــه ی ســــــه ــــــه نه ر ب وه ت 2005سـای کان، کـه کگرتووه یه

چینـــدا یت لـــه ئـــه وه تـــه بوکراوهم النی کـه کاندا سانه کانه نھا له تهکرکـــــار ) 10000(زار هـــــه ده

ــان له ــتده ده گیانی ــه ده س دوای ن، ب لـه. م دت دووهه رازیل به چیندا به

کانـی کانه نھا له دا ته2007سای کرکــار گیانیــان 3786وزدا خــه% 20 یه م ڕژه ئه ستداوه، له ده لهــه ــه متره ک ــه وه ل ــه ی ک دا 2006 ل

.دا و کانانه مان ئه هه کوژراون لهتــی کان مۆه بچوکــه کانــه زۆر لــه

ناقانوونـــی و بـــه ســـمیان نییـــه ڕه کـــان بـــه ن کاره ن، خـــاوه کـــه کاردهرپرسـی حـیزب و به رتیل به دانی بهرپرسـان ، به و ناوچانـه وانی ئـه شارهــه قایلده ــه ک ــی ن و ئ وانیش چاوپۆش .ن که لدهـــــه ســـــه ده ن، تدارانی چیـــــن ئــــه یه ده ــــه ی ــــان ئ ــــا کی ترم وت ت

المتی شـونی کـار قوربانیانی ناسـه نھا له ، ته وه ینه که م ده واوی که ته به

ــه ــک ب ــه نزی ــودوودا ی ــای ڕاب ک ســـه ـــاوبووه حکوم ـــه ت ناچ 250 ک

وز دابخـات، کـه کانی بچووکی خـهتی المه رجکی ســــه لومــــه هیــــچ هه

. بووه کارکردنیان تیادا نهموو ی هـه%25ی جیھاندا ڕژه له

منی شونی کار له قوربانیانی نا ئهـــــدا ڕووده ـــــه. دات چین ســـــای ل

دا حیزبی شیوعی چیـن لـه2007 ی خۆیـــدا بیاریـــدا کـــه کـــه کۆنگره

ــــه ــــاری ل ــــاری گۆڕانک یاســــای ککرکارانـــدا بکـــات، بـــۆ پاراســـتنی

لـی مه عه م بـه ژیانی کرکاران، بـهبــۆ نراوه نگاوی جیــدی نــه هیــچ هــه

ی قوربانیـانی شـونی وه م کردنه که

4

کانی جیھان واه هه

@ 2008 ری مبه نۆڤه ی2م ی سھه وره ی ده4ژماره @ دیناره 500نرخی @ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@No. (4), 2nd November. 2008@

ــه ــاتر واز ل ــه و زی ــن ل ــار بھ ( ک .ملیۆن 56) = 1998هۆی ی بـــه و مردنانـــه م ئـــه رجه ســـهـــداوه وه کـــاره ـــه ڕوی = ســـاکدا ل

477000 ی ئیعـدام زۆری ڕـژه وتی چین لـه، م وتـــی دنیایـــه کـــه کردنیـــشدا یه

ری دوو پـــــارزه نـــــد ســـــاکه چه رخــستووه مپینکیان به دی کـه نـه که

فتــــاره و ڕه بــــۆ کۆتاییھنــــان بــــه تی چیـن، کـه ی حکومـه نائینسانییه

ـــــه ســـــانه و که ئـــــه ی ره ســـــه ی للیاتیان مـــه ئیعدامـــدان، پـــشتر عه

شــــیان کانی له کــــات و ئۆرگانــــه ده یفرۆشــــ بــــه ده هنــــت وه رده دهمریکا، وروپا و ئه سانی وتانی ئه کهو رگرتنی ئـه چن بۆ چین بۆ وه ئه که

ر هـــــه ، بـــــۆ نموونـــــه ئۆرگانانـــــهـــه گورچیله ـــه ی ـــده حه ک ب ـــه ڤ زار هسـای لـه. کن مریکی ئـه دۆالری ئهـــــــی رۆک وه دا ســـــــه2006 زیران

کـــــی خه ئوســـــترالیا، داوای لـــــهس هیـــچ کـــه ئوســـترالیا کـــرد کـــه

رگرتنـــی چت بـــۆ چیـــن بـــۆ وه نـــهــــه ــــه ئۆرگان ــــه کانی ل و ڕگــــه ش ب

. نائینسانی و نا مۆراییهختی کرکاران و ڕای ژیانی سه ره سهــــه ــــه ن ــــچ ئازادیی ــــۆ بوونی هی ک ب

م ڕۆژانــه چینــدا، بــه کرکــاران لــهــــــــه بات و خــــــــه کرکــــــــاران ل

ــده زایه ناه ــۆ تی ــدان ب ربین و مانگرتنـــترکردنی هه ـــه باش ـــار و وم رجی ک

.ژیانیان28/10/2008

ـــردو کـــه ڕووداوه ـــه کـــه 13ک س لسـتگیرکران ده کـه رانی کانه به ریوه به

وانی الدران و ســی شــاره نــد که و چه کـــه Shanxiپارزگـــاری شـــاری

ــــاوی ) Meng Xuenong(ن .رکرا ر کار ده سه بوو، لهی هوشـیاری گـشتی وه رزکردنه بۆ به

رنجی وتــانی دنیــا و ڕاکــشانی ســهمنـی نا ئه گرنگه که له سه م مه بۆ ئه

، ڕکخـراوی شونی کاری کرکارانـهInternational Labour

Organization ی لـــــهســـــاـــــــی ی ئه28ڕۆژی وه2003 پریل

ک ڕۆژی جیھانـی موو سـاکی وه ههــۆ ســه ندرووســتی لــه تی و ته المه ب

World Day for(کــــــــاردا Safety and Health (

. یاندووه ڕاگهڕاپۆرتـی لـه وه ی خـواره م ژمارانه ئه

ILO ی لـه که دایهدا 2005سـا . وه ته بوکراوه( مھن لـه رهه ی کرکارانی به ژماره

ملیۆن 740.5= دا )2001( مھن لـه رهه ی کرکارانی به ژماره

ملیۆن 708= دا )1998= دا )2001( ڕووداوی مــردن لــه

90.500 ـــــه دا )1998( ڕووداوی مـــــردن ل

73.500 ــه ــه ئ ــه و ڕوداوان ــه بووه ی ک ــۆی ت هڕۆژ 3 کرکار ناچـاربووه ی که وه ئه

ـــه ـــاتر واز ل ـــه و زی ـــن ل کار بھ ) ملیۆن 69= دا )2001

ــه ئــه ــه بووه ی کــه و ڕووداوان هــۆی تڕۆژ 3کرکار ناچـاربووه ی که وه ئه

.کار 1.3ی که دانیــــشتوانه چیــــن کــــه

ــــــــــۆن که ــــــــــه بلی ی %25، سملیــۆن 325 ی واتــه که دانیــشتوانه

ک ر یــه ســه ژیانیــان له س ڕۆژانــه کــهـــه ـــه دۆالره، ب ـــه پی داتای ـــه ک ک ل

لـه ILOو نجام دراوه دا ئه2001سـای ، لـه وه دا بویکردۆته2005، 2001تــــا ســــای وه ه 1998

ملیۆن 708 چیندا له هزی کار له 741بـــۆ وه رزبۆتـــه به وه کرکـــاره

شـی زۆری هــزی ملیـۆن کرکـار، به لـه کانن، کـه ، گوندنشینه کاری تازه

وز ئاسن و سـتی و خـه(کانی کانهدا ) شـــــــی بیناســـــــازی و وزه و به زانیین لــه زۆر شــاره ن، کــه کــه کارده بنـــــه کانیانـــــدا و زۆریـــــان ده کاره

یان منی شونی کار، وه قوربانی نائهــــه ــــاده ب ــــه هراوییه ژه هۆی م وه کانــه ده ــدا کارگه مــرن ل ــه. کان موو هــه ل

741و لـه هزی کاری چینـدا واتـهچــل ) 40(نھا تــه ملیــۆن کرکــاره

) ئمینی تــه(ملیۆنیــان ئینــشورانس .کانیاندا کاره له ژیانیان کراوه

لـه ککـه خۆی یه رۆکی چین که سه کانی چیــن، لــه وره گــه داره رمایه ســهسمی مافی ڕه یدا کرکاران به که وتهـــــه ـــــه وه ئ ـــــه یان نیی ـــــان ک خۆی

ن و دیفـــــــاع لـــــــه ڕکخراوبکــــــهــه وه رژه به ــه ندیی ــه کانیان بک موو ن، ه

. یه غه ده ڕکخراوبوونک قه جۆرهکاتی دروســــتکردنی لــــه مــــسادا له

ـــدا، حکومه ـــای ئۆلۆمپیات ـــی یاریگ تچیــــن پــــاش نکولیکردنکــــی زۆر،

کاتـی لـه ی کـه وه ئینجا دانی نا بـه بـــه دا کـــه دروســـتکردنی یاریگاکـــه

، وتیـان ناسـراوه) ی بانـده هالنه(ــه کــه ــه 7نھا ت کرکــار مــردوون، ب

ــه گوــره کانی تــر رچاوه ســه ی زۆر لک ڕکخــــــــراوی پاراســــــــتنی وه(

ــه ــه المه س ــار ل ــه تی کرک ــن، ک چیی ڕـــژه) هۆنکۆنکـــه ی لـــه کـــه بنکه

. زیــاترن یـه و ژماره کـوژراوان زۆر لــهــه ــتکردنی یاریگای ــۆ دروس ــه ب و کی ل

5سـینا ئه دا له2004 له شنه چهـــه ـــوژران، ل ـــار ک ـــه کرک ســـدنی ل

ــــه2000 ــــی دا ی ــــار گیان ک کرکدا 1996 نتا له ته ئه ستدا، له ده له .ک کرکار کوژرا یهــه ــه ئ ــه و کرکاران ــه ی ک ــه ل ی هالن

گونـــدک نزیـــک شـــاری لـــه بـــووهShandong ــــــه ڕوخــــــاوه ک

کان دا و خـــــشته ر بیناکـــــه ســـــه بههــۆی کوشــتنی تــه ڕووخــاون و بووهــه ــداڵ ک ــج من ــه پن ــه و ده ل ره ورووب

میان لــــــه دووهــــــه وه. بوونــــــه لـــــــه بـــــــووه 14/10/2008

ــــــستگه ــــــاری ی کاره و ــــــای ش بShanghai ـــــه ـــــاوه ک و ڕووخ

.هۆی کوشتنی دوو کرکار ته بووه باکوری چین له 10/9/2008 له

، سـتداوه ده کرکار گیانیان له 128ــه ــه ک ــه ل ــه و کرکاران ــوون ک ــه ب ل

هـاتوون وه باشوری ڕۆژئـاوای چینـه .بۆ کارکردن

کانـــــی لـــــه 18/9/2008 لـــــهXiangfen 260 کــــــــــــارکر .ستدا ده گیانیان له

کانـــــی لـــــه 17/9/2008 لـــــه )Tashan Ironووزی خــــــهOne (ی ناوچـــه لـــهShanxi ، بـه م کانـه کرکارکوژران، ئـه 800ـــدارابوو، وه ناڕه ـــمی ل ـــی مۆه س ت

ن خـاوه نـده رچه بوو، هه کارکردنی نهکـــی که بـــه یزانی کـــه کـــه ئـــه کانه

نـــدی هه م به کـــارکردن نایـــات، بـــهی نزیکــی و گونــده گرتبوو، ئــه رنــه وهــه کانه ــه ک ــادا که 1300 ک ســی تیژــر لیتــاو و الفــاوی وتــه ژیا، که ئــهتی چیـــــن و ، حکومـــــه وه کـــــه کانه یـــه بـــه و ناوچه تدارانی ئـــه ســـه ده

ــتی ڕایانگه ــه نادروس ــد ک ــژه یان ی ڕ، ســــه که 51نھا کــــان تــــه کوژراوه

ـــه ســـه ده ـــه یا وه تداران لکۆین ن ل

ـــان ده بانـــده ـــه دا کاری کـــرد، ڕۆژانــان ــوو، وه پاوه 3کرکانی ــد ب ــۆ ن ب

ند بوو، پاوه 4.4زا کرکارانی شارهک ر یـه تی چین بۆ هـه حکومه گوایهد کان بی دووسه خزانی کوژراوه له

ــــه ــــان ســــه) Yuan(زار ه رف یزار هـه سـیازده کاتـه ئه ، کـه کردووه .ند پاوهی شــونی منییــه و نائه ڕای ئــه ره ســه

بوونی ئازادی ڕکخراوبوون، کار و نهکان سزای زۆر تووندیان ن کاره خاوهکار له ر کرکارک که ، بۆ هه داناوه

ــه ــک نه دوا بک ــان ڕۆژ ــه وت، ی چتــه ســه ــۆ نموون 20ســزای ر کــار، ب

Yuan ــــــــــــه دۆالری 2.6 وات کـه ر کرکارکـه مریکی سزای هـه ئه

ـــه دوا بکـــه ـــار، وه وت ل ـــه ئه ک ر گوا سـزای یات بـۆ کـار ئـه شفتک نـه

100 Yuan دۆالری 13.3 واتـــهم ر کرکارــک، ئــه بــۆ هــه مریکیــه ئه

نــد کرــی چه زۆر لــه ی ســزایه پــاره .زیاتره که ی کرکاره فته ههــــه تــــه ــــه ی کــــه مــــاوه نھا ل متر لیـدانی بیناسـازیدا مه کدا لـه یه فته هه

ــــــه) ( crane(ین دوو کــــــره و ئــامره ــه ئ ــژه وره گ ــه و در ــه ی ک ل

ی ســته ره دروســتکردنی بیناکانــدا که ــــــ ــــــانووی پ دروســــــتکردنی خ

ــــه رزده به ــــاوه) وه کرت ــــه ڕووخ ، کدا 10/10/2008 میان لـــه کـــه یه

یونان ری له راسه مانگرتنی سه

، 10-21 ممه ڕۆژی ســــــــــــشهـــدانی که ـــاران و آارمن ـــی آرك رت

تی یۆنـان، رتی تایبه تی و که وله ده ته سیاســـه تی بـــه زایـــه ناره لـــه

و وتـه تی ئـه آانی حکومـه ئابوریهـــــانگرتنكی سه 24ری راســـــه م

. رپا کرد یان به عاته سهن کرکارانـی الیـه له م مانگرتنه ئهــه رتی تایبه کــه ــۆ بانگــه وه ت وازی بشی ندانی به و کارمه و کرکاران کراوســـت یوه ی په تیش پـــوه وـــه ده

. بوونـــــــــاران و آارمه ـــــــــی آرك ندان

ـــــه فۆکه ی وه کان، گواســـــتنه خان

تی کـار ملیۆن فرسه 20وه گرتۆته . چت ست ده ده لهـــه ـــۆی ب ـــی ڕادی ـــه BBCپ و ئ

کـات کـه ڕوان ده وا چـاوه ڕکخراوهی مـــساڵ ژمـــاره تـــاکو کۆتـــایی ئه

ــه ــاران ل ــه بک ــادا بگات 210 دنیری گـشتی ڕوبـه به. س ملیۆن کـه

م ژمارانـه ئه وتی که م ڕکخراوه ئهــان ده کان تــه حکومه ــن کــه پم

ســانیش که تی تاکــه بــت یارمــه دهــده ــه و هــه ن ب ــیری بانکه ر ل ــدا ب کان روا داوای کــــرد کــــه هــــه. بن نــــهرخان بکرـت کی زیاتر تـه رجیه نه ئه

وه سـتانه و وه مکردنی کار راهه بۆ فهو تی یــه یرانی کۆمه ڕووی قــه بــه

کانــی وتووه تی دانــی زیانلکه یارمــه . بکاریی

ری ڕوبه جوان موسافیا به←

م نــان خــواردن ک ژه ک یــه یه ره ســه . یه هه لـه لت که کان ده کگرتوه یه وه ته نه

ی کی نزیکـــــدا نیـــــوه داهاتوویـــــهدانیــشتوانی زیمبــابۆی پویــستیان

مـه ، ئه بـت تی خـۆراک ده یارمه بهـــه ـــه ل ـــه کاتکـــدا ک ـــه وته ل دا ک. وه م بۆته نی که مه می خوارده رهه به

کرـت کـه گومـان ده نی باسه شایهزیمبابۆیـدا ئاوسانی دارایـی لـه هه .ملیۆن بت 230دا سه له وه یرانی جیھانیـه هۆی قـه به

ILO ــــــــــــــــــــــــــــشبینی پــــه ــــی وه فراوانبوون ی بکاری

کات دهتـــی وه ڕکخـــراوی کـــاری نـــو ده

ILO شبینی ئهتا کات که ده وه پیرانـی هۆی قه م ساڵ به کۆتایی ئهری دنیـای راسـه سه کـه وه ئابووریه

و وه شی گواسـتنه و به گشتی، میدیایانـــــــدن ، خوندنـــــــدگاکان، گه .یان کرد و مانگرتنه شداری ئه بهـــه ـــه ئ ـــۆ ناڕه م مانگرتن ـــی زایه ب تــه ده ــین ل ــه به رب ــک ر کۆمه رامب

ی ، بودجـه وانه رپا کرا له دا به کشهتیکردن، ، تایبـــــه2009ســــای

ــاڕه هه وای نــدک ســنووردارکردنی نمی سیــسته ، گۆڕانکــاری لــه موچــه .دا و وته نشینی له خانه

ــه مانگرتنه ــه ک ره ی بۆینــگ ب

ڕوات کۆتای دهکـــــی کۆمپانیایه بۆینـــــگ، کـــــه

ــــه مه ئه ــــه ریکی ــــت و فۆک دروســـات، ده ـــه هه 7ک ـــه له فت ـــه م ر و ب

ی نزیکـه م کۆمپانیایـه ئه ڕۆژانه که ر بکات به ره ملیۆن دۆالر زه 100

نی باسـه شایه. وه که هۆی مانگرتنهنھا سای ڕابـردوو فرۆشـی بۆیـن ته

.ملیار دۆالر بوو 66،4

کان برســیه وه ره ئاگرکوژنــه زیمبابۆی مانیانگرت له

ـــــــه 21.10ڕۆژی ـــــــاراری ل هـــــــــــه ـــــــــــابۆی، پایت ختی زیمبـــه ـــه وه ره ئاگرکوژن ـــه کانی ئ و وت

ـــه ده ـــه مـــانگرتن له ســـتیان دای ر بــــه مانگرتنه. برســــتی ــــک ک کات

شــکردنی دابه ســتی پکــرد، کــه دهـــیرا له ـــه خـــۆراک ڕاگ ـــی ر نه ب بوون

. نی مه خواردهکان دووپاتــــــی وه ره ئاگرکوژنــــــه

ی وتننامــه ڕکه لــه ، کــه وه نــه که دهموو بـۆ هـه ، که یاندا هاتووه که کاره

کریکاریــــــی 27000واوی تــــــه ســــتیان دایــــه یان ده ندیکاکه ســــه

ی وه مانه مانگرتن بۆ دنیا بوون لهــــــــــه کاره ــــــــــی یان ک و زیادکردن

تــــی رایه به ڕوه به. کانیان مووچــــه کــان لــه ری کرکاره و نونــه بۆینــگ

کی نزیکــدا یــه ماوه و لــه گفتوگــۆدان ر بیـــاره ســـه نـــگ له کرکـــاران ده . ن ده ده که پشنیارکراوه

دا کرکــاران دنیــا کــه وتنه ڕکه لــهــه ده ــه وه کرن ــه ب ر ســه یان له وه مانـــــــــــه کاره هـــــــــــا روه هه. یان ک

ـــــشیان مووچه ـــــاد % 15کانی زی . وه وافزه ندێ حه هه کات به دهبۆ کۆمپانیای بۆینگ م مانگرتنه ئه

کرت ، گومان ده ستاوه زۆر گران وه

چین تی شونی کار له المه بمافی کرکار و ناسه کردنی عامر صابر ئاماده

5

ــــــه ــــــه ئۆرگانان ــــــه ب وه ناویانـــــتکراوه ـــــه دروس ـــــۆ نموون ، ب

فنـــه" ئیـــسالمی"نی نجومـــه ئهـــان یه ڕه گـــه ـــه کـــه ک ی پـــی ب

ـــدی وان ی ناوه که پناســـه ـــهن ک دیـاریکراو کـه ئینـسانیک کۆمهـــه ـــه ب ـــی الی و نگری فیکـــری پ

وری ده و سیاسیان لـه یی ڕکخراوهپکیــــان وه تــــه کتر کۆبوونه یــــه

م بین لـه من ده واته که. هناوهکی ئیـسالمی یه ر وشـه جگـای هـه

. مـن وتـم بنوسین کـه و وشانه ئه مک بـه ـه ر کرکارک قه یانی هه

ک ر جگایـه و هـه بگرـت وه سته دهـــه هـــه" ئیـــسالمی"ی وشـــه بوو لتی، دژی وه ی بنوست ده جگاکه

ـــــــــک، بنوســـــــــت دیموکراتیـــه ـــه ر رکوتگه س ـــه وه و دوای ئ و ئ وه ره ســه له ســی یاســای کــاره فه

. ئـــاوای لـــ دـــت. وه بخونتـــهوــــت یانه ر ده گــــه کرکــــاران ئه"

نــی نجومه تــوانن ئه ڕکخــراو بــن دهـــه ده ـــه و ـــت بک " ، "!ن تی دروس

کانــــی ناکۆکیه ت بــــه باره ســــهنکـار شـورا ڵ خاوه گـه کرکـاران له

نکـــار ڵ خاوه گـــه کان له تیـــه وه دهم ر ئــه گــه ئه"! ن کــه وگۆ ده گفــتـــاڵ ـــه وگۆڕه ئ ـــه بک ـــه ین ئ و کاتم ئــه بینیــن کــه ســت ده وده م ده

ی ڕکخراوبـوون مینـه زه له یاسایهڵ گـــه ک له یـــه ه چ مامه ریکـــه خه

وه کـــرده بـــه. کـــات کرکـــاردا دهی وه یی ئه شاوه ت کرکار لوه ده

. ی خۆی بکـات خۆی قسه که نییه کــه یــه وه ش ئه که ڕاســتی باســه

ترسـم ده وه ت من لـه ده ریکه خهی و قـسه کرکار ڕکخـراو بـت که

کــه وجۆره ربــه هه. خــۆی بکــاتــه ــی س ــد وت ــری جاوی نجام ره ناس

مـه و ئه بـن ده ڕکخـراور کریکار ههنکار و خاوه ت وه بۆ ده نده ند به چه

ن سـازبدهخۆیـان ی هزی وه بۆ ئهی وه ســــــــتانه روه رامبه بــــــــۆ بهــــــــه ــــــــاریی وه جوون . ی کرک

ماشــا ته م یاســایه ری ئــه به رله ســهک رجگایـه هه بینیت لـه یت ده بکهری کرکــاران نونــه بیاروایــه کــه

تانه م حاه ئه خۆی نیشانبدات، که ، بـاس لـه دا زۆر نییـه م یاسایه له

ــه. کرــت شــورای ئیــسالمی ده م بشـــورا کـــه ئاشـــکرایه مانایـــهم ندکردنی ئه سه په کان له ئیسالمیه. نـــدییان زۆره وه رژه دا به یاســـایه

کی جیاواز یاسایه که دروسته وه ئهــراوه بــۆ شــورا ئیــسالمیه ، کان دان

و یاسـا جیـاوازه کرت ئـه م ده بهــــــت ــــــک ب ک و که ڕۆژــــــ س

ــه. وه شــنته یبوه هه م یاســای ب کاتــه کان ده کــار شــورا ئیــسالمیه

ـــان به ـــکی ت و وپۆی ئـــابووری ششـورا . گادا کۆمـه مھنان له رهه به

ی مینه زه ریکن له کان خه ئیسالمیه لـه وه ناوی کرکارانه کردن به قسهکی مۆنۆپۆــی گادا جگایــه کۆمــه کـه ت نییـه بممه. ن که یدا ده په

شـورای "وان کاتک شـورای پاسـه قـه م ده جارکی تریش ئه" نگھبان

ـــه تده ڕه ـــه وه کات ـــار"ی رۆژنام و کو ســ ده هــاواری لــ هه" ر کارگــهشـورای دیـاری کردنـی ت لـه دهشـــورای تـــشخیس "نـــدی وه رژه به

و ئـه. شکنین پشتتان ده" مسلحتـــی شه فه ـــه س ـــورا مه ش ـــۆ ش ب

مــن . خــداره کان زۆر بایه ئیــسالمیهب ده مک که وه وه مه که وا بیرده وه ی بداتـه ندانه م به م به کرکار به

ی کــه وه تکردنه ڕه لــه- کــه یــه وه ئهریــــدا رامبه به لــــه -رین بگــــوزه

ــــــــه ــــــــه وه جوون وه ی کۆبوون. یدان مه کانی خۆی بھنته گشتیه

ی ئینــسانی پناســه مــه ئه. کیــتو ر پـاره سـه ی به ئـیراده. یه چکۆله

ر سـه ی به ، ئیراده پولی خۆیدا نییه. ی خۆیدا نییه و ڕۆژ تا ئواره ژیان سـه به م باسه ر ئه بوای من هه به

و بـدڕنرت م یاسـایه ی ئه وه بۆ ئه . بکرت پارچه پارچه

ر سه وه ڕمه مک بگه ن که ڕگا بدهــه ــه ئ ــسالمیه"تی م باب ــه". ته ئی ل

ــازاد خۆ ربه و ســه ڕاســتیدا شــورا ئ ڕینیان بـه کانی پاش ڕاپه کرکاریه

ـــه چه ـــپاندنی وش ـــسالمی س ی ئیم ده زا موقـه ڕه. ناوبرد لـه وه پیانهــه ی بــآوکراوه کانیــدا لــه وتاره ل

وردی ی بـــه مانـــه کۆمۆنیـــست ئهـــه ـــه خاســـیه. وه ڕوونکردۆت م تی ئ

دا لــره ش کــه" ئیــسالمیه"ی وشــهبــۆ . یــه مه مان ئه ر هــه هــه هــاتووه

ــه دروســتتر تگه ــشتن ل ــی و ده ی قر ک هــــه کرــــت، وه ده یاســــایهدا کـه قه ده زانـت، لـه ک ده ئرانیه" ی ر وشـــــه ســـــه تک به خـــــه

جگـای و لـه دا بھنرـت"ئیسالمی لــه". تی وــه ده"و بنوســرت ئــهی جمھوری ئیـسالمی ئیرانـدا سایه کـه" ئیـسالمی"زراوکی ر دامـه هه

زراوکـــی بـــت دامه دروســـت ده. تـــه وه نگری ده و الیـــه تی وـــه دهدا قــه و ده واوی ئــه تــه کرــت لــه دهکانی موو وشـه ژـر هـه تک به خهجگــای و لــه بھنرــت" یــسالمیدا"

، دژ "دژی دیموکراتیک"بنووسرت و ئــه ی کــه ســانه و که ڕای ئــه بــه

بـه می واقیعی ئمه ڕای من وه به کان لــه کرکاریــه باســی ڕکخــراوه

کــه یــه وه یاســای کــاری ڕژمــدا ئهو نـدک و ناوه کـه ر یه هـه کرکار لـهــه ــه یه و کارخانه کارگ ــدا ب ــا ته ک نھ

ک ی گــشتی خــۆی وه وه کۆبوونــهــه ــۆی ده نون ــت ری خ ــچ . ناس هیــه ــه ک ــافی نیی ــت س م ــت ب و ب

یـــان ری کرکـــار یاســـاییه نونـــه س مافی نییه هیچ که. یاسایی نییهک ئیــــــسالمی، لی وه گه وشــــــهو و ڕژــم ڵ ئیــسالم گــه تی له نزیکایــه

وه ری کرکــاره نونـه شـتی تـر بــهوـت مه ده خاکی تر که. بلکنت م یاسایه ئه که یه وه دا بیم ئه لرهکانـی نـو ڕیزه واردنی خستۆته هه

ک یاسـایه م یاسایه ئه. وه کرکارانهی ــه کــسانی مامه یه بــه کــه نییــه

ـــت کـــاری کردبو نوس و چـــاره کرک جگاوشـــــونی کرکـــــاری وه

ـه و زانـراو مامه کی ناسراو یه دیاردهو پیــاو جگاوشــونی ژن. کردبــت

و نی رمـه ، ئه دا جیـاوازه م یاسـایه لهو خـــــوادار و بخـــــوا موســـــمان

و ، ئرانــی جگاوشــونیان جیــاوازهش وه ئـه. مان شـوه هه فغانی به ئه

ــــه ــــه وه ئ ــــیری ه ــــه ب س موو ک بۆ م یاسای کاره ئه که وه هنیته ده

بۆ م یاسای کاره ئه. کرکاران نییهـــسالمی ـــی ئی ـــه ده-کۆنترۆ تی و-

و رســــتی چیــــنی کرکــــار په کۆنهی باته و خه ، ئه یه م چینه باتی ئه خه تـر لـه واوه ریکـه ر ئستا خه هه که

م رچاوگیراوی ناو ئه به کانی له پوانه . چت وپش ده ره دا به یاسایه

نــسور دا مه که فارســیه قــه ده لــه*

کار ی اولیـــاء بـــه ت ووشـــه حکمـــهی که رفیه حه رجومه ته هنت که دهم مـن رشتیاران، به رپه سه کاته ده چونکه کردووه رجومه باوکانم ته به

و دروســتتر ئــه مــه ئه پــم وایــهو ئـــه خـــات کـــه رده ده میتـــافۆره

.تی ستیه به مه

ر گـه بوای مـن ئه به. ن نجامبده ئهوت جیددی بت یاسای کارک بیه

ت بـه باره سـه ک ڕسـته بت یـه دهـــه ڕکخـــراوه ـــت کرکاری کان ب :

ره و نونه موو ڕکخراوه ويت هه دهـــه ـــه بژرراوه ه کانی کرکـــاران بــــمی ده ڕه ــــه س ــــت، ت واوی ناس

سـمی ڕه کان به کرکاریه ڕکخراوهکاروبـــــاری و لـــــه ناســـــت دهو ناکۆکـــی کـــار ندیـــدار بـــه یوه په

ــار ــه و خاوه کرک ــار ه ــه نک م موو ئخولکردنیان ده مافی تـه ڕکخراوانه

ــــه هه ــــه ی ــــچ ک ــــی و هی س مافــــه هرشــــبردن م و ڕگــــاگرتنی ل. نــده مه ر ئه هــه. نییــه ڕکخراوانــه

وان ئه که یه وه ی ئه که م ڕاستیه بهــه خــه ــه ڕوانگــه ریکن ل وه ی خویان قسه ئینسانی چکۆله ت به باره سهخودی ی که و ئینسانانه ن، ئه که ده

یان یاندا چکۆلـه یاسـاکه خۆیان لـهمۆیان سـته تا بتـوانن ده وه نه که ده لـه. وه و کاریان لـ بکـشنه ن بکهــه رهه به ــان ب ــدا کاری ئاینــی مھنان

م کاتـک کـه ، به نییه وه کرکارهبـت ی خۆی بکـات ده قسه بیاره. موسولمانه که وه پشه بته وه ئهکـات کار ده نی تا کاتک که رمه ئه

، نییـــه وه یـــه که دینه کاریـــان بـــهمان هــه و بخــوداش بــه هائی بــه

ــه شــوه ــاربوو ، ب م کاتیــک بیو بـت مـن کرکـارم، بکـات قسه

ــی ده ــه پ ــن ن ــت ــن پ خر، مــم ده ــاری ده ــه و دی ــه ک ــۆ م ک ت

م سی سھه فه ئازادی ڕیکخراوبوون

ــــــسته ــــــازادی : فا ســــــابیر م ئ

کـک ک یه دا وه ڕکخراوبوون لـرهـــــه ـــــوه ل ـــــی تیه ڕه بنه ره پ کانی نگاندنی یاسای کار ئاماژه سه هه

و و درژ له سکی دوور فه. پ کرا ت بـه باره دا سـه قی یاسای کاره ده

ئوه. یه کان هه کرکاریه ڕکخراوه تی ڕکخــراوه بابــه ت بــه بناره ســه

دا و یاســای کــاره کان لــه کرکاریــه ؟ وه نه که چۆن بیر ده

کـه من الم وایـه: ت نسور حکمه مه بـــه ندیـــداره یوه نـــدی په م به ئـــه

و له ککه کان یه کرکاریه ڕکخراوهـــه ـــه جگایان ـــه ده ی ک ـــت ب کر ــوه ــته رجه کی به یه ش ــت ده س کرــا ســه خه ــه ڕه -تی ئاغ ــه عی م تی ئ

ــایه ــت یاس ــه. ببینر ــه یرکه س م لموو هــه نکــاران لــه دا خاوه یاســایهــه ــه"نکــارانی ک خاوه جگای و "ڕز ب

ــه ــاران ل ــه کرک ــه ه ک موو جگای* کو باوکانی وه". ئازیز"کرکارانی

ی سـه و که ئه. و منانی ئازیز ڕز به یه سـه و که ه ئـه"ئـازیز"ی که تایتهـــه ـــه چکۆله ک ـــه ی ـــستی ب ، پوی، زمانه سـته ، به یه رشتیار هه رپه سه کـه وه کی بـۆ بکرتـه ب ڕگایه ده مـه ئه و دیـاره ی خـۆی بکـات قسه

" کانی ڕزه بـــه" کـــاری ئینـــسانهبـۆ م کـاره م ئـه ئـه که گایه کۆمهگـا کۆمه" ی ئازیزانـه" و ئینسانه ئه

ئم کتـب ). کـارى هرزان، کرکـارى خـامۆش(می کتـبى سـی سـھه فه لـه هت نسور حکمه وباسی مه ئوەى لرەدا دەیخوننوە قسه. یاسـای کـاری جمھـوری ئیـسالمی ئـران سـازدراوه ت به باره شداری منسور حکمت سه به به 1990برهمى مزگردک ک ساى

و بناغیی بـۆ تگیـشتن ل یاسـاى کـارو باسک ک لرەدا سبارەت ب یاسای کارى جمھورى ئیسالمى ئیران کراوە بایخکى گشتىیجۆرەکانى هى جۆربنوەى الیکدانل . ک کبوونى یاساى کارکارانى کوردستان نورەکانى کرگ شک ک لکی کدا کحا ل

و کـارپکردنى یاسـایکى و یکک ل خواست فوریکانى کرکاران جگیرکردن ر بکات به سته و ده و خواستکانیان دابین النى کمى ماف لـه. دا بکـات م بـواره و ڕابرانیـان لـه کارى پشەوە، وەرگانى ئم باس دەتوانت کۆمک ب بردنسرى ئاستى هۆشیارى کرکـاران

. وه ینه که بوده م کتیبه کانی تری ئه شه به زنجیره کانی داهاتووی هاوپشتیی کریکاریی به ژماره

رزان کرکاری خامۆش کاری هه یاسای کاری جمھوری ئیسالمی ئران ت به باره مزگردیک سه

ماڵ علی شه: رگانی وهت نسور حکمه مه

@ 2008 ری مبه نۆڤه ی2م ی سھه وره ی ده4ژماره @ دیناره 500نرخی @ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@No. (4), 2nd November. 2008@

→

روا ووتـی کـه ڕکخراوی ناوبراو هـهـــت مامه ـــه ناب ـــه ـــه م قه ی ئ یران

وه ی مالیه روانگه نھا له ته ئابووریهــه. بکرــت بــت چــاودری کو ده بـــه کاریگه ـــه ســـه کانی له ری و ک ر خکانیـــش و پرۆژه کانی کـــار ته فرســـه کـه وه شـی ڕوونکـرده وه ئه. بکرـت

کان ته حکومه شتکی چاک بوو کهم کرد، راهه کان فه یان بۆ بانکه پاره ن کـه ش بیر بکـه وه م نابت ئه به

کی کۆمپانیــــا کۆمــــه خ بــــه بایــــهی وه ن بـــۆ ئـــه کانیش بـــده چکۆلـــهــ ته فرســه ــاری ل ــار پارزگ کانی ک .ن بکه

یانـد کـه شـی ڕاگه وه ئه که ڕکخراوهسـی تریـش ملیۆن که 40ی نزیکهم رده بـــه تـــه وتوونه دنیـــادا که لـــهسـت یوه ژار بـوون په ی هـه شه ڕه هه

، ژارانی دنیـاوه خـی هـه بوون بـهکرـن ناچـار ده ی کـه وه ویش بـه ئه

ران متر گـوزه دۆالرک کـه ڕۆژی به .ن بکه

ــــــسوڕاوانی کرکاریــــــی ههردانی و کوردســتان ســه عــیراق

ن که یابان ده) ئاسـاى کینجـى(لسر بانگھشتى

برپرســــى کـــــۆمیتى هاوپـــــشتى بـــزوتنوەى (ئنترناسیونالیـــستى

) دیموکراتـــى سۆســـیالزم ل یابـــانسوبحى البدرىو ئکرەم (هاوڕریان

ــد ــى ) محم ــرەى (ب نونرایت کۆنگـــراق ـــازادى ع ـــشتى ئ ـــتى گ کو ی

) شوراوسندیکا کرکارییکانى عراق ردانى 25/9/2008لــــــــــــ س

ـــــان کـــــردو ل شـــــارو 13یابانیـــارۆچکى جیاجیـــادا ســـیمینارو ش

و ل کۆنگــرەى ڕۆژناموانیــان بســتچــــاالکیکى هــــونرى شــــانۆگرى و کرکــاریى ل تۆکیــۆ بانگھــشتکران

و جمـــــاوەرى لالین شـــــانۆکارانــان ــشوازى زۆر گرمی ــدارەوە پ بشــــان لکــــرا ســــرنج و لیکــــراو داوای

پــشنیارى خۆیــان ڕاگینــن لســر ئکرەم (کارە هونریکیان لالین

ـــپ )محمـــد ـــى تی ەوە باســـى ئزمونشانۆیی کرکاریکانى کوردستان کرا بتــایبتى ل پــشوازى یــادى ڕۆژى

کوردســتان ک کــاران لجیھــانى کرو گروپکــــــى گڕۆک ل مراســــــیم

گڕەک کرکاریکانـــــدا نمایـــــشیان ـــــــوون لالین ـــــــرد ئو ئزم دەک

ـــــــاوەرەوە زۆر شـــــــانۆکاران و جمــــراو بو ــــشوازى لک ــــى پ بگرمهیوایبوون ک ئوانیـش بتـوانن ئو ـــــــۆرە ل کارەکانیـــــــان یـــــــۆ جهۆشـیارکردنوەى کرکـاران دووبـارە

.بکنوەســــــــرجم توەرى ســــــــیمینارو

و کۆنگــــــــــــرە کۆبونوەکــــــــــــان :ڕۆژناموانیکان لسر

ــى/ 1 ــى سیاس ــى هلومرج و ڕەوشو کارنـــــامى ئمـــــنى ل عـــــراق

ــانى و داگیرکــارى ئمریکــاو هاوپیمانو شــــــڕى ئیــــــسالمى سیاســــــى

و زەمینســـــــــازى تـــــــــایفگرى .و دینى هگیرسانى شڕى قومى

و پــــــــۆژەى یاســــــــاى نوت/ 2ڕکوتننامى ئمنى نوان ئمریکاو .حکومتى ناوچى سوز ل بغداد

و بزوتنوەى ناڕەزایتى کرکاران/ 3جمـــــاوەر ل ســـــرجم شـــــارە

و کوردســـتان ل گورەکـــانى عـــراق

و و گرانــــى برامــــبر کمــــى کــــرێــــــازادى ــــــى ئ ــــــى نبوون ندەو گ

و لڕادەبدەرو بنانبردنى سـروەتو و کوردســتان دارایــى خکــى عــراق

ــــــــــــه ــــــــــــى خزمتگوزاری نبونــاو (ســرەتاییکانى وەک ــاو ئ کارەب

.هتد...وڕگاچـــــــــــــــارەى / 4

و ئاســــــۆى ئینــــــسانىو بــــزوتنوەى کرکــــارى

ســکۆالریزم ل عراقــداو .کۆنگرەى ئازادى عراق

ــانى/ 5 ــشتى جیھ و هاوپبــــــــــــــــــــــزوتنوەى وتنخوازى لـــــــــشکپو بــــزوتنوەى کرکــــارى

و جمـاوەرى ئازادیخوازىل عـــــــــــــراق ل دژى داگیرکـــــارى ئمریکـــــاو ـــــرکوتى سیاســـــى و سو شـــــــڕو ئـــــــاوارەیىو بتــانبردنى ســروەتو سامانى خکـى عـراق

پــشتیوانى ل بنیاتنانــى ـــکۆالرو ـــتکى س دەس

ــى ــازادو دەوتک ــشکوتنخوازو ئ پدینى ل عـراق یره و غـه قومى یره غه

ــازادی و و یکــسانى لســر بنمــاى ئ .ناسنامى ئینسانى بۆ همووان

وەفـــــــدەک ســـــــردانى شـــــــارى ئو یــــان کـــرد کــــه) هرۆشـــیما(

تراجیدیا ئینـسانیى ل مۆزەخـانى

ئاشــــــتى هرۆشــــــیمادا وــــــنو کـه یه گه ئاسوارەکانى هگـیراوە به

و گورەیـى تاوانکانـى تی بۆ دڕندایـه ی که یه کوشنده الماره و په و ئه نگ جه

نگی جیھانـی کۆتایی جه ئمریکا له . م وته ر ئه سه ته مدا بردوویه دووه

کی کوردســـتان، نی خـــه گـــستی کۆمـــهـــه ـــه بارگاویی ـــه ده و ئه ب ـــییه بیات ی سیاسئاسـتی ی ناسیونالیزمی کورد لـه وه بزووتنهرچی ش هه بۆیه. تی وانیدا خوقاندوویه زمانهــه ینه ردو مه ده ــه تیی ــی ڕووی خه کی ڕووب ک

جۆرـــک لـــه ، بـــه وه بتـــه کوردســـتان دهرد، مان ده ر هــه ســه وه چیتــه کــان، ده جۆره. کی کوردسـتان ر خـه سـه می میللی له ستهــــه نه ــــته و ژیرده تی هام ــــه س ــــان ل یی ژن

دا، وه ی بیرکردنه م چوارچوه لهکوردستاندا، و بوونی نیــشتیمان بــۆ ئازادنــه وه ڕتــه گه ده

ژنانی کورد ناتوانن ئازاد بـن تـا نیـشتیمان ـــه ـــازاد ن ـــه. بت ئ ـــی تییه ینه واوی مه ت کان

بوونی، بکــاری، تی، نــه گای چینایــه کۆمــه کان لــه ی جیــاوازی ئینــسانه و پایــه پلــه مووی بــه تیــدا، هــه یه مھنانی کۆمه رهــه بهجـا . ڕزگارکردنی نیشتیمان دریت به رزده قه

و خوازیــــاری نـــدامیت مئه ر که گـــه تـــۆ ئهم ی ئـه ناو چوارچوه یداکردنی کاری، له په

و حم ست ڕه ده دریته دا، ده زاه وه بیرکردنهباشترین و له گا چاکانی کۆمه"پیاو"یی زه به

کــاری کرتــه تیــشدا، ســواکردن ده حاهو یی زه بــه بتــه ده" قیرانــه فه"و یت میــشه هه

. رتا رانبه به ت له سه دفراوانی دهـــه ر ده ســـه ر له هـــه ـــه ســـتی ئ وه م بزووتن

کولتـورو کتـه واردن ده شدا، هه سیاسییهی گایـــــــه و کۆمه ری ئـــــــه کچه ســـــــترهری بـه ڕوه تـۆ ناتوانیـت، به. کت دروستدهــــه قوتابخانه ــــت ئه ی ــــه ک بی ــــی ر ڕه گ نگ و حیزبـه نگی ئای ئـه ڕه ت، له وه بیرکردنه

و ژیــانی تــۆی تی نــان ســه ده چت کــه نــه . یه وه سته ده بهــه ــه کورتییه ب ــۆ وه ک ــه ی، ت ــاوتی، ل ک ه

کریت شـده کانی خـۆت ببه ترین مافـه سادهــه ــه ب ــۆی جــۆری بیرکردن ــای وه ه و ئینتیم

ــیته ــک ده. وه سیاس ــه کات ــی س التی سیاسهاوتییـان ی جیـاواز بـه ه و مامه وردن ههکی سیاسی، گوومـانی تـدا یه پۆژه کاته ده

ــه ــه نیی ــه ک ــه مامه ل یه ی کۆمه ــه ی تییانـــــشدا ره ـــــه نگده هاوتیانی ـــــه وه دات و و ئ

کـی یه ک به یه کشته خۆیده یه وه بیرکردنهت نانـــه ته. وه ی ژیانـــه کانی دیکـــه جومگـــه

ـــه به ـــه شـــکی زۆری سیاس ـــه تی ب عس لچتــه کی کوردســتاندا، ده ر خــه رانبــه به

ــــه . وه واردنــــه کانی هه ی پرســــیاره خانــه وه ــه رن ــورد ل ــابی ک ــیژی گرتنی قوت کۆلــه ــه ربازی س ــه و ن ــتا ئه بوون ب ــه مامۆس ر گ

هۆی کوردبوونـی ، بـه دایه قوتنه" ت که به حه"واردنی دژ هه ، پراکتیککی پ له وه وانه ئهــه ــسانه ب ــووه ئین ــه کان ب ــه و ل ــر چ تری ژ . وه ته می میلیدا، جگای بۆ کراوه سته

الواردن، زیاتـــر کانی هـــه لـــه ده بـــاس و جه ن کـه گایانـه و کۆمه نجامی ژیـانی ئـه رئه بهو و ئـایین وه تـه نه ی فره شوه نگی له ره مه ههــه ی جۆراوجــۆردا کۆیکردوونه"ز گــه ڕه" و وه تبــۆ ئینتیمــای جیــاوازیی لــه ــه م تکه ئــه

تی جۆراوجـۆری سـه جۆراوجۆرو بوونـی ده وانی کردۆتـه ژیانی ئـه وه ، پکه م گروپانه ئهرکردنـی ڕیزده و نادیـار بـۆ له نگکی دیار جهــه ــه کتری ی ــه و شــونپچۆلکردن ب وی دی بــه به مه ــتی ب ــی ده س ــتھنانی ئیمکاناتک س

ـــاتر ـــه ڕه. زی ـــبوون ل ـــه ش ـــه ئ مریکادا، لبوونی مافی سـواربوونی نهنکدا، یانی مه زه

ـــه کـــه ر و ده پـــاس ـــه وتن ل شـــونه زۆر ل ژنبـــوون لـــه. گادا کانی کۆمـــه گـــشتییه

ــــــانی ببه و شــــــکردن کوردســــــتاندا، یـــــستنه ـــــه وه ره ده خ ـــــه ی ئ ـــــی و ل ماف

ــه ستاگه ده ــشتن ب ــه ی ــدا ل ــونه توالت شو کـاتی چـوون بـۆ گادا کانی کۆمـه گشتییه

شی و بۆ به کردنی ئه وانه ڕستوران، یانی ڕهــه ر ڕــستوڕانکی هــه تی خــزان لــه تایب

)30(بۆ ناقص سی ) 55(وه نجا و پنجه زائید په هل واردن ری کوردیدا و پرسیاری هه گه ڕۆژنامه کانی کار له ئاگادارییه رنجک له سه

د حمه کر ئه نووسینی به

ـــه کانی کـــار، به ئاگادارییـــه شـــیک لـــــه ڕۆژنامه ـــــه گ ـــــوردی ئ مۆ ری کتکی واهی رفه بوونی ده. هنت پکدهری ئاوگۆڕکــی دا، نیــشانده مۆکــه له. بازاڕی کاری کوردستاندا له یه وره گه زۆر نویـه یه م دیارده ی ئه وه م به به

کوردســــتاندا، هیــــچ و بــــازاڕ لــــهخۆ ناگرت کی یاسایی له یه چوارچوه

بازاڕی "، وه یاسای کاره ند به یوه په لهـــازاد ـــه"ئ ـــر ل ـــازاد ت ـــازاڕه ، ئ ی و ب

کـا، ی بـۆ ده شه لیبرالیزمی بازاڕ بانگهی بچووکــه م گۆشــه رنجدانکی ئــه ســه

ـــــه ـــــای کان، ده ڕۆژنام ـــــرێ جگ ک ووه تــا لــه. تامــانکی گرنــگ بــت

ره ها و پـــوه بـــه و رنجک لـــه ســـه ین کـه بـده تییانه یه خالقی و کۆمه ئه کی گرنگیــــــان بــــــه ندییــــــه یوه په

کـــــسانی کانی مـــــافی یه پرســـــیارهکردنــــــــی ه هاوتییــــــــان و مامه

گاوه کانی کۆمـــه کی تاکـــه چوونیـــهنھــا کانی کــار، ته ئاگادارییــه. یــه ههڕان بـۆ گـه نکار نییه نگلدانی خاوه زه کـرێ لـه ده کـدا کـه شون تواناییه به

وه وه ی ئـه ڕگـه بت و لـه بازاردا هـهکـــو به. تی یـــه وه خوازیـــاری دۆزینه

و نۆرم ی ئه کانی کار، ئاونه ئاگادارییهکولتوریــــی و ها گــــشتییه و بــــهگادا، کۆمـه ن کـه لـه تییانه یه کۆمه . وه هنرنه مده رهه بهی رچاوه ســـه م گۆشـــانه ی ئـــه وه بـــه

ـــــادی رۆژنامه ـــــازانجی م ـــــه ق ، کانو وه رجــــدانان بــــۆ بوکردنــــه مهنکار، کانی خاوه ی داخوازییه وه کردنه نهزیـــانکی مـــاددی بـــۆ کـــرێ بـــه ده

هاوکاتیــش . واو بـت کان تـه ڕۆژنامـهی ڕیکـالم و نویـه م بـازاڕه ی ئه وه به

ــــاوه ــــاداری خ ــــسیۆنی ئاگ نی ترادیکی و مژوویه گداکوتاوی خۆی نییه ڕه

ری کوردیـدا گـه ل ڕۆژنامه گـه درژی له تی به مکی تایبه ، هشتا سیسته نییه

ـــه ـــی تایب ـــۆ و کولتورک ـــه خ تی لش ر بۆیه ، هه هناوه کوردستاندا پکنه

گرفتی مـادی که یه وه هه ری ئه گه ئهرجکی وا لومه کان هه شکی رۆژنامه به

ڕیکالمـک ر جۆره هه پش که بنتهکان بنردرـت، بـ هیـچ بۆ رۆژنامهنـد م چه به. وه ک بوبکرنه دوودییهرج و نکــــــار ئــــــازاده، مــــــه خاوه

کــدا ئاگادارییه کانی کــار لــه داخوازیــه و لـــه ئــه نـــده بکــات؟ چه فۆرمۆلــه

نـد یـان کانی کارمه ناوهنانی تواناییـهی وه ئـه(رجی کرکار و ریزکردنی مـه

ڵ گـــه ، له)بت ی نـــه مـــه و ئه بت هـــهو ریی گــه و ڕۆژنامه ربــین ئــازادی ڕاده

کانی یاسـاکانی دژه تاییه ره ما سـه بنه وه؟ واردندا دنه هه

ــه ــۆ ڕوونکردن ــه وه ب ــن ل ــاتر، م ی زی دا، دمـه م وتـاره تی ئه شکی تایبه به

ــــه ــــه س ــــی کردنکی چه ر پناس مککی مــن ره تی ســه بابــه واردن کــه هــهــــه ده ــــۆ وردبوون ــــت ب م لــــه وه ب

ر ڕۆشـنایی بـه ویش له ، ئه ئاگادارییانهکگرتوودا وروپای یــه کانی ئــه بیارنامــه

ــه کــه ــه زۆرب ــه یان ل ــی وه ن ده الی تان وه م جوگرافیــا ئابوورییــه نــدامی ئــه ئه

باو لـه شکی دانـه ندکراون و به سه پهگاو یاسـاکانی می دادی کۆمـه سیسته

ــــــا مه ــــــازاڕو یاس ــــــه ده ب کان نیی لـه م پرسـیاره م ئه به. هنت پکده کک لـه یه گای کوردستاندا، به کۆمهگای کانی نــاخی کۆمــه تاریکــه ژووره

و تـا ئـستا، بـه نرت کوردستان داده . ر سه ته خراوه بوای من، تیشکی نه

می لـه ی ڕووی ده هنده م نووسینه ئهرپرســــــــیارانی رو به رنووســــــــه سه

ـــــی و به کان ڕۆژنامـــــه شـــــی ریکالمــه ڕۆژنامه ــه کان ــه ، ک ــودی متر ب الی خ

نکـــار خاوه. چـــت کانــدا ده ئاگادارییه کانی خـۆی چـۆن فۆرمۆـه داخوازییه

ــۆره ده ــات، چ ج ــی ک ــزی کارک هکانی ک داخوازییه کرێ وه ، ده پویستهر م هه رنجی بدرت، به نکار سه خاوهکـدا یه ڕی ڕۆژنامه ڕووپـه ی لـه نده وه ئهکی کــــار شــــونی ک ئاگادارییــــه وه

ویتــه که رپرســیارتی ده ، به وه بۆکرایــهـــه ســـه ـــی پره ر رۆژنام ـــسیپه و ڕۆ ن

. کار وته که کان ده وانییه ڕۆژنامهو ربــین ک چــۆن ئــازادی ڕاده ر وه هــه

کات، رزده رماندا فه سه ری به گه ڕۆژنامهز، ر کاغـه سـه خرتـه موو شتک نه هه نـدک لـه ی نـاکێ سـنووری هه وه به

ـــه ـــه ئازادیی ـــه کانی دیک زنرت ، ببموو ربیـــنی هـــه ده بوون لـــه ئازادنــه

ـــه ـــه شـــتکدا ه ـــازادی ر ب ـــاوی ئ ن ، بــــــۆ نموونــــــه وه ربینــــــه ڕاده

ت و رامــــه که تیکردن بــــه بحورمــــهش مان شـوه هه تی تاک، به خسیه شهمان ئازدیـدا، ر ڕۆشـنایی هـه به ر له هه

ـــازادی فرۆشـــتنی هـــزی کارـــش ئکانی ئاگادارییه له کات که داوامان لدهــه ــشدا ب ــه وه کاری ــه ســه ی ل ی ڕه ر الپ

دات، خۆیمـان پیـشانده وه کانه ڕۆژنامهم هزی ی ئه وه سنوورک دیار بت به

م پرسیاره ئه. فرۆشرت چۆن ده کارهی یـه وه و بزووتنه مـژووی ئـه ت لـه قهکانی سـوکانی و حزبـه مۆ خۆیی ئه که یه وه ســته ده تی سیاســییان به ســه ده نییـه یـشدا ئامـاده ئاینده و له کراوه نه

ندی به یوه م هاوکاتیش په به. بیکات وه کانی ئینسانه تاییترین ئازادییه ره سهمی ی سیـــسته چوارچـــوه لـــه یــه هه

ــــه ــــاخر یه. داریدا رمایه س ــــن که ئ میی چوارچوه ئینـسان لـه ک که ئازادییه

تی، ئازادبوونـی یه دا هه مه م سیسته ئهــه ــه وه ئ ــدا ل ــزی کاری . فرۆشــتنی هـــه ڕه ـــه نگ ـــه ی ـــه کک ل ی و گرنگییان

ــه ــت، ئاگاداریی ــان ب ــار پم کانی کو فرۆشتنه ی کن م پۆسه چۆنتی ئه

هیــچ کــات بــۆ پرســیارک کــه. بــتی و تــــــازه ڕوونــــــاکبیرانی کــــــۆن

ــتانیش ــان و کوردس ــای ترام ، جگــه ــه بووه پرســیارلکردن ن ــه و ل ی خان

:" ربیـنی ده کانی ئازادیدا، به پرسیارهی ــه ، مامه"مــن االعــراب ال محــل لــه

. پکراوهــه ــن ل ــینه کۆشــشی م ــۆ م نووس دا، ب

ندـک ی هه ستتخستنکی ئازادانه مقهــه ــه ل ــاری به ئاگاداریی ــکی کانی ک شکانی کوردســتانه، تــا می ڕۆژنامــه کــه و پـشلکارییانه رنجی ئـه سـه ووه له

ی فرۆشتنی هزی پۆسه له ین که بده وه کانـه نـاواخنی ئاگادارییه له کارداو

ــده نگھه ده تــاره. ب ــه دی ــه ئ ویش بکانــی ســتی فراوانکردنــی پانتاییه به مه

ـــــازادی نووســـــین ـــــین و ڕاده ئ و رب م گۆشــــه ژرکۆنترۆی ئــــه خــــستنه نگـه ڕه که کان ی ناو ڕۆژنامه بچووکانهی کــاری وه ره ده س بیخاتــه زۆر کــهکـی ک ئاگادارییه و وه وه رییه گه ڕۆژنامهی وه ره ده و لــه چــاوی لبکــات ســاده. رنجی بـدات دا سـه کانی دیکه ئازادییهندک رنجدانی هه ، سه سته به م مه بۆ ئهتایی ره ، کــارکی ســه و ئاگاداریانــه لــهر سـه وه ڕینـه گه و دواتـریش ده بت ده .مان که ڕۆکی گرنگی باسه ناوه

م که ئاگادری یهسلمانی پویستی له بانککی تازه" ز گـه ردوو ڕه هـه له یه ر هه رمانبه فه به

: وه ی خواره رجانه م مه پی ئه و بهبـواری کـاری زایی له بوونی شاره. 1

متـر ی سـ سـاڵ که مـاوه بانکیدا لـه .بت پنج ساڵ زیاتر نه و له بت نهســـاڵ زیاتـــر 30 نی لـــه مـــه ته. 2 )1" (بت نه

ک خه"ی ه کۆمه له: م ئاگاداری دووه " وه پدانه شه بۆ گه یدانی کاری مه ئاڕاسته

که رپرسیارتییه ی به رباره دهرپرسیارتی ندی به ڕیزبه له دووه پله

یدا ڕکخراوه ییه ی ڕکخراوه که رزترین یه ندامی به ئهی بردنی سـتراتیژیانه روه ڕووی بـه له

وه ڕکخراو و بیاردانهو کردن رپرســـــــیارتی ئاڕاســـــــته به

ی ندین پۆژه ری ستراتیژی چه به ڕوه بهــــی ده ڕکخراوه ــــه ی ــــات ل ناوچــــه ک یدا کانی کاری ڕکخراوه جیاوازه

:شونی کارکرنـــسته ـــشته پوی ـــه نی ـــه جی ی کک ل

ولر یـان سـلمانی یـان پارزگاکانی هه رکوک بت که

:تبینی.(یـه زی مینه گـه نھا بۆ ڕه ته م کاره ئه2(

م ئاگاداری سیهژووری بازرگـــانی و ک لـــه ئاگادارییـــه

وه مریکییه سازی عراقی ئه پشه :کان پۆسته

زمــانی فارســی بــۆ زمانــی رگــ لــه وه و کوردی بی ره عه

ندی ئیداری ڕکخستن کارمهـــــان، کارمه ـــــشوازی میوان ـــــدی پ ن

زی مـ گـه ره له باشتره(هاوکاریکردن،

)3) (بت" واردن پرســـــــــــــــــیاری هــــــــــــــــــه

discrimination بــــازاڕی لــــه کاردا

ــشن دیسکریمینه" ــه" ی ــه ل ــه ه موو زمانـــه جیھانییه تـــی کی تایبه کانـــدا، جگای

ینـی زه لـه وره کی گـه و قورسـاییه یه ههمای التینـی بنـه. هن ئینساندا پکـده

ـــه کـــه discrimen که وشـــه مانای ب باشترین وشه نگه ڕه. جیاوازیکردن دت

ـــه رانبه به له ـــدا ل ـــدا، ری ـــانی کوردی زمهیـچ ک کـه یه وشـه. بـت" واردن هه" تی لــه یــه و کۆمه کی کولتــوری مایــه بنه

و لـه هناوه وانیـدا پکنـه ئاستی زمانهــه ــه کارهنانی ڕۆژانه ئاســتی ب ــشدا، ل ی

دا و شـونه واردن له هه. بوانه جی نهگروپـک یـان ر زار کـه سه وته که ده

، یـان یـه و گروپه ر بـه سـه تاکک کـهــه ک ئه وه ــدامکی س ــه ن ــه ر ب و گروپ

ن گروپـک یـان الیه کرێ، له چاویلدهوه، گروپکـی دیکـه ر بـه تاککی سـه

ــه ه مامه ــاوازتری پده ی ــت کی جی کر ر بــــه ی ســــه وه ر ئــــه بــــه ر له هــــه

ن، مـــه ته. تییـــه کی تایبه کاتیگۆرییـــه ر بـــه نـــدامی، ســـه مئه ز، که گـــه ڕه

کـرێ تنی ده گروپکی ئایینی یـان ئـهــه هه ــدک ل ــه ن ــن کــه و کاتیگۆرییان ب

ــــه ــــاری ه ــــه واردن ده دووچ . وه بنــه ــته واردن ده ه ــرێ ڕاس ــان ک وخۆ ی

نـوان کـرێ لـه وخۆ بـت، ده ناڕاستهکـرێ کانـدا بـت، یـان ده و گروپه تاک

ی ـه ک مامه کراو بت وه سیستیماتیزهــتگای ده ده ــه س ــستیوتیتی و ئه تی و ن

ـــه ـــاواز ک ـــه جی ـــه ل ـــای ڕگ ی یاس. کرت پـــشتگیری لـــده وه تییــه تایبهــه ــه ب ــه جه م ل ــه وه ردا ، ئه وه ــه ی کنــسیپی ئینــسانی پره بــه ی کــه وه ئــهم ــه قه ندروســت لــه کی ته گایــه کۆمهبـ گا ده کانی کۆمـه تاکه درت که ده

دا بکرـت، گه یان له ه ک مامه چوونیهرـــــــک و پوه نـــــــسیپک ک پره وه

.شکنرت تکده

کـه گایه گای کوردستان، کۆمه کۆمه و تا ساته واردنه رتاپای نوقمی هه سهناوکــی کانی ئــستایش ئمــه ختــه وه

زمانــی تیمان بــۆ نــاوبردنی لــه تایبــهلگاو کولتـــــوری ئاخــــاوتنی کۆمــــهو هۆکــاری ونبــوون. ڕۆشــنبیریدا نییــه

ی واژه ســـــــــته گومنـــــــــاوبوونی دهو بیاتی سیاسـی ده ئـه لـه" واردن هـه"

ــه کولتــوری ئاخــاوتنی کۆمــه گادا، بسـتی بۆ باده وه ڕته گه بوای من، دهسـتی و باده می میللـی کولتوری سـته ی که سیاسییه وه و بزووتنه گوتاری ئه

ی وره م جـه زمانحای ئه خۆی کردۆته .کی کوردستان نی خه ر کۆمه سه

ــانی سیاســه ــانی ئاخاوتنــی ت زم و زم

6 @ 2008 ری مبه نۆڤه ی2م ی سھه وره ی ده4ژماره @ دیناره 500نرخی @ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@No. (4), 2nd November. 2008@

73رواری کۆتايی هاتن ئاداری به

7 زکی گه نكی دیاریکراو، ڕه مه کرێ ته ده

ـــان خـــه ـــاریکراو، ی کی شـــاریکی دیردوو هــه م لــه بــه. دیــاریکراو بــت

ـــه کـــه باره ـــی جۆراوجۆره دا، گرووپ کانـــــه ـــــه گا، ده کۆم ـــــه تی مامه رف ی

. ردا پنادرــت رانبــه به یان له کــسانانه یهـــه ـــه ل ـــی ه ـــیدا، دۆخ واردنی سیاس حزبـی قوربـانین و لـه یره سانی غـه که

ـــه ـــی ئاگاداریی ـــاو دۆخ ـــاری ن کانی ک . ها گروپی دیکه یه کاندا، ده ڕۆژنامهــه ــک په م که ب ــه س ــی رچ می بنیاتنانو کردبت کی شارسـتانی هـه گایه کۆمهو ن مــــه ر فاشــــیزمی ته رانبــــه به لــــه

موو زو هـه گـه و ئاپارتایدی ڕه سکسیزم دا کـه ی دیکه جیاوازانه و کاتیگۆرییه ئه

، کـــات رییان کارده ســـه واردن له هـــهژـر لـه بژرت، باشـتره نگی هـه بیدهبـۆ دا، شوناسکی دیکـه کی دیکه ئایه

داری رمایه ی سـه وه به. وه خۆی بدۆزتهـــشه هه ـــه می ـــه ل ـــه خ و یای قازانجدای

هیـچ کان، له ئینسانییه ره سنوورو پوهرانـی ن پاریزه الیـه شونکی دنیادا لـه

کـو و به کراوه قبوونه وه مه م سیسته ئهــه ســه به ــه ، هــه رزکراوه ریاندا ف ش ر بۆی کــه کی دیکــه یــه چاوکردنی چاویلکه لــهــاوی بنیــن چاویلکــه ده ی دژی کــرێ نکانی کردنی گۆشـه ئامـاده واردن له هه

کـرێ کانی کـاردا، ده و ئاگادارییه رکمــــه ــــه ل ــــسانییکردنه پرۆس ی وه ی ئینو بـازاڕدا کانی نوان ئینسان ندییه یوه په

ــه کاریگه ــه ریی ــن کی تایب ــه. تی داب م ئ، یـه زیاده م بینینه و ئه بچووکه کۆششه

لـه نییـه خۆیدا کۆششکی ڕادیکانه لهلکـو به. تیـدا می چینایه ر سیسته رانبه بهـــه ـــه نھا هه ت ـــۆ به ودانک ـــشینی ب خ

ــه کی ئینــسانییانه ســیمایه ی پۆســه بو بینراوترین کـین الم نـه ترین، بـه ساده

ــه فرۆشــتنه ــازاڕدا کــه کان ل ویــش ئه بم بــه. و فرۆشــتنی هــزی کــاره کــرنو ربـــــــین ی ئـــــــازادی ڕاده وه بـــــــهڵ گـه وان له ندی ئـه یوه و په ری گه ڕۆژنامه واردنــدا، نــاکرێ لــه کانی هه پرســیاره

کانیمان ک نموونـه وه وه ک جیابکرنه یهـــــه ـــــاره ل کـــــرێ دا بیـــــنی، ده م وتر رانبــــــه به رپرســــــیارتی لــــــه به

کانی کـــاردا ی ئاگادارییـــه وه بوکردنـــهکانی ڕه م خــۆ شــه بــه. قورســتر بــت

ــــازادی ــــده و گه ئ ــــی ی حورمه وه ڕان تری ردی سـه ئینسانی بۆ ئینسان، بـده

ب لـه هیچ شونکدا، بۆ ده له بووه نه کوردستاندا واب؟

:کان رچاوه سه ال 314ژ ی ڕۆژنامــه ڕۆژنامــه . 1

2008ری سپتمبه 28 14ال 463ی هـــاوتی ژ ڕۆژنامـــه . 2

2008ری سیپتیمبه 8 20ال 325ژ ی ڕۆژنامـــه ڕۆژنامـــه . 3

2008ری ی ئۆکتۆبه 16 16

4 . Arbe ts rät t , Lars Åhnberg AB 2008 Sid 75

-105 5. Mångfald, integration, rasism och andra ord, Socialstyrelsen 2002,

Charles Westin med fl

ـــــــه ره ده ـــــــت ج ـــــــشدا ب . پنجیشـکردنی تـۆ ندامبوون، یانی ببه مئه که . هتد......و مافی سواربوونی پاس لههـشتا ک کـه گایـه م کاتـک کۆمه به

ـــــه ـــــۆی خ ـــــی خ ونی هۆمۆجنبوونموو هــــه و پیوایــــه داوه ســــتنه ده له

ــــی رفه چن، ده کــــده یه کانی له تاکــــه تکانی نــــوان وتنی جیاوازییــــه رکــــه ده

ر تاکـک و هـه پنت چـه کان ده ئینسانه های زاڵ ناچت، یان له و به نۆرم له کهناو کات، یان له ریده کانی خۆی ده ڕیزه

ـــدا ده ک خـــۆی و وه وه یتوونتـــه خۆیزمـانی کـوردی تـا ئـستاش . کات لدهــه ده ــی تایب ــه ربینک ــه تی نیی ــۆ ئ م بگاو کانی کۆمـه ی تاکـه جیاوازه ه مامهر رانبـــه به و له کتری یـــه ت بـــه ســـه ده تــه حمه ش زۆر زه ر بۆیــه کتریــدا، هــه یه

و قورســاییه لــه واردن، ئـه ی هــه وشـهی وه ک ئـه ینی گوگردا پکبنت وه زهی دنیادا کانی دیکه زمانه له یه م وشه ئه

. یه توانای خوقاندنی ههــه هــه ــدا، وروپییه ئه زمانــه واردن ل کانــار له گــه ئه ــازاڕی ک ــواری ب ــه ر ب رچاو ب

تاکـــک ی کـــه وه بگـــرین، یـــانی ئـــه کی جیــاوازتری پبکرــت لــه یــه ه مامهــه به ــه رانب ــاککی دیک ــه ر ت ــۆی دا ب ه

ـــه ـــاره کۆم ـــه وه ک هۆک ـــ، ده ک ش : ندی به یوه په

ـــــاینی ـــــای ئ ـــــاوه ئینتیم ری و بیروبکردنــــی قبونه. بت هــــه وه که ســــه کهی کـاری و فدانی داخوازینامـه سک که . ده مه ناوی محه ی که وه و به ئه

ــه ــای ئ ــیونای ئینتیم ــاخود ناس تنی یرانی نابه په ب، زۆرک له هه وه که سه کهــــه ــــه ئ ــــه مۆی ئ ــــاری ل وروپاو بکر بکـاری رانبـه به وان له ری ئه ده به ڕاده

کان خۆیاندا، وروپیه ئه هاوتییانی وته ی کـه یه سـاده و هۆکـاره ر ئـه به ر له ههی گروپکـــی دیکـــه ر بــه وان ســـه ئــه .تنین ئه کک له یه. ز، نر یاخود م بوون گه ڕه

کانی کــه رچاوه بــه ــه دیــارترین مامهــه ــه ئینــسان ب دووچــاری وه وه هــۆی ئ

ــه ئاســتی چ لــه. وه بتــه واردن ده هـــه ـــاردا، چ ل ـــته ک ـــه ئاس ی کانی دیک

. گادا کۆمههـۆی بـه که سـه که ی که وه هۆی ئه به

ـــــه ـــــدامکی له بوونی ئه ن ـــــه ن ، وه شکردنــــی نـــدامبوون، یــــان کارنه مئه کهی سروشــتی شــوه ش به نــدامكی لــه ئه

بـت، وه باری سـایکۆلۆژیه خۆی ، چ لهــاخود لــه م وه، ئــه نییــه ده بــاری به یگای کوردســتاندا، کۆمــه لــه پرســیاره

و ستووه قیبه یدا چه"ندام مئه که" نھا له تهـــه شـــی دووه به ـــی ل ـــیاره م کانی پرس . ندامیدا ونه مئه که"

وه که سه یلی سکسی که هۆی مه یان بهسـکی هۆمۆسکـسوال، کـرێ که ده که

. هترۆسکسوال یان بایسیكسوال بـتــه م پرســیاره ئــه دا گای ئمــه کۆمــه ل

ناوچـــــه کیک لـــــه هـــــشتا یـــــه . گای کوردییه کانی کۆمه مه ڕڕه موحه 55نکی دیـاریکراو، مـه ته یشتن به گهم ئـه. سـاڵ 25تـا 20رو و سـه ره به

ــه جــۆره ــه مامه ل ــازاڕو ــاوازی ب ی جینییان مـه ته سـانک کـه که نکار به خاوه . مه یاخود که زۆرهــه ــه کورتییه ب ــه ی، ته ک ــای ن م و ئینتیم

و ز گــــــه و ڕه و کولتــــــوری تنی ئــــــهو سیكـــــــــــسوالیتتی ئینـــــــــــسان

ن کـه و کاتیگۆرییانه ندامبوون، ئه مئه که

ــری له ده ــه ک ــاری کۆم ــاک دووچ گادا تــه ــبوونی ب ــه مامه تووش ــسان ی نایه ک

ـــه ـــه. وه بکات ـــا ئ ـــه وات م کاتیگۆرییانــه ــه واردن له ه ــات کارده وه رییانه س و ک

یـشتنیاندا بـه ستاگه ده کان له ئینسانه خاتـــه گادا، ده کانی کۆمـــه ئیمکاناتـــه

ــره ــتکی خواروت ــه. وه ئاس ــان ب بگومـــــه له ـــــه ب ـــــستمه رچاوگرتنی ئ و سی

و جیــاوازی قبوناکــات ی کــه ئابوورییــهــــه ــــتییه جیاوازیی ــــوان سرش کانی نکی یه ســـته ره که کاتـــه کان ده ئینـــسانه

. رگرتن ندی لوه وه رژه بهی دژی م یاسـایانه ڕاستیدا، ئه م له به لـه جگـه واردن، هیچ شتک نییـن هه

ــه ــه وه وردکردن ــی ردوونییه گه ی ماف کانی مــافی مــرۆڤ جاڕنامــه ئینــسان کــه

ئاســـته کــات، لــه وازی بــۆ ده بانگــهو کردنـــی ئـــه یـــداو پراکتیزه مایکرۆکهنـدی نـوان یوه ئاسـتی په لـه یه مافانه

ــسانه ــه ئین ــوه کانداو ل ی یاســا چوارچ . و یاساکانی کاردا نی ده مهــه ــه کورتییه ب ــه ی، ئه ک ــه گ رنجمان ر س

و یاســاکانی ربازاڕی کــاره ســه هــشتا لهم ســــتمانه لــــه به وادرن مه دژی هــــهنکـــار ناتوانیـــت وا خاوه ، ئـــه دا بـــواراه

جۆرک به که وه ک بوبکاته ئاگادارییهوخۆ یــان ڕاســته کــان، بــه جۆره لــه

شـــونپی بـــه وخۆ، ئامـــاژه ناڕاســـتهو نی ئـه مـه و ته ز گه و ڕه و کولتوری ئاینی

.تی و خوازیاریه ئه بدات که هزی کاره لــه نکــار ئــازاد نییــه ، خاوه بــۆ نوونــهندــک کارمه: یــدا بنوســت که ئاگادارییه

30نی مه ته وت که یان کرکارکم دهشون نھا به ته به یان ئمه. ساڵ بت

ـــه ـــه وه کرکارک ـــه ین ک ـــان ئ مانی ی . سویدییهــــای تــــه بــــه مــــه م ئه بــــه واو مان و کاتیگۆرییانـه کردنی نـاوی ئـه غه ده قه .کانی کاردا ئاگادارییه له نیه

ــان مه ــه رجــداره ناوهنانی ــک کۆمه بیـدا، که ڕۆکه ناوه کرێ له ده که وه ئاماژهبــــۆ . وه هنتــــه منه رهه واردن به هــــهنـی مه ی ته رزی ڕژه هۆی به ، به نموونهو بـۆ و کرکارانی کۆمپانیـاوه ندان کارمهی هــزی ی تــازه ی وزه وه نجکردنــه گه

نج داوای سانی گه کارمان، خوازیارین که . رج نییه م مه بکات، به م کاره ئه

ی رچاوگرتنی زۆری ڕژه به له یاخود، بهــــه ــــان ل ــــه ژن ــــارداو ب شــــونی ک

و پکھنانــی کــسانی رچاوگرتنی یه بــه لهــه ــسک ل ــه یوه په بان ــد ب ــه ڕه ن زی گــاره ــاری که وه شــونی ک ســانی ، خوازی

. ین زی نرینه گه ڕه ر به سهـــسیپی ســـه پره ـــه ره ن ـــی تایش ل دانان

هنانی ناونه دان به سنوورک بۆ ڕپنه لــــه وه ره ی ســــه و کاتیگۆریانــــه ئــــه

بــۆ وه ڕتــه گه کانی کــاردا، ده ئاگاداریــهکاتــک ی کــه یه ســاده و توانینــه ئــه

نکــار لــه خاوه کانی کــار کــه داخوازییــه تی، لـه یه وه شـونیه یدا به که ئاگادارییهــــه ــــار توانایی ــــددا و کارمه کانی کرک نــــه ــــه وه، له دۆزرای ــــه ب ر رچاوگرتنی ه

و دانی کـار بـه هۆکارکی دی بـۆ پنـه چتـه ، ده ی داوای کاری کـردووه سه که

ی جیـــــاواز بـــــه ـــــه ی مامه خانـــــهـــسانه ـــه و ببه وه کانه ئین ـــکردنیان ل ش

کـرێ ده ی کـه و کاره یشتن به ستاگه ده . نجامبدرت زۆر ئاسان ئه

وه ره کانی سه ئاگادارییه رنجک له سهبـ ئاگاداری بانکی سـلمانیدا، بـه له

ـــج ڕوونکردنه ـــه وه هی ک، ســـنوورکی ی

و رجـدارکراوه نی تـدا مه مـه ئاسنینی ته" بت زیاتر نـه" ساڵ 30 له:" نی مه ته خاته هزی کار ده له وره شکرکی گه لهجـا تـۆ . کانی خـۆی ی خواسـته وه ره دهــه ئه ــدیت ر باشــترین کارمه گ ــه ن موو و هــه کانی ئه رجــه مه ــدانی ئ ــاره نجام ت و ک

نـت مه ته کرت چونکـه شده ، ببه تدایهـــــه چ بحورمه. ســـــاه 31 ک و تییـــــه ئیھانه ـــــه تکردن ـــــه ب و کان تواناییزۆر کانی کاری ئینسانک کـه زموونه ئه

ـــی توانیـــت کاره ده وتووانه رکه ســـه کان سته ڕاوه: یی و تۆ پی ده نجام بدات ئه

رو ســه نت لــه مــه و ته کت نییــه تــۆ کــهم وروپا ئـه بازاڕی ئازادی ئه. یه وه سییه

ــه ســنووره وه 55رو ئاســتی ســه ی لو ی کوردوسـتان که ئازاده و بازاڕه داناوهی کــــه وتووه که هه تازه داره رمایه ســــهی وه واتـا ئـه. 30ناقس به وه یکاته دهـــه مۆی ئـــه لـــه واردنـــی هه وروپادا بی واژه ســته ، ده وه ناســرته ده وه نــه مه ته

ش چیرۆکـی مـه ئه. نجاو پنجه زائید په گاتـه نی ده مـه ته کـه یه و هزی کاره ئه

ـــه و ســـه55 ـــر، ب ـــی رفه م ده رو ت تختتر ی کــار بــۆی ســه وه یداکردنــه پهــت ده ــه. ب ــان ت ــه نھا له بگوم ــه ب و ر ئ

ــه ــه تروانین ــار ده خاوه ی ک ــاره نک ی رب . تی یه ن هه مه رزی ته بهک بـــۆ ی خــه ـــه ئاگــادری کۆمه لــهــه گه ــوازی وه پدانه ش ــسته:" ، داخ پوی

ــشته ــه نی ــه جی ی ــی کک ل پارزگاکانــان کــه هــه ــان ســلمانی ی رکوک ولر یــۆ ڕه تــه م کــاره و ئــه بــت زی گــه نھا بو ت ئیھانـه کی پـر لـه تابلۆیـه" یـه مینهــــه ــــه ه ــــسان له واردن ب ر ســــه ئینـــــی کانی ڕۆژنامـــــه ڕه الپـــــه ی هاوتســیک ر که گــه ر ئه گــه مه .کــات تۆماردهــه خــه ــه کی دهــۆک بــت ل م کوــی ئ

ی داخـــــوازی کـــــاردا یه هاوآـــــشهر نــر بــوو گــه ی ئه ؟ ئــه وه بتــه جده

ــه ــه و پوه چــی؟ ئ ــن که ران ســکی چیبوونـی غـداد بـه کی دهۆک یـان به خهــــه ئــــه نکــــار خاوه ی کــــه و تواناییان و ناکاتـه و، ئه تی الی ئه یه وه شونییه به

تــا و کــاره ســتھنانی ئــه ده شــیاوی بهــه ببه ــبکرت ل ــی ش ــی کارک داواکردنداری کوردســـــــتان رمایه ســـــــه. وادا

ڵ کرکــــــاری گــــــه کی له یه کــــــشهــشی به ــیوپی و ئه نگالدی ــی س و هاوتیان

کانی باشــــووری بزمانی شــــاره ره عــــهــه ــدا نی ــه کۆمه" و عراق ــۆ ی خــه ک ب

ــه گه ــه" پدان ش ــه م ــونی ل ــۆ ش رج بـــوون ـــه و ڕه دایکب ـــت ز داده گ ـــه. ن و ئ

ــه پوه ــه ران ــن ک ــ ســه ده چی ــه ب ر بی گرفتـی کـه وه ب؟ ئه زی مینه گه ڕه

کی دهـۆک سکی خه که که نکاره خاوهـــــشته ـــــونی نی ـــــۆی ش جبوونی خ

ی تیا و کاره کانی ئه و تواناییه دابینبکات . بکات و کاره و داوای ئه بتسازی ئاگادری ژووری بازرگانی پیشه له

ک نکـار نـه ، خاوه وه مریکییـه عراقی ئهشـون ز بـه گه ر ئینتیمای ڕه سه ر له هه

کــی هایه کو به ، بــه یــه وه هــزی کاره" ئکــی قــاتع ڕه"و تی ئایـدیۆلۆژی تایبــه

ی خۆیـــــشی کـــــه ر داخوازییه ســـــه لهــت داده ــه. ن ــوو ئ ــار ب ــی بی مریکا ماف

کانی ها ئینــــــسانییه و بــــــه مــــــرۆڤگامان بۆ بنت و دیموکراتی بـۆ کۆمه

تان، بــه وه چی ئــه عــراق بنــت، کــهنــــدی پــــشوازی کارمه: " ربیــــنی ده

لــه باشــتره(میوانــان، هاوکــاریکردن، بت بـه ستده یوه ، په)"زی م بت گه ره

ــه"شــکری له بــۆ کــاری " تیف جنــسی لو یی باشـــــه و ســـــکرتره پـــــشوازی

ــه غمه نه ــۆن ی ــاوازی کی ک ــواوی جی و سکۆتکی کاته کانمان بۆ ده زه گه نوان ڕه لـــه" کـــوڕی قـــۆز"زاران و هـــه ئاســـنین

ک . کات شده ببه و کاره نجامدانی ئه ئه، تۆی پیاو زی م باشتره گه ڕه پیوایهو ژنانیـش ر کچـان گه وی ژن؟ مه یان ئهکـدا، ی کۆمپانیایه پرسـگه ن له زناکه حه

نکــار خاوه. تیفی تیــا بــت نیرکــی لــهــره ــه ل ــسی دا ب ــازداریی جن ــون ن ش

ــه وه تیفه له" ــه" ی ــان ب ــزی ی ــون ه شکانـی کاره وتووانه رکه سـه که وه کارکه

دات؟ نجامده ئهی زیندوو ی دیکه ها نموونه یه کرێ ده ده که وه ری کوردیدا بھنرته گه ڕۆژنامه له

کانـــی رجه حوکمـــی مه تیایـــدا، بـــهها ده ر سه رانبه به رگا له ، ده وه نکاره خاوه

ــــای ســــه ــــه رکه توان گای وتووی کۆم چونکــــه. خرــــت کوردســــتاندا داده

ــه خاوه ــار ب ــه نک ــ شــون داخوازیی بــه ــه بناغ ــه له وه کانی خۆی ــه ر ته س ن، مـــه ڕه ـــه مئه ز، که گ ـــونی ل ـــدامی، ش ن

ــــوون ــــای میللییــــه دایکب وه و ئینتیمـــــه به دیوارکـــــی ئاســـــنینی له ر رانب

ــه ــدا ه ــه. چنیوه هاوتییان ــه ه م موو ئـــه ـــووکایه تی بحورم ـــه تییانه و س ش ب

ــه ــه هاوتییــانی کوردســتان ب رچاوی بســتی ر ده ســه و له تی سیاســی ســه ده وه کوردستانه نووسانی شکری رۆژنامه لهــــده ئه ــــه نجام ــــوو درت ک ــــار ب بری

و کی شارسـتانی گایه ری کۆمه دروستکه . ی بن نده باتی دژی گه مانی خه قارهــه ــه ب ــۆ ئ ــده هه ی ڕه وه الم ب ــه ن م کانی ئئاشکراتر بیت، با ئاوگۆڕـک یه خنه ڕهی ربینانـه و ده ندک له ڕۆکی هه ناوه بهو ین بکـه کانـدا هـاتووه ئاگادارییه له که ربینکـی دیکــه نـد ده شـونیدا چه لـه

.دابنینــه ــا ل ــه ب ــه م ده بری ئ ــه ربنی ــه ی ک لـــــواره ـــــاتووه وه خ ـــــسته:"، ه پویــشته ــه نی ــه جی ی ــی کک ل پارزگاکانــان کــه هــه ــان ســلمانی ی رکوک ولر یــۆ ڕه تــه م کــاره و ئــه بــت زی گــه نھا ب وه ره ی سـه کـه ربینه ، ئـاوا ده"یه مینه

ــه ــسته:" وه دابژین ــشمه پوی ی رگه پو رکوک بـت ی که نده وه ئه رتی ژماره کهکتـی کانی ژنـانی یه ندامی رکخستنه ئه ."بت

ی کــاری پــشوازی لــه وه بــۆ ئــه"یــان ســــــمکی و ڕه ڕێ میوانــــــان بــــــه

و ب ئه نجامبدرت، ده ئه وه ئیسالمییانهکــات ده م کــاره ی داوای ئــه تــه ئافره

ـــابی له ـــت ســـه حیج ـــی و ئه ردا ب ندام ."کگرتووی ئیسالمی بت یهم ڵ ئـــــه گـــــه کردنی مـــــن له مـــــه گه

، وه ره ی سـه یه و شـوه دا به ئاگادارییانهی ـه مامه له و شوازه بۆ نیشاندانی ئه

رگــــه به لــــه کــــه یه کــــسانانه نایهکــرێ و ده وه یناســینه یدا ده که سیاســییهی م ڕوخــساره ئــه. یــشمان بکــات تووڕهـــه هـــه ـــه واردن ل دا، گای ئمـــه کۆمــه ــساره ب ــه کانی مامه رچاوترن ڕووخ ی بـه تی سیاسـییه سه ی ده کسانانه نایه

خت و کارکی سه هاوتییانی کوردستانکانی نـــا ئینـــسانییه نـــده هه ، ڕه نییـــه

و یته ئه یبه الم کاتک ده به. وه بناسینهــــه ی کــــه ئاســــته ــــاره مــــن ل دا وت

ر سـه واردن له بووم، هه وه شونییه بهز، سکـسیزم، ئینتیمـا گه ماکانی ڕه بنه

و زۆر شتی ن مه بۆ شونی جوگرافی، ته

رچاو بـه کانیمان له واو ڕووخساره دی، تهکـــــی یه وه و هیـــــچ کاردانه بت ونـــــده

. ین ردا نیشانناده رانبه به له دوا وته

ــــه به ــــیکی زۆری ئ ــــه خنه و ڕه ش ی ی یره حزبی و غه ری کوردی به گه ڕۆژنامه

ــــه ــــه وه حزبیی ــــدا وه مھینانه رهه به ل یـــه ـــی ش ـــی کۆنترۆکردن ریکن، چیرۆکرتاپای بــــۆ ســــه تی حزبــــه ســــه ده

لووشــینی و هه تی الیــه می کۆمه سیــستهــــه کۆمه ــــه له گای ــــه الی ــــه ن ئ م تاک

یامی بنیاتنانـی ش پـه بۆیـه. وه ئۆرگانهوردی بته کی شارستانی ده گایه کۆمه چته ده یه خنه م ڕه بارکی ئه.ر زار سه سی شیاو لـه نانی که ر چیرۆکی دانه سه

کردنی پۆسـته شنه شونی شیاوداو دابهـــی ـــه سیاس ـــه کانی کۆمه و ئیداریی گای

ــه ســه له ــسان خــۆی ر توانایی و کانی ئیننگــــی ئینتیمــــای رچاوگرتنی ڕه بــــه له

رـک بـۆ پوه ک تاکـه وه سیاسی تاکه . رگرتنی کار وهم پـدا، ئامـاژه وه ره سـه کو چـۆن له وه شــکردنی کــار لــه دابه لــه م جــۆره ئــه

ــه کوردســتاندا، یــه ــن به کک ل رچاوتریواردنکـــــــــی کانی هه پراکتیکـــــــــه

رینـی ئاسـتکی به لـه که وخۆیه ڕاستهـــــــدا هه یه کۆمه ـــــــتیپده تی و کرێ س

ـــه ـــه ئامانجداران ـــه ل تی ســـه ن ده الیــــییه ــــاده وه سیاس ــــه. کرێ ده پی م ب ی ئاگـــاداری کـــار لـــه وه بوکردنـــهــه ڕۆژنامه ــه گ ــدا ب ــه ری کوردی و و نموونترین ســاده نــدک لــه هه ی کــه مۆدلــهری گـــه کانیم نیـــشاندا، ڕۆژنامه نموونـــه

تی سـه ریکی ده براشـه کاتـه کوردی دهی ـه ی مامه وه مھنانه رهه سیاسی بۆ به

ــه نایه ــسان ل ــه به ک ــی ر رانب هاوتییانــه. کوردســتاندا ــه ب ــانکی دی، ئ و زم لـه که ره مھنه رهه واردنبه کولتوری هه

ر بـه سانی سه یدا که که سیاسییه ئاسته فنـه خاتـه ت ده نگی سیاسی تایبـه ڕهتواناو ها هاوتی به ده و سه وه ته زاره وه

سـتھنانی ده به ی کوردسـتان لـه کارامهــــه ــــتانه ئ ــــده دا ببه و پۆس ، کات شــــه ــــه مجاره ئ ــــه به ئاســــته یان ل رینـــــه که تییه یه کۆمه ـــــداو ل ـــــای ی ڕگ

ــه ــازاڕه ڕیکالم ــه وه کانی ب ــی ، ب جۆرکواردنـدا ی هه وه مھنانـه رهه به له دیکهڕگــای ویش لــه ئــه دیــاره. کــات کارده

یاندنـی نـدی گه بنـدگۆ و ناوه بوون بهــه ر ســه له نکــار کــه کانی خاوه داخوازیی

و و سکـسیزم ن مـه مای فاشیزمی ته بنهــدی ڕه ــه ئاپارتای ــه گ ــه چنراوه زی ه و ب

قــی زه بــه وه کانــه ڕۆکی ئاگادارییه نــاوه . کات هاوارده

ـــای یه ـــه خ ـــه ی ڕۆژنامه وه کگرتن ری گــوردی ــه و ده ک ــه س ــیاره ت ل دا، م پرسشــــــــکی زۆری شــــــــکردنی به ببه

کارـک کـه لـه هاوتییانی کوردستانهو ن نجامی بـــده کـــرێ ئاســـان ئـــه ده

بـ هیـچ نکار کـه کانی خاوه داخوازییه خیتـه ری ده گـه کی ڕۆژنامه یه وه کاردانهـــه ـــه س ـــده ر کاغ ـــی ز، وایانل کات، لــه مه هره به ــد ن ــاره. بن ن ــه دی ــه ئ ویش ب ندیـدان لـه زامه رچاوگرتنی مۆری ڕه به لهر ی تـا سـه و ئاگادارییانـه ڕۆکی ئـه ناوه

. واردنـه ی هه وه ره مھنـه رهه ئسقان بهــانی ئه ــه ی ــه ســه ر ده گ تی سیاســی ب

ـــون که ـــه ش ـــی س ـــه س ـــی ڕه ر ب نگنـد و کارمه تی تا بیکـات بـه یه وه خۆیه

شون نکاریش، به کرکاری خۆی، خاوه کـه وه تیـه گروپـی تایبه ر به سی سه که

@ 2008 ری مبه نۆڤه ی2م ی سھه وره ی ده4ژماره @ دیناره 500نرخی @ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@No. (4), 2nd November. 2008@

بۆخــــۆم ل پرســــدا ل . بکیــــنئاهنگا ل هموو کـۆڕو کۆمـک ـــى ـــرد ک خریک باســـم لوە دەکپکھنـــــانى ڕکخـــــراوکین بـــــۆ

و خۆمان ئامادە دەکین بۆ بکارانکۆبـــــونوەى گـــــشتى ئوەبـــــوو ـــــــــدا ک نابـــــــــت ئو بیارمانــدا ــا ل تبلیغات ــمان تنھ قسیشو بوەستت هتا لیژنکمان دودى

ئوەى . ســاردبونوەى تنکوــتــى ک دوودــد ــت هن ــتیش ب ڕاســــــــــوو، ئمش ــــــــــت بب دروسکــاردانوەیکى سروشــتی بــۆ هر ـــی ـــشتا پ ه ک کوەیـــزووتن بنناوەت قۆناغى پراکتیکوە هتـا هندک جار ئم ل دواى ئوەش ڕودەدات چونک همیـش ل کـارو کـاردانوەدای بـۆی سروشـتی ئو ــــــت ڕابران لم و دەبتحــــــاپناوەدا همیش هۆشیارو چـاالک و بن تاکو گیـانى خۆڕاگـرى خۆیـان

زن لــــــــــار ــــــــــان بپ هزەکیبیارمانـدا . ساردبونوەو نائومدى

ــــــــــاخچى 25/9/1992 ل بى 10گـــشتى ســـلمانى ســـعات

سرل بیـانى بـانگوازى بکـاران و بکیـــن بـــۆ کۆبـــونوەى گـــشتى

لســـــــر کـــــــارتۆنى گورە ئم ـــاوچ بانگوازەمـــان نوســـى و ل ن

ــاردا ــاو ش ــانى ن ــارو قرەباغک دیو لگڵ ئوەشـــــدا همانواســـــى

خک لمان کۆدەبونوەو قسمان ـــردن ـــۆ دەک ـــیوە ب و زۆر ب گرم

. دەستخۆشیان لدەکردین 11 ڕه بۆ الپه

ــانگوازى ــۆ ب ــادەکردن ب ــۆ ئام بۆخکۆبـونوەى گــشتى بکـاران چیمــان

کرد؟ وەیــون ــى ئو کرب دواى تواوبوون

ــــــابى ئو 1992ل مــــــانگى ئــیژنى ئامادەکــاریی بریارمــان دا لبۆ ئامادەکارى کۆبوونوەى گـشتى هوبــــدەین ئو مــــاوەی زوو زوو یکتر ببینین هتـا لیکـتر زیاتـر

ـــن ـــارى ئاشـــنا بی ـــدەین ک و هوبـــدن ـــاو ڕاگیان ـــان ل ن و تبلیغاتم

خکدا زیاتر بکین چونک یکک ل خا الوازەکانى ئو هاوڕیانى

. یانـدن بـوو نی ڕاگه پش ئم الیهــــت کاتــــک ک خــــۆت و هاوڕکان

کارــک ئکن چــونک خۆتــان لو ـــارەدا هدەســـوڕن وا هســـت ک س ئاگــــاى لمــــوو کن هدەک

ـــــسوڕان و هو بـــــان و کارەکانتش ک ســــــــرقاى ئندازەیــــــــه

کارەکانتـــانن بکـــردار دەرفتـــى ــــر ــــدن کمت نوســــینوەو ڕاگیاندەبــــتوە بۆتــــان، بتایبتــــى ــــــــاریى ل ــــــــزووتنوەی کرک ب ک لزۆر کیشا بوو کوەختساتســندیکاو یکتــی کرکارییکــان ل دنیادا بهـۆى ڕووخـانی بلۆکـی

و دەهۆــى نزمــى نوــى ت ڕۆژهــهو و بازارى ئـازادو دیموکراتـى جیھان

برەو خـاوبونوەى وه مافی مرۆڤـه

و لدەستدانى هاوسنگى هسوڕانــــوو ل درــــژەى . سیاســــى چووب

گــانوەى یادەوەریکانــدا ئوەش دەردەکوــت ئم دەهۆــى نزمــى

نوى جیھانی لیکم جگـا پـى ــى ناوەڕاســتداو ــدا ل ڕۆژهت خۆیـــــــى لکوردســـــــتان ب ڕابرایت حــیزب تکــارانى لمریکــاو خزمئ تـــى لکانى کوردایناسیونالیـــست

ـــــــنى یکم 1991دواى ڕاپڕیدیارى بۆ ئمى کرکاران ئاوارەیى

و دەرکوتـــنى لشـــکرى بکـــۆمڵــــــاریى ــــــى گورەى بک و و نبوون

و شــڕى و ســرکوت بخــانوالنیىـــدەى ـــاخۆو گن ـــى ن و بتانبردن

.هتد بوو...و کارگو داهات

ـــــگ زۆر ـــــى گرن ـــــد تبینیک چن -:بکورتى

خـــا ســـرەکیکانى پکھنانـــى و جماوەریـى ى کرکاریى ڕکخراوه

کامانن؟ ــى ــای بنچینی و ســرەکیکان ل پ

بــۆ پکھنــانى هر ڕکخراوەیکــى و جمـــاوەریى پویـــست کرکـــایی

چند ماتریاى گرنگ ڕەچاوبکرـت 2بوونى ماتریاى ئینسانى / 1( 3و برژەوەندى هـاوبش ئامانج/ ــیار/ ــى هۆش ــسۆگرى ڕابرایت و م

ــــــــــسوڕاو چــــــــــاالک 4و ه /ـــــــى ـــــــسۆگرکردنى ئیدارەیک م

ـــــارگى( ـــــراوەو ســـــادە) ک و ک ...بتوانا

ــــان ــــاوە ئم بنچین ــــام ڕگ ل ک دەستبر و مسۆگردەبن؟

و خـــــا یکـــــک ل ســـــونتو بنڕەتیکانى پکھنانى سرەکى

و و جماوەریى ڕکخراوەى کرکاریىو هر ڕکخراوەیکــــــــى ئــــــــازاد

ی )کۆبـونوەى گــشتى(سـربخۆ وەک بنچینیکـــــى هبژاردنـــــى

و بریــــاردەرى پیــــو نــــونرانرنــــامکار و ئامــــانج بخــــشو و نو و البردنـــــى نـــــونران دانـــــان

لپرســـینوە چـــونک تنھـــا ئوە ک دەتوانـت کۆبونوەى گـشتییه

ــــوەر ى پــــان ــــتى متم و گربســردراو جمــاوەر بژرانــى هنو نو

و ئو دەستشــ مــسۆگر بکــات ل کخـــراوەیو ڕـــت ئدەتوان ک

و تـاکەوى و بیروکراتیت پاوانکردنــــیژنى یپارزــــت، ئــــم وەک ل مخــــــۆرانئامادەکــــــاریى زۆر خو بدواى ئم ئامــــانجوە بــــووین

دەمانویــست تنھــا لو ڕگــایوە ـــت کبـــان پ ـــا ڕکخراوەکم و تنھ

ئوەش المـــان گرنـــگ بـــوو بـــۆ ــــام ــــنى بروان ــــى وەرگرت و مۆت

و یکــــک ل پــــوەرە کــــارکردن کانى بوونـــى ئـــازادى لرەکیســـ

و و دەســــــــــــــــت هر دەوت .و ئینسانیدا کۆمگایکى مدەنى

دەستمانکرد ب ئاگادارکردنوە بـۆ ):کۆبوونوەى گشتى(لیژنى ئامادەکاریى بریارمان دا له

هوبـــدەین بـــۆ ئاگـــاداربوون لـــهیکـــتر ڕۆژان یکـــتر ببینیـــن ئو ــه وێ کــات دوو شــون هبــوو ک ل

:زۆرتر چاومان بیکتر ئکوت یکم شــون چایخــانکى پــشتى

چند برادەرکى . محکمى کۆنچپ ب ئیجــار گرتبویــان پیــان

چاخـــانکى حم قدۆو (دەوت زە ڕیــــشــــه)ع ــــاوجرگى و ل ن

میدانى کرکارانى بیناسازى بـوو، دەفـــــترى ناونوســـــى ســـــرەتا

بکارانمان لوێ دانـابوو خۆشـیان .زۆر دسۆزان هاوکارییان ئکردین

دووەم شون دوکانى کتبفرۆشـى ــــــوان( ــــــاس ش ــــــوو ل ) عب ب

قیــسریکدا بــوو لســر جــادەى ســــابونکران خــــوار مکــــتبى ئوقاف ئو شونش تا مـاوەیک نـاو لکارمـان هب وەک نوسینگبرامبریشدا بـک ل کرکیمـان دەدا تـــاکو نختـــک ل ئرکمـــان

و شــونى )عبــاس شــوان(لســر ــکینوەو ئم ــانى کمب ــوى ژی بژ

کانونــى (دوکــان وەک نوســینگى ــــــاریى ئدەب ــــــونرى کرک ) و ه

.بکاردەهنرائم دوو شــــون زۆر جگایکــــى ـــــۆ بوکـــــردنوەى باشـــــبوون ب

و هواکانى ڕۆژانمان ل ئاگادارىڕاستیــشدا زۆرــک لو هاوڕیــانى پــشتر کاریــان کردبــوو تووشـــى

و هندکیـــشیان نائومـــدى ببـــونــــــــــــــــشى برەى لالین ئاسایـــى ـــیرابوون ل کات ـــتانى گ کوردس

بیاننـــــــامى (بوکـــــــردنوەى دا ل ) پکاهاتنى شـوراى بکـاران

ــلمانى ــوو . س ــان دا ل هم بریارمشـــونک قـــس لگڵ خکـــدا

8

ـــارگو ـــوراکان لک ـــستنى ش ڕکخـــــــــــــــان ... دامزراو و گڕەکک

ــــى ــــرئنجام ڕۆژان ى 14و13سمــارت ل ناوەنــدى شــار لنزیــک ر کولـــــزگـــــاى هبینـــــاى پاردەکوت نزیک قی هولر، دوو ـــــوراکان ـــــرەکى ش ـــــکى س بن

ســــرەڕاى ئوەى ئو . پکھــــاتنــر ــوون لس ــنیانى ک هب ناڕۆششـــــورا واى دەکـــــرد بشـــــک لهــسوراوان، شــوراى کرکاریــى ـــوراى ـــچوانى ش ـــاوازو پ ب جیگڕەککـان بــزانن، هر لرەشــوە بشک ل وزەو تواناکـان بهدەر دەچــــوون، بم ب کــــردەوە ئم ــۆ ــوون ب ــایک ب ــکی جگ دوو بن

بردن پشوەى کارو هسوڕان 11 ڕه بۆ الپه

پکھاتنى شوراکان و رکخروبوونى ل ئاستى سراسریدا

ســــــــــرەتاى کۆکــــــــــردنوەى وەى شـوراییسوڕاوانى بزووتنه ک کـــسوڕاوان ـــدا، ه لناوەندکدا یلئاســــــــــتى سرتاســــــــــر

کارمانـــــــــــدەکرد، لدەورى یک کۆبووینتوەو یکمین دانیـشتنى هــــــــسوڕاوانى بــــــــزووتنوەى ـــکى ـــازداوە، لبن ـــوراییمان س شقوتابخـــانى ئـــاوات ک دوو ڕۆژە ــى ــارى پکھنان ــاتووە، و بی پکھ

دەســــــتى برەو پــــــشبردنى "دا، مــــان "بــــزووتنوەى شــــورایى

بکردەوەش هر قوتابخانى ئاوات دەســتى برەو "بنــکى بتــه ده

". بردنى بـزووتنوەى شـورایى پشــــۆ ناســــاندنى پالتفۆرمــــک ک بدەســـــــــتدارتى شـــــــــوراکان نووســیبوومان دەبــت پالتفۆررمــى

.ئم ناوەندەــورا ــن لش ــى ڕۆش ــچ ڕوانگیک هیـــــــو ن ت لـــــــان ـــــــی، تن نیهسووڕاوانى شوراییوە بگـرە تـا ـــــارو ـــــى کرک ـــــات کۆمن دەگیه م ناڕۆشنیش، ئتکزەحم .

پویستمان بنخشى گکراوو و ڕکخراوەیى هی، ختى سیاسى

ــى ڕوون ــگو ڕواتک ــ ڕوان و دەب

ــشاندابت، ــوورا نی ــان ل ش ڕەوانمــۆن پــک دــت؟ ــورا چــیو چ شبۆچـــــى پویـــــست؟ و ئاســـــۆى

، ئمۆ شـورا دەبـ شوراکان چیهچى بکات؟ دەوتى شورایى چۆن دەوتک؟ کـۆمڵ چـۆن بڕـوە

... و شتى ترى لم چشن دەچتچند تـزو شـیکردنوە دەربـارەى

و خــرا شــورا دەبــت بنووســرتبـــوببتوە، پـــشتر هنـــدکمان ئنجام دابوو و بومـان کردبـۆوە، ـــورا، ـــانى ش ـــایو بنماک لوان پو شــــــــــورا کرکارىیکــــــــــان

پیوەنــــــدىیان لگڵ شــــــوراى گڕەک، پیوەندى شوراکان لگڵ

ندک حیزب ناکرکارىیکان، و هه وانکـــــــــــــان لوریف رکئ لو چکـــــــــــداربوونى گـــــــــــشتى

هوەشـــــــــاندنوەى هـــــــــزە چکـــدارەکانى ڕژـــم، بتـــایبت

فیـــفکـــانى خوجـــستا .... فئسرختى یاسای بنڕەتى، یاسای

ـــــان ـــــافى ژن ـــــار، م ـــــى ک و مافو پیـەوى نـاوخۆى زەحمتکشان

ـــ بنوســـرت ئم . شـــوراکان دەبکارە دەکین، لهمـان کاتـدا کـار ـــدانى شـــوراکان ل ـــک گر ـــۆ ل بکـــارگو گڕەککـــان بدەســـتى وەى شـــورایى بناونـــدى بـــزووتن

سرئنجام گیـشتووە، نونرانـى .ئم لودا ئامادەن

ــان ــوو گڕەکک و بنککانــدا لهمو دەیان کس هسوڕاوانى شورایى

و کرکـــاران دەســـتبکارن، لالوانو پارزەرانــــى ئمــــان پــــشتیوان

ـــــا ـــــشتا ت م هشـــــوراکانن، بپکھنـــانى شـــوراى ڕاســـتقینى ــــاییک هیو ــــاوەریى، بۆش جمکــارى پویــست ک بــۆى بکرــت، ک ــــــــــــــــدای ئم ل حاتک

" برەى کوردســـتانى"حیزبکـــانى هیچ قسیکیان بـۆ خـک نیـیو ورتیــــان لــــوە نــــایت، داخــــۆ ــى ــت؟ چ ــی دەکر ــاتوودا چ لداهــگى ئوانوە ــت؟ لڕوان دەگوزەرـــــــــپنراوەو ـــــــــت داس دەس

همــوو دەســتک : مــسۆگربووەــــــایبت ب حــــــیزب و هــــــزە ت

، بم "برە"چکـــدارەکانى نـــاو و جمــاوەرى خــک ل کرکــاران

دەورى شــــــووراکان، و لکــــــۆڕو و لنـو ماکانیانـدا لگڵ کۆمڵ

قسکردن لسـر دەخـالت کـردن و ل چارەنووســـى خۆیـــان دەســـت

و بم مانـایش پنج نرم دەکنـــــنرتوەو ـــــیر دەه ـــــورا وەب ش

بدەربست بوون بۆ ... دەناسرتـــــارو ـــــى کرک ـــــى خک کۆمن

ـــش، دەخـــالتى ئوان، تکزەحمئـــازادىو کارکردنیـــان، زەمانتـــى

و و دەرمــــان و نــــان کۆمیتــــیدکتۆریان، شورا تادت ناوى خۆى .بم داخوازىیانوە گرێ دەداتوە

ــه ى مارســو ژمارەیکــى 14مۆ ئو لنـاو برچاو شورا لگڕەککـان

ـــــدا پکھـــــاتوون، کف و کرکارانکوــى شــورا پکھنــان برچــاوەو زۆرە، لزۆرـــــک لگڕەککـــــان،

و کرکــــــــاران لدەورى یک الوانــــورایى ــــکى ش ــــۆدەبنوەو بن کــــن ــــادواتر بتوان ــــن، ت دادەمزرن

ـــان پـــک . بھنـــن شـــوراکانى خۆیــارەوانى، ــارانى ش ــوراکانى کرک شلبیــسرەو ئئــاوو کارەبــا جــگ ...

.لکاتى خۆگرتندانو یاساى پیەوى ناوخۆى شوراکان

ــــران ــــار هر لم ڕۆژەدا نووس و ک

. لنـــو کرکارانـــدا بـــودەبنوەهروەهـــا هر لم ڕۆژەدا هواـــى و ڕزگاربوونى شارى هولر دەگـات

ئمش دەبت هۆى زیـاتر بوونـى ــى گرم ــانى کۆمن وگوڕىــو متم

ـــى ـــدا هروەک . خک لم شارەش ــگ ــووە، ڕەن راپڕیــنى ســلمانى بــ، بم ــتر کــوژراو هب لوێ کمـــــوژراو و ـــــارەى ک ـــــشتى ژم بگ ــک ب ــارە نزی ــدارى ئم دووش برین

500 س دەبــــــکــــــوژراوو . کــــانى ئمــــن ــــدارانى هزەک و برین

ــر بدەوت زۆر ــستخباراتى س ئی .لم زیاترە

پاش ڕاپڕینى چکدارانى خکى ــــسوڕاوانى ر، هــــ ــــارى هول شــسوڕانکى ــارو ه ــست، ک کۆمۆنیهمالینیان دەست پکردووە بۆ ـــوراییکان ـــک ش ـــانى بن و پکھن

@ 2008 ری مبه نۆڤه ی2م ی سھه وره ی ده4ژماره @ دیناره 500نرخی @ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@No. (4), 2nd November. 2008@

-3– بزوتنوەى شورایی ل کوردستانى عیراق ادەکردنى ڕنوار جبارئام

renwar_jabar2@yahoo.com

کی نوێ، یه وه دانه رهه مژووی سه د مه محهم کره ئه -2-کتی بکاراندا یه کانم له ریه یاداوه

kram_nadir_1999@yahoo.com

9 @ 2008 ری مبه نۆڤه ی2م ی سھه وره ی ده4ژماره @ دیناره 500نرخی @ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@No. (4), 2nd November. 2008@

ـــان ســـه ـــی ره ن ـــرین خۆراک تایی ت رجی کـار لـه ومه ل باسی هه. که خهمھنانی نانـدا باسـک رهـه رتی به که

ــــه ــــه نیی ــــه یوه نھا په ت ــــدی ب نم لـــه بت کـــه هـــه وه کرکارانکـــه

کــــو به. ن کــــه دا کــــار ده بــــوارهموو هـه نـدی بـه یوه وخۆش په ڕاستههنـن کار ده نان بـه که که وه وانه ئه وه كـه موو خه هه ندی به یوه په واتهر رکی هـه تایی ترین ئـه ره سه. یه ههـــه راهـــه تک فه ســـه ده م مکردنی ئ

ی کـه وه ئه. یه کیه ره سه پداویستیه و لـه بیمـه لـه شـه م به کرکارانی ئه

ـــه ـــتکه موو ده ه ـــن، وتک ببه س شــه ــه وه ئ ــه ده ی ک ــه س ــه ت بای خ بــــه فه ــــستیه راه کانی مکردنی پداوی

رانــــی ری ئاســــتی گوزه ســــه بردنه شـه م به و کرکـارانی ئـه ران وه پیشه

تی ســـتیه ربه ی بده نـــادات نیـــشانه ی بـه وانـه ژیـانی ئه نھا بـه ک تـه نه

کـو ن، به کـه یـدا ده نانکردن نان پهـــــتیه ربه بده ـــــه به س ـــــه رامب ر ب .گا موو کۆمه و ژیانی هه ندروستی ته

ــــه ــــه ل ــــشتیی م ڕیپۆرتاج دا هاوپندیکای نـــدامکی ســـه کرکـــاریی ئه

و ئــــه. دونــــت کان ده واخانـــه نانه خرنـه دا ده م دیداره له ی که کشانهی کی چکۆلـه یه نھا گۆشـه ته ڕوو کهــشه ــر گه ک ــارکی ت ــی کانن، ج واه

م تدارانی ئـه سه ده ن که ده ده وه ئهو رپرسـیارتی نیـشاندانی به له وتهـــانی خه وه نگـــه ته به ـــدا هاتنی ژی ک

. قن شــایانی ڕیزــک ســفری چــاوزه لــــه رتــــه م که واری ئــــه کۆــــه

ی ر سـفره نانی سـه مھنان به رهه بهخواســــتی . دیــــاره وه موومانــــه هه

ــه ومــه ل چــاککردنی هه م رجی کــار لــه که ــه دا ده رت موو بــت خواســتی ه

. ک بت موو خه هه و بگره کرکارانــه نانه ــسته واخان چــاودری کان پویو وام بکـــرن، ئـــاردی پـــاک رده بـــهنرخکــی گونجــاو کیان بــه کــه به

ـــــشکه ـــــه پ ـــــت، ه موو ش بکرــستیه ــه پیداوی ــان ب نرخــی کانی تری

ـــاو بـــۆ فه . م بکرـــت راهـــه گونجـــسته ندروســـتی چـــاودری ته پیوی

شـه م به رانی ئـه بۆ کارگـه وام رده بهـــت ـــک حـــسی ده و فه بکر و وری ڕ

ــه ــی ه ــۆ پک ــان ب ــگ جارکی ر مانموو کــردن هــه بــ بیمــه ده. بکرــتو وه بگرتــه رتــه م که رانی ئــه کارگــه

ســـــتی و ده م رکی ده ئـــــه مـــــه ئهــه ته ســه ده ــای خاوه ، ل ــار جگ نکـــ ده ده ـــی ت خـــۆی ئه ســـه ب رک

م رانی ئــه موو کارگــه کردنی هــه بیمــهــه شــه به ــت ئه ل ــتۆ بگر ــه. س چ ب

ــسایه یاســا ــه و ڕ ــسانی ئ وه کی ئینـــه ڕه موو هـــه ســـانک کـــه که وایی م کـــــوره رده بـــــه نیان له مـــــه ته

30ســوتت، پــاش نانبرژاندنــدا دهو ب بیمـه ساڵ کارکردن به 40تا

ب هیچ حیـسابک بـۆ ژیانیـان لـهدا فـێ گـه کانی کۆمه تاریکه کونجه

قبـوڵ وه کرـت ئـه بدرن؟ چـۆن دهنیان مه موو ته ی هه وانه ئه بکرت کهــک مکردنی نــان بــۆ خه راهــه بــۆ فه

قیــان ڕشــتووه و عاره نجیــان داوه ڕه بـت پـاش لـه وه یان ئـه که پاداشتهو بـن؟ وتن موحتاجی نانی شه کارکهی ناتوانـت وه ڵ ئـه گه له م دیداره ئه

م کانی کرکــارانی ئــه موو کــشه هــهــه به ــه ده ش ــات، ب ــک م هه ربخ ند

ــه ــه کانی نانه نی کــشه الی و کان واخانـــه ـــارانی ئ ئاشـــکرا شـــه م به کرک

.کات دهـــــاریی ـــــشتیی کرک ـــــه: هاوپ ل

کی زۆر تیــه زایه کان ناڕه واخانــه نانهو واکان ن نانـــه الیـــه لـــه یـــه هه

ڕووداوکـی کاتک که وه کریکارانهشونی کـار دات له زن ڕووده دته

.ناکات زۆری شمولی بیمهندامــــی ئه(محمــــد علــــی قــــادر

بـــه): کان واخانـــه ندیکای نانه ســـه وه کانـــه واخانه ت کـــاری نانه نیـــسبه

ــــارکی زۆر زه ــــه حمه ک ــــچ ت و هی، هیــــــچ کی نییــــــه یــــــه ئایندهـــه که پاشه ـــشی نیی ـــه وتکی ی وه ، ئــه ــه نان ــدای ده په واکان ڕۆژان ــه ی ن کوتکی سـتکه ده کـه یـه نده وه ر ئه هه

ـــه ـــه یخـــۆن ده مادی ـــشدا و ل ڕاستیباتــی غــاز لــه بــه ی کــراوه تــه وه لهو وت کریکــارانکی زۆر ســووتاون نــه

ی ئیمکاناتـــی گوـــره ش بـــه ئمـــهـــه ـــه س ـــان که ندیکا ک ـــه داهاتم مــه ــه. تیمان داون یارم ــی ل دوو مانگ

ک یـه واخانه ڕابردوودا چووین بـۆ نانه کرکاری تیا سووتا بوو ئمه 4 که

ــاتی ــه 200ئیمکان ــان ه زار دینارمــه ــا 4بوو، ه ــگ له 5ت ــه مه مان ر وبکـی ڕه گه کی ترمـان لـه یه واخانه نانه. سووتا هـی کـاک ئـازاد بـوو ووبهو ندیکا زار هــی ســه هــه 150 ئمــهــه ئه ــه نی وه نجووم ــران ک ــاره زی ی پ

100دیاری کردبـوو بـۆ کرکـاران ــــه هــــه ــــری درای ــــا روه هه زار ت ه

نــاوی ئیبراهیــم کریکــاریکی تــر بــه کــه زار مــان دایــه هــه 75ســووتا ـــه. م بـــوو ی زۆر کـــه که ســـوتانه ل

ــه کان ره ک ئاســنگه وه ڕاســتیدا ئمهیـچ ئمه. یه یان هه ئابوونه نین کهــه که پاشــه ــه وتکمان نیی وه دوای ئ

مانـی زه وایی شتک نییـه کاری نانه. مــانی بکــات نکــار زه خاوه. بت هــه

ش جـــاری وا واخانـــه نی نانه خـــاوهی کـه ر کرکاره ده قـه ر بـه هـه یه هه کـه وه دوای ئـه.. وت کـه ست ده ده

وام نانــه وه ه1963ســای مــن لــهیـدامان ی په وه ئه. بووه مان نه ئایندهــردووه ــه ک ــر خواردوومان ــی ت و هیچ . نییه 91سـای بۆچی لـه باشه: هاککتان یه تا ئستا هیچ ڕگاچاره وه ه تــا کرکــاران بیمــه وه تــه دۆزیوه نه

و سـووتاو 870 بۆ نموونه. بکرنندین کرکاری ، چه یه بریندارتان هه

ــه ــه ختکردووتان هه گیانب ، بۆچــی یم ت بــه باره ســه ک نییــه یاســایه ی کـه و کرکارانـه ، یان ئه یه کشهو توانای کاریان نامنیـت بن پیر ده

نابت حیسابک بۆ ژیانیان بکرت؟بـ ڕاسـتیدا ده لـه:محمد علی قـادر

ن ک خـاوه مان بکات نـه ت زه حکومه یـه هـی وایـان هه کان کـه واخانه نانه

. فرۆشــت نــان ده 700-600ڕۆژی ــه ده ــی ف ســره مه بــ بیکــا ب و کر

ی کـه و کرکارانـه بـۆ ئـه. که دوکانهبــ ســا چــوون ده و بــه وتــه ککه په

. نـشین بکرـت بت خانه قانونک هه و کرکارانـه ک له کۆمه یه و ماوه ئهکـار کتابمـان بـۆ ن له وته ککه په که

، ندروسـتی ی ته رمانگه کردوون بۆ فهــه ــوه م ته ب ی ڕاســتی ندروســتی نیــرده ڕه ــی ده وه ت ک ــت ئــه و وت و ب. بـن وتـه ککه په 80% لـه سانه که

یــن ده ی ئــوه وه وتمــان ئــه ئمــهو هیچیـان وتبن کـه وه ماـه ب له ده

ک دووانکمــان بــه یــه. کرت بــۆ نــهــه عاره ــه بان ــرد ک ــه 30چی ب زار ه

ــه ــۆ بین ــان ب ــا . وه دیناری ــاخر ئای ئتا . کات مۆدا چی ده له یه پاره وه ئه

ســاچوو ژیــانی پــ کرکــارکی بهنشینیان ت خانه حکومه قه هه. بکات

قی و هه ش پمان خۆشه بکات، ئمه خۆیانه وه کردۆته نه وه بیرتان له ئوه: هاک ن، کـه بکـه و نانـه ی ئـه چـاره که ؟ لتان یه یی هه ک گله خه

یــه وه ی ئه هۆکــه: محمــد علــی قــادری و ئــارده ن ئــه بعــه ، ته ئــارد گرانــه

و نان ئاوکی پـاک ین به یکه ئه ئمهم شـت خوـی دووه. وـت جوانی ده

، وـت، سـۆده ی ده وت، خومـره ده بــه وــت کــه ی ده جانــه و عه کر شــه. بـاش نییـه کات، کاره با کار ده کارهموو ی هــه لیــده موه بــ بــه ده وه ئــه

نزینی بــۆ بــه بــه ده 10مانگــک زاریش بـت هـه 10ی به بکیت، دهــه حیــساب بکــه. کــات چــی ده بزان

خـسی خـۆم مـن شه. کـات ند ده چه. راوه الی ســـه یـــه م هه واخانـــه نانه

-25کی نان بت که به ئاردک کهـــاردی خـــراپ کـــه زاره هـــه 27 ، ئبـۆ 16-15 سپ لی دابـت بـه ئهر گـه ئه. کاردت یوان بـه فی حـه له عهری ده وه لی بکرت ئه سه و ته تر به

ــت نــستیفاده ناه ــا و ئی ــه. ناک بۆیو ئـاو ویر و هه یپوکنن جبورن هه مه

. کـه و خه بۆ ئه وه ره ده نه فێ بدهـــه ئه ـــه گ ـــه ر بت وا شـــتکی وت نانمان کاتـدا هه م له و به وت ستکه دهلی نان دروست بکـات، سه وته تر به. دینـار 250 ب نـانی بـدات بـه ده

مان خورت، ئـه چاک بت ده که نانهر رزان بـت ئیـتر هـه ر هه ن هه ده

وان بـۆ ئـه. چۆنک بت گرنگ نییهم قورس بـت، بـه که گونگه گرنگهــه کــه ر نانه گــه ئه ــه ن ــا ه ر خورت ب .کی چی دت که بت به وره گهتا ڕگا داوه وتان نه هه باشه: هاک

م هـه ، که گرانبوونی ئارد بگرن لهـــانی بـــۆ خه ـــۆ و هـــه کـــه زی م ب

واکان، نــاتوانن گوشــار بــۆ نانــه ت بھنن؟ حکومه

و ومانداوه هه به: محمد علی قادر تـه تیان داویـن چوینه وانیش یارمه ئه

ــا رکــه الی قایمقــامی مه . ز کــاک زانـــووه یته ســـه ـــد گرت ـــۆ رکانی تون ب

ی ئـارد وه ره ده چوونـه ڕیگاگرتن لهــه ــه ک ــه ئه گوای ــی م ــاری گران هۆک

ـــاردکی زۆری گرتـــووه ئـــارده و ، ئتی بــازاڕ فرۆشــتوویه وه تــه هناویه

زینی نرخـی هـۆی دابـه بۆته م نه به، ســایه ی ووشــکه وه رئــه به ئــارد له

م ، بـه دینـاره 500 جۆ کیلۆی بهــه ــارد ب ــه 350 ئ ــش حکومه. ی تی

تی تــۆ بــات، پــت وت یارمــه نایــهر بیـن هه. 250 به بت نان بدههـا ـن ئه ش ده که که گران بوو خه

. ویش گـران بـوو بوو ئـه که ر نانه ههڵ گرانبوونی ناندا نیـن، گه ش له ئمهــارد هــه بــه ــا کۆمپانیــای ئ موو م ب

ئــاردی جــوان رده فــه 50مانگــک ــه ــدا ب ــه و نانه ب ــه وایان ــۆ ی ب یانی ب. و نانیـان جوانـه ن کـه کار ده ئواره

. زۆر زۆره که با بکرت خۆ ئاردهکی تر، یه له سه ر مه سه بچینه: هاکندیکا ری سه نونه ک بیستوومانه وهـــه ـــه ل شـــکردندا وت دابه کـــاتی ن

، قایمقامی خروقاتی یاسایی کردووهـــــردووه ـــــۆ ســـــلمانی الی ب ت

ت؟ چی ده وه یه وباره لهو ت ئـه نیـسبه بـه: محمد علـی قـادر

ئمـــه ڕووی داوه کـــه وه خروقاتـــهگـران بـه که وته قایمقام پی وتین نه

بـۆ واکان، دیـاره ست نانـه ده گاته دهموو شـۆفرک هـه که وته یاندنی نه گه

ــــه رده زار وه هــــه 20-25 ــــت ل گر یباتــه ش یــان ده واکــه نانه. واکــه نانهمـای خزمکـی یباتـه یان ده وه ماهو دانانـت، ئـه که وته نه واخانه نانه له

زیادیــان لــ وه ر ئــه بــه له شــۆفرانهــه. ندبوون ســه ــه ئم ی وه ش پــش ئڕـز به ڕووبدات پمان ووتن که مه ئه

و بـی ئـه که مری کردووه قایمقام ئهــتره 500 ــۆ نانه لی 95و کــه وایه ی ب بـه. گیرت رنـه زار زیـاتری لـی وه هه

ــه کانمان ووت ده شــۆفره ن باشــه یبدزی چی بــه کــه. ن یبــه ن مه نایبــه کان زیاتریــان لــه شــۆفره وه ئمــه یـه ، هـی وا هه رگرتـووه واکان وه نانه

زاریان لــ هــه 115و زار هــه 110تی ســه ده ش لــه وه ئــه. رگرتــووه وهیان قـسه کان به ، شۆفره دا نییه ئمهڵ گــه کردین چ ئیجرائاتکیــان له نــه

320ین؟ مــــانگی پــــشوو بکــــهـــــه نانه ـــــه واخان ـــــه وتی به ن ردا سناتوانین دوای ، خۆ ئمه شکراوه دابه

موو و هــه وین بــۆ ئــه شــۆفر بکــهــــه واخانه نانه ــــه لیژنه. ی ــــه ی کی ئم

الی قایمقـام ئاگامـان لـ دانیشتووه

خۆیـان تی کـه ی داونـه قه ره وه بووه لـه که ربگرن، کـشه وه که وته بچن نهــــه ســــه ــــه بووه ندیکا ن ــــه ب کو ل . بووه وه کانه شۆفرهی چی ڕیزت ئه ی به ئه باشه: هاکبۆ فۆنکراوه له ته ندیکاوه سه له کهــه نانه ــه کان واخان ــن مه و وتوویان ر بـه بن هـه ی زۆرمان داوه پاره ؟ رمانگرتووه زار وه هه 95

و شـــۆفر بـــه: محمـــد علـــی قـــادرــــه ــــووه نان ــــه وامان وت ــــه ک وه ئی زیـاتری و خۆی پاره تی ئه یه که به .بین چی ئمه داوهو مای کرـی حـه م دیاره به: هاک

ـــده وه ئه وه گواســـتنه ـــت ن و ی ناوزار شۆفر کات، هه قازانجی باش ده

کانتان بــــۆ شــــۆفره منوونــــه مه گۆڕی؟ نه

ئستا خۆی بیـار : محمد علی قادرــه ــام شــۆفره وای کان بگــۆڕن قایمق

و ئـه کـه کـات رشتی ده رپه خۆی سه . وه دوور بخاته شۆفرانه

ندیکا ک سه وه بووایه ده باشه: هاک وه ته کانتان ڕوون بکردایه بۆ شۆفره

ی زۆریـان ی پاره و شۆفرانه ئه که . دزییان کردووه رگرتووه وه

11 ڕه بۆ الپه پاشماوه

وه زار دیناریان بۆ بیه هه 30چی ندروستی، که ی ته رمانگه مان برد بۆ فه واخانه ی نانه وته ککه کرکاری په بانه عاره به و بریندار بوون سووتاون واخانه کرکاری نانه 870ی شاری سلمانی نزیکه نھا له تا ئستا ته وه ه91سای له

ن و به کردنی هاوڵ ئاماده کانی سلمانی واخانه نانه ت به باره ڕیپۆرتاجک سه

کردووه ش نه نکار پشکه خاوه ر بکارکردن سکای دژ به سه تا ئستا هیچ کرکارک له هاوڵ حزقیا: سازدانیسلمانی تی له یه رکردنی کۆمه به سته و ده ی کار رمانگه ری فه ڕوبه ڵ به گه وگۆ له گفت

ــه ــه گــه کوردســتان ئه ل یاســاش ر کــار بــــت ــــه(بکر ــــه ک ــــه م ک ــــی و زۆر ب پ

تدار کــار بــه ســه نــدی چیــنی ده وه رژه بهوا یاسای کـار ، ئه)کرت ندک یاسا ده ههئاســـتکی لـــه کـــه یه و یاســـایانه لـــهــــی ده به ــــدا ژرپ ــــت رفراوان ــــچ نر و هی تیش خـۆی بـه سـه و ده ندکی بیار ناوهــی وتنی جبه رپرســی شــونکه به جکردنیاسای کاری عـیراق . نازانت م یاسایه ئه

ــــــــایه ــــــــتانه په کی کۆنه یاس و دژی رسش م یاسـایه ت ئه نانه م ته ، به کرکارییه

ــه ــه ب ــاریی کۆم ــه ک به ناچ ــدی ل دوو نقازانجـی بـه کـه گرتووه توی خۆیدا هه

کانـی واقیعیه ندیـه یوه چی په که. کرکارهو وتووانـه دوواکه کوردستان هنده کار له

مولـــی حه ت ته نانـــه ته کـــه ره دیلھنـــه .ش ناکات م یاسایانه جکردنی ئه جبه قـه دا زۆر زه م بـواره له کی تر که یه کشهکرکـاران لـه وره شکی گه به که یه وه ئهیاسـاش ی کـه مانـه که و مافه ت به نانه ته. ئاشــــنا نیــــن ری کردوونــــه به ســــته دههـۆی بتـه زانینی یاساکان زۆر جار ده نه

ــــه ــــه وه ئ ــــه ی ک ــــاران ل ــــه کرک مافــه دانپیانراوه ــیان بب ــانی خۆش ــن ک و ش ب

ـــ وه ـــه ســـوودیان ل ـــه. گرن رن ـــه ئم ل وامی لـه رده بـه هاوپشتیی کرکـاریی بـه

بیــــــن وــــــای دا ده وه وی ئــــــه هــــــههـشتا ی یاساکانی کار، کـه وه تکردنه ڕهــه ــه ه ــای س ــه می به رده ر یاس ــسن، ئ و ع

ــه ــه خان ــه ی ک ــه ل ــادا ب ــی یاس قازانجــه بیانناســنین کرکــاره ــاکو ل ــه ، ت ن الی. ربگیرــت وه ســوودیان لــ وه کرکارانــه

دا بۆ تاووتوکردنی یه م چوارچوه ر له ههو ڕ یاســای کــار مــه کانی کرکــار له پرســهــــه ــــه یوه ی په النه ســــه و مه ئ ــــدییان ب ن یــــــه هه) وه مانــــــه زه(ریی به ســــــته ده

بپویــستمان زانــى چــاوپکوتن لگڵ برـوەبرى کـارو (جید بڕز شیروان مه

و بکیــن) دەســتبرکردنى کۆمیتــىیاسـاى ت بـه باره ک پرسیاری سه کۆمهیـان (و دابینکـردن 1970ى ساى 39ریی به سـته ده) بوونی ڕاستیدا دابین نه له

ــه کوردســتان لــ بکــه ــۆ کرکــار ل . ین ب ڕزیان خۆیـان داوایـان کـرد کـه به دیاره

ی وه بـــۆ ئـــه کانی بـــۆ بنـــرین پرســـیارهـــه ـــه ئ ـــه نووســـین وه ویش ب و وه م بدات

ی بــــــ هیــــــچ کــــــه مه ش وه ئمــــــهت بــ چاککردنــی نانــه ک، ته ســتکاریه دهک خــۆی بــو ی ڕینووســیش، وه ــه هه . وه ینه که ده

پـی یاسـای بـه: هاوپشتیی کرکاریی 3ک یه ر پرۆژه هه 1970ی سای 39

و بـت ئـه کریکار کاری تیـادا بکـات ده م بــه مــان بکــرن، بــه زه کرکارانــه

ــه ــستا ڕه وه داخ ــاکو ئ ــه ت ــاوی ئ وه چک یـه کان به ئینسانه و وا دیاره کراوه نه

ی و کرکارانه زۆر له. یر ناکرن چاو سهلکاتى کارکردندا گیان لدەست دەدەن ــــایبتى ئو ــــ، بت ــــان ئفوت مافیکســانى ک یکــک ل خزانکیــان

.مووچ خۆر بتـــه ر پرۆژه هـــه: جیـــد شـــیروان مه 3ک ی

ری به سـته بت، ده کرکار یان زیاتری هـهاعی(تی یــه کۆمه ضمان االجتم بــۆ )ال

کانـی موو مافه و هـه کرت کانی ده کرکاره ر لـه گـه ئه وه. کرـت ر ده کرکار مسۆگه

ـــــاری یه پرۆژه ـــــک دووچ کارـــــدا کر ک کـــــــه کرکاره وه ســــــات هـــــــات کارهــه ری کۆمه به ســته ده ــۆ نه ی ــت تی ب کراب

ـــونه ـــان ش ـــۆی ده که ی ـــته ی خ ری به سی پـی مـادده بـه و کاتـه ئـه وه یگرته نه

لــه 71 یاســای کــاری ژمــاره لــه 112و نــــشین ، یاســـای خانه1987ســـای

ردا ســــه تی به یــــه ری کۆمه به ســــته ده .کرت جده جبهى ســاى 39ب پــى یاســاى : هــاک

رییان به سته ئو کرکارانى ده 1970 م لزراوە، بمافیــــــان پــــــار یه یخـاوەن کـار بـۆى ه راستیدا وانییکرکار دەربکات، کرکار کم بکاتوە، وەســــــى خــــــۆى له کــــــار بکر وگۆڕ پى خۆى ئارژەوەندى کارەکب

.بکات

ــاره: جیــد شــیروان مه ــه تکه دی ــه ی ک لــیاره ــه تاندا هه که پرس ــه ی یاســای ، چونک

تی بۆ یه ری کۆمه به سته و ده نشین خانه 11 ڕه بۆ الپه پاشماوه

10 @ 2008 ری مبه نۆڤه ی2م ی سھه وره ی ده4ژماره @ دیناره 500نرخی @ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@No. (4), 2nd November. 2008@

و سکـسیو جاڕسکردنی جاڕسکردنــــــــه خــــــــراپ مامه ــــــــردن و ک

و و تونـد سی الواز که** کردنی مۆبهنـــــد جـــــۆری بـــــوی تـــــیژی چه

شـونی ترسین له کانی مه رچاوه سه ندک له ی کرکارانی هه نیوه. کارداکانی کار یان خۆیان قوربانـی رته که

م کاریین یــان ئــه و مۆبــه جاڕســکردن. دات ر چاویـان ڕووده بـه له وانه کردهی زۆربـه لـه ترسیه ری مه م فاکته ئهــه که ــونی کاره کان رت ــه و ش ــدا ل کان

ــان ئه) بی کتــه مه(بیرۆیــی ــه ی ی وانهنرت، کارده هزی بازووی تیـا بـه

کـاری یی، لـه میشه کاتی یان هه لهـــــه ـــــه ب ـــــان ل ـــــاری کـــــرێ ی ک م بـــه بـــه. یـــه دا، هه خــشانه خۆبهـــه یه شـــوه ـــک هه کی گـــشتی ل ندرتی بیناســــازی ک کــــه رتی وه کــــه

ندک شـونکاردا هه له. زۆرتر بوهجۆرـک کاریی به و مۆبه جاڕسکردن

کرـت ده. کرـت یر ده سـه گاتـه لهم ر کرکارک ببت، بـه تووشی هه

و کرکارانـی و منـان زۆری ژنـان بهــــه مته و که الو ــــانی الواز و که ن م و ســــه ئه کی ماســــیه ی تووشــــی که وان

قی بــوون زۆرتــر فیزیکــی یــان عــه م جــــۆره قوربــــانی ئــــه بنــــه دهو جاڕســکردنزۆرکــات . ترســییه مه

وه نکــاره ن خاوه الیــه کردن لــه مۆبــهــــه ــــاخود ل ــــه ی ــــه ن به الی و ر ڕوب

ــــــــــاره رپه سه وه رشــــــــــتیاری ک کرــت لــه م ده درت، بــه نجامــده ئه

ــک یــان کۆمه وه ن کرکارکــه الیــهــاره ــه وه کرک ــه ل ــونکاردا ه مان ش

ــــه به ــــه رامب ــــان ئ نجام ر هاوکارانیکرـــت ده وانـــه م کرده ئـــه. بـــدرت و بـــه پاشـــمله ڕوو یـــان لـــه ڕووبـــه .وخۆ بکرت کی ناڕاسته یه شوهــه ــه مۆب ــاکۆکی کاریی ل ــ ن و ملمالن

و بــــیر نــــاکۆکی لــــه. جیــــاوازهی زۆربـــه و ملمالنـــ لـــه بۆچوونـــدام دات، بــــه کاندا ڕووده شــــونکاره

. نییه جاڕسکردنو کاریی مۆبه مه ئهــــه جاڕســــکردن کردنی الوازان و مۆب

بـۆ سـته نقه ستی ئه کی ده زوویه ئارهـــــــــازاردان، هه ـــــــــه ڕه ئ کردن، ش

و ترســـاندنی تی پکـــردن ســـووکایهو و ئاکـار ڕگای قسه سانی تر له که

ــرده ــه. وه وه ک ــک ک ــت ده ئاکار کرـــــه ـــــه بخرت ـــــه خان و کردن ی مۆب

ــــــــکردن ــــــــه و هه جاڕس وه واردنو جنـو ی زبر و قسه ڕاندن ردانه سه به

چنین، نگ پھــــــــــه دان، تــــــــــهتی و سـوکایه ، القرتی کردن رکۆنه سه

ـــــــــردن ـــــــــه ڕه و هه پیک و کردن شریی گه شـــــــه و گوڕه خۆزاکـــــــردن

نین بـه و پکه ه شقه و ته )ئیبتیزاز(ــانی له ــه قورب ــه س ــیزان ر بن و مای خ

و ز گـه و ڕه و میولـی سکـسی سکسو باکگراونــدی ی زانیــن و پلــه کولتــور

ــــابووری ــــه که و کاره ئ روا هــــه. تی یو گونجاو و نـه ری بزانـه شه وته تانهــــــــــه خنــــــــــه ڕه و وام رده گرتنی ب

ــــستنه ــــکردن و فه وه دوورخ و رامۆشڕیگـای ی قوربانی له وه تاقخستنه به

ـــــه ـــــۆ دانی که دن ـــــر ب ـــــانی ت ســـــه دوورکه ـــــه وه وتن و، ســـــه و که ل

و ســــــه له و ده ی درۆ وه بوکردنــــــهت باره ی ناشـرین سـه و قـسه چیرۆک

بچـ ی که وه و ڕیگاگرتن لی له و به یـان کارـک بکـات کـه بۆ شونک

و و لدان نان تی، پاڵ پوه ستیه به مهو تـــیژی موو شـــوازکی تونـــد هـــهــــــته جه ــــــر س ــــــکاندن یی ت و ، شـــنی شـــت کارخـــستن له کی ومه و دزی

و داواکردنی پـاره سه و که ت به تایبه. وه گرتـــه تکاریی ده یـــاخود خزمـــهـــکردن ـــه جاڕس ـــرێ کردن ده و مۆب کـــانی واده ـــته ی ئه دان ـــی و ئه م س رک

و ســـپاردنی کـــاری وا کـــه حاڵ مـــه نـدی نییـه یوه یـان هیـچ په بمانایه

ــه ــایی کرکاره ب ، وه کــه کــاری ئاسی کاتـــی گۆڕیـــنی خـــشته. بـــتــــه ئه ــــار ب ــــدانی ک ســــتی ده نجامنجامدانی کار ی ئه وه ست بۆ ئه نقه ئهی وه کردنــه ختتر بــت، ئاگادارنه ســه

زانیـــاری ت بـــه باره کرکـــار ســـهی، کـه نجامـدانی کاره پویست بۆ ئه

ی کـــه وه ناچـــارکردنی کرکـــار بـــهخـۆی کارک بکات بزیکردنی بـه

شـیک ک به ی وه وه تدا بت بـۆ ئـهحیـساب بھنرـت گروپی کار به لهــه چه ــد نموون ــری ن ــه ی ت و کاریی مۆب

.جاڕسکردننـــی ـــسی جۆرک ـــکردنی سک جاڕس

برتییـه ، که جاڕسکردنه ت له تایبهکی سکـسی یـه ئاماژه ر جۆره هه لهکــاتی کارکردنــدا لــه خوازراو کــه نـه

ـــی به و که دات ڕووده ـــه س ـــه رامب ر بــــــــــه حه ڕه نا ــــــــــه ر تک و و بزان

ـــــــه گوڕه . ی بزانـــــــت رییانه گه ش کرــت بــه جاڕســکردنی سکــسی ده

کــی ی نووســراو، یــاخود زاره شــیوهو مــ نــر. یی بــت ســته یــان جهکرــــت قوربانــــی ردووکیان ده هــــه

ســت ده. جاڕســکردنی سکــسی بــنر شـوازکی یان هه بۆ بردن، گرتن

خوازراو، یی نــه ســته وتی جه رکــه بهـــه ته ـــه ر ش ـــه و نوکت ـــک ک وو جن بت، و مانـای سکـسی هـه رۆک ناوه

و تروانینــــی داواکردنــــی ســــکسو ر و پیشاندانی شتی بزارکه ناشرین

و ی کـــارتۆنی ک ونـــه ناشـــرین وهـــه ئه ـــدانی جوو ـــسی نجام و ی سک

ـــشاندانی به ـــه پی ـــسیه ش کانی سکو فۆنکرنی سکــسی لــه و ته ســته جهکردن شــــوازی و القــــه وتکــــردن زه

جۆری جاڕســــــــکردنی جۆربــــــــه .سکسینر ســــــه ری جاڕســــــکردن له کاریگــــــه :قوربانی

ــه جاڕســکردن ــه و مۆب ــه کردن ل ی پلـــاوازه ـــدا جی ـــدیی خۆی ـــه تون م ، ب

ــشه ــته یه ک ــه و ده یه قینه کی ڕاس بترناک، تـــه خواردنی خه ربـــه هـــۆی زه

ـــه وانه له ـــه ی ـــی کاریگ ری زۆر خراپــــه له ــــه س ــــار، ب ــــه ر کرک ت تایبــان، هــه ن مــه مته که ــه. بت و من و ئ

یان لـ قینه ئازاری ڕاسـته وانه کردهکرـت ده ئازارـک کـه. وه وته که ده. یی یــان ســایکۆلۆجی بــت ســته جه

ســی که نھا بــه شــی تــه که ریه کاریگهــــه ــــتت به ناوه وه قوربانی ــــو س ک

ــــــه شــــــی ده که ره وروبه ده . وه گرت ی بـه کـه ریه ندک جاریش کاریگه هه

و کۆتایی هاتنی خـودی جاڕسـکردنــــه کردنه مۆبه ــــه ک ــــایی نای . ت کۆتــی کرــت کرکارانــک کــه ده قوربان

ـــــــه ـــــــه م کرده ئ ـــــــه بکه ن وان ونوان ئـــه ی کـــه وه ی لـــه وه بیرکردنـــه

وان خۆیـان و ئه کیان کردووه یه ه ههـــه ن کـــه و جاڕســـکردنه هۆکـــاری ئـــت پیـــان ده ـــه کر شـــیوازکی و ب

ــه ــه نگ ــه تیڤ س ــان بک . ن یری خۆیســتدانی ده هــۆی له کرــت ببتــه ده

و ژیانـی کـارکردن لـه خۆبوون بوابه

ســــتی و وونکردنــــی هه ئاســــاییدای وه مبوونـــــه و که نـــــدگرتن هه خۆبه

و شــــواندنی درکــــی ڕــــزی خــــۆ وشونی له و جگا بۆ خۆی که سه که

کرــت ده. ی خۆیــدا وه جیھــانی نــاوهسـتی مھنانی هه رهـه هـۆی به ببتهو زاریی رمه و شــه و بســتلبان تــرســـــــــــه ناڕه ـــــــــــه تی ح و مۆکی و خ

و وه و خۆشـــــاردنه وه خۆخواردنـــــهـــــه وه وتنـــــه دوورکه . شـــــونکار لیدابوونــی هــۆی په بتــه ها ده روه هـه

و سانی تـر که کردن به گرفتی متمانه .کانی تکچوونی ئاکاره

ـــه نگـــه ڕه ـــشه ئ ـــان یه م ک قوربانیخۆشــی نه تووشــبوون بــه بکــشته

ــه د ــه مۆکی و خــه ڕاوک وه و بیرکردنقوربانیـان ندک له هه. خۆکوژی له

ـــه بـــه ، له کـــوژن خۆیـــان ده ی وه ر ئـــه خ دۆزه بتـــه ژیانیـــان لـــ ده و ب

ودۆخیـان بار ن کـه گـه نجامک ده ئهکرــت روا ده هــه. رگیز چانابــت هــه

یی ســته نــدک مــاکی جه تووشــی ههک بستلبانی سایکۆلۆجی ببـن وه

ســتدان یــان زیــادبوونی کــش، ده لهو شــــــــه ریه وتکچوون، سه خــــــــهقوربانـی . ده و ئـازاری گـه شه پشتیه

سـی تـر زۆرتـر که لـه وانه و کرده ئه ری تـووش بـوون بـه گه م ئه رده به له. بـــــت خۆشـــــی ئۆرگانیـــــدا ده نه

روا کردن هــــه و مۆبــــه جاڕســــکردنـــــۆی که ده ـــــت ه ـــــه ب ی وه مبوون .مداریی رهه به

ــــــــه ــــــــه به ل ــــــــکردن رامب و ر جاڕس کرت چی بکرت؟ کاریی ده مۆبهـــــه هه ـــــتکردن ب ـــــوده س و یی ئاس

ــــــه ــــــوون ل ــــــه دوورب و کاریی مۆبــه ــه جاڕســکردن مافک ــی مافه ل کان

ــسان ــاران ده. ئین ــه کرک ــت ئ وه ب سـانی الواز کاریی که مۆبـه بزانن که

. کرـت ڕابگیرـت و ده ند نییـه سه په بــزانن کــه وه بــت ئــه قوربانیــان ده

هــۆی بــت بــه ی تووشــیان ده وه ئــه . نییه وه ی خۆیانه ه ههتووشــی کرکارــک کــه نــده رچه هه

بــت وا کاریی ده و مۆبــه جاڕســکردنـــت ده هه ـــه س ـــات ک کانـــی بژاره کندـک م هه به می سنوورداره رده به

ـــار کرده ـــه ک ـــه نیی ـــوازکی و ب شو نـاو شـونکار کرـت لـه ئاسایی ده

. ربگرـــت ک وه کۆمـــه وه ره ده لـــهر ســــه خــــد له کان جه وه توژینــــه

ــۆ ن کــه کــه ده وه ئه چــاترین ڕگــا بـــه ـــاران ل ـــتنی کرک ـــه پاراس ن الی

م راهــه فه وه کانــه کریکاریه ڕیکخــراوهـــــت ده کخـــــراوه ئـــــه. کررکی ڕ

ندیکا یــان حزبــه کان، ســه کرکاریــهباتکردن بـۆ نھا خـه کان، ته کرکاریه

تیـــه چینایه دیھنانی ئامانجـــه بـــهو کو ئـــه ، بـــه کـــان نییـــه دوورماوه

ــه ئه ــه رکان ــته خ ــۆ خواس باتکردن بــــــستیه کان ســــــته وده م ده و پداوی. وه گرتـــــه کانیش ده ییـــــه نووکه ههـــه ـــه ی و گرنگـــترین خواســـت کک ل

ـــــــستیه ـــــــه نووکه هه پداوی کان یی ندروسـته ودۆخکی ته خوقاندنی بار

ی وه مکردنـــــه که. بـــــۆ کـــــارکردنکاندا شونکاره کان له خواردنه ربه زه

و نجامی جاڕســـکردن ئـــه لـــه کـــهـــه ـــه که کاریی ده مۆب شـــکی به وه ونـــاکردنی بار بایه ـــداری چ ودۆخـــی خ

ـــــــــــــه ـــــــــــــارکردنی ڕۆژان . ن کو حزبــی ندیکا ی ســه وه ئاگادارکردنــه کـه نگاوکـه مین هه کـه کرکاریی یه

ــــــانی ده ــــــاریی قورب ــــــ کرک بو ندیکا ر ســـه گـــه ئه. وه یبنتـــه هه

ـــه ـــی ن ـــاریی بوون ـــی کرک بوو حزبــــسته ــــاران پوی ــــۆ کرک ــــار ب کو ســــــــازدانی خۆڕیکخراوکــــــــردن

ــــه ڕکخراوه ــــه ی ــــه ک بک ــــه ن ک لکانــــــــــی و لۆمپنه نکــــــــــار خاوه

ناوخۆشــــــــیان ) کانی تــــــــه خه( .بیانپارزت

رکی ڕکخــراوه ریــشدا ئــه رامبه به لــهــــــه کرکارییه ــــــه کان ــــــرس ک و ت

و نـد بگـرن هه کانی کرکار به سته نهــــرن ــــاران ڕاد ــــۆ کرک ــــوێ ب و گ

ســــــتی و هه ن کیان بکــــــه کۆمــــــهـــه ـــه بواب ـــا بژنن و وه خۆبوونیان تی

ـــــــاره ـــــــۆ ی کرده ڕگاچ ـــــــی ب ن بگرنـه کـه رکردنی بارودۆخه سه چارهی رکی ڕکخـــراوه روا ئـــه هـــه. ر بـــه

هۆشـیاریی کرکاریـی که کرکارییه ت بـه باره و کریکاران سه وه بوبکاته

وانـــه و له شـــونکار تی لـــه المه ســـهــه خــه ــه به بات ل و ر جاڕســکردن رامب . وه کاریی هۆشیار بکاته مۆبهتوانـن مان کاتـدا کرکـاران ده هه لهــه هه ــر بک ــاری ت ــدک ک ــه ن له ن وان

کار ســی مۆبــه که لــه وه وتنــه دوورکهســت ی ده که ی جاڕســکردنه وه رلــه به

ــــــــۆ پبکــــــــات، هه ــــــــدان ب وکار بـۆ سی مۆبـه رامۆشکردنی که فه بـه ندیـه زامه سـتی ڕه و هه ی ئه وه ئه

تـی توانیویه خشت که به کار نه مۆبه. تکردنی قوربانی حه هۆی ناڕه ببته

سـی ر که رامبـه به کردن له توند قسهی وه ی بــه وه و ئاگادارکردنــه کار مۆبــه

ــــــــ بھنیــــــــت کــــــــه . وازی ل، یـــان نکـــار ی خاوه وه ئاگادارکردنـــه

رشتیاری کـار لـه رپه و سه ر به ڕوه به ر جاڕسـکردن لـه گـه کان، ئه ڕووداوهـــــه ـــــاره ن خاوه الی ـــــه وه نک نجام ئـــــه ـــــسه. درابوو ن ـــــه کردن له ق ڵ گ

ــــان ــــزان هاوڕیی ــــی و خ و داواکردنــه ــه کیان، ئه کۆم ــه گ ــه ر ل تی المه س

ران بـوو پـۆلیس ئاگـادار خۆی نیگهسوود ش به وه کرت ئه ده. وه بکاته

نـدک خولـی شـداری هه به بت کـهـــوازه ـــی ش ـــه فربوون رگری کانی ب

ــه ــه ل ــۆ ئ ــت ب ــه وه خۆکردن بب ی لخـۆی رگری له الماردا به تی په حاه .بکات

کراو سـی مۆبـه که که خداره زۆر بایهکــــان بنووســــیت تۆمــــاری ڕووداوه

کان، شــداره به ســه ، که کــه ڕووداوه(و چــــی )ی کــــه رواره و به ی کــــه کاته

. ی ڕگای لبگرـت وه بۆ ئه کردووه دنیـابن کـه وه بت کرکاران لـه دهو ڕـساکانی شـونکار واوی یاسـا ته

ڵ گـه کردن له ـه و مامه بۆ ڕگـاگرتنو زانــن و جاڕســکردن ده کاریی مۆبــه

نــــدک جــــار هه. لــــی ئاگــــادارنــیکایه ده ــت ش ــمی ی ڕه تنامه کر و س

ن، یـــان ش بکـــه نووســـراو پـــشکهو ن بکه ر قسه ڵ پارزه گه ت له نانه ته

ــایی وه ــاریی یاس ــه ئامۆژگ ــرن ب ربگو کار ســی مۆبــه ر که گــه ت ئه تایبــه

کرــت ده. نکــار بــوو جاڕســکار خاوهـــه ـــت ک ـــۆی بلو ـــار ب داوای کرک

نکار بکـات خاوه له وه بووکردنه ره قهــه ر تووشــی زیانــی گــه ت ئه تایبــه ب .و سایکۆلۆجی بووبت یی سته جهک کار بکات کریت کریکار کۆمه ده

کانی نجامه وئه ر بار سه بۆ زابوون بهبوون تکه بۆ نموونه. دا کاریی مۆبهڕـزی بـۆ ی کـه سانه و که ڵ ئه گه له

ــایلن ــه ق ــاتر ب ــدانی زی ــته و بایخ ششـــداریی و به کانی ژیـــانی تیڤـــه پۆزه

تیان زه لـه ی که و چاالکیانه کردن له . یه بات یاخود تیایاندا کارامه ل ده

نا بـــۆ س پـــه نـــذیک کــه بۆچــی هه ن؟ به و جاڕسکردن ده کاریی مۆبهکانی تـر جـاڕس س خه ندک که هه و کاره ئه پیان وایه ن چونکه که ده

ڵ گــه س له نــدک کــه هه. ئاســاییهـــــــــد و جاڕســـــــــکردندا وتیژی تون

پیـان جۆرـک کـه بـه بوونه وره گهـــه وایـــه ـــه وه ئ کی سروشـــتی ڕگایــه لــه م ئاکــاره زۆر جــار ئــه. ژیان

وه ره ورووبـــــــــــه ی ده ژینگـــــــــــهــــت رده وه ــــاری وا هه. گیر ــــه ج ی

و یـی بـردن ئره م ئاکاره ری ئه پانهـــه ـــرس زانی ن ـــان ت ـــی و ی و خراپحاسانی تر ی که وانه ی ئه زۆربه. بوونه

ن زۆر جـــار خۆیـــان کـــه جــاڕس ده ت بـه باره تیڤیان سه ستکی نگه هه

ســـــــتی و هه یـــــــه خۆیـــــــان ههمیزیان و کــه خۆبوونیان نییــه بوابــه

و یـــه ر خـــودی خۆیـــان هه رامبـــه بهــه هه ــت ب ــه س ــه و ڕه نھایی ت وه تکران لــه ن کــه کــه ســت ده و وا هه ن کــه ده

و ژیـــانی خۆیانـــدا هزکیـــان نییـــهژیانی خۆیانـدا خۆشیان له یه وانه له

و ئــازاردان بــن وتیژی قوربــانی تونــدو وان جاڕســکردن ئــه. یــان بــووبن

ــــه ــــه کاریی وه مۆب ــــۆ ک ڕگای ک بو و کۆنـترۆڵ هزی بـه ستکردن بـه هه م لـه بـه. هنن کارده خداریی به بایه

نگـــه مـــدا ڕه تی که ـــه نـــذیک حه هه یــان لــه ڕاده ســتکی زیــاد لــه هه

ـــه هه خۆبه ـــدگرتن ه ـــدێ هه. بت ن نگروپـی ست بوون بـه یوه جاریش په شــــــداری لــــــه و به کاران مۆبــــــه کـه و جاڕسـکردندا ڕگایه کاریی مۆبه

.جاڕسکردن بۆ خۆدوورگرتن لهمای ر بنـه سه بژاردنی قوربانی له هه

ی وه کـو ئـه وه. کرـت جۆر ده جۆربهـــــه ـــــه که ک کراو لـــــه ســـــی مۆبلتوری زی یان که گه کی ڕه تیه مایه که

جیاواز بـت، یـان میولـی سکـسی کی ماسیه یاخود که بت جیاوازی هه

یـان . بت قی هـه یی یان عه سته جه که ســه ی که وه ر ئــه بــه له زۆر ســاده

کاران ی مۆبــه وه ڵ ئــه گــه واو له تــه، وه تـه نایه کی چاکه یه پیان نموونه

ــه وه ڵ گــه ی جلــی گونجــاو له وه ک ئر ناکـــات، بـــه م له رده ی ســـه مـــۆده، نی منــاتره مــه ، ته بایــه کورتــه

ــدووه که ــتره ، زیره م ــاوه ک ڕی ، بیروب ر بـه ر هـه ، یـان هـه یـه جیاوازی هه

ســـی تـــر ی که وه رئـــه به نھا له تـــه . ستدا نییه رده به له

ســــانی کاران که زۆر جــــار مۆبــــه ی کـه وانـه وتوو و ماندوو ئه تاککه به

ــــــه رده وا ده و ون برینــــــدارکردن کو کردنیان ئاسـانه شـه و گوڕه ئازاردانــه ــارزن متر ده ک ــان بپ ــوانن خۆی ، ت

کانی خۆیان به ی کاره وانه یاخود ئه نـه که درت ده نجامـده ختی بۆ ئه سه .کاریی و مۆبه تی جاڕسکردن بابه

ری کاریی کاریگـه و مۆبـه جاڕسکردنــه ــه تیڤی له نگ ــودی که س ــی ر خ سسـی زۆر جـار که. یه کاریش هه مۆبهکار تووشی گرفـتی جۆراوجـۆر مۆبهــــــه ــــــاتوویی ل ــــــه یوه و په لھ ندی. بـــت کانی خۆیـــدا ده تیـــه یه کۆمهــــــه هه ــــــدکیان ل ــــــه یوه په ن ندی

کانیــــــــشیاندا لــــــــه تیه یه کۆمهوام رده کارییـدا بـه و مۆبه جاڕسکردن

و کانیان نـاو خزانـه گاته بن تا ده دهو خرــت داده کــه ش بازنه و جــۆره بــهڵ گه ندکیان له هه. بت وام ده رده به

ــشه ــن ده یاســادا تووشــی ک ــا ب و تـــــه ده ـــــاریی گات ـــــه تاوانک و چوون

. وه زیندانه

زمانی کانی به مید وتاره تۆما حه* یانکاته و هاک ده نووست بی ده ره عه

ی نـوێ واژه سـته لک ده کوردی، گـه ن کــــــه دا هــــــه م وتارانــــــه لــــــهــه رامبه به ــه رک ــه یان ب ــوردی نیی ، ک

ـــه ـــاخود زۆر ب ـــه ده ی ـــه گم کار ن بی جاڕســـکردنمان وشـــه. هـــاتووهـــره ـــه ل ـــاتی ته دا ل ـــی حه جی ڕوش . کارهناوه بی به ره عه

کاریـی و مۆبه کردن ی مۆبه وشه** ــه ــه mobning ل وه ی ئینگلیزیخـودی ماناکـانی لـه کـه رگیراوه وه

ـــه وتاره ـــه دا ڕوونکراوه ک ـــه. وه ت م ئ. ری نییه رامبه کوردیدا به له یه وشه

عید لـه د سه مه ق محه مامۆستا فایهــه وتاره ــدا س ــه باره کانی ــه بابه ت ب تی کان وشــــــــــه ییــــــــــه رده روه پهجگای مۆبنینـگ راسانکردنی له ههپمــان م ئمــه ، بــه کار هنــاوه بــه

ــه ــوو ک ــه واب ــه ئ ــه یه م وش ڕووی لی مۆبنینـگ وشـه لک لـه گه ماناوهچاکزانی وامان به ر بۆیه و هه دوورهی خـۆی که سـه ک ئه وه یه م وشه ئه .کاربھنین دا به م وتاره له -ماڵ علی شه-

*شونی کاردا جاڕسکردن له دکتۆر تۆما حمید

11 @ 2008 ری مبه نۆڤه ی2م ی سھه وره ی ده4ژماره @ دیناره 500نرخی @ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@No. (4), 2nd November. 2008@

ــــات ب 24/9/1992شــــوى همشکمدا ک ئـم ووتارمـان ئامـادە نکـــــردووەو درەنـــــگ بـــــوو بـــــۆ کیـانى لـیژنوەى هاوڕئاگادارکردنهر بــۆی دەســتم کــرد ب نوســینى

و وەها نوسـیبوم ک خۆشـم ووتارکبیخونموە بـۆی گـوم بزۆر هو ــم ل ــا باس ــوو تنھ ــانوانى نداب زمهلومرجــــى ژیــــانى ســـــردەمى

و و ڕاپرین و جنگ میلیتارزمى بعسو زەرورەتى کۆبوموەمان ل بکاریی

ـــــــارى دا وەک ڕکخراوکـــــــى بکو ئامانجیــشمان )یکــتى بکــاران() کــارى گونجاویــان بیــمى بکــارى(

ـــت ـــى . ب ـــش کات ـــانى پ ـــۆ بی بدیـــــــاریکراو چـــــــوین شـــــــونى

وەکــــــون ــــــى کۆب و لوێ کابرایک ر بـــــ ـــــشکى بس ـــــى م بتمنباوەشـــــک فـــــایلوە دانیـــــشتبوو ـــــــــتپکردنى ـــــــــاوەروانى دەس چکۆبونوەکى دەکـرد لگڵ یکـک

وەستا (لو هاوڕیان ک پم وابت و کوتیــن بــوو چــوین الى) حــسن

قس کردن لگى لمان پرسى ئو و عریــزە(فــایالن چیــن ووتــى ئوە

ـــــــــــــارى 1500مزبتى کرکل کاتى حکومتى بعس ) دەرکراوە

داو مــن دواى کــشکیان کوتــووم ئینجــا ئو کوت پرســیار ل ئــمو ـــان ـــم چیم ـــت ئ ـــست بزان دەیویپدەکرت ئمش ئوەمان بۆ ڕۆشن ـــت لودەمان ـــمئ کـــردەوە کـــــــــــوونوە ـــــــــــاى ڕکخراوب ڕگداواکاریکانمـــان بدەســـت بھنیـــن

و مزبت نک بتنھـــــا عریـــــزەسرکى باداو ووتى ئوە مـن چنـد ـــیرەی ـــیرەو ئو دائ ـــا ئم دائ سئکم ل کــاتى حکــومتوە هتــا

ـــردووە ب ـــۆى نک ـــستا کس خ ئــوە ــا ئ ــشکمان ئنج ــاوەنى ک خئتوانن هیچیان پبکن؟ ل وەمدا

ــمر ئگو تــۆو خاوەنــى ووتمــان ئفایلکان پکوە کاربکین دەتوانین

ــسپنین ــریاندا ب ــا . بس ــى ج ووت م فــــایالنم خــــاوەنى ئکـــوا، ب

لم ... و نـاین زۆرکیان بـزاربوونــاتک ل دەســت ــووین ک ــساندا ب قو پکردنى کۆبونوەک نزیک ببـوەوە

ــــــن ــــــوو هوبدەی ــــــمش دەب ئ وە کینشـــــــداربووان کـــــــۆبکب ى بســـانو کل جـــگهـــاتبوون ب

ـــوە وەســـتابون ر پیرکو وەک ســـ ــــــــاتر ل کســــــــک ل 100زی

کـــــاخ ـــــاو ب ـــــونوەکدا لن کۆبدانیشتبوون بڕاستى هستم دەکـرد

ــووم و قۆناغکــى ئو ڕۆژە لدایــک ب کرد، چونکژیانم دەستى پ نوێ لــــیارى ــــوو برپرس ــــارم ب یکم جــــــــى ــــــــتپکردنى ڕکخراوک دەس

و جمـــاوەریى بـــکوت کرکـــاریى دا کــان ــتۆم لگڵ ئو هاوڕی ئسزۆرکیــــانم بو بــــۆنیوە ناســــی، هاوڕکانم ئاگـادار کـرد ک ووتارکـم ئامــــادەکردووە بــــۆ ســــرەتا بم

حاجــى (داوایــان لکــردم کدەبــت بیخونتوە ووتم بۆ ووتیان ) ئنوەر

چونک ئو بتمنترەو خک زیاتر بڕاســت ئــم . هتــد...و ئیناســت

زۆر ترحکیــانم ال دواکوتــوو بــوو نــــدە وەک خــــۆم زۆرم پــــرچهئاسایى بوو هرکسـک ئو ووتـارە بخـــــــونتوە بم نک لبر ئو

ن(هۆیـــانمتنـــج بـــک و گو خئمــان دەکرــت ) و نناســین ناســین

بکــارو هــسوڕان بناســرنوە نک ـــۆ ـــاو، خ ـــۆمگى ب ـــاوى ک ب چ

هـسوڕاوبوو بم ) حاجى ئنوەر(

وەیــــون ــــادەکردنى ئو کۆب ل ئاممــن بۆخــۆم . دەورکــى نبیــنى بــوو

بووم نزیکترین هاوڕى بم نابـت ل ڕکخـــــراوەى جماوەریـــــدا ئو ــــارو ــــ ک ــــت ئب بکر ــــوەران پـــسوڕانى ئو کســـ لبرچـــاو ه

ـــت و بگیرشـــداربوو ئکـــى بو خبهرحـاڵ ئوە یکم . بیارە بدات

کۆبونوە بوو زۆر کـش نبـوو مـن م چـــــونکباســـــدەک مئ بـــــۆی

ترســی بــۆ دواتــریش ئم پــوەرە مهو تـازە تا کـۆن هه. ئم دروست کرد

،ـــوەر نـــیتى پنـــدامئ بـــوون لبرچاوگرتنــــــــى و له هــــــــسوڕان

برژەوەندى ئو چینى نونرایتى و پــوەرەو دەشــکرت دەکى گرنــگ

ئوەى تــازەش دــت لو ڕگــایوە ــراوبت ــاى ناس ــا لو ڕگ ــک ب و خ

.هسوڕانیوە بیناسن و قسوباسى ئامادەبووان دواى ووتار

یکـتى بکـاران (بریارى پکھنـانىدرا و لـیژنى یکمـى ) ل سلمانى

هبژـــردراوى کۆبـــونوەى گـــشتى وەستا حسین، ( ئوەى بیرم مابت

حــاجى ئنــوەر، وەســتاحم ئمیــن، وەستا نوزاد، ئنوەر سـالح، فـاروق عبدالله، ئازاد کـریم، ئکـرەم محمـد

، سردار عبدالله، دـشادە )چاوشین(ڕەش، ســــالم مــــارف و وەســــتا

کیان ..) عبــداللنــده بــوو ڕەنــگــه ــوبتن ب ــریش ب ــى دوات نونرایت

بم ئمان هندکیان پش تریـش ـــــــوو وەک ـــــــۆ کردب ـــــــان ب کاری

....هسوڕاو

ــــاران ــــتى بک کــــاندنى ی ــــۆ ناس ب :چیمان کرد ؟

ژمــــارەى درــــژەى بــــابتک لــــه ... داهاتوودا بخونوە

ــــــــــلمانى لرۆژى 12/3/1991ســــــــــات، ل ســــــــــروبندى پکھ

برەى "کشمکــــــــــــــــــشکانى ل دژى شـــوراکان ل " کوردســـتانى

هوەشایوە 18/3/1991رکوتى ک لـــــ ـــــى بش ـــــۆى سازش ب ههـــسوراوانى ئم دەســـتی لگڵ

کـــــــــۆمیتى "، لوەو بدوا "برە"رابرو " نونرانــــــــى شــــــــوراکانئمى ل . رنوینکرى شوراکان بوو

یخـــوننوە یکـــک ل خـــوارەوە دهییو دەستکانى ئیاننامب.

و و ئــــــابوورى داواکـــــاریی سیاســـــى کۆمیتیکانى شوراکان

ـــدو شـــرتى ▪ ـــ قی ـــازادى ب ئـــــاوەر، (سیاســـــى ـــــازادى بیروب ئ

چــــاپمنى، ئــــازادى کۆبــــوونوە، و مــــانگرتن، ئــــازادى خۆپیــــشاندان

ــانى هر جــۆرە رکخراوکــى پکھنـــى ـــشیى سیاس ـــنبیرىو و پی و رۆش ).و نقابیک و یکتى ئدەبى

بشــــــــدارى راســــــــتوخۆى ▪ئــــازادانى همــــوو مرۆڤــــک وەک ئنــدامانى کـــۆمڵ ل چارەنووســـى ــارى ــى کاروب کــۆمڵ، وە بریوەبردن ل ر تا خـوارەوە دەبـس ت لووالین دەزگـــــا هبژردراوەکانـــــى

ــت وە بــک ــدار بوونــى خ و ببش .راستوخۆى خک بت

و هـزە چکـدارە سوپاى عراق ▪ـــواج تایبتى ـــابتى ئف ـــان ل ب یک

شــعبى و قــوات خفیــفو جیــشى .خاس دەب هبوەشنرتوە

ـــــى ▪ ـــــا جاسوس و تواوى دەزگـــــــــرکوتگرەکان ـــــــــن، (س ئم

ـــستیخبارات ـــا ...) ی وە تواوى دادگیکـــــان دەبـــــ ی تایبتى نھـــــنى

ــــــاى ــــــنرینوە وە دادگ هبوەششۆرشگانى ئاشکراو هبژـردراو

.دابمزرتـــازادە هر ▪ ـــوو کســـک ئ هم

ــن ــ دی ــان ب ــت، ی ربژــک ه دین ــت لــت جیــا بــت، وە دیــن دەبب

ــــــــى . دەوت مــــــــافى دیاریکردن ،ــکتر میللچــارەنووس مــافى ه ل ــ ــازاد ب ــى ئ میللتــى کــورد دەب ــدا ب ــاریکردنى چارەنووســى خۆی دیـــدى و هر شـــوەیک ک ب ڕەزامن

ــــى ــــاوەرو خک ــــشتى جم ڕاى گ .ڕاپڕیوو زەحمتکش بت

ـــوو ▪ ـــت ل هم بـــان ئ ئافرەتـــدا ـــدا لگڵ پیاوان ـــانى ژیان الینکو یکـــسان بـــن وەک برهم هنـــان

و و سرپرشـــتى خـــزان کـــارکردنـــى ـــانى سیاس ـــنبیرى بوارەک و و رۆش

ــــــــدان رەپــــــــداریکردنى پ و بش .دەسکوتکانى خزمت ب کۆمڵ

ـــــى دەســـــتبجى هر ▪ بردانــت به ک کــی ــچ کس سیاس و هی

نابت ب هۆى سیاسى بـوونیوە وە یــــان ل ژــــر بیــــانووى تکدانــــى

دژى " تخریــب"و ئاسایــشى دەوت .دەوت بگیرت

هموو کس دەبت ئازاد بـت ▪چکى هبت یان چک هبگرـت، ــــت لگــــر بر ــــاب وات کس نــاوەرى ــداربوونى جم ــبر چک برام

.راپریوداــک ى خــ ــى زۆرە مل ــۆچ پکردن کــــۆ ــــک ب ــــوو کس قدەغی، همــۆی ــانى خ ــونى ژی ــى ش و هبژاردنــــشتجبوونى خــــۆی و شــــونى نی

ــــفرکردن بــــۆ هر شــــونک س .بیوت ب تواوى ئازادە

دەســــــــتى برەوپــــــــش بردنــــــــى

بزووتنوەى شورایى12/3/1991

بــۆ پکھــاتنى شــوراکان لکــارگو ـــدا ـــامو . گڕەککان ـــرەوە بیانن ل

بانگوازەکان بۆ پکھنانى شوراکان ـــان ـــارگو گڕەکک ـــتى لک و لئاس

سرتاســــرىدا، بتواوى شــــاردا بودەبـــــــــوونوە، هاوکاتیـــــــــش دەستدەســــــــت هــــــــسوڕاوانى

و جماوەرکــى بــزووتنوەى شــورایى ـــــش ل تکـــــارو زەحم زۆر لکرک

ـــان ـــارگو گڕەکک و شـــونکانى کـــــکى ـــــۆ بن ـــــاتن ب ـــــرەوە دەه تسراسرىو قسو بـاس وتنـسیقى پویستیان دەکرد، لـرەوە دەچـوون و بشون پکھنانى بنکى شوراکان

و بـــــۆ کۆبـــــوونوە گـــــشتییکانــــارگو ــــوراکان لک ــــانى ش پکھن

ســـرئنجام لســـ ... گڕەککـــانکـــارگى ســـرەکى شـــارى هولـــر

) و کارگى جـگرە و دەواجن نسیج(گڕەکیش ) 17(و ل شورا پکھاتن

.بنکى شوراکان دامزرانـــۆ لئاســـتى سراســـرى شـــوراکاندا ب

و بڕوەبردنـــى کارەکـــان سرپرشـــتىلـــــیژنى ) 5(لکـــــۆمیتى بـــــادا

وانــــــاتبوون، ل ــــــتى پکھ سرپرشلیژنیک بۆ پوپاگندەو لـیژنیک بـۆ

ـــاپ ـــیژنیک بـــۆ چ ـــردنوەو ل و بوکــــوراکان ــــدارى ش ــــتى چک و سرپرش

لـــیژنیک بـــۆ پیوەنـــدىیکان لگڵ و شـونکانى شوراکانى شارى سـلمانى

ــــر ــــارگو .. ت ــــکى شــــوراکان لک بنگڕەککـــان پیوەنـــدى ڕاســـتوخۆیان بم بنـــــک سراســـــریوە دەکـــــردو پداویـــــــستییکانیان لـــــــرەوە وەم

.دەدرایوەـــــى " ـــــش بردن رەوپى بدەســـــت

ـــــورایى ـــــزووتنوەى ش ـــــو " ب وەکناوەندکى سراسـرى بـۆ رابرىـو رنونیکردنـــى شـــوراکان ل شـــارى

8ل ..ی شورایی وه ی بزووتنه پاشماوه 8ل ..دانکی رهه ی مژووی سه پاشماوه

ـــاره ـــاران ژم ـــای 39 کرک 1971ی ســاوازه ــه جی ــاره ل ــاری ژم ــای ک ی 71 یاس ...1987سای

مافـی 1971ی سـای 39 یاسای ژمـارهــه ــاران ل رکردنی به ســته ی ده له ســه مه کرک

ــــشینی خانه ــــایی ڕاژه ن و و پاداشــــتی کۆتری به ســته و ده ی کرکــار ژمارکردنی ڕاژه ئــهری به ســـته و ده ری به ســـته و ده ندروســـتی تهم یاسـای کات، بـه ر ده وتن مسۆگه رککه به

ت بــه کانی تایبــه له ســه مه کــار داکۆکــی لــهک کـاتی ئیـشکردن وه کات لـه کرکاران ده

ی فتانـــه تی هه و مۆـــه عاتی کـــارکردن ســـهــه کرکــار نه و مۆــه تی ســا ــاران ب ی کرکــــه ــــه یوه و په وه مووچ ــــت نام ــــار س و ی ک

و سـنووردارکردنی پاراستنی ژنـانی کرکـارـــه ـــاری کرکـــاری خـــوار ه و ســـای ژده ک

.پاراستنیانـــه خاوه ـــدی کـــار وه رژه پـــی به نکـــار ب و نک هنین نــــه کارده م کرکــــار بــــه رهــــه بهــاره. س وه هــه ــه دی ــه ل م یاســای کــاریش ئ

، تــــاکو ئــــستا هیــــچ ی پــــدراوه مافــــهدژ کردووه ش نـه کرکارک سکاالی پشکه

ی تانــه و بابه ی ئـه ربــاره ن کـار ده خــاوه بـهر گرفتـک هـه باسکراون، دیـاره وه ره سه لهڕگــای وا لــه ڕووبــدات، ئــه تــه و بابه لــه

. وه کرته کال ده یه که دادگای کار کشهبپى ئو یاسایى کارى پدەکن : هاکى کاری کرکـار ) درەجى ئیسابه(ب ده

ی مافی وه بۆ ئه بت% ) 65( لسرووو ل همان کاتیشدا وه نشین بیگرته خانه

چاودرى خزان ئو کرکارە خاننـشین

نى لمت رەوژوور 65ناکات کساڵ بو ئبت ئو کرکـارە ن کـوڕو ن بت نه

نابـت . کچى هاوسـرگیرییان نکردبـتو نابـت هیـچ مووچى حکومتى هبت

.مووککى هبتنــشینکردنی کرکــار خانه: جیــد شــیروان مه

ری به ســته و ده نــشین پــی یاســای خانه بــهــه کۆمه ــاره ی 1971ســای 39ی تی ژمر دووچــاری گــه ر کرکارــک ئه هــه. بــت دهـــه ککـــه په ـــات ب ـــاره وتن ه وه وه هـــۆی کــه ڕژه ــه ک ــه% 35 ی ل ــت ئ ــاتر ب وا و زی

ر گـــه و ئه وه یانگرتــه نــشین ده مــافی خانهوا کرکاریک خۆی کۆچـی دووایـی کـرد ئـه

یــه بــۆی هه ی شایــسته)وارس( جمــاوه .ری بگرت وهی بوکـراوه له بپى یاسایک که: هاک

، کرکارانـى وه ته وقائع العراقی بوکراوه. ژن ئبت هموو مافکیان پارزراو بت

بم ل کوردستان ب پچوانوەی کارى و هیچ تایبتمندیکى نیی قورس دەکات

.ب تایبتى کرکارانى کۆچکردوو-وه تـه دراوه نه م پرسیاره مک به هیچ وه(

) -هاکب پى یاسا سعاتى کـارو پـشوو : هاک

مۆت دیارى کراوە ل همووپۆژەکاندا، ـــات ـــارى پناک ـــوون. بم کس ک : نم

و خواردنی خرا کان کرکارانى جشتخانهى 7ل سعات کانی گس که ک دوکانه وه

ى شـــو کـــاردەکن 10و 9بیـــانى بـــۆ . تنانت پشووشیان نییه

ب ده: پی یاسای کار به: جید شیروان مه

ش عات کــار پــشکه ســه 8 کرکــار ڕۆژانــهزیاتـر وه ر لـه گـه شونی کـار بکـات، ئه به

رج ی زیـاتری بـۆ خـه ب پـاره کار بکات دهـــت به ـــه بکر ـــه رامب ـــه ر ب ـــاری س عاتی ک

کـدا کرکـار یه فته هه له پویسته وه..زیاتر، وه مووچــه بت بــه ڕۆژــک پــشووی هــه

. یه شی هه تی سانه مۆهئو کرکـــارانى ک ئـــستا ل : هـــاک

جنـــوبوە ڕوویـــان کـــردۆت کوردســـتان بهــۆى بــارودۆخى سیاســییوە، لکاتــى ـــان ـــان لدەســـتداوە ی ـــدا گیانی کارکردن

و زۆربى ئو کرکـاران کمئندام بـوونشوان ل شـون گـشتیکاندا ئخون، ـــۆ ئو ـــی ب ـــوە چی ى ئـــام ـــا برن ئای

کرکاران؟و کرکــاری کوردســـتان: جیــد شــیروان مهکیان زیه هیچ جیاوه وه ڕووی یاسا باشور لهـــه ـــه نیی ـــه ل ـــه الی ئم ـــاف ، ه و مان مرکرکارکی باشـــوری هـــه یـــه رکیان هه ئـــه

سـلمانی بمرـت یـان دووچـاری عیراق لـهنشین یـا مان مافی خانه وتن بت هه ککه پهــــــه په ــــــه رده وتنی به کک ــــــه ک وا وت ، ک

برـت ده رمی کوردسـتان پ کرکارکی ههش، وه وانــــه ی شــــونی حه له ســــه بــــۆ مه

تایی ره ســـــه کرکـــــاران لـــــه پویــــستهن ڵ خـاوه گـه له النه سـه و مه کارکردنیان ئـه

) عقد عمـل(ی کاردا ستنامه یوه په کاردا له ... وه نه ساغ بکهدووا پرســیارمان لســر گۆڕینــى : هــاک

کرکار . ناسنامى کرکارە ب فرمانبرزۆربى پکھاتى کۆمگا پکدەهنت، ـــردووە لم ـــان ک ـــوە چ کارکت ـــا ئ ئای

ویى بـــوارەدا؟ ل کاتکـــدا ئگر هـــهبــکوت مترســیوە ئوا " نتوەیک"

ئاشکرا حاشـا دەکرت ب ه، بم به

و تائـستا کریـت ی کرکـار ده ناسنامه لهساڵ ئم کشی وەک خـۆى 17دواى

و بیـــاره مـــاوەتوە، ک دەزانیـــن ئـــهکرکـــاران ل همـــوو مافکـــانى خـــۆى

ئوە پتـان وای ب بـ . ببش دەکاتدەخاتى کرکاران یاسای کار دابژرت

وجگى خۆى بگرت؟ــیروان مه ــد ش ــاره: جی ــاری ژم ــای 150 بی س

ر، رمانبـه بۆ گۆڕینی ناوی کرکار بـۆ فه 1987نــد عــسی، چه رســتی به په ن ڕژمــی کۆنه الیــه لــهـــه مه -2سیاســـی، -1: وانـــه بوو له کی هـــه ودای

.یی ڕکخراوه -3ئابووری، ــه ــوو هــه وه ســتی ئــه به عس مه ب و م ئــه ب

ی کرکــــاران بـــــۆ نــــده وه زۆرو زه پــــارهـــته به مه ـــه س ـــه کانی ش ـــه کاربھنیت ڕ ب ولوا نـاوی مان کاتدا چینک الواز بکات که هه

مان کاتیـشدا ویـستی هه وله چنی کرکارهدا ئاینـده وا لـه هلت کـه ک نه و توانایه هز

و یــی و ڕکخراوه هزیکــی سیاســی ببتــهو عــــسی ی به ر ئاینــــده ســــه ترســــی له مه

عــسی دروســت تی توتالیتــاری به حکومــهیـک وه ته ی نه ویـه کاتـک هه دیاره....بکاتوا کرکارانیـش ئـه وه ترسـی یـه مه وته بکهنیقـی نجه مه لـه یه وه ته و نه شک له ک به وه

.سوتن ده دا که ترسه قی خۆیانـــــه م کرکـــــارانیش هـــــه بـــــهو پوخـت کی چـاک ناو یاسـایه کانیان له مافه

ـــسۆگه ـــه م ـــم وای ت پکـــاران ربکرو کرری ک نونــــه کان وه کرکاریــــه ڕکخــــراوهویـست بـن ب هاوڕاو و هاوهه کرکاران ده

ــه و مــافی کرکــاران بــۆ داکۆکــی کــردن لو کانی کوردسـتان شـرعیه زگـا ته ڵ ده گه له

ی وه نه شــانده وه ن بــۆ هه عــیراق کــار بکــه ...عسی ی ڕژمی به وایه ناڕه و بیاره ئهجکارین کی جبه زگایه ده ی ئمه رمانگه فه

نـاتوانینین هیـچ ئیمـه شریعی بۆیه ک ته نهم ین، بــه دا بکــه یاســاکه ک لــه گۆڕانکاریــه

و زایی وا شـاره ر داوامان لبکـرتن ئـه گه ئه .ین که ش ده کانی خۆمان پشکه جروبه ته

07/08/2008

ئمه وه داخه به: محمد علی قادرو م ئـه مان دانابوو بـه یه پاره و به ئه

کردین، وتیـان گویان نه به شۆفرانهیـن که قایمقـام ده و دوایی داوا له باشه

ــه ــات، چونک ــاد بک ــان زی ــۆ م ــه ب و ئ ش وتمــان ئــوه ئمــه. مــه که یــه پارهین بـۆ تانبـه ن ده ج بکـه جبـه مه ئه

بۆتان زیاد بکـات، الی قایمقامیش کهن خــۆ یکــه کرا مه ر بۆشــتان نــه گــه ئه وه پـشتی ئمـه چی له که. زۆر نییه به .رگرتبوو یان وه زیاده و پاره ئه

یین گله کرکاران زۆر لتان به: هاکومــت قه ختــک لمــان ده ــن وه ده .ن ردانمان ناکه کجاریش سه یه

. ڕاسـت نییـه وه ئـه: محمد علی قـادرویت یـان خۆش بکـه س نه رکه هه ئمه

ــــووین ســــه ــــووتابت چ ردانمان ســــــردوون ــــــه دیه و هه ک 30-25 کی ی

. ک پـشتر وتـم زاریمان کردوون وه هه تا بتوانین وارداتمان نییه ئمهــه ــاتر کۆمــه وه ل کی کرکــاری پــ زیڕیــن گه ک جــار ده ین، ســای یــه بکــه نـه. گـرین رده زاری لـ وه هه 5کی یهدابیـن وه ته حکومه له و نه ندیکا سه له

ســــــیش و نــــــاتوانین که ناکرــــــت .ین خوبکه به

ر بێکارکردن سه تا ئێستا هيچ کرێکارێک لهی پاشماوه 2ل کردووه ش نه نکار پێشکه خاوه سکااڵی دژ به

م دیـدارهوه ت لـه باره ڕاسـتیدا سـه لهک ندیکایه سـه وت کـه کـه رده وه ده ئه زانــت لــه رپرس ده بــه خــۆی بــه کــهکانــــی ر ژرپینــــانی مافه رامبــــه به

دا زۆر شــــــه م به کرکــــــاران لــــــه نھا بـه تـه و خـۆی بـه ستانه وه سته ده

ـــاردن ـــه کیتـــاب ن وه و کـــاری ڕۆتینیســتی ڕی ده چــاوه. ریک کــردووه خــه ی ئـاخۆ ئاوڕیـک لـه که که ته سه ده

ڕگــای دروســت . وه داتــه کرکــاران دهوتک سـتکه ک ده ندیکایه ی سه وه بۆ ئه

یه وه نھا ئه دی بھنت ته بۆ کریکار بهکــانی کرکــاران وڵ بــدات ڕیزه هــه کـهکانیان ڕیکخراوو تیه زایه و ناڕه کبخات یهــه رتاپای ر ســه گــه ئه. کگرتوو بکــات ی

کانی شـارک لـه واخانه کرکارانی نانهستھنانی ده نگدا بۆ به کارکی هاوئاهه

توانـــــن کانیان مـــــانبگرن ده مافـــــهــــه کاریگه ر ســــه یان له وره کی گــــه ریر ڕکخراوکــی هــه. بت گا هــه کۆمــه

وری ده وت کرکاران له کرکاریی بیهریکردنیان و ڕۆی ڕابه وه خۆی کۆبکاته

نـــــدی یوه په ببینـــــت، پویـــــستهکانی خۆیـدا ندامه ڵ ئه گه له نه الیه مه هه

و چــاترین ڕگــاش بــۆ دروســت بکــاتــــه ئه ــــه م ــــه ب ی وه رپاکردنی کۆبوون

کـه رانکـه بژاردنی نونه و هـه گشتیدیھنانــی ر به رامبــه به رپرس بــن له بــه

. کانیان ندامـه کانی ئه و ئامانجه خواست شـــنه م چه بوونـــی ڕکخراویکـــی لـــه

ر ســه له وره ری گــه توانــت کاریگــه دهو دابنـت شـه م به رانی ئه ژیانی کارگه

چــاوی تیش ناچــار بکــات بــه ســه ده گرنگــه رتــه م که بــۆ ئــه وه خــه بایه

.بوانت

ر سه ی ريپۆرتاجێک له پاشماوه9کانی سلێمانی ل واخانه نانه

@ 2008 ری مبه نۆڤه ی2م ی سھه وره ی ده4ژماره @ دیناره 500نرخی @ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@No. (4), 2nd November. 2008@

:جی کریکاران ستبه خواستی ده وه رانی کرکارانه ن نونه الیه می کرێ له دیاریکردنی النی که

م ئـه ی کـه وه ئـه. ریک کـردووه خـه وه خۆیـه ری دنیـای بـه راسـه مریکا سه کانی ئـه بژاردنه هه. ئاستی دنیـادا له کانه و چاودره ری میدیا راسه شی سه ی هاوبه وه لکدانه مژووییه بژاردنه هه

خۆیـدا لـه و زانراوه کی بو یه ڕاسیزم دیارده وتکدا که سپست له سکی ڕه کاندیدبوونی کهوتنکی رکه ک سـه وه یـه م دیارده ئـه ن پیـان خۆشـه لک هـه گه. رنجاکشه ئاووگۆڕکی سه

ریکن بـه کانی ناو میدیای جیھان خـه باوه وه موو لکدانه و هه می دیموکراتی ببینن تری سیسته که نییه وه ئه که ن پرسیاره و ده ن که یر ده سه کی باوه یه له سه ک مه رۆک بوونی ئۆباما وه سه

دنیـادا وگۆڕک لـه بژررا چ ئاڵ ئۆباما هه که یه وه کو ئه بژررت یان نا، به ده ئایا ئۆباما هه پک دت؟

یه زوو ئومدانه و ئاره ئه و نه هاتنی ئۆباما دا، نه بژاردنه م هه له خداره و بایه ی گرنگ وه م ئه بهخـودی رۆک بوونـی ئۆبامـا لـه سه به. درت گرێ ده وه کانه بژاردنه ی هه نجامه م ئه به ریکه خه

ــه ــه مھنان رهــه ی به رانه وســنه می چه مای سیــسته بنــه خۆیــدا ناتوانــت هیــچ ل و کــارکردن لم ئـه. ی ئۆبامایه وتنی دیارده رکه کانی پشت ده خدار ڕاستیه ی بایه له سه مه. مریکادا بگۆڕت ئهو حیـسابی سـترت ی ئومـدی پـ ببه وه جگـای ئـه بت لـه نجامکی هـه ر ئه هه بژاردنانه هه . وه و لکبدرته وه بخونرته ر بکرت، پیویسته سه له

داری و نــه کی کرکــار تی خــه زایــه و ناڕه یــی ی پــ بوونــی جــامی توڕه هــاتنی ئۆبامــا نیــشانهوتنـی رکه پـشت ده لـه. م وتـه دارانی ئـه رمایه و سـه تی بـۆرژوازی سـه ر ده رامبه به مریکایه ئه

ک یـه نگیزه ، ئه یـه یی هه و ڕیشه وگۆڕی قووڵ بۆ ئاڵ وره ، خواستکی گه ڕۆکیت ئاسای ئۆباماوهدا وه هیـچ گومـان لـه. بگۆڕـت وه بناغه له ر کاره سه ئستا له مک که ی سیسته وه بۆ ئه یه ههڕاسـتیدا لـه. ناکـات رینـه و به تی یـه کۆمه نگیزه و ئه م خواست تی ئه رایه ئۆباما نونه که نییهوتووی رکه بـــۆ کاندیـــدکی ســـه وه رکـــه پارزه لـــه الوه کادیمیـــسته م ئه ی ئـــه وه رزکردنـــه بهم ر ئـه رامبـه به مریکا لـه تداری ئـه سـه چیـنی ده کـه که یه کـشه و پاشه رتیلکـه بژاردن، به هه

. یکات دا ده زیمه و عه وره گه زووه و ئاره خواست وت که که رچاو ده کی زۆر نائاسایی به یه بژاردن، دیارده کانی هه مپینه کانی کۆتایی که رۆژه له

یــن بلیغاتی جــۆن ماکه ینی تــه مپــه کان، که مپی کۆماریــه کــه. یــه وه و بیرکردنه ســتان جگــای وهــه ــک ک ــه به له کات ــتیه رامب ــه ر ڕاس ــابووری کانی ق ــه یرانی ئ ــشکانی بنه داری رمایه س ــا و تک مو و مۆدلـی بـازاڕی ئـازادی نیۆلیبرالیزمـدا چۆکـی داداوه ریزم و تاتشه کانی ریگانیزم ئایدۆلۆژیه

مپینکه به وتوو، که رکه تاکتیککی سه یای خۆی به خه به ریکه بیکات، خه ماوه کی نه یه قسهئۆبامـا کـات کـه ده وه شـدا ئیـدیعای ئـه م نوه و لـه بـات دا ده ئۆبامـا" دناوکردنی به"ی ئاراسته

بـۆ م سـارا پـالینی جگـری ئامـاژه و هـه ین خـۆی م ماکـه دا هـه ند بۆنـه چه له. سۆشیالیستهو ڵ ڕکخـراوه گـه کانی ڕابـردووی له ندیـه یوه و په کانی ئۆبامـا سۆشیالیـستیه گوایه وبۆچوونه بیرو ریی بکاریگـه یـه وه ی وردبوونه مایـه ی کـه وه ئـه. کشن ڕاده کان ڕادیکاله په ناو چه به نده ناوه

ئۆبامــا بــه" بتارکردنی تۆمــه"چــت پــ ده. مپینی جــۆن ماکینــه ی کــه وــه م هه پووچــی ئــهنگری بـۆ زیـاد الیـه ریکـه خه وه کنیتـه کی لـ بته ی خـه وه جگای ئـه سۆشیالیست بوون له

ڕی بردۆتـه مپینی ئۆبامـا شـه کـه ستی بۆ براوه ده بلیغاته ته م شوازی ئه وه و کاته و له کات دهحزبــی کۆمــاری ر بـه تی سـوور یــان ســه ویالیــه ر بــه ڕابــردوودا هـه لــه کـه وه تانــه و ویالیه ئـه

.حیسابکراون. وه سـتته نابه وه سۆشـیالیزمکه هیچ جـۆره هیچ شتک ئۆباما به که ڕۆژ ڕووناکتره له وه ئههزکردنـی بـۆ بـ ره سۆشیالیـست بـوون بکاریگـه" تی تۆمـه"مریکادا ئه له ی که وه م ئه به

ــدی ســه ــار، نیــشانه ره کاندی ــاڵ ک کۆم ــه وگۆڕکی قووــه ی ئ و سیاســی و توانیــنی زاج مــه لو ڕی سـارد ی شه نده رمی پروپاگه ری گه نگه سه م وته ئه. گایه م کۆمه ئایدۆلۆژی باوی ناو ئه

ی کسانیخوازانه کی یه هایه موو به و هه تخوازی داله و عه ر سۆشیالیزم بۆ سه یان ساه الماری ده پهو چـت رده پـووچ ده به وه موو هه و هه می ئه رهه ئستا به ی که وه ئه. کان بووه نوان ئینسانه

ــد مه وه ــشتی نــوان ده ی قه وه دات فراوانبوونــه ی پــ ده نی ئامــاژه نــده ک گاردیــانی له وه و ن واو تینـووی کۆتـایی هنـان بـه ک تـه خـه کـه می بۆشدا کـارکی کـردووه رده سه ژاران له ههی وره یدان، گۆڕانکی گه مه بنه مه دی ئه و بۆ هنانه تی بن یه ستی کۆمه ربه و بده کسانی نایه . تیه یه کۆمه وتنی ئۆبامـا لـه رکه ی داهاتوو سـه ممه ڕۆژی چوارشه چن که ده وه ئه وه ره کان به موو ئاماژه هه

تـه یه دی یـان نه بتـه م پـشبینه م چ ئـه به. نرت یه مریکادا ڕابگه تی ئه رۆکایه پشبکی سهوتنــی رکه مریکا، ده کی ئــه خــه رین لــه ی توژایکــی بــه وه و لکدانــه زاج مــه لــه وگۆڕ ئــاڵ. دیــه وه نه ــه ی ــوێ ک ــه کی ن ــه ک ــده ری پروپاگه مترین کاریگ ــستی ی ژه ن ــراوی دژی کۆمۆنی و دژی ه

مریکاداو ی ئه وه ناوه شی سیاسی له ر که سه خۆیان به ند ڕاستین که چه ره سه سۆشیالیستی له . پنن سه ئاستی جیھانیشدا ده له بگره

ماجد !؟ ئۆباما سۆشیالیسته وه خویندریته هاوری مارکس زیاتر له جاران ده

مانیا، کاپیتالی مارکس، له سـالی ئه له. بیسترێ رزتر ده وازی مارکس ئیستا به بانگه! رزه له ته داری هیناوه رمایه یرانی ئابووری سه قه !یه نده وه سه د ئه 1990چاو سالی له یه ئه م ریژه. ری سالی رابوردوو فروشراوه راسه سه ی نده وه سی ئهمسادا، ئه

!) کرد کانیش وایان ده بریا کۆمۆنیسته. (وه خویننه خه لک زیاتر له جاران مارکس ده مـارکس بـه که شـدارانی ڕاپرسـیه به ریتانیا نیـشانی دا کـه لـه بـه )ن نـده ڕادیـۆی له( BBCکی وپیش ڕاپرسـیه مـه ند سایک له چه .زانن سای رابوردوو ده 1000سووفی یله ترین فه وره گه

د سـال پـاش سه و زیاتر له و پینج سال پاش مارکس د وبیست سه! و پیشتر چوون له مارکس ره مانه ئمه بنیاز ناکا له به هه موو ئهوان و پیـشتر چـوون لـه ره و پویـستی بـه و لینیـن وگۆڕ، پویستی مارکس د سالی ئاوا پ له ئاڵ ویش سه ر، ئه زنی ئۆکتۆبه شۆڕشی مهبـ ر ده ک هـه کان، نـه وپشتر بوات، ئیستا زۆر ڕۆشنتر دیاره که کۆمۆنیسته ره ی به وه بوو له ک لینین باکی نه ر وه هه. دات نیشان دهو نگ رکردنی تـه سـه ی ڕزگـاری ئینـسان بـۆ چاره م زانـسته دان بـه شـه کو گه ، بـه وه وانی تریش بناسـنه لک پشه گه و و لینین مارکسم جوره ڕگای خـۆی ری جیھان به راسه میلیاردی سه 6باتی پرۆلیتاریای خه. موو کاتک پویست تره مه له هه رده م سه ی ئه مه ه چه

ریـن و زیات نـج مترین ڕه کدا بـه کـه ودایه و مه ر شون هه باتکار له کی خه ر گیروگرفتکی خه شدا هه وه و له ڕۆشنایی ئه وه دۆزیته باشتر ده .ڕوات وپش ده ره وتن به رکه سه . وه مه م بۆ مارکس دیسان بوبکه سته به م هه وت ئه مه م من ئستا ئه تکی زیاتری پویسته به م باسه فرسه ئهم زرانـدبوو، ئـه رگی مارکسدا، کاتک تازه حزبـی کۆمۆنیـستی ئیرانمـان دامه مین سایادی مه ده سه ، له 1983هاری سای و به مه دهی 7رویـداو لـه 1917ری ی ئۆکتۆبـه25کـه شۆڕشـی چیـنی کرکـاریی ڕوسـیا ئستا با سالیادک ب لـه . وه م هۆنیه سته لبه هه .ین که موو ساکدا یادی لده ری هه مبه نوڤه شون مارکسدا هار به د به سه

هاوڕێ؛ هۆزان؛

زن؛ مه ڕابه ر؛

!هاوڕێ مارکس .جت هشتووین به هاره د به سه هاره، د به سه

هاری د به سه بات؛ و خه وت سوکه هه پ له ت وا سیمای دلرانه که

-پیری پسپۆڕ - مانه ستیره و ڕوونترین ئه شترین گه و ڕوونی سۆسیالیسم و ئاسۆی گه ش ره به

و ئاوات؛ ره به *** مژه زۆر له

ئاالی پیرۆزی بیروڕات و باهووی رشان ته سه وتوه که

پرولیتاریای جیھانی ڕ وانی بیروباوه ستی لزانی پاه ده وتۆته که

ر نگاوه وی جه هاوڕی پشه

!هاوڕی لینین***

که یه وا ماوه ، ئه نده رچه هه ردی ردی زه گه میژین یی له کاوه شه نه ر ته سه نیشتوه ی تۆو لینین و ئا سووره ئه

مۆ م ئه به وا دیسان که ی جیھان ر کومه راسه سه ک خاکه لوه وه

لواوه وژمی شۆڕشی پرۆلیتیری ته به

رستی لپه ردی هه ردی زه گه کینین ته ت ده له ئاالکه

ن ساڵ پاش تۆو لینین چه نای چه ڕی پیرۆزتان ئای سووری بیرو باوه

!کنین شه ده هاری ساڵ به

به گوی ئاڵ به گولی ئای ئای سوور

!خشنین نه ده هاوری هوزان مان ئمه هه

!هاوڕیانی مانیفستی کۆمۆنیستین مان ئیمه هه

!هاوریانی مانیفیستی کومونیستین

83مصلح ریبوار؛ مارسی

کار و رمایه سه